RZECZPOSPOLITA
SOK V
D Z IE N N IK GOSPODARCZY
■stron e
f f l Cena
5
z l . W A R S Z A W A , W T O R E K 23 L IS T O P A D A 1948 R O K U
Hr. 322 (1531)
mojennu m Chinach północnych
wielka bitwa
n a d r o d z e d o H a n k i n a
N A N K IN . 22.11. (A P I). — Od k ilk u godzin tr w a ją niesłychanie g w ałtow ne w a lk i o w ęzeł ko le jo w y Janchuan zn ajd u jący się o 26 k m
na wschód od g łó w n ej p o zy c ji rządow ej w rejonie Suczau. W Jan-
<-huan zn ajd u je się głów na k w a te ra generała Hoang T e i Tao.
j c h w ili obecnej w ęzeł k o le jo w y jest ju ż otoczony przez tr z y arm ie
•udowe, ______
Tydzień Przyjaźni Węgiersko-Polskiej
Ostre w a lk i toczą się ró w n ie ż ! w ych, samochodów pancernych i cię id lu ż l i n i i ko le jo w e j Janchuan i żarowych.
•de^k*11) K o n c e n tru ją się o-ne g łó w I w zw ią zku z zagrożeniem N a n k i- , P a yich i. I nu główna kw a te ra m a ry n a rk i wo- n całych północnych Chinach o-
s«oSzo„o stą„ wojenny. Pięć prowm taorgfczkowe p r z y g o to w a n ia o b ro n n e
je n n e j Czang-Kai-Szefea została ewa kuewana na, Formozę.
W ASZYNG TO N , 22.11 (BS). — Specjalna m isja senacka pod prze
w o d n ictw e m b. senatora C larka, k tó ra p o w ró c iła z C hin cy tu je w swym spraw ozdaniu oświadczenie Czang-Kai-Szeka, żę „C h in y mu szą otrzym ać pomoc w ojskow ą albo zginą. P ołow iczna pomoc n ie p o tra f i uratow ać C hin. Trzeba zdecydo
wać się: albo wszystko, albo n ic “ .
znajduje się pod bezpośrednią Władzą w ojskow ą.
jj w o je n n y o bjął ró w n ie ż s t o . 1 serw atorzy zagraniczni sądzą, ze lU *'- północnych C hin Pekin, żarnie-1 a rm ia ludow a przeprowadza prze
l ą c go w- m iasto frontow e. j grupow ania swych s ił przed gene.
Według doniesień_ k o re s p o n d e n .1 ra ln y m a ta kie m na N a n kin .
• T nastroje d w u m ilio n o w e j ludno . , , . , , ,. - daw nej s to lic y są zdecydowaći ° becme rząd n s n k in s k j podjął n‘ e antykuom intangO w skie. T ym na goryczkowe p rzygotow ania do obro leżf ż y tłum aczyć drastyczne ro zp o rzą ! n y o s ta tn iego P unktu oporu w Chi dzenia w ła d z . nach północnych — T ie n ts in u , oraz
Agencja UP in fo rm u je iż «ene I nie zw ykle ważnego odcinka w ybrze r^ł L in Pao dowódca
ler a rm u wyzwo-
óczej ośw iadczył że około 100 m0®cd z Szanghaju, oczekuje się ty s. żo łn ie rzy a rm ii dem okratycz. ta m ' że druga faza b itw y 0 Suczou nej przekroczyło ju ż w ie lk i m u r ~ N a n k in może objąć ró w n ie ż port
«hiński. Głównego a ta ku w o js k lu- Tsin-tao gdzie zn a jd uje się a m e ry.
dowych oczekuje się obecnie w k ie I kańska baza morska. Miejscowość r unku , czarnej b ra m y " — re jo n u ta ]eży w odległości 220 m il od Su Węglowego, przeciw ko T ie n ts in i ' czou' W chwiU obecne-i są tam skon bazom w ojennej flo ty na zachód
him w ybrzeżu P a cyfiku .
O fic ja ln y k o m u n ik a t rządow y o- Słasza utw o rze n ie b iu ra koordyna- cJi gospodarczej, podległego juano
w i w ykonawczem u. Za.daniem- no- Wej in s ty tu c ji będzie uzgadnianie Pomocy am erykańskiej z p ro je k ta m i gospodarczymi rządu ch iń s k ie go. W skład b iu ra w ejdą: m in is tro Wie: finansów , k o m u n ik a c ji, h a n .
N O W Y JORK, 22.11 (BS). — Ob- | ciw s ta w ie n ia się s iło m lud o w ym opanowania s y tu a c ji gospodarczej.
W w yp a d ku pow strzym ania ro z k ła du w a rm ii rządow ej i staw ienia o- p o ru ofensyw ie ludow ej — zdaniem tych k ó ł — decyzja o dodatkow ej pomocy m ogłaby zapaść w n ie d łu g im czasie.
LO N D Y N , 22.11 (BS). — „T im e s"
poświęca sy tu a c ji w Chinach a rty k u ł wstępny, stw ierdzając, że zna
czenie prawdopodobnego upadku Czang-Kai-Szeka je st znacznie gleb sze od „ja p o ń s k ie j in w a z ji przed 10 la ty.
Na przyczyny ubolewań „T im e - sa“ n a jle p ie j wskazuje zdanie, że rezultatem ’ objęcia w ładzy w C lii- nach przez rząd lu d o w y będzie wzmożenie ruchów wyzwoleńczych w , bogatych kra ja c h W schodniej A z ji" .
ża w okręgu T aku. W edług w iado-
Dn. 22 bm. rozpoczął się Tydzień P rzy.jaźni Polsko - W ęgierskiej, na k tó ry p rzyb yła specjalna delegacja z W ęgier z p ro f. Georges Lnkacs na czele. Na zd ję ciu : 30 m etrow a wieża z ortem na szczycie na p y lo
n ie Mostu W olności w Budapeszcie. (P atrz art. na str. 3-ej).
centrowane oddziały m o rs k ie j p ie choty am erykańskiej, w lic z b ie ok.
2.000 żo łn ie rzy. Wobec ostatniego zarządzenia Forrestala, liczba ta podniesie się w n ie d łu g ie j przyszło ści do 4 tys; Tam tejsza flo ta am ery kańska składa się z. 2 lo tn is k o w ców, dwóch k rą ż o w n ik ó w Oraz 8 kontrtorpedow ców .
LO N D Y N , 22.11 (PAP). — Według doniesień agencji Reutera z Szang
W ro czn icę o fe n s ijim i p o d S ta lin g ra dem
Uroczysty obchód Święta Artylerii
w Z w ią z k a R a d z ie c k im
M O SK W A , 22.11 (PAP). •— Spo_; w y pod Stalingradem , upam iętnia leCzeństwo radzieckie-' obchodziło
w niedzielę uroczyście doroczne Święto A rty V i . Ś w ięto to, ogłoszę ne w rocznicę podjęcia przez potęż ne s iły a rty le r ii ra d zie ckie j ofeąsy
i przem ysłu oraz a p ro w iz a c ji! ha ju , w mieście oraz w jego o k o li- łak rów nież przew odniczący korni
i ' 1 zasobów narodow ych i gube rn a . banku centralnego. Na czele no i/£ go b iu ra stanie pre m ie r.
U tw orzenie b iu ra k o o rd yn a cji
»•'spodarczej oceniane je st w pcw . ' n' sensie ja k o uszczuplenie w ia -
Czang-Kai-Szeka, do którego
«równo A m e ryka n ie ja k i jego ge Bralowie m ają coraz m n ie j zaufa- 3 Wiąże się to z faktem , że -^sn g -K a i-S ze k zatrzym uje trans am erykańskie obaw iając się żytnio w zm ocnić podległych sobie
owódców Obawia się bow iem , że boParcie ich s ił rneże zaszfbdzić ję
kie ro w n ic z e j pozycji.
Oceniając sytuację nad zachod- Afn P a cyfikie m , a d m ira ł Charles ośw iadczył korespondentowi -■ że k o n tro la nad zachodnim ybrzc^em Oceanu przechodzi w
?ce s il demokratycznych, Z m ie n ia J5 zasadniczo sytuację strategiczną
«mów Zjednoczonych.
W zw ią zku z k a ta stro fa ln ą syiua J 3 a rm ii k u o m in ta n g o w skie j pani Cz
Ói:
cach prow adzi się gorączkowe przy gotow ania obronne. Wprowadzono ścisłą k o n tro lę na w szystkich dw ór cach oraz na szosach prowadzących do m iasta. Na zarządzenia te w p ły n ą ł przede w szystkim fa k t po ja w ię n ia się w iększych ludow ych oddzia łó w partyzanckich w pob liżu Szang haju.
Czekają na sukcesy
NO W Y JO R K . 22.11 (BS). — K a p ita listyczn e koła am erykańskie o- czekują doniesień o ja k ic h k o lw ie k sukcesach w o jsk K u o m in ta n g u . ce
lem w y w a rc ia p re s ji na Trum aną w k ie ru n k u zw iększenia pomocy dla Czang-Kai-Szeka.
W n ie k tó ry c h kołach Waszyngton skich m ó w i się, że w yczekująca po
stawa zajęta przez trum anow ską ad m in is tra c ję jest podyktow ana przede w szystkim ra p o rta m i z Chin, stw ie rd za ją cym i ca łko w itą niezdolność K u o m in ta n g u do prze-
Protest Jugosłowian w Kanadzie
przeciw aresztowaniu bohatera rucha oporu
O T T A W A , 22.11 (PAP).—Wycho dzące w Toronto pism o jugosłow iań skie „Jedność“ donosi o aresztowa
n iu przez w ładze tito w s k ie jednego z n a jb ard zie j znanych bohaterów jugosłow iańskiego ru ch u oporu — m ajora W ukelicza. W ukelicz prze
śladowany b y ł przez długie lata w okresie rządów kró le w s k ic h w J u g o sła w ii i w ie lo k ro tn ie \ aresztowa
n y przed w o jn ą za czynny udział w walce o popraw ę b y tu ro b o tn i
ków.
W lecie tego ro k u wezwano .Wuke liczą do Belgradu w celach służbo wych.- Ponieważ p o p a rł, on rezolu
cję B iu ra Inform acyjnego, został aresztowany.
Pism o p u b lik u je protestacyjną uchwałę, powziętą przez mieszkają cych w Kanadzie Jugosłowian i do magającą się u w o ln ie n ia W ukelicza oraz' in n ych osób. które p a d ły w Jugosław ii o fia ra m i te rro ru reżim u titow skiego.
A lo m o ii e , a rg u m e n tu “ a m e ru ka ń skie
Jak niektórzy konaresmani
pragnęliby „rozwiązać“ problem Berlina
N O W Y JO R K , 22.11 (PAP). — Prasa am erykańska podaje złożone w B e rlin ie oświadczenie jednego z członków gru p y posłów Kongresu USA, przebyw ających obecnie w Niemczech — Shorta. Poseł ten (re
zasługi a rty le r ii jako głów nej s iły uderzeniowej a rm ii rad zie ckie j.
M in is te r s ił zbrojnych ZSRR — marszałek B u łg a n in w y d a ł z o k a z ji Święta rozkaz dzienny.
W sobotę wieczorem w sali Tea
tru A r m ii Radzieckiej, w: .Moskwie odbyła ,się- uroczysta .akadem ia po
święconą ,D n iu .A r t y le r ii. M a rs z a łe k Ja kcw le w w y g ło s ił przem ów ie
nie, w ,k tó r y m p o d k re ś lił m. in., że W okręsie d ru g ie j w o jn y św iatow ej siła. ognia a r ty le r ii ra d z ie c k ie j-w z ro sła p ię cio kro tn ie . W b itw ie Stalin- g ra d z k ie j na o d cin ku jednego k ilo m etra czynnych b y ło przeciętnie do 259 dział, zaś w. b itw ie o B e rlin s i
ła ognia w yn o siła 610 dzia ł , na je den k ilo m e tr. .Ofensywa a rty le r y j
sko, wprowadzona do s tra te g ii a r
m ii ra d zie ckie j przez generalissi
musa Stalina,, odegrała decydującą ro lę w , słynnych dziesięciu uderze
niach- w ro ku 1-944. a szczególnie w w alkach, o w yzw olenie P olski i je j stolicy. -
M a rsza łe k'Ja ko W le w zilu s tro w a ł potęgę a r ty le r ii ra d zie ckie j następu ją cym i c y fra m i: w ciągu trzech o_
statnich la t w o jn y przem ysł radziec k i p ro d u ko w a ł rocznie 120 tysięcy dział, 450 tysięcy ' ciężkich k a ra b i
nów maszynowych, około dwóch m i
ank-Kai_Szek w yg ło siła przez ra aPel do A m e ry k i z w ezwaniem Pomoc.
g miasta w y z w o liła już chińska PTUa ludowa od c h w ili rozpoczęcia 'ei\syWy w Chinach północnych k yW od połow y w rześnia do 20 paź -.U ernika, W okresie ty m w ojska zWowe s tra c iłv 450 tys żołnierzy Pra
go2 w ie lka ilość sorzefu w ojenne- Samolotów, wagonów kolejo-
2 szpiegów w aucie „dyplomatycznym
schwytano na gmnicy Czechosłowacji
PRAG A, 22.11 (PAP). Czechosło w acka straż graniczna, pełniąca służbę na punkcie granicznym w miejscowości H a ty koło Znojm a na Morawach, zatrzym ała samochód ciężarowy, znaczony znakam i dyplom atycznym i, n ie u żyw a n ym i
Zdrajca poniśst zasłużoną karę
SW,., R ^ionow ym Sądem W o j
uj ¡Vy,n w Poznaniu stanął 53-let- . ° n Adam czyk z Poznania, któ W , ^ k o b za w o lo w y sierżant W P-
“('iraeował z tajnym wywiadem w okresie ed 1926 do W l / - W czasio okupacji Adam czyk
g "i? na lis ł ę velkc ’ rułschów '■'l3ł on zatrzym any w d n iu 13 c )]-. 1946 r " t Głuchołazach w g ra-,1 usiło w a n ia przekroczenia
Alcy.
Jak w ykazał przewód sądowy, Adamczyk w ykradł m in. w r. 1934 plany mobilizacyjne, wzór karabi
nu polskiego, plany, rozlokowania dyw izji wysokogórskiej i szereg in nvch wartościowych dokumentów
W w y n ik u przeprowadzonej roz
praw y, Sąd^ skazał oskarżonego na karę śmierci przez rozstrzelanie, u - tra tę w szelkich p ra w na zawsize c raz zarządził k o n fis k a tę m a ją tku na rzecz Skarbu Państwa.
w ogóle przez samochody tego ty pu. F a k t ten w y d a ł się celnikom czechosłowackim na ty le podejrzą n y ; \ iż p rz e p ro w a d z iii dokładną re w iz ję w ozu w obecności dwóch jego pasażerów, u rzę d n ikó w amiba sady a ngielskiej w Pradze D ixona i Dwyera. W samochodzie znalezio no większe ilo ści zabawek, ja k ie D ix o n zam ierzał przem ycić do A u s trii.
W ciągu dalszej r e w iz ji Celnicy w y d o b y li z beczek benzynowych, znajdujących się na samochodzie, 2-ch nielegalnych pasażerów: agen ta obcego w y w ia d u J. P h ilip a z P ra g i oraz te rro rystę P liskę z Zat ca (Północne Czechy). Z estali oni natychm iast aresztowani, pomimo próby zniszczenia m a te ria łu szpie gowskiego, zdobytego w czechosło w ackich zakładach przem ysłowych Skoda.
p u b lik a n in ) oświadczył, że od budo
wa E uropy zależy od tempa, w ja
k im postaw i się na nogi N ie m c y 1 b o n ó w a u to m a tó w , 100 tysięcy m io Zachodnie. ( taczy m in. W jednvm ro ku 1944 w y
.M u s im y pomagać Niem com - P ro d u k o w a n o ponad 240 m ilio n ó w pow iedział S hort — niezależnie od Dociskow- bomb i m ln oraz tego, czy inne narody lu b ią N ie m
ców czy też n ie".
7af ' r^-°ił0wniCRe hna,str?1e oka: : Przyjęcie h itiiRrsłfa R3. '
zał in n y poseł — B ish o f (rów nież , * 1
7.400.000.000 naboi.
mu
re p u b lika n in ), k tó r y zażądał w Wiesbaden w y s ła n ia „dw óch tu z i
nów superfortec am erykańskich z bom bam i atom ow ym i, celem skło-
WIEDEŃ, 22.11 (PAP.).
Pełnomocny w Wiedniu Stef ski wydał przyjęcie na cześć połskiei na kongres Austrickiego Z n ie n ia Z w ią zku Radzieckiego do ku b. Więźniów Obozów Koncentrację zniesienia blokady B e rlin a “ . nych.
Hnrrlmnn nnstępeą Marshalla?
LO N D Y N , 22.11 (PAP). — W a
szyngtoński korespondent Reutera k o m u n ik u je , że w zw iązku z p o w ro tem prezydenta Trum ana do s to li
cy USA, coraz częściej krążą pogło, s ki o ustąpieniu M arshalla ze sta
now iska m in is tra spraw zagranicz
nych.
Korespondent stwierdza, że T ru - man przeprowadzi, na tych m ia st po pow rocie do Białego Domu. szereg rozm ów z M arshallem i z „w e d ru - d ru ją c y m ambasadorem pomocy am erykańskiej" dla zachodniej Eu
ropy — H arrim anem . Powszechnie p rz e w id u je się, że M arshall pozosta nie w Waszvngtonie przez dłuższy czas i prawdopodobnie nie p o w ró c i ju ż do Paryża. Stanowisko k ie ro w n ik a delegacu am erykańskiej na obecnej sesji ONZ ob’ ąłby Fo- ster Dulles.
Obecność H a rrim s n a w Waszyng tonie wiąże się w tam tejszych k o łach p o litycznych 7 pogłoskam i że nrzew i -łz i-n y on jest na r- ^ e o c ę M arshalla w Departam encie Stanu.
'p v^cksw riÄ ' M M SXwwM m m oww
To n ie ¡esf píos n a ro d ó w
RZEG ZPO SB O LITA Ï D Z IE N N IK G O SPO DARCZY N r. 32?. S ir. 2 m m • w w - » -
(rz) 39 głosów przeciw , 6 za i 8 w strzym u ją cych się od glosowania
— oto dorobek te j p ra w ie miesięcz lie j w a lk i w podkom isjach, k o m i
sjach, a wreszcie na ple n um Zgro madzenia Ogólnego o przyję cie ra dzie ckie j p ro p o zycji w spraw ie re d u k c jl zbrojeń i zakazu bomby ato m owej, — propozycji, k tó re j re a li
zacja w sposób ta k decydujący - i n atychm iastow y przyczynić by się mogła do usunięcia atm osfery wzajemnego b ra ku zaufania w sto sim kach m iędzynarodow ych.
N iestety, s tw ie rd z ić trzeba, że i w te j sp ra w ie bezmyślność i ry w a lizu ją ca z n ią o lepsze, zla w o la in sp ira to ró w t. zw. m echanicznej Większości, zadecydowała o w y n i
kach te j w a lk i, ja k k o lw ie k reznlta t y glosow ania nad poszczególnymi a rty k u ła m i p ro p o zycji ra d zie ckie j, a następnie kom prom isow ej propo z y c ji p o lskie j, p o w in n y dać dużo do m yślenia p o lity k o m anglo - saskim.
L o g ik a i słuszność arg u m e nta cji p rze d sta w icie li ZSRR i P olski, ich apel do rozsądku 1 sumienia, także w te j sp ra w ie n a p o tka ły na uparte, tw a rd e n i e delegacji anglo - sas
kich , a ś ro d ki p re s ji i wymusze
nia, ja k im i one rozporządzają w o- statcczności zadecydowały. Te 6 gło sów, k tó ry m pozwolono w strzym ać się od głosowania czy też, któ re zdołały w yłam ać się spod p re sji, jakże żałosnym są szczątkiem te j wolności, k tó re j szerm ierzam i są t.
zw. dem okracje zachodnie. N a to * * * m iast przedstaw iciele 38-m iu państw (nie licząc USA, ja k o jedynego istotnego beneficjenta tego zna
miennego spektaklu), państw d u żych i m ałych, odległych i b lis k ic h , w z ię li na siebie p u b lic z n ie i fo r, m a in ie , zarówno wobec św ia ta ja k i w łasnych narodów odpow iedział ność za te konsekwencje, ja k ie przy nieść może aprobow anie am erykan s k ie j p o lity k i szantażu bombą ato mową i w yścigu zbrojeń.
T en w y n ik głosowania je st szćze golnie znam ienny, je ś li w ziąć pod uwagę, iż nastąpiło ono bezpośred n io po przem ów ieniach delegata ZSRR w ic e m in is tra W yszyńskiego i ę a m ą f >Pi» fc k r'; d ie r Suchego W yszyński u d o w o d n ił jeszcze raz, ja k g ru b y m i n ić m i szyta, ja k bez
sensowna i pozbawiona cienia słu szncści, ja k w ręcz nacechowana złą w o ła i agresywnością je s t argum en facja, zm ierzająca do u s p ra w ie d ii w ie n ia odm ow y p rzyję cia propozy c ji ra d zie ckie j. A n a liz u ją c * prace K o m is ji A to m o w e j, a następnie a- m e ryka ń ski p ro je k t k o n tro li ener
g ii atom owej, W yszyński 'bez tru d u w ykazał, że lin ią w ytyczn ą p o lity k i a m e ryka ń skie j w te j sp ra w ie jest dążenie do w ym uszenia na ZSRR zobowiązań, k tó re by p ra k ty c z n ie o- znaczały jego ro zb ro je n ie i w yda n ie na łaskę im p e ria liz m u am ery kańskiego. Co innego je s t słuszny I s p ra w ie d liw y kom prom is, uwzględ n la ją c y wzajem ne in te re sy stro n i p ra w o każdego państw a do uzyska n ia m aksym alnej g w a ra n c ji swego bezpieczeństwa, a co innego narzu cenie k o n tra h e n to w i ta k ic h zobo
wiązań, któ re by p rz e k re ś liły jego m ożliw ości samoobrony i w a ru rik i niezbędne d la zachowania suweren ności p o lity c z n e j i gospodarczej. A przecież am erykańskie tru s ty ato
m owe n ie k ry ją się z tym , że ame ry k a ń s k i p ro je k t e n e rg ii atom owej opracowany został tak, aby zapew
n ić Stanom Zjednoczonym ca łko w i tą k o n tro lę nad radziecką p ro d u k cją atom ową. A przecież am erykan scy podżegacze w o je n n i n ie k ry ją , iż bomba atom owa je s t w łaśnie we dle n ic h najw ażniejszym środkiem do zdobycia w ładzy nad światem .
Delegat P o lski d r Suchy podkre
ślając raz jeszcze ja k niebezpiecz ną, je st d la p o ko ju obecna p o lity k a am erykańska, i w y lic z a ją c s tra ty, ja k ie w czasie ubie głe j w o jn y po niosła Polska i naród p o lski, uza
sadnił nasze p ra w o i obowiązek a k ty w n e j w a lk i o pokój. S tw ie rd z ił on także iż z tych w zględów każda p ro pozycja, każdy k ro k , k tó ry by odda la ł w id m o w o jn y spotka się zawsze z naszym gorącym i c a łk o w ity m po
parciem , i
: S m utny w y n ik glosowania mógł by wszakże skłaniać do z b yt może pesym istycznej oceny sytu a cji, gdy by n ie fa k t, iż n ie je d n o k ro tn ie mo g liśm y się ju ż przekonać ja k daleki od rzeczyw istości jest ten ukła d s ił, k tó ry z d o ła li A m e ryka n ie u- kształtow ać na te re n ie O N Z * Te 39 głosów p rze ciw re d u k c ji s ił zb ró j nych p ię ciu w ie lk ic h m ocarstw i p rze ciw zakazowi bom by atom owej, to je d n ak n ie są głosy 39 narodów , to naw et n ic głos narodu am erykan skiego. O w y n ik a c h głosowania na plenum ONZ zadecydowali delegat am erykański Osborne i b ry ty js k i Mac N eli, podobnie ja k am erykan ski p ro je k t k o n tro li energii atonio w e j to ty lk o p ro je k t am erykańskie go tru s tu atomowego, za k tó ry m stoi k ilk u n a s tu am erykańskich po
te n ta tó w przem ysłowych. N atom iast sześć głosów państw, któ re p o p a r
ły radziecką propozycję ro zb ro je niow ą, to nie ty lk o w yra z w o li na ro d ó w ZSRR, P olski, Czechoslowa c ji i in n y c h państw dem okracji lu dowej, prowadzących a kty w n ą w a l kę o pokój, to ró w n ie ż w yra z w o li i prag n ie ń m ilio n ó w lu d z i w Sta
nach Zjednoczonych, A n g lii, F ra ń c ji i w ie lu in n y c h narodów, na któ rych poparcie liczyć mogą obrońcy pokoju. W o statnim ra ch u n ku ten ukła d s ił w św iecie zadc.eydujo., Go zaf, .jęsf.Ay, ,,tym w szystkim najw aż nxęjgzeir*fo^Jfakt, że strona przeciw na owa k lik a podżegaczy w o je n nych zdaje sobie z tego doskonale sprawę. Dlatego też, gdy nas stać na konsekwentne i o tw arte staw ia n ie spraw y, c n i muszą się masko
wać i uciekać do k ła m stw i k rę tactw.
3Q-lecie Węgierskiej Partii Komunistycznej
Jedności Klasy robotnicze]
mm r o z i s i l ® i a t f a a ; s i t a
B U D A P E S Z T 22.11. (P A P ), — Z o k a z ji trz y d z ie s to le c ia is tn ie n ia w ę g ie rs k ie j p a r t ii k o m u n is ty c z n e j o d b y ła się w b u d a p e s z te ń s k ie j w ie lk ie j h a li' s p o rto w e j u ro c z y s ta a ka d e m ia . W u ro c z y s to ś c i w z ię li u d z ia ł c z ło n k o w ie k ie ro w n ic tw a W ę g ie rs k ie j P a r t ii P ra c u ją c y c h , a k ty w iś c i z całego k r a ju o ra z d e le g a ci z a g ra n ic z n i. P rz e d s ta w ic ie l
p o ls k i — O stap D łu s k i z o s ta ł zaproszony do p re z y d iu m . Przewodniczący p a r tii — Szaka-
sits ośw iadczył ~w przem ów ieniu m.
in .: „W ie lk id dzieło jedności ro b o t
niczej stało się d zisia j fa kte m do
konanym . Ś w ia t ro b o tn iczy jest zjednoczony i nie ma ta k ie j s iły , k tó ra b y mogła tę jedność rozbić.
W ielka p a rtia ro z w ija się, a d zię ki je j pracy ro z w ija się rów nież nasz k ra j, podnosi dobrobyt ludu i k la sy robotniczej. M o im obow iązkiem , jako byłego socjaldem okraty, jest stwierdzenie, że bez trw a ją c e j z gó rą ć w ie rć w ie k u w a lk i ruchu ko m unistycznego w ęgierską klasa ro botniczą b y ła b y słabsza, a je j w a l
ka n ie m ia ła b y charakteru re w o lu cyjnego, Obecna uroczystość jest
jubileuszem s iln e j ideologicznie i je d n o lite j organizacyjnie p a rtii, któ ra rozw in ę ła się i w yrosła w walce i któ ra w ie rn ie kroczy pod sztanda ra m i L e n in a i Stalina.
Nasza p a rtia — ośw iadczył w za
kończeniu je j przewodniczący — jest dumna z fa k tu , iż stanow i cześć m iędzynarodow ej w spólnoty' ro b o t
niczej, fro n tu p okoju oraz jest bu - dow niczką wolnych, niepodległych i k w itn ą c y c h W ęgier“ .
Następnie prze m ó w ił generalny sekretarz p a r tii Rakcszi. Kreśląc dzieje trzydziestolenich w a lk w ęg ie rskie j p a r tii kom unistycznej, mówca, przyp o m n ia ł, że już w 1919 r. z ^p a rtią tą w spółpracow ała ści_
J a k glosowano w ONZ
M d nzolaciq radzleckq.S-polflkq
P AR Y Ż, 22.11 (PAP). W kołach dzie n nika rskich , obecnych na p le n a rn ym posiedzeniu Generalnego Zgrom adzenia w czasie d y sku sji i głosowania nad ró ż n y m i p ro je k ta m i re z o lu c ji w spraw ie rozbrojenia, zwrócono uwagę na ch a ra k te ry s ty czny przebieg i w y n ik i głosowania.
Ze Strony anglo - am erykańskiej u - żyto w szelkich w y s iłk ó w i w p ły wów, celem maksymalnego popar
cia p ro je k tu re z o lu c ji państw za
chodnich a odciągnięcia głosów od re zo lu cji radzieckiej.
W głosowaniu za paragrafem , mó w iącym , że zakaz p ro d u k c ji i k o rzysta n ia z e n e rg ii atom owej dla celów w ojennych posiada najw aż ni n isze znaczenie,' wai'58 delegatów 30-tuT' Zajęło nęgalytwhe stanowisko d ó 'ntego p u n k tu rezolucji- radąiee- k ie j. 6 delegatów głosowało za ty m paragrafem , 14 w strzym a ło się od glosowania, a 8 delegatów w olało uprzednio w yjść z sali obrad, nie chcąc brać na siebie odpow iedział ności wobec w łasnych narodów za w ystą p ie nie p rze ciw ko tem u p u n k
Dyktatorzy półwyspu iberyjskiego
efilusf&zmisfcf się piskiem ralSimiYekim
,New Y o rk T l- N O W Y JORK, 22.11 (PAP). — W
re a kcyjn ych kołach p olitycznych prowadzona jest od pewnego czasu coraz w yraźniejsza kam pania na rzecz „r e h a b ilita c ji“ państw ib e ry j
skich i w prow adzenia ic h .do zespo
łu podporządkowanych U SA k ra jó w E uropy Zachodniej. P o lity k ę tę pod c h w y c ił niedaw no Franco, k tó ry — m ając p erspektyw y uzyskania w ię k szych pożyczek am erykańskich, w y s tą p ił w r o li zw olennika t. zw. ,,blo k u a tla n tyckie g o “ , licząc ną udział w n im ró w n ie ż i H iszp a n ii.
N ow ym entuzjastą tego p a k tu o - kazał się dyktator- P o rtu g a lii Sala- zar. C harakterystyczne jest k o kie to w a n ie . przez Salazara Stanóiy Z je d noczonych.. O św iadczył on bow iem
« O B O B O B O H O B O B O S O E O S O I O a O B O B O l i a i O
W kilku • ujierszach
— C ze c h o s ło w a c ja i W ą g r y p o d o is a ły w P r a d z e p ię c io le tn i t r a k t a t h a n d lo w y . U k ła d te n _ p r z e w id u je w y m ia n ę to w a r ó w w a r to ś c i 15 m ilia r d ó w k o r o n (SCO m ilio n ó w d o la ró w ) w p rz e c ią g u p ię c iu . la t.
*
— Sąd p a ń s tw o w y w B r a t 5’s ła \v ie s k a z a ł na k a r ę ś m ie rc i p r z e z p o w ie s ze n ie c z te re c h b a n d e ro w c ó w , k t ó r z y d o p u ś c ili się na te r e n ie C z e c h o s ło w a c ji s zeregu a k tó w te r r o r y s ty c z n y c h . Z a m o r d o w a li o n i m . in . o fic e ra c ze c h o s ło w a c k ie j* służ b y b e z p ie c z e ń s tw a .
*
— R e g e n t b e lg ijs k i k s ią żę K a r o l, po
w ie r z y ! d o ty c h c z a s o w e m u p r e m ie r o w i S p a a k o w i m is ję u tw o r z e n ia n o w e g o g a b in e tu . S p a a k o ś w ia d c z y ł, że p rz y p u s z c z a ln ie zd o ła s ir w - 'w a d g a b in e t.
i
— D o S za n g h a ju p r z y b y ł s zef a m e r y k a ń s k ie j m is ji w o js k o w e j w C h in a c h — g e n e r a ł B a r r , P r z e p r o w a d z i on w p o c z ą tk a c h ty g o d n ia h c n fe r e n c ię z n a c z e l
n y m d o w ód ca a m e r y k a ń s k ic h w o is k o- k u p s c y jn y e h w J a p o n ii — gen. A r t h u r e m .
— 47 p a ń s tw p o d p is a ło w p ią te k w P a la is de C h a illo t p ie r w s z ą po w o jn ie u m o w ę , d o ty c zą c ą k o n t r o li n a d h a n d le m n a r k o t y k a m i. U m o w a m a na c elu ro z c ią g n ię c ie k o n t r o li n a d h a n d le m r ó ż n y c h n o w y c h n a r k o t y k ó w s y n te ty c z n y c h , w y n a le z io n y c h w. czasie w o jn y . Jeszcze c p a ń s tw m a p o d p is a ć u k ła d w c ią g u m ie s ią c a .
*
— W o b e c b r a k u p a p ie r u , w y d a n y z o s ta ł w B e r li n ie 21-y to m e n c y k lo p e d ii B ro c lr łrnusa w fo r m a c ie m ik r o fo to g r a fic z n y m . S tro n ic e te g o w y d a n ia są w ie lk o ś c i 1/4 z w y k łe g o z n a c z k a ' p o c zto w e g o . K o r z y s ta n ie z tego w y d a w n ic tw a m o ż liw e je s t p r z y u ż y c iu s z k ie ł .s iln ie p o w ię k s z a ją cych.
♦
— B y ły p r e m ie r ja p o ń s k i T o jo i in n i ja p o ń s c y p rz e s tę p c y w o je n n i, o s ta tn io s k a z a n i n a ś m ie rć , m ie li p o rz u c ić S z jn to iz m i p r .z y ja A w ia r ę b u d d y js k ą .
korespondentowi
mes“ ; że o ile u d zia ł P o rtu g a lii W U n ii zachodniej n ie jest ważny ze względu na ograniczone ro z m ia ry i zasięg d ziałania te j U n ii, o ty le
„u d z ia ł P o rtu g a lii w blo ku a tla n ty c k im (w k tó ry m znalazłyby się i USA) m ógłby być bardzo cenny“ .
to w i. T ak więc, pom im o niesłyche nego nacisku anglo - am erykańskie go, p u n k t re zo lu cji radzieckiej mó w ią c y o za k a z ie . produkcji, i w yko rzyetyw ania e n e rg ii atom owej dla celów wojennych upadł praktycznie zaledw ie dwoma głosami, t. j. 30 na
ścią głosów.
Jeszcze bardziej w ym o w n y b ył przebieg głosowania nad projektem re zo lu cji p o lskie j w spraw ie rozbro jenla, zbliżonej do p ro je k tu radziee kiego. Nad poszczególnymi par-agra fa m i tego p ro je k tu głosowano nie—
im iennie, a przę.z podniesienie rąk.
Ilość delegatów, w strzym ujących się od głosowania, a n ie p rze ciw -
•nych p ro je k to w i polskiem u, ja k do tego zm?ętz§‘M ArijSiEfc^hi A fń e fy kanie, 'róSaópifźyt keżdym-skótejńymi paragrafie." " - - ‘ L >--•■■■• *• -C" -;
I ta k w głosowaniu nad p ie rw szym p u n kte m p ro je k tu re zo lu cji p o lskie j w strzym ało się od głosu 17 delegatów, należących do obozu m ocarstw zachodnich. P rzy p u n k cie d ru g im ilość w strzym ujących się od . głosowania wzrosła do 19, a w trz e c im do 20. N ie któ re p unk ty odrzucano m in im a ln ą większo ścią' gołsów.
P rz y k ła d y głosowania , nad posz czególnym i paragrafam i p ro je któ w re zo lu cji p o lskie j i ra d zie ckie j w skazują w yraźnie, że pom im o róż nych metod i nacisków, stosowa
nych przez Anglosąsów, nie udało się zmusić delegatów k ilk u n a s tu państw do ślepego podporządkowa n ia się d y re k ty w o m k ie ro w n ic tw a am erykańskiego.
B u rz liw a sesja pa rla m e n tu arecliie.uo
Opozycja domaga ńą a iim t f is ü ia
votum æntiknk dla nowegs zsqdu
ATENY, 22.11 (API.). Niezwykle bu rzlfcwy przebieg wczorajszej sesji parla
mentu greckiego ujawnił kruche pod
stawy koalicji liberałów i populistów.
Premier Sofulis przedstawiając nowy program rządu koalicyjnego wystąpił z ostrą krytyką posunięć poprzedniego rządu koalicyjnego Tsaldarisa i wyraził powątpiewanie, czy obecny rząd „.pomi
mo wszystkich poświęceń“ zdoła rozwią zać sytuację.
To expose dało obraz tarć. między populistami (których reprezentuje Tsal- daris) i libpralami (których reprezntuje Sofulis). Venizelos zażądał w tzaęie se
sji parlamentarnej obalenia nowego rzą du.
Po długotrwałej debacie rząd Sofulisa otrzymał votmn zaufania większością za
ledwie 1 głosu: za rządem padło bo
wiem 168 głosów, a przeciwko. 167. Po glosowaniu nastąpiło odroczenie posie dzenia parlamentu greckiego do dnia
! lutego 1949 r.
Agencja Reutera donosi z Aten, że były premier grecki Papandreu zamie
rza domagać się unieważnienia głosowa nia w parlamencie nad votum zaufa
nia dla nowego gabinetu Sofulisa—
Tsaldarisa.
Przywódcy opozycji parlamentarnej stwierdzają; że rząd nie otrzymał, wyma ganej większości. Uzyskał on bowiem 168 głosów przeciwko 167, podczas gdy — zgodnie z konstytucją — abso
lutna większość wynosi połowę głosów ogólnej liczby posłów plus ¡eden, to zna czy w danym wypadku 169 głosów.
œjSES*»».—
Odkrycie złóż ropy na pustyni Jegew
— W salach K ito wskie.- . K lu b u ty s tó w P la s ty k ó w z o r g a n iz o w a n o w ie c zó r, p o ś w ię c o n y p o ls k im Z ie m io m Z a c h o d n im . O r g a n iz a to re m w ie c z o ru b y ło U k r a iń s k ie T o w a r z y s tw o Ł ą c zn o ś c i K u l tu r a ln ę j z Z a g r a n ic a
— N a jw ię k s z y na ¿ w ie cie tr a n s a tla n t y k „ Q u e e n E lis a b e th “ n ie o d p ły n ą ł, w b r e w p o p rz e d n im z a p o w ie d z io m . do i N e w Y o r k u n a s k u te k s tr a jk u za ło g i, A r - ! k tó r a o d m ó w iła p r a c y n a z n a k s o lid a r
ności ze s tr a jk ie m d o k e r ó w a m e r y k a ń s k ic h . D o ty c h c z a s s t r a jk ną ..Q u e e n E lis a b e th “ k o s z tu je to w a r z y s tw o „ C u - n a rd W h ite S ta r “ 20 ty s . fu n tó w s z te r - lin g ó w .
JE R O ZO LIM A .. 22.11 (PAP)., We dług planu Bernadotte‘a, będącego obecnie przedmiotem dyskusji w Radzie Bezpieczeństwa^ pustynia Negev miałaby przypaść Arabom wzamian za, odstąpienie przez nich Iz ra e lo w i zachodniej G a lile i. Plan.
Bernadotte'a uzyskał pełne poparcie W ie lk ie j Brytanii,
S tanow isko b ry ty js k ie w yjaśnia w znacznym s to p n iu pu b liko w a n y
w Jerozolim ie d zie n nik „Palestine Post“ , k tó ry stw ierdza, że na pu
stynnych obszarach Negevu odkry
to niedaw no ‘źródła ropy n a ftow ej.
Ź ró d ła m i ty m i zainteresow ały się natychm iast b ry ty js k ie ' tow arzystw a naftowe, któ re — ze w zględu na doych czasowo ścisłe k o n ta k ty i w p ły w y w śród A rabów , — przeciw r.e są w łączeniu p u styn i Negev do te ry to riu m państwa żydowskiego.
śle le w ica socjalistyczna. Żadne prześladowania ze stro n y przedwo
jennych rządów b urżuazyjno-kapi- talistycznych nie były. w stanie zła mać h a rtu i ducha w a lk i w ęgier
skich kom unistów .
Z k o le i generalny sekretarz Ra- koszi o m ó w ił sytuację na Węgrzech w pierw szym okresie powojennym, k ie d y do w ładzy doszła re a kcja wę
gierska. P a rtia kom unistyczna zdo
ła ła zawczasu zm obilizow ać s iły mas robotniczych, u n ie m o żliw ia ją c rozpanoszenie się re a k c ji i k ła d # ! j p o d w a lin y pod budowę socjalizmu.
! Słuszność p o lity k i w ę g ie rskie j par-
| t i i kom unistycznej znalazła swe od b ic ie v/ zeszłorocznych wyborach, któ re u c z y n iły ją najw iększą p a rtia - w k ra ju .
K u lm in a c y jn y m punktem v.-znwi
nienia s ił w ę g ie rskie j dem okracji było zjednoczenie się obu p a rty j to
botniczych i pow stanie jednej Wę
g ie rs k ie j P a rtii Pracujących.
„N ie można — p o w ie d zia ł R aka.
szi — pbdważyć dem okracji tam, gdzie Masa robotnicza i będąca % n ią w sojuszu masy pracujące chłop s iw a zachowują tw a rd ą i , je d n o litą postawę“ .
W dalszej części przem ówienia generalny sekretarz wskazał na w ie l k ie znaczenie B iu ra In fo rm a c y jn e go, któ re w yra źn ie wskazało na nie bezpieczeństwo im p e ria listyczn e i pomogło zjednoczyć przeciw ko n ie m u fro n t dem okracji, p o ko ju i P°"
stępu. Postaw ienie W ę g ie r, w rzę
dzie czołowych państw dem okraci1 * ludow ej wymaga przyspieszenia bu dow y socjalizm u i dalszej pracy nad ' wszechstronnym rozw ojem ca
łego k ra ju . W ęgierska P a rtia P ra cujących zdecydowana jest stać W jednym m iędzynarodow ym szeregu pokoju i postępu, którego bastio
nem jest Związek Radziecki.
Na zakończenie Rakoszi o ś w i a d
czył: ...Przed n am i stoją jeszcze trudności, ale. ,ęi, k tó rz y p rz e trw a li trzydziestoletnie boje,, wiedzą, ze najw iększe .w y s iłk i m am y ju ż pez®
sobą,. Czerwone sztandary, które w znieśliśm y przed 30-laty w na
szym k ra ju p ow iew ają dalej zw y
cięsko. Id zie m y zdecydowanie na
przód po naszej drodze w służb'*’
węgierskiego lu d u pracującego, zm ierzając k u łepszej p r z y s z ł o ś c i,
ku socjalizm ow i i kom unizm ow i;
Każdy członek naszej p a r tii m oi«
być dum ny z. tego, że należy do P°.
tęznegó ruchu, na którego czele W czy ku chwale ludzkości Zwiąż®*
R adziecki“ .
M M z v « ń o 'd o w ii
K a u i i a i a Z w i ą i f c o w *
zapszna si§ i przfezpami siralktiw we Francji
PRA G A , 22.11 (PAP). PrezydiuW Rady Naczelnej czechosłowackich z w i ą z k i zawodowych zw róoiło s1®
telegraficznie do Ś w iatow ej ra c ji Z w ią zkó w Zawodow ych z pozycją w ysłania do w szystkich kręgów przem ysłow ych F ra n t! ' objętych stra jkie m , specjalnej K m is ji Federacji. Propozycję tę Przy
jęto. - -50
Federacja pow ołała kom isję, z‘
żoną z p rze d s ta w ic ie li zw iązków z w odowych A n g lii, Stanów Zjedh.
czonych, Czechosłowacji,
B e lg ii i Węgier, k tó re j zadani®W będzie o b ie k ty w n e zbadanie w ła s_^
w ych przyczyn s tra jk ó w francds' kich .
Minister Sriśer zatrzymany przez patrol anerykaifkl
W IEDEŃ; 22.lt (PAP.). Austria®*?
Agencją Prasowa komunikuje; że ■ łO- ster Spraw Zagranicznych Gruber siat zatrzymany w pobliżu Salzburg3 ^ amerykańskiej strefie Austrii przez P‘ ; troi amerykański i wezwany do " w tymowania się. Na uwagę ministra, . władze amerykańskie nie sa upoW3^ . , ne do kontrolowania obywateli aush1^ . kich, sierżant dowodzący patrole®1 ^ świadczył, że dla niego tiiiarodai®®
ledyrtie instrukcje amerykańskiego , f nia
■i
mendanta 'pôlici? w Salzburgu. Mb)“
Gruber czeka! na pozwolenie rusîe w drogę przeszło kwadrans. lÿic
Oświadczy! oti po przybyciu do ■ .t nia, że zamierza złożyć protest 113 ' k wysokiego Komisarza St. Zjedno*-
nych w Austrii.
- R ZEC ZPO SPO LITA " T D Z IE N N IK GO SPO DARCZY N r. 322. S tr. «
Gospodarka pianowa na Węgrzech
Nacjonalizacja przemysłu umożliwiła wzrost produkcji
Q D chw ili wyzwolenia życie gospodarcze Węgier n a b ie ra ło stopniowo cech gospodarki właściwej państwu o ustroju e«iokracjv< ludowej, której podstawą jest plan gospodarczy. Pier
z y narodowy plan gospodarczy Węgier na okres 3 lat wszedł
%cie 1 sierpnia 1947 roku.
^P row adzenie gospodarki plano- uw arunkow ane b yło unarodo- lem w iększości zakładów prze
°Wych i banków, k tó re w p ro -
^ien ty s i
^ d z a n o w k ilk u etapach, ponadto hjj ■ Wymagało przeprow adzenia sta r ‘^ c j i w a lu ty , k tó re j dokonano l9 0rmą w a lu to w ą z sie rp n ia ro k u j . ^ r i y m z pierw szych posunięć - ^c'u w ęgierskiego bezpośrednio PaZakończeniu w o jn y było przepro s .“ Zenie re fo rm y ro ln e j w m yśl za k °y> że ziem ię posiadać może ty l- 6 teiJ, k to ją u p ra w ia . N ie m a l ró w f, le ś n ie zaczął się na Węgrzech ki^ ó j spółdzielczości ro ln e j, dzię- . k tó re j przedw ojenne pseudospół tai;jelcze (w rzeczyw istości — k a p i
styczne) przedsiębiorstw a rolne
^kw iclo w a n o lu b przekształcono na sanizacje napraw dę spółdzielcze.
r*edsięb!orstwa państwowe
pierw szym okresie powojen-.
W
do kilku odziedziczonych po sielvrZech Przedwojennych przed- i)o ,lDrstw państwowych (jak np.
te le g ra f i telefon, Tow. Żeg- tat'j Rzecznej t M orskiej, koleje, ady mechaniczne itd ) dodano 6reg now outw orzonych państwo
^ 'c h p rzedsiębiorstw ro ln ych . B y
« -• przedsiębiorstw o lasów pań- lWr
to:
^wowych, eksploatujące 1315 tys.
h . § p o w ie rzch n i leśnej, m a ją tk i ftstwowe obejm ujące 270 tys.
JT ziemi upra w n e j, pastw isk itp . lart wszyst:kich w ę g ie rskich zalc- ach przem ysłow ych i handlo-
pow staly od raz
2 » załogowe, k tó re w spólnie ze Powstały od razu po w o jn ie a j^ z k a m i zaw odow ym i w z ię ły czyn
udział w pierw szym okresie od d°Wy gospodarczej zniszczonego ajJUg k ra ju , k ie d y szerzyła się jesz rn fla cja o rozm iarach niezna- W h is to r ii Węgier. Pomimo j^U ziazm u i w y s iłk u klas pracu- dalszy rozw ój gospodarczy n ie m o ż liw y bez upaństw ow ię
^ k ła d ó w przem ysłowych, k tó re tty.^Skszości pozostawały w rękach
■’ Watnych w ła ścicie li.
Pr
jestem z 1 stycznia r. 1946 ko- iiiJ !1® węgla i przedsiębiorstw a z gąj 2wiązane, ja k e le ktro w n ie , ma
?’ żywności i odzieży, przezna 0ra;,ci dla p ra c o w n ik ó w kopalń, h}a Wszelkie pomocnicze urządze- Wep. ĘosPodarc7e przem ysłu w ęglo- sipu? U tw o rzono państwowe przed
>%l0rstw o węglowe, podległe M i
lo _®rstw u Przemysłu, k tó re podję dpi,12E<-e w szystkim unarodow iono h f e - ...* -
eksploatację wszystkich kopalń
? O znaczeniu upaństw ow ię'
^j^gW iadczą n a jle p ie j wyrastające w ydobycia, któ re po re- W alutowej zaczęły się z b li- do
ąga.ia<
Nacjonalizacja banków i przemysłu
D n ia 4 g ru d n ia r. .1947 weszła w życie ustawa o n a c jo n a liza cji ban
ków. Na mocy te j u sta w y upaństwo w io n o W ęgierski B ank N arodow y (bank em isyjny) oraz 11 in s ty tu c ji bankowych s to lic y w ra z z ich od
d zia ła m i p ro w in c jo n a ln y m i oraz p rzedsiębiorstw am i przem ysłow ym i w k tó ry c h u d z ia ły tych banków przew yższały 50 proc. K a p ita ł upań stw ow ionych ba n kó w sta n o w ił 2/3 k a p ita łu zakładowego w ę g ie rskich in s ty tu c ji bankowych, a 80 proc.
w szystkich w k ła d ó w należało do om aw ianych jedenastu banków. B i lansę upaństw ow ionych banków w y ka zu ją w ciągu pierw szych m ie sięcy br. w y b itn y w zrost w k ła d ó w oszczędnościowych, co św iadczy o zaufaniu ludności do tych in s ty tu c ji finansow ych.
O statnim i najd ale j posuniętym aktem n a c jo n a liz a c ji je st d e k re t z d n ia 25 marca br. postanaw iający upaństw ow ienie w szystkich przed-
s ię b io rstw przem ysłow ych, za tru d - ’ mę 345 m iln . fo rin tó w przeznączo- n ia ją cych w ięcej n iż 100 p ra c o w n i- 1 no na zakup sprzętu rolniczego. W ków. W m yśl w ię c tego d ekretu u - | ciągu 3 la t ma być zakupionych —- państw ow iono przede w szystkim 7.500 tra k to ró w , 10 tys. pługów
w ych p rze d się b io rstw państw ow ych pow ierzono 30 d y re k c jo m branżo
w ym , podległym ro z m a ity m m in i
sterstwom . Po przeprow adzeniu na c jo n a liz a c ji — w ę g ie rs k i przem ysł pa ń stw o w y z a tru d n ia 81,3 proc. o- g ó łu p ra c o w n ik ó w przem ysłow ych.
N a jn iższy u d zia ł przedsiębiorstw państw ow ych w y k a z u ją przem ysły:
papierniczy, spożywczy i chem icz
ny, k tó re posiadają w ie le m n ie j
szych zakładów pozostających w rękach p ryw a tn ych .
Plan trzyletni
Rozpoczęta w pierw szych latach pow ojennych a zakończona w ro k u bieżącym nacjonalizacja decydują
cych środków p ro d u k c ji u m o ż liw i
ła rozpoczęcie gospodarki planow ej w s k a li ogólnopaństwow ej.
W prow adzony w s ie rp n iu 1947 r.
p la n trz y le tn i podaje wysokość za m ierzonych in w e s ty c ji w poszcze
gólnych gałęziach gospodarki oraz c y fry zam ierzonych osiągnięć p ro d u kcyjn ych. P la n in w e s ty c y jn y p rz e w id u je na okres 3 la t in w e s ty cje na sumę 6.585 m iln . fo rin tó w , z czego 2 m ild fo rin tó w przypada na ro ln ic tw o , 1.745 m iln . na g ó rn ic tw o przem ysł, 1.676 m iln . na k o m u n ik a cję, 1.164 m iln . na in n e dziedziny gospodarki.
W ram ach in w e s ty c ji ro ln y c h su
om aw iane poprzednio kluczowe zakłady przem ysłu ciężkiego, któ re reprezentują większość w ę g ie rs k ie j p ro d u k c ji przem ysłow ej. U d zia ł p ię c iu p rze d się b io rstw C e n tra li Przem ysłu Ciężkiego w dostawach reparacyjnych w ynosi ponad 60 procent.
tra k to ro w y c h i 200 m łockarń.
W dzie d zin ie g ó rn ic tw a in w e sty
cje zm ierzające do ra c jo n a liz a c ji procesów w yd o b ycia i unowocześ
n ie n ia wyposażenia technicznego wynoszą 115 m iln . fo rin tó w . Pod ko nieć w y k o n y w a n ia pla n u poziom w ydobycia w ęgla ma osiągnąć 128 Prócz przedsiębiorstw z a tru d n ia - ^ proc. poziom u z r. 1938.
jących ponad 100 pra co w n ikó w , u - P ia n p ro d u k c ji energii e le ktrycz- państw ow iono zostało 47 p rz e d s ię -j nej. p rz e w id u je roczny w z ro s t o 20 b io stw użyteczności p u b liczn e j, k tó ! proc., k tó r y p o zw o li na w y p ro d u - re pomimo m niejszej ilo ści z a tru d - kow anie w trz e c im ro k u 2.060 m iłn . nionych zajm ują ważną pozycję w kW h, co stanow i 147 proc. p ro d u k - p la n ie trz y le tn im . K ie ro w n ic tw o no I c ji przedw ojennej. Zgodnie z zało
żeniem planu m a nastąpić dalsza e le k try fik a c ja k ra ju , w w y n ik u k tó re j z e le k try fik o w a n y c h będzie około 300 g m in w ie js k ic h i przybę dzie ponad 250 tys. now ych o d b io r
ców prądu. 25 m iln . fo rin tó w przez naczono na budowę now ych elek
tro w n i.
W dziedzinie p ro d u k c ji przem y
słu ciężkiego przew idziane je s t o- siągnięcie w trz e c im ro k u pla n u 127 proc. poziom u przedwojennego, j
Pierwszy rok wykonania
P ie rw szy ro k re a liz a c ji w ę g ie r
skiego P lanu T rz y le tn ie g o zakoń
czony został niespodzianym naw et sukcesem. Suma in w e s ty c ji plano
w ana na 1.796 m n l fo rin tó w prze
kro czyła 2.300 m in. Ogólna wartość p ro d u k c ji przem ysłow ej osiągnęła około 94 proc. poziom u przedw o
jennego, wobec planow anych 89 pro cent. W ydbycie górnicze osiągnęło 117 proc., przem ysł m e ta lo w y 125 proc., przem ysł m aszynow y 125 p ro cent, a przem ysł energetyczny 138 proc. poziomu p ro d u k c ji przedw o
jennej. W ciągu tego ro k u n a s tą p ił re a ln y w zro st płac o 27,5 proc. w p o ró w n a n iu z ro k ie m poprzednim .
Pom yślna sytuacja gospodarcza i osiągnięcia pierwszego ro k u p la n u s k ło n iły rząd w ę g ie rs k i do skróce
n ia czasu w yko n a nia P lanu T rz y le t niego do 2 la t i 5 m iesięcy, t.j. do końca ro k u 1949.
W c h w ili obecnej rea lizo w a n y je st 5-m iesięczny p la n o d cin kow y do 31 g ru d n ia br. P la n ten p rz e w i
duje osiągnięcie jeszcze lepszych w y n ik ó w n iż w okresie poprzedni, i.
W prow adzenie na Węgrzech go
spodarki planow ej p rzyczyn iło się, do podniesienia stopy życiow ej mas pracujących i u m o ż liw iło l i k w id a cję bezrobocia. Czynny u d zia ł | klasy robotniczej w re a liz a c ji p la nu trzyle tn ie g o p o zw o li na w ykona nie go z w iększym jeszcze sukce
sem n iż pla n u na ro k u b ie g ły i p rzy czyni się do dalszego ro z w o ju go
spodarczego W ęgier.
H A L IN A B R O D ZK A
Przeciw zbrodniom"
faszystowskim
Manifestacje
b. więźniów politycznych
W szczelnie zapełnionej sali ZSCU w Warszawie delegacje wszystkich kół Związku b. Więźniów Politycznych O«
kręgu Warszawskiego protestowały w dniu 21 bm. przeciw zbrodniom fa«
szystowskim w Grecji i w Hiszpanii.
Referat polityczny, obrazujący wzma
gającą się walkę klasową pomiędzy rosnącymi siłami postępu i demokracji a silami międzynarodowej reakcji wy
głosił przedstawiciel K C Z Z Kuszyk.
W uchwalonej następnie rezolucji polscy więźniowie polityczni piętnują' bezwstydne i cyniczne popieranie mc<
narcho-faszystów greckich i hiszpań
skich przez amerykańskich kapitał«?
stów.
Nadto zebrani zaprotestowali prze«
ciwko nagonce antydemokratycznej n*
Stanach Zjednoczonych, przeciwko w*t rządzanju prowokacyjnych procesor*
przywódców Amerykańskiej Partii Ko
munistycznej, broniących pokoju i wal czących o sprawiedliwość społeczną.
Rezolucję, uchwaloną na wiecu, JMB stanowiono przesiać do Organizacji Na»
rodów Zjednoczonych.
Podobne zebrania o d b yły się a*
całym k ra ju .
Górnicy wydaleni z Francji
witani na ziemi ojczystej
poziom u przedwojennego.
&lari ąc £ ° w czw artym m iesiącu trzyletniego, t.j. w lis to p a - lÿf» ,^47 r. W zrost w yd o b ycia jest - \ . bard:ziej godny uw agi, że na-
c&“ rów nolegle ze zmniejszeniem v P racow ników w korraim'ech, IP™1*
kie spowodowany został jedy- iio jp f^ c z n y m zwiększeniem w y d a jOSCJ
W Pracy.
1946 unaństw ow iono też
tk - - '
cią. ^ ż n e lin ie w ysokiego napię- ,e większe e le k tro w n ie i da
«lu Jedrioeześnie m inistet" przem y- Mą ^ " z y m a ł praw o u państw ow ie- (-'lc,K9r razie potrzeby m niejszych
?ak}aj° Wni Odtąd w szystkie nowe
• Pa^ energetyczne buduje ty l- 0^ tlstWo. a e le k tro w n ie p ry w a t- PoWiązsne są dostarczać ener
gio. cenach oznaczonych przez
?f| ej t^zernysłu. Konsum cja ener- Ui-ycznej na głowę ludności,
^ n o s i ła w r. 1945 75 kW h.
h ^ k r 8 w r 1947 c y frę 167 kW h,
®c_zając ty m samvm poziom
\r v°1enny. wynoszący 122 kW h.
h‘* PodUdn’ u 1946 ro 'cu rz^d prze- k o n tro lę kluczowe A lęi-^Piorstwa przem ysłu ciężkie nią} to k o n tro lę sprawować łysych S ko ń cze n ia dostaw repara b ^ a ła T a f °rm a nadzoru nie ogra jednak p ra w ie zupełnie 1^. ł zy otvchcz.asowych w ła ś c ic ie li, p rzy każdym przedsię- / 3-osobowe kom i te ty p il - interesów akcjonariuszy.
W dniu 21 b. m. rano na terytorium Polski na graniczną stację w Między
lesiu przybył specjalny pociąg, wiozą
cy wysiedlonych z Francji górników polskich. Wracający z Francji spotkali się z serdecznym przyjęciem władz i społeczeństwa już na samej granicy poi sko-czechoslowackiej w miejscowości Boboszow, gdzie wśród dźwięków hym
nu narodowego żołnierze WOP powitali przybyłych bochenkami polskiego chle- ba, szczyptą soli i grudką ziemi ojczy
stej.
Przybywających rodaków powitał sta rosta bystrzycki,, mówiąc: „Polska wita Was z otwartymi ramiońanii jak naj
lepszych swych synów. Nie brak tu dla was ani pracy ani chleba i dołoży
my .wszelkich starań, abyście tu *1 Pol sce między swoimi mogli znaleźć ten dohrobyt i spokój, którego wam odmó
wiono we Francji“ .
Górnik Jan Kot, - deportowany z Blaye les Mines w Departamencie Tar- ne, wymienia ze starostą bratni poca
łunek i choć go nie złamała walka we francuskim ruchu oporu ani też lata walki społecznej — plącze teraz ze wzruszenia, nie mogąc dobyć słowa.
Wracających do kraju oczekiwały tlu my, miejscowego społeczeństwa. Przetnó wieniami witali ich przedstawiciele gór
ników, partii robotniczych i . wojską.
W imieniu przybyłych Polaków ob.
Frydrych, dziękując ża okazaną im pomoc i serce, wyraża. gotowość ucz
ciwej i sumiennej pracy dla dobra oj
czyzny.
Po załatwieniu formalności granicz
nych wręczono reemigrantom skierowa
nia do pracy i przydziały mieszkanio
we, po czym kilkuset polskich reemi
grantów rozpoczęło, ostatni, najkrótszy etap swej podróży do poszczególnych osad dolnośląskich, gdzie spokój i pra
ca nie zagrożona machinacjami tru
stów i karteli wynagrodzi im lata prze śladowań i poniżeń na obcej ziemi.
Przybyli ^ do Ojczyzny nie mają slow, aby objawić radość z kresu swej nie
doli na tułaczce.
JAN K O T piacowaf we Francji ja
ko górnik od 18 lat zanim w ubiegłym
siećUony. „M am za sobą dwa lata wal
ki we francuskim ruchu oporu — opo
wiada Kot — w czasie której zostałem ranny i jestem obecnie 65-procentowym
■inwalidą. Ani moje odznaczenia wojsko we, . świadczące jak broniłem Francji przed niemieckim najeźdźcą, ani 18 lat
■mej pracy w kopalni, nie były brane w ogóle pod uwagę. Kazano mi pozo
stawić dorobek całego mego życia i wy jechać do Polski. Jakkolwiek plony mej ciężkiej pracy, zostały mi odebrane, to
¡ednak szczęśliwy jestem, że już nie będę pracował dla obcych, tylko dla mojej Ojczyzny“ .
Razem z nim przybyła do Polski je
go żona — Francuzka Ginette Kot z domu Severac. Powiedziała ona: „Ze smutkiem opuszczałam mój kraj ojczy
sty, który niegdyś był ojczyzną wolno
ści a dziś jest widownią prześladowań, skierowanych przeciw działaczom postę
powym. Wierzę jednak głęboko, że tu, w Polsce, odnajdę prawdziwą wolność, której nie zaznali jeszcze .robotnicy fran cuscy, ujarzmieni przez kapitalizm, wie rzę też, że lud francuski wyjdzie zwy
cięsko ze swei walki“ .
JA N BLASZCZAK powiedział: „W al czylem przeciwko Niemcom we fran
cuskim ruchu oporu, ale mogę śmiało powiedzieć, że metody obecnej policji francuskiej zaskoczyły mnie. Policjanci francuscy nie dostrzegli widocznie, że minęły czasy, kiedy można było Pola ka jednego dnia kopnąć a nazajutrz zwabiać go do pracy. Jestem obywa telem wolnego państwa polskiego i wie działem, że ujmie się ono za moją krzywdą i nie będę musiał obcych pro
sić o laskę“ .
STANISŁAW N O W A C K I wyemigro wal przed 24 laty. „Uważam — mówi on — że miejsce Polaków jest w Pol
sce i szkoda każdego dnia pracy dla obcych, kiedy dość jest zajęcia w na
szym własnym kraju“ .
JA N PODAW CA był we Francji 19 lat górnikiem. Został aresztowany i przesłuchiwany przez tajną policję z Tuluzy. Na jego wielokrotne zapy
tania policja francuska nie potrafiła mu uzasadnić przyczyny wysiedlenia
cierpliwiony jego pytaniami komisarz policji oświadczył: „Zapytajcie ministra to wam powie, dlaczego kazał was wy
rzucić“ .
19-letni górnik JA N SONKA z Car- maux został wysiedlony razem z oj
cem. We Francji zostawił 20-letnią sio
strę bez środków do życia, w przede dniu jej małżeństwa. Jest on członkiem Związku Młodzieży Polskiej „G run
wald“ oraz CGT.
Wszyscy oni wyrażają się z entuzjaz
mem o wszechstronnej opiece i pomo
cy konsula RP w Tuluzie oraz o przy
jęciu ich na ziemi ojczystej.
Przybycie delegacji węgierskie}
do Warszawy
Dnia 21 bm. przybyła do Warszawy delegacja węgierska w celu wzięęiai udziału w uroczystościach „Tygodnia Przyjaźni Polsko-Węgierskiej“ .
W skład delegacji, na czele któref stoi Georges Lukacs, prof. uii i wersy«
tetu, pos. do parlamentu, wchodzą nu in. Ernest M ihalyffy, prezes Tow. Przy jaźni Węgiersko-Polskiej, dr Józef Bo«
gnar, prezydent miasta Budapesztu, przedstawiciele świata pracy, związków zawodowych, nauki, sztuki, organizacji kobiecych, młodzieżowych i sporto«
wych.
Ponadto przybył 25-osobowy węgier«
ski zespół baletowy.
Przybywających gości owacyjnie po
witali na dworcu przedstawiciele władz państwowych i miejskich oraz delegaci instytucji społecznych.
Komitet Opieki i Pomocy dla górników polskich wydalonych z Francji
We wszystkich kopalniach śląsko-dą«
browskich postanowiono pośpieszyć z pomocą górnikom francuskim, . dekla
rując k\%pty pieniężne oraz ofiarując przepracowanie jednej dniówki na ten cel.
Z inicjatywy Centralnego- Zw. Zaw, Górników utworzono Komitet Pomocy i Opieki nad Górnikami Polakami, przybywającymi z Francji do Polski, Przewodniczącym na terenie W ałbrzy
cha został prezes oddziału Zw. Zattfo Górników Rabiega.
Obrady aktywu Stronnictwa Pracy
W gmachu Sejmu odbył się dwu«
dniowy kurs szkoleniowy centralnego aktywu Stronnictwa Pracy.
Towarzystwo Naukowe Warszawskie
na dorocznym walnym zgromadzeniu
J . --- — r w y ... ... i i y
tygodniu roe został przymusowo wy- po tylolctniej pracy z Francji. Znie
W dniu 21 bm. w sali kolumnowej Uniwersytetu Warszawskiego odbyło się uroczyste doroczne posiedzenie Towa
rzystwa Naukowego Warszawskiego.
Prezydenta Rzeczypospolitej na zebra n iu reprezentow ał członek R ady Pań stwa dr Kołodziejski.
Przybył również z Krakowa prezes Akademii Umiejętności prof. Nitsch.
T. N. W . w roku sprawozdawczym wydało własnym nakładem 24 prace naukowe i dzięki pomocy rządu od
budowało, i wyposażyło drukarnię nau
kową.
W okresie sprawozda'/.’czym wżnowio no działalność komisji do badań histo
ryczno-literackich i komisję orientali- styczną, nadto utworzono nową komisję neofilologiczną. Uporządkowano maga
zyny przedwojennych wydawnictw To
warzystwa, i przewieziono do Pałacu, Staszica Bibliotekę Towarzystwa, liczą cą około 30.000 tomów. W Gabinecie Filologicznym im. G. ICorbutta skata
logowano w okresie sprawozdawczym 3500 dziel i rękopisów, w tej liczbie archiwum Elizy Orzeszkowej, kartotekę pieśni ludowych prof. Bystronia, oraz otrzymaną w darze bibliotekę Fr. M i- randoli.
Towarzystwo liczy 303 członków, w tej liczbie 196 członków zwyczajnych
106 korespondentów.
Pałac Staszica, stanowiący siedzibo- T. N. W ., jest już prawie całkowicie odbudowany.
Podstawę materialną T-wa stanowią stale zasiłki, udzielane przez Premiera:
oraz przez Min. Oświaty, oraz BGK, które udzieliło T-wu subwencji w wy«1 sokości 1 miliona zf.
Na zakończenie odczytano równiej, listę nagród naukowych w wysokości 150,000 zf każda. Nagrody otrzymali:
dr Marian Plezia za pracę „O kroni
ce Galla“ , prof. Maria Ossowska za
„Podstawy nauki moralności“ , prof, dr Kazimierz Kuratowski za „Topolo
gię“ i wreszcie prof. J. Walewski za"
„Badania kardiograficzne duru brzusz
nego".
KRONIKA POLITYCZNA
Z J A Z D D ELEG A TÓ W S T R O N N I
CTW A D EM O K R A TY C ZN E G O 21 bm. odbył się w siedzibie ZW Nauczycielstwa Polskiego w Warszawie 4-ty zjazd delegatów Stronnictwa De«
mokratycznego z woj. warszawskiego.
Referat polityczny wygłosi! wicepre«
zydent nr. st. Warszawy poseł Beniger, po czym wicemin. Krassowska wygłosiła ref. rat ideologiczny.
W godzinach popołudniowych toczy
ła się dyskusja nad referatami,
