U j / J L O O Ć A C l/j /
fil / M.*?
Ctiorajozfceu & w -m n
C u L - c Ł f * a /, d z ( h /+ tt
% w c l, i , o o ~ n u
/ J 0 1 , * 0 0 - 1
< ^ 'r o < y h ^ 2 0 0 ^ 1 !
S jć S c o r /iti. & /W - ff k !
^ ^ '
(fUźłlA/ l ul ^O- l
\ X < b j L' 0 y t * ~ 1
.jLcti* f50
4i - U % o t 3 Ś Q ~ l
o;iU rvtfi& .. I
KALENDARZ ROBOTNICZĄ
? Ł NAROK^ "
/ £ * * 1 9 3 0 .
Z b Z O
N f i t
«x $
Cena Kć 5.—.
Z R E D A G O W A Ł : F E R D Y N A N D G O E T Z E .
N a k ła d e m P o lsk ie j S ekcji Z w iązku G órników w K arw inie.
C z cionkam i D ru k a rn i L udow ej w e F ry sz ta c ie .
N O T A T k l N A D Z W Y C Z A J N E .
W łaściciel (N a z w isk o ).
P o m ieszk a n ie i u lica _
ZBIORY SZAHRADM1K/
1 ,0 0
Książki, które tego roku przeczytałem.
Cb.
'Ą
>f filtr . A tK & ijk
1
'
— 3 —
S T Y C Z E Ń
j D nie Św. rzym .-kat. Św. ew angel.
i Śr Nowy Rok Nowy Rok 2 Cz M akarego A b la i S eta 3 P G enow efy E n o ch a 4 S T y tu sa Izab eli
5 N Im ie Jezu Szy m o n a 6 1* Trzech Króli Trzech Króli 7 W W a le n te g o Iz y d o ra 8 Śr Sew eryna ) E rh a rd a 9 Cz Ju lia n a M arcyana 10 P P aw ia p u st. P a w ła i i S H y g in a M aty ld y . 12 N E rn esta R e in h o ld a 13 P H ilareg o H ilareg o 14 W F eliksa ® F e lik sa
15 Sr M aura M aura
16 Cz M arcelego M arcelego 17 P A ntoniego A n toniego 18 S P ry s k i P ry sk i 19 N K a n te g o S ary 20 P F a b ia n a i Seb. F a b ia n a i Seb.
21 W A gnieszki ([ A gnieszki 22 Sr W incentego W in cen teg o 23 Cz Z aślub. N M P . E m e ry k a 24 P T y m o teu sza T y m o teu sza 25 s N aw r. św . P. N a w r. św . P.
26 N P o lik a rp a P o lik a rp a
27 P J a n a Ja n a
28 W K aro la W ielk. K a ro la W ielk.
29 Sr F ra n c isz k a © W a le ry n a 30 Cz M a rty n y A d elajd y 31 P P io tra z N . W irg ilju sz a
N O T A T K I
*fł ' / • «
L U T Y
D nie Św . r z y m -k a t. Ś w . ew angel.
x S Ignacego Brygidy
2 N N M P . G rom n. O czyszcz. M.
3 P B łażeja B łażeja
4 W W e ro n ik i W ero n ik i
5 S r A gaty A g a ty
6 Cz D o ro ty ) D o ro ty 7 P R o m u a ld a R y s z a rd a 8 S J a n a z M aty Salam ona 9 N A polonji A p o lo n ji IO P Szolastyki G ab ry ela i i W D ezy d e ra E u fro zy n y 12 Sr E ulalja E ulalja 13 Cz K atarzy n y © K a s to ra 14 P W alentego W alen teg o 15 s F a u sta F a u sta 16 N Ju ljan y Ju lian y 17 P K o n sta n c ji K o n sta n cy i 18 W F la w ja n a Zuzanny 19 Sr K o n ra d a z P . G abinusza 20 Cz E le u tc ry i ([ E u ch ary u sza 21 P E le o n o ry E leo n o ry 22 S K a t. św. P . K a t. św . P . 23 N P io tra S ew ery n a
24 P M acieja M acieja
25 W W alb u rg a W ik to ra 26 Sr A leksandra B ogusław a 27 Cz L e a n d ra L e a n d ra 28 P R o m a n a © R o m a n a
N O T A T K I
7 —
| M A R Z E C l
D n ie Św. rzy m -kat. Św . ew angel.
i S A lbina A lbina
2 N A gnieszki S ym plicyusza 3 P K u n eg u n d y K u n eg u n d y 4 W K azim ierza A d ry a n a 5 Sr P opielec F ry d e ry k a 6 Cz F r y d o lin a F ry d o lin a 7 P T o m a sza z A F e lic y a 8 S J a n B o ż y ) F ilo m e n a 9 N F ra n ciszk i P rudencjusza 10 P 40 M ęczennik. A lek san d ra I I W H e ra k lju sz a R o z y n y 12 Sr G rzegorza W . G rzegorza 13 Cz R o z y n y E rn e s ta 14 P M atyldy (§) Z acharyusza 15 S D ługosza K ry sz to fa 16 N H e r b e r t C y ry a k a 17 P G ertru d y G ertru d y 18 W E d w ard a A n zelm a 19 Sr Jó z efa O bi. Józefa 20 Cz A le k sa n d ry R u p re c h ta 21 P B e n e d y k ta B en ed y k ta 22 S B azyli M. (J K azim ierza
23 N K atarzy n y E b e rh a rd a .
24 p G ab ry ela G ab ry ela 25 w Z w iast. N M P. Z w iast. P M . 26 Sr E m a n u e la E m a n u ela 27 Cz R u p e rta H u b e rta 28 P G u n tram a M alchusa 29 S C yryla E u stach eg o 30 N K w iry n a Q G w idona 3 i P A m osa pr. A m osa
— 9 —
l K W I E C I E Ń l
D nie Ś w . rzy m -kat. Św . ew angel.
I W H u g o n a T e o d o ra 2 S r F ra n c isz k a A m alii 3 Cz R y s z a rd a D ary u sza 4 P Izy d o ra A m brożego 5 S W in cen teg o H o z e a sz a 6 N W ilh elm a ) Iren eu sza 7 P H erm an a H e g e z y p a 8 W D yonizego A polonii 9 Sr M arcelego D em etry u sza i o Cz E zechjela D an iela
i i P L eo n a W . L eo n a 12 S Ju lju sza Ju liu sza 13 N H e rm e n . @ Ju sty n a I 4 P T y b u rcju sza T y b u rc y u sz a 15 W A n astazji O ly m p ii 16 Sr L am b erta C harazyusza 17 Cz W Czw. R . R u d o lfa 18 P W P iat. A. W. P ątek F . 19 s W. So i. K W e rn e ra 20 N Wielkanoc <[ Wielkanoc M.
21 P P . W ielk. A . A nzelm a 22 W S o te ra i K a ja S o te ra i K aja 23 Sr W o jciech a W o jc ie c h a 24 Cz Jerzego Je rze g o
25 P M arka M arka
26 S K leta K le ta
27 N Teofila b . P. A nastazego 28 P W ita lisa @ W ita le g o 29 W P io tra K . S ybili 30 S r K a ta rz y n y z S. E u tro p ju sz a
— IO —
i : N O T A T K I
n o M l . i n > &
i
X<t/V70fJ3flŁ>
%
§' g. M A J
D n ie Św. rzy m .-k at. Ś w . ew angel.
1 Cz 2 P 3 S 4 N 5 P 6 W 7 Sr 8 Cz 9 P i o S
Św. państw.
Z y gm unta K r ó l.N M P .K
Sw. państw.
Z y g m u n ta Z nal. św . K rz F lo rja n a
P iu sa V . >
J a n a w O leju D om iceli S tanisław a G rzegorza Izy d o ra
F lo ry a n a G o th a rd a D y try c h a G o tfry d a S tan isław a Jo b a W ik to ry n a 11 N
12 P 13 W 14 Sr 15 Cz 16 P 17 S
M am erta P ankracego @ Serw acego B onifacego Zofii Ja n a N ep.
P asc h alisa 18 N
19 P 20 W 21 Sr 22 Cz 23 P 24 s
F e lik sa P io tra Cel.
B e rn a rd a ([
H e le n y Julii D ezy d ereg o Jo a n n y 25 N 26 P 27 W 28 Sr 29 Cz 30 P 31 S
G rzegorza F ilip a J a n a P.
M a k sy m a @ Wnieb. P. A . F e rd y n a n d a A nieli M.
A d a lb e rta P a n k ra c e g o Serw acego Bonifacego Zofii P e reg ry n a T o rp e te u s z a L ib o ry sza P o ten cju sz a A nastazego P ru d e n sa H e le n y D ezy d e reg o Z uzanny U rb a n a B e d y Ł u cy an a W ilh e lm a Wnieb. P. M, F e rd y n a n d a P e tro n e li
nnnrr
13 —
C Z E R W I E C
D n ie Św. rzym -k a t Św . ew angel.
i H N ik o d e m a N ik o d em a 2 P M a rce lin a E fra im a 3 W K lo ty ld y E ra z m a 4 Sr F ra n ciszk a ) K a rp a 5 Cz Bonifzcego B onifacego 6 P N o rb e rta R e g in a 7 S R o b e rta L u k re c y i 8 N Ziel. Św . M. Zesł. D. św . 9 P P . Z. Ś w . P . P o n Z Ś w . 10 W M ałgorzaty O nufrego 11 Sr B a rn ab y @ B a rn a b y 12 Cz O nufrego B azylego 13 P A n to n ieg o T o b ia sza 14 S B azylego A n to n ieg o 15 N W ita i M od. W ita 16 P B enona J u s ty n y 17 W A d o lfa L a u ry 18 Sr M arcelina i M G erw azego 19 Cz Boże Ciało ([ Sylw erego 20 P F lo re n ty n y S y lasa 21 S A lojzego A lb a n a 22 N P a u lin y A chaz
23 P W an d y B azylego
24 W Ja n a C hrzcic. Ja n a Chrzcic.
25 Sr P ro sp e ra P rospera]
26 Cz Ja n a i P a w I a ^ Je re m ia sz a 27 P W ła d y sła w a F ilip in y 28 S L eo n a L e o n a 29 N Piotra i P. Piotra i P.
30 P W sp . św . P . W sp . św . P .
— 1 4 —
□□uno
N O T A T K I
t Ł
§ L I P I E C £
| D nie Św. rzy m .-k at. Ś w . ew angel.
i W T e o b a ld a T eo b a ld a 2 Sr N aw . N M P . N aw iedz. M P . 3 Cz O tona ) K o rnelego
4 P Józefa (Jlryka
5 S Cyryla i M. Cyryla i M.
6 N Husa Izajasza Husa Izjasza 7 P W ilib ald a W ilib ald a
8 W E lżbiety K iljana
9 Sr Z enom a A lo jzy i o Cz A m alji (g) 7 b raci sp.
u P P iu sa I. P la c y d y 12 S J a n a G w alb. H e n ry k a
J 3 N M ałgorzaty M ałgorzaty i 4 P B o n a w en tu ry B o n a w en tu ry 15 W H e n ry k a R o z e sl. Ap.
16 Sr R o z e sł. A p.H . R u ty 17 Cz A leksego A leksego 18 P S zy m o n a M aternusa 19 S W in cen teg o ([ R u fin a 20 N C zesław a E liasza 21 P K u n eg u n d y P a u lin y 22 W M aryi M agd. M aryi M agd.
23 Sr A polinarego A polinarego 2 4 Cz K ry sty n y K ry sty n y 25 P Ja k ó b a © J a k ó b a
26 S A nny A n n y
27 N P an taleo n a M arty 28 P W ik to ra P a n ta le o n a
29 W M arty B eatryksy
30 Sr A b d o n a i Sen A b d o n a 31 Cz Ignacego E rn esty n y
— i 6 —
§
S I E R P I E Ń §
D n ie jŚ w . rzym -k at, Św . ew angel.
i P P io tra ) P io tra 2 S N M P .A n ie lsk . Gustaw a 3 N Z nal. św. Szcz. A ugusta
4 P D o m im k a D o m in ik a l
5 W N M P Śnież. O sw alda 6 Sr P rz e m . P a ń sk . S y k sta 7 Cz K a je t m D o n ata 8 P C y rjak a C y rjak a 9 S R o m an a ® R o la n d a
i o N W aw rzy ń ca W aw rzy ń ca
i i P Zuzanny H e rm a n a
12 W K lary K la ry
13 Sr H ip o lita K asiana 14 Cz E uzebjusza E uzebjusza
1 5
p
Wnieb. NMP W n ieb . M P.16 S J a c k a i R o c h a R o c h a ■ 17 N A nastazego ([ B e rtram a 18 P H e le n y A g ap ita 19 W T y m o teu sza S eb ald a 20 Sr B e rn a rd a B e rn a rd a 21 Cz Jo a n n y A dolfa 22 P A lfonsa T y m o teu sza
23 S F ilip a Z acheusza
24 N B a rtło m ie ja © B a rtło m ieja
25 p L u d w ik a L u d w ik a
■
26 W Z efiryny Zefiryny 1
27 Sr C ezarjusza G e b h ard a 28 Cz A ugustyna A ugust) na 29 P Ś cięcie św . J Ś cięcie św . J 30 S R ó ż y R e b e k i 31 N R a jm u n d a ) P a u lin y
— 18 —
— 19 —
W R Z E S I E Ń
D nie Św. rzym.-Jcat Sw. ew angel.
i P B ronisław y Idziego 2 W S zczepana A bsolona
3 Sr Z enona M answ eta
4 Cz R o z a lji R ó ż y 5 P W aw rzy ń ca H e rk u le sa 6 S Z acharjusza M agnusa
7 N M elchiora R e g in y 8 P N ar. N M P . @ N a r M P . 9 W G orgonjusza G orgonjusza 10 Sr M ikołaja J o d o k a 11 Cz P io tra P ro ta
1 2 P Im N M P. C yrusa 13 S F ilip a męcz. M aterna 14 N P odw św K rz. P o d . św . K rz 15 P N ik o d e m a (£ N ik o d em a 16 W K o rn elju sza E u fem ja 17 Sr P ię tn a ś w .F r . L a m b e rta 18 Cz Jó z e fa K up T y tu s a 19 P Ja n u are g o S y d o n ji 20 S E u stach ju sza F a u sty n y
21 N M ateusza M ateusza
22 P M aurycego @ M aurycego
23 w T ek li T e k li
24 Sr M atki B Ł ask . G e ra rd 1 25 Cz K leofasa K leofasa 26 P C y p rjan a C y p rja n a 27 S K ośm y i Dam. A d o lfa 28 N W a c ła w a W a c ła w a 29 P M ichała ) M ichała 30 W j H ie ro n im a H ie ro n im a
□□□□□
N O T A T K I
□ □
p P A Ź D Z I E R N I K £
D nie Św. rzym .-kat. Św . ew angel.
I S r J a n a z D u k li B enigna 2 Cz B ogum iła L eo d eg ara 3 P K a n d y d a K an d y d a 4 S F ra n c . Ser. F ra n c . Ser.
5 N P la c y d y F id e sa 6 P B ru n o n a F ry d e ry k i 7 W J u s ty n a A m alji 8 Sr B ry g id y P elag ji 9 Cz D y o n izeg o @ D yonizego 10 P F ra n c isz k a G ereo n a i i S N ik azeg o B u rk h a rd a 12 N M aksym iljana M aksym iljana 13 P K o lo m a n a E d w a rd a 14 W K aliksta K a lik sta 15 Sr Ja d w ig a kr. Ja d w ig a 16 Cz G alusa op. G aw ta 17 P T e re z ji ([ F lo re n ty n y 18 S Ł u k a sz a Ł u k a sz a ew.
19 N P io tra z A lk . F e r d y n a n d a 20 P F elicjana W en d elin a 21 W U rszu li O U rszu li 22 Sr K o rd u li K o rd u li 23 Cz J a n a K ap istr. S ew ery n a 24 P R a fa e la arch. Salom ei 25 S C h ry zan t. W ilhelm iny 26 N A m a n d a E w ary sta 27 P F ru m e n ta S ab in y 28 ,W Św. państw Św państw.
29 Sr N a rc y z a b . ) N arcyza 3 ° Cz Z enobjusza O zyja 31 P W olfganga Patn. reform.
— 22
N O T A T K I
9©
O ;
L I S T O P A D
D n ie Św. rzy m .-k at. Św . ew angel.
1 s
Wszystk. św. Wszystk. św.2 N D zień zad. D zień zad.
3 P H u b e rta B ogum iła 4 W K aro la B o r. E m e ry k a 5 S r E m e ry k a B lan d y n y 6 Cz L e o n a rd a @ Z ie m o w ita 7 P E n g e lb e rta M alachjasza 8 S G o tfry d a S ew era 9 N T e o d o ra T e o d o ra 10 P A n d rz e ja P ró b a
11 W M arcina M arcina
12 Sr K u n eg u n d y Jo n a sz a 13 Cz S tan isł. K . ([ B rykcjusza
14 P Serafina L ew ira
•5 S G e rtru d y L eo p o ld a 16 N E d m u n d a O tm ara 17 P G rzegorza H u g o n a 18 W O tto n a G elazjusza 19 Sr E lż b ie ty E l/b ie ty 20 Cz F e lik sa Q E d m u n d a 21 P O fiar. N M P . O fiar M P .
22 S C ecylji Cecylji
23 N K lem ensa K lem ensa 24 P J a n a od Krz E m ilji 25 W K atarzy n y K a tarzy n y 26 Sr K o n r ida K o n rad 1 27 Cz W irgilego W alereg o 28 P S o sd en e sa ) R u fin a 29 S S a tu rn in a W a lte ra 30 N A n d rzeja A ndrzeja
— 24 —
,©a©©©
N O T A T K I
tf
©^©
oe>
G R U D Z I E Ń
j D nie Św . rzy m .-k at. Św. ew angel 1 P E ligjus?a D ugosza
2 W Bibjany A urelji
3 Sr F ra n c. K saw er K asjana
4 Cz BarŁury B arnaby
5 P S aby ® A bigaila
6 S M ikołaja M ikołaja
7 N A m brożego Ag .tona 8 P NP. NMP. 0 en pokutn.
9 W L eo k ad ji Jo a c h im a 10 Sr J u d y ty Ju d y ty 11 Cz D am azego D am azego 12 P M a k sen teg o (f E pim acha
13 s Ł u cji Ł ucji
14 N S p iry d jo n a N ikazego
■5 P C eljana Ignacego
16 W A lbiny A nanjasza
17 Sr Ł azarza Ł azarza
18 Cz G racjana W in ib a ld a 19 P N em ezjusza A b racham a 20 S L ib e rta @ A m ona
21 N T om asza T om ana
22 P D em etra Beaty
23 W W ik to rji D a g o b e rta 24 Sr A dam a i E w y A dam a i Ew y 25 Cz #B oże Nar. Nar. C hr. P.
26 P Szczepanam Szczepana
27 s Ja n a Ja n a
28 N M lodziank. ) M łodzianków 29 P T om asza Jo n a ta n a 30 W D aw ida D a w id a 31 Sr S y lw estra B oguchw ała
26
— 27 —
Adresy do zapam iętania.
I m i ę M ie szk an ie N r.
d om u
— 28 —
Taryfa pocztowa.
Naleźytości poczty listowej.
"oT*S-H
L isty z w y cz ajn e (poczta w m iejscu 60 h)
n a d alsz e o d d a le n ie
K k(
po n cy
T30 'o5a
a rty
>res- d e n : jn e
£ O
CU
D ru k i do 2 kg
W zo rk i
N ajniższy ta ry f 40 h
P apiery kupieckie
N ajniższy ta r y f 100 h
e j
£0 0 uD N O ,
"5P
Sh
£ g 20 4 0 ÓO 80 100 120 I4O Z a k a d alszy c
30 h v h 100 130 160 190 2 2 0 2 ^0 28 0 Łdych h 20 g rięcej
50h100h g 5 ° 100 15°
2 0 0 250 3 0 0 3 5 ° 4 0 0 4 5 ° 500
h 20 40 60 80 10 0 I 20 I4O IÓO l80 200
g 10 0 150 200 250 300 350 4 0 0 4 5 0 500
h 40 ÓO 80 IOO 120 I4O IÓO l8 o 200
g 250 300 350 400 4 5 0 500
h IOO 1 2 0 M O IÓO l 8 o 2ÓO
Zagranica
D o 20 g 250 h z a d alsz y ch
20 g 150 h.
h 150
Za k aż d y ch 50 g 50 h
N ajn iższy ta r y f 100 h za k aż d y ch 50 g 50 h 100 g 100 h 150 g 150 h
250 g 250 h i 300 g 300 h ; N a jn iższy j a r y f 250 h za k ażd y ch d alszy ch 50 g 50 h
Zniżone taryfy pocztowe za listy
do Niemiec, Włoch, Austrji, Polski Rumunji i Węgier:
Do 2 0 g . K ć 2 .— d o 1 2 0 g . K ć 8 . —
„ 40 g . . .. 3 - 5 ° ' 4 0 g . . 9 .2 0
„ 6 0 g . . » 5 — „ 16 0 g . . ,, 10 .4 0
„ 8 0 g . . » 6 .5 0 ,, 18 0 g . . „ 1 1 .6 0
„ IOO g . . „ 8 . - • „ 2 0 0 g . . „ iS-So
D o p u s z c z a l n a w a g a n a j w y ż s z a 2 k g , z a k a ż d y c h d a l- s z y c h 20 g K ć 1 .5 0 .
Karty korespondencyjne K ć 1.20.
Za listy polecone pfaci się należytość: w k r a j u 2 K ć , z a g r a n i c e 2’5o K ć o p r ó c z n a l e ź y t o ś c i z a l i s t z w y k ł y .
Należytość za listy pilne: W k raju K ć i . — , k arty k o resp o n d en c y jn e K ć i . — ; d o zagranicy: K ć 5 .— , k a rty k o re sp o n d en c y jn e K ć 5. — .
Przekazy pocztowe,
W k r a j u : D o 100 K ć 50 h, d o 2 0 0 K ć 100 h, do 4 0 0 K ć 150 h, do 6 0 0 K ć 2 0 0 h , do 8 0 0 K ć 2 5 0 h, do 1000 K ć 3 0 0 h.
Z a g r a n i c a : D o 100 K ć 100 h , za k ażd y ch dal
szych 100 K ć 50 h.
D la przekazów telegraficznych oprócz teg o n a le ż y tość za teleg ram oraz o p ła ta za d o ręczen ie osobiste posłem .
Opłaty za pakunki pocztowe.
D opuszczalna waga 25 g
P a k u n k i bez p o d an ia w arto ści :
P a k u n k i z podaniem
w artości Pakunki pilne
Za p o b ran iem
S tre fa b lisk a 1 kg 2 K ć 5 k g 3 Kć 10 k g 6 K ć 15 k g 9 K ć 20 k g 12 K ć 25 k g 15 K ć
S tre fa d alek a 1 k g 2.5 0 K ć 5 k g 4 K ć 10 k g 8 K ć 15 k g 12 K ć 20 k g 16 K ć 25 k g 20 K ć
Upl»ta jak pakunków zwyczajnychplus poda nia wartości 1.20Kć i plus sumyzaubezp. za każdych1000Kć lub 1 części z tego1 Kć. || Nieśmiebyćdłuższe jak 60cm. Opłatyprzynadaniu: a)Należytośćjak za paczki podane bez po brania. b)Należytośćzaokaza nie 50h zakażdych100KĆ
Opłaty za rozmowy pozamiastoweoraz telegramy w kraju 1. Za k a ż d y teleg ram , bez w zględu, czy p ań stw o w y lu b p ry w a tn y , 4 Kć.
2. O p lata za k ażd e słow o z 15 litera m i najw yżej lub 5 cy fra m i:
zw yczajne telegram y 4 0 h, najm niej 4 K ć, p iln e teleg ram y 120 h , najm niej 12 K ć.
3. O p ła ta za słow a d la p ań stw są sied n ich 1 Kć (N iem cy , A u strja, P o lsk a, R u m u n ia, W ęgry)
T eleg ram y zw yczajne, p o d a n e w niedzielę, p o d w ó jn a o p ła ta 80 h , n ajm niej 8 K ć.
— 30 —
Związek górników
w Republice Czechosłowackiej
od 1 sierpnia 1928 do 30 czerwca 1929.
R u ch z a r o b k o w y .
W d r u g i e j p o ł o w i e 1928 r o k u , p o d o b n i e j a k w p i e r w s z e m p ó ł r o c z u t. r., z d a r z a ł y się c z ę s t e n i e p o r o z u m i e n i a . J a k w i a d o m o , p o ł ą c z o n e Z w i ą z k i g ó r n i c z e p r z y g o t o w a ł y i w p r o w a d z i ł y w ż y c i e w r o k u 1928 d a l e k o i d ą c y r u c h z a r o b k o w y . P o p r z e ż y t y c h d o ś w i a d c z e n i a c h p r z y g o t o w a n o n o w e p l a n y s t r a t e g i c z n e . L e c z n i e s t e t y , do p r z e d s i ę w z i ę t e g o b o ju n ie d o s z ł o w e w s z y s t k i c h z a g ł ę b i a c h j e d n o c z e ś n i e , lecz p o s t ę p o w o w e d ł u g z g ó r y o b m y ś l a n e g o p r o g r a m u .
N a j p i e r w p r z y s t ą p i o n o d o z r e a l i z o w a n i a w y t k n i ę te g o c e l u w m i e j s c o w o ś c i a c h n ajs il n iej z o r g a n i z o w a n y c h , b i o r ą c p o d u w a g ę s t o s u n k i w y w o z u p r o d u k c ji.
T o t e ż p i e r w s z e k r o k i p r z e d s i ę w z i ę t e g o boju z a p o c z ą t k o w a n o w Z a g ł ę b i u p ó ł n o c n o - c z e s k i e m . Bój te n z w r ó c i ł u w a g ę c a ł e g o s p o ł e c z e ń s t w a , g d y ż g ó r n i c y po d ł u ż s z e m c i e m i ę ż e n i u p o d jęli n a n o w o o f e n z y w ę p r z e c i w c i e m i ę ż e n i u i w y z y s k o w i , z y s k u j ą c p r z e z to d a l e k o i d ą c e u d o g o d n i e n i a .
Z a g łęb ie o s tr a w s k ie .
W p o z o s t a ł y c h z a g ł ę b i a c h , a s z c z e g ó l n i e w Z a g ł ę b i u o s t r a w s k i e m , f a z a b o j u z a r o b k o w e g o r o z w i n ę ł a się d o p i e r o w d r u g i e j p o ł o w i e 1928 r. W s z c z ę t y bój p o s t ę p o w a ł w n a s t ę p u j ą c y s p o s ó b :
D n i a 7 l ip c a z w o ł a n o z r a m i e n i a R a d y r e w i r o w e j k o n f e r e n c j ę R a d k o p a l n i a n y c h , n a k t ó r e j j e d n o g ł o
śnie u c h w a l o n o p r z e d ł o ż e n i e w y m a g a ń z a r o b k o w y c h i w s z c z ę c i e a k c j i z a r o b k o w e j .
D n i a 21 l ip c a o d b y t o się p o s i e d z e n i e Z a r z ą d u Z w i ą z k u g ó r n i k ó w , n a k t ó r e m p r z e p r o w a d z o n o s t y liz a c ję w y m o g ó w z a r o b k o w y c h , ż ą d a j ą c 1 5 % p o d w y ż k i d o t y c h c z a s o w y c h z a r o b k ó w i p r z y z n a n i e r o b o t n i k o m p o w i e r z c h o w y m w y n a g r o d z e n i a z a n a d p r o d u k c j ę , p o d o b n i e j a k g ó r n i k o m .
W y m a g a n i a t e z o s t a ł y d n i a 23 l ip c a k o n t r a h e n t o w i u m o w y k o l e k t y w n e j p r z e d ł o ż o n e i ż ą d a n o o d p o w i e d z i d o d n i a 10 s i e r p n i a 1928 r. K o n f e r e n c j a d y r e k t o r ó w , n i e c z e k a j ą c t e r m i n u p r z e d ł o ż o n e g o , ju ż d n i a 6 s i e r p n i a o d p o w i e d z i a ł a n a w s z e l k i e w y m a g a n i a n i e p r z y c h y l n i e , o d r z u c a j ą c t a k o w e j a k o b e z p o d s t a w n e .
D n i a 13 s i e r p n i a w y s ł a n o list, p o d p i s a n y p r z e z Z w i ą z e k g ó r n i k ó w i U n ję g ó r n i k ó w ', do M i n i s t e r s t w a r o b ó t p u b l i c z n y c h z ż ą d a n i e m , a ż e b y m i n i s t e r s t w o u jęło s i ę p o ś r e d n i c t w a , z w o ł u j ą c w s p ó l n ą n a r a d ę z a s t ę p c ó w k o n f e r e n c j i d y r e k t o r ó w i g ó r n i k ó w , n a j p ó ź n ie j d o d n i a 30 w r z e ś n i a 1928 r. M i n i s t e r s t w o r o b ó t p u b l i c z n y c h nie u c z y n i ł o z a d o ś ć ż ą d a n i o m m u p r z e d ł o ż o n y m i n i e z w o ł a ł o n a o z n a c z o n y d z ie ń ż ą d a n e j p o r a d y , nie o d p o w i a d a j ą c n a w e t n a z a s ł a n e m u ż ą d a n i a z e s t r o n y Z w i ą z k u g ó r n i k ó w 7. N a d s p r a w ą t ą d y s k u t o w a n o n a p o s i e d z e n i u Z a s t ę p s t w a Z w . g ó r n i k ó w , k t ó r e o d b y ł o , się d n i a 1 w r z e ś n i a 1928 r.
w B e r n i e , g d z ie u c h w a l o n o , u p o w a ż n i ć k o n f e r e n c j ę r e w i r o w ą , z w o ł a n ą n a d z ie ń 9 w r z e ś n i a do O r ł o w e j , do w y p o w i e d z e n i a u m o w y k o l e k t y w n e j .
Z a r z ą d r e w i r o w y Z w i ą z k u g ó r n i k ó w w y s ł a ł d n i a 3 w r z e ś n i a w s z y s t k i m o r g a n i z a c j o m g ó r n i c z y m l i s t y z w e z w a n i e m z a s t a n o w i e n i a się c o d o w y p o w i e d z e
— 32
nia u m o w y k o l e k t y w n e j w Z a g ł ę b i u o s t r a w s k o - k a r w i ń s k i e m .
Z e w z g l ę d u n a z d e c y d o w a n i e s i ę z a s t ę p c ó w Z w i ą z k u g ó r n i k ó w w s p r a w i e w y p o w i e d z e n i a u m o w y k o l e k t y w n e j , w e z w a ł o M i n i s t e r s t w o r o b ó t p u b li
c z n y c h U r z ą d g ó r n i c z y w M o r . O s t r a w i e , a b y n a d z ie ń 8 w r z e ś n i a z w o ł a ł w s p ó l n ą p o r a d ę , s k ł a d a j ą c ą s ię z p i ę c i u z a s t ę p c ó w k o n f e r e n c j i d y r e k t o r ó w a p ięc iu z a s t ę p c ó w g ó r n i c z y c h .
I P er tr a k ta cje .
P r z y w s p ó l n y c h o b r a d a c h z p r z e d s i ę b i o r c a m i , z w o ł a n y c h p r z e z U r z ą d g ó r n i c z y w M o r . O s t r a w i e , o b r a d o w a n o w d n i a c h 8, 10, 11, 12 w r z e ś n i a w s z k o l e G ó r n i c z e j w M o r . O s t r a w i e .
P e r t r a k t a c j e t e n ie w y k a z y w a ł y j e d n a k ż a d n y c h r e z u l t a t ó w , g d y ż z a s t ę p c y p r z e d s i ę b i o r c ó w p r z e d s t a w i l i d n i a 12 w r z e ś n i a w p r o s t n i e m o ż l i w e d o p r z y j ę c i a w a r u n k i .
1. W p r o w a d z e n i e w ż y c i e w y p ł a t m i e s i ę c z n y c h z c z ę ś c i o w e m i z a d a t k a m i , z a m i a s t d o t y c h c z a s o w y c h w y p ł a t 1 4 - d n i o w y c h .
2. M o d y f i k a c j ę d o t y c h c z a s o w e j u m o w y k o l e k t y w nej w s p r a w i e r o z p o c z ę c i a i r o z d z i e l e n i a z m i a n y r o b o t n i k ó w p o w i e r z c h o w y c h , k t ó r y c h w y k o n y w a n i e p r a c y ni e j e s t u z a l e ż n i o n e o d j e d n o s t a j n o ś c i d n ia r o b o c z e g o .
3. Z n ie s i e n ie d o t y c h c z a s o w e g o d o d a t k u z a o ś m i o g o d z i n n y d z ie ń r o b o c z y w s o b o t ę .
Z a s t ę p c y g ó r n i k ó w o r z e k l i, ż e p o d a n e w a r u n k i p r z e z p r z e d s i ę b i o r c ó w nie m o g ą b y ć u w a ż a n e j a k o p o d s t a w a do d a l s z y c h o b r a d i ż e w y n i k o b r a d p o w y ż s z y c h p r z e d s t a w i ą k o n f e r e n c j i g ó r n i k ó w , z w o ł a n e j n a d z ie ń 16 w r z e ś n i a 1928 r. N a tej p o d s t a w i i
K a i . R o b o ł n i o z y — 33 — 3
o b r a d y w M o r. O s t r a w i e s k o ń c z y ł y się b e z j a k i c h k o l w i e k w y n i k ó w .
D n ia 15 w r z e ś n i a o g ło s ił U r z ą d g ó r n i c z y w M o r.
O s t r a w i e Z w i ą z k o w i g ó r n i k ó w , ż e ' n a m o c y r o z p o r z ą d z e n i a M i n i s t e r s t w a r o b ó t p u b l i c z n y c h z w o ł u j e n a d z ie ń 19 w r z e ś n i a n o w e p e r t r a k t a c j e do M i n i s t e r - s t w a r o b ó t p u b l i c z n y c h do P r a g i .
D n i a 16 w r z e ś n i a n a K o n f e r e n c j i r e w i r o w e j w Ś lą s k ie j O s t r a w i e , z a s t ę p c ó w o r g a n i z a c y j , R a d r e w i r o w y c h , Z w i ą z k u g ó r n i k ó w , U n io n d e r B e r g a r b e i - t e r i S d r u ż e n i h o r n i k u o r g a n i z o w a n y c h w koa li cji , p o s t a n o w i o n o j e d n o g ł o ś n i e p o ś r e d n i c z y ć w o b r a d a c h w P r a d z e , w w y p a d k u g d y b y p e r t r a k t a c j e nie o d p o w i a d a ł y w y m o g o m g ó r n i k ó w i nie d o p r o w a d z a ł y do celu. m a się j e s z c z e w t y m s a m y i n t y g o d n i u tj. od 19— 22 z a ł a t w i ć w y p o w i e d z e n i e u m o w y k o l e k t y w n e j z a w a r t e j w p a ź d z i e r n i k u 1923 ro k u .
II P er tra k ta cje .
W p e r t r a k t a c j a c h w P r a d z e b r a ł y u d z i a ł k o a l o - w ą n e Z w i ą z k i i R a d a r e w i r o w a . P e r t r a k t o w a n o j e s z c z e w d n i a c h 20 i 21 w r z e ś n i a , le c z p o n o w n i e p e r t r a k t a c j e t e ni e d o p r o w a d z a ł y d o c elu b e z j a k i c h k o l w i e k k o r z y ś c i d la g ó r n i k ó w .
O n i e k o r z y s t n y m w y n i k u p e r t r a k t a c y j , z a w i a d o m io n o d n i a 20 w r z e ś n i a K o n f e r e n c j ę r e w i r o w ą k o a - l o w a n y c h Z w i ą z k ó w w R a d w a n i c a c h . N a k o n f e r e n cji tej u c h w a l o n o n a p o d s t a w i e n i e k o r z y s t n y c h s t o s u n k ó w dl a s p r a w g ó r n i k ó w z e s t r o n y p r z e d s i ę b i o r ców w y p o w i e d z i e ć d n i a 24 w r z e ś n i a u m o w ę k o l e k t y w n ą z w s z e l k i e m i n a s t ę p s t w a m i . W y p o w i e d ź u m o w y k o l e k t y w n e j z o s t a ł a z a r a z w t y m dniu w y s ł a n ą k o n f e re n c ji d y r e k t o r ó w .
— 34 —
Z p o w o d u w y p o w i ? d z e n i a u m o w y k o l e k t y w n e j . Z w i ą z k i k o a l o w a n e w y d a ł y o l b r z y m i e w e z w a n i e dla g ó r n i k ó w , w z y w a j ą c ich do p r z y g o t o w a n i a się do o t w a r t e g o boju p r z e c i w ś m i a ł e m u a t a k o w i z e s t r o n y p r z e d s i ę b i o r c ó w .
M n i s t e r s t w o r o b ó t p u b l i c z n y c h z w o ł a ł o na d z ie ń 9 p a ź d z i e r n i k a t r z e c i ą w s p ó l n ą n a r a d ę . O b r a d y t r w a ł y w d n i a c h 9, 10, 11, 12 p a ź d z i e r n i k a a z p o w o d u t w a r d o s z y j n o ś c i p r z e d s i ę b i o r c ó w , r o z w i ą z a n o t a k o w ą . K i e d y m i n i s t e r s t w o p r z e k o n a ł o się o P r z y p r a w a c h o t w a r t e g o bo ju , z w o ł a ł o c z w a r t ą z r z ę du p o r a d ę n a d z ie ń 17 p a ź d z i e r n i k a p o n o w n i e do P r a g i . W n a r a d z i e tej b r a ł y u d z ia ł w s z y s t k i e o r g a n i z a c j e g ó r n i c z e . Kiedj# j e d n a k i w t y m dniu nie d o s z ł o do p o r o z u m i e n i a p o m i ę d z y z a s t ę p c a m i p r z e d s i ę b i o r c ó w i z a s t ę p c a m i g ó r n i k ó w , w k r o c z y ł w t ą s p r a w ę d n i a 18 p a ź d z i e r n i k a s z e f s e k c ji m i n i s t e r s t w a D r . F i ś e r . D o p i e r o w t e n c z a s p o d n a c i s k i e m i a r g u m e n t a m i z e s t r o n y z a s t ę p c ó w g ó r n i k ó w , p r z e d s i ę b i o r c y o d w o ł a l i s w o j e ż ą d a n i a i p o z w a l a j ą n a to, a ż e b y d a l s z e p e r t r a k t a c j e d o t y c z y ł y t y l k o p u n k t ó w z a r o b k o w y c h , z a w a r t y c h w u m o w i e k o l e k t y w n e j .
W d n iu 21 p a ź d z i e r n i k a , z w o ł a ł y p o s z c z e g ó l n e o r g a n i z a c j e K o n f e r e n c j e l o k a ln e , n a k t ó r y c h p r z e d s t a w i o n o w y n i k c z t e r o t y g o d n i o w y c h o b r a d , w z y w a j ą c K o n f e r e n c j ę d o s z c z e g ó ł o w e g o r o z p a t r z e n i a i w y p o w i e d z e n i a się co do tej s p r a w y i p o d a n i a d a l s z y c h k o n k r e t n y c h w n i o s k ó w w s p r a w i e d a l s z y c h p e r t r a k t a c j i .
K o a l o w a n e Z w i ą z k i g ó r n i c z e , z w o ł a ł y n a d z ie ń 22 p a ź d z i e r n i k a w s p ó l n ą K o n f e r e n c j ę d o O r ł o w e j do
„ D o m u C i n g r a “ , w k t ó r e j w z i ę ł o u d z ia ł 322 d e l e g a t ó w . k t ó r z y po d ł u ż s z e j d y s k u s j i z g o d zili się n a p o c z y n i o n e p e r t r a k t a c j e i t a k i e t e ż j e d n o g ł o ś n i e p r z y ję li.
— 35 —
C e l e m p r z e p r o w a d z e n i a o s t a t e c z n e g o s k ł a d u i f o r m y u m o w y k o l e k t y w n e j z e s z ł y się w s z y s t k i e k o a l o w a n e Z w i ą z k i g ó r n i c z e w d n iu 24 p a ź d z i e r n i k a , o p r ó c z M. O. Z. Z. i Z w i ą z k i u m o w ę t ę p o d p i s a ł y .
U m o w ę k o l e k t y w n ą p o d p i s a ł o n a w e t „ N a r o d n i s d r u ż e n i “ , t y l k o s e k c j a g ó r n i k ó w M. O. Z. Z. p o d p i s u u m ie ś c i ć n ie ś m i a ł a , p o m i m o t e g o , ż e p r o t o k ó ł s p i s a n y w P r a d z e z a s t ę p c y j e g o o c h o t n i e p o d p is a li.
Z a g łę b ie K ła d en sk ie .
W e d ł u g p i e r w o t n y c h p l a n ó w k o a l o w a n y c h Z w i ą z k ó w g ó r n i k ó w m i a ł o się i w K ł a d e ń s k i e m r ó w n o c z e ś n i e z e s t r e j k u j ą c y m i g ó r n i k a m i w P ó ł n o c n y c h C z e c h a c h p r z e p r o w a d z i ć b ó j w s p r a w a c h z a r o b k o w y c h . Z p o w o d u z n a n e g o w s z y s t k i m n i e u ś w i a d o m i e - n i a k o m u n i s t ó w w c elu p r o w a d z e n i a p l a n o w e g o b o ju, nie p r z y ł ą c z y l i s i ę d o s t r e j k u j ą c y c h g ó r n i k ó w w P ó ł n o c n y c h C z e c h a c h , l e c z z a w a r l i u m o w ę u g o d o w ą z p r z e d s i ę b i o r c a m i . W t e n s p o s ó b z o s t a ł u n i c e s t w i o n y i z a p r z e p a s z c z o n y p i e r w o t n y p l a n b o j o w y , a ż e b y s t r e j k i e m g ó r n i k ó w , w y w o ł a n y m w P ó ł n o c n y c h C z e c h a c h i p r z y ł ą c z e n i e m się K ł a d n a , d o j ś ć d o k o r z y s t n y c h w y n i k ó w b o ju z a r o b k o w e g o i w t y c h z a g ł ę b i a c h , g d z ie w y w o ł a n i e s t r e j k u b y ł o b y p o ł ą c z o n e z w i ę k s z e m r y z y k i e m d la g ó r n i k ó w .
C e lm z a m a s k o w a n i a s w e g o b o h a t e r s k i e g o p o c z y - n i a n i a g ó r n i c z e g o z w i ą z k u M. O. Z. Z. o d s t ą p i o n o o d w i o s e n n y c h u k ł a d ó w z p r z e d s i ę b i o r c a m i , z a ś w d n iu 14 w r z e ś n i a p o d y k t o w a l i p r z e d s i ę b i o r c o m n a s t ę p u ją c e ż ą d a n i a :
1. Z a t r u d n i o n y m n a s t a ł e j p ł a c y p o d w y ż s z e n i e t a k o w e j o 1 5 % .
2. T a k s y u m o w y p o d w y ż s z y ć o 12‘5 % .
— 36 —
Statystyczny przegląd strejków i wydalań w latach 1921—1927.
■ L iczby a b so lu tn e L iczby przeciętn e
R z e c z przeciętność
w Jatach 1 9 2 1 -1 9 2 5
1926 1927
przeciętn w latach 1921-1925
1926 1927
S tre jk i i w y d a l e n i a ... 324 163 208 100 0 5 0 3 Ó4‘2 P oszkodow ane k o p a l n i e ... 1.478 5 9 i 3 .886 1 0 0 0 40*0 2Ó2'9 Z a tru d n ien i w poszkodow . kopalniach 259 542 86 689 2 5 7 .1 9 9 100*0 33-4 9 9 ' 1 S trejk u jący i w y d a l e n i ... 185.492 46 168 166.205 100*0 2 4 9 8 9 6 N iep racu jący ch z pow odów strejków
i w ydaleń . . . 10 358 3 052 5 8 3 8 100 0 29 5 56-4
( z a r o b k o w e ... 106 129 100*0 31 2 62 3
P rz y czy n y j organizacyjne . . . . 60 29 35 100 0 48-3 5 8 3
( i i n n e ... 57 28 44 100*0 49-1 77 2 f z a r o b k o w e ... 217 106 136 100*0 48-9 62 7
W y m o g i j organizacyjne . . . . 57 29 35 100*0 5 ° '9 6 i '4
( i in n e ... 50 28 37 100*0 56 0 7 4 'o f d o d a t n i e ... 65 33 25 1 0 0 0 5 0 8 38-5 W y n ik i •! c z ę ś c i o w e ... 160 73 116 100 0 4 5 '6 72 5
(. nie załatw ione . . . . 99 57 67 1 0 0 0 57-6 67 7
S tracone ( strejkując i w ydalonem i 3 ,6 7 5 .9 8 0 681 716 1 ,3 5 0 6 5 4 100 0 >8-5 37 6 dnie < n iepracujących z pow odu
8 5 .3 9 I 6 4 ’0
zarobkow e { strejk ó w i w ydaleń . 133.345 53 191 100 0 39 9
S tra ta ( strajkujących i w ydalonych 97 ,8 3 6 .6 4 0 18,154.864 3 5,823.868 1 0 0 0 1 8 6 3 6 6 zarobków ^ niepracujących z pow odu
w KĆ \ strejków i w ydaleń 3 .2 7 M '7 1,220 135 2,113 098 100*0 37'3 Ó4'6
3. P r z e c i ę t n y z a r o b e k z a w a r t y w u m o w i e p o d n ieś ć n a 45 K c z n a z m i a n ę .
Z a ż ą d a l i o d p o w i e d z i n a p r z e d ł o ż o n e ż ą d a n i a do d n ia 25 w r z e ś n i a . W d n iu 25 w r z e ś n i a o d p o w i e d ź n ie n a d e s z ł a , lec z p r z e d s i ę b i o r c y o ś w i a d c z y l i g o t o w o ś ć p e r t r a k t o w a n i a z g ó r n i k a m i w d n iu 29 w r z e śn ia. P e r t r a k t a c j e t e o d b y w a ł y się w P r a d z e w D y r e k c ji P r a s k i e g o T o w a r z y s t w a h u t n i c z e g o w dniu 29 w r z e ś n i a .
P r z e d s i ę b i o r c y z a p r o p o n o w a l i p r z y p o w y ż s z y c h p e r t r a k t a c j a c h p o d n i e s ie n i e z a r o b k u o 5 % . w e w s z y s t k i c h k a t e g o r i a c h i p r o p o n o w a l i u d z ie l e n i e i d n o - r a z o w e j z a p o m o g i , p o d o b n i e j a k w m a r c u 1928 r o k u .
K o m u n iś c i o d r z u c i li p r o j e k t p r z e d s i ę b i o r c ó w , u w a ż a j ą c t a k o w y z a n i e m o ż l i w y d o p r z y j ę c i a i o r o k o w a n i a c h t y c h z a w i a d o m i l i K o n f e r e n c j ę , z w o ł a n ą n a d z ie ń 30 w r z e ś n i a . G ó r n i c y n ie z o s t a l i w t e j s p r a w i e t a k p o i n f o r m o w a n i , j a k o n a się w r z e c z y w i s t o śc i p r z e d s t a w i a ł a . K o m u n i ś c i z a m i lc z e l i o p r o j e k t o w a n y c h w a r u n k a c h w z u p e ł n o ś c i , lub t e ż w z n a c z n e j c z ę ś c i t a k o w ą sk re ślili . P o l i t y c z n a o r g a n i z a c j a k o m u n i s t y c z n a p r a g n ę ł a , b y m o g ł a w y w i e r a ć w p ł y w z K ł a d e ń s k i e g o n a z a g ł ę b i e o s t r a w s k o - k a r w i ń s k i e i n a p o z o s t a ł e in n e z a g ł ę b i a .
W y b u ch strejk u.
D n i a 1 w r z e ś n i a w y b u c h ł s t r e j k w w i e l k o Z a g łęb iu , k t ó r y j e d n a k n ie b y ł w k o r z y s t n y m dl a g ó r n i k ó w c z a s i e w y w o ł a n y , g d y ż n i e z a c z e k a n o ia w y n i k p e r t r a k t a c j i w z a g ł ę b i u o s t r a w s k o - k a r w i ń - s k ie m . S t r e j k j e d n a k s t a ł się p o w a ż n y m i j e d n o l i t y m . P r a c o w a ł o t y l k o p o g o t o w i e , w y z n a c z o n e p r z e z k o m i t e t s t r a j k o w y . Nie z r o z u m i a n e m t y l k o b y ł o i j e s t d o d ziś d nia, d l a c z e g o k o m u n i ś c i ju ż w s a m y c h p o -
_ 38 -
Przegląd statystyczny
strajków i wydaleń w górnictw ie i hutnictwie w latach 1921—1927.
' --- ---
P ow ód P rz e
R z e c z w strzy- ciętność 1926 1927
m n ia w latach p racy 1 9 2 1 -1 9 2 5
i stre jk
1 ooCO 11 7
W y p a d k i . . . J w ydalenie I —
i razem 39 11 7
i stre jk 261 17 251
P rzed sięb io rstw a . w y d alen ie 1 — —
i razem | 262 17 251
( stre jk 140 241 9 9*7 94 267
Z a tru d n ien i w y d alen ie 645 — —
l razem 140 886 9 917 94 267
stre jk 103.796 4.055 60 767
S tre jk u jąc y i wydal.-! w ydalenie 328 — —
( razem 1 04.124 4 055 60 767
strejk 1 786 22 150
iN iepanujący z p o w o j
du stre jk u i wy da le ń | w ydalenie
razem 1.786 22 150
strejkującymi 1 i wydalonemi j
strejk 1 ,227.004 7 13 ° 05 848
o i
w ydalenie ra z tm
2.272
1,229 276 7 130 6 5 8 4 8 E ś? «<
c8 ‘O fe n r; — niepracujący mi 1 strejk 17,416 33 t 990
O i' ż powoau w ydalenie --- — —
P £ s strejku i wydal. | razem 17 416 33 1.900
2
e8 £} >o a 2 *
strej kujących J 1 i wydalon) ch j
stre jk w y d alen ie razem
5 3 ,5 0 4 .2 6 2 9 0 874 53 595 136
253 117 253 117
2,457 499 2 ,457-499 OC N >niepracujących 1 stre jk 57 985 1.087 36 0 1 4
z powodu s w ydalenie - | ---
strejku i wydal. | razem 57 985 1.0S7 1
36 0 1 4
W e d łu g » S p ra w o zd an ia p a ń stw o w eg o u rzęd u sta ty sty czn eg o *
— 39 - -
c z ą t k a c h s t r e j k u w p r o w a d z a l i r ó ż n e n i e s n a s k i o r a z z a n i e p o k o j e n ia , w y w o ł y w a n e p r z e z n i e p o t r z e b n e i z g u b n e k r z y k i . P o c z y n a n i a k o m u n i s t y c z n e ju ż na s a m y m p o c z ą t k u s t r e j k u ni e o z n a c z a ł y n i c d o b r e g o i z g ó r y m o ż n a b y ł o p r z e w i d z i e ć to, c z e m s k o ń c z y się t a k ś w i e t n i e z a p o w i a d a j ą c y się s t r e j k . C a ł e o d d z i a ł y ż a n d a r m e r i i o d k o m e n d e r o w a n o d o K ła d n a, t a k , ż e K ł a d n o w k r ó t k i m c z a s i e s t a ł o s i ę j e d n y m w i e l k i m o b o z e m z b r o j n y m . T o t e ż n a s t ę p s t w a n i e u m i e j ę t n e g o i n i e f a c h o w e g o p r o w a d z e n i a boju b y ł y w p r o s t p r z e r a ż a j ą c e .
N a j w i ę k s z e m n i e b e z p i e c z e ń s t w e m , to ju ż to, że z d n i e m k a ż d y m z w i ę k s z a ł y się s z e r e g i ł a m i s t r e j - k ó w , co p o w o d o w a ł o w w y s o k i m s t o p n i u n i e p o k ó j w s z e r e g a c h r o b o t n i c z y c h . T o t e ż p o t y c z k i z ł a m i - s t r e j k a m i b y ł y p r a w i e ż e n a p o r z ą d k u d z i e n n y m i n a t :j j e d y n i e p o d s t a w i e w i ę z i e n i a z o s t a ł y n a p y - c h a n e n i e w i n n y m i o f i a r a m i s t r e jk u .
P er tra k ta c je .
N a ż ą d a n i e z a s t ę p c ó w g ó r n i k ó w m i n i s t e r s t w o r o b ó t p u b l i c z n y c h z w o ł a ł o w celu p e r t r a k t a c j i p o s i e d z e n i e do P r a g i na d z ie ń 11 p a ź d z i e r n i k a . P r z e d s i ę b i o r c y s t a w a l i się w y z y w a j ą c y m i , s t o j ą c u p o r c z y w i e n a w a r u n k a c h , p o d y k t o w a n y c h p r z e z n ic h d n ia 29 w r z e ś n i a . Z p o w o d u n i e u s t ę p l i w o ś c i o r a z t w a r d o s z y j n o ś c i p r z e d s i ę b i o r c ó w , n ie m o g ł o b y ć m o w y o j a k i c h k o l w i e k u g o d a c h .
P a r t j a k o m u n i s t y c z n a z w o ł a ł a n a d z ie ń 21 p a ź d z ie r n ik a p a ń s t w o w y z ja z d , k t ó r y j e d n a k o w o ż o g r a n i c z y ł się t y l k o do z w y c z a j n e g o p o s i e d z e n ia , p r z y o b e c n o ś c i 165 u c z e s t n i k ó w , a z t e g o a ż 97 b y ł o p r a s k i c h k o m u n i s t ó w .
40 —
K o n iec strejk u.
O p t a k a n y s t a n s t r e j k u c h y li ł s i ę k u k o ń c o w i , d l a t e g o t e ż w t y m c elu z w o ł a n o d n i a 24 p a ź d z i e r n i k a k o n f e r e n c j ę , n a k t ó r e j u c h w a l o n o z w r ó c i ć s i ę i ż ą d a n i e m d o k o n f e r e n c j i d y r e k t o r ó w , a b y t a s w o j e w a r u n k i o d w o ł a ł a , o ile z g o d z i s i ę n a p e r t r a k t a c j e n a u k o ń c z e n i e s t r e j k u .
P r z e d s i ę b i o r c y z g o d z i l i s i ę n a p e r t r a k t a c j e w d n iu 26 p a ź d z i e r n i k a i w d n iu t y m p o d p i s a n o p o d y k t o w a n e p r z e z p r z e d s i ę b i o r c ó w „ p e r t r a k t a c j e * 1.
S t r e j k t r w a ł c a ł y m ie s i ą c , g ó r n i c y z m u s z e n i b y l i n a n o w o p o d j ą ć się o p u s z c z o n e j p r a c y n a g o r s z y c h j e s z c z e w a r u n k a c h , a n iż e li p r z e d s t r e j k i e m a w d o d a t k u p o g r o m i e n i t a k o g r o m n ą k l ę s k ą .
B ój z a r o b k o w y w k op aln i r u d y w N u c z y ń sk ie m .
G ó r n i c y z a g ł ę b i a n u c z y ń s k i e g o z a s ł a l i s w o j e ż ą d a n i a z a p o ś r e d n i c t w e m Z w i ą z k u g ó r n i k ó w r ó w n o c z e ś n i e z ż ą d a n i e m g ó r n i k ó w w z a g ł ę b i u k ł a d n e ń - s k i e m , k i e d y k o m u n iś c i s w e m i u s i ł o w a n i a m i s t a r a l i s i ę w c i ą g n ą ć g ó r n i k ó w z k o p a l n i r u d y d o s t r e jk u , t o g ó r n i c y u ś w i a d o m i e n i o d e s ł a l i k r z y k a c z y k o m u n i s t y c z n y c h t a m , g d z ie im s i ę t o d a w n o n a le ż a ł o .
D n i a 24 p a ź d z i e r n i k a w s z c z ę t o p e r t r a k t a c j e z g ó r n i k a m i z a g ł ę b i a n u c z y ń s k i e g o , k t ó r e d o p r o w a d z i ł y do u g o d y , n a m o c y k t ó r e j g ó r n i c y u z y s k a l i 3 0 % p o d w y ż k ę z a r o b k ó w i j e d n o r a z o w y d o d a t e k w w y s o k o ś c i od 70— 180 Kcz.
B ój z a r o b k o w y w z a g łę b iu P ilz eń sk ie m . B ó j z a r o b k o w y w m a ł o z a g ł ę b i u b y ł n i e j e d n o s t a j n i e p r o w a d z o n y , g d y ż p r o w a d z a n o g o n a k a ż d e j k o p a l n i n a w ł a s n ą r ę k ę .
— 4 1 —
W k o p a l n i a c h S t e r n b e r s k i c h z a p o m o g a j e d n o r a z o w a z o s t a t a p r z e z p r z e d s i ę b i o r c ó w o d r z u c o n a .
W k o p a l n i a c h w ę g l a b r u n a t n e g o w M y d l o w a r a c h w y p ł a c o n o j e d n o r a z o w ą z a p o m o g ę z p o w o d u z b y t k r y t y c z n e g o p o ł o ż e n i a w w y s o k o ś c i 40— 100 Kcz.
W y m a g a n i a g ó r n i k ó w o p o d n i e s i e n i e p ł a c y T o w . p ó l n o c n o - c z e s k i e g o i n a k o p a l n i K r im ic h , p r z e d ł o ż o n e w p a ź d z i e r n i k u , z o s t a ł y p r z e z p r z e d s i ę b i o r c ó w o d r z u c o n e z n a s t ę p u i ą c e m u d o w o d n i e n i e m : Z w i ą z e k w ł a ś c ic ie l i k o p a lń m a r o z k a z nie p r z y j m o w a n i a ż a d n y c h w a r u n k ó w , g d y ż w p r z e c i w n y m r a z i e k o p a l n i e b y ł y b y z m u s z o n e do z a p ł a c e n i a k a r y w w y s o k o ś c i 100.000 K c z z a n a r u s z n i e d y s c y p l i n y . N a k o p a l n i K r i m ic h, k t ó r a j e s t w ł a s n o ś c i ą Z a k ł a d ó w S k o d y , o t r z y m a li g ó r n i c y n a d z w y c z a j n ą z a p o m o g ę j u b i l e u s z o w ą .
C z e c h y P ó łn o c n e .
W C z e c h a c h p ó ł n o c n y c h Po s k o ń c z o n y c h b o j a c h z a r o b k o w y c h w m a r c u z p o w o d u w a r u n k ó w p o w s t a ł y c h p o t r z y t y g o d n i o w y m s t r e j k u , o k a z a ł a się n i e m o ż l i w o ś ć w s t ę p o w a n i a do d a l s z e g o s t r e j k u , o ;le nie c h c ie li g ó r n i c y s t r a c i ć to, c o w s t r e j k u w i o s e n n y m z y s k a li , jak po s t r o n i e m a t e r i a l n e j , t a k t e ż i m o r a l n e j . N a k o p a l n i a c h p a ń s t w o w y c h w y p ł a c o n o g ó r n i k o m t y t u ł e m j u b il e u s z u d z i e s i ę c i o l e t n i e g o R e p u bliki C z e s k o s ł o w a c k i e j m i n i m a l n e z a p o m o g i .
In terp reta cja u m o w y k o le k ty w n e j.
M y ln e , a n i e j e d n o k r o t n i e f a ł s z y w e t ł u m a c z e n i e n o w o z a w a r t e j u m o w y k o l e k t y w n e j z d n i a 5 m a r c a 1928 z e s t r o n y p r z e d s i ę b i o r c ó w i w p r o s t w i d o c z n e jej w y w r a c a n i e , z m u s i ł o Z w i ą z k i k o a l o w a n e do t e go, b y z e b r a ć p o t r z e b n y m a t e r j a ł , w n i e ś ć s k a r g ę do m i n i s t e r s t w a r o b ó t p u b l i c z n y c h i p r o s i ć o z w o ł a n i e
— 42 —
w s p ó l n e j n a r a d y w s p r a w i e w y t ł u m a c z e n i a p o s z c z e g ó l n y c h p u n k t ó w , z a w a r t y c h w u m o w i e k o l e k t y w nej. P o d a n i e t o z a s t a n o d o m i n i s t e r s t w a r o b ó t p u b l i c z n y c h d n i a 15 g r u d n i a 1928, l ec z do d n i a d z i s i e j s z e g o n i e m a j e s z c z e ż a d n e j o d p o w i e d z i .
P r z e d ło ż e n ie w y m a g a ń b e z w y p o w ie d z e n ia u m o w y k o le k ty w n e j w z a g łę b iu R o sick iem .
D n i a 18 p a ź d z i e r n i k a 1928 s e k c j a g ó r n i k ó w M. O . Z. Z. z a s t a t a k o n f e r e n c ji d y r e k t o r ó w list z ż ą d a n i e m p o d n i e s i e n i a z a r o b k ó w o 1 5 % , ż ą d a j ą ę r ó w n o c z e ś n i e o d p o w i e d z i d o d n i a 22 p a ź d z i e r n i k a 1928 najpóźniej- do g o d z . 12 w p o łu d n ie . K o n f e r e n c j a d y r e k t o r ó w nie o d p o w i e d z i a ł a n a z a s ł a n i ' jej p r z y p i s , to t e ż k o m u n iśc i n a t e j p o d s t a w i e w y w o ł a l i s t r e j k d n i a 23 p a ź d z i e r n i k a 1928.
S t r e j k t e n z o s t a ł w y w o ł a n y b e z p o p r z e d n i e g o w y p o w i e d z e n i a u m o w y k o l e k t y w n e j ( t e r m i n w y p o w i e d z i t r z y t y g o d n i e ) .
C z ł o n k o w i e p o d t e r o r e m w p r o s t i r ó ż n e m i \v y - g r ó ż k a i n i p rz-e rw ali p r a c ę , p o z o s t a j ą c w d o m u , lecz w a k t y w n y m s t r e j k u u d z ia ł u n ie b ra li. T u m u l t e m , z j a k i m s t r e j k w y w o ł a n o , p r o w a d z o n o i n a d a l . N ik t z g ó r n i k ó w n i e w i e d z i a ł , k t o j e s t c z ł o n k i e m k o m i t e t u s t r e j k o w e g o i g d z ie się k o m i t e t s t r e j k o w y z n a j d uje; T ł u m a c z o n o t o p y t a j ą c y m się c z ł o n k o m teni, ż e k o m i t e t t e n j e s t p o d o b n o n i e l e g a l n y m . N ik o g o n ie b y ł o , k t o b y g ó r n i k o m p o d p i s a ł p r z e k a z y z a b e z p i e c z e n i o w e , k i e r o w n i c t w a k o p a l ń p r z y m u s z a ł y d o t e g o R a d y k o p a l n i a n e , l ec z t e s t a n o w c z o się t e m u s p r z e c i w i ł y , p r z e z co c a ł e m a s y c z ł o n k ó w d o c h o d z iło do k o n f lik tu w s p r a w i e u s t a w y R a d k o p a l n i a n y c h . K i e r o w n i c t w a k o p a l ń z w r ó c i ł y się o poz w o l e n ie do S ą d u g ó r n i c z e g o i p o o t r z y m a n i u t a k o w e g o
— 43 —
pozostaw ili poszczególnych członków R ad kopalnia
nych za b ram ą kopalni.
Z t e g o p o w o d u s t r e j k ju ż w p i e r w s z y c h d n i a c h s t a ł się d la g ó r n i k ó w b e z c e l o w y m , t o t e ż g ó r n i c y d o t e g o s t r e j k u o d n o s ili się p r a w i e ż e z o d r a z ą .
U r z ą d g ó r n i c z y w B e r n i e z w o ł a ł n a d z ie ń 5 l i s t o p a d a w s p ó l n ą n a r a d ę . P e r t r a k t a c j e s p e ł z ł y n a ni- c z e m , g d y ż p r z e d s i ę b i o r c y o d w o ł y w a l i się n a to, że s t r e j k z o s t a ł w y w o ł a n y w b r e w u s t a w i e i p r z e c i w u m o w i e k o l e k t y w n e j , ż e d o p e r t r a k t a c j i p r z y s t ą p i ą j e d y n i e w t e n c z a s , k i e d y g ó r n i c y n o r m a l n i e n a s t ą p i ą do p r a c y .
P o m i m o t e g o ż e s t r e j k b y ł j u ż p r a w i e ż e w g r u z a c h a w k o p a l n i a c h p r a c o w a ł o j u ż p r z e s z ł o 5 0 % g ó r n i k ó w , U r z ą d g ó r n i c z y m im o t o z w o ł a ł n a d z ie ń 16 l i s t o p a d a w s p ó l n ą n a r a d ę . N a ż ą d a n i e z a s t ę p c ó w M . O. Z. Z. s p i s a n o p r o t o k ó ł , w k t ó r y m n ic i n n e g o n i e m o ż n a b y ł o z a p r o t o k o ł o w a ć o p r ó c z o s o b i s t y c h w y p o w i e d z i p o s z c z e g ó l n y c h c z ł o n k ó w , l e c z k o n k r e t n y c h w n i o s k ó w lub ż ą d a ń z e s t r o n y z a s t ę p c ó w M. O. Z. Z. ż a d n y c h nie b y ł o . L e c z z a t o z n a j d z i e m y t a m u c h w a ł ę , n a k t ó r ą się z a s t ę p c y k o m u n i s t y - c zn i z g o d zili, ż e p o s t a r a j ą się o to, a b y w dn iu 19 l i s t o p a d a 1928 w s z y s c y r o b o t n i c y w r ó c i l i d o p r a c y .
U k o ń c ze n ie strejk u i je g o n a s tę p s tw a . M. O. Z. Z. z w o ł a ł n a d z ie ń 17 l i s t o p a d a k o n f e r e n c j ę . n a k t ó r e j s t a r a n o się w m ó w i ć c z ł o n k o m b e z a p e l a c y j n e z w y ż s z e n i e z a r o b k ó w o d 8— 1 0 % , m im o d o d a t k u d r o ż y ź n i a n e g o . D o p i e r o d n i a 19 l is to p a d a , k i e d y g ó r n i c y n a s t ą p i l i do p r a c y , p r z e k o n a l i się, ja k o h y d n i e b y l i p r z e z k o m u n i s t ó w p r z e z c a ł y Czas s t r e j k u z w o d z e n i . K i e r o w n i c t w a k o p a l ń p r z y z a c z ę - . t e j p r a c y p r z y j m o w a ł y t y l k o t y c h r o b o t n i k ó w , k t ó
— 44 —
r z y im n a jl e p ie j o d p o w i a d a l i . B y ł y i t a k i e w y p a d k i , g d z ie k i e r o w n i c t w a k o p a l ń p o z o s t a w i ł y z a b r a m ą c a ł e R a d y k o p a l n i a n e . R o z g o r y c z e n i e r o b o t n i k ó w d o c h o d z i ł o d o p u n k t u k u l m i n a c y j n e g o ; w k o p a ln i
„ L a s k a B o ż a “ d n i a 27 l i s t o p a d a w o z a c z e w lic zbie 150 w s t r z y m a l i p r a c ę , j a k o p r o t e s t p r z e c i w n i e d o t r z y m a n i u p r z y r z e c z e n i a z e s t r o n y p r z e d s i ę b i o r c ó w z d n i a 16 l i s t o p a d a 1928. K i e d y j e d n a k k i e r o w n i c t w o k o p a ln i p r z e k o n a ł o ic h p r z y p o m o c y p r o t o k o ł u , ż e o p o d o b n y c h w a r u n k a c h i p r z y r z e c z e n i a c h m o w y nie b y ł o , p o w r ó c i l i n a n o w o d o p r a c y .
N ie c h a j w i ę c w y w o ł y w a n i e i p r z e b i e g s t r e ik u , p r o w a d z o n e g o p r z e z k o m u n i s t ó w , p o s ł u ż y g ó r n i k o m j a k o p r z y k ł a d , j a k ni e p o w i n n o się p r o w a d z i ć b o ju z a r o b k o w e g o i w o g ó l e w s z y s t k i c h i n n y c h .
B ój z a r o b k o w y w H a n d lo w e na S ło w a c z y ź n ip . H a n d l o v a n a S ł o w a c z y ź n i e m i a ł a s i ę s t a ć w p a ź d z i e r n i k u 1928 r. c e l e m m a n e w r ó w k o m u n i s t y c z n y c h . L e c z g ó r n i c y p r z e k o n a n i ju ż z a j ś c i a m i w m a r c u , ni e da li się z w i e ś ć p u s t y m f r a z e s o m k o m u n i s t y c z n y m . N a d p o d o b n e m i w a r u n k a m i z a c z ę t o p e r t r a k t o w a ć d n i a 3 p a ź d z i e r n i k a 1928 r. w B r a t y s ł a w i e , a d n i a 7 p a ź d z i e r n i k a p o d p i s a n o p r o t o k ó ł , k t ó r y w ł ą c z o n o do u m o w y k o l e k t y w n e j ; n a p o d s t a w i e p r o t o k o ł u p o d n i e s i o n o z a r o b k i w p r z e c i ę t n e j d n i ó w c e o 8 % .
W d r u g i m w s z c z ę t y m b o ju t o w a r z y s z e n a s i o k a z ali e n e r g j ę w c elu u z y s k a n i a n a p r a w y u t r a c o n y c h p o z y c j i w m i e s i ą c u m a r c u .
B ój z a r o b k o w y w k o p a ln ia ch ru d y na S ło w a c z y ź n ie . Z w i ą z e k g ó r n i k ó w w n i ó s ł ż ą d a n i a do p a ń s t w o w y c h k o p a lń , K o p a l ń w i t k o w i c k i c h , T o w a r z y s t w a g ó r n i c z o - h u t n i c z e g o i T o w . R i m a - m u r a ń s k i e g o . D n i a
— 45 —
27 i 28 lis to p a d a p e r tr a k to w a n o w B r a ty s ła w i e , K o p a ln ie w itk o w ic k ie i T o w . g ó r n ic z o - h u tn ic z e z o - b o w ą z a to s ię n a w y p ła c e n ie je d n o r a z o w e j z a p o m o g i w w y s o k o ś c i w e d tu g z a łą c z o n e g o ro z d z ie ln ik a :
dla m ło d o c ia n y c h p o n iż e j 18 la t . . . 60 K cz d la m ło d o c ia n y c h p o n a d 18 la t . . . 80 K cz d la ż o n a ty c h b e z d z ie tn y c h i z 1 d z ie c . 120 K cz dla ż o n a ty c h z 2 lu b 3 d z ie ć m i . . . 150 K cz d la ż o n a ty c h z 4 lu b 5 d z ie ć m i . . ■ 180 K c z dla ż o n a ty c h m aj. w ię c e j ja k 5 d z ie c i 210 K cz S to s u n k i n a ty c h k o p a ln ia c h s ą w z b y t c ię ż k ic h w a r u n k a c h . 'N iem a n a w e t u m o w y k o le k ty w n e j. Z w ią z e k M. O . Z. Z. m ia ł n a t y c h k o p a ln ia c h p r z e z k ilk a l a t s w ó j re ż y m . P r z e z k ilk a la t r z ą d z e n ia k o m u n i
s tó w z a r z ą d y nic w te j s p r a w i e n ie p o c z y n iły . D o p ie ro Z w ią z e k g ó r n ik ó w w y m ó g ł s o b ie u k o m p e te n t n y c h u r z ę d ó w i p r z e d s ię b io r c ó w p r z y r z e c z e n i e z a w a r c i a u m o w y k o le k ty w n e j.
R a cjo n a liza cja i r o zb ic ie o r g a n iz a c y jn e . P o d c z a s te g o , k ie d y r o k 1928 b y ł ro k ie m s a m y c h ty lk o n ie s n a s k ó w i n ie p o k o jó w , to p ie r w s z e p ó ł r o c z e ro k u 1929 u p ły n ę ło z u p e łn ie s p o k o jn ie . D z ię k i a b n o r m a ln y m m ro z o m , t r w a ją c y m p r a w i e a ż do m a r c a , z w ię k s z y ła się w z n a c z n e j c z ę ś c i p r o d u k c ja i w s k u te k te g o g ó r n ic y n ie z a z n a li t a k w ie lk ic h u s z c z e r b k ó w w d n ia c h ro b o c z y c h .
R o z b ic ie ru c h u r o b o tn ic z e g o , o r g a n iz a c y jn e g o , p r z y c z y n ia się w w ie lk ie j m ie r z e d o z n ie u ż y w a n ia r a c jo n a liz a c ji a g ó r n ic y p o d g r o ź b ą u t r a c e n i a p r a c y w p ę d z a n i s ą d o n a d lu d z k ic h w p r o s t n a d p ro d u k c y ].
T o je s t je d y n y p o w ó d c ią g ły c h w y p a d k ó w n a k o p a ln ia c h , r ó ż n y c h z a b ić , z a s y p a ń itp . W s z e lk ie i n t e r p e la c je z e s t r o n y Z w ią z k u g ó r n ik ó w w s p r a w i e d o
