Ceng Mwrt 10 yąy OH—goMwM «
PISMO SPOŁECZNE, GOSPODARCZE, OŚWIATOWE I POLITYCZNE DLA WSZYSTKICH STANÓW
Nr 45 II Wąbri.exn^9ZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA w to re k d n ia 18 k w ie tn ia 1939 || Rok 21
orędzie Prez. Roosevelta, do Mussoliniego i Hitlera
W A S Z Y N G T O N . P rezy d en t R oose- v elt w y słał do k anclerza H itlera o raz M u sso lin ieg o d ep eszę z żąd an iem u d zie- len ia g w arancji, że n ie zaatak u ją an i też n ie zajm ą tery to rió w lub k o lo n ii czy p ro . tek to ratu żad n eg o p ań stw a n iep o d leg ło ś ci ow ego.
W teleg ram ie sw y m R o o sevelt stw ie
rd za, że n a cały m św iecie setk i m ilio n ó w lu d zi ży je dziś w stałej o b aw ie p rzed w o jn ą, a n aw et p rzed szereg iem w o jen . R o o sev elt o św iad czy ł, iż o b aw a ta o raz m o żliw o ści k o n flik tó w stan ow ią p o w aż
n ą tro sk ą n aro d u S t, Z jed n oczo n y ch, w i- m ien iu k tó reg o p rzem aw ia. W szy scy w ie dzą, że w o jn a n aw et o g ran iczo n a do p ó ł
k u li eu ro p ejsk iej, o d b iłab y się p o w aż
n ie i w S tan ach Z jed n o czo n y ch i stąd p o ch o d zi n iep o k ó j n aro dó w całeg o św iata.
W d alszy m ciąg u sw ego ap elu p re
zy d en t R o o sev elt stw ierd za, że p o n ap rę żen iu o statn ich ty g o dn i n astąp iło o b ec
n ie o d p rężen ie, że zatem ch w ila teraź
n iejsza w y d aje się być n ajsto so w n iejszą d la leg o ro d zaju d em arche, z jak ą p rezy d en t R o o sev elt zw raca się d o W ło ch i N ie m ieć. N ależy zastan o w ić się n ad sp o so -
bem ro zw iązan ia p ro b lem ó w p o litycz- ^w e w to rek . T u tejsze k o ła p o lity czn e są n y ch , ek o n o m iczn y ch i sp o łeczn y ch p rzy | zd an ia, że p ro p o zy cje R o o sev elta m ogą p o m ocy m eto d p o k o jo w y ch , a n ie p o d ; zo stać p rzez W ło chy p rzy jęte, jed n ak po n acisk iem g ró źb . Ja k d łu g o istnieje ja k a!sp ełn ien iu p ew n y ch w aru n k ó w , a p rzed e k o lw iek g ro źb a, tak d łu g o n ie jest m o -! w szy stk im p o zasp o ko jen iu żąd ań w ło- źliw y m ro zstrzy g n ąć te w szy stk ie1 sk ich w zg lęd em F ran cji.
sp raw y . P rezy d en t p ro p o n u je zatem zw o łan ie k o n feren cji św iato w ej, k tó ra ro zp atrzy zaró w n o p ro b lem red u k cji zb ro
jeń, jak i in n e zag ad n ien ia m ięd zy n aro - b y ł w n ied zielę o g o d zin ie 16,00 z B erch . dow e, n ie w cześn iej jed n ak że, zan im tesg ad en celem o d b y cia k o n feren cji z m i-
, , . . ■ _ nistrem R ibbentropem w spraw ie apelu
państw a zam U resow ane z ledne) a .pre2ydenta R a0SX lta . T ekst ap elu nie N iem cy i W łochy z drugiej strony m e u- został Og joszony jeszcze w prasie nie
dzielą sobie w zajem nej gw arancji niepro m ieckiej i jak dotąd niem ieckie m inister w adzenia w ojny przez lat 10. jstw o sp raw zagranicznych nie w ydało o-
— • — ficjalnego potw ierdzenia odbioru listu
W Ł O S K A O D PO W IE D Ź W P O N IE D Z IA Ł E K
R Z Y M . T utejsze czynniki oficjalne odm aw iają w szelkich inform acyj o apelu prezydenta R oosevelta i prasa w ieczorna nie przynosi żadnych w iadom ości w tej spraw ie.
K orespondent ,,E xchange T elegraph'*
dow iaduje się z kół dobrze poinform ow a nych, że apel prezydenta R oosevelta był głów nym przedm iotem dyskusji na kon ferencji M ussoliniego i m in. C iano z m arsz. G oeringiem , która to konferencja rozpoczęła się w P alazzo V enezia o go
dzinie 18,15. W konferencji w szystkie in
ne punkty program u rozm ów niem iecko- w łoskich zostały odsunięte na dalszy plan i rozpatryw ana była w pierw szym rzędzie propozycja prez, R oosevelta zw ołania konferencji m iędzynarodow ej, W czasie konferencji M ussolini dw ukrotnie rozm a w iał telefonicznie z kanclerzem H itle
rem w iM onachium . K orespondent „E x
change T elegraph'* dow iaduje się, że o d pow iedź w łoska na apel prez, R oosevelta ogłoszona zostanie w poniedziałek lub
K O N F E R E N C JA W M O N A C H IU M M O N A C H IU M , K anclerz H itler przy
w łaściw ą podstaw ę do zw ołania konfe
rencji m iędzynarodow ej.
N a razie jeszcze nie postanow iono, czy H itler bezpośrednio odpow ie R oose- veltow i odm ow nie, czy też negatyw ne stanow isko N iem iec będzie w yłożone w półoficjalnym kom entarzu.
Naczelny Wódz Estoński w Polsce
W A R S Z A W A . W niedzielę przybył do W arszaw y, na zaproszenie M arszał
ka Ś m igłego - R ydza — gen. Johan L ai- doner — w ódz naczelny arm ii estońskiej.
Wzmocnienie twierdzy Gibraltar
prez. R oosevelta. W kw aterze m in. R ib- bentropa w M onachium panuje ożyw io na działalność. K orespondent „E xchange T elegraph*' dow iaduje się, że m in. R ib
bentrop odbył w niedzielę po południu dłuższą rozm ow ę telefoniczną z m ini
strem C iano.
Odpowiedź Hitlera odmowna
L O N D Y N . P óźną nocą nadeszła z M onachium w iadom ość, że H itler odrzu
cił propozycję R oosevelta.
H itler nie uw raża tych propozycyj za
L O N D Y N , K oncentrację w ojsk an
gielskich w G ib raltarze uw aża się w L ondynie za norm alny środek ostrożnoś
ci w napiętej sytuacji m iędzynarodow ej.
M inisterstw o w ojny ogłosiło w czoraj, iż 22 kw ietnia garnizon w G ibraltarze
W Hiszpanii lądują
nowe wojska włoskie
L O N D Y N . D o L ondynu nadeszły w ia dom ości z H iszpanii, że w w ielu portach hiszpańskich w ylądow ały now e oddzia
ły w łoskie.
W K adyksie w ylądow ał ostatnio de
san t w łoski, złożony z 15 — 20 tysięcy ludzi.
O ddziały w łoskie zostały skoncentro
w ane w pobliżu L ogrono. M iejscow ość L ogrono znajduje się w odległości 86 km
w zm ocniony zostanie o batalion gw ardii w alijskiej.
D ow ództw o floty w G b raltarze rozpo częło w czoraj zakładanie m in u w ejścia do portu.
od granicy francuskiej i jest w ażnym punktem kom unikacyjnym na drodze B urgos — S aragossa.
L ondyński „D ailly T elegraph'* tw ier
dzi, że czynione są przygotow ania w oj
skow e w pobliżu portu V igo w H iszpanii północno-zachodniej. P o rt ten m a być u- żyty jako baza m orska przez flotę nie
m iecką.
Eskadra niemiecka do Hiszpanii
U ciekinierzy albańscy na granicy Jugosław ii.
B E R L IN . W zw iązku z m ającym na
stąp ić w yjazdem eskadry floty niem iec-
! kiej na w ody hiszpańskie, ogłoszono tu kom unikat urzędow y następującej treś
ci:
i „18 kw ietnia eskadra floty niem iec
kiej w składzie 2 pancerników , 2 krążow ników , 2 dyw izjonów kontrtorpedow ców 7,
2 razy daje, kto szybko daje
N ie m a w P olsce nikogo ktoby nie u- znaw ał konieczności dozbrojenia naszej arm ii. Z arów no nasza przyszłość daw niejsza, jak i w ypadki rozgryw ające się na naszych oczach w skazują dobitnie na w agę tego zagadnienia. P olska m usi być silna, a siłę sw oją opierać na potężnej arm ii.
i , , , . .
j O zrozum ieniu tego św iadczy odzew społeczeństw a na apel w zyw ający do roz budow y lotnictw a w ojskow ego i arty lerii i przeciw lotniczej.
2 flotyll łodzi podw odnych, w raz z okrę
tam i tow arzyszącym i opuści sw e porty m acierzyste i w ypłynie zagranicę w ce
lach ćw iczebnych. P odczas tej podróży eskadra zaw ita do portów hiszpańskich, portugalskich, M aroka hiszpańskiego, o- raz do T angeru.
N ie m a czasu do stracenia. W ypadki roz
gryw ają się z błyskaw iczną szybkością O _ statnio byliśm y tego św iadkam i, a w cale nie zapow iada się, by koło rozpędow e w ypadków m iało ulec zw olnieniu. D la
tego też gdy m inęły św ięta m usim y so
bie przypom nieć, że już od 5 kw ietnia m inęło kilka dni i czas najw yższy zade
klarow ać i w płacić na P O Ż Y C Z K Ę O - B R O N Y P R Z E C IW L O T N IC Z E J.
• Ag
Str. 2 MG Ł O S“ Nr 45
Koncert z okazji
festivalu, transmisja z kościoła Mariackiego QPONMLKJIHGFEDCBA
k w ie tn ia o d - w K ra k o w ie W d n ia c h o d 1 4 d o 2 1
b y w a się w W a rs z a w ie i
w ie lk i M ię d z y n a ro d o w y F e s tiv a l M u z y k i w s p ó łc z e s n e j. D o P o ls k i z je c h a li z a g ra n ic zn i a rty ś c i, w y k o n a w c y i k o m p o z y to rz y , o fic ja ln i p rz e d s ta w ic ie le p ra s y z a g ra n ic z n e j i m e lo m a n i. J e s t to c h w ila o d p o w ie d n ia d la p ro p a g a n d y m u z y k i p o l
s k ie j. T o te ż k o m ite t le s tiv a lo w y , k o rz y s ta ją c z ta k rz a d k o n a d a ją c e j się o k a z ji z a p re z e n to w a n ia o b c y m p o ls k ie g o d o ro b k u m u z y c z n e g o i to w ra m a c h o ry g i
n a ln y c h p o ls k ic h , o rg a n iz u je k ilk a k o n - ■ c e rtó w n ie w c h o d z ą c y c h w s k ła d o fic ja l
n e g o p ro g ra m u F e s tiv a lu , a o b e jm u ją
c y c h w y łą c z n ie m u z y k ę p o ls k ą . J e d e n z n ic h d n ia 1 8 k w ie tn ia o g o d z in ie 1 7 ,0 0 p o ś w ię c o n y b ę d z ie d a w n e j p o ls k ie j m u z y c e re lig ijn e j i o d b ę d z ie się w K ra k o w ie w K o ś c ie le M a ria c k im . W p rz e p ię k n e j n a w ie g o ty c k ie j ś w ią ty n i ro z e b rz m ią d z ie ła s ta ro p o ls k ic h m is trz ó w 1 6 i 1 7 s tu le c ia : G o m u łk i, S z a m o tu ls k ie g o , Z ie - le ń s k ie g o . S z a rz y ń s k ie g o , P e n k ie la i in n y c h o ra z je d e n u tw ó r w s p ó łc z e sn y , u - trz y m a n y je d n a k ż e w d u c h u d a w n e j m u z y k i p o lifo n ic z n e j — M o te t M a ria ń s k i — S z e lig o w s k ie g o . W y k o n a n ie u tw o ró w p o w ie rz o n o n a jle p s z e m u c h ó ro w i P o ls k i, P o z n a ń s k ie m u C h ó ro w i K a te d ra ln e m u p o d d y re k c ją d r. k s. W . G ie b u ro w s k ie g o . K o n c e rt te n tra n s m ito w a n y b ę d z ie p rz e z
Pod dobrym uśmiechem fortuny
W M a rs y lii w ro d z in ie p e w n e g o ro b o tn ik a p o rto w e g o u ro d z ił s ię c h ło p ie c . U p a trz o n y n a c h rz e s tn e g o s try j c h ło p c a d a ro w a ł s w e m u p rz y s z łe m u c h rz e ś n ia k o w i lo s lo te ry jn y , n a k tó ry w ty m s a m y m d n iu p a d ła w y g ra n a w w y s o k o ś c i 7 5 .0 0 0 fra n k ó w . T o s ię n a z y w a m ie ć s z c z ę ś c ie o d k o ły sk i. R o d z ic e z a m ie rz a ją o c h rz c ić sw eg o je d y n a k a im ie n ie m F o r tu n a ta .
Uprzywilejowanie wkładów oszczęd ułatwia niesumiennym dłużnikom
niewywiązania się z obowiązań
K o m is ja S k a rb o w a Iz b y P rz e m y s ło w o - H a n d lo w e j w W a rs z a w ie ro z w a ż a ła z a g a d n ie n ie p rz y w ile ju b a n k ó w p a ń s tw o w y c h P . K . O . i K o m u n a ln y c h K a s O - s z c z ą d n o ś c i, p o le g a ją c e n a w y łą c z e n iu z p o d e g z e k u c ji su m u m ie s z c z a n y c h w k a ż d e j z ty c h in s ty tu c ji n a ra c h u n k a c h o s z c z ę d n o ś c io w y c h w w y s o k o ś c i d o 2 .5 0 0
w s z y stk ie ro z g ło śn ie p o ls k ie d n ia .1 8 b m . , Z a c z ę ło się o u lia .. ... ...
o g o d z in ie 1 7 ,0 0 , a b y w te n s p o s o b u rn o - d z ią d 2 a 2 a u w a ź o n o w o b ie g u w ie lk ą ilo ść ź liw ić w s z y s tk im ra d io s łu c h a c z o m w z ię- fa jS Z y W y ch m o n e t 2 , 5 i 1 0 -z ło to w y c h . c ie u d z ia łu w ta k p o d n io s ły m w y d a r z ę - ,— _ . . . . n iu a rty s ty c z n y m . I P o d w o iło to c z u jn o ś ć p o lic ji, k tó ra
■
N a g ra n c iy p o ls k o . w ę g ie rs k ie j.
O d d z ia ł w o jsk p o ls k ic h n a n a rta c h n a g ra n ic y p o ls k o - w ę g ie rs k ie j.
Do wiadomości „Deutsche Dipl Polit. Korespondenz“
W A R S Z A W A . S ą d G ro d z k i w Ś w ie - c iu s k a z a ł n ie ja k ie g o B e y e ra z e Ś w ie k a
to w a n a 6 m ie się c y b e z w z g lę d n e g o a re s z tu . B e y e r p rz y b y w s z y d o u rz ę d u g m in n e g o ż ą d a ł w y d a n ia z a ś w ia d c z e n ia w ję -
z lo ty c h . P rz y w ile j te n w p ły w a u je m n ie n a s to s u n k i k re d y to w e , p o n ie w a ż c z ę s to n ie s u m ie n n i d łu ż n ic y k o rz y s ta ją z te j o - c h ro n y , u m ie sz c z a ją c n a ra c h u n k a c h o - s z c z ę d n o ś c io w y c h s w o je s u m y i n ie w y w ią z u ją c s ię z e s w o ic h z o b o w ią z a ń , p rz y c z y m z n a c z n a ilo ś ć k o m u n a ln y c h k a s o - s c z ę d n o ś c i i m o ż n o ś ć p o s ia d a n ia w ie lu
Fabrykanci fałszywych monet pod kluczem
G R U D Z IĄ D Z . P o lic ja g ru d z ią d z k a ro z to c z y ła ś c iś le jsz ą o b s e rw a c ję n a d p o - a n o to w a ć m o ż e n o w y , p o w a ż n y s u k c e s .' d e j rż a n y m i. W w y n ik u d o c h o d z e ń p o li- d te g o , ż e n a te re n ie G ru - c ja g ru d z ią d z k a , p o z o s ta ją c a p o d k o m e n d ą g łó w ’e g o k o m isa rz a P . P . M a c ie ja G a - b a ły , z lik w id o w a ła s z a jk ę fa b ry k a n tó w i k o lp o rte ró w fa łs z y w y c h m o n e t w o s o b a c h J ó z e fa i J a n in y B a rw ik ó w , z a m . w P ru s k ie m w p o w . ś w iec k im . A re s z to w a
n i fa łs z e rz e o p e ra w a li o d d łu ż s z e g o c z a s u n a te re n ie G ru d z ią d z a , O sia i Ś liw ic w p o w ie c ie św ie c k im i tu c h o lsk im . F a ls y fi
k a ty w y k o n y w a li s p o s o b e m o d le w u p rz e z p o s re b rz e n ie n a o g ó ł d o ś ć u d a tn ie , c o u - ła tw ia ło k o lp o rta ż . P rz y re w iz ji d o m o w e j z n a la z ła p o lic ja m a te ria ł o b c ią ż a ją c y fa łs z e rz y , ja k : fo rm y g ip so w e , ły ż k i d o ro z ra b ia n ia g ip su , k ilk a k a w a łk ó w s to p u m e ta lo w e g o , ró ż n e n a c z y n ia i s ta re s re b rn e m o n e ty o ra z k ilk a n a śc ie s z tu k g o to w y c h ju ż fa lsy fik a tó w . W o g n iu d o c h o d z e ń B a rw ik o w ie p rz y z n a li się d o w i n y . P o p rz e s łu c h a n iu p rz e z p ro k u ra to ra , z a w ie s z o n y z o s ta ł n a d fa łs z e rz a m i a - re s z t z a p o b ie g a w c z y .
z y k u n ie m ie c k im , p o d c z a s p rz e s łu c h iw a n ia p rz e z s ę d z ie g o ś le d c z e g o , n a jc z y s ts z ą p o ls z c z y z n ą o ś w ia d c z y ł, ż e „ n ie u - m ie p o p o ls k u , s to ją c p rz e d s ą d e m ró w n ie ż o d m ó w ił z e z n a n ia w ję z y k u p o ls k im , m im o , iż d o s k o n a le m ó w i p o p o ls k u .
P o lic ja p a ń s tw o w a a re s z to w a ła H e r m a n a N o ltin g a z W a lis z e w a p o d K łe c
k ie m , k tó ry d o p u ś c ił s ię z n ie w a g i p a ń s tw a p o lsk ie g o .
k s ią ż e c z e k p o z w a la im n a u k ry w a n ie p o w a ż n y c h su m , d o c h o d z ą c y c h d o k ilk u s e t ty s ię c y z ło ty c h .
Z ty c h w z g lę d ó w g o s p o d a rc z e k o ła w y p o w ia d a ją się z a u c h y le n ie m teg o p rz y w ile ju , w z g lę d n ie u s ta le n ie m , ż e w y łą c z e n iu z p o d e g z e k u c ji p o d le g a je d y n ie łą c z n a k w o ta 2 .5 0 0 z ło ty c h n a p o s ia d a n y c h w s z y s tk ic h k o n ta c h o s z c z ę d n o ś c io w y c h .
Nasi pradziadowie z epoki kamiennej umieli przyrządzać kapustę
N ie je d n o k ro tn ie u c z e n i z a s ta n a w ia li się n a d w a ru n k a m i b y to w a n ia lu d z i z e p o k i k a m ie n n e j, p o ś w ię c a ją c g łó w n e b a d a n ia k w e s tii o d ż y w ie n ia . C z ło w ie k te g o z a k re su n ie z n a ł g o to w a n y c h p o tra w , w e w c z e s n e j e p o c e k a m ie n n e j n ie p o s ia d a ł n a c z y ń o g n io trw a ły c h . J a k s tw ie rd z a b a d a c z te g o o k re s u , d r. W a c h , te r, p o ż y w ie n ie c z ło w ie k a w e w c z e sn e j e p o c e k a m ie n n e j s k ła d a ło s ię p rz e w a ż n ie z ro ś lin . D r W a c h te r w y lic z a 5 0 0 g a tu n k ó w ro ś lin z k tó ry c h c z ło w ie k ó w c z e s n y p rz y rz ą d z a ł s w e p o k a rm y . R o ś li
n y te s p o ż y w a n o p o p o d d a n iu ic h p e w n e j fe rm e n ta c ji. W ty m c e lu k o p a n o w z ie m i d o ły i w a rstw y ro ś lin p rz e s y p a n o p o p io łe m , p o le w a ją c je o b fic ie w o d ą s o lo n ą . W p o d o b n y s p o s ó b z a k w a s z a n o ró w n ie ż k a p u s tę , k tó ra ja k w id z im y z n a la z ła s ię b a rd z o w c z e ś n ie n a „ s to le b ie- sia d n y m * * c z ło w ie k a .
Polonia amerykańska na F. O. N.
N O W Y J O R K . P o lo n ia A m e ry k a ń s k a w c ią g u ty g o d n ia z ło ż y ła n a F u n d u sz O b ro n y N a ro d o w e j 7 5 .0 0 0 d o la ró w .
/1 /f e kupuj
u żyda
Szósty zmysł mają zwierzęta i ptaki
a zatracili go cywilizowani ludzie
J u ż o d d a w n a u c z e n i b a d a ją ta k z w a n y
„ s z ó sty z m y s ł" z w ie rz ą t. O c z y w iś c ie n a z w a „ s z ó s ty z m y s ł" n ie je s t ś c isła n a u k o w o , g d y ż n a u k a z n a d u ż o w ię c e j z m y słó w , o d p o to c z n ie z n a n e j lic z b y p ię c iu . P o d n a z w ą „ s z ó s ty z m y s ł" ro z u m ie się z d o ln o ś ć n ie k tó ry c h z w ie rz ą t in s ty n k to w n e g o o rie n to w a n ia się w k ie ru n k u .
P ra w d o p o d o b n ie p ie rw o tn i lu d z ie te ż p o s ia d a li te n z m y s ł. D o w o d e m te g o je st, ż e p le m io n a m u rz y ń s k ie w ś ro d k o w e j A fry c e , p o z o s ta ją c e d o tą d n a n a d z w y c z a j n i
sk im p o z io m ie c y w iliz a c y jn y m , z m y słe m ty m d o p e w n e g o s to p n ia ro z p o rz ą d z a ją . L u d z ie c y w iliz o w a n i z a tra c ili z m y sł te n z u p e łn ie .
D z ia ła n ie m s z ó ste g o z m y s łu tłu m a c z y się, ż e p ta k i, p o d c z a s sw ; a h w io s e n n y c h i je sie n n y c h w ę d ró w e k , o d n a jd u ją z a w sz e k ie ru n e k , w ja k im c h c ą le c ie ć . M a ło te g o : p rz e la tu ją c o lb rz y m ie p rz e strz e n ie , p ta k i o d n a jd u ją z c a łą ś c isło ś c ią sw e d a w n e g n ia z d a . C z y m n a le ż y to w y ja śn ić , je s t d o tą d ta je m n ic ą . N ie k tó re p ta k i p rz e z w y c ię ż a ją p rz y ty m o lb rz y m ie p rz e s trz e n ie . J e st n a p rz y k ła d g a tu n e k p e w ie n ja s k ó łe k , k tó re n io s ą ja ja p o d b ie g u n e m p ó łn o c n y m ,
a z im ę s p ę d z a ją p o d b ie g u n e m p o łu d n io w y m .
N ie je d n o k ro tn ie lu d z ie d la o rie n to w a
n ia się w p rz e strz e n i o b s e rw o w a li k ie ru n e k lo tu p ta k ó w . J e sz c z e n ie d a w n o , k ie d y m ie s z k a ń c y p e w n e j w y s p y n a m o rz u P o łu d n io w y m m u s ie li ją o p u ś c ić , p o n ie w a ż g ro z iło im ro z p a d n ię c ie się w y s p y w s k u te k w y b u c h u w u lk a n u — w y s z u k u ją c s o b ie n o w ą s ie d z ib ę , k ie ro w a li się w e d łu g lo tu p ta k ó w .
N a jb a rd z ie j z n a n y m je s t s z ó s ty z m y sł g o łę b i. Z m y s ł te n p o z w a la g o łę b io m n a o d n a jd y w a n ie n ie c h y b n e m ie jsc a , z k tó re g o p o c h o d z ą , c h o ć b y b y ły p rz e w ie z io n e n a d z w y c z a j d a le k o o d te g o m ie jsc a .
C ie k a w e d o ś w ia d c z e n ia p rz e p ro w a d z o n o z b o c ia n a m i. P o d c z a s k ie d y s ta re b o c ia n y o d le c ia ły n a p o łu d n ie , m ło d e b o c ia n y , k tó re je sz c z e n ig d y n ie o d b y w a ły w ę d ró w k i, z o s trły z a trz y m a n e w k la tk a c h i w y p u s z c z o n e d o p ie ro p o p e w n y m c z a sie . J a k k o lw ie k b y ło z u p e łn ie w y k lu c z o n e , a b v m ło d e b o c ia n y k o rz y s ta ły z p rz e w o d n ic tw a s ta ry c h , o d n a la z ły o n e z ła tw o ś c ią w ła ś c iw y k ie ru n e k i w k ra ja c h p o łu d n io w y c h p o łą c z y ły się z ro d z ic a m i. J a k w y k a z a ły o b s e rw a c je , m ło d e b o c ia n y le c ia ły ś c iśle tą s a m ą d ro g ą , ja k ą p rz e b y ły b o c ia n y s ta re . N a jd z iw n ie js z y m p rz y ty m je s t, ż e z a n im p o fru n ę ły d o s w e g o o s ta te c z n e g o
celu, z a trz y m a ły s ię n a jp ie rw w G re c ji,
g d z ie s p o tk a ły p o p rz e d n io w y p u sz c z o n e b o c ia n y , a n a s tę p n ie ra z e m z n im i o d b y ły d a ls z ą d ro g ę .
J a k z te g o w y n ik a , b o c ia n y u m ie ją ś w ie tn ie o rie n to w a ć s ię p o d c z a s lo tu .
A le n ie ty lk o p ta k i ro z p o rz ą d z a ją „ sz ó s ty m z m y s łe m ". P o d o b n ą w ła śc iw o ś ć m a ją p ra w ie w s z y stk ie ż y ją c e w s ta n ie d z ik im z w ie rz ę ta . S z ó sty z m y s ł m a ją te ż n ie k tó re z w ie rz ę ta d o m o w e . O p o w ia d a n ia o p s a c h i k o ta c h , k tó re p o m im o w ie lk ic h o d le g ło śc i p o tra fiły o d n a jd y w a ć sw y c h p a n ó w , n ie s ą z m y ś lo n e . S z e re g fa k tó w , n ie u le g a ją c y c h n a jm n ie js z e j w ą tp liw o ś c i, p o tw ie rd z a n a jz u p e łn ie j, ż e k o ty i p s y m a ją s z ó s ty z m y s ł, z u p e łn ie p o d o b n y d o s z ó ste g o z m y s łu g o łę b i, c z y b o c ia n ó w .
Ile kurzu zawiera
powietrze miejskie?
O g ro m n a ilo ść z a sła b n ię ć w ś ró d lu d n o ś c i w ie lk ic h m ia st, c h o ro b y d ró g o d d e c h o w y c h , s z c z e g ó ln ie j w o k re sa c h w ie trz n e j p o g o d y , m o ż e b y ć w z n a c z n e j m ie rz e p rz y p isa n a ty s ią c o m k ilo g ra m o m p y łu , p o p io łu i in n y c h p o d o b n y c h c ia ł, u n o s z ą c y c h się w a tm o sfe rz e o lb rz y m ic h s k u p isk lu d z k ic h .
C ie k a w e d o ś w ia d c z e n ia w te j d z ie d z i
n ie w y k o n a ł p e w ie n n o w o jo rs k i u c z o n y . P rz e p ro w a d z ił o n s z c z e g ó ło w e o b lic z e n ia i
w y lic z y ł, ż e a tm o sfe ra N o w e g o J o rk u z a w ie ra d w ie to n y k u rz u . A d w ie to n y to c ię ż a r n ie m a ły . T y le m n ie j w ię ce j w a ż y 1 4 s ło n i. G d y b y k u rz te n u ło ż y ć w p ira m id ę o p o d s ta w ie k w a d ra to w e j 3 3 m e tró w , to w y s o k o ś ć te j p ira m id y s ię g a ła b y 7 0 m e tró w .
T a k ie o g ro m n e ilo ś c i k u rz u z a w ie ra p o w ie trz e w ie lk o m ie jsk ie . K u rz te n b a d a n y p o d m is k ro s k o p e m z d ra d z a z a w a rto ś ć w łó k ie n ro ślin n y c h i ro z m a ity c h c z ą s te k m in e ra ln y c h . P ró c z te g o z n a jd u ją w n im lu d z ie b a k te rie , n ie k tó re b a rd z o s z k o d liw e d la ż y c ia lu d z k ie g o i z w ie rz ę c e g o .
P o w ie trz e w iejs k ie w s z c z e g ó ln o ś c i z a ś w g ó ra c h p o s ia d a o w ie le m n ie j k u rz u i s z k o d liw y c h s k ła d n ik ó w .
J e d n a k ż e n a w e t n a n a jw ię k s z y c h w y s o k o ś c ia c h z n a jd u je m y w p o w ie trz u z a w ie s in y p y łu . Is tn ie je p rz y p u s z c z e n ie , iż p y ł te n p o c h o d z i z m e te o ry tó w , k tó re ro z p a d a ją się w z e tk n ię c iu z a tm o sfe rą z ie m sk ą i p o z o s ta w ia ją b a rd z o s u b te ln y p y ł, k tó re g o ś la d y o p a d a ją z w o ln a n a z ie m ię w c ią g u b a rd z o d łu g ie g o c z a su .
O g ro m n e ilo ś c i b a rd z o d ro b n e g o i z w o l
n a o p a d a ją c e g o p y łu p o z o s ta w ia ją w p o w ie trz u w y b u c h y w u lk a n ó w . M o ż n a w te d y z a u w a ż y ć p ię k n e z ja w isk o o p ty c z n e , w y w o ła n e in te rfe re n c ją ś w ia tła . W y s tę p u ją s z c z e g ó ln ie k o lo ry c z e rw o n y , z ie lo n y i ż ó ł
ty p rz y z a c h o d z ie a lb o w s c h o d z ie s ło ń c a . Z d a rz a się ró w n ie ż , ż e s ło ń c e p rz e z o y 1 d z ie ń z d a ie s ię b y ć k o lo ru n ie b ie s k i..
Nr 45 GŁOS POMORZA Str 3
i
Wiadomości
ciekawez
bliska ldaleka
mmm. L.-H nujiiii iwf h w m o h i u 11 ■ iii i ni wór'' i ZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBAh im i
I. Pomorza
G R U D Z IĄ D Z .
> (N iem cy p ro w o k u ją.) W P arten ci- n ach (p o w . g ru d ziąd zk i) z w o ła li N iem cy zeb ran ie, n a k tó re ściąg n ęli o k o ło 100 o só b , p rzy b y ły ch n aw et z d alszy ch o k o lic. P o n iew aż zaczęli w zn osić n ieo d p o w ied nie o k rzy k i o ra z w y śp iew y w ać ,.D eu tsch lan d iib er a lle s” m iejsco w a lu d n o ść p o lsk a ro zp ęd ziła zeb ran y ch — w p raw d zie b ez ręk o czy n ó w — ale zd ecy d o w an ie i sk u teczn ie.
P o d o b n y fak t m iał m iejsce w R y w ał- d zik u , w p ow . lu b aw sk im .
C IE S Z Y N .
A (C zech p o p ełn ił sam o bó jstw o w P o lsce.) W e F ry sz tac ie p o p ełn ił sam ob ó j stw o 6 0 -letn i e m e ry to w a n y żan d arm cze
sk i R y ch ter, o b y w atel czesk i. P o w o d em sam o b ó jstw a b y ła silna d e p re sja p sy ch icz n a n a tle o statn ich w y p adk ó w w C ze
ch ach .
świata
B E R L IN .
□ (K o b iety w służb ie k o lei p ań stw o w y ch N iem iec.) M in isterstw o K o m u n ik a cij w o b ec b rak u sił ro b o czy ch p o sta n o w iło z a tru d n ić k o b iety , sp e c ja ln ie d ziew .
B Y D G O S Z C Z .
0 (S am o b ó jstw o rzeźn ik a.) W le sie K o b y leb ło to , p o w ia t B y d g o szcz zn alezio n o n a jed n y m z d rzew w iszące zw ło k i B o lesław a A n d ry szak a, rzeźn ik a z B y d g o szczy . Ja k u stalo n o A n d ry szak p o p e ł
n ił sam o b ó jstw o z p o w o du tru d n o ści fi
n an so w y ch , w jak ie o statn io p o p ad ł.
C H O JN IC E .
3 (O d k o p an o g ró b p reh isto ry czn y .) P o d czas p ra c ro ln y ch w e w si K o n arzy n y p o w . ch o jn ick ieg o , zn alezio n o n a p o la ch p ro b o stw a g ró b p reh isto ry czn y .
G ró b u ło żo n y jest z k am ien i, w ew n ą trz zn alezio n o u rn ę z p alo n ej g lin y z k o śćm i. P rz y d alszy ch p o szu k iw an iach zn alezio n o trz y d alsze g ro b y. G ro b y z a b ezp ieczo n o i zaw iad o m io n o w łaściw e czy n n ik i.
TL całej Połski
W 2 0 -lecie stw o rzen ia arm ii faszy sto w sk iej.
S zef rz ą d u w ło sk ieg o M u sso lin i d e k o ru je z o k azji 2 0 -lecia stw o rz e n ia , faszy sto w sk iej sta re b o jo w e sz ta n d a ry faszy sto w sk ie k rzy żam i w o jen n y m i.
częta p o w y żej lat 16. N a razie p ró cz czy n n o ści k a n c e la ry jn y c h b ęd ą im p o w ie rzo n e stan ow iska p rz y w y d aw an iu b ile tó w k o lejo w y ch , w k asach stacy jn y ch , w . ek sp ed y cji to w aro w ej, n a stę p n ie zasięg czy n n o ści słu żb y k o b iecej b ęd zie ro z sz e
rzo n y .
B U D A P E S Z T .
□ (S tra ty w ęg iersk ie n a R u si P o d k a rp a c k ie j.) O ficjaln ie d o n o szą, że arm ia w ęg iersk a p o n io sła w czasie d z ia ła ń n a R u si P o d k a rp a c k ie j n a stęp u ją ce stra ty : 72 zab ity ch , 163 ran n y ch , 4 zag in io n y ch i 2 w zięty ch d o n iew o li.
T IR A N A .
□ (A lb ań czy cy m u szą w y d ać b ro ń .) A g encji S tefan i d o n o si: N aczeln y d o w ó d ca w o jsk w łosk ich w A lb an ii w y d ał z a rzą d z en ie, n a k az u ją c e w szy stk im m ie szk ań co m A lb an ii n aty chm iasto w e z ło ż e
n ie p o siad an ej b ro n i p aln ej w n a jb liż
szy ch d o w ó d ztw ach o d d ziałó w w ło sk ich lu b p o steru n k a ch ż a n d a rm e rii alb ań sk iej.
B R A T Y S Ł A W A .
□ (U ro dzin y k a n c le rz a H itle ra w S ło w acji.) N iem ieck i w y d ział k u ltu ry p rz y m in isterstw ie O św iaty w y d ał o k ó l
n ik , w ed łu g k tó rego u ro d zin y k a n c le rz a H itle ra w e w szy stk ich szk o łach n iem iec
k ich w S ło w ac ji b ęd ą u ro czy ście o b ch o d zo ne. N a g m ach ach szk o ln y ch m a ją b y ć
R Y B N IK .
A W R y d u łto w ie areszto w an o n ie ja
k iego H e rtz a , k tó ry d o p u ści! się zn iew a gi p a ń stw a p o lsk ieg o G d y m u zw ró co n o u w ag ę, u d e rz y ł jed n eg o z o b ecn y ch p o d czas te g o fa k tu w tw arz. N a tu ra ln ie u - d erzo n y z a ra z z m iejsc i zareag o w ał i to b ard zo sk u teczn ie. P . H ertz sied zi ze sp u c h n ię tą tw arz ą .
W A R S Z A W A .
A (P o lsk i ja c h t h arcersk i p rz y b y ł d o A m ery k i.) D o W a rsza w y n a d esz ła d ziś d ep esza z G eo rg eto w n o d z a ło g i O d d zia ło w eg o H arcersk ieg o Ja c h tu „P o leszu k Z ałog a d o n o si, że „P o leszu k " p rzeb y ł A - tla n ty k z A fry k i d o A m ery k i w 2 8 d n iach.
17 b m . ja ch t h arcersk i w y ru sz a d o A m ery k i, a n a stę p n ie d o S an D o m in g o , H aw an y i M iam i n a flo ry d zie.
arm ii
N a jle p sz ą o c h ro n ą m a tk i i d z ie c k a to u b e z p ie c z e n ie n a ż y c ie
wPKO
Tragiczna śmierć rodziny w płomieniach
u m ieszczo n e sz ta n d a ry ze sw asty k ą p rzy u d z iale n au czy cieli i u czn i.
la t. P o ż a r zask o czy ł n ieszczęśliw y ch w czasie sn u .
P o d czas p o żaru C h ap o w sk i g ra ł n a 1 zab aw ie w sąsied n iej w si. U rz ą d śled czy w Ł o d zi w d ro ży ł en erg iczn e d o ch o d ze
n ia, zach o d zi b o w iem p o d e jrz e n ie p o d p a le n ia z zem sty .
Ł Ó D Ź . W e w si G ry m k iew ice p o w iat S k iern iew ice, w y b u ch ł u b ieg łej n o cy p o ż a r w zab u d o w an iach g o sp o d arsk ich S ta
n isław a C h ap o w sk ieg o . P a stw ą p ło m ien i p a d ł d re w n ian y b u d y n ek m ieszk aln y . P o u g aszen iu p o ż a ru z p o d zg liszcz w y d o b y to zw łok i żo n y C h ap o w sk ieg o 2 8 -letn iej H alin y i 3 -g o d zieci w w iek u o d 2 d o 4
--- --- —
Pięćset samolotów nad Albanią
M E K S Y K .
□ (Ś m ierć 40 o só b w k a ta stro fie k o le jo w e j.) W śro d ę n a stą p iło w o k o licy m iejsco w o ści Q u e re ta ro w M ek sy k u zd e- j rż e n ie p o ciąg ó w , k u rsu ją c y c h n a lin ii G u a d ala ja ra — L ared o . W k a tastro fie zg in ęło 4 0 o só b .
L U B A R T Ó W .
A Z iem ia się zap ad a i ścian y w a lą się.) W p o b liżu u lic y S ło w ack ieg o w L u b arto w ie n a p o lu z a p a d ła się ziem ia. P o w sta ł lej o śre d n ic y ok. 12 m . i ok. 9 m g łęb o k i.
T R Z E M E S Z N O .
A W T rzem eszn ie z d a rz y ła się n ie
zw y k ła k a tastro fa. W p o rze n o cn ej ru n ę ła ścian a szczy to w a d o m u p rz y u licy (
D ąb ro w sk ieg o . L o k atorzy m u sieli z łó ż e k się ro zp ro szy ć w o jo w n ik ó w alb ań sk ich ,
u ciek ać n a u licę. C
O T W O C K .
A (O ży ł p o d c z a s p o g rzeb u .) W O t
w o ck u o d b y ł się p o g rzeb n iejak ieg o P o g o rzelsk ieg o . G d y k o n d u kt żało b n y p rz e
ciąg ał u licam i, zau w ażo n o z p rz e ra że
n iem , że z m arły z a c z ął się ru sz ać . W śró d o b ecn ych p o w sta ł n ieo p isan y p o p ło ch . Ż o n a ^ n ie b o sz cz y k a“ z p rz era ż en ia zem d lała. P o o cu cen iu jej, lek arz p o lecił ją p rzew ieźć d o sz p ita la w W arszaw ie. Ja k się o k azało , P o g o rzelsk i w cale n ie zm arł, lecz p o p a d ł w le ta rg , w k tó ry m o m ały w ło s n ie z o sta ł p o ch o w an y .
Ja k się o k a zu je , o k u p a c ja A lb an ii p rzez w o jsk a w ło sk ie n ie o d b y ła się b ez ro zlew u k rw i. S zczeg ó lnie k rw aw e w alk i sto czo n o n a d ro g a c h , p ro w ad zący ch d o T iran y . O d d ziały w o jsk alb ań sk ich w sp o m ag an e p rzez lu d n o ść g ó ralsk ą, z a b ary k ad o w ały d ro g i i celny m o g n iem k a ra b i
n ó w m aszy n o w y ch ra z iły w o jsk a w ło s- l k ie. D o p iero p o d łu ższej w alce u d ało
O k u p acja A lb an ii p o p rz e d z o n a b y ła a k c ją lo tn iczą, w k tó re j b ra ło u d ział 5 0 0 sa- /m o lo tó w . E sk a d ry w ło sk ie sk ła d a ły się
z sam o lo tó w m y śliw skich i ciężk ich b o m b o w có w .
P R Z E M Y Ś L , R o b ak i w o d n e p o ja w iły się w stu d n ia c h w P rz e m y ślu . F a k t ten z u p e łn ie d o tą d n iesp o ty k a n y łą c zy się z w łaściw o ściam i te ren u , k tó ry je st n asy - p isk iem , p o w stały m ze śm ieci, n aw o zu i ziem i w y k o p o w ej. F a c h o w cy z d zied zi
n y stu d n ia rstw a sąd zą, że p o jaw ien ie się ro b ak ó w w stu d n ia c h je st zjaw isk iem p rzejścio w y m .
S K U L S K .
A P o lic ja P a ń stw o w a b y ła zm u szo
n a a re sz to w a ć m ieszk ań ca w si G aw ro n y , N iem ca A le k sa n d ra E isb ren era, k tó ry o - b clży w ie w y ra ż ał się o P o lsce, a n a zw ró co n ą u w ag ę zach o w y w ał się n ie
zw y k le b u tn ie. R o zsiew ał o n p o n a d to fał
szy w e w iad o m o ści.
Ż O R Y .
A Z a trz y m a n o E m ila G rzeg o rzak a z
P alo w ic z a lżen ie n a ro d u p o lsk ieg o . G o łęb ie p o czto w e n a u słu g a c h arm ii jap o ń sk iej.
Niektóre ciekawe cyfry o Albanii i Włoszech
W ło chy , o k u p u ją c A lb an ię, z y sk a ły n o w e g ran ice z Ju g o sła w ią i G re c ją , w y n o szące 7 5 0 k m . 5 0 p ro c e n t e k sp o rtu A l
b an ii b y ło k iero w an e d o W ło ch . P a ń stw o w y B an k A lb an ii p o w sta ł z k a p ita łó w w ło sk ich . A rm ia a lb a ń sk a , licząca o stat
n io 3 0 .0 0 0 lu d zi, b y ła ćw iczo n a p rz e z w ło sk ich in stru k to ró w o ra z z a o p a trz o n a w e w ło sk ą b ro ń . W ło si b u d o w ali p o rty m o rsk ie, d ro g i asfalto w e i m o sty . P o rt w D u razzo p o sia d a n o w o c z e sn e u d z ą d ze n ia p o rto w e , zb u d o w an e p rz e z W ło ch ó w . G ó ry a lb a ń sk ie są w id o cne ze w sch o d n ich b rzeg ó w W ło ch .
T ira n a n a jm ło d sz e m ia sto w E u ro p ie, ro zb u d o w an e ró w n ież p rz e z W ło ch ó w , li czy 3 0 .0 0 0 m ieszk ań có w . P o n a d 5 .0 0 0 m ieszk ań có w liczy ty lk o 9 m iast. A lb a^
n ia, m im o u siln y ch sta ra ń W ło ch , ab y ja k n a jw ię c e j e k sp lo a to w a ć n a tu ra ln e jej b o g astw a — p ro w a d z iła p rzew ażn ie ży cie p ie rw o tn e . D o w o d em teg o c e n y : Z a k u rę p ła c o n o o d 3 2 d o 4 8 g ro szy . K ilo g ram w in o g ro n k o sz tu je 2 4 g ro szy , m elo n ó w 32 g ro szy , serk i o w cze za 1 k g — 2 4 g ro szy , b efszty k 9 6 g ro szy , o b iad z 3 d ań w n ieliczn y ch b a ra c h T ira n y 1.60 zł.
D u ży m p o w o d zen iem c ie c z y ły się c iastk a sło d k ie. T e są d ro ższe ju ż, g d y ż p o 6 0 g r.
K aw a z ciastk iem 2 8 g ro szy . S z k la n k a ,,ra k i“, n aro d o w eg o a lk o h o lu a lb a ń sk ie
go 26 g ro szy . Z a b ilety w k in o te atrac h , k tó ry c h je st trz y w T ira n ie , p ła c i się o d 32 d o 9 6 g ro szy . D o d ać n ależy , że k in o te a try te w y św ie tla ją p rz e w a ż n ie film y w ło sk ie. S e a n se o d b y w a ły się latem p o d g o ły m n ieb em .
ZŁÓŻ DAR
na POLSKI BIAŁY KRZYŻ
