Zgromadzenie Żydów na placu w Lublinie - Irith Hass - fragment relacji świadka historii [TEKST]

(1)

IRITH HASS

ur. 1931; Lublin

Miejsce i czas wydarzeń Lublin, II wojna światowa

Słowa kluczowe Lublin, II wojna światowa, okupacja niemiecka, matka, ojciec, dziadkowie, zgromadzenie Żydów na placu, prześladowania Żydów, Niemcy

Zgromadzenie Żydów na placu w Lublinie

[W czasie wojny] widziałam to, czego jeszcze nigdy w życiu nie widziałam, [kiedy]

przyszli w nocy i wypędzili tatusia, i [kiedy] pierwszy raz byłam na Umschlagplatzu z dziadziusiem i z babcią, i z mamusią, i [kiedy] co raz widziałam przez okno jak maltretowali Żydów. Pamiętam także, że prowadzili nas na jakiś plac, może to jeszcze nawet nie był Umschlagplatz, bo jeszcze myśmy mieszkali na Pijarskiej jeszcze. W każdym bądź razie sprowadzili tam bardzo dużo Żydów na ten plac i trzymali nas, było strasznie gorąco.

Wiedziałam, że mamusia jest strasznie przejęta, dziadziuś i babcia starali się do mnie uśmiechać i, [mnie pocieszać], ale ja zrozumiałam, że to z tego powodu, że tatuś nie wie, co się z nami [dzieje] i [jak] wróci to nas już nie znajdzie. [Dlatego] nie myślałam nawet dwa razy, od razu podeszłam do jednego Niemca, który był tam z karabinem, nawet z psem, i powiedziałam mu takim łamanym niemieckim: „Proszę pana, niech pan nam da wrócić do domu, bo mój tatuś jest [w] pracy i nie wie, gdzie my jesteśmy i chcemy wrócić do tatusia.”. On popatrzył na mnie i myśmy wyszli, poszliśmy do domu.

Data i miejsce nagrania 2008-07-04, Lublin

Rozmawiał/a Tomasz Czajkowski

Transkrypcja Piotr Krotofil

Redakcja Weronika Prokopczuk