Zwój Jeremiasza, 2015, R. 1, nr 12

(1)

1 www.zwojjeremiasza.com

ZWÓJ JEREMIASZA

DWUTYGODNIK POLONIJNY MIAMI, FLORIDA

1 Września 2015, Rok 1, Numer 12

Witelo – Śląski Uczony o Światowej Sławie

Wpływ dzieł Witelona na współczesnych mu i potomnych, aż po w. XVIII, był bardzo wielki. Wystarczy powiedzieć, że czytali je i korzystali z nich uczeni tej miary, co Kopernik i Leonardo da Vinci, który swój traktat o ciemni optycznej oparł na dziele naszego uczonego. Czytaj str. 2-9.

Alkoholizm cz. III

To już ostania część dotycząca alkoholizmu. Autorka, Pani Katarzyna Wybrańczyk jest zawodowym psychologiem, psychoterapeutką, doradcą duchowym. Jest ktoś, kto może Ci pomóc. Czytaj str. 10-18.

Uzdrawiająca Moc Kryształów - Kamień Księżycowy

Wierzono, iż kamień księżycowy otwiera serce oraz pomaga w przyjmowaniu i dawaniu miłości, zapewnia płodność i liczne potomstwo. Czytaj str. 19-20.

Moc Serca

Jest czas, gdy stajemy się Swoją indywidualną Jednością zgodnie ze swoim kształtem i Mocą Stwórcy, Mocą Serca, Mocą wibracji, Mocą Miłości, Harmonią Twoją indywidualną, wewnętrzną, i Mocą. Czytaj str. 21 - 23.

Tajemnicza Laminina cz. II

Rezultaty po zażyciu Laminine są tak nadzwyczajne, że produkt nazwano klejem, który utrzymuje nasz organizm w doskonałej formie fizycznej, mentalnej i emocjonalnej! Czytaj str. 24-26.

Czytamy Razem – Zawsze Obcy

"Zawsze obcy" to powieść opisująca losy niemieckiego i polskiego Górnoślązaka w

latach 1938-1952, na tle dramatycznych wydarzeń II wojny światowej, zmian

powojennych i ich skutków.

Czytaj str. 27.

W Tym Numerze

(2)

Witelo - Śląski Uczony o Światowej Sławie

Był Ślązakiem czy pochodził z Krakowa? Przez długi czas trwał spór, rozstrzygnięty wreszcie na korzyść Śląska.

Nazywał się Ciołek, Witello czy Vitellio? Zastanawiano się jeszcze pod koniec ubiegłego stulecia, aż ustalono jego imię: Witelo.

Był Polakiem czy Niemcem? Snuto domysły i przypuszczenia, przypieczętowane wreszcie jego własnymi słowami: "Filius Thuringorum et Polonorum”1 (Syn Turyngów i Polaków).

Żyjący w XIII stuleciu Witelo, pierwszy - o jakim wiemy - fizyk i matematyk polski, jest postacią bez miejsca urodzenia i zgonu, bez szczegółowego życiorysu, z nieuporządkowaną hipoteką autorską. Mimo to wiemy o nim i o jego dziele dość dużo, dzięki niezwykle obfitej literaturze naukowej polskiej i obcej. Oto curricuium vitae et scientiae Witelona. Do dnia dzisiejszego zachowały się dwa pisma:

• List "O najgłębszej przyczynie żalu za grzechy i o naturze szatanów";

• Wykład optyki "Perspektiva" powstały prawdopodobnie w latach 1270-1273 w Viterbo.

Zaginęły natomiast inne jego dzieła:

• "De partibus universi" (O częściach wszechświata) - list do przyjaciół napisany prawdopodobnie w Viterbo w latach 1262-1273.

• "Scientia motuum caelestium" (Nauka o ruchach niebieskich) - również napisana prawdopodobnie w Viterbo w latach 1262-1273.

• "De ordine entium".

• "De elementatis conclusionibus".

• "Philosophia naturalis" - traktat dotyczący meteorologii i "actio naturalis".

"Naturales animae passiones" - treści fizjologicznej

LEGNICA i PARYŻ

Żadne z podań nie przekazało nam miejsca ani czasu, w którym przyszedł na świat Witelo. Jednakże na podstawie różnego rodzaju dokumentów oraz wzmianek z jego dzieł ustalono w przybliżeniu r.

1230 jako datę urodzenia przyszłego tropiciela światła.

Gdzie upłynęło dzieciństwo Witelona - w zagrodzie chłopskiej, wśród lasów, pól i łąk śląskich czy też w mieszczańskim domu na jednej z ulic Wrocławia czy Legnicy - nie udało się ustalić badaczom jego żywota. Czy ojciec jego, kolonista z Turyngii, był chłopem czy mieszczaninem, pozostaje w sferze domysłów. Niewątpliwe jest jedynie jego plebejskie pochodzenie. Tak samo chłopką lub mieszczanką była matka Witelona, owa Polka wspomniana przez syna we wstępie do traktatu.

Biografowie Witelona twierdzą, że pierwsze swe studia odbywał w Legnicy. Przypuścić należałoby, że młody, około dziesięciu lat liczący wówczas Wito (zdrobniałe imię od Guido, czyli Wido notowane

(3)

3 www.zwojjeremiasza.com w aktach śląskich XIII w.)

szeroko otwartymi oczami przyglądał się odzianym w skórzane tołuby jeźdźcom, harcującym na małych, kudłatych konikach dokoła murów miasta. Widział, jak skośne ich oczy chciwie wpijały się w bramy miasta.

Świszczały mu nad głową pierzaste strzały,

wypuszczone z tatarskich łuków. Płakał zapewne wraz z innymi na widok zatkniętej na żerdź głowy Henryka

Pobożnego, obnoszonej wokół miasta przez triumfującą ordę.

I zapewne, jak inni rówieśni mu chłopcy, pomagał oblężonym warzyć smołę i kaszę wylewaną na głowy podchodzących pod mury, zbierał zatrute groty i gasił pożary wzniecane przez Tatarów palącymi pociskami, wypuszczanymi z cięciw niby ogniste ptaki. Był to r. 1241.

W kilkanaście lat potem Witelo kończy w Legnicy szkołę przy kościele św. Piotra. Miejscowi

bakałarze wbijają mu do głowy trzy podstawowe wówczas przedmioty, czyli tzw. trivium: gramatykę, retorykę i dialektykę scholastyczną. Nie wystarcza to uzdolnionemu młodzieńcowi. W pogoni za wiedzą wyrusza - około r. 1254 - do Mekki ówczesnej wiedzy, do Paryża, gdzie słucha mistrzów wykładających nauki matematyczne i filozofię.

Jednym z nich jest Siger z Brabantu, przywódca awerroistów francuskich, głoszących, że "rozum wszystkich ludzi jest jeden i ten sam", zaprzeczających jakoby świat był bezpośrednio stworzony przez Boga; głoszących odwieczność świata i wyznających powszechny determinizm (przyczynowe powiązanie zjawisk fizycznych) oraz "teorię dwóch prawd" - tj. prawdy filozoficznej, naukowej, niezależnej od prawdy teologicznej. Witelo chodził też może na wykłady mistrza Rogera Bacona, słuchając z podziwem, jak słynny angielski filozof gromił wszelkie autorytety i głosił, że podstawą prawdziwej nauki jest jedynie doświadczenie.

Wkrótce Witelo zdobywa stopień magistra artium i postanawia powrócić do ojczyzny.

Poczciwa Odra lśni mu w snach piękniej niż leniwa Sekwana, a zielone łany śląskich zbóż bardziej nęcą od ciężarnych gronami winnic. Niebawem widzimy go znów na Śląsku, który zdołał już zaleczyć rany zadane przez straszliwy najazd tatarski.

(4)

4 www.zwojjeremiasza.com DEMONY i PRZYWIDZENIA

Z otwartymi ramionami wita Witelona wielebny Henryk, proboszcz parafii św. Piotra w Legnicy i rektor znajdującej się przy niej szkoły. Magister paryskiej uczelni toczy długie dysputy z

wychowankiem padewskiego uniwersytetu, Zbrosławem, prowadzi wielce uczone rozmowy z doktorem prawa, Gasvinim i przyjaźni się z koryfeuszem śląskiego życia umysłowego magistrem Ludwikiem ze Lwówka, który najbardziej ze wszystkich przypada mu do serca. Jego to może staraniom zawdzięcza Witelo swą drogę bakałarza i plebańską prebendę.

O bardziej osobistym życiu Witelona nie mamy żadnych relacji. Czy zastał kogoś z bliskich przy życiu, kiedy go odumarli rodzice, czy miał jakąś damę swojego serca - nie wiemy nic a nic zgoła.

Przypuszczać tylko można, że cieszył się wielkim uznaniem i że znalazł wpływowych protektorów, skoro niebawem już widzimy go na dworze książęcym Henryka III we Wrocławiu.

Jesienią 1262 r. Witelo dosiada konia i z najmłodszym synem Henryka Pobożnego, późniejszym arcybiskupem Salzburga, Władysławem, przeprawia się przez Karkonosze. Przyjeżdża do Czech na dwór Ottokara II, krewnego książąt śląskich, po czym, wraz z świtą księcia Władysława, wyrusza do ziemi włoskiej. Zmarzniętych, okrytych szronem i śniegiem Alp witają na lombardzkiej równinie czerwone, grudniowe róże. Na kamiennym drogowskazie widnieje napis: Padwa.

Na uniwersytecie padewskim Witelo zapisuje się na wydział prawa kanonicznego, opierając się naciskowi swych legnickich protektorów, usiłujących skłonić go do wstąpienia na teologię.

Równolegle do studiów prawniczych pogłębia swoją znajomość nauk filozoficznych, przyrodniczych i matematycznych, rozczytując się w dziełach starożytnych Greków i uczonych arabskich, m. in.

studiuje wybitnego optyka Al`Hazena. Pozbawiony pieniędzy, na skutek wstrzymania mu wypłaty dochodów ze śląskiego beneficjatu; udziela jakichś lekcji, aby zarobić na życie. Całą jednak ,jego uwagę zaczynają skupiać studia przyrodnicze, w szczególności obserwacje optyczno-

meteorologiczne. Tam to, w jednej z grot Covolo, niedaleko Vincenzy przeprowadza badania optyczne nad zjawiskiem słonecznego "halo", tj. odblaskiem Słońca, zwanym pospolicie "lisią czapką".

Dla umysłowości Witelona najbardziej charakterystyczny jest jego list, a właściwie traktat naukowy De natura daemonum, napisany na prośbę protektora i przyjaciela, magistra Ludwika ze Lwówka. W traktacie tym awerroistyczne zapatrywania Witelona wystąpiły w całej okazałości. Odpowiadając na metafizyczne zapytanie magistra Ludwika, co sądzić o naturze demonów, Witelo stwierdza, że różne zjawiska przypisywane siłom nadprzyrodzonym mogą mieć źródło w zupełnie naturalnych

przyczynach. Do powstawania wizji szatana mogą więc przyczynić się z jednej strony złudzenia wzroku, wywołane tego rodzaju przyrodniczymi zjawiskami, jak mgła, światło rozproszone lub odbite

w ciemności, obrazy refrakcyjne (załamywanie się obrazów w wodzie, mgle, na chmurach itp.), z drugiej zaś - złudzenia zmysłów, mające swe źródło w

przywidzeniach, tj. patologii mózgu, jak byśmy dziś to określili.

Detronizując wszechmocnego w średniowieczu demona po wytworu wyobraźni człowieka lub złudzeń jego wzroku, Witelo wyprzedził o kilka wieków swą epokę. Podważenie realności zjawiska demonów

(5)

uderzało nie tylko w zacofane poglądy teologów i w naiwną wiarę ludzką w siły nadprzyrodzone, ale osłaniało równocześnie aparat władzy kościelnej nad ludźmi, władzy opartej na utrzymywaniu człowieka w ustawicznym strachu przed "niewiadomymi", nad którym panował tylko kościół.

W drugiej połowie 1268 r. Witelo, liczący wówczas około czterdziestu lat, opuścił Padwę udając się na dwór papieski, gdzie spodziewał się otrzymania jakiejś intratniejszej prebendy, która by mu umożliwiła prowadzenie badań nad zjawiskami świetlnymi. Osiada w Viterbo i w oczekiwaniu na spodziewaną prebendę przeprowadza w siarczanych termach Albano oraz w Bagno del Scopulo badania nad zjawiskiem powstawania tęczy i rozszczepiania się w wodzie promieni słonecznych oraz zjawisk refrakcji - załamywania się tych promieni. Zajmuje się też sprawą odbicia obrazów w

zwierciadle, obrazów powstających w ciemni optycznej oraz innymi zjawiskami świetlnymi.

Fundamentalnym dziełem naszego uczonego, które przyniosło mu rozgłos o światowej skali, była praca zatytułowana Witelona najuczeńszego Perspectywy ksiąg dziesięcioro (w wydaniu

noryrnberskim, w r. 1535 tytuł brzmi: Vitellionis mathematici doctissimi de optica, id est de natura, ratione et proiectione radiorum visum, lu- minum, colorum atque formarum, quam vulgo Perspectivam vocant, libri X). Dzieło to napisane zostało przez Witelona w Rzymie, przypuszczalnie w r. 1270, jak podaje największy znawca Witelona prof. Aleksander Birkenmajer. Powstanie jego poprzedziła wielka przyjaźń naszego uczonego z Wilhelmem de Moerbecke, kapelanem papieskim, jednym z

najświatlejszych umysłów owego czasu. W swym obszernym encyklopedycznym, dziele Śląski uczony zebrał całą ówczesną wiedzę o optyce. Uwzględnia ono poglądy

Arystotelesa, Platona, Euklidesa, Avicenny i innych uczonych starożytnych, a szczególnie prace najwybitniejszego optyka arabskiego Alhazena. Ta obszerna księga Witelona o optyce była przez ponad 250 lat studiowana przez uczonych z Europy w licznych

odpisach, a w 1535 r. została ona po raz pierwszy wydana drukiem w Norymberdze, w 1572 r. zaś drugi raz w Bazylei. Praca ta była gorliwie studiowana przez Leonarda da Vinci, Kopernika, Regiomontana, a Jan Kepler swoją książkę o optyce wydaną w 1604 r., skromnie zatytułował: "Dodatki do Witelona".

W obszernej przedmowie do tego dzieła Witelo zaznacza z naciskiem swoje polskie pochodzenie. W jednym miejscu mówi o sobie jako o synu Turyngów i Polaków, w innym pisze - z okazji przeprowadzonych przez siebie doświadczeń nad tęczą - "in nostra terra, scillicet Poloniae, habitabili, quae est circa latitudine 50 graduum" ("w naszej ziemi, to jest w Polsce, która jest zamieszkała pod 50 stopniem szerokości"). W innym znów miejscu jako teren swych pierwszych

(6)

obserwacji nad zjawiskami świetlnymi wymienia las Borek, znajdujący się niedaleko Wrocławia ("iuxta civitatem Vratislaviae apud nemus ville Borek").

Niezwykła popularność dzieła Witelona w okresie Odrodzenia oraz jego doświadczeń

przeprowadzanych nad obrazami odbitymi w zwierciadłach, połączone z fałszywym umieszczeniem Borku pod Krakowem i z wiadomością, jakoby jakiś czas uczony ten przebywał w tamtejszych okolicach, zrodziły, być może, podanie o panu Twardowskim i jego czarodziejskim. Na fakt ten zwrócono zwierciadle uwagę jeszcze w połowie ubiegłego stulecia. Za powstaniem legendy o

Twardowskim w związku z doświadczeniami Witelona przemawia i to, że jako ich miejsce podawano Krzemionki, będące według wierzeń ludowych siedzibą czarnoksiężnika Twardowskiego, a według starych podań - "czarnoksiężnika" Witelona: Rozważając w przedmowie do Perspektywy problem światła, Witelo faktycznie daje wykład ogólnych praw natury, jakie według ówczesnej teorii "działań przyrodzonych" rządzą światem. Teoria ta, którą głosił Roger Bacon, usiłowała sprowadzić wszystkie prawa natury do praw rozchodzenia się światła. Dlatego też wielkie znaczenie przypisywano optyce.

(7)

Dzieło Witelona - pisze prof. Birkenmajer- ". . .choć pozornie ogranicza się tylko do rozważania zjawisk świetlnych, jest właściwie wykładem o modus actionis formarum sensibilium. . - (o sposobie działania form widocznych).

ŚWIATŁO WITELONA

Wszystkie dziesięć ksiąg Perspektywy stanowią rzetelnie naukowy, materialistyczny, rzec by można, wykład całej ówczesnej nauki o świetle - o jego przechodzeniu przez inne ciała, załamywaniu się i odbijaniu, w szczególności od różnego rodzaju zwierciadeł, którym Witelo poświęcił pięć ksiąg, tj.

połowę swojej pracy.

Poszczególne księgi tej publikacji zajmują się:

• I - geometrią,

• II - rozchodzeniem się fal,

• III - budową oka i procesem widzenia,

• IV - warunkami widzenia,

• V - zwierciadłami płaskimi,

• VI - zwierciadłami wypukłymi kulistymi,

• VII - zwierciadłami wypukłymi walcowatymi i stożkowatymi,

• VIII - zwierciadłami wklęsłymi kulistymi,

• IX - zwierciadłami wklęsłymi walcowatymi i stożkowatymi,

• X - zjawiskiem załamania światła.

Pierwsza księga Perspektywy ma charakter czysto matematyczny. Witelo daje w niej całokształt ówczesnej wiedzy z zakresu geometrii, uzupełniając go własnymi dowodami i twierdzeniami. Jako badacz krzywych drugiego stopnia Witelo stanął wśród najlepszych matematyków swego wieku, z których niewielu tylko było wówczas znawcami tego przedmiotu.

W drugiej księdze zajął się optyką geometryczną, tj. prostolinijnym rozchodzeniem się światła i jego prędkością, uważając światło za ciało materialne. Omówił w niej też zjawisko przepuszczania promieni przez mały otwór, tj. ciemni optycznej (camera obscura).

Trzecia i czwarta księga omawia budowę oka oraz procesy widzenia, złudzeń optycznych itp.

Następnych pięć ksiąg poświęca Witelo katoptryce; tj. prawom rządzącym odbiciem i załamaniem światła, przede wszystkim zwierciadłom płaskim, kulistym, walcowatym i stożkowym oraz

zwierciadłom wklęsłym i zwierciadłom palącym. Należy tu nawiasem przypomnieć, że za pomocą takiego "palącego" zwierciadła słynny matematyk grecki Archimedes zapalił flotę rzymską, blokującą jego rodzinne Syrakuzy.

Ostatnia, dziesiąta księga poświęcona jest refrakcji, a zakończenie jej - optyce meteorologicznej, tj.

wytłumaczeniu zjawiska tęczy, słonecznego odblasku ("halo") itp. Należy zaznaczyć, że poprzednio zjawiska te rozpatrywane były, jako nadprzyrodzone i dopiero Witelo włączył je do zagadnień ściśle naukowych, z dziedziny badań przyrody.

Perspektywa była encyklopedią całej ówczesnej wiedzy optycznej, systematyzacją nauki z tego zakresu. Oryginalnym dorobkiem naukowym Witelona było zbadanie aberacji sferycznej, studia nad

(8)

zwierciadłami palącymi i teorią optyki meteorologicznej. Perspektywa uwolniona od balastu

metafizycznej spekulacji, przez swój jasny i przejrzysty układ stała się dziełem klasycznym, szeroko czytanym i komentowanym w późniejszym średniowieczu. Rozchodząc się w odpisach wyparła wszystkie inne dzieła z tego zakresu. Po raz pierwszy została wydana drukiem w r. 1535 w

Norymberdze, w tej samej drukarni, z której osiem lat później wyszło nieśmiertelne dzieło Kopernika.

Omówiona przez Witelona optyka meteorologiczna uderzała swoim naukowym podejściem w rozpowszechnione szeroko wówczas wierzenia i zabobony. "Witelo - pisze Michał Wiszniewski, jeden z jego dawniejszych biografów - pierwszy usiłował dojść przyczyny zjawiska kilku słońc lub księżyców, które lud zabobonny za groźbę niebios poczytywał utrzymując, że obręcze świetlne pochodzą od łamania się światła na wyziewach wodnistych, a zaś odbite promienie słońca i księżyca

od mgły, której jest jednostajna gęstość, wystawiają poboczne słońca i księżyce".

Naukowe doświadczenia Witelona o charakterze matematyczno-fizycznym i wywodzące się z nich twierdzenia były niezwykłym wprost zjawiskiem w tych czasach, gdy prawdziwa nauka zagubiła się w astrologicznych dociekaniach, w alchemii i magii, w spekulacjach pełnych metafizyki i teologii.

Odwaga Witelona - wydającego na świat swoje dzieła w czasach, gdy przygotowywała się nowa wyprawa krzyżowa, a Bacon był więziony pod zarzutem czarnoksięstwa, zaś Siger z Brabantu

pozwany przed trybunał inkwizycji - była godna podziwu i uznania. Toteż uczony nasz nie mógł długo pozostawać na papieskim dworze, którym rządził Grzegorz X, przeciwnik postępu i nauki. Możliwe, że przyczyn opuszczenia przez Witelona wygodnego życia w Viterbo należałoby również się dopatrywać w innych jego dziełach, które zaginęły i znane są jedynie ze wzmianek.

Zawiedziony w nadziejach uzyskania jakiejś prebendy, zagrożony falą wzmagającego się w Rzymie terroru inkwizycyjnego i prześladowania wolnej, postępowej myśli, opuszczą Witelo mury Wiecznego

(9)

Miasta. Kiedy to nastąpiło - nie wiadomo. Według jednych, znajduje on gościnę na dworze czeskiego króla Ottokara II, wuja i opiekuna Henryka IV, księcia wrocławskiego. Możliwe; iż - jak podają pewne źródła - Witelo; jako dobrze znający stosunki papieskiego dworu, posłował w r. 1274 z ramienia Ottokara na dwór Grzegorza X, przebywającego w Lyonie. Wówczas to uczony nasz osiadł może w klasztorze Premonstratensów we Francji, gdzie zakończył życie.

Prof. A. Birkenmajer wysuwa jednak przypuszczenie, iż ostatnich lat swego życia Witelo dokonał na Śląsku, jako nauczyciel w jednej z tamtejszych szkół. Zdaniem Birkenmajera, obudzenie się

szerszego ruchu umysłowego na Śląsku w początkach XIV w. trzeba łączyć z imieniem Witelona.

Prawdopodobnie jego staraniom należy zawdzięczać powstałą w r. 1309 w Legnicy (z tamtejszego trivium) szkołę, w której wykładano "księgi świeckie, przyrodnicze i rozmaite inne, do których są przygotowywani słuchający". Sprawa ta wymaga jednak jeszcze dokładniejszych badań. Datę śmierci Witelona ustala prof. Birkenmajer na wiosnę 1314 r., a jako jej miejsce - Legnicę.

Wpływ dzieła Witelona na współczesnych mu i potomnych, aż po w. XVIII, był bardzo wielki.

Wystarczy powiedzieć, że czytali je i korzystali z nich ludzie tej miary, co Kopernik i Leonardo da Vinci, który swój traktat o ciemni optycznej oparł na dziele naszego uczonego. Studiują Perspektywę najznakomitsi matematycy owych czasów, m. in. głośny Regiomontanus. Polski matematyk żyjący w XVIII w., Jan Brożek przytacza kilkakrotnie Witelona w swoich rozprawach. W bibliotece

uniwersyteckiej w Krakowie wertowane są pilnie norymberskie wydania Perspektywy, co widać po zaczytanych kartach. Uczony tej miary, co Jan Kepler wydaje w r. 1604 własny traktat o optyce, dając mu wymowny w swej skromności tytuł: Ad Vitellonem Paralipomena - uzupełnienie do Witelona.

"Ślązak Witelo swymi dziełami o optyce, astronomii, psychologii i filozofii zdobył na zawsze zaszczytne miejsce w historii nauki. Wszak nie bez podstaw Kepler nazwał swoją pracę

„Uzupełnieniem do Witelona" - pisze w r. 1954 Zygmunt Modzelewski, wyliczając prekursorów polskiego Odrodzenia.

Bibliografia:

1. Birkenmajer A., "Witelo -najdawniejszy Śląski uczony", WIŚ, Katowice 1936 2. Czermiński A., "Światło Witelona", Śląsk, Katowice 1964

3. N. Davies, „Mikrokosmos”, ZNAK, Kraków 2002

4. N. Davies, „Europa- rozprawa historyka z historią”, ZNAK, Kraków.

Autor: Jerzy Ludwik Mańka

Katowice, Śląskie

Email: jerzym1@op.pl

www.gwarkowie.pl

(10)

Alkoholizm cz. III

Drodzy Czytelnicy, chwilę czasu minęło zanim powróciłam do tematu alkoholizmu. Nie, nie, dlatego że leżałam i degustowałam wspomniany przeze mnie trunek, ale dlatego, że leżałam na plaży i robiłam

„nic”. Hmm, może warto poruszyć temat „nieróbstwa” następnym razem ( z punktu widzenia psychologii oczywiście). W ostatnim artykule napisanym przeze mnie ( artykuły powstały w oparciu o pracę naukową mojego byłego studenta) pisałam o negatywnym oddziaływaniu alkoholu na organizm.

Skończyłam na przewodzie pokarmowym, a dziś przejdę do kolejnych układów naszego organizmu.

Pamiętajmy w tym wszystkich, że alkohol jest przede wszystkim szkodliwy dla naszej osobowości.

Jeżeli chcielibyście się podzielić swoim problemem, dylematami związanymi z tym zagadnieniem, to napiszcie do mnie ( k.wybranczyk@system10000.pl).

UKŁAD KRĄŻENIA

Wyniki wielu badań naukowych wskazują, że spożywanie niewielkich dawek alkoholu prawdopodobnie obniża ryzyko występowania zawału serca i innych chorób układu krążenia (Johannes Lindenmeyer, 2007r.) (Bohdan T. Woronowicz, 2009r.). Z tych teorii niektóre, a szczególnie nadmiernie pijące osoby wyciągają wnioski, że alkohol jest zdrowy. Zapominają, że chodzi tu o niewielkie dawki, które osoby nadmiernie pijące i uzależnione systematycznie przekraczają. Często też nie wiedzą, że nadmierne picie może prowadzić do podwyższonego ciśnienia tętniczego. W rezultacie u 30% pacjentów z nadciśnieniem podstawową lub jedną z ważnych przyczyn tej choroby to nadużywanie alkoholu. Badania wykazują, że nadciśnienie tętnicze może być częściowo odwracalne wraz z zaprzestaniem picia. Nadciśnienie jest głównym czynnikiem ryzyka wystąpienia krwotoku mózgowego lub udaru oraz zawału serca.

Nadużywanie alkoholu wpływa również negatywnie na pracę mięśnia sercowego. Nawet pojedyncze mogą skutkować zaburzeniami rytmu serca. U osób długotrwale pijących rozwija się kardiopatia alkoholowa (zmiany zwyrodnieniowe włókien mięśnia sercowego, stłuszczenie i powiększenie serca, znaczne osłabienie siły skurczów mięśnia sercowego) spowodowana osłabieniem kurczliwości mięśnia sercowego i prowadząca do zaburzeń w pracy serca oraz do niewydolności krążenia. Zarówno kardiopatia, jak omówione niżej zaburzenia rytmu spowodowane są głównie działaniem alkoholu i produktów jego przemiany na mięsień sercowy oraz na układ przewodzący serca. Szacunkowo 20 - 30% przypadków kardiomiopatii wiąże się ze spożywaniem alkoholu. Zarówno ostre zatrucie alkoholem, jak i jego przewlekłe spożywanie mogą powodować niemiarowość lub zaburzenia rytmu pracy serca. Podstawowe zaburzenia rytmu związane z przewlekłą konsumpcją alkoholu to migotanie i trzepotanie przedsionków. Nagłe zgony wśród alkoholików tłumaczone są częściowo występowaniem

(11)

arytmii. Alkohol zaburza automatyzm węzła zatokowo-przedsionkowego i może wydłużyć przewodzenie impulsów; również może prowokować częste skurcze.

Nie znajduje obecnie potwierdzenia popularny od lat pogląd, że alkohol poprawia krążenie w naczyniach wieńcowych i tym samym łagodzi bóle wieńcowe. Subiektywna poprawa po spożyciu alkoholu nie jest wynikiem rozszerzenia naczyń wieńcowych a skutkiem uspakajającego i znieczulającego działania alkoholu. Mięsień sercowy pozostaje nadal nieukrwiony. Ważnym problemem jest też wynikająca z nieprawidłowego odżywiania nadwaga występująca u wielu pijących (mówi się o piwnym brzuchu), co automatycznie stanowi dodatkowe obciążenie dla układu krążenia.

Abstynencja oraz odpowiednia dieta sprawią, że wszystko z reguły wraca do normy. U alkoholików spotykane są zmiany morfologiczne w szpiku kostnym, które to uniemożliwiają prawidłowe funkcjonowanie układu krwionośnego.

UKŁAD ODDECHOWY (Johannes

Lindenmeyer, 2007r.) (Bohdan T.

Woronowicz, 2009r.)

U wielu alkoholików można zaobserwować podwyższoną podatność na przeziębienia i infekcje. Często osoby rozpoczynające terapię są wręcz zaskoczeni faktem częstego występowania u nich kataru, kaszlu lub grypy.

Przewlekłe zapalenia błony śluzowej tchawicy i oskrzeli spotykane często u osób nadmiernie pijących prowadzą do zniszczenia tzw. rzęsek i gruczołów śluzowych. Konsekwencją tego jest stopniowa utrata zdolności do usuwania z dróg oddechowych pyłków i bakterii, co z kolei zwiększa podatność na choroby układu oddechowego. Czynnikiem, który nasila te stany jest dym tytoniowy. Okazało się, że u około 30%

pacjentów objawy cofnęły się po zaprzestaniu picia. U osób nadużywających alkohol i palących dziesięciokrotnie częściej niż w grupie kontrolnej występuje rak jamy ustnej, krtani oraz tchawicy.

Badania potwierdzają też związek pomiędzy uzależnieniem od alkoholu a występowaniem gruźlicy płuc. Z badań także wynika, że nadmierne spożywanie alkoholu czy też uzależnienie od alkoholu zwiększają ryzyko występowania ostrego zespołu niewydolności oddechowej u osób z ciężkimi obrażeniami lub posocznicą.

UKŁAD MOCZOWY (Bohdan T. Woronowicz, 1994r.)

Nadużywaniu alkoholu może towarzyszyć wzrost stężenia kwasu moczowego we krwi i związane z tym objawy dny moczanowej (zapalenia stawów spowodowanego gromadzeniem się złogów moczanowych) a także odkładanie się złogów magnezu w drogach moczowych. Znane są przypadki ostrej niewydolności nerek spowodowane ich toksycznym uszkodzeniem przez alkohol.

(12)

UKŁAD ENDOKRYNNY (WEWNĘTRZNEGO WYDZIELANIA) (Bohdan T. Woronowicz, 2003r.) (Johannsen Lindenmeyer, 2007r.).

Intensywne spożywanie alkoholu może powodować zaburzenia hormonalne, nieprawidłowe wydzielanie hormonów – testosteronu i luterotopiny, a także zmniejszenie ruchliwości plemników oraz uszkodzenie ich struktury.

U mężczyzn występują dwojakie negatywne następstwa:

- mniejsze wydzielanie testosteronu - u około 50% alkoholików dochodzi do uszkodzenia jąder, co przyczynia się do zmniejszenia produkcji męskiego hormonu seksualnego, testosteronu;

- nasilenie wydzielania estrogenu - wraz z rozwojem marskości wątroby następuje wzmożenie

wydzielania kobiecego hormonu seksualnego - estrogenu.

Utrzymujący się dłużej niski poziom testosteronu u mężczyzn powoduje hipogonadyzm i feminizację.

Następstwem tego wymieszania hormonów męskich i żeńskich jest często nabieranie przez uzależnionych mężczyzn cech kobiecych na przykład powiększenie gruczołów piersiowych, zanik jąder, zmiany typu owłosienia, osłabienie lub zanik zarostu na twarzy, gromadzenie się tkanki tłuszczowej na udach. Występuje też mniejsze wydzielanie nasienia i zaburzenia płodności. Większość

(13)

tych zmian normalizuje się wraz z podjęciem abstynencji. U kobiet zmiany hormonalne prowadzą do zaniku jajników i maskulinizacji między innymi do pojawienia się zarostu na górnej wardze i grubego głosu. Następstwem tych zmian są na ogół zaburzenia potencji i miesiączkowania, bezpłodność oraz wcześniejsze przekwitanie. Alkohol wpływa też niekorzystnie na wydzielanie hormonów tarczycy i kory nadnerczy oraz powoduje rozchwianie osi podwzgórzowo-przysadkowo-nadnerczowej.

UKŁAD ODPORNOŚCIOWY (Bohdan T. Woronowicz, 2003r.)

Układ odpornościowy składa się z narządów przystosowanych do obrony organizmu przed obcymi substancjami (śledziona, węzły chłonne, grasica, szpik kostny) oraz z takich wyspecjalizowanych komórek, jak limfocyty i makrofagi. Spożywanie alkoholu hamuje funkcje układu odpornościowego, co manifestuje się zwiększoną wrażliwością na choroby zakaźne, gruźlicę, zapalenie płuc, nawet raka.

Alkohol między innymi upośledza zdolność limfocytów do spełniania ich funkcji i osłabia ich aktywność.

Wpływa także na obniżenie aktywności komórek NK, które odgrywają ważną rolę w niszczeniu komórek zakażonych wirusem i komórek nowotworowych. Są one istotnym czynnikiem obronnym przeciwko przerzutom nowotworowym. Intensywne picie alkoholu wpływa bardzo niekorzystnie na prawie wszystkie funkcje układu odpornościowego.

ZMIANY SKÓRNE I CHOROBY PRZENOSZONE DROGĄ PŁCIOWĄ. (Johannes Lindenmeyer, 2007r.) (Bohdan T. Woronowicz, 2003r.)

W rozwoju uzależnienia od alkoholu dochodzi do coraz większych zmian w naczyniach krwionośnych, co wpływa między innymi na zaczerwienienie i nabrzmienie skóry twarzy. Małe naczynka mogą pękać, tworząc pajączki na policzkach. Czasami dochodzi również do zgrubienia nosa, co potocznie nazywa się pijackim nosem. Jednostronne odżywianie doprowadza do sytuacji, w której skóra nie jest zaopatrywana w niezbędne substancje odżywcze. Staje się obwisła i bardzo podatna na zmiany grzybicze i wypryski. Również rany skóry goją się wolniej. Z nadużywaniem alkoholu wiąże się też zwiększone ryzyko zarażenia chorobami wenerycznymi i wirusem HIV. Badania wykazały, że u osób

(14)

pijących alkohol rozpoznawano choroby weneryczne 5-krotnie częściej niż u osób niepijących (w grupie kobiet 29 razy częściej). Jednocześnie wiadomo, że alkohol obniża system odpornościowy organizmu a tym samym odporność na zakażenia HIV, może też przyśpieszyć wystąpienie objawów klinicznych u osób zakażonych HIV.

KOŚCI I STAWY (Johannes Lindenmeyer, 2007r.)

W przebiegu uzależnienia od alkoholu dochodzi do częstych, czasami bardzo silnych bólów w stawach.

Przyczyna to - zapalenie zachodzące w stawach oraz przedwczesne starzenie się kości i stawów spowodowane alkoholem. Abstynencja powoduje powolne, pozytywne zmiany. Proces zdrowienia może być przyśpieszony dzięki ćwiczeniom fizycznym, ruchowi i fizjoterapii. Jednak pełne wyleczenie powstałych szkód nie zawsze jest możliwe.

NOWOTWORY (Johannes Lindenmeyer, 2007r.) (Bohdan T. Woronowicz, 2009r.)

Brak jest jednoznacznych dowodów stwierdzających na rakotwórcze działanie alkoholu, prawdopodobnie jednak wzmaga on działanie czynników rakotwórczych. Nawet stosunkowo niewielkie dawki alkoholu mogą spowodować podwyższone ryzyko zachorowania na różne odmiany raka. Wiąże się to z obniżaniem aktywności komórek nazywanych naturalnymi zabójcami (natural killer - NK), które stanowią część układu odpornościowego niszczącego między innymi komórki nowotworowe, które ma każdy w swoim organizmie. Jak wynika z przeprowadzonych w Polsce badań, 12% wszystkich nowotworów u mężczyzn i 3 % u kobiet - alkohol jest głównym czynnikiem sprawczym. Badania dowodzą, że częste spożywanie alkoholu można powiązać ze zwiększonym ryzykiem powstawania pewnych odmian raka, najczęściej wątroby, żołądka, przełyku, krtani, tchawicy, części nosowej gardła oraz prostaty. U kobiet pijących alkohol zaobserwowano znacznie częstsze występowanie raka piersi i sutka. Okazało się też, że u starszych kobiet wpływ alkoholu na rozwój raka jest dużo większy. Przy codziennym wypijaniu około litra piwa (lub innego alkoholu w odpowiedniej proporcji) zwiększa się ryzyko powstania nowotworów jamy ustnej, krtani, przewodu pokarmowego. U około 80% alkoholików, którzy dodatkowo palą tytoń (często bardzo duże ilości w trakcie picia alkoholu), ryzyko zachorowania na raka jest 30-krotnie większe niż w wypadku osób niepalących i niepijących. Ryzyko to zaczyna się obniżać już wtedy, gdy alkoholik zaprzestanie picia, mimo że nadal pali. Największy jednak spadek ryzyka zachorowania na nowotwór następuje, gdy rzuca się zarówno picie jak i palenie. Przy piciu około litra piwa dziennie, ryzyko powstania nowotworów odbytu wzrasta od dwóch do trzech razy. Przyczyną jest zjawisko szybkiego odrastania komórek znajdujących się w odbycie po uszkodzeniach spowodowanych alkoholem, co sprzyja ryzyku pojawienia się złośliwych narośli. U kobiet pijących 0,25 litra wina dziennie o około 105 wzrasta prawdopodobieństwo zachorowania na raka piersi. Duże dawki alkoholu działają na organizm podobnie jak AIDS.

ZABURZENIA FUNKCJI SEKSUALNYCH (Bohdan T. Woronowicz, 2009r.)

Istnieje dość powszechna opinia, że alkohol wpływa bardzo korzystnie na wydajność seksualną, a efekt jest odwrotny. Alkohol i wiele substancji psychoaktywnych ma działanie „odhamowujące” u osób nieśmiałych redukuje wstyd i zahamowania, przez co może rzeczywiście powodować zwiększenie popędu płciowego. Nadmierne i długotrwałe picie alkoholu najczęściej jednak prowadzi do osłabienia wydajności seksualnej, a niekiedy nawet u części mężczyzn może prowadzić do impotencji. Z badań wynika, że impotencja występować może u 50% osób długotrwale nadużywających alkohol. Wzrost stężenia alkoholu we krwi powoduje zaburzenia wzwodu, opóźnienie erekcji i osłabienie organizmu. U wielu zdarza się atrofia jąder i obniżenie płodności. Słabiej jest znany wpływ alkoholu na wydolność seksualną kobiet. Uzależnione kobiety skarżą się na osłabienie popędu płciowego, zmniejszenie

(15)

wydzielania śluzu pochwowego oraz zaburzenia cyklu miesiączkowego. Występują często zmiany zanikowe jajników i zahamowanie owulacji. Badania wykazały też, że kobiety mają obniżoną płodność na skutek zmniejszonej częstości owulacji i większej częstotliwości poronień samoistnych u kobiet uzależnionych od alkoholu najczęściej występuje wczesna menopauza.

CIĄŻA I PŁÓD (Bohdan T. Woronowicz, 2009r.)

Badania wykazały, że po upływie 40 - 60 minut od spożycia alkoholu przez matkę, jego stężenie w krwioobiegu płodu jest równe stężeniu alkoholu we krwi matki. U kobiet, które piją alkohol w okresie ciąży występują znacznie częściej porody niewczesne i przedwczesne oraz poronienia samoistne. U noworodków matek pijących podczas ciąży obserwowano bezpośrednio po urodzeniu obecność objawów zespołu abstynencyjnego (drożenia, wzmożone napięcie mięśniowe, osłabienie, zaburzenia snu, płaczliwość, trudności w ssaniu itp.) Późne skutki spożywania alkoholu podczas ciąży to opóźniony wzrost oraz osłabienie koncentracji uwagi i spowolnienie reakcji u dziecka.

Najpoważniejszym powikłaniem spożywania alkoholu podczas ciąży jest tzw. alkoholowy zespół płodowy (Fetal Alkohol Syndrome - FAS). Zespół ten charakteryzuje się niską wagą urodzeniową i złym stanem ogólnym noworodka (częste wady serca, deformacje stawów), opóźnieniem rozwoju oraz obecnością licznych wad rozwojowych (głównie twarzy i układu kostno-stawowego). Objawom tym towarzyszą też różnego rodzaju zaburzenia neurologiczne, obniżenie sprawności intelektualnej i zaburzenia zachowania. Najsilniejsze teratogenne działanie alkoholu występuje w czasie pierwszych 6 tygodni ciąży. Z niektórych badań (Sokół i współpracownicy, 1980r.) wynika, że ryzyko wystąpienia alkoholowego zespołu płodowego u kobiet ciężarnych pijących alkohol systematycznie i dużo może sięgać nawet 50% urodzeń. Stopień uszkodzeń jest zależny od ilości spożywanego przez matkę alkoholu.

NIEDOŻYWIENIE (Johannes Lindenmeyer, 2007r.) (Bohdan T. Woronowicz, 2009r.)

Najczęściej występującym zaburzeniem po uszkodzeniach mózgu jest niedożywienie. Efektem toksycznego działania alkoholu na organizm są niedobory witaminowe oraz utrata tzw. pierwiastków śladowych (magnezu, wanadu, krzemu itp.), bez których organizm nie jest w stanie prawidłowo funkcjonować. Alkohol zaburza też wzajemne proporcje między poszczególnymi pierwiastkami śladowymi a to potęguje jego toksyczne działanie na tkanki. Następstwem niedoborów witaminowych jest nieprawidłowy przebieg wielu procesów życiowych oraz wynikające z tego choroby. Niedobór witaminy A powoduje zaburzenia widzenia i zmiany skórne. Niedobór witamin z grupy B (B1, B2, B6, PP) powoduje zapalenie wielonerwowe, zmiany w błonach śluzowych i szpiku, zbyt mało witaminy C powoduje skłonności do krwawień i zmiany w dziąsłach. Brak witaminy E zaburza przebieg procesów rozrodczych, witamina K odpowiada za prawidłowy przebieg procesu krzepnięcia krwi. Niski poziom magnezu wpływa niekorzystnie na pracę serca, układu nerwowego i psychikę. Alkohol może też spowodować zmiany w metabolizmie żelaza, których skutkiem jest wzrost zasobów żelaza w wątrobie oraz zaburzenia gospodarki lipidowej. Wanad odgrywa istotną rolę w przemianie tłuszczów a krzem jest niezbędny do odnowy kości, utrzymania elastyczności naczyń krwionośnych i skóry. Niedobór miedzi zaburza m.in. procesy tworzenia krwinek czerwonych, przemianę węglowodanów, wpływając niekorzystnie na przebieg niektórych funkcji ośrodkowego układu nerwowego.

Niedożywienie może występować zarówno w wypadku nadmiernego picia wódki, jak i wina czy piwa.

Jeśli osoba uzależniona zacznie zachowywać abstynencję i będzie się prawidłowo odżywiać, to wszystko szybko wraca do normy. Nie trzeba stosować specjalnych diet ani też przyjmować witamin czy minerałów.

(16)

POWIKŁANIA PSYCHIATRYCZNE (Bohdan T. Woronowicz, 2009r.) (Ks. Marek Dziewięcki i inni, 2000r.)

Zmiany psychiczne spotykane u osób spożywających alkohol możemy podzielić na takie, które mają ścisły związek ze stanem upicia (ostre zatrucie o różnej głębokości) oraz takie, które spotyka się wyłącznie u osób uzależnionych od alkoholu i które są następstwem wieloletniego intensywnego picia. Najczęściej spotykane powikłania spowodowane uzależnieniem od alkoholu to: ostre zespoły abstynencje przechodzące niejednokrotnie w ostre psychozy alkoholowe (majaczenie alkoholowe, ostra halucynacja) oraz przewlekłe psychozy alkoholowe, takie jak przewlekła halucynoza, paranoja alkoholowa oraz psychoza Korsakowa.

Zespół abstynencyjny - inaczej zespół odstawienia pojawia się po 24 -36 godzinach po zaprzestaniu picia, a wręcz wtedy, kiedy w trakcie ciągu picia lub podczas próby jego przerwania dojdzie do obniżenia poziomu alkoholu we krwi. Wygląda to tak, jakby organizm osoby uzależnionej domagał się dostarczenia kolejnych porcji alkoholu. Na spadek poziomu alkoholu we krwi organizm najczęściej reaguje objawami ze strony układu:

- pokarmowego (nudności, wymioty, biegunki, brak łaknienia),

- krążenia (podwyższone ciśnienie krwi, przyśpieszona akcja serca, zaburzenia rytmu),

- wegetatywnego (rozszerzone źrenice, wzmocniona potliwość, suchość śluzówek jamy ustnej).

Ponadto organizm reaguje objawami „grypowymi” i przypominającymi przeziębienie, (osłabienie, podwyższona ciepłota ciała, bóle głowy, bóle mięśni, złe samopoczucie), silnym drżeniem rąk, a niejednokrotnie całego ciała oraz obecnością tzw. głodu alkoholowego. Może występować też nadpobudliwość, niepokój, lęk, zaburzenia snu, obniżenie nastroju. Objawy zespołu abstynencyjnego nie są charakterystyczne wyłącznie dla niego samego, mogą imitować wiele różnych schorzeń. W niewielkim procencie przypadków pojawiają się powikłania w postaci ostrych psychoz alkoholowych jak majaczenie alkoholowe lub ostra halucynacja alkoholowa. W okresie pomiędzy 6 a 48 godzinami od odstawienia alkoholu u 5 do 15% alkoholików mogą wystąpić drgawki typu grand mol (drgawkowe napady abstynencyjne).

Majaczenie alkoholowe - (biała gorączka) występuje u około 5% uzależnionych. Objawy pojawiają się w czasie do 72 godzin od zaprzestania picia, kiedy poziom alkoholu we krwi gwałtownie spada.

Najpierw obserwuje się niepokój i lęk oraz bezsenność, do których dochodzą zaburzenia świadomości (dezorientacja, co do czasu i miejsca), urojenia, iluzje, omamy. Chory niejednokrotnie czuje i widzi chodzące po nim robaki, owady, czasem mówi o różnych zapachach i smakach. Często przekonany jest, że uczestniczy w różnych wydarzeniach w pracy, domu, czy restauracji, bierze w nich czynny

(17)

udział. Czasami czuje się osaczony, ucieka, chowa się lub sam atakuje. Charakterystyczne dla majaczenia jest nasilenie się objawów w nocy, (kiedy jest ciemno). Objawom towarzyszy z reguły ciężki stan somatyczny z wysoką temperaturą i zaburzeniami gospodarki wodno-elektrolitowej oraz regulacji wegetatywnej.

Ciężki stan somatyczny w połączeniu z silnym niepokojem może doprowadzić do niewydolności krążenia i zgonu. Choroba trwa kilka dni i wymaga leczenia szpitalnego.

Ostra halucynacja alkoholowa (ostra omamica) - jest drugą, co do częstotliwości występowania psychozą alkoholową i towarzyszy zawsze innym objawom zespołu abstynencyjnego.

Początek choroby jest nagły. Chory najczęściej zaczyna słyszeć głosy, które mu grożą, oskarżają, dyskutują na jego temat. Czasami nakazują popełnić samobójstwo, lub uszkodzić ciało. W miarę trwania choroby mogą dołączyć się urojenia, które wiążą się ściśle z zasłyszanymi treściami.

Nierzadkie jest występowanie halucynacji (omamów) czuciowych np. chodzące po ciele robaki lub włosy czy kasza w jamie ustnej. Choroba wymaga leczenia farmakologicznego często w warunkach szpitalnych i trwa od kilku dni do miesiąca.

Przewlekła halucynoza alkoholowa - polega na utrzymywaniu się niektórych objawów przez wiele

miesięcy a nawet lat. Zaostrzenia choroby mogą mieć związek z przerwaniem abstynencji jak i ze stanem gorszego samopoczucia fizycznego i psychicznego.

Paranoja alkoholowa (alkoholowy obłęd zazdrości, obłęd opilczy „zespół Otella”), zwykle występuje u mężczyzn po 40 roku życia. Objawy chorobowe poprzedza nadmierna podejrzliwość wobec partnerki.

Spotykane prawie u wszystkich alkoholików wątpliwości, co do wierności partnerki nabierają stopniowo

(18)

cech urojeń. Często zdarzają się pogróżki, agresja wobec partnerki i jej domniemanych kochanków i wymuszenie przyznania się do winy. Narastają scysje odnośnie niewierności seksualnej, żądanie wyjaśnień, śledzenie, sprawdzanie bielizny osobistej i pościelowej. W rozwiniętej chorobie dochodzi do zawężenia zainteresowań, zaniedbania pracy i koncentrowanie się na znalezieniu dowodów niewierności. Żona lub domniemany kochanek mogą stać się ofiarami agresji a nawet zabójstwa.

Schorzenie to przebiega przewlekle i jest dość oporne na leczenie.

Psychoza Korsakowa (alkoholowy zespół amnestyczny, zespół Wernickiego-Korsakowa) występuje po wielu latach intensywnego picia, jako przejaw ciężkich zaburzeń metabolicznych. Istotną rolę w jej powstaniu odgrywa niedobór witaminy z grupy B. Główne objawy to - zaburzenia pamięci (głównie zapamiętywania i przypominania), konfabulacje (zmyślone wydarzenia wypełniające luki pamięciowe), dezorientacja w czasie i miejscu oraz zafałszowane poznawanie osób.

Objawom tym towarzyszy zapalenie wielonerwowe (polineuropatia). W około 20% przypadków psychoza Korsakowa przechodzi w głębokie otępienie. Znaczną poprawę pamięci zaobserwowano u osób, które utrzymywały abstynencję przez okres kilku miesięcy do kilku lat.

Inne zaburzenia: badania wskazują, że u około 50 - 75% osób uzależnionych od alkoholu obserwuje się zaburzenia pamięci i procesów poznawczych oraz obniżenie funkcji intelektualnych. U znacznego odsetka osób uzależnionych od alkoholu występują stany depresyjne, mogące się utrzymywać przez okres wielu tygodni po zaprzestaniu picia. Niejednokrotnie towarzyszą im myśli i zamachy samobójcze.

Powstałe w wyniku toksycznego

działania alkoholu organiczne zmiany

mózgu mogą

powodować

zaburzenia w zakresie niektórych cech osobowości (m.in. obniżenie życia uczuciowego,

zaburzenia zainteresowań,

osłabienie społecznej motywacji działania, osłabienie zdolności planowania itp.).

Co sądzicie, a fe, okropne!!!

Autorka: Katarzyna Wybrańczyk, Psycholog, Psychoterapeuta

Tampa, Sarasota/ Katowice, Śląskie

Email:k.wybranczyk@system10000.pl

www.strefabytu.com

(19)

19 www.zwojjeremiasza.com Uzdrawiająca Moc Kryształów

Kamień Księżycowy

Przedstawiam kolejny bardzo ważny Kamień dający pozytywną moc nie tylko na ciało energetyczne, ale działający leczniczo na ciało fizyczne.

Minerał ten nie bez przyczyny zwany jest

„kamieniem kochanków” ,,kamieniem

tajemnicy",. Wygląd tego minerału odznacza się srebrzysto-perłową lub srebrzysto-niebiesko- perłową poświatą, przypominającą światło księżyca.

Wierzono, iż kamień księżycowy otwiera serce oraz pomaga w przyjmowaniu i dawaniu miłości, zapewnia płodność i liczne potomstwo.

Minerał ten związany jest z boginią Dianą i, według legendy, osiąga największą moc w okresie od nowiu do pełni księżyca, dlatego też Kamień ten nie powinien być rozładowywany pod bieżącą wodą. Wystarczy położyć go w świetle Księżyca, najlepiej właśnie w pełni, w której naładuje się największą energią.

Ogólnie noszącemu kamień księżycowy przynosi: wrażliwość i świadomość, spokój i harmonię. Mężczyznom daje delikatność i zrozumienie, - stymuluje prawą półkulę mózgu, zwiększa równowagę emocjonalną. Kiedy kamień księżycowy należy do kobiety – , zwiększa jej atrakcyjność, uwypukla naturalną kobiecość, wdzięk i grację, przynosi zrozumienie w relacji matka – córka Reguluje pracę systemu limfatycznego i gruczołowego.

Jest używany do regulacji gospodarki hormonalnej kobiet: od dolegliwości tarczycy, poprzez bóle

miesiączkowe, po problemy związane z okresem

przekwitania. Uczy

delikatności, opiekuńczości i miłości, wzmacnia intuicyjnie doświadczenie rzeczywistości.

Właściwości lecznicze

kamienia księżycowego i jego wpływ na organy:

 HORMONY: harmonizuje pracę układu hormonalnego, działa stymulująco na szyszynkę, wspomaga w okresie dojrzewania i w czasie menopauzy,

(20)

 KOŚCI: wzmacnia kości, zapobiegawczo w osteoporozie,

 SKÓRA: choroby skóry o podłożu

hormonalnym, trądzik, tłusta cera, ropienie, obrzęki, kurzajki, wrzody,

 PODBRZUSZE: we wszystkich chorobach organów podbrzusza, menstruacja, klimakterium, po porodzie, zapalanie jajników, bezpłodność,

 OGÓLNE

ODDZIAŁYWANIE:

wzmacnia system

immunologiczny, pobudza przepływ limfy, tarczyca, choroby przemiany materii, zapalenie jelit, cukrzyca, w problemach z ukrwieniem,

otyłość, zaćma/katarakta.

Kamień Księżycowy w astrologii:

Waga i Rak

Autorka: Zofia Golsztejn

Gorzów Wielkopolski, Lubuskie Bioenergoterapeutka, Runistka Email: magicznagaleriacud@wp.pl

(21)

Moc Serca

Wiele pytań , czym Jest energia Męska, Czym Jest Energia Żeńska, Kim, Czym Jest Stwórca, Jest czas, gdy stajemy się Swoją indywidualną Jednością zgodnie ze swoim kształtem i Mocą Stwórcy, Mocą Serca , Mocą wibracji, Mocą Miłości, Harmonią Twoją indywidualną wewnętrzną, i Mocą , która Jednego, Jedną zasila, bez rozdzieleń, bez poszukiwań, To co "stare" rozpoznane i w wibracjach Miłości rozpuszczone, wszelkie wibracyjne zapisy nauk, wierzeń, one są rozpuszczane TY Jesteś, Czy twoje Myśli się zmienią , one dopiero będą, gdy rozpoznasz stare i oddasz się nowym wibracjom, które z Serca promieniują Twojego Serca, Moc Stwórcy w Tobie Twoja "odkopana" tam Miłość. Być może poczujecie to w poniższym tekście:

Kobieta, Serce, Łono,

Kobieta, która Światy zmienia,

Kosmosy naprawia,

Kobieta, Opiekunka Żona i Matka,

Miłość, jej Moc uzdrawiania,

Miłość Żywa i Prawdziwa,

Miłość przez wchłonięcie przez Tą delikatność

Starych Ciężkich wibracji tego Świata

Poprzez Siebie, swoją zmianę

Powrót do swego Serca,

Jest Mocą transformacji, którą teraz rozpoczyna,

Kobieta, pogodzona z Duchem,

Kobieta, będąca jego nadzieją i Miłością,

Kobieta już nie walcząca, a Kochająca,

Kobieta która wzięła na Siebie,

Wszystkie ciężary Świata,

I tak Ta Cudna i delikatna Żeńska Energia,

Stała się aspektem Energii Męskiej w Sobie,

Jej delikatność, jej odczuwanie,

Jej Mądrość Matczyna,

Jej Moc I Siła,

którą kiedyś w Sercu pozostawiła,

I jako Świadomość na ten Świat wychodziła,

Kobieta powracająca do swoich wibracji Serca,

Serca , w którym Miłość pozostawiła,

I Wszystko Przyjęła do swego łona,

Wpierw nasienie Mężczyzny

(22)

I Życie przez niego Stworzone w Sobie nosiła,

później myśli i problemy,

Będące w przestrzeni Ziemi

wibracyjnie w nasienie włożone,

Przyjmowała od Mężczyzny,

Kochani, teraz jest czas na zmianę,

Ona wypracowuje to w Sobie Sama,

Emocje , które wypełniają jej łono

Traktuje niczym swoje dzieci ,

Ona kochać potrafi, I teraz wzrastać zaczyna

I tak z Ziemskiej Kobiety,

Bogini Ziemi W Miłości Powstaje,

w Cudnej Ziemskiej Przestrzeni,

kochani mężczyźni,

I wy jeszcze nieświadomie

swej Prawdziwej Mocy Kobiety

I Potęgi Miłości, którą Jesteście,

Rozpoznanie tego,

co w związkach waszych się dzieje,

wsparcie przez głowę,

Serca i łona w kobiecie,

już bez walki i wskazań na manipulację,

zakończy stary Świat , będący

Ciężką pozostałą Męską wibracją,

Odpowiedzialność i wsparcie,

poprzez Siebie rozpoznanie,

już bez wskazań i obwiniań,

Odbudowywać rozpocznie

To Żywe Ziemskie ŻYCIE,

W Przestrzeni, w której Duch

Umysł wielki, łączy się ze swoją Duszą,

Miłością promieniującą już z całej Kobiety

Ludzkości Kochana,

któraś Energią, w tych dwóch kształtach,

Masz jej wibracje w Sobie,

które były kiedyś Twoim naturalnym

Świadomości stanem

Czas rozpocząć wsparcie dla Kobiety

(23)

przez Świadomego Mężczyznę,

Czas rozpocząć wsparcie dla Mężczyzny,

Gdyś już jest Sobą Miłością,

Boś była zawsze Świadomością

Kobieto Ziemska i Prawdziwa,

I rozpuszczać to, co w Męskiej Głowie,

I tak Świadomość z Umysłem,

Połączona Zostanie, w czystej Ziemskiej Przestrzeni,

W Której Umysł połączy się ze swą Miłością,

Aby Tworzyć swoje naturalne piękno,

aby tworzyć w harmonii z Ziemią,

I jej Żywą Energią.

Autorka: Elżbieta Drozdowska, Psychoterapeutka, Doradca Duchowy Chicago, Illinois

Tel. +1 309-750-7302 Email: ela620@onet.eu www.jestemsoba8.blogspot.com

(24)

Zdrowie

Tajemnicza Laminina cz. II

Co to jest Laminine? Nazwa produktu została wymyślona na cześć lamininy - substancji znajdującej się w

organizmie każdego z nas na poziomie komórkowym, która dosłownie utrzymuje nasze tkanki razem. Natomiast sam produkt nie zawiera lamininy. Rezultaty po zażyciu Laminine są tak

nadzwyczajne, że produkt nazwano klejem, który utrzymuje nasz

organizm w doskonałej formie fizycznej, mentalnej i emocjonalnej!

Laminine zawiera wyciąg z zapłodnionych kurzych jaj w 9 dniu inkubacji. Już same zapłodnione jaja kurczaka zawierają masę składników odżywczych, ale 9 - dniowe zapłodnione jaja, zawierają

wszystkie składniki odżywcze potrzebne do powstania nowego życia, największą koncentrację składników odżywczych dla ich rozwoju. W tym dniu pobierana jest bardzo aktywna tkanka, która tworzy formułę Lamininy.

Dokładnie w 9-tym dniu WSZYSTKIE niezbędne dla stworzenia życia, a później jego prawidłowego funkcjonowania składniki znajdują się w maksymalnym swoim stężeniu.

Właśnie wtedy życiowo ważne proteiny mają w sobie niezwykle silną moc. 9-dniowy ekstrakt z jajek wzbogacono ekstraktem z białka roślinnego oraz białka z ryb morskich. Wszystkie te składniki sprawiają, że Laminine jest jeszcze bardziej efektywnym i unikalnym produktem w skali światowej!

Laminine zawiera aminokwasy, białka i peptydy oraz co najważniejsze FGF - czynnik wzrostu fibroblastów.

Czy kiedykolwiek zastanawiałeś się, w jaki sposób dziecko rozwija się w tak szybkim tempie? Jak młoda osoba może zużywać tak dużo energii i odzyskiwać ją niemal natychmiast? Czy kiedykolwiek zauważyłeś, w jaki sposób dziecko może nauczyć się nowego języka tak szybko i jak pamięta nawet najdrobniejsze rzeczy?

Odpowiedź leży w związku chemicznym zwanym czynnikiem wzrostu fibroblastów (ang. FGF), koniecznym do wspierania rozwoju zarodka.

FGF jest łatwo dostępny w ludzkim łożysku, ale z czasem jego dostępność zmniejsza się i prawie zanika, gdy się starzejemy. Nasze ciało nie jest zdolne do produkcji swojego własnego FGF.

Laminine uważany jest za jedyne znane źródło FGF dla dorosłych. Badania wiążą FGF z poprawą funkcjonowania neuronów w mózgu, zwiększeniem ilości aminokwasów i białek w komórkach. FGF przypisuje odpowiednie komórki macierzyste do ludzkich organów by przywróciły je do ich

pierwotnego stanu.

(25)

Wyjaśnienie dla laików - FGF przeprogramowuje komórki macierzyste dorosłych i aminokwasy, tak by przemieszczały się do najbardziej potrzebujących rejonów organizmu. Potem ich misją jest naprawa i regeneracja komórek i tkanek w tym miejscu, gdziekolwiek w organizmie się znajdują.

Laminina jest unikalnym

opatentowanym produktem, który zapewnia organizmowi zestaw

najważniejszych białek i aminokwasów, jak również mechanizmy do transportu tych materiałów budowlanych i

odżywczych do organów, w których są one potrzebne najbardziej.

11 badań klinicznych wykazało, że regularne stosowanie Laminine pomaga:

- podwyższyć poziom

serotoniny (niezbędne w leczeniu depresji, nerwicy lękowej, schizofrenii) - zmniejszyć ból

- zwiększyć jasność umysłu i koncentrację

- poprawić wytrzymałość fizyczną i przywrócić energię - zwiększyć libido

- pomóc w funkcjonowaniu mózgu - spalić tłuszcz

- zmniejszyć oznaki starzenia

- produkować kolagen dla odmłodzenia skóry - stymulować naturalne DHEA i testosteron

- zwiększyć siły fizyczne, psychiczne i emocjonalne - zmniejszyć stres

- wesprzeć spokojniejszy sen

- przyspieszyć odzyskiwanie masy mięśniowej i zwiększyć napięcie mięśni

(26)

Wszystkie procesy w organizmie człowieka zaczynają się i kończą w mózgu.

W idealnej sytuacji mózg otrzymuje optymalny zestaw składników odżywczych, a następnie wysyła sygnały i kontroluje naszą aktywność fizyczną i psychiczną.

Laminine w swoim składzie zawiera między innymi: FGF (czynnik wzrostu fibroblastów), aminokwasy, peptydy i białka.

Ponieważ opinie od osób, które zaczęły przyjmować Laminine były tak entuzjastyczne - założyciele LifePharm chcieli wiedzieć, dlaczego wyniki są wiele lepsze niż oczekiwane.

Jednym z

najważniejszych odkryć w Laminine był czynnik wzrostu fibroblastów zwany FGF. Substancja, która nie istnieje w ciele dorosłego człowieka ani nie znajduje się w naszej diecie. Jest to jedyne znane źródło pożywienia w celu uzupełnienia naszej codziennej diety o ten zmieniający życie składnik odżywczy. Laminine naprawia, odnawia, regeneruje i odmładza wszystkie typy komórek od stóp do głów, a dzięki połączeniu formuły FGF (czynnik wzrostu fibroblastów) i OPT9, których żaden inny produkt nie ma, ponieważ formuła jest opatentowana.

Laminine dzięki FGF trafia do najsłabszych części naszego ciała, gdzie jest najbardziej potrzebna, a następnie przechodzi do innych części ciała, które wymagają naprawy w wyniku, czego organizm może wyleczyć się z niemal każdego rodzaju choroby.

OPT9 chroni aminokwasy tak, że nie zostają zniszczone przez kwasy trawienne, lecz przenoszone są do części ciała, gdzie jest to potrzebne. FGF kieruje składniki odżywcze, gdzie są one najbardziej potrzebne, niszczy zmutowane DNA, dostarcza komórek macierzystych w całym organizmie. Przy regularnym korzystaniu z Laminine, może pomóc spowolnić lub odwrócić proces starzenia się, oznacza to, będziesz czuć i wyglądać młodo ponownie!

Laminine oprócz FGF - czynnika wzrostu fibroblastów zawiera także zestaw 22 aminokwasów - pochodzących z zapłodnionego jaja kurzego oraz z morskich wodorostów oraz z grochu oraz peptydy i białka. Laminine jest unikalnym opatentowanym produktem, który zapewnia organizmowi zestaw najważniejszych białek i aminokwasów, jak również mechanizmy do transportu tych materiałów budowlanych i odżywczych do organów, w których są one potrzebne najbardziej.

Autorka: Elżbieta Kotecka Zielona Góra, Lubuskie

E-mail: elisawellstar@gmail.com skype ; skorpionela

https://elisawellstar.mylifepharm.com/index.html

(27)

Czytamy razem

"Zawsze obcy" to powieść opisująca losy niemieckiego i polskiego Górnoślązaka w latach 1938-1952, na tle dramatycznych wydarzeń II wojny światowej, zmian powojennych i ich skutków. Pokazuje wielkie procesy dziejowe z perspektywy zwykłych ludzi, w tym m.in.

bolesnego zderzenia Górnoślązaków z powojenną rzeczywistością PRL-u, z nieprzyjaznym stosunkiem polsko-komunistycznych władz. To próba spojrzenia na relacje polsko-niemieckie na Górnym Śląsku z punktu widzenia Górnoślązaków, także Górnoślązaków niemieckich.

Autor: Henryk Tomanek urodzony w 1942 roku w Katowicach- Ligocie, zmarł w 2015 r.

Powieść ta też jest próbą zwrócenia uwagi, że Ślązacy nie wyrośli w tradycji jagiellońsko - sarmackiej ani w kulturze ukształtowanej w ziemiańskich dworach i szlacheckich zaściankach, że żyli w innym kręgu kulturowym, czytali inne książki.

Sprzedaż/zamówienia:

Bractwo Gwarków, 40-060

Katowice, ul. Kilińskiego 15

Tel. +48 519 318 856

www.gwarkowie.pl

Autor: Henryk Tomanek

(28)

Informacje

Zwój Jeremiasza to dwutygodnik polonijny skierowany do osób poszukujących w życiu wartości duchowych. Utożsamiamy się z wartościami chrześcijańskimi omijając sztywne dogmaty interpretacji religijnej i monolitu duchowego. Nie krytykujemy osób spożywających alkohol, palących papierosy.

Nie uważamy, że te używki to wcielony szatan. Raczej jesteśmy smutni i zaniepokojeni skalą pijaństwa w społeczeństwie polskim. Polska, jako naród się budzi, staje przed nową szansą. Jeżeli Polska nie obudzi się trzeźwa, na nic się zdadzą obietnice, programy i mądre słowa. Jest

udokumentowane naukowo, że najsilniejsze uzależnienienie od alkoholu w społeczeństwie polskim obejmuje dwie grupy społeczne: duchowieństwo i policje. Jeżeli liderzy narodu nie otrzeźwieją, nadal będą maltretowane kobiety, gwałcone po pijanemu dzieci przez ojców i wujków, polskie matki i siostry sprzedawane do domów publicznych w Europie Zachodniej i w krajach arabskich. Nazwiskiem króla polskiego nazywa się markę alkoholu sprzedawanego w Polsce, będącego hitem eksportowym, będącym własnością firmy rosyjskiej. Quo Vadis Polonia? Quo Vadis mi Patria?

Kiedy powstawał pierwszy numer Zwoju Jeremiasza miałem już ściśle określony profil pisma.

Zastanawiałem się jednak, jak będzie, to wyglądało w praktyce, jaka będzie reakcja czytelników i autorów na tematy, z którymi się nie zgadzają lub na materiały, które nie zostały opublikowane, ponieważ redakcja ich nie akceptuje. I znowu czas pokazał i inni mnie nauczyli. Nauka jest bolesna i emocjonalna. To tak, jak podzielić się osobistym sukcesem z żoną, mamą, przyjacielem i zobaczyć w jej oczach pustkę. Poniżej publikuję treść emaila od autora artykułu, który nie został opublikowany:

„Darek, co to znaczy, że nie pasuje? Ja zawsze pisze tak, jak było, nie zmieniam historii.

Poprosiłeś, żebym napisał artykuł na 1-go września, to 2 dni siedziałem i pisałem, a teraz mi piszesz, że wstrzymujesz publikacje artykułu??

Dostaje emaile od czytelników i oni chcą czytać ciekawe artykuły i informacje, których nie znajdą w książkach. Chcą czytać właśnie takie artykuły jak ten.

Jak pisałem o polskich zwycięstwach, to było super, ale jak piszę o polskich zabawach, to jest

wstrzymywany... Poza tym Panie Kochanku jest jedną ze słynniejszych person w historii Polski, a czy tego chcesz, czy nie pijaństwo (nie alkoholizm) jest jednym z symboli Polski.

Ja nie widzę sensu pisać jak moje artykuły są cenzurowane jak za PRL. Jeśli mój artykuł "Panie Kochanku" nie będzie opublikowany to kończę z pisaniem dla Zwoju Jeremiasza. Pozdrawiam.“

Redaktor Jeremiasz

SKŁAD REDAKCJI

Dariusz Raczek – Redaktor Naczelny. Email: zwojjeremiasza@gmail.com Andrzej Buczak – Dział: Rozwój Duchowy. Email: andrewbuczak@gmail.com

Mateusz Witek – Dział: Historia Polski. Email: mateuszwitek3@gmail.com Wojtek Albertowicz – Dział: Fotografia. Email: albertusa@wp.pl

Dominik Sobczyński – Dział: Technologia, Website Developer. Email: webdesign23@inbox.com

(29)

Wszystkie ogłoszenia są dostępne na stronie:

www.zwojjeremiasza.com/ - KSIĘGA BIZNESU.

Korespondencyjny Kurs Biblijny dla osób chcących poszerzyć wiedzę na temat Biblii. Część 1- sza, 6-cio miesięczna obejmuje 12 lekcji. Jest również

możliwość spotkań biblijnych w domach prywatnych w Miami, Hollywood, Fort Lauderdale, Pompano Beach. Kontakt: preacher562@gmail.com

Polsko - Słowiańska Charytatywna Asocjacja w North Miami Beach służy wszelką pomocą Polonii oraz osobom przyjeżdżających czasowo i na stałe na południe Florydy.

Prezes: Jerzy Klucz Email: polishcharity@hotmail.com www.P-SCA.com.

Dam Pracę - Potrzebna jest osoba do opieki nad dziećmi od połowy sierpnia w Miami Beach, South Point.

Dodatkowo 2, 3 razy w tygodniu byłoby sprzątanie.

Cena: $15/godz. Kontakt: 305-945-6251

Projektowanie stron internetowych. Wszystkie projekty są do zrealizowania. Naprawa komputerów na terenie PA oraz NJ a także przy pomocy zdalnego sterowania (cały świat).

Telefon: 215-987-7083 Email:webdesign23@inbox.com www.clearnetbay.com

Potrzebujesz amerykańskie, polskie prawo jazdy, dyplom, legitymacje. Nie ryzykuj jazdy bez tych dokumentów.

Zdobądź wyższe kwalifikacje.

Kontakt: energybroker24@gmail.com

Oprócz umieszczenia twojego biznesu w wersji drukowanej, opublikujemy go na stronie:

www.zwojjeremiasza.com – KSIĘGA BIZNESU oraz wykorzystamy nasz profesjonalny system emailowy i telefoniczny, abyś widział skutki naszej promocji. Nasza jedyna opłata to rekomendacja naszego pisma innym polskim firmom (cały świat).

Książkę można nabyć w Polskiej Agencji Spójnik w Trenton, New Jersey pod numerem telefonu:

609-393-1660 lub poprzez spojnik@comcast.net www.spojnik.com

Dam Pracę - Stała praca w godzinach nocnych przy sprzątaniu sklepów dla

odpowiedzialnych osób. Bardzo dobre zarobki.

Południowa Floryda: West Palm Beach, Fort Lauderdale…

Dzwoń do Mietka: 561-389-4075.

Polecamy wszystkim czytelnikom miesięcznik Życie Kolorado wydawany w formie elektronicznej oraz drukowanej w Denver, CO.

Website: www.zycie-kolorado.com