PROGRAM PROFILAKTYKI

(1)

PROGRAM PROFILAKTYKI

SPOŁECZNEGO GIMNAZJUM W PYRZYCACH

PYRZYCKIEGO STOWARZYSZENIA OŚWIATOWEGO

Spis treści

WSTĘP ... 2

Rozdział I ... 3

OKRESLENIE PODSTAWY PRAWNEJ ... 3

Rozdział II ... 4

DOBÓR TREŚCI PROGRAMOWYCH I ICH REALIZACJA ... 4

Rozdział III ... 6

ODDZIAŁYWANIA PROFILAKTYCZNE SZKOŁY ... 6

Rozdział IV ... 12

EFEKTY DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH ... 12

Rozdział V ... 13

EWALUACJA ... 13

Program opracowała mgr Anna Mikołajczak

(2)

WSTĘP

Profilaktyka – pochodzi od greckiego słowa „prophylaktis” i oznacza ostrożność. Zgodnie ze słownikową definicją profilaktyka to „działalność i sposoby zabezpieczające przed szkodami, wypadkami, katastrofami lub działania i środki stosowane w celu zapobiegania chorobom”. Zatem profilaktyka to działania, których celem jest unikanie niekorzystnych zjawisk zaliczanych do zachowań ryzykownych. Do zachowań ryzykownych zaliczamy:

 Palenie papierosów;

 Picie alkoholu;

 Zażywanie środków psychoaktywnych (leki, narkotyki);

 Przedwczesną aktywność seksualną;

 Agresję i przemoc.

Wyżej wymienione zachowania często współwystępują, bowiem złamanie jednego zakazu powoduje zwiększenie łatwości przekraczania kolejnych barier.

Wbrew dość popularnym poglądom, upatrującym wzrost zachowań patologicznych w powszechnej dostępności środków uzależniających, modzie, chęci naśladownictwa oraz ciekawości, do najważniejszych motywów podejmowania zachowań ryzykownych należy zaliczyć:

problemy młodzieży natury osobistej, rodzinnej rówieśniczej i szkolnej.

W sytuacjach trudnych emocjonalnie, młodzieży nie wystarcza nabyta wiedza, pomysły czy odwaga aby postąpić tak, jakby sami chcieli.

Silna potrzeba zredukowania napięcia, frustracji powstałych na skutek stresów życia codziennego pociąga za sobą prawdopodobieństwo zachowań ryzykownych.

Mając na uwadze ważkość poczucia własnej tożsamości gimnazjalisty, proponujemy program profilaktyki, będący alternatywą dla zgubnych wpływów i niefortunnych wyborów nie w pełni ukształtowanych osobowości naszych uczniów. Program ów ma być pomocny w radzeniu sobie z sytuacjami trudnymi, jak redukcja lęku, frustracji, ma uczyć strzec się przed wpływem niekorzystnych norm, oczekiwań i przekonań.

(3)

Rozdział I

OKRESLENIE PODSTAWY PRAWNEJ

1. Ustawa o systemie oświaty z dnia 7 września 1991r. z późniejszymi zmianami.

2. Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego z dnia 19 sierpnia 1994 r. (rozdz. 1 art. 4.1).

3. Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi.

4. Ustawa z dnia 24 kwietnia 1997 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (rozdz. 2 art.7.1).

5. Ustawa z dnia 9 listopada 1995 r. O ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (art. 3).

6. Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich z dnia 26 października 1982 r.

7. Podstawy programowe.

8. Konwencja Praw Dziecka.

9. Rozporządzenie MEN o pomocy psychologiczno-pedagogicznej.

(4)

Rozdział II

DOBÓR TREŚCI PROGRAMOWYCH I ICH REALIZACJA

1. Cel główny:

Ochrona uczniów przed zagrożeniami, reagowanie w przypadku podejmowania zachowań ryzykownych.

2. Cele szczegółowe:

a) Wykształcenie nawyku zdrowego stylu życia.

b) Tworzenie w szkole atmosfery, która sprzyja:

 dobremu samopoczuciu uczniów i nauczycieli,

 rozwojowi zainteresowań i indywidualnych uzdolnień uczniów,

 atrakcyjnemu spędzaniu wolnego czasu,

 dobrej współpracy z rodzicami i środowiskiem społecznym.

3. Podstawowe zadania profilaktyki szkolnej:

 Sięganie do przyczyn zachowań ryzykownych.

 Dostarczenie adekwatnych informacji na temat skutków zachowań ryzykownych, tym samym umożliwienie racjonalnego wyboru.

 Pomoc w rozwijaniu ważnych umiejętności społecznych i psychologicznych.

 Rozwijanie możliwości podejmowania działań alternatywnych – angażowanie uczniów w działalność pozytywną.

 Reagowanie w sytuacjach rozpoznania podejmowania zachowań ryzykownych poprzez odwołanie się do specjalistycznej pomocy.

 Pomoc w organizowaniu pierwszego kontaktu ze specjalistą.

 Nawiązanie kontaktu z rodzicami.

 Motywowanie do podjęcia leczenia, terapii.

4.Adresat programu:

 Uczniowie.

 Nauczyciele.

 Rodzice.

5.Termin realizacji: według potrzeb – cały rok.

(5)

6. Formy realizacji zadań szkolnego programu profilaktyki:

 lekcje wychowawcze, pogadanki, dyskusje,

 akcje profilaktyczne,

 spotkania z policją,

 koła zainteresowań,

 imprezy szkolne,

 rozmowy indywidualne,

 wycieczki klasowe,

 gazetki szkolne,

 akademie, apele,

 działalność SU,

 organizowanie pomocy koleżeńskiej,

 współpraca z rodzicami i PPP.

7. Metody badawcze:

 Sondaż diagnostyczny.

 Analiza dokumentów.

 Obserwacja.

 Wywiad.

8. Etapy oddziaływań:

 Diagnoza.

 Systematyczne oddziaływania wśród uczniów.

 Ewaluacja.

9. Zakres współpracy w ramach programu profilaktycznego:

a) Współpraca z instytucjami wspomagającymi działalność profilaktyczną szkoły:

 Ośrodek Zdrowia,

 Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna,

 Wydział Sądu ds. Rodziny i Nieletnich,

 Komisja ds. Przeciwdziałania Alkoholizmowi,

 Kurator rodzinny.

b) Współpraca z rodzicami i środowiskiem.

(6)

Rozdział III

ODDZIAŁYWANIA PROFILAKTYCZNE SZKOŁY

Czynniki ryzyka

Zadania Sposoby realizacji Odpowiedzialni Termin realizacji Środowisko

społeczne i normy w nim występujące, promujące dane wzorce zachowań

1.niski poziom kultury

prawnej uczniów

2.fałszywe

przekonania o rzeczywistości - stereotypy

podnieść poziom świadomości kultury prawnej uczniów

przekształcać przekonania normatywne na prawdziwe

spotkania uczniów z

przedstawicielem policji na temat prawnych aspektów przestępczości wśród nieletnich

organizować przedsięwzięcia łamiące stereotypy (np. klasowa lub szkolna zabawa, wycieczka bez papierosów, alkoholu)

wychowawcy klas

organizatorzy

marzec

cały rok

(7)

Zadania Sposoby realizacji Odpowiedzialni Termin realizacji Modelowanie

negatywnych zachowań w domu i w szkole 1. nuda na lekcjach

2.brak kontaktu z rodzicami uczniów

3.stan wiedzy psychologicznej i pedagogicznej rodziców

4. brak

poszanowania dla norm prawnych

eliminować nudne lekcje poprzez

upowszechnienie aktywizujących metod nauczania nawiązać kontakt z domem

rodzinnym ucznia;

zwiększyć częstotliwość kontaktu z domem rodzinnym ucznia

podnieść stan wiedzy

psychologicznej i pedagogicznej rodziców;

egzekwować przestrzeganie prawa

wewnątrzszkol- nego

zorganizować formy

doskonalenia zawodowego na temat metod aktywizacji uczniów na lekcjach

wysyłać zaproszenia przez

szkołę,

przeprowadzić indywidualne spotkania z rodzicami

(obowiązkowo dotyczy przypadków negatywnych zachowań ucznia)

opracować i realizować tematykę pedagogizacji rodziców ucznia, pozyskać materiały informacyjne, udostępnić je rodzicom;

zorganizować warsztaty dla rodziców na temat budowania silnej więzi emocjonalnej – czynnika chroniącego przed

zachowaniami ryzykownymi aktualizować zapisy prawa

wewnątrzszkolnego;

dyrektor

wychowawcy klas

wychowawcy klas , pedagog, Poradnia Psychologiczno -Pedagogiczna

Dyrektor szkoły wychowawcy

w

zależności od potrzeb

cały rok szkolny

(8)

Zadania Sposoby realizacji Odpowiedzialni Termin realizacji Grupy

rówieśnicze i występujące w nich

zachowania dysfunkcyjne 1.uleglość wobec grupy

2.przemoc i agresja

integrować

zespoły klasowe

ograniczyć zjawiska przemocy i agresji wśród uczniów

dostarczyć uczniom wiedzę na temat

sposobów radzenia sobie z emocjami, stresem i zagrożeniem

przeprowadzić zajęcia

integrujące zespoły klasowe;

inicjować klasowe przedsięwzięcia służące integracji zespołów uczniowskich (wycieczki, wyjścia, imprezy)

zdiagnozować miejsca oraz sytuacje występowania przemocy i agresji w szkole;

przeprowadzić badania

socjometryczne lub ankietowe w klasach

przeprowadzić zajęcia wychowawcze na temat kształtowania prawidłowych postaw oraz ćwiczenia

umiejętności zachowania się w sytuacji stresu, frustracji oraz zagrożenia

psycholog, wychowawcy klas, pedagog,

pedagog we współpracy z nauczycielami

wychowawcy klas

wrzesień, cały rok

szkolny

październik

listopad

według harmono- gramu wychowawcy

(9)

Zadania Sposoby realizacji Odpowiedzialni Termin realizacji Słabe wyniki

w nauce 1.lenistwo

2.niska

samoocena uczniów 3.poziom absencji na zajęciach w szkole

4.problemy rozwoju

aktywizować uczniów,

poszerzyć ofertę spędzania wolnego czasu, umożliwić zdobycie nowych umiejętności osłabiać niską samoocenę uczniów ograniczać rozmiary

absencji uczniów na lekcjach

rozpoznać

problemy rozwojowe uczniów

stosować metody aktywizujące w pracy z uczniami, opracować nowe oferty kółek

pozalekcyjnych; zaangażować uczniów w działalność

pozytywną (społeczną,

charytatywną, artystyczną itp.)

wykorzystywać elementy

motywacji w systemie oceniania

zapoznać uczniów i rodziców z treściami Regulaminu Szkoły dot. Praw i obowiązków ucznia, zasad usprawiedliwiania

nieobecności

wspomagać rodziców w

nawiązaniu kontaktu z PPP w kwestiach opinii i orzeczeń

opracować rejestr uczniów

posiadających opinie

i orzeczenia PPP i monitorować realizację zaleceń

nauczyciele, wychowawcy

nauczyciele, wychowawcy, pedagog dyrektor, wychowawcy klas

pedagog,

wychowawcy

pedagog

cały rok szkolny

wrzesień

w miarę

potrzeb cały rok szkolny

cały rok

szkolny

(10)

Zadania Sposoby realizacji Odpowiedzialni Termin realizacji Dostęp do

środków i substancji psychoaktywnych

1.moda na branie, palenie i picie

2.”dopalacze”

dostarczyć uczniom i ich rodzicom wiedzę na temat

konsekwencji brania

narkotyków, palenia i picia

dbać o rozwój wiedzy i umiejętności zawodowych nauczycieli

wykorzystać

wsparcie ze strony specjalistów zdiagnozować skalę zjawiska zagrożenia uzależnieniami wśród uczniów dostarczyć rodzicom wiedzę na temat

„dopalaczy”

zgromadzić materiały,

nowoczesne środki dydaktyczne na temat profilaktyki uzależnień;

przygotować i przeprowadzić lekcje wychowawcze na temat zagrożeń związanych z

uzależnieniami

przeprowadzić pedagogizację rodziców na temat zagrożeń uzależnieniami i profilaktyki uzależnień

nasilić propagandę wizualną na temat uzależnień

zorganizować formy

doskonalenia zawodowego na temat zagrożeń uzależnieniami i profilaktyki uzależnień

pozyskać współpracowników z PPP, poradni specjalistycznych

wyłonić zespół nauczycieli dla opracowania narzędzi i przeprowadzenia diagnozy zjawiska

przeprowadzić pedagogizację uczniów i rodziców na temat zagrożeń związanych z „dopalaczami”

wychowawcy w porozumieniu z pedagogiem, wychowawcy klas,

pielęgniarka, pedagog

wychowawcy klas, pedagog pedagog, pielęgniarka

dyrektor

zainteresowani nauczyciele, pedagog

zespół nauczycieli

wychowawcy

cały rok

szkolny

wg potrzeb

cały rok

szkolny

w

wg potrzeb

wrzesień- październik

w

(11)

Zadania Sposoby realizacji Odpowiedzialni Termin realizacji

3.łatwość dostępu

Wczesna inicjacja w zachowaniach ryzykownych (wczesna aktywność seksualna)

zdiagnozować skalę zjawiska zagrożenia

„dopalaczami”

uświadomienie szkodliwości zażywania

„dopalaczy”

wśród młodzieży utrudniać

uczniom dostęp do środków psychoaktywnych

wdrożyć do realizacji treści ścieżek

edukacyjnych:

edukacja prozdrowotna oraz

wychowanie do życia w rodzinie dostarczyć uczniom wiedzę o AIDS oraz chorobach przenoszonych drogą płciową

przeprowadzić diagnozę zjawiska

przygotować i przeprowadzić lekcje wychowawcze na temat zagrożeń związanych z „dopalaczami”

zabezpieczyć szkołę przed wnoszeniem i handlem na jej terenie narkotykami

opracować tematykę dla każdego etapu kształcenia

podjąć tematykę AIDS i chorób przenoszonych drogą płciową w ramach lekcji wychowawczych

uruchomić propagandę wizualną

wychowawcy

wychowawcy w porozumieniu z pedagogiem

dyrektor, nauczyciele dyżurni

nauczyciele przedmiotów

wychowawcy klas,

pielęgniarka

pedagog, pielęgniarka

wrzesień - październik

cały rok szkolny

wrzesień

według harmono- gramu wychowawcy

cały rok szkolny

(12)

Rozdział IV

EFEKTY DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH

* Poczucie własnej wartości.

 Uporządkowanie systemu wartości.

 Ograniczenie zachowań agresywnych.

 Poprawa wzajemnych relacji pomiędzy uczniami, nauczycielami i rodzicami.

 Dobre samopoczucie psychiczne uczniów.

 Nabycie umiejętności społecznych.

 Nabycie wiedzy o uzależnieniach.

 Ograniczenie palenia tytoniu.

 Poprawa wyników w nauce i frekwencji.

 Rozwój tolerancji i empatii.

Kryteria efektywności działań: wyniki ankiet, wywiadów, obserwacji, wpisów do dziennika, wyniki klasyfikacji rocznej (oceny zachowania), sprawozdania, protokoły.

(13)

Rozdział V EWALUACJA

a) ewaluacja procesu:

 Stałe monitorowanie programu profilaktyki.

 Rejestr zachowań agresywnych , niepożądanych (dzienniki lekcyjne, notatki pedagoga).

 Indywidualne rozmowy z uczniami i ich rodzicami przez wychowawcę i pedagoga dotyczące niskiej frekwencji (cały rok szkolny).

 Zbieranie danych od pielęgniarki szkolnej (2 x w roku szkolnym).

 Zbieranie opinii uczniów, wszystkich pracowników szkoły i rodziców w sprawie problemów

b) ewaluacja skuteczności:

 Dane liczbowe czerpane z ankiet przeprowadzonych na początku i w ciągu każdego roku

szkolnego w celu uaktualnienia ilości uczniów palących papierosy, eksperymentujących z narkotykami, pijących alkohol (październik/listopad).

 Systematyczne podliczanie godzin nieusprawiedliwionych i spóźnień.