Leszek Sługocki
Glosa do uchwały Sądu Najwyższego
z dnia 29 września 1987 r. VI KZP 19
Palestra 32/10(370), 123-126
K r 10 (370) Orzecznictwo Sądu Najwyższego 123 N a k o n ie c d w ie k w e s tie m o ż e m n ie j i s t o tn e . J e s t r z e c z ą c h y b a o c z y w is tą , że w w y p a d k u g d y b y w o k re s ie b e z p r a w n e g o p o z b a w i e n ia w o ln o ś c i n a s k u te k w y d a n ia p o s t a n o w i e n i a o ty m c z a s o w y m a r e s z t o w a n iu w ta k ic h w a r u n k a c h , jak w tej s p r a w i e , p o d e jr z a n y u w o ln ił się s a m , to w ó w c z a s n ie w c h o d z iła b y w g r ę je g o o d p o w i e d z i a l n o ś ć k a r n a w t r y b ie a r t. 2 5 6 k .k ., a lb o w ie m m ó w i się t a m o o r z e c z e n i u s ą d u l u b o p r a w n y m n a k a z ie w y d a n y m p r z e z in n y o r g a n p a ń s tw o w y . J e s t to u s t a le n i e k o r z y s tn e d la o s o b y ta k p o z b a w io n e j w o ln o ś c i.
dr Lech K. Paprzycki
3.
GLOSA
DO UCHWAŁY SĄ D U NAJWYŻSZEGO
Z D N IA 29 W RZEŚNIA 1987 R.
VI KZP 19/87*
G ł o s o w a n a u c h w a la b r z m i, ja k n a s tę p u je :W aktualnym stanie praw nym
ok reślen ie w orzeczeniu — w dniu
orzekania o w arunkow ym przed
I . S ą d W o je w ó d z k i w O . p o s t a n o w ie n ie m z d n i a 31 m a r c a 19 8 7 r. p r z e d s t a w i ł n a p o d s ta w ie a r t. 3 9 0 § 1 k .p .k . S ą d o w i N a jw y ż s z e m u z a g a d n ie n ie p r a w n e , w y m a g a ją c e z a s a d n ic z e j w y k ła d n i u s ta w y , s f o r m u ło w a n e , jak n a s tę p u je : „ C z y w ś w ie tle a r t. 7 9 § 3 k .k .w . w z w . z a r t . 6 9 § 2 k .k .w . d o p u s z c z a ln e je s t o rz e c z e n ie o w a r u n k o w y m z w o ln ie n iu w t e r m i n i e o k ilk a m ie s ię c y p ó ź n ie js z y m o d d a ty w y d a n ia ( u p r a w o m o c n i e n i a s ię ) p o s t a n o w i e n i a ? ” S ą d N a jw y ż s z y o d p o w ie d z ia ł z d e c y d o w a n ie , ż e o r z e k a n ie o w a r u n k o w y m p r z e d t e r m i n o w y m z w o ln ie n iu w t e r m i n ie p ó ź n ie js z y m n iż d a ta w y d a n ia p o s t a n o w ie n ia je s t n i e d o p u s z c z a ln e . I I . W s t ę p n i e n a le ż y p o r u s z y ć k ilk a z a g a d n ie ń . Z u z a s a d n ie n ia g ło s o w a n e j
term in ow ym zw oln ieniu skazanego
z od bycia reszty kary p ozb aw ien ia
w oln ości — p óźn iejszego term in u
w ykonania tego o rzeczen ia jest n ie
dopu szczaln e.
u c h w a ły n ie m o ż n a d o w i e d z i e ć się s z c z e g ó łó w s p r a w y , n a tle k tó r e j w y ło n iło s ię z a g a d n ie n i e p r a w n e - a s z k o d a . Z n a j o m o ś ć t y c h sz c z e g ó łó w p o z w o liła b y r o z w a ż y ć z a g a d n ie n ie w r a m a c h rz e c z y w is to ś c i f a k ty c z n e j. In a c z e j — je s t t o n a m n ie z n a n e i ty lk o p e w n y c h f r a g m e n tó w z a g a d n ie n ia m o ż e m y się d o m y ś lić . W y s u n ię te z a g a d n ie n ie p r a w n e p r z e d s ta w io n e z o s ta ło S ą d o w i N a jw y ż s z e m u w t r y b i e a r t . 3 9 0 § 1 k . p .k . , a w ię c w to k u r o z p o z n a n ia ś r o d k a o d w o ła w c z e g o . W s p r a w ie w a r u n k o w e g o p r z e d te r m i n o w e g o z w o ln ie n ia ś r o d e k o d w o ła w c z y p r z y s łu g u je : 1) s k a z a n e m u 1 II. n a d r u g i e i d a ls z e p o s ta n o w ie n ie o d m a w ia ją c e w a r u n k o w e g o z w o ln ie n ia , a n a p ie r w s z e t y lk o w w y p a d k u p o z y ty w n e j o p i n ii a d m i n i s t r a c ji z a k ła d u k a r n e g o ( a rt. 7 9 § 2 k .k .w .) , 2 ) p r o k u r a t o r o w i*
Uchwała opublikowana w OSNK.W z 1987, nr 11 — 12, poz. 103.
1 Oczywiście i jego obrońca, jeżeli został ustanowiony w postępowaniu wykonawczym
albo jeżeli ma miejsce obligatoryjna obrona w tym postępowaniu (art. 9 $ 1 k.k.w.).
124 Orzecznictwo Sądu Najwyższego N r 10 ( 370) n a k a ż d e p o s t a n o w i e n i e , a w ię c z a r ó w n o n a o d m a w ia ją c e ja k i n a o rz e k a ją c e ( a r t . 7 9 § 3 k .k .w .) . W p r a w d z ie p r z e p is m ó w i ty lk o o g ó ln ie o z a ż a le n iu p r z y s ł u g u ją c y m p r o k u r a t o r o w i , a le
lege non
distinguente
o d n o s i się t o d o k a ż d e g o p o s ta n o w ie n ia . P r z e p is m ó w i o o d p o w i e d n im s t o s o w a n i u a r t. 6 9 § 2 k .k .w ., k tó r y o d n o s i się d o w y p a d k u u d z ie lo n e j p r z e r w y w y k o n a n ia k a r y p o z b a w ie n ia w o ln o ś c i, i w y n ik a ło b y z n ie g o , że w e d łu g a r t. 7 9 § 3 k .k .w . z a ż a le n ie p r z y s ł u g u je p r o k u r a t o r o w i ty lk o w r a z ie u d z ie le n ia w a r u n k o w e g o z w o ln ie n ia , j e d n a k ż e b y łb y t o w n io s e k p o z o r n y . P r z e p is b o w ie m a r t. 6 § 2 k .k .w . n ie o g r a n ic z a m o ż liw o ś c i w n o s z e n ia z a ż a le ń p r z e z p r o k u r a t o r a w p o s t ę p o w a n iu k a r n y m w y k o n a w c z y m ty lk o d o ja k ie g o ś r o d z a j u p o s ta n o w ie n ia , w o b e c c z e g o o d n o s i się o n d o w s z e lk ic h o rz e c z e ń w y d a n y c h w t y m p o s t ę p o w a n iu .2 R ó w n ie ż s a m o p y t a n i e p r a w n e z a w ie r a w s o b ie „ z n a k i z a p y t a n i a ” , n a k t ó r e t r u d n o z n a le ź ć o d p o w ie d ź . M o ż n a z r o z u m ie ć k o ń c o w ą c z ę ś ć p y ta n ia o d n o s z ą c ą się d o t e g o , c z y d o p u s z c z a l n e je s t o r z e c z e n ie o w a r u n k o w y m z w o ln ie n iu w t e r m i n ie o k ilk a m ie s ię c y p ó ź n ie js z y m o d d a ty w y d a n ia p o s t a n o w ie n ia . N i e m o ż n a n a to m i a s t z r o z u m ie ć , jak to z a g a d n ie n ie m a w y g lą d a ć w ś w ie tle a r t. 7 9 § 3 k .k .w . w z w ią z k u z a r t. 6 9 § 2 k .k .w . A r t. 7 9 § 3 w z d a n i u p ie r w s z y m d o p u s z c z a z a ż a le n ie p r o k u r a t o r a n a p o s ta n o w ie n ie o w a r u n k o w y m z w o ln ie n iu . N a t o m i a s t z d a n i e d r u g i e s ta n o w i o o d p o w i e d n im s t o s o w a n iu a r t. 6 9 § 2 , c z y li o w s t r z y m a n i u w y k o n a n ia p o s ta n o w ie n ia n a o k r e s 3 d n i , a je ż e li p r o k u r a t o r z ło ż y ł z a ż a le n ie — d o c z a s u u p r a w o m o c n i e n i a s i ę p o s ta n o w ie n ia . D o d a ć t u je d n a k n a le ż y , że u p r a w o m a c n ia s ię o n o , je ż e li z a ż a le n ie n ie s p o w o d o w a ło je g o z m i a n y . N a t o m i a s t p o d le g a w y k o n a n iu n i e z w ło c z n ie , je ż e li z o s ta ło w y d a n e n a w n io s e k p r o k u r a t o r a a lb o je ż e li p r o k u r a t o r o ś w ia d c z y ł (i to z o s ta ło z a f ik s o - w a n e w p r o t o k o le ) , że n ie s p r z e c iw ia się u d z ie l e n i u p r z e r w y ( w a r u n k o w e g o z w o ln ie n ia ) .3 I I I . P r z e jd ź m y te r a z d o s a m e j u c h w a ły . P ie r w s z a c z ę ś ć jej u z a s a d n i e n i a m ó w ią c a o t y m , ż e m a t e r i a ln o p r a w n e p r z e s ła n k i w a r u n k o w e g o p r z e d t e r m i n o w e g o z w o ln ie n ia o k r e ś la a r t. 91 § 1 k .k ., to o c z y w is to ś ć . R ó w n ie ż n ie b u d z i w ą tp liw o ś c i s tw ie r d z e n ie , że p o d s t a w o w ą p r z e s ła n k ą w a r u n k o w e g o p r z e d t e r m in o w e g o z w o ln ie n ia je s t d o d a t n i a p r o g n o z a (k r y m in o lo g ic z n a —L .S .),
c h a r a k te r y z u j ą c a p o z y ty w n ie o s o b o w o ś ć s k a z a n e g o , i że s a m o p r o g n o z o w a n ie n a s t ę p u j e w c h w ili o rz e k a n ia . J e d n a k ż e d a ls z a c z ę ś ć u z a s a d n i e n i a b u d z i w ą tp liw o ś c i. Z p r z y to c z o n y c h b o w ie m w y ż ej p ra w id ło w y c h p o g lą d ó w S N w c a le n ie w y n ik a , ż e o d a c ie w a ru n k o w e g o p r z e d t e r m i n o w e g o z w o ln ie n ia d e c y d u j e d a t a z a p a d łe g o w te j m ie rz e o r z e c z e n ia . P o s ta w ić s o b ie b o w ie m2 S. P a w e l a (Kodeks karny wykonawczy — Komentarz, Warszawa 1.972) staje na
słusznym stanowisku, że prokurator może złożyć zażalenie zarówno na odmowę udzielenia
przerwy jak i na postanowienie o udzieleniu przerwy (s. 240, teza 2). Pogląd ten odnosi się
również do warunkowego przedterminowego zwolnienia.
3 Odrębnym zagadnieniem jest to, czy prokurator może złożyć zażalenie w wypadku,
gdy na posiedzeniu oświadczył, że nie sprzeciwia się udzieleniu warunkowego zwolnienia,
albo gdy sam złożył wniosek o jego udzielenie. Moim zdaniem nawet w takich wypadkach
prokuratorowi przysługuje zażalenie, gdyż art. 79 § 3 k.k.w. nie wyłącza dopuszczalności
złożenia zażalenia przez prokuratora nawet w obu wyżej wymienionych wypadkach, konie
czność zaś złożenia zażalenia może wyniknąć np. w sytuacji, gdy w terminie 3 dni od wy
dania postanowienia uzyska prokurator dane wskazujące na niedopuszczalność warunkowego
zwolnienia, np. ujawni się nie znany w dacie wydania postanowienia wyrok orzekający karę
pozbawienia wolności (w ekstremalnym wypadku orzekający karę śmierci).
N r 10 (370) Orzecznictwo Sifdu Najwyższego 1 2 5 n a le ż y p y t a n i e : k ie d y u p r a w o m a c n ia się p o s ta n o w ie n ie o u d z ie le n iu w a r u n k o w e g o z w o ln ie n ia ? T o , że w p e w n y c h w y p a d k a c h j e s t o n o w y k o n a ln e z c h w ilą je g o w y d a n ia ( p o r . w y ż e j), n ie o z n a c z a , ż e je s t o n o p r a w o m o c n e . P r a w o m o c n e s t a je się o n o d o p i e r o p o u p ły w ie t r z e c h d n i o d je g o w y d a n ia , g d y p r o k u r a t o r n ie z ło ż y ! z a ż a le n ia , a g d y je z ło ż y ł, t o w d a c ie w y d a n ia p o s t a n o w ie n ia o je g o o d d a le n iu . W y n ik a to w s p o s ó b o c z y w is ty z z e s ta w ie n ia tre ś c i a r t . 6 9 § 2 k .k .w . i a r t. 7 9 ij 3 k .k .w ., p r z y to c z o n y c h w y ż e j. K o n t y n u u j ą c sw e r o z u m o w a n ie S N s tw i e r d z a , ż e k .k .w . p r z y jm u je z a s a d ę n a ty c h m ia s t o w e j w y k o n a ln o ś c i o r z e c z e ń . W s z e la k o S N n ie w s k a z u je n a p r z e p i s u z a s a d n ia ją c y ta k i p o g lą d . O tó ż p r z e p i s u t a k i e g o n i e m a , z a s a d y z a ś ta k ie j n ie d a się w y p r o w a d z ić z o b o w ią z u ją c e g o s ta n u p r a w n e g o . J e d y n i e a r t . 10 § 1 k .k .w . s ta n o w i, że p o s t ę p o w a n ie w y k o n a w c z e n a le ż y w s z c z ą ć b e z z w ło c z n ie , g d y o r z e c z e n ie s ta ło się w y k o n a ln e . W s z c z ą ć , to je s z c z e n ie t o s a m o , c o n a ty c h m ia s t w y k o n a ć . N a t o m i a s t § 2 te g o ż a r ty k u łu s t a n o w i , że o r g a n w y k o n u ją c y o r z e c z e n ie m a o b o w ią z e k s to s o w a ć n ie z b ę d n e ś r o d k i w c e lu w y k o n a n ia o rz e c z e n ia b e z z w ł o k i . B e z z w ło k i, to te ż je s z c z e n ie „ n a t y c h m i a s t ” . R e g u la m in w e w n ę tr z n e g o u r z ę d o w a n ia s ą d ó w * 4 s t a n o w i , że k a ż d e o r z e c z e n ie p o w i n n o b y ć s k ie r o w a n e d o w y k o n a n ia w c ią g u 14 d n i o d je g o u p r a w o m o c n i e n ia s ię l u b o d d a ty z w r o tu a k t s ą d o w i p ie r w s z e j i n s t a n c j i.15 W s a m y m k .k .w .: 1) a r t . 109 ij 1 s ta n o w i, że k a rę ś m i e r c i w y k o n u je się n ie z w ło c z n ie p o n a d e jś c iu z a w ia d o m ie n ia , iż R a d a P a ń s tw a n ie s k o r z y s ta ła z p r a w a ła s k i. W s z e la k o w z w ią z k u z k o n ie c z n o ś c ią z a w ia d o m ie n ia o b r o ń c y t e r m i n w y k o n a n ia k a ry ś m ie r c i z o s ta je u s t a lo n y z p e w n y m w y p r z e d z e n ie m ; 2 ) w y k o n a n ie k a ry ś m ie r c i n a c h o r y c h o b ło ż n ie i n a c h o r y c h p s y c h ic z n ie są d o d r a c z a d o c z a s u ic h w y z d r o w ie n ia ; 3) w y k o n a n ie k a ry o g r a n ic z e n ia w o ln o ś c i u le g a „ z e w z g lę d ó w t e c h n i c z n y c h ” p r z e s u n ię c iu w c z a sie ( a rt. 116, a r t. 117, a r t. 118); 4 ) w y k o n a n ie g r z y w n y u le g a p r z e s u n i ę c iu w c z a s ie , g d y ż n a jp i e r w s ą d w z y w a s k a z a n e g o d o jej u is z c z e n ia w t e r m i n ie 14 d n i ( a rt. 149 $ 1); 5) a n a lo g ic z n ie ja k z g r z y w n ą p r z e d s ta w ia się s y tu a c ja z p i e n ię ż n ą k a r ą p o r z ą d k o w ą ( a r t . 158). W ś w ie tle p o w y ż s z y c h p r z e p is ó w o ra z w' d r o d z e a n a lo g ii n a le ż y p r z y ją ć , że w a k tu a l n y m s ta n ie p r a w n y m je s t d o p u s z c z a ln e o r z e c z e n ie o w a r u n k o w y m p r z e d t e r m i n o w y m z w o ln ie n iu o k re ś la ją c e , że z w o ln ie n ie n a s t ę p u j e z c h w ilą u p r a w o m o c n ie n ia się p o s t a n o w ie n ia w y d a n e g o w ty m w z g lę d z ie . Z tej p r z y c z y n y n ie w id z ę n a r u s z e n ia p r a w a w t y m , że s ą d y , w y d a ją c p o s t a n o w ie n ia o w a r u n k o w y m z w o ln ie n iu , o k re ś la ją c t e r m i n z w o ln ie n ia n a p ó ź n ie js z y o t r z y d n i . W w y p a d k u ta k im z w o ln ie n ie n a s t ę p u j e , g d y p o s t a n o w i e n ie je s t ju ż p r a w o m o c n e . M o ż e p r z e k r o c z e n ie m c h a r a k te r u g lo sy je s t z a z n a c z e n ie , że w w ię k sz o ś c i z a k ła d ó w k a r n y c h p o s ie d z e n ia s ą d u p e n ite n c ja r n e g o o d b y w a ją się ra z w m ie s ią c u . W ta k ic h w y p a d k a c h n ie z a s to s o w a n ie w a r u n k o w e g o z w o ln ie n ia z d a tą z w o ln ie n ia p ó ź n ie js z ą o z n a c z a w o d n i e s ie n iu d o ty c h s k a z a n y c h , w s to s u n k u
4
Paragraf 392 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 19 listopada 1987 r.
(Dz. U. Nr 38, poz. 218), które weszło w życie z dniem 20 lutego 1988 r., a które stanowi
w i) 392, że każde orzeczenie powinno być skierowane do wykonania w ciągu 14 dni od je
go uprawomocnienia się lub od daty zwrotu akt sądowi pierwszej instancji.
4 Jest to analogiczne rozwiązanie jak w poprzednim regulaminie z 1969 r. ($ 235).
Przypomnę ubocznie, że postulowałem skrócenie tego terminu (por. L. S l u g o c k i : Kara
grzywny samoistnej i jej wykonanie, Warszawa 1984, s. 259), a zagadnieniu wszczęcia po
stępowania wykonawczego poświęciłem cały rozdział (VII) mej książki.
126 . .i./:. .
