Pojedyńczy egzemplarz 15 groszy. Dzisiejszy num er zaw iera 4 strony.
BEZPARTYJNE POLSKO-KATOLICKIE PISMO LUDOWE.
n lts lo ■ W eksped. m iesięcznie 1,20 zl z odnoś że
l i X C rU p iC lIa* niem przez pocztę 20 gr. w ięcej. W w y
padkach nieprzew idzianych, przy w strzym aniu przedsiębiorstw a, złożenia pracy, przerw ania kom unikacji, abonent nie m a praw a tądać pozaterininowych dostarczeń gazety, iub zw rotu ceny abona
m entu. Za dział ogłoszeniow y redakcja nie odpow iada. Redakcja i adm inistracja: ul. M ickiewicza 1. Telefon 80. K onto czekow e P. K . 0. Poznań 204,252. — R edaktor przyjm uje od 10— 12.
Sumiennem wykonywaniem obowiązków, budujemy silną Ojczyznę!■
A rtłn c T fz rz io • Za ogłosz. pobiera się od w iersza m m. (7 V y l v o Z t.liiG , łam .) 10 gr, za reklam y na str. 4-łam . w w iadom ościach potocznych 30 gr na pierwszej str. 50 HGFEDCBAg r . Rabatu udziela się przy częstem ogłaszaniu. „G łos W ąbrzeski* w ychodzi trzy razy tygodn. i to: w poniedziałek, środę i piątek. Przy sądo- wem ściąganiu należności rabat upada. Dla w szelkich spraw spor
nych w łaściwy jest Sąd w W ąbrzeźnie. Za term inow y druk, przepi
sane m iejsce ogłoszenia adm inistracja nie odpow iada.
N r. 108 I W ąbrzeźno, K ow alew o, G olub, w torek 15 w rześnia 1931 roku. s Rok XI
i ___ ___ ________b._________ ______
tyDiizny raport oimiii
S e k r e t a r j a t G e n e r a l n y L i g i N a r o d ó w r o z e s ł a ł s w e g o c z a s u d o r z ą d ó w , b i o r ą - c y c h u d z i a ł w k o m i s j i p r z y g o t o w a w c z e j r o z b r o j e n i o w e j , o k ó l n i k , d o m a g a j ą c y s i ę p o d a n i a s t a n u z b r o j e ń d a n y c h p a ń s t w . N a t e n o k ó l n i k o d p o w i e d z i a ł y r ó w n i e ż N i e m c y i o d p o w i e d ź t a z o s t a ł a w ł a ś n i e w G e n e w i e o p u b l i k o w a n a . P o w i e d z m y z ^ ó r y : j e s t t o s z c z y t p e r f i d j i , s ą t o n a j o c z y w i s t s z e k p i n y , j e s t t o c y n i c z n e u r ą g a n i e , p o z b a w i o n e n a j n i k ł e j s z y c h c h o ć b y p o d s t a w p r a w d y . O d p o w i e d ź n i e m i e c k a j e s t k l a s y c z n y m p r z y k ł a d e m o w e j m e t o d y , j a k ą N i e m c y s t a l e s t o s u j ą , a k t ó r a p o l e g a n a t e r n , ż e s t a l e ż ą d a j ą , a b y i m w i e r z o n o , c h o ć b y n a w e t i c h t w i e r d z e n i a o d a d o z b y ł y c z y s t ą f i k c j ą . B o c z y ż j e s t w E u r o p i e k t o k o l w i e k , k t o b y z e c h c i a l u w i e r z y ć , ż e — j a k o s t a t n i a n o t a n i e m i e c k a p o d o j e — p o w i e t r z n e s i ł y z b r o j n e N i e m i e c r ó w n a j ą s i ę z e r u ? C z y ż n i e j e s t j a w n ą p r o w o k a c j ą , z e w r u b r y c e „ ł o r m a c y j z o r g a n i z o w a n y c h w o j s k o w o " r z ą d n i e m i e c k i p o d o j e : z e r o , l u b w r u b r y c e „ ł o r m a c y j c y w i l n y c h z o r g a n i z o w a n y c h w o j s k o w o n a m o r z u i
jy p o w i e t r z u " , r ó w n i e ż w i d n i e j e : z e r o . I n n e m i s ł o w y : r z ą d n i e m i e c k i w d o k u m e n c i e , w y s t o s o w a n y m d o t a k p o w a ż n e j m s t y t u c j i j a k G e n e r a ł n y S e k r e t a r j a t L i i i N a r o d ó w , p r o w a d z i w r ę c z d z i e c i n n ą
* r ę g o ł o s ł o w n e g o z a p r z e c z e n i a n a j o c z y - v i s t s z y c h f a k t ó w . C h c e , a b y m u w i e - rz o n o w t e „ z e r a " , k i e d y r z e c z y w i s t o ś ć z a d a j e k ł a m k a ż d e j p o z y c j i w y k a z u n i e m i e c k i e g o s t a n u z b r o j e ń !
T o n i b y „ S t a h l h e l m " n i e i s t n i e j e ? , H a c k e n k r e u z l e r y " s ą z ł u d z e n i e m ? M a n e w r y d o s k o n a l e z o r g a n i z o w a n y c h i u - z b r o j o n y c h ł o r m a c y j o c h o t n i c z y c h n i e m i e c k i c h p o d W r o c ł a w i e m c z y K r ó l e w - : e m d z i e c i n n ą i g r a s z k ą ? K a d r y p r z y s p o s o b i e n i a w o j s k o w e g o , o b e j m u j ą c e z a s i ę g m i l j o n ó w ś w i e t n i e p r z y g o t o w a n y c h i o d s t ó p d o g ł ó w u z b r o j o n e j m ł o d z i e ż y —
r a s z k ą ? A t e e k s p ł o d u j ą c e c o c z a s n i e c k i f a b r y k i r ó ż n o r a k i e , b ę d ą c e z a k a p - ' u r z o n e m i w y l ę g a r n i a m i b r o n i c h e m i c z n e j , ś r o d k ó w w y b u c h o w y c h i g a z ó w t r u - a c y c h — z a b a w k a m i d l a n a i w n y c h d z i e - : i ? A t a n a m o d ł ę m i l i t a r n ą p r z y k r o j o n a s i e ć s a m o l o t o w a , k a ż d e j c h w i l i g o t o - u a n a p r z y j ę c i e a r m a t u r y w o j e n n e j — n i e i s t n i e j e w c a l e ? A f e n g i g a n t y c z n y n r g a n i z m s p o r t o w y , o b e j m u j ą c y c a ł e N i e m c y i d o c i e r a j ą c y d o n a j g ł ę b s z y c h n ś r o d k ó w p r o w i n c j o n a l n y c h , a k i e r o w a n y p r z e z b . o f i c e r ó w w i l h e l m i ń s k i c h i n s p i c j o w a n y p r z e z b . g e n e r a ł ó w c e s a r s k i e j a r m j i — n i e m a w y r a ź n y c h c e c h P r z y g o t o w a w c z y c h d o p r z y s z ł e j , o d w e -
■ o w e j w o j n y ?
T r z e b a n i e l a d a c y n i z m u i t u p e t u , b y u o b e c t y c h n a w p ó ł j a w n y c h i t a k c z ę - t o s w ą i s t n o ś ć k r z y k l i w i e m a n i f e s t u j ą c y c h o r g a n ó w n i e l e g a l n e j s i ł y z b r o j n e j n i e m i e c k i e j — p i s a ć d o G e n e w y r a p o r t , v k t ó r y m w r u b r y k a c h „ f o r m a c j e z o r g a n i z o w a n e w o j s k o w o " p o d o j e s i ę „ z e r o " . 4 l e n i e m n i e j s z ą f r y w o l n o ś c i ą t c h n ą sfo-
o a , k t ó r e d o t e g o r a p o r t u d o d a ł o f i c j a l n y s t e r n i k n a w y p o l i t y k i z a g r a n i c z n e j n i e m i e c k i e j . P i s z e o n b o w i e m , ż e „ r z ą d
Zamach na pociąg
Przeszło dwadzieścia osób zabitych
B u d a p e s z t , 14. 9. N ieznani dotych
czas spraw cy w ysadzili w pow ietrze w ia
dukt kolejow y w pobliżu Bia Torbagy w odległości 17 km od B udapesztu w chw i li, gdy przechodził tam tędy ekspres B u dapeszt — W iedeń — Passava — K o- lonja. Sześć ostatnich w agonów spadło z nasypu z w ysokości 30 m .
W pobliżu m iejsca katastrofy znale
ziono zapalnik i kartkę, na której były napisane następujące słow a: „ J e ś l i u - s t r ó j k a p i t a l i s t y c z n y n i e d a n a m p r a c y , s a m i j ą s o b i e z n a j d z i e m y ! "
A kcja ratunkow a była niezwykle u-
trudniona i dokonyw ano jej przy św ietle pochodni i przy użyciu lin, po których opuszczano się na dno przepaści,
W przepaść stoczył się parow óz oraz 5 w agonów pasażerskich m . in. w agon sypialny.
K atastrofę spow odow ał w ybuch m a szyny piekielnej.
Ilość ofiar, w ydobytych dotychczas
w y n o s i 2 2 z a b i t y c h i 1 4 r a n n y c h .
Policja budapeszteńska aresztow ała 3 osoby, podejrzane o udział w zam achu na pociąg.
Wrzenie w Anstiji
W i e d e ń , 14. 9. W nocy z soboty na
niedzielę, o godz. 2 nad ranem dokonany został przez przyw ódcę H eim atsschutzu dr. Pfriem era zam ach stanu.
W północnej Styrji i w niektórych m iejscow ościach A ustrji G órnej i Salz
burgu oddziały H eim atsschutzu zostały zaalarm owane i usiłow ały obsadzić gm a chy publiczne. W W iidenburgu, w B ruks nad M urą i w kilku innych m iejscow oś
ciach dr. P f r i e m e r w y d a ł d e k l a r a c j ę , w k t ó r e j o ś w i a d c z y ł , ż e o b e j m u j e w ł a d z ę
w p a ń s t w i e . Żandarm erja i w ojsko w
B ruks nad M urą nie dopuściły do obsa
dzenia gm achów publicznych, w obec cze
go H eim atsschutz cofnął się za m iasto
i blokuje drogi do B ruks nad M urą, W K irsdorf w G órnej A ustrji oddzia
ły H eim atsschutzu obsadziły budynek starostw a, zostały jednak w krótce w y
parte stam tąd przez żandarm erję, 2-ch m iejscow ych przyw ódców H eim atschu- tzu aresztow ano. K om unikat urzędow y w ydany w czoraj przed połudn. ośw iad
cza, że rząd zw iązkow y i rządy krajow e poczyniły w szelkie zarządzenia, aby po
rządek w tych m iastach przyw rócić. — Pozatem w całej A ustrji a także w W ie
dniu panuje zupełny spokój. Zaznaczyć należy, że do akcji prem jera Pfriem era nie przyłączyli się inni przyw ódcy H ei- m atschutzu.
Wielka mowa Brianda
G e n e w a . W dyskusji nad spraw ozda
niem rocznem o działalności Ligi N aro
dów , zabrał głos pierw szy delegat Fran
cji m inister A rystydes B riand, którego m ow a była zapow iadana już od czw ar
tku i której oczekiwano z w ielkiem za
interesowaniem . To też gdy o godzinie 10-ej m in. 20 zgarbiona postać B rianda zjaw iła się na trybunie, zapełnione ław y publiczności, loże dyplom atyczne i try-
buny spraw iały w idok, jakiego jeszcze w tym roku nie było na Zgrom adzeniu Ligi N arodów ,
Jak zw ykle, tak i w czoraj, przem ó
w ienie B rianda było w ygłoszone z pełnią sw ady oratorskiej, z w łaściwą m u m odu lacją głosu i w przepięknej strukturze retorycznej.
B riand podkreślił przedew szystkiem ideologję założenia i celów Ligi N aro
dów , Pakt o Lidze N arodów m a, jego zdaniem jeszcze dużo niew yzyskanych m yśli. M im o to jednak należy podkre ślić uniw ersalny charakter Ligi N aro dów , oraz jej ducha, który coraz bar
dziej przenika cały św iat tak dalece, że naw et w rokow aniach m iędzypaństw o
w ych, odbyw ających się teraz bardzo poza ram am i Ligi N arodów , duch ten panuje i w iele pociągnięć ułatw ia. Je żeli się w spom ni w izyty niem ieckich m i
nistrów w e Francji oraz w krótce w izyty francuskich m inistrów w B erlinie, to jest to jeszcze jeden pow ód w ięcej na popar
cie tej tezy. B riand sądzi, że w B erli
nie m ogą być położone fundam enty sku tecznej w spółpracy niem iecko - francu skiej,
Z oburzeniem odrzuca B riand insy
nuacje, jakoby A nglja m ąciła w stosun
kach pom iędzy Francją i N iem cam i. — W ręcz odw rotnie: rząd angielski stale w spółpracow ał z rządem francuskim i w ykazał w ielką lojalność.
Przechodząc do spraw rozbrojenio w ych, przedew szystkiem podkreślił B riand, podobnie jak w czoraj lord C e
cil, że w szelkie pogłoski o ew entualnem odroczeniu konferencji rozbrojenoiw ej nie odpow iadają praw dzie i że pom y słom takim Francja przeciw staw iłaby się zdecydow anie.
Polem izował następnie B riand z in
nym i m ów cam i Zgrom adzenia Ligi N a
rodów w spraw ie daw ania pierwszeństw rozbrojeniu przed uprzedniem zapew nie
niem bezpieczeństw a poszczególnych państw. Słusznie — zdaniem B rianda, który się pow oływ ał na protokół genew
ski z 1924 r. — zagadnienie bezpieczeń stw a należy staw iać na pierw szem m iej
scu w kolejności zagadnień, potem do
piero m ożna m ów ić o rozbrojeniu. Fran
cja ten punkt w idzenia reprezentow ała i będzie reprezentow ać zaw sze, jest on bow iem jedynym logicznym i skutecz
nym środkiem dla narkotu do stosun ków w zajem nego zaufania w polityce m iędzynarodow ej.
n i e m i e c k i p o s t a n o w i ł d o s t a r c z y ć d a n e , d o t y c z ą c e z b r o j e ń , p o m i m o , i ż s t a n z b r o j e ń n i e m i e c k i c h j e s t u s t a l o n y j e d n o s t r o n n i e w t r a k t a c i e w e r s a l s k i m " . C o z n a c z y t o s ł o w o „ j e d n o s t r o n n i e " , p r z e - s z m u g l o w a n e o b e c n i e p r z e z m i n . C u r t i u - s a d o G e n e w y ? W s z a k N i e m c y p o d p i s a ł y t r a k t a t w W e r s a l u ! W s z a k z a a p r o b o w a ł y g o i o b i e c a ł y g o r e s p e k t o w a ć i w y k o n y w a ć ! C h o d z i m u , C u r t i u s o w i , o t o , a b y w y w o ł a ć w r a ż e n i e „ j e d n o s t r o n n o ś c i " u k ł a d u p o k o j o w e g o t . j . s u g e r o w a ć , ż e o b o w i ą z u j e o n w ł a ś c i w i e t y l k o j e d n ą s t r o n ę ( t . j . z w y c i ę z c ó w ) , n i e z a ś s t r o n ę d r u g ą ( t . j . N i e m c y ) . S t a l e N i e m c y u ż y w a ł y d o t ą d t e r m i n u : „ d y k t a t w e r s a l s k i " , s t a l e i m p u t o w a l i , ż e b y
l i w t e d y w p r z y m u s o w e m p o ł o ż e n i u ; o b e c n i e p o s u w a j ą s i ę d a l e j : p i s z ą o „ j e d n o s t r o n n o ś c i " . , .
N i e u l e g a w ą t p l i w o ś c i , ż e t a s u g e s t j a n i e m i e c k a s p o t k a s i ę z e s t a n o w c z y m o d p o r e m t y c h , d l a k t ó r y c h t r a k t a t w e r s i l - s k i n i e j e s t t y l k o „ j e d n o s t r o n n y m " d o k u m e n t e m , a n i e w z r u s z o n ą p o d s t a w ą u - k ł a d u p o l i t y c z n e g o w E u r o p i e . 1 n i e u - l e g a t e ż w ą t p l i w o ś c i , ż e z n a j d ą s i ę t a c y , k t ó r z y w m i e j s c e p e r f i d n y c h „ z e r " , — w s t a w i o n y c h d o r a p o r t u z b r o j e ń n i e m i e c k i c h , w s t a w i ą k o n k r e t n e l i c z b y ł y c h o l
b r z y m i c h p r z y g o t o w a w c z y c h i o r g a n i z a c y j n y c h d z i a ł a ń , m a j ą c y c h w N i e m c z e c h n a c e l u — o b e j ś c i e p o s t a n o w i e ń t r a k t a t ó w p o k o j o w y c h .
ZwGlariie Seiwii % dniu 10 psżśziEniiiia?
W a r s z a w a . U chodzi dziś za rzecz pe
w ną, że najpóźniej dnia 10 październi
ka zbierze się Sejm na sesję. B ędzie to już sesja zw yczajna, która będzie trw ała przez pół roku do końca m arca roku przyszłego,
W ciągu października Sejm załatw i szereg spraw , zw iązanych z ustaw am i, których projekty rząd już przygotow ał, W końcu października rząd przedłoży Sejm ow i prelim inarz budżetowy, nad którym w tej chw ili w szystkie m inister
stw a bardzo intensyw nie pracują.
Nowa groźna choroba szerzy się na Litwie.
K o w n o , 1 3 . 9 . W ostatnich dniach m nożą się na Litw ie w ypadki zachorzeń na now ą chorobę kiszek — balantidiazis, w yw oływ aną przez drobnoustroje, M i- croby te pow odują bardzo niebezpiecz ny katar kiszek, który w przeciągu 3—4 m iesięcy m oże spow odow ać śm ierć.
Str. WVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA2 ...— hGŁOS WĄBRZESKI" Nr. 1 0 8
SKRÓTY
MLKJIHGFEDCBA+ M in . p r z e m y s ł u i h a n d l u g e n . Z a r z y c k i u s t ę p u j e . N a j e g o m i e j s c e m a p r z y b y ć W . J a s t r z ę b s k i , r a d c a g o s p . R z ą d u .
+ M a r s z a ł e k P i ł s u d s k i b a w i ł w K r a k o w i e n a g r a c h w o j e n n y c h .
+ W B o l i w j i w y b u c h ł a r e w o l u c j a . R e g i m e n t p i e c h o t y z b u n t o w a ł s ię i p o w y m o r d o w a n i u o f i c e r ó w z a w ł a d n ą ł m i a s t e m L a P a s . R e w o l u c j ę s t ł u m i ł y in n e w o j s k a .
+ P r y m a s L e q u e r a w r a c a d o H i s z p a n j i.
+ E d i s o n j e s t u m i e r a j ą c y .
+ O r g a n iz a c j e l o k a t o r ó w m a j ą w y s t ą p i ć z p r o j e k t e m o b n i ż k i k o m o r n e g o z e w z g l ę d u n a z n a c z n e r e d u k c j e u p o s a ż e ń u r z ę d n i c z y c h .
+ W A n g l j i o g ło s z o n o r e d u k c ję p l a c u r z ę d n i k ó w p a ń s t w o w y c h .
+ S y n s z a c h a p e r s k i e g o p r z e j e ż d ż a ł w s o b o tę p r z e z W a r s z a w ę , j a d ą c d o C z e c h o s ł o w a c j i.
+ W p o b l i ż u G a r d e j i a r e s z t o w a n o s z p i e g a n i e m i e c k i e g o z p o l i c j i g d a ń s k i e j . Ś l e d z t w o z a t a c z a c o r a z s z e r s z e k r ę g i.
+ W i e lk i h u r a g a n p r z e s z e d ł n a d F l o r y d ą . 2 0 0 o s ó b p o n i o s ł o ś m ie r ć . — S t r a t y m a t e r j a ł n e w i e łk i e .
P O D E J R Z A N E S T O S U N K I G Ó R N O Ś L Ą S K I E J P R A S Y N I E M I E C K I E J .
Ż e p r a s a n i e m i e c k a n a G ó r n y m Ś l ą s k u c z e r p i e z B e r l i n a n i e ty l k o n a t c h n i e n i e d o a r t y k u ł ó w , a l e t a k ż e f u n d u s z e , p o t r z e b n e d o j e j e g z y s te n c j i, t e g o m o ż n a b y ł o s i ę d o t y c h c z a s t y l k o d o m y ś l a ć . O b e c n i e o k a z u j e s i ę , ż e t a k j e s t i s t o t n i e . M i a n o w i c i e d z i e n i k b y t o m s k i „ A ll g e m e i - n e L o k a l A n z e i g e r “ d o n o s i , ż e j a k a ś k o m i s j a o s z c z ę d n o ś c i o w a , n a z w a n a t a j e m n i c z o p r z e z t o p i s m o „ z z e w n ą t r z " , c z y l i z z a g r a n i c y , p r z e p r o w a d z i ła z n a c z n e r e d u k c j e p e r s o n a l n e w K a t to w i t z e r Z e i - t u n g , o r a z z m n i e j s z e n i e p e n s j i Ż e s t a ł o s i ę t o w n a c j o n a l i s t y c z n e j „ K a t t o w i t z e r Z t g , " n i e m o ż n a s i ę z b y t n io d z i w i ć , A l e c i e k a w s z a r z e c z o k a z u j e s i ę z d o n i e s i e n i a d z i e n n i k a b y t o m s k i e g o , ż e n a w e t s o c j a l i s t y c z n y d z i e n n ik k a t o w i c k i
„ V o l k s w i l l e " p o d l e g a o w e j k o m i s j i o s z c z ę d n o ś c i o w e j , g d y ż z a l e c i ł a o n a l i k w i d a c ję t e g o p i s m a , a d o p i e r o p o d ł u g i c h n a r a d a c h p o z w o l i ł a n a j e g o i s t n i e n i e p o d w a r u n k i e m , ż e n i e b ę d z i e a t a k o w a ł o p o l i t y k i V o l k s b u n d u .
N i e w ą tp l i w i e r e w e la c j a m i t e m i z a i n t e r e s u j ą s i ę w ł a d z e , t e m w ię c e j , ż e r e d a k t o r v V o l k s w i l l e " p , K o w o l l j e s t p o -
J A C H T E M ,,J U N A K “ P O B A Ł T Y K U .
O ś r o d e k m o r s k i P a ń s tw . U r z ę d u W y c h . F i z . w G d y n i z o r g a n i z o w a ł d w u t y g o d n i o w ą p o d r ó ż p o B a łt y k u j a c h t e m ż a g l o w o - m o t o r o w y m „ J u n a k “ p o d d o w ó d z t w e m n i e s tr u d z o n e g o d z i a ł a c z a , p r a c u j ą c e g o n a d r o z b u d o w ą n a s z e j f lo t y , g e n . M . Z a r u s k ie g o , Z a ło g ę „ J u n a k a " s t a n o w is ł o 1 9 u c z e s t n i k ó w k u r s u ż e g l a r s k ie g o , z o r g a n iz o w a n e g o p r z e z P a ń s t w . U r z . W y c h . F iz ., m i ę d z y n im i b y ł o 9 h a r c e r z y . „ J u n a k 11 o d b y ł p o d r ó ż d o p o r t ó w d u ń s k ic h i s z w e d z k i c h . N a z d ję c i u w id z i
m y g e n . M . Z a r u s k i e g o p r z y s t e r z e , o r a z z a ł o g ę „ J u n a k a 11.
s ł e m n a S e j m Ś l ą s k i , k t ó r e m u c h y b a n i e w o l n o u t r z y m y w a ć t e g o r o d z a ju p o d e j r z a n y c h s t o s u n k ó w ,
— x —
P o d a t k i w n a t u r z e .
P r o j e k t u s t a w y o u i s z c z a n i u p o d a t
k ó w b e z p o ś r , w n a t u r z e z o s t a ł j u ż o p r a c o w a n y i u c h w a lo n y p r z e z R a d ę n a o - s t a tn i e m p o s i e d z e n i u R a d y M i n i s t r ó w .
P r o j e k t t e n b ę d z i e w n i e s i o n y n a n a j b l i ż s z ą s e s j ę s e j m o w ą i z a w i e r a u p o w a ż n i e n i e d l a m i n is t r a s k a r b u d o p o b o r u z a l e g ło ś c i p a ń s tw o w y c h p o d a t k ó w b e z p o ś r e d n i c h w n a t u r z e : ż y t e m , p s z e n i c ą , j ę c z m i e n i e m , z i e m n i a k a m i i w ę g l e m . P o d a t n i c y , k t ó r z y b ę d ą c h c i e l i k o r z y s t a ć z t e g o s p o s o b u s p ł a t y , b ę d ą m o g l i w e d ł u g p r o j e k t u u s t a w y , d o s t a r c z y ć z b o ż e , z i e m n i a k i l u b w ę g i e l n a w ł a s n y k o s z t o r g a n o m w y z n a c z o n y m w t y m c e l u p r z e z ; m i n i s t r a s k a r b u . P r o j e k t p r z e w i d u j e , ż e w ę g i e l p r z y j m o w a n y b ę d z i e w e d łu g m i e j s c o w y c h c e n r y n k u , z b o ż e z a ś i z i e m n i a k i w e d ł u g c e n o 1 0 p r o c , w y ż s z y c h o d m i e j s c o w y c h c e n r y n k o w y c h .
P r o j e k t u s t a w y z a w i e r a u p o w a ż n i e n i e d l a m i n i s t r a s k a r b u d o p r z e z n a c z e n i a u z y s k a n y c h w t e n s p o s ó b a r t y k u ł ó w ż y w n o ś c i o w y c h i w ę g l a n a c e le p o m o c y w n a t u r z e d l a b e z r o b o t n y c h i i c h r o d z in . S p e c j a l n e r o z p o r z ą d z e n i e u s t a l i o s o b n o t e r m i n , d o k t ó r e g o u s t a w a b ę d z i e o b o w i ą z y w a ła , P o z a t e m r o z p o r z ą d z e n i e o - k r e ś l i r o d z a j e p o d a tk ó w i r o d z a j e z a l e g ło ś c i , k t ó r e b ę d ą m o g ł y b y ć w p ł a c a
R E D A K T O R „ G A Z E T Y B Y D G O S K "
S K A Z A N Y . T o r u ń , d n i a 1 3 , 9 .
U b . s o b o t y , p r z e d S ą d e m w T o r u n i u o d b y ł s i ę p r o c e s p r z e c i w r e d a k t o r o w i
„ G a z e ty B y d g o s k i e j" p , K a z i m i e r z o w i M a ł y c h o w i o s k a r ż o n e m u o w y s t ę p e k p r a s o w y .
O s k a r ż a ł w p r o c e s i e w i c e p r o k u r a t o r s ą d u a p e la c y jn e g o B i e ń k o w s s k i , s p e c j a l
n i e d e l e g o w a n y d o s p r a w y . J a k o s ę d z i a z a s i a d a ł s ę d z i a g r o d z k i G u m i ń s k i ,
O s k a r ż o n e g o b r o n i l i a d w , d r , S z u r l e j z W a r s z a w y , d r , O s s o w s k i z T o r u n i a i a d w , P e ł c z y n ,
S ą d p o n a r a d z i e , k t ó r a t r w a ła k i l k a g o d z i n , s k a z a ł r e d , M a ły c h a n a 3 t y g o d n i e a r e s z t u * z z a w i e s z e n i e m k a r y n a d w a l a t a .
W Y R O K I Ś M I E R C I .
K i e l c e . W w i ę z i e n i u ś w ię t o k r z y s k i e m w y k o n a n o w y r o k ś m ie r c i n a o s o b ie K a z i m i e r z a S z p i e g i , k t ó r y z o s t a ł s k a z a n y p r z e z s ą d o k r ę g o w y w R a d o m i u z a w i e l o k r o t n e m o r d e r s t w a n a ś m i e r ć p r z e z p o w i e s z e n i e .
W Y P U S Z C Z E N I N A W O L N O Ś Ć . M a d r y t , 1 3 . 9 . Z w o l n i o n o 3 7 w i ę ź n i ó w p o l i t y c z n y c h , a r e s z to w a n y c h w
O D D Z I Ś
p r z y j m u j e s i ę p r z e d p ł a t ę „ G ł(
s u W ą b r z e s k i e g o ' n a I V . k w a r t a ł — p a ź d z ie r n i k , l i s t o p a i g r u d z i e ń .
„ G ło s " i l u s t r u j ą c y n a d z w y c z a s z c z e g ó ł o w o w y p a d k i n i e t y l k z p o w i a t u , a le z k r a j u i c a le g ś w i a t a , j e s t n i e z b ę d n e m p il m e m w k a ż d y m d o m u , b o p r z y n o s i w s z y s t k o :
w i a d o m o ś c i p o l i t y c z n e , o m a w i a s p r a w y e k o n o m i c z n e , p o d a j e w s z e l k i e w ia d o m o ś t z r ó ż n y c h d z i e d z i n !
P r z e d p ł a t ę p r z y j m u ją u r z ę d p o c z t o w e , l i s t o n o s z e i a g e n c i.
n e w n a t u r z e . P r z e w i d y w a n e j e s t , ż e w ń a t u r z e b ę d ą m o g ł y b y ć u i s z c z a n e t y l k o t e z a l e g ł o ś c i , k t ó r e p o w s t a ł y z d n i e m
1 k w i e tn i a 1 9 2 9 r o k u .
z w i ą z k u z o s t a t n i m i w y p a d k a m i . W y p u s z c z o n o r ó w n i e ż n a w o l n o ś ć w s z y s t k i c h z a t r z y m a n y c h w z w i ą z k u z e s t r a j k i e m t e l e f o n ó w ,
P O S Z U K I W A N I E S P A D K O B I E R C Ó W U r z ą d E m i g r a c y j n y k o m u n i k u j e , ź d n , 2 2 . m a j a 1 9 3 1 r . z m a r ł w N a n c y r o b o t n i k p o l s k i S e r g i e l J a n , u r o d z o n y n D o m a s z y c a c h 3 1 , 4 . 1 8 9 8 r , Z m a r ł p r z y b y ł d o F r a n c j i z B a r a n o w i c z , K r e w n i S e r g i e l a J a n a p r o s z e n i s ą o p o d a n i s w y c h a d r e s ó w k o n s u l a t o w i R , P , S t r a s b o u r g u ( C o n s u la t d e P o l o g n e , 1 r u e d u G e n e r a l d e C a s t e l n a u , S t r a s b o u r g ) ,
Potop, cholera i tyfus
dziesiątkują ludność w Chinach
B e r l in . „ Y o s s i s c h e Z e i t u n g " z a m i e s z c z a w s t r z ą s a j ą c e o p i s y k a t a s t r o f y p o w o d z i w d o l i n i e r z e k i J a n g - T s e , W y le ^ t e j r z e k i i d o p ł y w ó w p r z y b r a ł r o z m i a r n i e n o t o w a n e o d r , 1 8 7 0 . N a j b a r d z i e u c i e r p i a ła k o n c e s j a e u r o p e j s k a w H a n k a u . T a m a k o l e j o w a z o s t a ł a z e r w a n a Z l i c z n y c h w i l l i p o ł o ż o n y c h n a p r z e d m i e ś c i a c h , s t e r c z ą t y l k o s z c z y ty d a c h ó w N a t e r e n i e k o n c e s y j r o s y j s k i e j , f r a n c u s k i e j i g r e c k i e j p r ó b o w a n o p o w s tr z y m a m b i e g w ó d z a p o m o c ą w o r ó w z p i a s k ie m .
P r z e d s k ł a d a m i i m a g a z y n a m i s t o p s t a t k i , k t ó r e s t a r a j ą s i ę z a b r a ć r e s z t k t o w a r ó w . P o u l i c a c h p ł y n ą r o z k ł a d a ją c e s i ę z w ł o k i o f i a r k a t a s t r o f y p o w o d z i W p i e r w s z y c h d n i a c h k a t a s t r o f y w y d a r z y ły s i ę w y p a d k i w y r z u c a n ia z w ł o k : t r u m i e n , k t ó r e b y ł y u ż y w a n e j a k o ł ó d k i
P o ł ą c z e n i a t e le g r a f i c z n e i t e l e f o n i c z n e s ą z e r w a n e . A e r o p l a n y , k t ó r e m i a ł i n i e ś ć p o m o c p o w o d z i a n o m , p a d ł y r ó w n i e ż o f i a r ą f a l . J e s t r z e c z ą n i e m o ż l i w e u s t a l i ć l i c z b ę o s ó b , k t ó r e z a t o n ę ły , a h n i e u l e g a k w e s t j i, ż e w y n o s i o n a w i e h t y s i ę c y l u d z i . P o z a t e r n s z e r z ą s i ę e p i- d e m j e c h o l e r y i t y f u s u .
s t o l e z d ź w ię k i e m .
— D z i ę k u j ę w a m ... — s z e p t a ła , — d z i ę k u j ę ...
A l e s ł o w a w i ę z ł y j e j w k r t a n i , m ó w i ć n ie m o g ł a . 1 I n a g l e g w a ł to w n e ł k a n i e p o r u s z y ł o j ą c a łą .
B o r k o w i c s t a ł o n i e m i a ł y z p r z e r a ż e n i a . A n i w i e ś c i p r z e z P r z e c ł a w A p r z y n ie s i o n e , a n i g n i e w , k t ó r y g o b y ł o p a n o w a ł , n i e z m i e n i ł y t a k j e g o o b l i c z a , j a k w i d o k ł e z M a r t y .
P r z y s k o c z y ł d o n i e j, w r a m i o n a j ą z n ó w u j ą ł , p r z y t u l i ł d o s i e b i e i p o c a ł u n k a m i u s t s p i e c z o n y c h , g o r ą c y c h , p i ł ł z y , k t ó r e p o j e j l i c a c h c i e k ły .
— M a r t o , c o t o b i e ? — p o w t a r z a ł s z e p t e m . A g ł o s m u d r ż a ł i p i e r ś d y s z a ła n a m i ę t n i e . O n a z a ś z j e g o o b j ę ć u s i ł o w a ł a w y d o b y ć s ię p r z e m o c ą . W i ł a s ię , j a k w o b r ę c z a c h , t w a r z u c h y l a ł a o d p o c a ł u n k ó w , u s t b o j a ź li w i e s t r z e g ł a i n a r a z o d t r ą c i ła g o o d s ie b ie , w y p r ę ż a j ą c r a m i o n a ...
— C o t o j e s t ? — k r z y k n ą ł M a ć k o — o d t r ą c a s z m n i e ! ... t y , m n i e o d t r ą c a s z ? ...
O c z y m u z a p a ł a ł y w ś c i e k ł o ś c i ą , r z u c a j ą c k r w a w e b ł y s k i .
C h w y c i ł j ą z a r ę k ę i p r z y c i ą g n ą ł k u s o b ie .
— S ł u c h a j — r z e k ł — p o w ie d z p r a w d ę , b o s t a n i e s ię w i e lk i e n i e s z c z ę ś c i e !
K a ż d e s ło w o w y m a w i a ł d o b i t n i e , z w o l n a , j a k b y j e w u m y s ł j e j t e r n s i l n i e j w r a z i ć c h c i a ł .
— P o w i e d z — p o w t a r z a ł — c z e m u p lą c z e s z ? c z e m u n a p o d a r u n k i t e , k t ó r e k r ó l o w ę b y u c i e s z y ł y , o b o j ę tn i e p a t r z y s z ? ... c z e m u m i lc z y s z ? ...
O n a g i ę ł a s ię p o d s ł ó w t y c h s i ł ą i k ł o n i ła g ł o w ę , p o m i e s z a n a , n a p r ó ż n o c h c ą c p o t ł u m ić w z r u s z e n i e , k t ó r e j ą z d r a d z i ło . P r a g n ę ł a p r z e m ó w i ć — n i e m o g ł a ....
O g n i s t y , m i e n i ą c y s i ę w z r o k w o j e w o d y p r z e n ik a ł j e j d u s z ę , p o z b a w i a ł z m y s łó w , t r w o g ą p r z e j m o w a ł .
Z d a w a ł o s ię j e j , i ż z t y m k r w a w y m b ł y s k i e m o c z u j e g o w n i k a w j e j d u s z ę j a k a ś p r z e m o ż n a s i ł a , k t ó r a j ą u j a r z m i a , t ł u m i o d d e c h w p i e r s i a c h , w s z e l k i o p ó r A D A M K R E C H O W I E C K I .
SZARY WILK
7 9 ) ' ( C i ą g d a l s z y ) . I
N a o d g ł o s j e g o k r o k ó w M a r t a w z d r y g n ę ł a s ię i k r z y k n ę ł a . T w a r z j e j z b l a d ł a , w z r o k p o c h y l ił s ię k u z i e m i ; c o f n ę ł a s ię , c h c ą c u n i k n ą ć u ś c is k u .
— M a r t o ... c o c i t o ? — s p y t a ł B o r k o w i c , — p r z y c i ą g a ją c j ą k u s o b i e i r o z p ł o m i e n io n y m w z r o k i e m p a t r z ą c w j e j o c z y , z a s n u t e n a g l e m g ł ą s m u tk u .
O n a m i l c z a ł a ; j e n o n i e p o w s tr z y m a n e w e s t c h n i e n i e w y r w a ł o s ię z j e j p i e r s i .
— N a B o g a ! — k r z y k n ą ł p a n M a ć k o , — z a li j a k a d z i e j e c i s ię k r z y w d a ? — p o w i e d z ! — W s z a k w ie s z , j a k c ię m i ł u j ę ... ś w i a tb y m r o z w a li ł , i ż b y c i r o z k o s z s p r a w i ć ... O t o p a t r z , c o m c i p r z y w i ó z ł !
I z z a n a d r z a w y d o b y w a ć p o c z ą ł k o s z t o w n o ś c i r ó ż n e , d r o b n e , a l e c e n y o g r o m n e j . B y ł y t a m b r y l a n ty w i e l k i e , j a k z i a r n k a g r o c h u , i p i e r ś c i e n i e b a r d z o s z tu c z n e , i p e r e ł s z n u r y , i n a s z y j n i k j e d e n , r o b o t y t a k m i s te r n e j , a t a k b o g a t o d i a m e n t a m i s a d z o n y , ż e o c z y .< ę p r z y m y k a ł y , n i e m o g ą c z n i e ś ć o ś l e p ia j ą c e g o b l a s k u .
— O t o m a s z — p o w t a r z a ł — c o m c i p r z y w i ó z ł ! I c i s k a ł o w e k o s z t o w n o ś c i n a s t ó ł p r z e d M a r t ę .
— P r z y n i o s ą c i t u z a r a z — c i ą g n ą ł d a l e j , r z u c a j ą c n a n i ą p e ł n e n i e p o k o j u s p o j r z e n i a — p r z y n i o s ą c i t u j e s z c z e m a t e r j e r ó ż n e , t k a n i n y p i ę k n e n a s u k n ie ...
K r z y w d y p r z e c ie n i e m a s z ... Ś w i a t z b u r z ę d l a c ie b ie ...
c a ł y ś w i a t !
T o s ł o w o : ś w i a t ! p a d ł o z n ó w c i ę ż a r e m n a s e r c e M a r t y i ś c ię ł o j e l o d e m . C ó ż j e j t e n ś w ia t , g d y o n a g o n i e z n a ł a ! ...
O b o j ę t ą e m o k i e m p a t r z y ł a n a z ł o t o i l ś n i ą c e b r y -
n i e m o ż l iw y m c z y n i . W z r o k t e n c i ę ż y ł n a c a ł e j i s t o c i e ; j a k b r z e m ię , k t ó r e w s z e l k i e i n n e u c z u c i a i p r a g n i e n i a p r z y tł a c z a . T o w s z y s t k o , c o p r z e d m o m e n te m z a j- ' m o w a ło j e i d u s z ę , z a m ie r a ł o ... Z n i k a ł z p a m i ę c i o b r a z j a s n e g o k r ó l e w i c z a - r y c e r z a , a n a t o m i a s t s t a ł p r z e d n i ą w c a ł e i s w e j p o t ę d z e p a n - je j ż y c i a i ś m i e r c i , — t e n , k t ó r e g o o d d e c h p r z y ś p i e s z o n y , g w m ł t o w i y , c z u ł a n a s o b ie , t e n , k t ó r y d o t y c h c z a s s w ą o l b r z y m i ą , p o t ę ż n ą p o s t a c i ą z a s ł a n i a ł j e j t e n ś w i a t n i e z n a n y , a p r z e c z u w a n y w s e n n y c h m a r z e n i a c h . D o t y c h c z a s p r z y j m o w a ł a o n a w s z y s t k o o d w o j e w o d y b e z w i e d n i e , j a k c o ś , c o s ię j e j n a l e ż a ł o , — a t e r a z p o d s i ł ą t e g o w z r o k u m i m o w o l n i e u c z u ł a , ż e to , c o o n j e j d a w a ł l u b ś w i a d c z y ł , b y ł o ł a s k ą , b y ł o d o b r o d z i e js t w e m , z a c o o n a w z a m i a n o b o w i ą z a n ą b y ł a d o b e z g r a n i c z n e g o p o d d a n i a s ię . U c z u ł a s ię w i n n ą i j a k w i n o w a j c z y n i c h y l i ł a g ł o w ę ... A r ó w n o c z e ś n i e z g ł ę b i j e j d u s z y p o d n i o s ł o s ię p y t a n i e :
— G z e m o n j e s t d l a m n i e ? k t o m j a j e s t ?
— A g a t o ! A g a t o ! — k r z y c z a ł w o j e w o d a , d o p r o w a d z o n y d o w ś c ie k ł o ś c i u p o m e m m i l c z e n i e m M a r t y . S t a r a p i a s tu n k a , c z u w a j ą c a p i l n i e u d r z w i k o m n a t y , u k a z a ła s ię w p r o g u .
T a w i e d ź m a m u s i a ł a c o ś r z e c ! — w r z e s z c z a ł B o r k o w ic , b i e g n ą c k u A g a c i e z z a c i ś n i ę t e m i p i ę ś c ia m i w d z i k i e m u n i e s i e n i u , — o n a m i z a w s z y s t k o z ap ł a c i ! ,t
G r o ź b a t a p o w r ó c i ł a M a r c i e p r z y t o m n o ś ć . P r z y p o m n ia ł a s o b ie s ł o w a d z i s ie j s z e p i a s t u n k i : „ T y c h c e s z ś m ie r c i m o j e j i j e j w i e l k ą t r w o g ę . N a l e ż a ł o k o n i e c z n i e o b r o n i ć b i e d n ą A g a t ę , k t ó r a b l a d a , j a k c h u s t a , c o j e j g ł o w ę o k r y w a ła , s t a ł a u p r o g u , z e z ł o ż o n e m i, j a k d o m o d l i t w y, r ę k o m a , o c z e k u j ą c c io s u .
— O j c z e ! — k r z y k n ę ł a M a r ta , b i e g n ą c t a k ż e k u d r z w i o m i s t a j ą c m i ę d z y w o j e w o d ą i A g a t ą , — o j c z e , m ó w ić d o z w ó l... n i e A g a t a w i n n a ! ... j a s a m a ,.
j a s a m a ...
( C i ą g d a l s z y n a s t ą p i ) .
