N" 44
W arszawa dnia 11 Stycznia 1831. » •
P A T R Y O T A
1 ■; ' 1 ; ■ : \ :
Czem się ma zatrudnić Seym nadchodzący ?
D otąd robiliśm y sairte przygotow ania, niebezpieczeństwa zrządziły wahanie się i nam ysły; czas daley postąpić, wielkie dzieło oswobodzenia oyczyzny sta
nowczo rozpocząć. Do tego zm ierza bezwątpienia D yktator', kiedy uznał potrze
bę zw ołania reprezentantów narodu , niechcąc w tak_ważnym przedmiocie brać na siebie cały ciężar środków i odpowiedzialności z wypadków.
Manifes.t przez deputacyą seymową fiłożony, ogłoszonym ieszcze nie został.
Seym bezw ątpienia ma go przeyrźeć, zatw ierdzić i kazać obwieśeić, aby narody poznały te gw ałty, które spowodowały Polskę dopodhiesicnia o ręża, iey prawa i,
eele .d o których dąży. *
Cesarz samowładny Rosśyi nie iest zdolny być Królem konstytucyynym Pol
ski.' M ikotay I. potomek K atarzyny, używalący owoców jey rab u n k u , który dep
cąc zaprzysiężone ustawy ńaygrawał się z nnszych swobód, odpadł od tronu krw ią i wiarolomstwem splamionego. Dźw ięki oycowskiego głosu ja k i nam z północnćy siedziby zasyła nie są w dobrey harm onii z brzękiem kaydan, z szumem knutów, k tóre jego rę k a dla nas przeznacza. T rzeb a wyrzeknąć iż zrywamy z nim wszel
kie dotychczasowe stosunki.
Znaczne krainy Polski jęczą dotąd pod despotyzmem* M oskw y, nierozdzielo- ne żadnćm postanow ieniem , należy więe uznać ie za część k rólestw a, i wezwać braci naszych do łąćznego z nami działania, tak w obradach jako też w boiu.
Konstytucya n arzu co n a, polączjaiąca Królestwo Polskie z Cesarstwem Ros- s.Cyskiin , i oddaiąca rządy Cesarzowi R o ssy i, nie umieiącemu i nieraogącemu ich w ykonyw ać, obowiązywać przestała; trzeba pomyśleć o no wey i do ułożenia pro
je k tu deputaeyią wyznaczyć.
K rólestw o polskie staw iaiąc się n a nowo w szeregu niepodległych państw E u
ropy , skąd ie w ym azała g rab ież, a zła w iara oddała pod opiekę nieprzyiaciela, odzyskuie w łaściw e znaczenie ; z ezego wynika konieczność zaprowadzenia oso
bnych z dworami stosunków , i urządzenia Kommissyi spraw zagranicznych.
N ie maiąc K róla musimy o nim wcześnie pom yśleć, -aby prędkim iego wy
b o rem wzmocnić nasze polityczne c ia ło , należy więc rozporządzić negocyacye dla w ynalezteoia kandydata. Książe Reychsztaeki zdaie się być najw łaściw szym . Syn;
bohatyra F ra n c y !, który m iał pomysł sfac się wskrzesicielem P o lsk i, podał nam przyiazną rękę , a gorzko opłakiw ał nierozważne jóy usunięcie , odziedziczył n a szą wdzięczność po oycu. W nuk i i ulubieniec Cesarza A ustryi dzierżącey nasze posiadłości, narzucone jey przez Rossyią i P ru ssy , potrafi wpoić w serce dobrego Monarchy przekonanie, iż należy zw rócić cudzą własność otrzym aną w chwilo
wym błędzie z rąk grabieżców dzielących łupy dla.okupienia spoczynku. W jego osobie, obok naszey sp raw y , połączaią się jnteressa dwóch państw przeważnych:
Francyia pozbędzie się narzuconego jey na tron groźnego pretendenta, Anstrya zje
dna dła potomka szlachetney krw i zaszczytną godność którey poszukuje. Trzy narody połączą się siłnem ogniwem. Polska z nieprzyiaznego sąsiad a, dostanie sprzymierzeńca rwiącego zw iązek M onarchów, otaczających j ą Żelaznem ramie
niem. >
T a k w ażne przedm ioty, to iest nowa K onstytucya, nowy K ró l, powinny być w nadzwyczaynym składzie reprezentantów narodu decydowane. Idźmy za w'zorem czteroletniego Seymu. Niech Seym obecny uzna potrzebę powdlania (16 składu przy
szłego , podwóyney liczby Posłów z każdego powiatu i okręgu.
Rząd tymczasowy w Dyktatorze postanowiony odpowiada położeniu obecne
mu kraiu. Mąż do steru pow ołany, otoczony iest powszechnem zaufaniem; ale De- putacya dozorcza niedosyć ma rozw iniętą działalność s w o ię , niedosyć niesie Dy
ktatorow i pomocy. U stew a jey po.trzebuie dokładnieyszego wyjaśnienia.
T akie są waznieysze m aterye, które oprócz wewnętrznych porządkowych u- rz ą d e ń , uWagę seymuiącyeh zaiąć powinny. Szybkość i energiia powinny cechować działania nasze, wyptywaią one równie z naszych nieograniczonych poświęceń, ja k i z potfzeby kraiu. Niech wrogi zdum ieią mocą duszy zapaloney miłością oyeży- zny., ich potęgę fizyczną pochłonie nasza siła moralna. Składamy życia im a ią - . tk i na ołtarzu Oyezyzny; trzeba ich użyć. Tłum iony entuzyazm robi Wybuchy o- brażaiące bratersk ą zgodę. Lecz P olacy, w szak wszyscy tchnieińy jed n ą tylko żą
dzą oswobodzenia Oyczyzny, ten jedyny je st cel życia nafczfegó. Złeymy więc w jedno ognisko myśli i duchy, połącźriiy przeciwko wrógem nasze ramiona y a Bóg
je wesprze gromem zniszczenia. M .
Uwagi nad nieklórem i skutkam i naszóy rewolucyii
W te m Zgadżaią się wszyscy , źe rewolftcya iest obalaniem rządu istnieiące- go , że zas Obalony u nas nie tyłe byt oparty n a : żtych instytucynch , iak racżey na złych urzędnikach, kćiżdy był przekonany. W ynikało ztąd , że nasi urzędnicy przeydą przez ścisłą purifikacyą, i że przynayijsniey każdy-z n ic h , postradawszy z swoim panem i swoią nominacyą , od megd m ianą, będzie Się mOsiał starać o ńową. Była tedy nadzieia, że rozpoczynając nowy zaw ód, sub auspiciis cnotli-
w ych czasów^ stanie się lepszym ; słowem * w nosiliśm y: ze nasza zmiana poli
ty c z n a , sprowadzi nam zm ianę moralną,.- Te nadzieie nie zęwszystkiem się ziściły.
1. W idzim y tyćłi samych na urzędow aniu, których gtos publiczny uważał i uważa za narzędzia despotyzm u, lub za niegodnych piastowania takich dostoieństw .
% . Zdrowy rozum , iuż-.nie- mówię logika, powiada nam ; i a każda zm iana Ogólnie zachodząea^względem panuiącego, ściąga się kopiecznie do wszyst
kich Jnstytuęyj,, iakie -z iego josflbą miały zw iązek, przeto ustać musiało w ydawanie wyr °hów sądow ych, w imieniu Cesarza i K róla M ikołaia. Daley skorośńiy oddali naszemu D yktatorow i .władz- nad nasze mi osobam i, naszym m aiątkiem , tak prywatnym iak publicznym ; armia nasza czeka iego skinie
n ia , prawodastwo iest w iego r ę k u , nierozsądkiem iest tedy pomyśleć: że ten D yktator _nie może wydawać rozkazów , do. woźnych sądowych i siły zbroyney, ażeby wyrok sądowy został wykonany. Jeszcze większem byłoby nierozsądkiem , pom yśleć; że w R ąd zie, wszystkie wydziały urządzone ma- iącym , mogłoby się obeyść bez wymiaru spraw iedliw ości, tak iak między ludam i koczuiącę życie prowadząceipi. W szakże sądy nasze nie poyłnuią tego wszystkiego , lub nie chcą poiąć. Nie wcbodzięmy’* co ich powoduie ; lecz dziw i n a s, że im to uchodzi. D zialaią oni w b rew Ąrt.- 545 Kodexu postępow ania, który im iaśnie pow iada: ze w czyim imieniu wydawane są p ra w a , w te’m i w yroki wydawane b yd ź pow inny, powtórzmy tedy logikę prostą:
poniew aż D y k ta to r wydaie p r a w a , przelo i wyroki w jego imieniu wyda- yiane bydź w in n y .” .Jeżeliby sądy i na te loikę były glućheini, winni ich obrońcy pozwać do odpowiedzialności, za odmowienie sprawiedliw/OŚci- 3. N asi zastępcy M inistrów nie um ieią , czy nie chcą korzystać, z wydawania
nowych nominacyi w.swoich wydziałach. Jak a zręczność do pozbycia się tych co byli razem plenipotentami tronu; co sprawy w w iniarniach odbywali, co w ydawali wyroki , niezgodne z prawem i czynami sobie przedstaw ia
nem u
4. M yli się P ubliczność, ieżeli m niem a, źe ieden tyllęo hyl B irnbaum , i że tylko w iego sprawie tyle zaszło niepraw ości, z strony;naszych sądów i Urzę
dników. (jhw asty się same s ie ią , a cóż, gdy staranna-uprawiać ich będzie rę k a ! Żyd pod nazwiskiem Z lotagóra, na lat 11. więzienia warownego , za sozliczne zbrodnie osądzony, tu z W arszaw y, po publikacyi sobie w yroku, w yiechal w 4 k o n ie, . i dotąd z Londynu, korresponduie z swoiemi przyja
ciółmi. Za pomocą wysokich urzędników , w czasie swego uw ięzienia oszu
k a ł on lekkowiernych , o k ilk a m ilionów , i za pomocą tych kluczy otworzył sw oie k ajd an y i więzienie.
Czterech Strażników newachowtczowsfcrch W W ojewództwie Płockiem bawi*
fo się rozboiem, rabunkiem, i innein łotrostwem, a Kommissyia przychodów i Skar
bu ledwo iednego oddaliła, iako iuż trzeci raz o to oskarżonego; innych zaś le
dwo że pod Sąd oddała. Sąd-Kryminalny W oiew: Płockiego 1 Augustowskiego nio znalazł w księdze>większćy kary na rab u n k i, iak 'po dwa miesięcy aresztu pubłi- Jbznegó. W aktach tych 4 łotrów znayduie się ta b e lla , dow odząca, i e ci zbrodnia
rz e , pod naczelnictwem swych przełożonych w dwa miesiące odkryli dwa funty i 17 fótów tabaki zdefrtuidowańey i lecz przy tćy to rewizyi sfałszowali oni ieden podpis, dopuścili się iednego rabunku w lesie na dwu żydach,' którym 'zagrozi
wszy zaboystwem okrutnem , odebrali od nich w orek z pieniędzm i.'
N apadali oni w tern samem czasie na kilku m ieszkańców , i dopuścili się li- eznych obelg czynnych. Jednego osiadłego obywatela płazow ali', i o zgrozo! pluli mu w oczy. Mimowolnie nam się tu nasuwa ta m yśl: że gdyby Cygan do swoich tak s if ehciał odezw ać: bracia mamy sposobnpść złowić 3 funty tabaki , ale musi
my brnąć przez tyle zb ro d n i, iakich się powyżsi łotry dopuścili, ten Cygan obrał
by ciemność nocy do przedstawienia swoiego piekielnego proiektu; i tylko napo- mykaniemby się w yrażały Opalona iego tw a rz , i zatw ardziałość nieochroniłaby go Od zarum ienienia się , ieżeli nieszlach etn eg o , tedy nad swóią niezdolnością, k tóra do osiągnienia 3 funtów ta b a k i, każe czterem pracować przez dwa miesią
ce , i tyle popełnić zbrodni. A przecież ta sprawn. opisana była w aktach sądo
wych , które przechodziły przez Kommissyą W oiew : Płockiego i Kommissyą Przy
chodów i Skarbu. Urzędnicy czytali ie i odrabiali w nich swoie referaty z tak ą
©hoiętnością, iak gdyby to szło o ten arkusz p apieru, na którym swoie decyzye zaprzedane kreślili. Newacnowicz bowiem wszystkich o p łacał, iednym posyłał prezenta w dzieli nowego ro k u , innym dawał roczną peńsyę, wpływał on przez X .
"Lubeckiego do nominacyi Sędziów kryminalnych. Mamy iednego Mecenasa, który maiąc Bronić ofiarę Rządu zeszłego w Sądzie geymowym, tyle-był bezczelny, że mimo zwrotu sobie ied ń ey obrony, ja k o zaw ieraiącey w sobie wyraźne oskarże
nie swoiego K lie n ta , drugą nie w innym napisał *duchu , leez tylko a w iększą o- stróżnością się w yraził na potępienie nieszczęśliwego obwinionego. W reszcie, ta czereda officyałistów, k tóra naśladuiąc swych przełożonych, lub teii używana przez n ich doattak o w an ia, i furażow ania dla nich , winna % choć lekcye o d eb rać, ieże
li niema być oddalona z posad.
Naprzyklad archiwista Sądu Policyipopraw czćy wydziału I. leniąc się wyszu.- kać A kt zakurzonych, dla zrobienia Regestratury, k azał prźed siebie wzywać oby.
w a te łi, aby iemn sami pow iedzieli, czy i wiele iu ^ m ieli w sądzie spraw podo
bnych.
(D o k o ń c ze n ie p ó ż n i e y ji .
