Tygielski, Wojciech
"Łukasz Górnicki i jego czasy", pod red.
B. Noworolskiej i W. Steca, Białystok
1979 : [recenzja]
Przegląd Historyczny 71/4, 866
1980
Artykuł umieszczony jest w kolekcji cyfrowej bazhum.muzhp.pl,
gromadzącej zawartość polskich czasopism humanistycznych
i społecznych, tworzonej przez Muzeum Historii Polski w Warszawie
w ramach prac podejmowanych na rzecz zapewnienia otwartego,
powszechnego i trwałego dostępu do polskiego dorobku naukowego
i kulturalnego.
Artykuł został opracowany do udostępnienia w Internecie dzięki
wsparciu Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego w ramach
dofinansowania działalności upowszechniającej naukę.
8 6 6 ZAPISKI
Jak z pow yższego p rzeg ląd u w ynika p race z aw arte w o m aw ian y m to m ie cechuje o g ro m n a ró ż n o ro d n o ść tak tem aty czn a, ja k i — z k onieczności — fo rm aln a. L e k tu rze całości to w arzy szą więc n ieodłącznie w ątpliw ości co d o koncepcji w ydaw niczej.
O m aw ian a k siążk a jest IX tom em serii m o n o g rafii w ydaw anych p rzez W ydział H u m a nistyczny L u b elskiego T o w arzy stw a N au k o w eg o . W y d aw ca z ad b ał o jej szatę zew n ę trzn ą ; za jed y n y m an k a m e n t uzn ać należy um ieszczenie ilu stra cji n a k o ń c u to m u , co całkow icie odryw a je od tekstów , k tó ry m w inny służyć.
W. T.
Ł u k a sz G órnicki i jeg o czasy, S ekcja W ydaw nicza Filii U niw ersy tetu W ar szaw skiego w B iałym stoku, B iałystok 1979, s. 206. ■
Z okazji 450-ej rocznicy u ro d z in Ł u k asza G ó rn ic k ie g o od b y ła się w B iałym stoku 21— 22 p aźd ziern ik a 1977 sesja n a u k o w a zo rg an izo w an a przez Z a k ła d Filologii Polskiej b iałostockiej filii U niw ersy tetu W arszaw skiego o ra z B iałostockie T o w a rz y stw o N au k o w e.
O p u b lik o w an e w k o ń c u ubiegłego ro k u m ate ria ły tej sesji p o d z ie lo n o n a trzy działy: historii, lite ratu ry i języ k o zn aw stw a. D la interesujących w y stąp ień h isto ry k ó w Ł u k asz G ó rn ick i był raczej ty lk o p retek stem . A n d rzej W y r o b i s z om ów ił bow iem d ro g i aw an su społecznego polsk ich m ieszczan w X V I w ieku posłu g u jąc się m iędzy w ielom a innym i p rzy k ład em a u to ra „ D w o rz a n in a ” . A ndrzej W y c z a ń s k i w ypow iedział się n a tem a t n azw isk ch ło p sk ich w Polsce w X V I w. a ta k u ją c d o tychczasow e u stalen ia histo rio g rafii d a tu ją c e pojaw ien ie się ich n a wiek X V III; stw ierdził m asow e w ystępow anie określeń id entyfikacyjnych o c h a ra k te rz e nazw isk, a nie przezw isk w śród ch ło p ó w sta ro stw a k o rczyńskiego w w ieku X V I. M arek M r ó w c z y ń s k i przedstaw ił szesnastow ieczne losy T y k o cin a i zw iązki Ł u k asza G ó rn ic k ie g o z tym m iastem .
R eferaty lite ratu ro zn a w c ó w dotyczyły ju ż b e z p o śre d n io tw órczości G ó rn ick ieg o . Ja k u b L i c h a ń s k i p o d d a ł szczegółow ej an alizie w alory je g o p ro zy — języ k , reto ry k ę i filozofię — sto sunek d o o taczającej rzeczyw istości, pog ląd y polityczne i lan so w an e w zorce obyczajow e. B ożena C h o d ź k o o m ów iła ram y n a rra c y jn e „ R o zm ó w A rta k ses a i E w a n d ra ” , a B a rb ara N o w o r o l s k a zajęła się p ro b lem em m an iery zm u w b a d a n ia c h h isto ry czn o -literack ich . O p ierając się n a p rzykładzie d ra m a tu „ T ro a s ” (a u to rsk ie g o sp olszczenia trag ed ii Seneki) sta rała się rozw iązać p ro b lem zasad n o ści zaliczania G ó rn ic k ie g o d o m aniery stó w .
W om aw ianym to m ik u o p u b lik o w a n o jeszcze trzy referaty języ k o zn aw có w — Iren y H a l i c k i e j , „N azw y św iadczeń i p o w inności w języku wsi pod lask iej w X V I w iek u ” , Ewy P r e c h i t k o , „P rzydaw ki w skład n i Ł u k a sza G ó rn ic k ie g o ” o raz tek st b u d ząceg o szczególnie żyw ą dyskusję w y stąpienia M a ria n a Ju rk o w sk ieg o („R en esan so w e m o d ele p rz ek ład o w e") — w yo d ręb n iająceg o ch arak tery sty czn e d la pisarzy renesansow ych po staw y tran sla to rsk ie.
W yrazić należy u b olew anie, że w tym sk ro m n iu tk im p o d w zględem technicznym w ydaw nic twie nie znalazły się w szystkie referaty w ygłoszone n a sesji (jak n a p rzy k ład Jan u sza P e l c a — „E u ro p ejsk o ść i p o lsk o ść naszego re n esa n su ” czy P rzem ysław a Z w o l i ń s k i e g o — „ Ł u kasz G ó rn ic k i ja k o slaw ista” , k tó re — ja k m o żn a w n io sk o w ać n a p o d staw ie o p ra co w an eg o przez J a k u b a L ich ań sk ieg o o m ów ienia dyskusji — w yw ołały żywy oddźw ięk w śród uczestników sesji). N ie m oże rów nież w yw ołać en tu zjazm u n a k ła d tej w artościow ej pub lik acji (100 egz.).
W . T .
S .
S im on P r o x e n u s a S u d e t i s , C om m entarii d e itinere Francogallico, edidt D a n a M a r t í n k o v á . „B ib lio th eca S c rip to ru m M edii R ecentisque A ev o ru m ". series n o v a, t. V, In stitu tu m L ittera ru m A c ad em iae S cien tiaru m H u n g aricae, ■ Sectio L ittera ru m R en asce n tu m , A k ad ém iai K ia d ó , B u d ap est 1979, s. 127.
V
S im on P roxenus a S udetis (1532— 1575), nazw iska w łasnego W irt, w ybitny czeski h u m a nista p ochodził z m ieszanego niem iecko-czeskiego m ałżeń stw a z Budziejow ic. W latach
