Wróbel, Piotr
"The eclipse of a great power. Modern
Britain 1870-1975", Keith Robbins,
London and New York 1983 : [recenzja]
Przegląd Historyczny 75/4, 830
1984
Artykuł umieszczony jest w kolekcji cyfrowej bazhum.muzhp.pl,
gromadzącej zawartość polskich czasopism humanistycznych
i społecznych, tworzonej przez Muzeum Historii Polski w Warszawie
w ramach prac podejmowanych na rzecz zapewnienia otwartego,
powszechnego i trwałego dostępu do polskiego dorobku naukowego
i kulturalnego.
Artykuł został opracowany do udostępnienia w Internecie dzięki
wsparciu Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego w ramach
dofinansowania działalności upowszechniającej naukę.
830
Z A P I S K Izgodę co do pod staw o w y ch zasad p o rzą d k u społecznego (nie oznaczało to oczy w iście b ra k u k onfliktów ) oraz płynność g ran ic m iędzy u k sz ta łto w a n y m i w pełn i w d rugiej połow ie X IX w iek u głów nym i n u rta m i politycznym i: lib eralizm em i konserw atyzm em . E w o lu u jący , „d ynam iczny” c h a r a k te r ty c h dw óch zasadniczych te n d e n c ji ideow ych sp ra w ia ł, że te sam e sy stem y poglądów zm ieniały n ie ra z z a sadniczo sw e fu n k c je społeczne. K o n flik ty pom iędzy poszczególnym i d o k try n am i ro zg ry w a ły się w trze ch płaszczyznach: sto su n k u do zm ian, do problem ów w o ln o ści i rów ności, w reszcie sto su n k u do państw a.
N astęp n y tom serii — rów n ież a u to rstw a W ik to ra O siaty ń sk ieg o — pośw ięco n y je st w spółczesnem u k o n serw aty zm o w i i liberalizm ow i am ery k ań sk iem u .
T. K.
K eith R o b b i n s , T h e Eclipse o j a G reat P ow er. M odern B rita in
1870—1975, L ongm an, L ondon an d N ew Y ork 1983, s. 408.
W obec ogrom nego p rz y ro stu m on o g rafii pośw ięconych dziejom W ielkiej B ry ta n ii ta k ż e n a ry n k u an g ielsk im pojaw iło się o sta tn io za p o trze b o w a n ie na syntezę p rz e d sta w ia ją c ą a k tu a ln e poglądy i s ta n b a d a ń h isto rio g ra fii b ry ty jsk ie j. Z ad a n ie to sp ełn ia se ria „F o u n d atio n of M odern B rita in ”, n a k tó r ą s k ła d a ją się: „The T ra n sfo rm a tio n of M edieval E n g lan d 1370—1529” J o h n a A. F. T h o m s o n a , „T he E m ergence of a N atio n S tate. T he C o m m onw ealth of E n g la n d 1529—1660” A lan a G. R. S m i t h a , „T he M aking of a G re a t P o w er. P re -in d u s tria l B rita in 1660—1783” G oeffreya H o l m e s a , „T he F o rg in g of th e M odern S tate. E a rly I n d u s tria l B rita in 1783— 1870” E rica J. E v a n s a o raz p ra c a R o b b i n s a. A u to rzy w szystkich ty c h książek są p ro fe so ra m i h isto rii w y k ła d a ją c y m i n a u n iw e r sy te ta ch Szkocji i W alii, co zd an iem w y d aw cy zm niejsza niebezpieczeństw o n a d m iernego an glocentryzm u.
„The Eclipse of a G re a t P o w e r”, podobnie ja k in n e części serii, nosi c h a ra k te r k o m pendium przeznaczonego do stałego użytku. T e k st podzielono n a cztery ro z działy o m a w iają ce podokresy: 1870—1901, 1901—1931, 1931—1956 i 1956—1975. K aż dy rozdział o tw a rty k ró tk im k a le n d a riu m n ajw a żn iejsz y ch w y d arze ń za w iera poza zw ięzłym przeglądem h isto rii politycznej c h a ra k te ry s ty k ę najw ażn iejszy ch , w spół czesnych problem ów społecznych i ekonom icznych. R ozdział pierw szy, po d su m o w u ją c y cztery poprzed n ie k sią żk i serii, p rze d sta w ia n a w stę p ie s ta n im p eriu m — k ró tk i opis jego poszczególnych eu ro p e jsk ic h i p o zaeu ro p ejsk ic h części u p ro g u X X w ieku. T e k st za m y k a obszerny aneks i b ib lio g ra fia, z a w ie ra ją c a w y b ra n e p r a ce pośw ięcone ogólnej h isto rii W ielkiej B ry ta n ii, dziejom jej sto su n k ó w z E u ro p ą i w łasn y m i te ry to ria m i zam orskim i, p a rtio m politycznym , u działom w w o jn ac h i polity ce św iatow ej, c h a ra k te ro w i Z jednoczonego K ró lestw a , jego m iastom i w si, ekonom ii, k u ltu rz e, ośw iacie, relig ii i sportow i. A neks p rz e d sta w ia sta ty sty k ę lu d ności W ielkiej B ry ta n ii za la ta opisyw ane w książce, listę n azw isk n ajw a żn iejsz y ch u rzęd n ik ó w p ań stw o w y ch od ro k u 1868, ew olucję sy stem u w yborczego, w y n ik i w yborów , p o d sta w o w e d an e dotyczące przem y słu i p rz e m ia n społecznych oraz m a py w y ja śn ia ją c e h isto ry czn e i obecne b ry ty js k ie sy stem y a d m in istra cy jn e .
P. W.
M a rth a M a m o z ' đ i , H erren m en sch en . F rauen im deu tsch en K o
lonialism us, R ow ohlt V erlag, H am b u rg 1982, s. 311.
K siążka M a rth y M a m o z a i p ra c u ją c e j ja k o ek o n o m ista i socjolog w tr z e cim św iecie p o d ejm u je pro b lem d otąd w lite ra tu rz e n ie op raco w an y . W ydano ją ja k o duży pa perback w se rii „F ra u e n a k tu a ll”, choć tru d n o zrozum ieć co w y d a
