Ł T A . :E Ł 0 2 ^ E = ^ 2 i E : S T Ę 3 E = ’I s r 2 '
m m
%
5 ?
Z r e d a g o w a ł: F e r d y n a n d G o e t z e . N akładem Polskiej Sekcji Zw. Górników w Karwinie.
Czcionkami Ludowej D rukarni Sembol i Ska., Frysztat.
A AAAAAAAA AA AAAAAĄAĄĄAAAAAĄAĄA,
N o t a t k i n a d z w y c z a j n e
W łaściciel (Nazwisko) ZBIORU
A d r e s y d o z a p a m i ę t a n i a ____
N um er telefonu u rząd n um er •
'
j- C jL 1 4
W
y Ł C S f /b * ,Książki, które tego roku przeczytałem .
n !
STYCZEŃ
Dnie jŚw. rzym.-kat. 3 w. ewang.
1 Sr 2 Cz 3 P 4 S
5 N
6
P7 W 8 Śr 9 Cz 10 P 11 S 12 N 13 P 14 W 15 Sr 16 Cz 17 P 18 S
Nowy R. ) Makarego Genowefy T ytusa Imię Jezus 3 Króli W alentego Seweryna (j Juliana
Pawia pust.
Hygina
Nowy Rok Abla i Seta Enocha Izabeli
Ernesta Hilarego F eliksa Maura Marcelego Antoniego Pryski 19 N K antego 20 P Fabiana iS . 21 W Agnieszki 22 Sr W incentego 23 Cz Rajmunda 24 P Tym oteusza®
25 s N. św. P.
26 N Polikarpa 27 P Jan a 28 W Karola W.
29 Sr F ranciszka 30 Cz Martyny 31 P P iotra z N . )
Szymona Trzech Króli Izydora Erharda Marcyana Paw ła Matyldy R einholda Hilarego Feliksa Maura Marcelego Antoniego Pryski Sary Fabiana i Seb
Agnieszki W incentego E m eryka Tymoteusza N aw r. św. P.
P olikarpa Jana
Karola W ielk W aleryna Adelajdy W irgiljusza
I
3 = =
i
--- LUTY
--- r Dnie Sw. rzym.-kat. Sw. ewangel.
I S Ignacego Brygidy
2 N NM P. Gr. Oczyszcz, M.
3 P Błażeja Błażeja 4 W W eroniki W eroniki
5 Sr Agaty A gaty
6 Cz D oroty Doroty 7 P Rom ualda (®) R yszarda 8 S Jana z M. Salamona
9 N Apolonji Apolonji 10 P Agatona Gabryela i i W Dezydera Eufrozyny 12 Sr Eulalja Eulalja 13 Cz K atarzyny K astora 14 P W alentego W alentego 15 s Fausta ( J F austa 16 N Juljany Juliany 17 P K onstancji Konstancyi 18 W Symćona Zuzanny 19 Sr K onrada P. Gabinusza 20 Cz Eleuteryi Eucharyusza 21 P Eleonory Eleonory 22 S St. św .P. @ K at. św. P.
23 N P iotra Seweryna 24 P Dzień przest. Dzień przest.
25 W Macieja Macieja 26 Sr Popielec W iktora 27 Cz Aleksandra Bogusława 28 P Leandra Leandra 29 S R o m an a J R om ana
- 8 -
■
N O T A T K I
- 9 —
K _
MARZEC
] Dnie |Św. rzym -kat. Sw. ewangel.
i N Albina Albina
2 P Agnieszki Symplicjusza 3 W Kuneguady Kunegundy 4 Sr Kazimierza Adrjana 5 Cz Euzebjusza F ry d ery k a 6 P Fryderyka F ry dolina 7 S Tomasza Felicya 8 N Jan Boży Filom ena 9 P Franciszki ® Prudencjusza io W 40 Męczen. Aleksandra II Sr Heraklj. Rozyny 12 Cz Grzegorza Grzegorza 13 P Rozyny Ernesta 14 S Matyldy Zacharyusza
15 N Długosza K rysztofa
16 P H erbert Q Cyrjaka 17 W Gertrudy G ertrudy 18 Sr Ew darda Anzelma 19 Cz Józefa Obi. Józefa 20 P A leksandry R uprechta 21 S Benedykta Benedykta 22 N Katarzyny Kazimierza 23 P W iktorji © Eberharda 24 W Gabrjela Gabrjela 25 Sr Zw. NM P, Z w. NMP.
26 Cz Dyzmy Emanuela
27 P R uperta H uberta
28 s Sykstusa Malchusa
29 N Cyryla J Eustachego 30 P Kwiryna Gwidona
31 w Balbiny Amosa
— 10 —
I
.1 ...KWIECIEŃ
— —— — Dnie |Św. rzym -kat.j Św. ewangel.S i Sr Hugona Teodora
2 Cz Franciszka Araalji 3 P R yszarda Darjusza
4 S Izydora Ambrożego
5 N W incentego Hozeasza 6 P Celestyn a @ Ireneusza 7 W H erm ana Hegezypa 8 Sr Dyonizego Apolonji 9 Cz IV Czw. Dem etryusza IO P W. P iat. W. P iątek i i S W. Sob. Leona 12 N W ielksnoc W ielkanoc 13 P Pon. Wielk. Pon. Wielk.
14 W Just) na ( J Tyburcjusza 15 Sr Anastazji Olympii 16 Cz Benedykta Charazjusza 17 P Rudolfa Rudolfa 18 S Apolonjusza Florjana 19 N Tymona W ernera 20 P Teodora Marcela
21 W Anselma @ Anzelma .
22 Sr Sota i Kaja Sotera i Kaja
23 Cz Wojciecha W ojciecha »
24 P Jerzego Jerzego
25 s Marka Marka
26 N Kleta Kleta
27 P Teofila P. Anastazego 28 W W italisa ) W italego 29 Śr Piotra K. Sybilji 30 Cz Katarz. z S. Eutropjusza
— 12 —
N O T A T K I
\ m\
*■--- ---
Dnie IŚw. rzym -kat I Św. ewangel.
I I P Św . robotn. Św . robotn.
2 S Zygmunta Zygmunta 3 N Król. NM P. Znal. św. Krz 4 P Florjana F lorjana
5 w Piusa G otharda
6 Sr Jan a w 01.® Dytrycha 7 Cz Domiceli Gotfryda 8 P Stanisława Stani .-lawa 9 S Grzegorza Joba io N Izydora W iktoryna
i i P Mamerta Adalberta 12 W Pankracego Pankracego 13 Sr Serwac. Serwacego 14 Cz Bonifacego ( J Bonifacego
1 5 P Zofji Zofji
16 S Jana Nep. Peregryna 17 N Paschalisa Torpeteusza 18 P F eliksa Liborysza 19 W Piotra Cel. Potencjusza 20 Sr Bernarda © Anastazego 2 1 Cz Wnleb. P. Wmeb. P.
22 P Julji H eleny
23 S Dezyderjusza Dezyderjusza
24 N Afra Zuzanny
25 P Grzegorza Urbana
26 w Filipa Bedy
27 Śr Jan a P. Łucyana 28 Cz Augustyna J W ilhelm a 29 P M aksyma Marji
30 s Feliksa Feliksa
3 * N | Zesł. 0 . św. Zesł.D.Sw.
— 14 —
c =
t CZERWIEC
- s - s — - — a— - c
r Dnie Św. rzym.-kat. Św. ewangel.
1 P 2 W 3 Sr 4 Cz 5 P6 S
P. Ziel. Sw . Erazim K lotyldy Franc. K.
Bonifacego ® N orberta
P. Ziel. Św.
E fraim a Erazm a K arpa Bonifacego R egina 7 N
8 P 9 W 10 Sr 11 Cz 12 P
■3 S
Św. Trójcy Medarda Barnaby Onufrego B oie Ciało Jana F. (J A ntoniego
Lukrecji Medarda Prym a Onufrego Barnaby Bazylego Tobiasza 14 N
15 P 16 W 17 Sr 18Cz 19 P 20 S
Bazylego W ita Benona Adolfa Efrema Juljanny © Sylwerego
Antoniego W ita Justyny
L aury Gerwazego Sylwerego Sylasa 21 N
22 P 23 W 24 Sr 25 Cz 26 P 27 s
Alojzego Pauliny Zenona Jana Chrzc.
W ilhelma Jana i Paw ia
W Jadysl. J A lbana Achaz Bazylego Jana Chrzcic.
Prospera Jerem iasza F ilipiny 28 N
29 P 30 W
Ireneusza Piotra i P.
W sp. św .P .
L eona P iotra i P.
W sp. św. P.
— 16 —
I
i w J
I Dnie | Św. rzym -kat Św. ewangel.
1
---1I Sr Teobalda T eobalda 2 Cz N aw .N M P. Nawiedz. M P.
3 P Anatola Kornelego 4 S Józefa ® Ulryka
5 N C yryla i M. C yryla i M.
6 P Husa Izaj. Husa Izjasza 7 W W ilibalda W ilibalda 8 Sr Elżbiety Kiljana 9 Cz W eroniki Alojzy ro F 7 braci męcz. 7 braci sp.
11 S Piusa I (J Placydy 12 N JanaG w alb. H enryka 13 P Anakleta Małgorzaty 14 W Bonawent. B onawentury 15 Sr H enryka R ozesl. Ap.
16 Cz MB. Szkapi. R u ty 17 P Aleksego Aleksego 18 S Szym ona @ Maternusa 19 N W incentego Rufina 20 P Hieronima Eliasza 21 W Praksedy P aulray 2 2 Sr Marji Magd. Marji Magd.
23 Cz Apolinarego Apolinarego 24 F K rystyny Krystyny 25 s Jakób 1 Jakóba
26 N Anny
3
Anny27 P Pantaleona Marty 28 W W iktora Pantalona 29 Śr Marty Beatryksy
30 Cz Abdona i S. Abdona 1
3 1 P Ignacego Ernestyny
1
— 18 -
SIERPIEŃ
1
Dnie Św. rzym.-kat. Św. ewangel.
i S P iotra P iotra 2 N Porcjunkuli Gustawa 3 P Znal. św. S .@ Agusta 4 W Dominika Dominika 5 Sr N M P. Śn. Oswalda 6 Cz Przem. P. Syksta 7 P K ajetana D onata 8 S Cyrjaka Cyrjaka 9 N Romana ( J R olanda 10 P W awrzyńca W awrzyńca i i W Zuzanny H erm ana
12 Śr Klary Klary
13 Cz Kasjana Kasjana 14 P Euzebjusza Euzebjusza i 5 S Wn. NMP W nieb. MP.
16 N Joachim a Q R ocha 17 P Jacka iR . Bertrama 18 W Heleny A gapita 19 Sr Tymoteusza Sebalda 20 Cz B ernarda Bernarda
21 P Joanny Adolfa
22 S Tymoteusza Tymoteusza 23 N F ilipa Zacheusza 24 p Bartlom. Bartłom ieja 25 W Ludw ika J Ludwika 26 Sr Zefiryny Zefiryny 27 Cz Józefa Kai. Gebharda 28 P Augustyna August) na 29 S Ścięcie śwj. Ścięcie św. J . 30 N R óży R eb ek i 3 i P Rajm un. Pauliny
- 20 -
K
---
WRZESIEŃ .!
Dnie Św. rzym -kat, Św. ewangel.
I W Bronisława @ Idziego 2 Sr Szczepana Absolona 3 Cz Zenona Mansweta 4 P Rozalji R óży 5 S W awrzyńca Herkulesa 6 N Zacharjusza Magnusa 7 P Melchior R eginy 8 W Nar. NM P. (J N ar MP.
9 Sr Gorgonj. Gorgonj usza io Cz Mikołaja Jodoka i i P Piotra i Jacka Prota 12 S W alerjana Cyrusa 13 N Filipa m. Materna 14 P Pod św K. Pod. św. Krz 15 W Nikodema © Nikodema 16 Sr Ludmiły Eufemja 17 Cz Hildegardy Lam berta 18 P Józefa Kup Tytusa
19 S Januarego Sydonji •
20 N Eustachj. Faustyny 21 P Mateusza Mateusza 22 vV Tomasza Maurycego 23 Śr Tekli J Tekli 24 Cz Gerarda G erardi 25 P Kleofasa Kleofasa 26 S Cyprjana Cyprjana 27 N Kośmy i D. Adolfa 28 P W acław a W acław a 29 W Michała Michała 30 Śr H ieron. @ H ieronim a
— 9.2 —
— 23 -
II PAŹDZIERNIK ]
Dnie Św. rzym.-kat. Św. ewangel.
1 Cz 2 P 3 S
Rem igiusza Aniołów Str.
Ter, od Dz. J.
Benigna Leodegara Kandyda 4 N
5 P 6 W 7 Sr 8 Cz 9 P io S
Franc. z A.
Placydy Brunona Justyna ( J Brygidy Dyonizego Franciszka
Franc. Ser.
Fidesa F ryderyki Amalji Pelagji Dyonizego Gereona 11 N
12 P 13 W 14 Sr 15 Cz 16 P 17 S
Emiljana Maksymil.
Edw arda Kaliksta Terezji Q Gerarda Jadw igi kr.
Burkharda Maksymiljana Edw arda K aliksta Jadw iga Gawła Florentyny 18 N
19 P 20 W 21 Sr 22 Cz 23 P 24 S
Łukasza P iotra z A.
Ja n a Kap.
Urszuli Korduli Sew eryna J R afaela a.
Łukasza ew.
F erdynanda W endelina Urszuli Korduli Seweryna Salomei 25 N
26 P 27 W 28 Sr 29 Cz 30 P 31 s
Chryzanta Ew arysta Florencjusza Św . państ.
Narcyza Edmunda @ Wolfganga
W ilhelminy Ewarysta Sabiny Św. państw . Narcyza Ozyja Pam. reform .
— 24 —
M M
! LISTOPAD 1
1 Dnie Św. rzym -kat Sw. ewangel.
1
i N W szyst. św. W szystk.sw . 2 P D zień zad. Dzień zad.3 W H uberta Bogumiła 4 Sr K arola B or. Em eryka 5 Cz Zach iElżb. Blandyny 6 P Leonarda ($ Ziem owita 7 S Engelberta Malachjasza 8 N Gotfryda Sewera 9 P Teodora Teodora io W Andrzeja Próba 11 Sr Marcina Marcina 12 Cz 5 Braci Polak Jonasza 13 P Stanisława Brykcjusza 14 S Jozafata © Lew ira 15 N G ertrudy Leopolda 16 P O traara Otmara
17 W Salomei Hugona
18 Sr Anieli M. Gelazjusza 19 Cz Elżbiety Elżbiety
20 P Feliksa Edmunda
21 S Ofiar.NM P. Ofiar. MP.
22 N Cecylji f Cecylji 23 P Klemensa Klemensa 24 W Jan a od K. Emilji 25 Sr Katarzyny Katarzyny 26 Cz Sylwestra Konrada 27 P W alerjana W alerego 28 S Zdzisławy Rufina 29 N Saturnina W altera 30 P Andrzeja Andrzeja
— 26 —
N O T A T K I
[ GRUDZIEŃ ]
Dnie |Św. rzym.-kat. Św. ewangel.
I
i W Eligjusza Długosza
1
2 Sr Bibjany Aurelji 3 Cz Franc. K. Kasjana 4 P Barbary Barnaby 5 S Saby (J Abigaila 6 N Mikołaja Mikołaja 7 P A m brożego Agatona 8 W NP. NMP. Dzień pokutn.
9 Sr Leokadji Joachim a io Cz N M P. Loret. Judyty
i i P Damazego Damazego 12 S Aleksandra Epimacha
13 N Łucji Łucji
I 4 P Spirydjona Q Nikazego 15 W W alerjana Ignacego l 6 Sr Euzebjusza Ananjasza 17 Cz Łazarza Łazarza 18 P Oczek. NM P. W inibalda
19 S Urbana Abrahama
20 N Teofila Amona
21 P Tomasza J Tomana 22 W Dem etra Beaty 23 Śr W iktorji D agoberta 24 Cz Adama i E. Adama i Ewy 25 P Boże Nar. Nar, Chr. P.
26 s Szczepana Szczepana 27 N Jana ap. Jana 28 P Mtodziank. ® Młodzianków 29 W Tomasza Jonatana 30 Śr Eugenjusza Dawida 31 Cz Sylwestra Boguchwała
— 28 —
N O T A T K I
__________
— 29 —
Adresy do zapamiętania.
Imię Mies2kanie N r.
domu
1 1
1 - 30 -
T a ry fa pocztow a.
Naleźytości poczty listow ej.
L is ty z w y czajn e (poczta w m iejscu 60 h)
n a d alsze o d d alen ie
K a rty k o re s
p on d en
c y jn e Druki
W zorki
Najniższy taryf 40 h
Papiery kupieckie Najniższy ta ry f 100 h
pojed. podw.
g h g h g h g h
20 100 5 0 20 100 40 250 100
40 130 100 40 150 60 300 120
60 160 1 5 0 60 200 80 3 5 0 140
80 190 5Ch lOOh 200 80 250 100 400 160
100 220 250 100 300 120 4 5 0 180
120 250 300 120 3 5 0 140 500 200
I40 280 3 5 ° 140 400 160
Za k a ż d y c h 400 160 450 180
d a lszy c h 20 g 4 5 ° 180 500 200
30 h w ię c e j 500 200
D o 20 g 250 h za d a lszy ch
20 g 150 h.
N a jn iższy ta r y f 100 li Z a k a ż d y c h z a k ażd ych 50 g 50 h 50 g 50 li
100 g 100 h J5 0 g 150 b
250 g 250 h 300 g 300 h N a jn iż s zy t a r y f 250 h z a k ażd y ch d a lszy ch 50 g 50 h
Zniżone t a r y fy pocztow e z a listy
do Niemiec, W łoch, A ustrji, Polski Rumunji i Węg er : D o 20 g • . Kć 2 .— do 120 g • . Kć 9.50
» 40 g • • »» 3-50 >) 140 g • . „ 10.—
»> 6o g • • *» 5- — 160 g ■ . „ 12.50
»» 8o g • • a 6.50 u 180 g ■ • 11 ! 4- — n ioo g • • n 8 .— 11 200 g ■ • .. 15-50 Dopuszczalna waga najwyższa 2 kg; za każdych dal
szych 20 gr K ć I 20,
K arty korespondencyjne K£ 1.20.
Za lis ty polecone płaci się n ale źy tść: w kraju 2 Kć, za granicę 2 50 K{ oprócz naleźytości za list zwykły.
— 31 —
N ależytość z a listy pilne: W kraju Kć i . — , karty korespondencyjne Kć i . — ; do zagranicy: K ć 5.— , karty korespondencyjne Kć 5.— , oprócz zwykłej należytości.
P rze k azy pocztowe.
W k r a j u : D o 200 Kć 100 h, za każde dalsze 200 K ć 50 h więcej.
Z a g r a n i c a : D o 100 K ć 200 h, za każdych dal
szych 100 K ć 50 h więcej.
Dla przekazów telegraficznych oprócz tego należy
tość za telegram oraz oplata za doręczenie osobiste posłem.
Opłaty za pakunki pocztow e.
Dopuszczalna waga 25 g
Pakunki bez podania w artości:
Pakunki z podaniem
wartości
Pakunki pilne
Za pobraniem
Strefa bliska I kg 2'5o Kć 5 kg 3'5°
10 kg 7-— Kć 15 kg io '5 o Kf 20 kg 14'— Kf 25 kg I 7' 5° K ć
Strefa daleka 1 kg 3.50 Kć 5 kg 5 Kć 10 kg 10 Kć 15 kg 15 Kć 20 kg 20 Kć 25 kg 25 Kć
Upfata jak pakunków zwyczajnychplus poda niawartości 1.20Kć i plus sumy zaubezp. za każdych1000Kć lub 1 części z tego1Kć.
0)N 43o
.
£ a ,Q (£>
® M i "
©
£ Opł
aty przy nadaniu : a)Należytośćjak za paczki podane bez po brania. b)Należytośćzaokaza nie 50h zakażdych100KĆ
Opłaty za rozm owy pozam iastow e o raz telegram y w kraju.
1. Za każdy telegram, bez względu, czy państwowy lub pryw atny, 4 Kć.
2. Oplata za każde słowo z 15 literami najwyżej lub 5 cyframi:
zwyczajne telegramy 40 h, najmniej 4 Kć, pilne telegramy 120 h, najmniej 12 Kć.
3. Oplata za słowa dla państw sąsiednich I Kć (Niemcy, Austrja, Polska, Rum unia, Węgry)
Telegramy zwyczajne, podane w niedzielę, podwójna oplata 80 h, najmniej 8 Kć.
— 32 —
■
Z czynności Związku Górników.
A . Część ogólna.
C z y n n o ść Z w iązk u G ó rn ik ó w w lo k u 1935 ro z w ija ła się w w a ru n k a c h o p ła k a n y c h . U n as w re p u blice m ieliśm y w y b o r y p o w sz e c h n e do Z g ro m a d z e n ia N aro d o w e g o o r a z do Z a s tę p s tw k ra jo w y c h i p o w ia to w y c h , je d n a k je s z c z e p rz e d w y b o ra m i c z y n n ość rz ą d u , z w ła s z c z a n a polu g o sp o d a rc z e m , b y ła u tru d n ia n a k a m p a n ją p rz e d w y b o rc z ą . R ó w n ież po w y b o ra c h i p o u k o n sty tu o w a n iu się n o w eg o rz ą d u u p ły n ę ło sp o ro czasu , zan im n a s tą p iła k o n so lid acja s to s u n k ó w p o lity c z n y c h i m o żn a b y ło p rz y s tą p ić do ro z w ią z a n ia n a g lą c y c h z a d a ń g o sp o d a rc z y c h . Z a z n a c z y ć je s z c z e w y p a d a , że szk o d liw ie o d d z ia ły w a ła p o lity k a p a rtji a g ra rn e j, k tó r a z m u sz a ła rz ą d do je d n o s tro n n e j p o lity k i, słu ż ą c e j ra c z e j in tereso m w ie lk o o b s z a rn ik ó w , aniżeli ro ln ik ó w , p rz y c z e m z a pom inano o in te re s a c h p o z o sta ły c h g ru p g o sp o d a r
czy ch . T a je d n o stro n n o ś ć n aszej p o lity k i g o sp o d a r
czej (pod w p ły w e m m onopolu zb o ż o w e g o ) sp o w o d o w a ł w z ro s t d ro ż y z n y o ra z z b a g a te liz o w a n ie w a ż n y ch p o s tu la tó w ro b o tn ic z y c h , ja k np.: sk ró c e n ie c z a su p ra c y , u s ta w o w e u re g u lo w a n ie p o śre d n ic tw a p r a c y itd. T o w y w o ła ło p rz e c iw a g ra rju sz o m p o w sz e c h n e w z b u rz e n ie ; w całe j rep u b lice o d b y ły się m a s o w e z g ro m a d z e n ia p r o te s ta c y jn e p rz e c iw d ro ż y - źnie i z a lq p szą p o lity k ą g o sp o d a rc z ą , o d p o w iad a
ją c ą w s z y s tk im w a rs tw o m ludności.
R ó w n ie ż sto su n k i m ię d z y n a ro d o w e w p ły w a ły uje
m nie n a u k s z ta łto w a n ie się s to su n k ó w g o sp o d a r
c z y c h w! k ra ju . Jeśli n ad nam i w isi cią g łe n ieb ez
p ie c z e ń stw o w o jn y , to m oże c o p ra w d a k o n ju n k tu rę m ieć p rz e m y s ł z b ro jn y , jed n a k n ao g ó ł sto su n k i g o sp o d a rc z e n a te m b a rd z o u cierp ią. B y liśm y tego
— 33 — 3
św iad k am i w r. 1935, z w ła s z c z a g d y z a ta r g w Jo sk o - ab isy ń sk i p rz e z s z e re g m iesięcy w y w o ły w a ł m e- ty lk o niepew ność, ale i n ie b e z p ie c z e ń stw o n o w ej w ojny. Nic w ię c d ziw n eg o , że ro z w ó j ku lep szy m sto su n k o m g o sp o d a rc z y m z o sta ł z n ó w z a h a m o w a n y i że ani ro k 1935 nie b y ł ro k iem o d ro d z e n ia gosp o - d arczeg o .
W ty c h w a ru n k a c h ani sy tu acja, p rz e m y słu w ę g lo w ego nie u leg ła p o p ra w ie . S zczeg ó ln ie w c z e sk o s ło - w ack im p rz e m y śle w ę g lo w y m tr w a ła sta g n a c ja , a c z k o lw iek w skali m ię d z y n a ro d o w e j n a stą p iło w tej gałęzi p rz e m y słu czę śc io w e o ży w ien ie . J e s te ś m y krajem , p o ło żo n y m w śro d k u E u ro p y , nie p o sia d a m y w olnego d o stęp u do m o rz a , nie d y sp o n u je m y tan im tr a n s p o rte m w o d n y m i w k o n se k w e n c ji nie p o tra ii- m y zw y c ię sk o k o n k u ro w a ć n a m ię d z y n a ro d o w y m ry n k u w ę g lo w y m , co w re z u lta c ie p rz y c z y n ia się do ciągłej sta g n a c ji p rz e m y słu w ęg lo w eg o .
Jeśli chodzi o n asz h an d el z a g ra n ic z n y , to W p ie r
w szej połow ie 1935 roku je st w p o ró w n a n iu do teg o sam ego o k re su czasu w roku 1934 do z a n o to w a n ia p o p r a w a ; w y k a z u je b o w iem a k ty w ę w ’ w y so k o śc i
434,011.000 Kć. J e s t tu w id o c z n y w p ły w d ew alu acji k o ro n y czeskiej. P om im o to ro z m ia ry n aszeg o h a n dlu z a g ra n ic z n e g o są jeszcze ciąg le u szczu p lo n e i s ta n o w ią coś p onad je d n ą trz e c ią han d lu z a g ra n i
czn eg o z roku 1929.
Z a p o trz e b o w a n ie w ę g la w c z e c h o sło w a c k im p rz e m y śle za p ie rw s z e p ó łro c z e ro k u 19o5 w y n o siło 4 040.000 ton w o b e c 3.912.000 to n w p ie rw s z e m p ó ł
ro czu 1934, to je s t o 128.000 to n w ięcej. W z r o s t ten sp o w o d o w a n y z o s ta ł w ię k sz e m zu ży ciem w ę g la w p rz e m y ś le żela zn y m , p o n ie w a ż zaś p o z o sta łe g ałęz ie p rz e m y słu w y k a z u ją u b y te k z a p o trz e b o w a n ia w ę g la , w ię c n a o g ó ł ani ro k 1935 nie p rz y n ió sł zn a c z n ie j
szej p o p ra w y w n a sz y m p rz e m y ś le w ęg lo w y m . F a k t ten nie p o z o sta ł o c z y w iśc ie b e z w p ły w u na liczbę z a tru d n io n y c h ro b o tn ik ó w , k tó r a w p ie rw s z e m
- 34 —
p ó łro c z u 1935 w y n o siła w cało ści 69.896, po d czas g d y w roku 1934 z a tru d n io n y c h b y ło 71.918 ro b o tn i
k ó w 1. W y n ik a s tą d d a ls z y u b y te k z a tru d n io n y c h o 2.022 ro b o tn ik ó w .
B . Część organizacyjna.
R o k 1935 b y ł dla Z w iązk u g ó rn ik ó w o k resem sp o k o jn iejszej p ra c y , nie b y ło b o w iem w ię k sz y c h z a t a r g ó w z a ro b k o w y c h , ja k k o lw ie k z a s z ła ko n ieczn o ść u re g u lo w a n ia n ie k tó ry c h k w e s ty j sp o łeczn y ch , z a ła tw ie n ie ich jed n ak poszło zu p ełn ie gład k o .
N o w o ścią w ro k u 1935 b y ło to, że w k o łach n ie- s o c ja lis ty c z n y c h za c z ę to w o ła ć o so cjalizację kopalń.
N a w e t z k ó ł rz ą d o w y c h o d e z w a ły się g ło s y z a u p ań s tw o w ie n ie m , o czem ś w ia d c z y o św iad czen ie p re - m je ra M a l y p e t r a w o b e c d z ie n n ik a rz y p ra sk ic h , w k tó re m u z n a ł on p o trz e b ę u sp o łeczn ien ia kopalń.
N a to m ia st c e n tr a ln y o rg a n a g ra r ju s z y „ V e n k o v “ p ro w a d z ił z a c ie k łą k am p an ję za u p a ń stw o w ie n ie m k o p alń , ta k , że n iein fo rm o w a n i m ieli w ra ż e n ie , że po refo rm ie rolnej dojdzie u n a s do g ru n to w n y c h zm ian w d o ty c h c z a so w e j w ła sn o ś c i p ry w a tn e j w naszem g ó rn ic tw ie i h u tn ictw ie.
T o te ż je d y n ie Z w ią z k o w i G ó rn ik ó w z a w d z ię c z y ć n a le ż y , że w sw e j p ra s ie od sam eg o p o c zątk u od
k r y w a ł p rz e d g ó rn ik am i p ra w d z iw e in ten cje a g ra - rju s z ó w z u p a ń stw o w ie n ie m kopalń. O k a z a ło się b o w iem , że a g ra rju sz o m chodziło w ty m w y p a d k u ty l
k o o a g ita c ję p rz e d w y b o rc z ą , g d y ż o jak im k o lw iek p o w a ż n y m z a m ia rz e W ty m k ieru n k u z ich s tro n y n ie b y ło m o w y . Z w iązek G ó rn ik ó w s ta ł tu ta j na sta n o w isk u , że ci, k tó r z y ta k n a ra z d o m ag ają się u p a ń s tw o w ie n ia kopalń, pow inni d o p o m ó c n a jp ie rw do u re g u lo w a n ia g o sp o d ark i w ęg lo w ej p rz e z u tw o rz e n ie o b o w ią z k o w e g o sy n d y k a tu w ęg lo w eg o . T y m c z a se m nic się nie s ta ło , a o b ietn ice p a n a p re m je ra p o z o s ta ły ty lk o o b ietn icam i. O k a z a ło się, że Z w ią
z e k G ó rn ik ó w b y ł d o b ry m d o ra d c ą g ó rn ik ó w i p ro -
— M5 —
w adził ich po w ła śc iw e j d ro d ze, o strz e g a ją c g d m i-
“ S " t a l M d o s z Ś n a re s z c ie ° d o P o w a g o ro z pa trz e n ia n ajw ażn iejszeg o dla g ó rn ik ó w z a g a d m e n .a .
2 ^ T 2 S i!? ^ 7 V ^ ;£ -
s & s s
znac t . ścisłej k o m isu sa n a c y jn e j, się osięgnąc. ze projeK t scis ej „ ar)ewI1ia u tr z y -
gdyż p^K W idaje p o dniesienie w k ła d k i o ra z d o tk liw e f e K d ^ c i c z a s o w y c h
S S f : * i w y p o w ie d z ia n o ® za w s p d jn , . t a j r ? , t t » i e 3 S « £ r p L o ' r s z . . i . , Z w S k
& t g s r E » s ?
s e ^ ^ c s y r s ; , s n= . s , w
Z dalate]i0 b “ szysrtkTe” g«™ik6Zw , „ c h w a lo n o z a p ro p o -
r . s r i - ?■
m aso w y ch i je d n o lity ch d e m o n s tra c y , w e w s z y s t k i e m iastach c z e sk o sło w a c k ic h .
_ 36 —
D e m o n stra c je te o d b y ty się dnia 27 p a ź d z ie rn ik a 1935. B y ły one fa k ty c z n ie m a so w e i im p o n u ją c ;. P o ra z p ie r w s z y od w ielu la t doszto do jednolitych m a n ife sta c y j g ó rn ic z y c h , b e z ró ż n ic y n a ro d o w o śc i i p rz y n a le ż n o śc i o rg an izacy jn ej.
D o tej p o r y o s ta te c z n y p ro je k t san acji u b ezp ie cze
n ia g ó rn iczeg o nie je s t jesz c z e w ia d o m y , d lateg o też b y ło b y z b y te c z n e p u b lik o w ać g o W n a sz y m k a le n d a rz u , tem w ię c e j, że g ó rn ic y m ogą z a p o zn ać się z nim później w n aszej p ra s ie . Jeśli n a te m m iejscu p rz y p o m in a m y o nim , to d lateg o , a b y g ó rn ic y z ro zum ieli, ż e i w ty m k ie ru n k u Z w iązek G ó rn ik ó w p o stęp u je z ro z w a g ą i p lan o w o , m ając na w zg lęd zie d o b ro g ó rn ik ó w n ie ty lk o w chw ili obecnej, ale i w p rz y s z ło śc i.
Z in n y ch k w e s ty j, k tó re m i Z w iązek G ó rn ik ó w w ro k u 1935 m u siał się zajm o w a ć, b y ł z a ta r g g ó rn ik ó w z k a p ita lista m i w ę g lo w y m i w zag łę b iu kład eń sk iem . Z a ta r g p o w s ta ł d n ia 10 g ru d n ia 1934, k ie d y p rz e d się b io rc y p rz e d ło ż y li żąd an ie w y d a le n ia 2.000 g ó r
n ik ó w i 20% obniżki za ro b k ó w .
Z a s tę p c y Z w iązk u G ó rn ik ó w fo rso w a li i p rz e fo rso w a li ta k ty k ę , o d rz u c a ją c ą żąd an ie p rz e d s ię b io rc ó w , ale d o m a g a ją c ą się w y z y s k a n ia w s z y s tk ic h środków w le g aln y ch ro k o w a n ia c h z p rzed sięb io rcam i. T a k ty k a ta o d n io sła p e łn y su k ces, g d y ż z n a la z ła p o p a rc ie u w s z y s tk ic h o rg a n iz a c y g ó rn ic z y c h w z a g łębiu. O sta te c z n ie w re z u lta c ie ro k o w ań i pod n a cisk iem c z y n n ik ó w rz ą d o w y c h , p rz e d s ię b io rc y dnia 17 sty c z n ia 1935 cofnęli sw o je żąd an ia, o d k ład ając je a ż do sk o ń c z e n ia u rz ę d o w e g o śle d z tw a na k o p al
n iach k ład eń sk ich , k tó r e m iało w y k a z a ć , c z y s to su n k i na k o p aln iach w zag łę b iu są n a p ra w d ę tego ro d z a ju , że p rz e d s ię b io rc ó w z m u szają do g ro m a d n e go w y d a le n ia g ó rn ik ó w i obniżki z a ro b k ó w . P o m i
m o, że kom isja śled cza u k o ń c z y ła już sw o je badania, d o ty c h c z a s nie d o szło w k ład eń sk iem do z a o strz e n ia s y tu a c ji. P rz e d s ię b io r c y nie m ogli p rz y s tą p ić do wry -
- 37 —
daiań. p o n iew aż d o tąd nie z o s ta ły o d w o ła n e ro z p o rz ą d z e n ia u rz ę d ó w g ó rn ic z y c h , z a b ra n ia ją c y c h jak ie
g o k o lw iek g ro m a d n e g o w y d a la n ia . U rz ę d y g ó rn icze z aś d lateg o nie o d w o ła ły sw y c h ro z p o rz ą d z e ń , po
n iew aż nie o tr z y m a ły w ty m 1 k ieru n k u zlec en ia od m in is te rs tw a ro b ó t p u b liczn y ch , gdzie p ra w d o p o d o bnie nie w ie d z ą sam i, jak m a ją po stąp ić.
F a k te m jed n ak ż e p o z o sta n ie , że su k c e s g ó rn ik ó w k ład e ń sk ic h je s t do z a w d z ię c z e n ia w ła sn e j ta k t y c e zaw o d o w ej Z w iązk u G ó rn ik ó w .
* *
S ta n c z ło n k ó w Z w iązk u G ó rn ik ó w w y k a z u je n ie za c h w ia n e k a d ry c z ło n k ó w n aszej o rg an izacji. G ó r
n ik ó w ciągle u b y w a , b e z ro b o tn y c h p rz y b y w a w n a szy ch sz e re g a c h , z a ro b k i g ó rn ik ó w p rz y m ałej licz
bie p rz e p ra c o w a n y c h zm ian są m izern e, nie b y ło b y w ięc nic dziw n eg o , g d y b y p rz e ja w iło się to ta k że w duży m sp ad k u re g u la rn ie p ła c ą c y c h c z ło n k ó w . A jed n ak sp a d e k te n je s t b a rd z o n iezn a czn y , z w ła sz c z a jeśli w e ź m ie m y pod u w a g ę zn a n e sto su n k i na Ś ląsku C ieszy ń sk im , k tó r e nie p o z o s ta ły ta k ż e b e z w p ły w u n a sta n c z ło n k ó w w S ekcji P o lsk iej.
Z dniem 30 c z e rw c a 1935 Z w iązek G ó rn ik ó w liczył:
20.607 re g u la rn ie p ła c ą c y c h czło n k ó w .
F in a n s o w y s ta n Z w iązk u G ó rn ik ó w p rz y o g ro m n y ch w y d a tk a c h je st zupełnie z a d o w a la ją c y . W roku 1934 d o ch o d y Z w iązk u z ty tu łu w k ła d e k c z ło n k o w skich w y n o siły 2.784.998‘50 Kć. p o d czas g d y w ro k u 1933 w y n o siły one 2,458.530*50 Kć. Z atem d o ch o d y w z ro s ły o 326.468'— Kć. W z ro s t te n n a s tą p ił w s k u te k p rz e jśc ia c z ło n k ó w do w y ż s z y c h k las c z ło n k o w skich na p o d sta w ie zm ian y reg u lam in u z w ią z k o w e g o odnośnie p rz y d z ie la n ia c z ło n k ó w do k las c z ło n k o w skich w e d łu g z a ro b k u dzien n eg o ze w sz y stk ie m i d o d atk am i o ra z p o b o ram i n a tu ra ln e m i. T en w z ro s t d o c h o d ó w z w ią z k o w y c h z ty tu łu w k ła d e k p rz e ja w ił się ró w n ież w e w z ro śc ie o g ó ln y ch d o ch o d ó w z w ią z k o w y c h w roku 1934. W y n o s iły on e w ty m roku n a
- 38 -
3,328.877*17 Kć, p o d c z a s g d y w roku 1933 w y n o siły z a le d w ie 2,944.676*17 Kć, ta k . że ogólne d ochody Zwiiązku w z ro s ły o 384.201*27 Kć.
Pretensje górników
do em erytury w ubezpieczeniu społecznem.
W drugiej p o ło w ie 1934 roku by li g ó rn ic y zan ie
pokojeni n a s tę p s tw a m i b ra k ó w , jakie p o w s ta ły p rz y n o w elizacji u s ta w y o u b ezp ie czen iu ro b o tn ik ó w na w y p a d e k c h o ro b y , in w a lid z tw a i n a sta ro ś ć . N ow eli
z a c ja p rz e p ro w a d z o n a z o s ta ła na p o d sta w ie pełno
m o cn ictw dla rząd u ro z p o rz ą d z e n ie m z dnia 15 c z e r
w c a 1934 n r. 112, Dz. ust, i rozp. Z m ianą § 126 z dnia 8 listo p a d a nr. 148, Dz. u st. i rozp. zo stali bo
leśnie d o tk n ięci u b ezp ie czen i g ó rn ic y , k tó r z y n ab y li p r a w w ub ezp ie czen iu sp o łeczn em . Ich re n ty w y p ła c a n e p rz e z u b ezp ie czaln ię sp o łeczn ą, z o s ta ły po n o w eliza cji z dnia 15 c z e rw c a 1934 obniżone o część podstaw kow ą w k w o c ie 500 Kć o ra z o d o d a te k p ań s tw o w y w k w o c ie d alsz y c h 500 Kć, ra z e m w ięc o o k rą g ło 1.000 Kć. B y ła to n iem ała k rz y w d a p rz y już i ta k niskich re n ta c h .
Z w ią z e k G ó rn ik ó w , pom im o, że z o s ta ł zupełnie o sa m o tn io n y w sw ej akcji na rz e c z p o k rz y w d z o n y c h g ó rn ik ó w , p ra c o w a ł usilnie n ad u su n ięciem tej k r z y w d y p rz e z n o w ą no w eliza cję § 126. P rz e w o d n ic z ą c y Z w iązk u G ó rn ik ó w p o seł to w . B r o ż i k p o czy n ił u w s z y s tk ic h m ia ro d a jn y c h cz y n n ik ó w p o trz e b n e in te rw e n c je , a ż p rz e c ie dopiął u su n ięcia tej k rz y w d y . N asza p ra s a z a w o d o w a p is a ła już o tem o b sz e rn ie ; nam p o z o sta je je s z c z e p rz y to c z y ć w K alen d arzu dla p ra k ty c z n e j p o tr z e b y g ó rn ik ó w d o sło w n e brzm ienie n o w e g o ro z p o rz ą d z e n ia m in isterialn eg o , a b y g ó rn icy m ogli się n ań p o w o ła ć w ra z ie p o trz e b y .
- 39 —
Rozporządzenie m inisterialne z dnia 29 kw ietnia 1935 nr. 197 Dz. ust. i rozp.,
k tó re zm ienia n ie k tó re p o sta n o w ie n ia ro z p o rz ą d z e n ia z dnia 15 c z e rw c a 1934 nr. 112 o u b ezp ie c z e n iu ro b o tn ik ó w n a w y p a d e k c h o ro b y , in w a lid z tw a i sta ro śc i.
R ząd R epubliki C ze c h o sło w a c k ie j ro z p o rz ą d z a w e d ług a rty k u łu I. u s ta w y z d n ia 21 c z e rw c a 1934 nr.
109, k tó ry m zm ien iają się u s ta w y o n a d z w y c z a jn e j m ocy ro z p o rz ą d z a ln e j z d n ia 9 c z e rw c a 1933 n r. 95 o ra z z dnia 15 listo p ad a 1933 n r. 206 D z. u st. i rozp.
co n astęp u je:
Art I.
Z m ieniony u stę p 1 § 126 n r. 112-34 b rz m i:
(1) O ile e m e r y tu r a in w a lid z k a , s ta r c z a , w d o w ia lub w d o w c a o ra z d o d a te k p a ń s tw o w y s ta l się w y p ła c a ln y osobie, p o b ierającej ró w n ie ż e m e r y tu r ę w e d łu g p rzep isó w p ra w n y c h o u b ezp ie czen iu p en sy jn em p ra c o w n ik ó w p ry w a tn y c h w w y ż s z y c h słu żb ach , lub o u bezpieczeniu w k a s a c h b ra c k ic h , albo re n tę (od
p o c z y n k o w ą lub s ta rc z ą ) z z a tru d n ie n ia w y k lu c z o n ego z o b o w iązk u u b e z p ie c z e n io w e g o w e d łu g § 6, lit. a) te jż e u s ta w y , to o so b a t a m a p ra w o ty lk o do c z ę śc i z w y ż k o w e j w e d łu g § 111 u s ta w y 3; o ile z a ś sum a nie je st n iż sz ą od r e n ty w r a z z d o d atk iem p a ń stw o w y m , p rz y n a le ż ą c e j się in acz ej w e d łu g n i
niejszej u s ta w y , d o p łaci C e n tra ln a U b ezp ieczaln ia S p o łe c z n a ze s w y c h fu n d u s z ó w ró żn icę, n a jw y ż e j jed n ak ty lk o ty le . ile b y w y p ła c iła , g d y b y re n c is ta n ie k o rz y s ta ł z e m e r y tu r y k o n k u re n c y jn e j. D o d a te k n a w y c h o w a n ie u dziela się n a w a ru n k a c h § 113, z aś d o d a te k p a ń s tw o w y n a w a ru n k a c h § 123 p o w y ż sz e j u s ta w y .
2. § 256 u st. 1 i 2 ro z p o rz ą d z e n ia m inist. n r. 112- 1934 Dz. u st. i rozp. z o s ta je zm ieniony i b rz m i:
(1) U b ezp ieczaln ie i ich z w ią z k i s ą u p ra w n io n e u rz ą d z a ć w ła sn e a p te k i n a p o d sta w ie u s ta w y z dnia 18 g ru d n ia 1906 nr. 5 ust. p. z roku 1907, m o cą k tó -
— 4'J —
rej u re g u lo w a n e z o sta ło a p te k a rs tw o , d o ty c z ą c e u rz ą d z a n ia i p ro w a d z e n ia a p te k d o m o w y ch na w a ru n k a c h ro zd z. XVI u s ta w y a rt. XIV-1876, m ocą k tó r e j u re g u lo w a n a z o s ta ła o p ie k a n ad .z d ro w o tn o śc ią publiczną.
(2) U b e zp ieczaln ia c h o ry ch , ch o cia ż nie p o siad a a p te k i d o m o w ej w e d łu g u st. 1, m a p ra w o z a p o ś re d n ic tw e m s w y c h le k a r z y w e s w y c h am b u la to ria c h w y d a w a ć u b e z p ie c z o n y m sp ecy fik i le k a rsk ie na pod
s ta w ie ro z p o rz ą d z e n ia w ła d z y z d n ia 19 lutego 1926 Dz. u st. i ro zp . o w y ro b ie le k a r s tw i handlu niem i w a p te k a c h . L e k a r s tw a te p o w in n a u b ezp ieczaln ia p o b ie ra ć W a p te k a c h p u b liczn y ch . P r z e z o g ło szen ie m in is te rs tw a z d ro w ia publicznego i w y c h o w a n ia fi
z y c z n e g o , w y d a n e w p o ro zu m ien iu z m in iste rstw e m o p iek i sp o łeczn ej, m o g ą b y ć lep sze g atu n k i ty c h le k a r s tw bliżej o k reślo n e.
A rt. II.
P o s ta n o w ie n ia a rt. III ro zp . m in isterjaln eg o a rt. nr.
112-1934 z o sta ją zm ienione i u z u p e łrio n e , jak n a s tę p u je:
1. W u stęp ie 2 c y ta c ja § 126 zm ienia się n a c y ta cję § 126 u stę p 2 i 3.
2. W m iejsce d o ty c h c z a so w e g o u stę p u 2-go w s u w a się n o w y u stę p 3, k tó r y b rzm i:
(3) O sobom , k tó r e dnia 30 c z e rw c a 1934 p o b ie ra ły r e n ty w e d łu g u s ta w y 221-1934 dzień. ust. i rozp.
n a p o d sta w ie u s ta w y n r. 184-1928 Dz. u st. i rozp., o ra z w e d łu g u s ta w y p en sy jn ej p ry w a tn ie z a tru d n io n y ch w ■w yższych słu ż b a c h o raz u s ta w y o ubezpie
czen iu w k a sa c h b ra c k ic h , albo p o b ie ra ją c y c h re n tę (w y p o c z y n k o w ą , s ta rc z ą ) z z a tru d n ie n ia w y k lu c z o n eg o z o b o w iązk u u b ezp ie czen io w eg o w e d łu g § 6, lit. a) n a jp ie rw p rz y to c z o n e j u s ta w y , w y p ła c a k a ż d a u b ez p ie c z a ln ia w d a lsz y m ciągu re n tę z e w e n tu a l
n y m d o d a tk ie m p a ń s tw o w y m w e d łu g p rz e p isó w p ra w n y c h w dniu ty m o b o w ią z u ją c y c h , o ile sp ełn io n e
— 41 -
są w a ru n k i u s ta w o w e dla p o b ie ra n ia re n ty i o ile u reg u lo w a n ie w e d łu g § 126 u stęp u p ie rw s z e g o n ie je s t dla nich k o rz y s tn ie jsz e .
3. D o ty c h c z a so w e u s tę p y 111 IV z o sta ją zm ie
nione n a u s tę p y IV i V.
J ó z e f B e r a n e k :
Praw o robotników do płacy w czasie choroby.
P ła c a je s t w y n a g ro d z e n ie m z a w y k o n a n ą p ra c ę . Z a tru d n io n y o d d aje p ra c o d a w c y n a c zas o k re ś lo n y sw o ją e n erg ję i zdolności, sło w e m : p ra c ę , a o tr z y m a z a to z a p ła tę . T o je s t reg u ła.
Z re g u ły tej dopuścił u s ta w o d a w c a p e w n e w y ją t
ki i w n ie k tó ry c h w y p a d k a c h p rz y z n a je z a tru d n io nem u p ra w o do p ła c y lub jej cz ę śc i i w ó w c z a s, g d y z a tru d n io n y n ie m oże p ra c o w a ć , szczeg ó ln ie n a w y p ad e k c h o ro b y .
Z p o śró d o b o w ią z u ją c y c h p rz e p is ó w u s ta w o w y c h w tej s p ra w ie n a jw ażn iejszem i s ą o d n o śn e p o s ta n o w ie n ia u s ta w y cy w iln ej, a to d lateg o , że ro z c ią g a ją się one n a n a jw ię k s z ą liczb ę p ra c o w n ik ó w . § 11.54b) u s ta w y c y w . p o sta n a w ia w p ie rw s z y m u stę p ie co n a stę p u je :
„ P ra c o w n ik o w i p rz y n a le ż y po 14-dniow ej p ra c y p ra w o do p ła c y n a jw y ż e j za ty d z ie ń , o ile z w a ż n e j p rz y c z y n y , d o ty c z ą c e j jego o so b y , nie m ógł w y k o n y w a ć s łu ż b y lub p ra c y , o ile nie zaw in ił so b ie teg o u m y śln ie lub p rz e z w ielk ie n ied b alstw o .
Do ro k u 1921 p ojęcie „ w a ż n e p rz y c z y n y , dla k tó ry c h z a tru d n io n y nie m oże w y k o n y w a ć p ra c y lub s łu ż b y " , o b e jm o w a ło ta k ż e c h o ro b ę ro b o tn ik a , k tó r y w p ie rw s z y m ty g o d n iu sw ej c h o ro b y rniał p ra w o do p ła c y , z k tó re j je d n a k p ra c o d a w c a m ógł p o trą c ić sobie jed n ą tr z e c ią w sp a rc ia , k tó r e p ia c o w n ik o tr z y m ał z u b ezp ie czen ia c h o ry c h . P o n ie w a ż ó w z w ię k -
_ 4 i —
sz o n y dochód p ra c o w n ik a w p ie rw s z y m ty g o d n iu jego c h o ro b y n ęcił podo b n o m niej sum ienne je d n o s t
ki do sy m u lacji (do u d a w a n ia c h o ro b y ), w sk u te k cz e g o c ie rp ia ły z jednej s tro n y k a s y c h o ry ch , z a ś z d ru g iej u b ezp ie czen i i fa k ty c z n ie c h o rz y ro b o tn ic y , p rz e to w' ro k u 1921 w s u n ię ty z o sta ł do u s ta w y cy w . d ru g i u s tę p § 1154b) z n a stę p u ją c e m p o sta n o w ie niem :
„O ile ro b o tn ik nie m oże w y k o n y w a ć sw ej p ra c y d lateg o , że z a c h o ro w a ł lub te ż d o z n a ł nieszczęśli
w e g o w y p a d k u , n a le ż y m u się z a m ia st p ła c y , p rz y to c z o n e j w u s tę p ie I-sz y m , w trz e c im i c z w a rty m ty g o d n iu c h o ro b y po 10% jego z aro b k u , w p ią ty m i sz ó s ty m ty g o d n iu jego c h o ro b y po 20% , w siód
m y m i ósm y m ty g o d n iu c h o ro b y 30% .“
P ra c o b io rc a o tr z y m a w ię c p rz y ch o ro b ie, tr w a ją c e j p rzy n ajm n iej 8 ty g o d n i d w a r a z y po 10%, d w a r a z y po 20% , a d w a r a z y po 30% z a ro b k u , razem w ię c 120% w ięcej, aniżeli o tr z y m y w a ł daw niej.
P r z y c h o ro b a c h tr w a ją c y c h k ró cej aniżeli 8 ty g o dni, je s t n a tu ra ln ie d o d a te k p ra c o d a w c y w e d łu g
§ 1154b) u s ta w y o b y w a te ls k ie j sto su n k o w o n iż s z y , za ś p rz y c h o ro b a c h , nie tr w a ją c y c h dłużej niż 14 dni, d o d a te k te n w o g ó le o dpada.
Ja k o p o s ta w ę dla w y lic z e n ia p ro c e n tu w e d łu g
§ 1154b) u s ta w y o b y w a te ls k ie j, b ierze się z a ro b e k ty g o d n io w y . D la te g o p rz y o g ran iczo n em z a tru d n ie niu, a w ięc p rz y p rz e jśc io w e j red u k cji ty g o d n io w eg o c z a su p ra c y p o czy n io n o p ró b y o b n iżen ia sto su n k o w o ta k ż e p o d s ta w y teg o o b liczen ia p ro cen tu . In te rp re ta c ja ta jed n ak p rz e d sąd am i nie u tr z y m a ła się. N aj
w y ż s z y tr y b u n a ł już w roku 1919 w ro zstrz y g n ię c iu sw e m o rz e k ł co n a stę p u je :
„O ile chodzi o k w e s tję , do jakiej p ła c y m a p ra w o s k a r ż ą c y w e d łu g § 1154b) u s ta w y cy w iln ej, n ależ y w s k a z a ć na to, że p ła c a ta nie je s t w ła śc iw ie p ła c ą w sen sie p o rz ą d k u słu żb o w eg o , k tó r y p rzew id u je fa k ty c z n ie w y k o n a n ą p ra c ę . P ra w o z atru d n io n eg o do
— 43 —
p tacy przew id zian ej § 1154b) w in te re sie sp o łeczn o - politycznym je st w y n ik iem ch ęci w y n a g ro d z e n ia ro botnika za to. że nie m o g ąc sp o w o d u p rz y p a d k o w e j przeszk o d y bez w ła sn e j w in y p ra c o w a ć , nie m ógł pobierać p ła c y . D lateg o w e d łu g 1154b) u st. o b y w . płaca nie je s t z aro b k iem , lecz n a stę p u je n a jego miejsce i łą c z y w sobie — jak to w y n ik a z d ru g ieg o ustępu tego p a ra g ra fu — ż y w io ł p ry w a tn o - p ra w n y z żyw iołem p u b lic z n o -p ra w n y m ."
To p ra w n e sta n o w isk o , że m ian o w icie w y n a g r o dzenie w ed łu g § 1154b) u st. o b y w . m a p e w ie n c h a ra k te r p u b liczn o -p raw n y , i że d lateg o nie m o że b y c zm ienione p rz y p rz y p a d k o w y c h łub p rz e jśc io w y c h zm ianach p o d s ta w y jego o b liczen ia, b ro n i o c z y w i
ście dotąd N a jw y ż sz y T ry b u n a ł. T a k w sw e m ro z strzygnięciu z dnia 19 m a r c a 1934 ro k u , w ię c z ostatnich c z a só w , o rz e k a co n a s tę p u je .
Nie z a le ż y n a tem , c z y w p rz e d s ię b io rstw ie p r a codaw cy w c zasie. W ciągu k tó re g o tr w a ł a c h o ro b a praco w n ik a, fa k ty c z n ie p ra c o w a n o , c z y nie, g d y z
§ 1154b) m ów i ty lk o o su b ie k ty w n y c h p rz e s z k o d a c h n astały ch u p ra c o w n ik a (to je st o jego ch o ro b ie) i że u p ra c o d a w c y p rz e d ro z c h o ro w a n ie m się b y ł co - najm niej 14 dni z a tru d n io n y ."
W danym w y p a d k u N a jw y ż sz y S ą d p rz y z n a je m ia now icie p ra c o w n ik o w i p ra w o do p ro c e n tu w ed łu g
§ 1154b) ust. c y w .. ac z k o lw ie k p rz e d s ię b io rstw o w czasie ch o ro b y p ra c o w n ik a nie z n a jd o w a ło się Już w ruchu, z a ś ro b o tn ik , g d y b y nie z a c h o ro w a ł, nie t y ł b y w o g ó le z a ro b k u o trz y m y w a ł.
K w estja, z jak ieg o ty g o d n io w e g o z a ro b k u n a le ż y liczyć o d szk o d o w an ie w e d łu g § 1154b) u s ta w y c y w . p rz y o g ran iczo n em z a tru d n ie n iu p rz e d s ię b io rs tw a , b y ła b a rd z o c zęsto sp o rn ą, z w ła s z c z a w g ó rn ic tw ie , gdzie sto su n k o w o n ajcz ęściej p ra c u je się o g ra n ic z e nie. D latego te ż z ajm o w a ł się n ią w w ielu w y p a d k ach ta k ż e W y ż s z y G ó rn ic z y S ąd R o z je m c z y k tó r y w o b e c niej zają ł ta k ie sa m e sta n o w isk o , ja k Naj-
— 44 —
w y ż s z y S ą d w B ern ie. W y ż s z y G ó rn ic z y S ąd R oz
je m c z y o k re ślił w lic z n y c h sw y c h ro z s trz y g n ię c ia c h pojęcie p ła c y ty g o d n io w e j w se n sie § 1154b) u s ta w y obyW ., jak o p ła c y za n o rm a ln y ty d z ie ń ro b o c z y , to je s t z a ty g o d n io w y c z a s p ra c y , u sta lo n y reg u lam i
nem słu ż b o w y m lub u m ow ą z b io ro w ą . W e sw em ro z s trz y g n ię c iu pod 1. 104 W y ż s z y G ó rn ic z y S ą d R o zjem czy , jak o n a jw y ż s z a in sta n c ja s ą d o w a dla s p o r ó w p o w s ta ły c h ze s to s u n k ó w słu ż b o w y c h ro b o tn ik ó w w g ó rn ic tw ie , o rz e k ł, że „p o n ie w a ż p o sta n o w ie n ia § 1154 b) m ó w ią o p ro c e n ta c h z a ro b k u z a tru d n io n eg o . je s t te m ro z u m ia n y z a ro b e k p ełn y , a w ię c z a ro b e k p rz e c ię tn y lub te ż p o d sta w o w y , o raz w s z y s tk ie d o d atk i w y p ła c a n e p ra c o w n ik o w i p rzed z a c h o ro w a n ie m " .
P ra c o w n ik nie tr a c i ani w ó w c z a s p ra w a do o d s z k o d o w a n ia w e d łu g § 1154b) u st. o b y w . w razie- z a c h o ro w a n ia lub n ieszczęśliw eg o w y p a d k u , jeśli po sw e m z a c h o ro w a n iu z o sta ł w y d a lo n y z p ra c y . P o s ta n a w ia ta k § 1154b) u st. o b y w . O ile jed n ak p ra c o w n ik zg ło sił się c h o ry lub d o zn ał n ie s z c z ę śliw e g o w y p a d k u W czasie, g d y w ie d z ia ł już o sw ej w y p o w ied zi lub w y d a le n iu z p ra c y , w ó w c z a s n iem a w e d łu g •§ 1154b) ust. o b y w . p ra w a u s ta w o w e g o .
P o sta n o w ie n ie § 1154b) u s ta w y o b y w ., podobnie ja k i w s z y s tk ie p o sta n o w ie n ia p o w szech n ej u s t a w y c y w iln ej, m ają c h a ra k te r z a s iłk o w y i n a le ż y je s to s o w a ć ty lk o w te n c z a s , o ile d a n a k w e s tja praw na- nie je s t u re g u lo w a n a sp e c ja ln ą u s ta w ą , lub g d y ta k a sp e c ja ln a u s ta w a n ie je st ja s n a lub zupełna.
D la te g o p o sta n o w ie n ia § 1154b) u st. cy w iln ej nie o d n o sz ą się do o só b , p o d le g a ją c y c h u sta w ie o p ra c o w n ik a c h p ry w a tn y c h , alb o w iem w § 19 te jż e u s ta w y k w e s tja p ła c y p ra c o w n ik ó w p ry w a tn y c h w c z a sie c h o ro b y je s t sz c z e g ó ło w o u re g u lo w a n a i to spo
so b em dla p ra c o w n ik ó w p ry w a tn y c h k o rz y s tn ie jsz y m . P o s ta n o w ie n ia § 1154b) u st. c y w . nie d o ty c z ą ró w nież p ra c o w n ik ó w p u b liczn y ch , k tó r z y n a w y p a d e k
— 45 —
c h o ro b y m ają z a p e w n io n ą p lą c ę n a p o d sta w ie in n y ch p rzep isó w .
P o s ta n o w ie n ia § 1154b) o d n o szą się g łó w n ie ty lk o d o ro b o tn ik ó w , z a tru d n io n y c h w z a k ła d a c h p o d le g a ją c y c h p o stan o w ien io m reg u lam in u p rz e m y s ło w e go, to je st do ro b o tn ik ó w 1 fa b ry c z n y c h , p rz e m y s ło w y ch , dalej do n ie k tó ry c h k a te g o r y j ro b o tn ik ó w ro ln y ch o ra z do ro b o tn ik ó w leśnych.
§ 1154b) u s ta w y c y w . o b o w iązu je ta k ż e w s to su nku s łu ż b o w y m g ó rn ik ó w , alb o w iem p o w sz e c h n a u s ta w a g ó rn ic z a w o g ó le nie reg u lu je p ła c y g ó rn ik a w razie jego z a c h o ro w a n ia , ta k , że i tu ta j n ależ y u ży ć p o sta n o w ie ń u s ta w y c y w iln ej, ja k ro z s trz y g n ą ł ta k ż e N a jw y ż sz y S ąd w sw e m o rz e c z e n iu nr. 41 z roku 1919.
Ubrania
Płaszcze ^ *****
Stan Centralnej Kasy brackiej.
K rytyczn y sta n C en traln ej K asy b rack iej i p a lą ca k on ieczn ość san acji u b ezp ieczen ia g ó rn iczeg o w ynika z cyfr, k tó re jask raw ię d ow o d zą, jak z rok u n a rok t a in stytu cja ponosi s tra ty .
N asam p rzód p od ajem y tab elk ę, z k tórej w id ać, jak sy stem aty czn ie u b y w ało p lą cą cy ch człon k ów a p rzy
b yw ało em ery tó w . Od roku 1921 liczb a człon k ów a. liczb a prow izjonistów w yn osiła :
— 46 —
Z 31 ./XII roku
L ic zb a p ła cących
L iczba em erytów
em ery tó w w d ó w sierot
1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934
196 843 152383 147.478 134.003 137.063 133.981 135.801 140.340 129.644 117.111 106.357 99.055 97.797
25.197 29 968 34.904 42.023 43.417 43.604 43.318 43.051 44.442 47.864 50 627 53.400 55.873
27.687 28.715 29 450 29.279 29.688 30.138 30.533 30.885 31.246 31.683 32.079 32.80!) 33.897
16.496 18.299 13.193 14.760 15.228 13.869 12 275 10 823 9.092 8.500 8.422 8.400 10.268
69.380 76.982 77 547 86.062 88.333 87.611 86.126 84.759 84.780 88.047 91.128 94.600 100.038
Z 1 m ajem
1935 96.708 55 778 33.988 10.343 100.109
R ó żn ica
w ob ec r. 1921 I ó . IGO
W obec sy tu acji, k
+30.581 | f 5.301 | -6 .1 5 3 1+30.729 iedy liczba plącących członków sta le m a le je a cyfra em erytów rośnie, m u siały u p ad ać do
chody C en traln ej K asy b rackiej a podnosić się jej w y
d a tk i. W la ta c h 1 9 2 1 -1 9 3 4 zap ła c o n o w k ła d e k a w y - p la c o n o pen sisto rn :
W roku
Z a p łaco n o n a w k ła d k a c h w 1000 Kó
W y p ła c o n o r a e m e ry tu ry
w 1000 K ó
R ó ż n ica w
4- —
1000 K ć
1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934
141,237 135,535 136,499 137,542 141,730 139.000 126.000 113.000 103.000
98,690
158.000 162.000 164.000 163.000 162.000 163.000 172.000 182.000 190,000 200,446
— 16,763
— 26,470
— 27,501
— 25,458
— 20,270
— 24,000
— 46,000
— 69,000
— 87,000 -1 0 1 ,7 5 6
R azem 1.272,228 1.716,446
47 —
—444,218
Końcem roku 1934 w y n o sił deficyt C en traln ej K asy brackiej ju ż 444,218.000 Kć. W ciągu r o k u 1935 j u r te n deficyt p rzek ro czy ! sum ę p o i m ilja rd a Kc. G dyby przy obecnych w aru n k ach p ła c e n ia p rz e z cały ch 5 la t S i l w ydano an i g ro s z a z w pływ ających do C e n tra ln e , Kasv brack iej o p ła t jeszczeb y nie p o k ry to teg o defi
cytu T o są n a s tę p stw a ciąg łeg o o d w lek an ia sa n a c ji z ag ad n ien ia C en traln ej K asy b rack iej p rz e z oficjaln e
czynniki. _ _ _ _
Nowy regulamin postępow ania przed sądami rozjemczymi ubezpieczaln
od nieszczęśliw ych wypadków.
Rozporządzenie rządowe z dnia 22 grudnia 1934 L. *6*
Dz. ust. i rozp. ustanowiło nowy regulamin postępowania przed sądami rozjemczymi ubezpieczaln od wypadków z wa - nością od I stycznia 1935- Ze wzgl«du ™ ważność sprawy podajemy bliższe objaśnienia.
D o c h o d z e n ia p r e te n s y j.
Pretensji wobec ubezpieczalni trzeba — jak dawniej — w m a g a ć skargą w sądzie rozjemczym w terminie jednego roku od dnia, w którym u b e z p ie c z o n e m u (osobie domagają
cej się renty) doręczony został wymiar ubezpieczalni od w y
padków t. j wymiar, na podstawie którego bądź to wymie
r z o n a została renta od w ypadku, albo inna renta lub od-
szkcdowanie, czy też wymiar, mocą którego ubezpieczalnia od wypadków odrzuciła prawo do renty w r e s z c i e orzeczenie, na podstawie którego została renta obniżona lub jej wypłata
" 'j e s t T o'postanow ienie dla Czech, Moraw i Śląska. D la Sło- waczyzny i Rusi Podkarpackiej brzmią one coś odmienmej.
P o s t ę p o w a n ie s ą d o w e .
Dla postępowania przed sądami rozjemczymi .obowiązują, o ile w rozporządzeniu tem niema przepisu skarzycielskiego, przep sy o postępowaniu przed sądami powiatow em i w spra
wach spornych, z wyjątkiem spraw drobnych. W krajach historycznych są to sądowe p r z e p i s y re g u la m in u sądowego z roku 1895, na Slowaczyźnie 1 Rusi Podkarpackiej, pr
pisy ustawy z roku 1 9 1 1. Są to te same przepisy, które obowiązują również przy postępowaniu przed sądami pracy.
Z a s tę p s tw o p ra w n e .
Skarżący (renciści) mogą się dać zastępować przed sądem rozjemczym bądź przez zastępcę prawnego (adwokata, notar- jusza, publicznego notarjus?a lub innego pełnomocnika). Mogą oni udzielić pełnomocnictwa każdej osobie prawne), zdolnej do prowadzenia rokow ań sądowych. Pokątni jednak obrońcy są wykluczeni. Nowością jest postanowienie co do tego, że niektóre osoby mogą zastępować skarżycitla nawet bez pełnomocnictwa. Jest to małżonek, który z poszkodowanym żyje we wspólnem domostwie, dalej krew ni poszkodowanego, o ile zaś takow ych niema, także inne osoby. Są one upra
wnione do postępowania [ osrkodow an go w rozpoczątem już postępowaniu i bez pełnomocnictwa, o ile wykażą się świa
dectwem publicznego szpitala i lekarza, stwierdzącem, że zastępowana osoba w skutek stanu, wywołanego nieszczęśli
wym wypadkiem lub chorobą, nie jest w stanie udzielić peł
nomocnictwa. Tego rodzaju zastępcy są jednak ograniczeni w tym kierunku, że nie mogą zrezygnować ani z pretensji zastępowanej osoby, ani też umawiać się o zawarcie ugody lub zrzec się ich praw procesowych. O ile taka osoba po
trzebuje do obrony swych interesów opiekuna, ustanowi go na podany wniosek sąd rozjemczy. W niosek może podać po
szkodow any lub podane osoby.
S k a r g i.
Skargi, wnioski, oznajmienia oraz inne oświadczenia stron należy wnieść na piśmie lub podać ustnie do protokołu.
Skarga powinna być sporządzona podwójnie. Protokół o skardze, wniosku lub innem oświadczeniu strony może być spisany u sądu rozjemczego lub, o ile strona mieszka poza obwodem sądów powiatow ych, utworzonych w siedzibie sądu rozjemczego, w sądzie powiatowym według miejscowości i za
mieszkania stron. Sąd zobowiązany jest udzielić stronie po
trzebnych informacyj i dać jej potwierdzenie o spisanym protokołu.
W pistm nej skardze należy zawsze dokładnie uwidocznić : 1. Sąd, do którego podanie jest przeznaczone.
2. Imię i nazwisko oraz adres skarżącego i strony prze
ciwnej, przyczem muszą być podane przez stronę wnioski.
— 49 — 4
