Scenariusz lekcji: Orszak Muz Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego
Cele lekcji
a. Wiadomości:
* Uczeń wie, ile było Muz, czego były patronkami oraz jakie posiadały atrybuty.
b. Umiejętności
* Uczeń umie scharakteryzować poszczególne Muzy opisane w wierszu; uczeń umie powiedzieć, czym się opiekowała każda z Muz, np. Klio; uczeń potrafi opisać, w jaki sposób zostały one ukazane w wierszu K. I. Gałczyńskiego.
2. Metoda i forma pracy
Bezpośrednie - zapisanie numeru i tematu lekcji na tablicy; powitanie uczniów.
Pogadanka – za pomocą pytań uczniowie sami poznają niektóre zagadnienia.
Praca z grupą - uczniowie interpretują wskazane fragmenty wiersza.
3. Środki dydaktyczne
Gałczyński K.I., Wybór poezji, wyd. BN, Wrocław 1967
4. Przebieg lekcji
a. Faza przygotowawcza
1) Czynności wstępne - Witam uczniów; zapisuję numer, temat lekcji na tablicy, sprawdzam listę obecności.
Rozdaję uczniom tekst utworu, który będziemy omawiać na lekcji.
Dzielę klasę na grupy, którym zadaję zinterpretować dany fragment wiersza oraz odpowiedzieć na pytania:
1. Jak nazywa się dana muza?
2. Czego jest patronką?
3. Jaki jest jej atrybut?
4. Jak została ukazana w wierszu?
Grupa I:
„Muzy”
„Muzy:
Siostry greckie jesteśmy: Muzy i Kameny, Pierydy;
Parnas i Helikonu zna nas wąwóz falisty;
my zstępujemy wąwozem, życiu służące Kameny, z Apollinem wysokim, przez Mozartowskie doliny;
Jowisz w noc księżycową spłodził nas z Mnemozyną, Pamięcią. Jest nas dziewięć. Euterpe orszak zaczyna.
Euterpe:
Jestem fletem. Gdy gram, to jakbym przemawiała, a gdy przemawiam, to
w mej mowie słychać dźwięk, a gdy przychodzi noc,
ja, melodia wytrwała, zawieszam czerwoną flagę na szczycie Notre-Dame”.
Grupa II:
„Polihymnia:
Ja jestem rzewność. Z wami półgłosem rozmowę wiodę;
słów uczę, wypowiadanych przy niebieskiej lampie naftowej.
Ja ułożyłam „Pierwiosnek” – ach, któż tak dzisiaj potrafi?
Przedstawiają mnie w pozie żałosnej jak na staroświeckiej fotografii.
Terpsychora:
A ja jestem energiczna, bo lira jest moja broń,
broń wielostrunna, broń wielodźwięczna, nie wstrzymasz stóp. Kiedy gram,
Ziemia tańczy. I jak kapelusz księżyc wiruje niepewnie.
Słuchajcie: sam Orfeusz
od dwóch dni kocha się we mnie!”.
Grupa III:
„Erato:
Złoty grzebień we włosach.
Złoty promień na wrzosach.
Groby przy drodze.
I o Urszulce Kochanowskiej.
I nad mogiłami poległych za Polskę – jak wiatr – zawodzę.
Kalliope:
Kochanowski na moją górę wdarł się z samego rana.
Ja jestem kształt obiektywny w wieńcu tryumfalnym promieni”.
Grupa IV:
„Do Thalii:
która najdroższe imię przypomina, jak struna gitary – promień;
I matka, słońce, dziewczyna, śmieszny wiatr przez sitowie;
która kochała Puszkina, Puszkina i Mickiewicza, Salve, Thalia, liubimaja!
wietrzna muzo komiczna!
Włosy, kiedym przy tobie, jak liście na łbie mi tańczą.
Thalia – rozległy człowiek.
Thalia – najukochańsza!
Melpomene:
Zaś moje łagodne światło zacność poczynań oświetla, światło mych oczu, co padło na oratoria Haendla.
Beethoven, jak niedźwiedź, wieniec wyrwał mi z rąk i zdeptał.
I moje ruszyło tchnienie inkaust w Szekspira sonetach.
Nad „Jowiszową” Mozarta
przelatuję z tragiczną maską ja, Melpomene uparta,
grom gromom. Blaski blaskom”.
Grupa V:
„Urania:
Przeto, kowalu skromny,
nie wzdrygaj się, wejdź w me progi!
Ja, muza astronomii, matematyki i technologii.
Kiedy zrozumiesz mój głos i rytm techniczny w mych trelach, wiersz twój zbudujesz jak most, po którym przejdzie kapela.
Klio:
Służę wytrwałym. Upornie myśl jak młot kuje dnie.
Ludom czytam Historię.
Historię WKP (b).
Muzy:
Siostry zwycięskie, rówieśne, jesteśmy siostrami waszymi.
Bo nowe muzy jesteśmy:
pracujemy, śpiewamy, tańczymy:
Thalia, muza tragiczna,
Polihymnia, Kaliope, Erato i Urania, która ład czyni, i Terpsychora taneczna,
i Euterpe waleczna,
a na końcu Klio, Historia, Klio – laurodawczyni”.
Gałczyński K.I., „Muzy”, [w:] tegoż, Wybór poezji, wyd. BN, Wrocław 1967
Następnie każda grupa omawia wyniki swojej pracy; uczniowie zapisują do zeszytu wspólne wnioski.
b. Faza realizacyjna c. Faza podsumowująca
1) Utrwalenie wiadomości - Pytam uczniów, czy wszystko jest dla nich zrozumiałe.
2) Zadanie pracy domowej - Jako pracę domową zadaję uczniom przyswoić sobie informacje podane w czasie lekcji.
5. Bibliografia
Gałczyński K.I., „Muzy”, [w:] tegoż, Wybór poezji, wyd. BN, Wrocław 1967
