• Nie Znaleziono Wyników

Der Bücherfreund, 1935, Jg. 8, Folge 4

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "Der Bücherfreund, 1935, Jg. 8, Folge 4"

Copied!
4
0
0

Pełen tekst

(1)

3>ec Uürficcfccunö

laftrgang S •> lOftofecc 1 9 5 5 4 . §olge

3

.: P o le n . Berlin, ^ n tra b e rla g . 207

3 n 6 er tro ^ e n e n J o rm e in e s ttod)f(|Iagebu<J)es, ó a s in ein se ln e n fu rg e n 2ibfd>nitten ó a s iTbenia o b ljan b elt, 6em ein B e g ifte r fe ^lt, i)at ber D e tfa |[e r itla t e r i a l ü b e r P o le n ,

£ a n b u n b i e u t e , ben © ta a t, bie H )irtf(f)aft, bie p re f f e ju fa m m e n g e tra g e n o^ne b a s © ange b u r ^ ju f o r m e n . Om g a n je n roitb b a s B u d ) m it D orfidjt j u b e n u tje n fein , b a © tiilip ro b e n e rg a b e n , baß re d jt oberflädjlid) g e a rb e ite t m ü rb e, © o fü ljrt b er ö e rfa ffe r in bem S a p ite l

„ D e u tf^ e r ö o tb s te il’ a u s , baß bie fja u p to rg a n ifa tio n ^ ei: ö e u tfd je n in S o n g re ß p o le n ber D e u tf ^ e S u ltu r b u n b fei. D a e r ben oon ber polnifdien B e g ie ru n g geftü ijten fo g e n a n n te n Z)eutfd)cn S u ltu r= u n b IB irtfc ^a ftsb u n b n id )t m ein en f a n n , g eu g t biefe Jeftfte llu n g o on e in e r b efd iäm en b en L ln fe n n tn is ber beutfdjen D erf)ältniffc g erab e in jenem l a n b e s t e il , in beffen g rö ß te r © ta b t ber D erfaffer a ls ^ e itu n g s fo rre fp o n b e n t tä tig ift, benn bie ^ a u p to r g a n if a tio n b er D eu tfd jcn S o n g re ß p o le n s ift ber D e u tf ^ e Ö o lts o e rb a n b m it bem © i^ in l o b ? . Sleßnltd) o e rß ä lt es m it ber a u f © e ite 54 au fg eftellten B e h a u p tu n g , b a s © e fm b ü ro in B ro m b e rg fei bie fju fam m enfaffung ber beutfdjen B b g e o rb n e te n ju m © efm u n b © e n a t a u s g an g P o le n , a u s ißm h ä tte Jid) ber ^ e n tra ia u s fd ju ß u n b fp ä te r b e t „ B a t b er B eu tfd jen in P o le n '' e n tm id e lt. D a s B to m b e rg e r © e fm b ü ro m a r u n te r a n b e re n © e jm b ü ro s in

© ta u b e n g , p o f e n u n b © h o tn , b a s g e n tra le B ü ro ber Jlb g e o rb n e te n u n b © e n a to re n P o fen = P o m m c re lle n s D e r J e n tr a la u s ß h u ß u n b b er B a t b e t D e u tfd je n in P o le n h a b e n ih re n

© iß in lü a tf d ja u . © d jlim m e r o e r h ä lt e s ßd) m it ben 3 af)len, bie ber D e rfa ffer fü r bie D eu tfd fen in P o le n a n g ib t. ttSäßrenb bie fü r P o fen ^ P o m m e re H e n g e n a n n te 3 a h l » an 375 000 u n b fü r © ß o b e rfd ß e ß e n 350 000 D eu tfd jen etro a s gu hoch g eg riffen ift, te n n t B lß e rs f ü r b a s ü b rig e p o le n n u r 325 000 D eutfcße. 51. B re y e r, b er b e ß e S e n n e r bes D e u tfd jtu m s ln S o n g re ß p o le n , errechnet fü r biefes allein 325 000 B te n ß h e n , mclche ^ a ß l b u rĄ 51. B tü d le r s fta tiftif^ e © tu b ie ü b e r b a s „ D cu tfd jtu m in S o n g re ß p o le n " fe in e rg eit g en a u b e g rü n b e t u n b fefjt in ^ e f t 2 ? ber „D eu tfd jen ID ißenfchaftlichen ^ e itfd jrift f ü r P o le n '’ oon tD . S u ß n e rn e u t b effätigf rourbe. 5(u ß erb em h a t Ś . £ ü c f burcß p rio a te Z ah lu n g e n fü r b a s

© halm er u n b £ u b lin e r £ a n b 20 000, fü r tD o th y n ien 48 000 D eu tfd je, bie u n te rb e ß e n burdj n a tü rlic h e D e rm eh ru n g a u f ü b e r 50 000 © e e le n a n g e ro a ^ fe n ß n b , feftg eß ellt. D a n n g ib t es noch flegen 58 000 D eutfdje in © a lig ien (S le in p o le n ) u n b ca. 35 000 im © efchenet © chleßen.

^ e r r 5ll)lers b ürgt alfo bie ? a h l ber D eu tfd jen roillfürlich u m bie S le in ig fe it oon ü b e t 160 0 0 0 © e elen . D a ü b e r biefe © e b ie te i i t e r a t u r o o n b eu tfd je r © e ite o o rlie g t, m uß m a n ü b e r biefe journaliftifche © ro ß g ü g ig fe it fta u n e n . D ie © c h lu b rig fe it bes © tits m acht b a s £ e fe n gu ein e r u n erfre u lic h en 5 ln g eleg en h eit. D . S a u b e r . C h o ro m a ń ffi, SP.: € in e o errß cfte © e f h th tc . p . S u p fe r o e rl. 94 ©.

D ie S leberfetjung biefer H ooeße m a r ebenfo ü b e rflü ß ig , roie bie bes B o m a n s

„ © if e rf u h t u n b JTTebigin“ b esfelben D e rfa ß e rs . D e r S leberfetjer, ^ e i n r i h Scif?/ f h e in t a b e r g era b e fü r biefen D e rfa ß e r eine © h m ä h e gu h a b e n , m a s tecßt au ffd ß u ß re id ) ift, ba £ §0= ro m a ń ffi n u r m orbibe B lenfdjen in e in e t a b f h e u lih e n tDeife fe e lifh gu a n a ly ß e re n o e rß e h t, b a s a lle rb in g s m it D irtu o fitä t. 5lu<h bie oo rlieg en b e H ooeße ift ä lte fte r H a tu r a lis m u s , ber rnoßl fd ja tf beobachtet u n b aud) bie fe e lifh e n © e fü ß le f r a n f e t JT tenfhen g en a u re g iftrie rt, a b e r m ogu foß u n s b a s? tD enn ein 5 lrg t a n biefer © e fd ß h te a u s e in e t H e ro e n h e ila n fta lt, bem © h ic tf a l ein e s B a u f h g if tf r a n f e n , O n tereß e h a b e n fö n n te , fo ift b a ru m n o h la n g e fe in

© r u n b o o rljan b c n , b e r a rt abm egige L ite r a tu r in s D e u tf h e gu ü b e r tr a g e n . D . S a u b e r.

$ if h e r , p . : © r k b te s © r e n jla n b © b erfd )leß en . B r e s la u , © ftb e u t. D e fla g sa n ft. 121 © . D e r frü h e re D ig ep räß b en t ber B e g ie ru n g in © p p e ln le g t ein © d n n e ru n g s b u d ) ü b e t feine o b erfd jleß fh e P ä tig f e it o o r. © r felbft iß B ß c in lä n b e r . On fu rg e n 5 lu ffä h e n f h ilb e r t e r in f la r e r föeife bie religiöfen, p o litifh e n u n b m ir tf h a f tlih e n P ro b le m e biefes © reng=

la n b e s . B e fo n b e rs m erbeń bie J ta g e n ber ^ ro e ifp ra h ig fe it h tta u s g e h o b e n u n b e r ö rte rt,

© in ig e O rrtü m e r ß n b a n g u m e rfe n : D a s © b e rfh le ß J h e £ a n b e s th e a te r h a t in B ie litj n ie

13

(2)

g e fp fd t, ó a f u r a u ß e t in C a rn c to t^ , rote tn óem 3u<fje an g e g eb en rotrb, a u ^ in Ä u b n tf, u n ö £ a u r a f) ü tte . On allen M efen © tte n rourbe 6te B e jp ie lu n g b u td ) 6te D eutjcbe

^ fie a te rg c m e m b e f ü r 'PoInifd)^© d)[efien erft e rm ö g lid jt. D ie Q e im g a rte n fp ie lfd jn r ift ein einzig ca i t i a l in © ftoberfci)!eften geroefen, n id )t jeb cs 3 af)r. D e ra r tig e © d jn itje r fe ilten eigentlitf) bem a m tlid je n B e a r b e ite r biefer fu ltu re lle n JIn g e le g en b etten m d )t u n te rla u fe n . 6 o n f t ift b aa S u d ), b a bie l i t e r a t u r ü b e r © berfüjlefien u n b feine P ro b le m e feijr m a g e r

ift, s u b e g r ü fe n . D . S a u b e r ,

© a llia n , © .: Sltonfe Jłfo lo n e. S a m p f u m ein e n B e rg . I p g . $ . S o efjler. 253 © . D e r ö e r fa f fe r etzä fylt a u B ero rb en tlid ) anfdjaulirf) u n b feffelnb feine © rlebntffe unb B e o b a ü jtu n g e n a ls © to B tru p p fü jire r a n einem © d jlü ffe lp u n b te ber 6fterreid)tfd)en 2ilpen=

fr o n t u on 1917 b is ju m b itte re n (Enbe, ber © e fa n g e n n a b m e u n b ber a b e n te u e rlid je n ^lucijt a u s bem © e fa n g e n e n la g e r. ilicfit n u r bie g e ra b e su u n g e b e u e tlid ie n S tn fo rb e ru n g e n , roelt^e b er © e b irg s frie g a n bie © ru p p e fteilte, fo n b e rn aud) bie befo n b eren © tfjro te rig feiten b es b fte rre i^ iftfje n f e e r e s m it feinem n a tio n a litä te n g e m ifc f) u n b ber g an g oerftfjiebenen ©in=

ftellung b e t ein 3eln en ö o lfs ftä m m e 3u m S tie g e , n iü )t ju l c ^ t autf) ber ta ta ftro p ija te JTtangel a n allen S e fie lfsm ttte ln im © egenfaB 3U ber g lan ^ en b e n u n b im m e r o o llfo m m e n er roerben=

ben J iu s rü ftu n g bes ^ d n b e s , tre te n u n s plaftifd) o o r Slugen. © B ne © ebnffigfeit gegen bie frem b ftäm m ig en © ru p p e n te ile roirb bie u n e rb ö rte le if tu n g b er b eu tfd jftäm m ig en $orm a=

tio n e n , a u f roeldjen ju l e ^ t bie g an g l a f t bes S a m p fe s ru lfte , in bie g eb ü b ren b e B eleu ch tu n g g e r ü g t. D a s B u d ; ift fü r feben l e f e r f r e t s g ee ig n et u n b j u em pfeblen. © m .

© o e te l, B o ra r b e ite r © g p i. B r e s la u , p . S u p fe ro e rl. 61 © .

Jtacb bem B ä n b d je n uon tD ietg g ń ffi b r in g t ber D e rla g in fe in e r B rü cfe n b ü d je re i roeitere S eb e rfe B u n g e n p o ln ifd ier © e g e n ro a rts b i^ tu n g . ^ r tb g n a n b © o e te l, ber ä lte r e n pot=

nifeben © d jriftfte H e rg e n e ra tio n a n g e b ö re n b , e rg ö b lt in fe in e r Jflooelle in fp a n n e n b e r tü e ife oom l e b e n in einem © e fa n g e n e n la g e r in B u ß la n b , in bem bie uerfebiebenen Jflationen ber 5fterreid)if(b= ungarifd)en H a tio n 3u fa m m c n lc b en u n b a n b e t © ro cfenlegung o on © um pf=

g elän b e a rb e ite n m uffen. D ie g e q u ä lte n BTenfcben, bie ben © rtra g ib te r 2 (rb e it nid )t feben roerben u n b b a b e r a n ib rem © in n oergroeifeln, re o o ltie re n gegen ben leiten b en O n g e n ie u r, ein en bT litgefangenen polnifcber B a tio n a litä t. B e in a b e roürbe a lle s fcblimm a u sg e b e n , a b e r b e r erft acht © ag e fid) im l a g e r b efin b e n b e polnifd)e ^ im m e rm a n n © gyż, ein förpeclicb fcbroacbcr, a b e r ro ille n s fta rfc r fT tann, r e tte t b urd) eine oorbilbficbe © n t bie l ä g e . D ie © rg äb lu n g ift g era b e bureb bie ©<bli<btbeit m it b er fie o o rg e tra g e n roirb, über=

geugenb u n b ift nud) in ber © b a rab terg eid jn u n g re<bt fta rf. H iem a n b roirb n lle rb in g s be=

b a u p te n rooüen, b aß biefe beib en p o le n , bie in ber © rg äß lu n g bn rg eftellt roerben, irgcnb=

w ie f ü r b a s p o ln iß b e D o lfs tu m b e fo n b ers b egeiĄ nenb w ä re n . D. S a u b e r ,

©rob, © . ©.: S6njgs=Ballabe. Sfalnay. 162 © .

D ie epißb g efo rm te © a g o oom S ö n ig ^ a r a l b © c b ö n b a a t, ber H orroegen e in t u n b

© g b b a © irifsto e b te r gum tö e ib e g e ro in n t, ftellt ben D etfucb b a r, b a s gro ß e © efebeßen ber norbifeßen S ö n ig s f a g a s in bie g eg e n ro ärtig e l i t e r a t u r e in g u fü b re n . BTan f a n n ben ö er=

fu<b, b a s l e b e n je n e r n o rb iß b e n STTenfcben b e t © e g en ro n rt oerftönblicb gu m a ^ e n , im gangen a ls g elu n g e n begeiebnen, roenn au<b bie ^ o rm ber rbytbm ifeb bcfdjroingten © rg ä b lu n g , in ber b er D trfa ffe r b a s ©efebeßen u o r tr ä g t, b er ^ a r t e je n e r " Jd t u n b ib te r P lenfcben nießt gang en tfpriebt. D iefe 5 o rm lä ß t rooßl bie fp a n n e n b e © rg äß lu n g gu, bie bie © a g a s nießt au sg e ie ß n et, n im m t iß n e n a b e r ben e ig e n a rtig e n B e ig bes u rfp rü n g lid )c n B e rid jte s . © s ift olfo, a n bem O n ß a lt gem effen, eine gebrochene ^ o tm . D . S a u b e r . ObtfiBflcr, S.: Deutfd)e auf beiben ©eiten. £öeft=®ftoerIag. B erlin. 300 ©.

D e r ö e r fa f fe r ro a r ro äß ren b b es tö e ltf r ie g e s a u f e in e r Ü lbbörftation in b er © egenb bes © o ten JT tanncs tä tig u n b roirb im © e p te m b e r 1918 uon a m e rifan ife ß en © ru p p e n ge=

fa n g e n g e n o m m en , tö e n n fein B ericß t ü b e t bie © rlebniffe in a m e rifa m fe ß e t © efangen=

feßaft aueß etgaßlerifcß nießt b efo n b ers b ureßgeform t ift, fo e rß ä ft er b o ß fein ©eroießt b u r ß bie © rte n n tn iffe , bie e r o e rm itte lt. © r fiebt, b aß roir D e u tf ß e n bie O lm erifan er in iß re r © a tf r a f t u n b a ls © o lb a te n u n te rfc ß ä ß t ß a b e n . © ie b r a ß te n tro ß bes SI=3oot=

frie g e s gegen groei fttillio n e n B le n fß e n , b a s bagu geßö ren b e P ta t e r i a l u n b bie ö e tp fie g u n g im Jafyre 1 9 1 8 ü b e r ben © g e an n a ß .Jra n l’r e iß . D a s © r fß ü tte rn b fte a b e r ift die © at=

f a ß e , b aß bie l e i f t u n g s h a f t b e t n a ß S lm e rita a u sg e ro a n b e rte n D e u tf ß e n bies e rm ö g liß t ß a t u n b b aß a u f a m e tif a n ijß e r © e ite gegen 600 000 b e u tfß ftä m m ig e JT tenfßen fa m p fte n . D e r ö e r fa f fe r le g t m it B e ß t b a r, ro e tß e ö e tfä u m n iffe g e g e n ü b er bem S lu sla n b b e u tfd jtu m in b e r ö o r tr ie g s g e it gu biefem © a ß b e fta n b e g e fü ß rt ß a b e n u n b m a b n t g u t o o lfs b e u tfß e n

© in fte llu n g . 3 lu s biefen © rü n b e n ift fein B u ß f ü r u n s ro iß tig . ö . S a u b e r.

14

(3)

Pctecfen, Ü.: üerf^fitfcte £angen=}TIuffer. 235 ©.

On etiu ae galjfluffigcr 5 Irt fd jtlie rt b t t ö e tf a f f c t in ben © e fta lte n óicjes K c m n n e u n ó in if ) « n ©cf)i(ffalen bae i r if ^ c D olf. € a ift Me fe n er m öri>eti(d)en 5 iu se in a n 6 e t=

fei?ung m it C n g k m ó naci) 1922 m a łlic r ó u n d € c łfć )la g , b a e £ e g e n r a n H in te rh a lte n fc ite n s der irre g u lä re n ir if ^ e n 2 irm ee a n der T a g e s o rd n u n g find. 2U s a b e r die (E ngländer d an n abgiehen u n d O ria n d fiä) feibft u erro aiten f a n n , fe ^ t fiĄ die ttteigelei groifdjen den uer=

Jdjiedenen irijä je n P a r te ie n fo rt u n d d a s S lu t der eigenen ö o lfsg e n o ffe n f ä r b t in © trö m e n die g rü n e Onfel ro t. On diefes (Befdjetien find die perföniicfien & d)i<ffale Ś a r n e g s ein g efp o n n en , e in e s m e e rg rü n e n O rre g u lä re n , d er, eigentlich eine roeidje H a tu r , fa u m roeig, ob er a u f der richtigen © e ite fä m p ft, a b e r doch die g ra u fam fte n JTiorde m itm a d jt, fp ä te r feibft o on der

^ a n d fe in e r T a n te u m g eleg t w ird , da e r Ś y tty h e ira te n roili u n d die T a n te JTtaggie, die in fe in e r S a u e r n f a te roohnt, fürch tet, roeichen gu m üffen. Siusgegeicfm et Ą a ra fte rifć e rfe T y p e n h a t P e te rf e n in dem a lte n P h e ia n , in dem ab g e tacfelte n e n g lif^ e n © o ld a te n itifch.er f ie r f u n f t B o m b a y , in d er a lte n 3 u n g f ta u B u in n , in 3 im m y P la io n e einem aEe £ e id e n fiegreich ü b erro in d en d en , h e t^ e n s g u te n O ren u n d nieicn an d e re n gegeidjnet. D a s B uch i f t n o n einem biffigen, b itte re n B u m o r e rfü llt, m eig © o tt Eein a b g e ru n d e te s S unftroerE , a b e r begeichnend fü r O rian d u n d feine B cm o h n er, gudem g eg e n m ärtig hDÜtoEtu^H-

Ö. £ a u d e r.

H ofj, €.: Jim e rifa o © ch irffafsftu n d t. Brocfhaus. 312 ©.

B o g b ele g t in diefem B uche feine T h efe, dag die B e re in ig te n © ta a te n n o n i1ord=

o m e rü a fiĄ h^u*6 groifchen D e m o fra tie u n d D if ta tu r in e in e r g ru n d le g e n d e n geiftigen u n d roirtfchaftlichen iB a n d lu n g befin d en . U n te r d er T ü n ch e des J lm e r if a n is m u s m it feinem Jo rtfc h ritfsg ia u b e n fa u Ą t d a s m a g re ©eficgt des K o n tin e n ts a u f. T s g ib t fe in a m e rifan ifc h es D olf, mof)! a b e r niele D o lfe r in tto rd a m e r if a , die fü r d a s CÜngelfachfentum le g te n T n d e s nicht a ffim ilie rb a r find, © o fiegt B o g die lö f u n g der © ch m ierig feiten in einem B u n d der D ö tfe r, nicgt der roillfürlich b e g ren g ten © ta a te n u n d in einem ge=

m ein fam en B a u m b e ro u g tfe in , d a s durch die g ro g en P ro b le m e des fü llen T g e a n s gegeben f ^ e in t. D iefe £ ö fu n g fo n n te dagu fü h re n , d ag der gefam te a m e rifa n ifh e Kon=

tin e n t e in m a l gufam m cnm ächft. H o rd a m e rifa ift g o u te fü r T u to p a nicgt m eg r die fle u e ID eit, nad) deren B lu fte r m an ficg a m e rifa n ifie rte , fo n d e rn ein erftaunlicg a lt ro irfen d es

© eb ild e, d a s in nieten J to fle n T u ro p a u m 3 o h rg e h n te n ac g g in ft. D ie B e ife fü g r t den D e rfa ffer n on T hicago, roo er erftm alig dem a m e rifa n ifh o n P ro b le m n a h c rü c ft, d u r h d a s a m e r if a n if h e O ndu ftrieg eb iet n on p i t t s b u r g , T Ie n elan d , D e tro it n a h H em y o rf. On diefem B a b e l b e g in n t fe g t, nacgdem die D o lfe r m a h m erd en , die © p ra c g n e rm irru n g . ^ i e r ballen f»h die P ro b le m e 2 1 m erifas g u fam m en . On SB afgington dagegen r ü g t d a n f der d iftato ri=

fh e n D o IIm a h t, ü b e t die B o o fen e it n e rfü g t, die R ü h ru n g des © ta a te s . On diefem K a p ite l re fe r ie rt B o g ü b e r den O n g a lt u n d die Ü lu sro itfu n g en des D em D eal. On den © ü ä fta n te n fin d e t e r B o t bei den S ln te rn e g m e rn u n d eine d er © fla u e re ! n ag e fo m m en d e 21bgängigfeit bei den P a c g ta rb e ite tn . D ie B lo n o f u ltu r d er B a u m m o lle b rin g t m egen des riefigen P te is = ffurges die EtHrtfcgaft diefet © ta a te n a n den B b g ru n d . if ie t t a u h t a u h d a s B eg erp ro b lem a u f u n d roird nom D erfaffer in c in d rin g lih fte r ü le ife d arg eftellt. Om © re n g la n d gegen

£ ate in = 2 1 m er!fa, in T e ^ a s , geigt fih d asfelb e B ild d er B o t d es ü b e rfh ü ffig e n T rd ö le s m egen, d a s nicgt ab g efeg t m erden fa n n . On den O n d ia n e rre fe rn a te n erroeift f ih , dag die P u c b to in d ia n e r g e u tc m ied et an B T enfhengagl g unegm en. B e i den B to rm o n e n am grogen

© algfee fin d e t fih b tü g e n d c s £ e b e n , n u r die K u p fe rin d u ftrie leid et B e t. £ ä n g s d er pagi=

fifh e n Kifte t a u h o n die P ro b le m e des lü e fte n s au f. B lü te u n d D erfaff ftegen nebenein=

a n d e r. Om B o rd e n der © ta a te n tre ffe n m ir a u f d a s tD eig e n m o n o fu ltu rg e b ie t non D a fo ta , d ag gleichfalls in e in e r fcglim m en K rifc ftegt. iDogf ift d a s in dem B u h e D a rg efte llte m it den Ślugen des T u ro p ä e rs gefegen, a b e r m it den 2lu g en e in e s ID eitgereiften, der bem iefen g a t, dag e r befäg ig f ift, h in te r der Jaffa d e d a s ID efe n tlih o gu fegen. T in auger=

o r d e n tlih a n re g e n d e s B u h , d a s federn politifcg in te re ffie rte n £ e f e r r e ih e B e le b ru n g in

ein e r a n g e n eh m en $ o rm n c rm itte lt. D. K a u d e r.

© cgeelc, B l.: D ie S e n d u n g d es R e m b ra n d t fjarm cn fg o o n o a n K ifn . £ p g . £ ift. 308 ©.

D a s r e ih e £ e b e n des B la le ts m u g te einen B o m a n fc g te ib e r g u t © e fta ltu n g teig en . On g äg e r 21rbeit fü g r t der £Deg B e m b r a n d ts , der a ls © o g n ein es B tü lle r s in £ ey d e n gebo ren m u rd e, g u t Höge des B u g m c s , g u t f je ir a t m it der reichen © a s f ia , gum ang efeg en en B la n n e , en d et a b e r in tragifcger IDeife in g rö g te r D e relen d u n g . T ro g des a n g u c rfe n n e n d e n D erfucges, den in n e re n CÜntrieb diefes £ e b e n s a u fg u fp ü te n , ift es der D e rfa fferin fa u m

15

(4)

g e lu n g e n , ócta tö e fe n ótefea e in m alig en © e n te s fńfit&at' j u m achen. Q a ^ u g e h ö rte eben fo n g c n ia le © in fü iilu n g . D ie a u sg e g e id m e te n ID ieóecgaben b e t B itb e c b cs ö a te c s , ber JM u tte r, bcr erften J r a u b ^ e m b ra n b ts, b e t ^ e n b r id je © to ffe ls u n b bes 3 a ri © i^ fd jm ü d e n

b a s S u d ). ö . fi a u b e r.

©ĄreyoogJ, ©cillparger. jfo ln a y . 522 ©.

© ^ te y u c g t ift felbft © e fte tre id je r, D id )ter u n b ÜTTujite. D a ru m to a r e r m ie fe in a n b e re r b e ru fe n , © r illp a tje r s £ e b e n , £ e ib e n u n b © R a ffe n b id ite rif^ fre i n a d )ju g e fta lte n u n b m an d jc n tiefe n © e b a n fe n a u s © igenem ^ in e in ju a rb e ite n . Q )ir erle b e n Jo m it © ritt=

p a r je r b a s HMen B e e tijo n e n s u n b © d ju b e r ts , bie © i a n jjc it bes B u r g tb e a te r s u n b über=

ija u p t ein g u te s © t ü d D ftettei(bif(b= f)absburgijd)et © ejd jid jte. 2Iber im m e r b ie ib t im B c e n n p u n f te b e r D i e t e r in feinem leibuollen J lin g e n m it ben tö ib rig fe ite n b es £ e b e n s , m it ben b u n fle n ffieroaiten bes eigenen D n n e te n , m it ben a u s b er reichen © m p fm b u n g s=

u n b Ö o rftellu n g sro elt b ero o rq u e lle n b e n u n b n ad ) © e fta ltu n g ru fe n b e n bid)terifd)en © to ffe n .

© e h r fcfjon ift auch b e t £ e b e n s a b e n b b es enblich 3u r 2(nerfenm ung g e la n g te n D ichters g efih ilb ert. tD egen b c r fchm ülen S itm o fp h ä re, in m e l^ e gem ifje © rlebniffe a u s © r illp a r je r s

© tu rm = u n b D ra n g p e tto b e — bid)terijch b u rc h a u s b ere d )tig t — fin ^ b er im ü b rig e n uo rsü g iich e B o m a n n id )t o o rb e h a ltlo s f ü r feben £ e je r f r e is em pfohlen w e rb en .

© m . ö ir ja , ©.: Die H im m elsleiter. £ ift £ p 3. 320 ©.

£ ö it h o ^ e n h l6* ^ i£ „ B a u e rn " S e g m e n ts in s £yrifch=3byllifche u n b in s letfifdje D o lfs tu m ü b e rfe h t.

Um 2 lb la u f ber o ie r 3 n h re s3 e ite n — im ü b rig e n Jo ju fa g e n z e itlo s — w irb b a s £ e b e n u n b © reib en e in e r le ttifd je n B a u e rn fa m ilie g e f ^ ilb e r t. H a n ^ fe(l£S © h rifte n tu m in o rg a n ic Jeher ü e r b in b u n g m it e in e r 2 trt a u s B lu t u n b B e b e n ertoachfener tta tu r r e lig io n beherrjehen b a s © a n je . D e r © ite l ift in jo fe rn finnuoll g e w ä h lt, a ls b a s gan g e 3 ah resg ejch e h en h in ein g efte llt ift in ben g ro ß e n © in n ber © d jö p fu n g ü b e r h a u p t, b aß fie näm lich ih r ? i £l u n b ih re ö o lle n b u n g in b er © w ig feit fin b et. ü n biejem © eifte Jdjaffen bie le b e n b e n ih r

© a g w e rf u n b ß a b r n gugleich im © e b ä d jtn is b a s tO a ite n b er ö o rf a h re n . D ie S u ltu r=

g u ftän b e finb u rtü m lid ), länbli(h= einfa(h u n b b aß e r g eju n b . 3 u m oollen Ö e rftä n b n is w ü rb e a lle rb in g s g eh ö ren ein g e n a u e re s iBiJJen u m bie fogialen u n b w irtjch a ftlid jen D e rh ä ltn iffe b cs la n b o o lf e s in © e m g a lle n . D a h e r b leib en auch m a n c ie S lu sb rü cfe unb B egeicßnungen a u s bem fD irtfch aftsb e trieb e bem ijrem b en b u n fe l. ID as bem S o m a n e a n ber S r a f t u n b leib enjcßaftlid)en B e w e g th e it ber „ B a u e r n “ B e y m o n ts a b g e ß t, e rje ß t e r burd) bie fülle u n b g u rü c fh a lte n b e B eJd jau licß teit bes fü ß le re n u n b b efin n lid jere n H orb»

lä n b e rs . f tt i t b e m e rfe n s w e rte r J u rü c fß a ltu n g w e rb e n gew iffe £D irflid )feiten lanblicßer

£ e b e n s g e m e in j^ s f t u n b u rtü m lic ß ^ rifm ifd )« 1 B ra u c ß e s m eß r a n g e b e u te t a ls ß e ra u sg e ß o b e n . D a ß e r ift b a s B ucß f ü r feben £ e f e r f r e is geeig n et. © m . fDaln, H.: ©üße Jrudjt bittre Jcucßt ©ßina. B e rlin . IB o lfg an g S r ü g e r . 32Ó ©.

On biejem © rlebnisbucße e in e r S lm e rifa n e rin , bie »iele 3 a ß r e in b e r (hinefifeßes fa m ilie b er £ i n s le b t, w irb f la r , b aß bie J a n ü lie bie S e rn g e lle bes g e ja m te n cßlnefifcßen

© e in s , bes p rio a te n , gefellfchaftlidjen, w irtjd ja ftlic ß e n u n b politifd^cn £ e b e n s ift. Oßr au ß e ro rb e n flicß fefter, bureß B e lig io n , © ra b itio n u n b B ecßt b e b in g te r ^ u fa m m e n h a lt, ber a lle r b in g s in ben le ß te n 3 o ß re n in g ro ß ftä b tifd je n S te ife n g e lo d e rt w ü rb e , e r f lä r t u n s , w a ru m tro ß ber politijcßen Ü )irre n u n b b er entfeßlicßen f ta tu r f a ta f ir o p h e n b a s eßinefifeße ö o lf geju n b ift, bureß bie 3 s ß tta u je n b e B e fta n b ß a tte u n b befteß en w irb . tD aß ren b in ben erften S a p ite ln ein w u n b e ro o ll in tim e s B ilb biefer ^in efifeß en § a m ilie n f u ltu r g e g e i^ n e t w irb , g e la n g t bie D erfaJJerin burd) H e ira t m it einem © n g lä n b e r, ber in ben D ien fte n ber d)inefifcßen B c g ie tu n g fteßt u n b ein en ß o ß en B e a m te n p o fte n b e fle ib e t, b alb m it bem potU tijcßeu © e tric b e in B e rü h r u n g , e rle b t b a s ü)acßfen b er S u o m in ta n g p a rte i, le r n t © u n y a tje n fe n n e n , ben fp a te rn S a ife r ©>uy u n b feine J r a u , e rle b t in S a n to n bie n a tio n a le B e g ie ru n g u n b bie © o m jc tß e rrjc ß a ft u n te r B o to b in , bie B ü rg e r frie g e , bie S re m b e n u n ru ß e n , bie anti=

fapanijeße B ew e g u n g u n b ben B e g in n bes S rie g e s m it ben 3 a p a n e tn . Um S am ilie n le b en b er © in s, bei b enen bie ö e rfa ffe rin 1934 a u f fu rg e 3 £it w ieb e r e in fe ß rt, ß a t fieß nießts g e ä n b e rt. ru ß e n bie ß u n b a m e n te b es eßinefifeßen £ e b e n s . © e ite n w a r bie Sieber»

Jeß u n g e in e s B u d je s Jo gu b e g rü ß e n , w ie bie bes o o rlieg e n b en ID erfe s.

B . S a u b e r.

16

Cytaty

Powiązane dokumenty

‘flarteien boffen auf einen balöigen griebensfebluß. S)ie friegerifeben |)'anblungen befebränfen ficb auf bie Beobachtung bes ©egners unb auf fteine ^länfctcien im

[r]

D ie Beutfdje lan B fd jaft in Crgdijltutgen Bcutfdjer

[r]

juneßmenben Büdjetn guguredjnen ift, bie uns ©ef(ßid)te roirflt(ß näßerbringen.. Jllles in allem ein erfrifebenbes Budi. jftoar tuirb man ben öerba&lt;bt nid)t

einzigen iDcg um óem Dolfe jxicöen gaben. Jllabd)en fällt liebtofen clgennüßigen R lenfißen in bie H änbe... ©s erforóert Lefer, óie m ehr als S lnterhaltung

[r]

bas Sutp.. ©s fammelt bie Stnber ber ärmften Sergbauetn um fid), entflammt fie m it feinem ©ifer unb balb finb alte bereit, feine Befeple ausgufüljren.