T U R A W Ą
NR Ą ZblM 'KWARTALNIK • CENA 1000 ZŁ
fes;
W I E S B I E R D Z A N Y I J E J Ś W I Ą T Y N I A
lizany widok kościoła
S A M O R Z Ą D A K U L T U R A
W c ałym kraju panuje atmosfera apatii, z n i e chęcenia i niemożności. Upa daj ąc a gospodarka v/nosi coraz, mniej do skarbu państwa. Nie ma co i czym dzielić. W sz cze gó ln ie trudnej s y
tuacji jest tzw. sfera budżetowa. Brak p i e niędzy na renty i emerytury, na służbę z d r o wia i oświatę, policję i prokuraturę, na k u l turę i sport. W szkołach z m n ie js za się liczbę godzin nauczania, w s z pit al ac h zam yka o d d z i a
ły, upadają teatry, r ozwiązuje się domy kultu
ry, niektóre kluby sp ortowe w yc o f u j ą swoje drużyny z rozgrywek.
dokończenie na str. 2
DZIAŁALNOŚĆ BIBLI O T E K W NOWYCH W A R U N K A C H
Z chwilą likwidacji od 1991 roku Funduszu R o z woju K u l t u r y b i b l i o t e k i fin an so wa ne są przez samorządy. Do tego czasu Gmi nn a Biblioteka Pu bliczna prowadziła swoją d z i a ł a l n o ś ć poprzez GBP i 5 filii: w Zawadzie, K o t o r z u Małym, W ę grach, Ligocie Turawskiej i Bie rd za nac h oraz 4 stałe punkty biblioteczne. Jako jednym z głć wnych zadań bibliotek jest zakup, opracowanie i udostępnienie nowości w yda wn ic zy ch. W 1991 roku dokonano zakupu 1.964 w o l u m i n ó w na kwotę 42 .658.100,-zt. Na koniec 1991 roku stan k s i ę gozbioru ogółem w b i b l i o t e k a c h wynosił 40.616 woluminów. Oprócz zakupu nowo śc i wydawniczych prowadzona w bibliotekach była także pr e n u m e r a ta czasopism. W 1991 roku o g r a n icz on o liczbę prenumerowanych czasopism do 9 tytułów w GBP.
dok oń cz eni e na str. 2
Ë łYSI I PRZEWODNICZĄCY SOŁECKICH U WÓJTA
Przedłużonym ramieniem gminnej administrac jest sołtys i rady so łeckie pos zc ze gól ny ch wsi Oni to są reprezentantami i p rz ed stawicielami swoich wsi wobec tej adminis tr ac ji. Najlepiej znają b o l ą c z k i , potrzeby i o c z e ki wa nia swoich
współmieszkańców. Razem z radą sołecką w s p ó ł działają w opracowaniu p lanu rozwoju w s i . Ich realizacja jednak w wielu przypadkach, głóv/nie z uwagi na brak lub skromne środki finansowe jest bardzo utrudniona lub w rę cz niemożliwa.
Jedynie aktywny i w pełni z a a n g a ż o w a n y udział mieszkańców wsi może być w s p a r t y przez Urząd Gtainy i doprowadzić do powodze ni a. To też nie
bez znaczenia jest postawa samego r e p r e z e n t a nta wsi-sołtysa.
dokończenie na str . ¿i
d o k o ń c z e n i e ze str. 1
[
Nasza g mina fu nk c j o n u j ą c a jako cząstka c a S A M O R Z Ą D A K U L T U R A 1
łości tzn. p a ń st wa nie stanowi enklawy i nie jest w o l n a od w i e l u trosk. Chociaż w wielu d z i e d z i n a c h n a sze go życia trudno b ył o by się o wy ch n i e d o s t a t k ó w finansowych doszu kać, to ś r o d k ó w na szeroko rozumianą k u l t u rę posiada nie za wiele. Czyż by zatem i w naszej g m i n i e nastąpi z mi erzch działalności k u l t u r a l n e j ? Cz yż by i s tni ej ąc e jeszcze k l u by sportowe i z es poł y folklorystyczne chyli
ły się ku u p a d k o w i ? Z e c h c e m y w kolejnych nr
"Fali" s z u k a ć o d p o w i e d z i na powyższe p y t a nia. Sz uk ać jej b ę d z i e m y u bezpośrednio z a
i nteresowanych, tzn. w zespołach i klubach, pod w s p ó l n y m tytułem: "Jak sobie radzą w '.'?
L e ona rd Richta d o k o ń c z e n i e ze str. 1
DZIAŁALNOŚĆ BIBLIOTEK
\W W NOWYCH WARUNKACH W/
Spadek c z y t e l n i k ó w w p or ów na niu do 1990 ro
ku s p o w o d o w a n y jest likwidacją U stałych punktów b i b l i o t e c z n y c h oraz zamknięciem od m-ca lutego do sie rp ni a filii w Węgrach.
Pomimo tego liczba w y p o ż y c z o n y c h woluminów wzrosła o 603 w p o r ó w n a n i u do 1990 roku. W zakresie p ra cy k ul tur al n o - o ś w ia t o w e j dzia - łalność o g r a n i c z o n a została do prowadzenia lekcji b i b l i o t e c z n y c h . O rga nizowane są w y cieczki dzi ec i do bibliotek. Na bieżąco p r o wadzone są^/ystawy o k o l i c z n o ś c i o w e z okazji p r z y p a d a j ą c y c h r o c z n i c państwowych i lite - rackich. W y c h o d z ą c n a p r z e c i w zapotrzebowa - niom ś r o d o w i s k a p r z e j ę t o z Koła Mniejszości Niemieckiej w T u ra wie k si ęg ozb ió r w języku ni em i e c k i m w ilości 187 woluminów, u d os tęp niając go dla s ze r s z e g o kręgu czytelników.
Mamy nadzieję, że za p r z y k ł a d e m Koła M n i e j szości N i e m i e ck iej w T ur aw ie pójdą inne K o ła i p rz eka żą swoje k si ęg o z b i o r y do pozo - stałych b ibliotek. W związ ku z tym, że bi - blioteki w całości są finansowane przez sa
morząd, o p r a c o w a n o mi n i m a l n y plan potrzeb finansowych. Miał on za zadanie utrzymanie obecnej sieci bib li ot ec zne j, gdyż bardzo ła
two jest z l i k w i d o w a ć obecną sieć,ale o d t w o rzenie jej po p e w n y m okresi e czasu wymaga - loby o wi el e w i ę k s z y c h kosztów, niż jej u - trzymanie. Po mi mo tego, iż otrzymywaliśmy środki na z a b e z p i e c z e n i e min im al ny ch po - trzeb bibliotek, r e a l iz ow any był i jest n a dal, p r o g r a m o s z c z ę d n o ś c i o w y . W 1991 roku zwol ni ono p r a c o w n i k a w filii w Węgrach.
Obsługę tej pl ac ów ki po wi e r z o n o pracownikom Gminnej B i b l i o t e k i Publicznej, przy z a ch o
w a ) u d o t y c h c z a s o w y c h godzin otwarcia m a c i e -
U
rzystej p lacówki. Prac own ic y GBP wykonują swoje zadania w filii w Węgrach w ramach etatu - nie p o b i e r a j ą c z tego tytułu dodat kowych środków. Zd aj ą c sobie w pełni s p r a wę, że nie m o ż e m y o gr an i c z a ć się tylko do ot rz y m y w a n y c h ś r o d k ó w z samorządu, aby móc nadał funkcjonować, musimy ro*poe*ąć dadat»
kową d z i ał al noś ć. W związku z tym podjęto działania m a j ą c e na celu uru ch om ien ie w y p o życzalni k a s e t wideo, która rozpoczęła d z i a łalność 2 0.0 1. 1 9 9 2 r . w Gminnej Bibliotece.
W pr zy sz ło ści d z i a ł a l n o ś ć ta zostanie r o z szerzona o p o z o s t a ł e filie. Pozyski wa ne ś r o dki z tej d z i a ł a l n o ś c i pr ze znaczone będą na zakup d o d a t k o w y c h kaset oraz u t rz yma ni e biblioteki. R o z w a ż a m y także rozszerzenie naszej d z i a ł a l n o ś c i o inne zadania n p . sprzedaż książe k, co może być zrea li zow an e dopiero po z m i a n i e si edziby Gminnej B i b l i o teki Publicznej
Gr a ż y n a Szczurek
mjiierdmmeh
LZS "Sokół" B i e r d z a n y działa jakby na prze kór. J akby żył i d z i a ł a ł w innej r z e c z y w i stości. Nie zna p r o b l e m u braku środków fi nansowych tak d o k u c z l i w e g o wielu klubom.
Pow sz ec hni e p a n u j ą c y brak pieniędzy nie pr ze sz ka dza " S o k o ł o m " nie tylko w p r o w a d z e niu statutowej d z i a ł a l n o ś c i sportowej, ale ją jeszc ze ro zwija. Piłkarska drużyna s e n i o rów liczy 18 z a w o d n i k ó w . W klasie "B" z a j muje bar dzo w y s o k i e 2 -gie miejsce. Z dużym pow o d z e n i e m w "A" klasowej lidze gra druży na juniorów, s k u p i a j ą c a 20-tu c h ł o p c ó w . _ ,a- nowi ona n a t u r a l n e z a p l e c z e dla drużyny niorów. By dać w s z y s t k i m zawodnikom m o ż K wość gry, a nie tylko "grania ławy” , za - rząd klubu p l a n u j e z g ł o s z e n i e do rozgrywek drugiej d r u ż y n y se niorów. W niedalekiej pr zy sz ło ści klub po s two r z e n i u odpowiedniej bazy p r z y m i e r z a się do u tworzenia zespołu piłki ręcznej, k o s z y k ó w k i i piłki siatko - w e j . Marzy mu się ró w n i e ż kort tenisowy.
LZS Bi e r d z a n y r o z p o c z ą ł swą działalność już w 1948 roku. Brak od po w i e d n i c h warunków ś ro dk ów f i n a nso wy ch , a może przede w s z y s t ki m "p rz ywó dc y" s po wo d o w a ł jednak z czasem r o z w i ąz an ie się klubu. Praktycznie nie ist
niał przez 2 lata: 1969 - 1970r. Z zawodu hydraulik, z z a m i ł o w a n i a gołębiarz, zaan - gażowany s p o ł e c z n i k i s portowiec - M i c h a l czyk Hub er t p od j ą ł się w 1971r. reaktywo - wać d z i a ł a l n o ś ć klubu. Został jego preze - sem. Ob o w i ą z k i te pełni do dziś. Jego z-ca oraz k i e r o w n i k i e m k lu bu i drużyny seniorów jest Robert Panicz. Nad kondycją i techni-
d o k o ń c z e n i e na str.ćT,
W I ES D I E R D Z A N Y
I JEJ Ś W I Ą T Y N I A
O d c i n e k 6H i ^ r d z a n y - w n ę t r z e kościoła
Bier dz any to jedna z jedenastu wsi na leżących dn g miny Turawa. Położona jest na trasie łą- cr.ąrei O pole z Kluczborkiem. Na jw cz eśniejsze z a p i s y o jej istn ien iu pochodzą z 1279 roku Na le żv jednak przypuszczać, że wieś powsta - la d u ż o wcześ nie j, w okresie kiedy Śląsk p ó dl eqał państwu czeskiemu. D ynamiczny rozwój k u l t u r y m a t e ri al ne j i duchowej na Śląsku n o
tuje się v/ XIII wieku, w tamtym też okresie na pil duży na pł y w ludności na te tereny;
n ^ f e n się Leż wz możone z akładanie miast i w', i na prawie niemieckim. Z tym p ra w e m o s a d n i c z y m łączą się początki wsi Biedzany. Z jej początkami łączą się nazwiska takie jak Bogumił de Birc an ówczesny zarządca księcia Bo) •-.•oława z Opola, Andrzej de Berdzan, k t ó ry u c z e s t n i c z y ł w zakładaniu przez księcia Bolesława wsi Fa łkowice /1309/ oraz imię Bur k a rd u o , p i e r w s z e g o znanego z 1333 roku soł - Lyon wsi B ierdzany. Dopiero w n a s t ę p n y m s t u leciu, bo w 14A0 roku dowiadujemy się o i s t n i e n i u w B i e r dz an ach pierwszej d rewnianej ka
plicy, nato mi ast za datę po wstania obecnego k o ś c i o ł a uw a ża no rok 1711, jest to data wy - ryta na pod mu r ó w c e kościoła. Odkryc ie w ko - ś c i e l e w latach sie dem dz ie si ątyc h naszego siu locja star szy ch malowideł p o z wo li ło zwe - r y l i k : w a ć tę datę i uznać ją jako rok rozbu-
wątyni do d zis iejszych jej rozmiarów.
zrąb budo wli pochodzi p r a w dop od ob ni e stulecia. Trzeba jednak zaznaczyć, że do wy
G 1 óv/-
tradycja historyczna kościoła i ustne p r z e kazy przodków mówią o początkach sięgają cych XIII wieku. Kościół p arafialny ś w . Ja
dwigi, należy do nielicznej na Śląsku Opol
skim grupy świątyń drewnianych. W jego wnę.
trzu znajdują się rewelacyjne mal ow id ła mo
numentalne i to na skalę ogólnopolską.
Obejrzeć można przepiękną i na dodatek j e dyną w swoim rodzaju polichromię z XVII w . Pokrywa ona nie tylko strop, lecz także ściany n a w y ,transeptu i prezbiterium, a n a wet b alustradę chóru. Kompozy cj a scen ficiu- rałnych, ich różnorodność tematYczna oraz żywa kolorystyka świadczą o w y s ok im kun - szcie ma l a r s k i m nieznanego mistrza. S z c z e gólnie interesującym p r o b le me m jest zwią - zek p olichromii kościelnej z p o r z ek ad łe m ludowym z naszych okolic: "Wygląda jak bier- dzańska śmierć", ze sceną ma larską na p ó ł nocnej ścianie nawy. Otóż przedst aw ia ona nie kogo innego, jak właśnie "kostuchę"
prz yc hodzącą po siedzącego za stołem męż - czyznę w sile wieku. K o ń c z ą c ,można s t w i e r dzić, że niewielu uświad ami a sobie, iż w tej lasem otoczonej wsi, przy drodze do T u rawy i Ligoty T u r a w s k i e j , wznosi się godny obejrzenia zabytek dre wn ia neg o b ud o w n i c t w a s a k r a l n e g o .
mgr Walter Świerc
U l
dokończenie ze str. 1
SOŁTYSI I PRZEWODNICZĄCY RAD SOŁECKICH U WÓJTA
Jego aktywność, zaangażowanie, umiejętności o r g a n i z a t o r s k i e i własny przykład decyduje często, że staje się zaczynem dobrej roboty.
Z n acz na część zmodernizowanych w poszczegól- nych wsiach d r ó g ,budowanych remizach s t r a ż a ck ic h i innych, byłaby właśnie niemożliwa bez takich społecznych postaw. By jednak p r z e d s t a w i c i e l e poszczególnych wsi mogli w sp os ób s ku teczny pełnić d o b r o w ol ni e przez si e b i e podję te obowiązki, muszą posiadać nie
z b ę d n ą wiedzę. Dobrze zatem gdy orientują się w z ak res ie potrzeb nie tylko swojej wsi ale również planów i zamierzeń całej całej g m i n y , hierarc hi i potrzeb oraz możli wo śc i na
tury finansowej. Temu między innymi celowi w d n i u 1 4 . 0 2 . 1992r . poświęcone było s po t k a nie s oł ty só w i przewodniczących rad sołec - kich z w ó j t e m gminy. Na nim to p r z e d s t a w i o no re al i z a c j ę zadań z 1991r. i zami er ze ń na rok 1992.
D r o g o_w n i c_t_w o
1 m i l i a r d złot yc h wydano w m i n i o n y m roku na m o d e r n i z a c j ę dróg w Węgrach, K o t orz u Wiel - kim, B i e r d zan ac h oraz na mos t w Zawadzie.
Z uwagi na zbyt wysoki koszt - około 0,5 mld zł - nie zrealizowano mod ern iz ac ji drogi w Li g o c i e T u r a w s k i e j . Temat ten z os tan ie po d
jęty w b i e ż ą c y m roku. Również w 1992r. za - kłada się m od er nizację dróg w K ad ł u b i e Tu - rawskim, w Turawie ul. Rzeczna i Nowa, w Ko
lorzu M a łym ul. Zielona, w Z a k r zow ie Turaw- skiem. Zawadzie, Rzędowie ul. Leśna, w O s o wcu ul. Cmentarna. Remontowi zosta ną po dd a
ne n iek tó re odcinki dróg w W ę g r a c h i Mar - szalkach. Na powyższe zadania p rz ewidziano w g m i n n y m b ud żecie 2,5 mld złotych.
B u d o w n i c t w o
H
oddanie do użytku planuj® się jesz cz e w tym roku. W obiekcie tym tym p r z e w i d z i a n o pomle - szczenie dla poczty. Zakrzów T u r a w s k i docze -"
kał się wresz cie przebudowy szkoły. Jej u k o ń czenie powinno na wiele lat z a b e z p i e c z y ć po trzeby wsi w tym zakresie. G r u n t o w n e m u r e m o n towi poddano budynek szkolny w L i go cie T u r a w skiej .
| W o d o c i ą g i
Wójt gminy poinformował ze b r a n y c h o d o k o na ni u na terenie Marszałek nowego o d w i e r t u wodv. W y kazał on wodę dobrą, bez żelaza i ma iganu oraz jej znaczną ilość. W ni e d a l e k i e j p r z y s z łości planuje się przep ro wad ze ni e j e szc ze d r u giego odwiertu. Zważywszy iż woda z ob ecnego ujęcia jest nienajlepszej jako śc i /mangan/, fakt ten należy przyjąć z d u ż y m z ad owoleniem.
Wykor zys tu ją c terenowe obfite źródła wody z a mierza się zwodociągować K o t ó r z Mały i Wielki oraz Marszałki. Istnieje p r a w d o p o d o b i e ń s t w o występowania dużych złóż i r ó wni eż dobrej w o dy w K ad łubie Turawskim. G dy by te p r z y p u s z c z e nia się potwierdziły, to i s t n i a ł a b y mo ż l i - ^ j ć zwodociągować Kadłub Turawski, Ligotę
ką i Rzędów.
K u l t u r a
Trwa adaptacja byłego młyna w T u r a w i e na mu - zeum etnograficzne. Do chwili obecnej obiekt został zabezp ie cz on y i w całości od ze wn ą t r z odnowiony za sumę około 100 min. zt. W y k o n a n o również d ok um entację na a d a pt ac ję wnętrza. Ko
rzystając z okazji W ó j t -W al te r Św ie rc zwrócił się do s oł tys ów i p r z e w o d n i c z ą c y ch rad s o ł e c kich, a za ich p o ś r e d n ict we m do w s z y s t k i c h mi es zk ań ców gminy o pomoc w zbie ra ni u i gro - madzeniu eksponatów.
W d a l s z y m ci ągu realizowana jest budowa n o wego obiek tu Urzędu Gminy. W m i n i o n y m roku w y d a n o 2,7 mld złotych. W bud ż e c i e na 1992r z a b e z p i e c z o n o 3 mld złotych. C h o c i a ż kwota ta p r a w d o p o d o b n i e nie wyst arc zy na całość prac, planuje się ukończenie b u d o w y obiektu na p r z e ł o m i e wr ze śn ia -p a ź d z ie r n i k a br. Poza Urzęd.em G m i n y w budynku tym p r ze zna cz on e są p o m i e s z c z e n i a dla Gminnego Ośro dka Zdrowia, Gmin ne j Biblioteki Publicznej, Z e s po łu E k o n o m i c z n o - A d m i n i s t r a c y j n e g o Szkół, dla Gmi - n ne go Z a rz ąd u Mniejszości Niemieckiej i in
ne. W końco wy etap wkracza budo wa Remizy Straża ck ie j w Wągrach. Oddanie jej do u ży t ku p r z e w i d z i a n e jest w maju br. R ó wn ie ż spra
wnie p r z e bi eg aj ą prace przy b u dow ie Remizy S t r a ż ac ki ej w Ligocie T u r a w s k i e j , której
Skarbnik urzędu - Teresa Król - p r z e d s t a w i ł a zebranym plan dochodów i w y d a t k ó w gminy na 1992r. Dochód szacuje się na o k oł o 20 m i L ~ - dów złotych. Gmina realizuje r ó wn ie ż p r z ^ Ł i ę - wzięcia pokrywane z środków poza gminnych. I tak na ukończeniu jest budowa w y s y p i s k a w Bierdzanach za 800 min. złotych. R ów ni eż z środków finansowych urzędu w o j e w ó d z k i e g o mo - dernizowany jest odcinek drogi w Turawie.
| W i o s ę n n ę _ p o r z § d k i
Za istotną sprawę wraz z p r z y s t ę p o w a n i e m do co rocznych po rządków w ios en ny ch uznał Wójt Walter Świerc porządkowanie s o łe ctw pod w z g l ę dem oznako wan ia nazw ulic jak i n u m e r a c j i b u dynków. Formę i sposób reali za cj i tegoż p o z o stawiono decyzji samych sołtysów. W s k a z a n o natomiast na niezbędność z a g adn ie ni a. Zachodź/
również według wójta k o n i e czn oś ć u r e g u l o w a n i a spraw związanych z obiektami o c h a r a k t e r z e pu blicznym. Obiekty owe często p r z y n o s z ą nawet określone dochody, natomiast brak je dn oz na - cznego określenia osób za nie o raz ich otoczę
dokończenie na str. 5
\
o o k o n c z e n ie ze ; L r
'.MI.TYGI I I' R Z E W O D N I C7.ĄC Y li Ali ','U.KCK I CII U W Ó J T A
n i o od po wie dz ia ln ych. Wyd aje się - stwierdzi!
wó j t., i ż dobrze temu móg łb y służyć "regulamin obowi nzków uży lkov/nika obiektu". Do tematu L o go p o st ano wi on o wrócić. Wraz z nadchodzącą wiosną Zarząd Gminy T ur a w a ogłasza konkurs na na i r i okawszą Formę archite k t o n i c z ną budynków m ie sz k a l n y c h i z a g o s p o d a r o w a n i a ich otoczenia.
Z. j ° r i o regulaminem zapoznał s oł ty só w se kretarz gminy - Idward Malisz. Ko n k u r s r oz strzygnięty zoo tanin wdwóch grupach, tj . b udy nk ów w y b u d o wanych do |o/,5r . j z m o d e r n i z o w a n y ch do 1 9 8 5 r . oraz b ud yn ków w y b u d o w a n y c h w latach 1985-91.
l*o 1 ny Inkol regula mi nu p u b l i k uje my w n i n i e j szym numerze "Fali" na str. 6. Kończąc s p o t kanie sol łysi i p r z e w o d n i c z ą c y rad sołeckich przyjęli p r o p o z y c j ę wójta zo rga n i z o w a n i a i p r z e p r o w a d z e n i a tegor oc zn yc h gminnych doży - nok :*<> w rz e ś n i a w Z a k r zow ie Turowskim. Wsz.y-
•
u z.es l ii i o y ze br ani a uznali je z.a polrze- i pnży I er z.no, w y r a ża jąc z a d o w o le ni e z. je- ' 111 .11.Leonard Ki chla
F ¡H ê
■y 0 j
l v
1.1
ï & f t l z C M c u b \
znwa pe łn i ą c y o bowiązki trenera Ginter Go- laiek. U m i e j ę t n o ś c i juniorów podnosi nato- II! i a s i
■ i - i .
Teodor l.osek. Nie s amym sportem "Sokół"
Nie zam yk a się sam w sobie. Klub jest inii jalorem i o r g a n i z a t o r e m życia kultura ln e-
wsi . Koiik.nrsy I ańca towarzyskiego, konkurs k" o i y o i yrzny , zawody wędkarskie, festyny, :■ v' 1 V,M k a r n a w a ł o w e dla dzieci i mło - 'lii . y szl-.n I ne j, io tylko n ie kt ó r e przykłady.
Ni** - i inni klub również od św ia dc zeń na rzecz i i jej miesz ka ńc ów . Wyasygnował środki na [' T'*" i e kosz.l ów I łucznia, żużlu i m a szy ny -w y r ówu i a i k, i na bu d o w ę drogi. W sp omaga finansowe szk.elę i przedszkole. Z pomocy klubu korzysta rennie/. o« hol n i cza straż pożarna. Prezes Mi - cb a I r z y k widzi róv/nież p ot rze bę finansowego ws pa tr ia koła g os po dyń w i e j ski ch oraz m i e j s c o we w i kola mniejszości niemieckiej. Za tem więc u i ° lvlk.ii, iż. od I989r. "Sokół" nie korzysta
ż a d n v e11 dotacji, to jeszcze sam w sp om aga po- i i/"bująi yih . Dot ychcz as o w a owocna działalność k. łubu byłaby n iem oż li wa bez pełnego z a a n g a ż o wania / m i n o s o b o w e g o zarządu, jak również bez wsp ar ci a działalności "Sokoła" przez sympaty- I• * '’ klubu, lin n a j w i e r n i e j s z y ch i najofiarniej- h należą: Fmanuel V/alerowicz, Gotfryd Pa- lie i nim I d Gygan, Hubert llreja, Henryk l’o-
lok, Mar ia n Kowalczyk, sołtys- Bernard Rei- het. Bernard Skiba, Tadeusz Prochota, W e r ner Michalczyk, Jerzy Walerov/icz, Karol Wa- lerowicz i Jan l.echki . To oni - m u r a r z e , m a larze, stolarze uc ze stniczą be zin te resownie w o r g a ni zow an yc h przez klub pracach. Trzy ich wydatnej pomocy wvbudo wa no dużą salę klubową 7. szatniami, punktami WC i p r y s z n i cami. 7. czas em dobud ow an o kawiarnię. Z d r e nowano boisko piłkarskie. Wy bu d o w a n o 2 g a raże na autokary oraz p om ie szc ze ni e g o s p o darcze. Za go s p o d a r o w a n o w yd zi e r ż a w i o n y od PGR w B ierdzanach staw. W budowie jest. d u ży parking. I.ZS "Sokół" Bierdzany swoją dz ia ła ln ośc ią w środow is ku i dla ś r o d o w i s ka obala lezę do wodzącą niemożności d z i a ł a nia bez d o f i n ans ow an ia i bez sponsorów.
Naś 1 .adown i c Lwo wskazane!
Leonard Ricłita
In
mr*f - Z Ż Y C I A S Z K O Ł Y
L C E _ G =y = t _ A =M = i = N
kon ku rs u na naj ci e k a w s z ą formę a r ch ite kt on i - czną b u d y n k ó w m i e s z k a l n y c h i zabud ow ań gospo- da rc zy ch na terenie gminy Turawa.
§
1
.Zar zą d Gminy Turawa ogłasza konkurs na n a j l e psze- ro zw iązania archi t e k t o n i c z n o - f u n k c j o n a 1- iio b u d y n k ó w m i e s z k a l n y c h i zabu do wań gospodar c z y c h . V/ k o n k u r s i e mogą w ziąć udział wszyscy mi e s z k a ń c y gminy p o s i ad aj ąc y budynki m i e s z k a
lne i g o s p o d a r c z e na terenie gminy Turawa i są stałymi m i e s z k a ń c a m i gminy.
§ 2.
K o nk ur s roz st rz ygn ię ty z ost a n i e w dwóch gru - pach budynków, tj. bu dynków w y b u d o w a n y c h do 19A5r. i z m o d e r n i z o w a n y c h po 1985r. oraz bu - dy nk ów w y b u d o w a n y c h w latach 1986 - 1991.
§ 3.
(lady s oł e c k i e w y ł o n i ą komisje, które do dnia 31 i ipca br. pr z e d s t a w i ą swoje p r op oz yc je do Urzędu Gminy.
.1 . P r o p o z y c j e winny za wierać po dwa n a j c i e k a wsze budynki z grup w y m i e n i o n y c h w § 1 . 2. O ceniając, komisja będzie brała pod uwagę
nie tylko formę ar ch it ek ton ic zną , f un kc jo nalność, ale i estetykę całe go obejścia.
§ A.
Pow ołana p rzez Wójta Gminy Komis ja Gminna w terminie do dnia 20 wr ześnia br. wyłoni po 'dwóch z w y c i ę z c ó w w każdej gr up ie budynków.
§ 5.
Dla z w y c i ę z c ó w z każdej g rupy b ud yn kó w ustala się n as t ę p u j ą c e nagrody:
I m i e j s c e - 3 min. zł.,II m i e j s c e - 2 min. zł, I 11 m i e j scc> - 1 min. z ł .
Dalszo miej sc a w każdej grupie b ud ynk ów uho - no ro wa ne zostaną n agrodami rzeczowymi.
§
6.O g ł o s z e n i e w yn ik ów konkur su i w r ę c ze ni e nagród nastąpi na gminn yc h u r o c z y s t o ś c i a c h doży nko - wych o raz o g ł os zo ne zo st an ie w kw ar ta ln iku
"Fala".
N O W Y S O Ł T Y S
W Z A W A D Z I E
z z l-J-:.-:: '
Od roku w Z aw ad z i e nie było sołtysa. Na o s t a t nim ż eb raniu w i e j s k i m w dniu 12 grudnia I991r.
m i es z ka ń c y wybrali s o łt y se m panią Sabinę Kozo- łup. I’a u i sollys s e r dec zn ie g r a t u l uj em y wyboru i ż y czy my pomyślności w Lej trudnej i ważnej dzi ała Inośr i s p o ł o c z n e j .
W dniu 25 stycznia 1992r., pod opieką n a u czycieli i rodziców, na w s p a n i a ł y m balu k a r na wa ło wy m p r z e b i e r a ń c ó w bawiły się dzieci ze Szkoły Podstawowej w Ligocie Turawskiej.
Po z a k o ń cze ni u I semes tr u i sp otkaniu z r o dzicami na w ywiadówce, tradycyjnie już gj-t wielu lat, pierwsza sobota ferii z i mowy pr z e zn ac zo na jest na zabawę dla dzieci. R o dzi ce, p r z y g o t o w u j ą c y k os t i u m y dla swych p o ciech, są równie przejęci Imprezą Jak one same. V/ pięk ni e u d e ko ro wa nej sali z miga - jącymi światłami, przy gorącej he rb a c i e i śląsk im kołaczu, w rytmie ti k- ta k o w e g o 1 te le ra nk owe go disco, dzieci rozpo cz ęł y s w o je d w u t y g o d n i o w e ferie. A k ol o r o w e s z a l e ń stwo uw ie cz ni ł fotograf n i e z l i c z o n ą i l o ś cią zdjęć.
Dyr. szkoły
Danuta Matysek
9
Zarząd G mi ny w Turawie o g ł a s z afi pisemny p rz e t a r g n i e o g r a n i c z o n y
na spr z e d a ż dziatki Nr 6 6 A Karta Mapy i p o łożonej w T u r a w ! e - M a r s z a ł k i o powierzchni 0. A2 57 h a . Dzia łka p oło żo na jest przy skrzy żowan iu dróg T u r a w a - R z ę d ó w -Bierdzany.
Prz ez n a c z o n a pod z ab u d o w ę stacji benzynowe;
Działka jest uz b r o j o n a w sieć energetyczna.
Cena w y w o ł a w c z a działki wy nos i 122 min. zł.
7,ainetesowani prosz en i są o skła da ni e p i s e mnych ofert w U r z ę d z i e Gminy w Turaw ie ul.
Op o ls ka AO do dnia 18 m ar ca 1992r. W ad i u m w wysokości 1 2.200.000 zł należy w pł ac ić w kasie Urzę du G miny w T u ra wie lub na konto Urzę du Nr 9 5 3 A 9 A - 6 A 8 - I 33 PS w Opolu n a j p ó ź niej do dnia 18 marca 1992r. Pisemna o f e r ta powinna zawierać: imię i na zw i s k o lub nazwę of er en ta oraz, do kła dn y adres, datę
do k o ń c z e n i e na str,
6
dokończenie ze str. 6
Z
'Porządzenia oferty, ofer owa ną cenę. Otwarcie
•of er t nastąpi w dniu 19 marca 1992r. o g o d z . 10°° w Urzędzie Gminy. W tym samym dniu o d b ę dzie się również część niejawna przetargu.
Nieruchomość można o g l ą d a ć w dni robocze od poniedziałku do piątku. Informacji dodatkowych udzielać będzie p r a c own ik Urzędu Gminy w p o k o
ju nr 1. Oferent, który wygrał przet ar g uchyli się od zawarcia umowy k u p n a - s p r z e d a ż y traci wadium na rzecz sprzedawcy. S p r ze daw cy przy - sługuje prawo s wo bo dn ego wy bo ru ofert oraz prawo odwołania pr z e t a r g u bez podania przy -
MBfilDRIDE
W dniu 13 lutego br. w U rz ędzie Gminy odbyło oi'> spotkanie d z i ał acz y sp ortowych i zarządów
•
Iw LZS. U cz est ni cy spotkania negatywnie iii pracę dot yc hc zas ow ej Rady Gminnej LZS.Los Ponowiono dokonać w y b o r u nowych władz spor- t ov:vch. W skład obecnej Rady Gminnej LZS we - s ?. 1 i :
1) Jarosław S o k o l s k i - P r z e w . R a d y Gminnej LZS 2) Hubert M i c h a l c z y k - V - c e Przew. RG LZS
) Helmut Staś - V-ce Przew. RG LZS ',) Henryk Zapiór - c z ł o n e k RG LZS
) J ó z e f Fikus - c z ł one k RG LZS
rm-r.z.F.ciiNA
i n w e n t a r y z a c j aPRZYRODNICZA GMINY TURAWA
Na ni o c e n i e M i n i s t e r s t w a Ochrony Środowiska, Z a s o b ó w Naturalnych, W yż s z a Szkoła Pe da gog i
czna w Opolu dokonała in we nt ary za cj i przyro - zej gminy w 1 99 1 r. Powyższe opracowanie
'a się z trzech tomów, w który ch uwzglę- dinono p r z yr odn ic ze sk ładniki środowiska, g o spodarkę ś r o d o w i s k i e m p r z y r o d n i c z y m oraz b a r dzo szeroko p o t r a k t o w a n o .stan zagrożenia ś r o dowi ska p rzy ro dniczego. P r ze ka za ne opracowanie m ręce Wójta Gminy j est d o s k o n a ł y m materia - łom poznawczym, przede w s z y s t k i m wy ko rzystane z o s t a n i e do prac p l a n i s t y c z n y c h w najbliższym
i d a l s z y m okresie czasu.
lekcja "Fali" info rm uje w s z y s t k i c h swoich M o l n i k ó w i sy mpa t y k ó w o m o ż l i w o ś c i zamie-
zania na jej lamach życzeń imieninowych,
"łzi nowych, o k o l i c z n o ś c i o w y c h jak również lam. Zgłoszenia pr z y j m u j e se kr etariat Urzę- G m i ny . (?j £ * **-
POROZUM I F.N 1 F.
M l IpDZY GMINAMI
W dniu 13 lutego 1992r. w U rzę dz ie Gminy w Łubnianach zostało zawarte poro zu mi eni e m i ę dzy Zarządami Gminy Turawa i Łubniany w spra wie korzystania z wys ypisk ś m i e c i . Na podsta wie podpisanego p o r oz um ien ia sołectwa: Dą - brówka Łubniańska, Jełowa, Grabie i Koby Ino z gminy Łubniany kor zy sta ć będą bezpłatnie z wysypiska śmieci w Bierdzanach. Natomiast na zasadzie wza je mno śc i sołectwa Kotórz M a ły, Wągry i Zawada korz ys ta ć będą bezpłatnie z wysypiska śmieci w Kępie, gmina Łubniany.
Jest to porozumienie w i e l o le tni e i o b o w i ą z y wać będzie do czasu z amknięcia obu wysypisk.
Celem podpisanego poroz um ie ni a jest m i n i m a lizacja kosztów w yw o z u śmieci i odpadków ko munalnych z w y m i e n i o n y c h wsi do najbliższych wysypisk. W imieniu za rz ądó w gmin p o r o z u m i e nie podpisali: mgr Wal ter Świerc - p r z e w o d n i czący Zarządu Gminy Turawa oraz inż. Dieter Wystub - prz ew od ni czą cy Zarzą du Gminy Łub - n i a n y .
Konsul Thomas Strieder vr tFr&ędz>ie Gminy
Trzeciego lutego br. w icekonsul K onsulatu Generalnego Republiki Federalnej Niemiec we Wrocławiu spotkał się z Wó j t e m Gminy. P r z e dmiotem rozmów były problemy związane z n a uką języka n i emi ec ki eg o w szkołach, dotyczy ły szczególnie zab ez p i e c z e n i a ich w w ł a ś c i wą kadrę naucz yc ie ls ką oraz pomoce naukowe.
Z dużym z ai nte r e s o w a n i e m Konsul wysłuchał .informacji o s k u t e c z n y m w ejś ci u kapitału niemieckiego na teren gminy - chodzi tu szczególnie o Fabrykę W y r ob ów M et al ow yc h w Osowcu. Zasadn ic zym celem wizyty było jednak zebranie p od stawowych informacji o sposobie upamiętniania mie jsc na terenie Gminy T u r a wa i Łambinowice.
W
jgg| k o n k u r s y j
W ó j t G mi ny Turawa d z i ał ają c na podstawie art 36 ust. 4 ustawy o sy st em ie oświaty z dnia 7 w r z e ś n i a 1991r. /Dz .U .N r 95 z 25 paździer nika 1991r. poz. 425/ ogłasza konkursy na s t a n o w i s k a Dyrektora:
1/ P r z e d s z k o l a P a ń s t wo we go w 2/ P r z e d s z k o l a P a ń s two we go w 3/ P r z e d s z k o l a P a ń s two we go w 4/ P r z e d s z k o l a P a ń s two we go w 5/ Pr z e d s z k o l a P a ń s two we go w 6/ P r z e d s z k o l a P a ń s tw ow ego w 7/ P r z e d s z k o l a P a ń s t wo we go w 8/ P r z e d s z k o l a P a ń s two we go w
Turawie Zawadzie Osowcu Bierdzanach Węgrach
Kotorzu Małym Kotorzu Wielkim Zakrzowie Tur.
O f e r t y składać należy w zamkni ęt ych koper - tach z n a p ise m "Konkurs Państwowego Przed - szk o ł a w i . t ■ " w Urzędfeie Gminy » Gminny Z e s p ó ł E k o n o m i c z n o - A d m i n i s t r a c y j n y Szkół w T u r a w i e ul. O p ol sk a 6 w terminie do dnia 16 m a r c a 1992r. Konku rs zostanie prze pr owa dz on y w G ZE AS w Turaw ie ul. Opolska 6 w dniu 26 m a rc a 1992r.
I nf or ma cj i udziela dy rektor GZEAS w Turawie nr te le f o n u Turawa 72.
0° _ 59 ! 2§5§Qł§_WYlD§9§D§_§§ . d o k u m e n t y : - u z a s a d n i e n i e p rzy st ąp ie nia do konkursu - d o k u m e n t st wi e r d z a j ą c y kwalifikacje pe d a
g o g i c z n e
- o d p i s aktu m i an ow ani a
- o p i n i a z miejs ca pracy /z poza gminy/ za o k r e s pięciu o s t at ni ch lat
- a k t u a l n e ś wi ad e c t w o zdrowia
w ... . . " w Ur zę dz ie Gminy - Gminny Zespół E k o n o m i c z n o - A d m i n i s t r a c y j n y Szkół w Tura wi e ul. Opolska 6 w terminie do dnia 16 marca
1992r. Konkurs zostanie pr z e p r o w a d z o n y w G m i n n y m Zespole Ek o n o m i c z n o - A d mi n i s t r a c y j - nym Szkół w T u ra wie ul. Opolska 6 w dniu 2 kwietnia 1 9 9 2 r . Informacji udziela d y r e k tor GZEAS w T u ra wie - nr teł. Turawa 72.
U g _ z g i 9 § ą e n i ą _ w y m a g ą g g _ ! | _ y Q k u m ę n t y ! - uzasa dn ie nie p r z y s t ąpi en ia do konkursu - dokument s t w i e rd zaj ąc y k w a li fik ac je p e
dagogiczne
- odpis aktu m i a no wa nia
- opinia z m i e jsc a pracy /z poza gminy/ za okres 5 o s t a t n i c h lat/
- aktualne ś w ia dec tw o zdrowia
Star an iem pr ob o s z c z a z Kotor za W ie l k i e g o J ó zefa Swolanego oraz księd za W olfganga Tara- ry z F rankfurtu n. M. wydana została praca o cha ra kterze m o n o g r a f i c z n y m pt. "Das M a j o rat Turawa". A u t o r e m książki jest były p r o bos zc z Kotorza Wielkiego, który w latach 1865 - 1867 spisał dz ie je Turawa i jej o k o lic. Publikacja, obok ogromnej wartości p o znawczej, posiada także ciekawą szatę gra - ficzną. M on og raf ia na pisana jest w języku niemieckim, a oglą d a ć ją można w Urzędzi e Gminy w Turawie.
VJó j t Gmin 36 ust. 4 7 w r z e ś n i nika 1991 s t a n o w i s k
1/ Szk oły 2/ Sz ko ły 3/ Szkoły Szkoły Szkoły Szkoły Szkoły S z k o ły Sz ko ły sk na 4/
5/
6
/
7/
8/
9/
Ofe r ty tach z
y Tura wa dzi ustawy o sy a 1 9 9 1 r . /Dz r. poz. 425/
a Dyrektora:
Pods Ławowej Podstawowej Podstawowej Podstawowej Podstawowej Podstawowej Podstawowej Podstawowej Podstawowej ładać należy pisem "Konku
ałając na podstawie art stemie oświaty z dnia
.U. Nr 95 z 25 paździer ogłasza konkursy na
w Turawie
w Koto rz u Małym w Zawadzie w Węgrach w Osowcu w Bierdzanach
w Ligocie Turawskiej w Kadłubie Turawskim w Z akrzowie Turawskim w zamknię ty ch koper - rs Szkoły Podstawowej
II
g ? E K Ł A M A = i
i u MO
S p ó ł d z i e l n i a " S a m o p o m c C h ł o p s k a " w T u r a w i e
i n f o r m u j e w s z y s t k i c h m i e s z k a ń c ó w G m i n y T u r a w a /i n i e t y l k o / , że w s w y c h z a k ł a d a c h g a s t r o n o m i c z n y c h :
- T U R A W I E w r e s t a u r a c j i " T u r a w i a n k a "
- Z A W A D Z I E w r e s t a u r a c j i " M a r c i n "
o r g a n i z u j e na d o g o d n y c h w a r u n k a c h i p o k o n k u r e n c y j n y c h c e n a c h i m p r e z y w e s e l n e o r a z i n n e z b i o r o w e p r z y j ę c i a .
I s t n i e j e r ó w n i e ż m o ż l i w o ś ć w y n a j ę c i a l o k a l u d l a z o r g a n i z o w a n i a p r z y j ę c i a p r z e z z a i n t e r e s o w a n e o s o b y w e w ł a s n y m z a k r e s i e .
Z A P R A S Z A M Y !
P o z a t y m i n f o r m u j e m y , że p r o w a d z i m y n a t e r e n i e c a ł e j g m i n y s i e ć p l a c ó w e k d e t a l i c z n y c h b r a n ż y o g ó l n o s p o ż y w c z e j , a w n i ż e j w y m i e n i o n y c h m i e j s c o w o ś c i a c h o p r ó c z b r a n ż y o g ó l n o s p o ż y w c z e j p r o w a - d z i m y t a k ż e :
- w T u r a w i e : b r a n ż ę c h e m i c z n ą , r t v , a g d , t e k s t y l n ą , w a r z y w n i c z ą m i ę s n o - w ę d l i n i a r s k ą , " d o p r o d u k c j i r o l n e j "
- w W ę g r a c h : b r a n ż ę a g d , m e b l o w ą , c h e m i c z n ą , m i ę s n o - w ę d l i n i a r s k ą , " d o p r o d u k c j i r o l n e j "
- w O s o w c u : b r a n ż ę t e k s t y l n ą , m i ę s n o - w ę d l i n i a r s k ą
- w L i g o c i e T u r a w s k i e j : b r a n ż ę a g d , " d o p r o d u k c j i r o l n e j " , c h e m i c z n ą , t e k s t y l n ą
Z a p r a s z a m y r ó w n i e ż d o n a s z y c h M a g a z y n ó w T o w a r ó w M a s o w y c h w L i g o c i e T u r a w s k i e j i w K o t o r z u M a ł y m , g d z i e p r o w a d z i m y s z e r o k i a s o r t y m e n t n a w o z ó w m i n e r a l n y c h , p a s z t r e ś c i w y c h i d o d a t k ó w p a s z o w y c h , m a t e r i a ł ó w b u d o w l a n y c h , o p a l u na d o g o d n y c h w a r u n k a c h z a k u p u , a p r z y z a k u p i e w i ę k s z e j i l o ś c i d o s t a r c z a m y k l i e n t o w i t o w a r d o d o m u na t e r e n i e g m i n y .
P . T . K L I E N C I ! P A M I Ę T A J C I E , Ż E T Y L K O P L A C Ó W K I S P Ó Ł - D Z I E L N I " S C H " W T U R A W I E G W A R A N T U J Ą CI T O W A R N A J W Y Ż S Z E J J A K O Ś C I P O K O N K U R E N C Y J N Y C H C E N A C H , W C I Ą G Ł E J S P R Z E D A Ż Y I P R Z Y M I Ł E J O B S Ł U D Z E !
Z a p r a s z a m y !
E
- A co b ę d z i e s z robił chłopczyku , jak do roś n i e s z ? - B ę d ę w s z y s t k i m d zie c i o m zadawał takie głupie
p y t a n i e . Q
M a s z t a l s k i przy E c ik u pisze list do t eś ciowej . - E c i k ! J a k się dzieli teściowa ? - p y t a nagle.
- N a j l e p i e j siekierą - odpowiada Ecik . O
B a c o , ja k t a m wasz nowy sołtys ?
- J e s z c z e ż e m g o po trzeźwemu nie w i d z i a ł . - Co , tak pije ?
- JH e on , jo ...
O
B a c a siedzi w chałupie za stołem i słyszy, jak k t o ś w r z e s z c z y :
•S B a c o p o t r z e b u j e c i e drewno ? - Nie p o t r z e b u j ę - od powiada baca.
R a n o w y c h o d z i przed d o m , patrzy . a tu nie ma d r e w n a .
O N a u c z y c i e l k a p y t a :
- K o c h a n e dzieci , ile mucha ma n ó g ?
W V. V<7)
K t o stracił głowę , tego o n a c z ę s t o boi B e z m y ś l n o ś ć zabija . Innych .
Nie k a ż d a p alma pi e r w s z e ń s t w a rodzi kok os y .
Jes te śm y dalej sp oł ecz eń st we m stanov:ym- z p r z e w a g ą stanu nietrzeźwego .
Zwracaj się zawsze do bogów o b c y c h . W y s ł u c h a j ą cię poza k o l e j n o ś c i ą .
" D z i k a ś w i n i ą to brzmi s z l ac he tni ej n i ż po tłrostu " świnią " .
'
•
Z raju wygna no jedynie Adama i E w ę . A jak się stamtąd wydostały n a w o ln ość lwy , orły , małpy , pchły it p .
A nawet ja b ł k a ?
D o m y ś l e n i a potrzebny jest m ó z g , nie mó wi ąc już o człowieku .
W s t a j e K a r l i k j !
Ci, którzy mają ideę wciąż w gębie, m a j ą ją zazwyczaj i w p o b l i s k i m nosie
- A pani tso n ie m a w i ę ks zy ch z martwień ? O
M a m u s i u j e z d e m w ciąży .
- Bój s i ą B o g a ? D w a miesiące przed maturą, a ty m ó w i s z " jezdem " ?
- C z y p a n s za nowny życzy sobie piwo j a s n e czy ci em ne ? - C i e m n e . M a m żałobę .
Kiedy K a i n zabił Abla, a( t e n o s t a t n i pozosta ł n a to nieczuły , b y ł to pi er ws zy p r e c ed en s " Martwa o f i a r a nie z g ł a s z a s p r z e c i w " .
Kolejne uro d z i n y w I-szy d z i e ń wiosny obchodzi n a s z kochany Tatuś i Mą ż
B O G D A N Ż U L E W S K I k t ór em u n a j s e rd ec zni ej sze ż y c z e n i a z dr ow ia o ra z wszelkiej p o m y ś l n o ś c i n a niwie działalności a r ty st yc zne j
składają * > 2 * ^ dzi ec i Aga i Grześ oraz
żo n a Ter es a
K w a r t a l n i k " Fala ". Adres redakcji :46-045 T u r a w a ul. Opolska 40 R e d a k t o r naczelny- Leonard Richta, S e k r e t a r z re d a k c j i - Teresa Żulewska, R e d a k t o r techniczny- B arb ar a Majewska. Z : r e d a k c j ą stale w spó łpracują : W a l t e r Swierc, Danuta Matysek, Be nedykt Kulig, E d w a r d Malisz, G r aż yn a Szczurek.
