t'
Ogio«x^nia: ~
łtr. 34am. w wiadomościach potocaaych 30 jr aa pierw- nai atr. 50 ( . Rabatu udziale tie przy ez^atem otłe*
azaniu. „Głoa Wąbrzeaki” wychodzi trzy rary typoda.
I te w peniedziałak, ired' i piątek. Skrzyaka poazte- wa 23 Redakcja i admiaiatracja ul. Mickiewicza W
Telefon 00. Konto crekowe P K. O. PeznaA 204^52
UTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
Ś r o d a B e n e d y k ta o p a ta C a w a r te k K a ta r z y n y S z w e d . P ią te k W ik to rji i P e l.
D z iś w s c h ó d s ło ń c a o g o d z . 6 4 z a c h . 6 1 2
J u tr o z « » 6 .1 » 6 1 4
D z iś . k s ię ż y c a . 6 2 5 , 5 4 0
Nr. 35 Wąbrzeźno, czwartek 22 marca 1928 r. Rok VIII
Wysłannik Ojca Świętego złożył dokumenty uwierzytelniające p. Prezydentowi Rzeczypospolitej.
D n ia 1 7 b m . w g o d z in a c h p o łu d n io w y c h n a Z a m k u w a r s z a w s k im o d b y ła s ię u r o c z y s to ś ć w r ę c z e n ia lis tó w u w ie r z y te ln ia ją c y c h p . P r e z y d e n to w i R z p lite j p r z e z n o w e g o jŃ u n c ju s z a A p o s to ls k ie g o w P o ls c e M o n s ig n o r a M a r m a g g f e g o . U r o c z y s to ś ć m ia ła c h a r a k te r b a r d z o p o d n io s ły .
W a P la c u Z a m k o w y m d łu g o p r z e d p r z y ja z d e m N u n c ju s z a g r o m a d z ić s ię p o c z ę ły g r u p k i w id z ó w . T o s a m o b y ło n a u lic a c h , k to r e m i o r s z a k m ia ł p r z e c ią g a ć .
P r z e d s a m ą g o d z in ą 1 1 o r s z a k w y r u s z y ł n a Z a m e k . P r z o d e m k łu s o w a li tr ę b a c z e n a s iw y c h k o n ia c h , z a m m i p ó ł s z w a d r o n u s z w o le ż e r ó w p o d d o w ó d z tw e m o f ic e r ó w , d a le j w o tw a r łe m la n d z ie je c h a ł N u n c ju s z w to w a r z y s tw ie s z e f a p r o to - k u łu d y p l. p . P r z e ź d z ie c k ie g o . O b o k la n d a z p r a w e j s tr o n y je c h a ł n a k o n iu d o w ó d c a h o n o r o w e j e s k o r ty z tr ę b a c z e m , z ty łu d r u g ie p ó ł s z w a d r o n u . W r e s z c ie w d r u g ie m o tw a r te m la n d z ie je c h a ł p e r s o n e l n u n c ja tu r y , k tó r e m u to w a iz y s z y ł a d ju ta n t p . P r e z y d e n ta R z p lite j r o tm . J u r g ie le w ic z . O g o d z . H m . 1 0 c z o ło o r s z a k u d o ta r ło d o P la c u Z a m k o w e g o . T u ta j tr ę b a c z e , m ija ją c * k o lu m n ę k .o la Z y g m u n ta , o d e g r a n f a n f a r ę . W c h w i
li, g d y o r s z a k p r z e z b r a m ę z e g a r o w ą w je c h a ł n a d z ie d z in ie c z a m k o w y , b a ta ijo n h o n o r o w y 3 0 p . p . z e s z ta n d a r e m p o d d o w ó d z tw e m p . p u lit.
C z e r n y ‘e g o s p r e z e n to w a ł b r o ń , o r k ie s tr a z a ś o d e g r a ła h y m n p a p ie s k i.
P r z e d p o d ja z d e m d o s ie n i g łó w n e j p o d w ó j
n y p o s te r u n e k w o js k o w y s p r e z e n to w a ł b r o ń , z a ś w p r o g u p o w ita li p r z y b y łe g o d o s to jn ik a d w a j a d ju ta n c i p r z y b o c z n i p . P r e z y d e n ta R z p lite j.
W p o k o ju o f ic e r s k im o c z e k iw a ł k o m e n d a n t m ia s ta g e n . R o ż e ń o r a z o f ic e r o w ie d o m u w o j
s k o w e g o p . P r e z y d e n ta z p p u łk . F y d ą n a c z e le . D y r e k to r p r o to k u łu d y p lo m a ty c z n e g o p . P iz e ź - d z ie c k i p r z e d s ta w ił N u n c ju s z o w i k o m e n d a n ta W a r s z a w y g e n . R o ż e n a .
N a s tę p n ie o r s z a k p r z e s z e d ł p r z e z s a lę C a - n a le tta d o s a li a u d je n c jo n a in e j, g d z ie p o w ita li n u n c ju s z a z a s t. s z e f a k a n c e la r ji c y w iln e j p . M a r k o w s k i i g e n e r a ln y a d ju ta n t p . P r e z y d e n ta R z e c z y p o s p o lite j, p u łk . Z a h o r s k i, p o c z e m p o p r z e d z a ją c n u n c ju s z a , p o p r o w a d z ili g o p r z e z d a ls z e s a le .
W g a b in e c ie k r ó le w s k im w s z y s tk ie o s o b y , p o p r z e d z a ją c e n u n c ju s z a , u s u n ę ły s ię n a b o k , z a ś d y r e k to r p r o to k u łu d y p lo m a ty c z n e g o , p . P r z e ź d z ie c k i, w p r o w a d z ił n u n c ju s z a d o s a li T r o n o w e j. Z a n im i p r z e s z ła c a ła ś w ita i u c z e s t
n ic y u r o c z y s to ś c i.
W s a li T r o n o w e j o c z e k iw a ł n u n c ju s z a m i
n is te r s p r a w z a g r a n ic z n y c h , p . A u g u s t Z a le s k i, k tó r y g o p r z y w ita ł p r z y w e jś c iu . N a s tę p n ie d y r . p r o to k u łu P r z e ź d z ie c k i p r z e d s ta w ił p . m in . Z a le s k ie m u c a łą ś w itę n u n c ju s z a , p o c z e m m i
n is te r s p r a w z a g r a n ic z n y c h r o z m a w ia ł p r z e z c h w ilę z n u n c ju s z e m .
P . P r e z y d e n t R z e c z y p o s p o lite j o c z e k iw a ł d o s to jn e g o g o ś c ia w s a li M a r m u r o w e j, g d z ie g e n e r a ln y a d ju ta n t p u łk . Z a h o r s k i z a m e ld o w a ł m u p r z y b y c ie n u n c ju s z a a p o s to ls k ie g o n a Z a m e k . W ó w c z a s p . P r e z y d e n t R z e c z y p o s p o lite j p r z e s z e d ł d o s a li R y c e r s k ie j.
N u n c ju s z w s z e d ł d o s a li R y c e r s k ie j, p o p r z e d z a n y p r z e z p u łk . Z a h o r s k ie g o , p r o w a d z o n y z p r a w e j s tr o n y p r z e z p . m in is tr a s p r a w z a g r a n ic z n y c h , z le w e j p r z e z d y r . p r o to k u łu p . P r z e ź d z ie c k ie g o . D y r e k to r p r o to k u łu p . P r z e ź d z ie c k i w y m ie n ił n a g ło s ty tu ły n u n c ju s z a , z w r a c a ją c s ię d o p . P r e z y d e n ta R z e c z y p o s p o lite j, p o c z e m n u n c ju s z p o z ło ż e n iu u k ło n u d o p . P r e z y d e n ta R z p lite j, w y g ło s ił w ję z y k u f r a n c u s k im p r z e m ó w ie n ie , k tó re g o w a ż n ie js z e u s tę p y b r z m ia ły .
Przemówienie ks. Nuncjusza.
P a n ie P r e z y d e n c ie !
N ie ty lk o z p r a w d z iw ą r a d o ś c ią i z a d o w o le n ie m , a le — r z e c m o g ę ś m ia ło , z d u m ą , o b e j
m u ję d z iś m o je w y s o k ie , a s u b te ln e o b o w ią z k i, z le c o n e m i p r z e z J e g o Ś w ią to b liw o ś ć P a p ie ż a P iu s a X I , m o je g o N a jc z c ig o d n ie js z e g o W ła d c ę , k tó r y z a m ia n o w a ł m n ie s w y m N u n c ju s z e m A p o s to ls k im p r z y o s o b ie W a s z e j E k s c e le n c ji g o d n e g o s z e fa s ła w n e j i w ie lk ie j P o ls k i.
W te j u r o c z y s te j c h w ili n ie w o ln o m i z a p o m n ie ć , ż e m a m z a s z c z y t o b ją ć p o s te r u n e k , z a jm o w a n y n ie g d y ś p r z e z N a jw y ż s z e g o P a s te r z a , p ie rw s z e g o N u n c ju s z a w P o ls c e O d r o d z o n e j, w ty m p r z e s ła w n y m k r a ju , k tó r y O jc ie c ś w . z w y ż y n S w e j S to lic y d a r z y s z c z e g ó ln ą m iło ś c ią i w ie lk ie m z a in te ie s o w a n ie m .
N ie z a m y k a m o c z u , P a n ie P r e z y d e n c ie , n a tr u d n o ś c i, ja k ie w y s o k i m ó j u r z ą d p o c ią g a z a s o b ą . W y d a je m i s ię w s z e la k o , iż m o g ę u c z y ć p o z a p o m o c ą O p a tr z n o ś c i B o s k ie j n a w ie lk ą m ą d r o ś ć i d o b r o ć W a s z e j E k s c e le n c ji, k tó r a w c ie la i r e p r e z e n tu je je d n o ś ć d u c h o w ą w s z y s t
k ie h k la s n a r o d u i k tó r a je s te m te g o p e w ie n , w s k a ź e m i w s w o im r z ą d z ie — n a c z e le k tó r e g o s to i je d n a z n a jw y h tn ie js z y c ti p o s ta c i p a - tr jo ty i ż o łn ie rz a o c e c n e g o m o m e n tu h is to r y c z n e g o — d z ie ln e g o w s p ó łp r a c o w n ik a , k tó r y p o m o ż e m i w d z ie le u g r u n to w a n ia s e r d e c z n y c h s to s u n k ó w , is tn ie ją c y c h ju ż p o m ię d z y S to lic ą A p o s to ls k ą a K z e c z ą p o s p o litą P o ls k ą .
B ia g a m , o d te j p ie r w s z e j c h w ili m o je j m is ji o ła s k ę W s z e c h m o c n e g o ! w s ta w ie n n ic tw o D z ie w ic y M a tk i B o g a i lu d z i, k tó r ą P o la c y n a z y w a ją K r ó lo w ą K o r o n y P o ls k ie j. P o d ta k ie m i a u s p ic ja m i i z w ia r ą w p o p a r c ie W a s z e j E k s c e le n c ji i J e j z n a k o m ite g o r z ą d u , m a m z a s z c z y t z ło ż y ć w r ę c e P a n a P a n ie P r e z y d e n c ie , lis ty p o n ty f ik a ln e , a k r e d y tu ją c e m n ie w c h a r a k te r z e n u n c ju s z a a p o s to ls k ie g o p r z y o s o b ie W a s z e j E k s c e le n c ji.
P o o d e b r a n iu z r ą k N u n c ju s z a lis tó w u w ie r z y te ln ia ją c y c h P a n P r e z y d e n t R z e c z y p o s p o lite j o d p o w ie d z ia ł n a s tę p u ją c e m i s ło w y :
Przemówienie Prezydenta Rzplitej"
K s ię ż e N u n c ju s z u . Z g łę b o k ą c z c ią o d b ie r a m p is m o O jc a Ś w ię te g o , m o c ą k tó r e g o W a s z a E k s c e le n c ja z o s ta je a k r e d y to w a n a p r z y m o je j o s o b ie w c h a r a k te r z e N u n c ju s z a A p o s to ls k ie g o i p r a g n ę o d r a z u w y r a z ić m o ją w d z ię c z n o ś ć J e g o b w ią to b liw o ś c i z a d o k o n a n ie w y b o r u n a to s ta n o w is k o ta k w y b itn e g o d y p lo m a ty , W a s z e j z a ś E k s c e le n c ji s z c z e r e p o d z ię k o w a n ie z a ta k w z n io ś le w y p o w ie d z ia n e s ło w a u z n a n ia d la N a r o d u P o ls k ie g o i je g o r o li h is to r y c z n e j, z a s a d o m k tó r e j z a w s z e p o z o s ta je o n w ie rn y .
S to s u n k i d y p lo m a ty c z n e o d w ie k ó w is tn ie ją c e p o m ię d z y S to lic ą A p o s to ls k ą i P o ls k ą , p o s tu le tn ie j p r z e r w ie p r z e z M o n s ig n o r a A c h ille s a R a tti ta k s z c z ę ś liw ie w z n o w io n e , p r z y b r a ły r o z w ó j s z c z e g ó ln ie s e r d e c z n y z c h w ilą g d y te n p ie r w s z y p r z e d s ta w ic ie l G ło w y K o ś c io ła w O d r o d z o n e j P o ls c e , a ta k w ie lk i i s z c z e ry k r a ju te g o p r z y ja c ie l z o s ta ł p o w o ła n y p r z e z O p a tr z n o ś ć n a S to lic ę P io tr o w ą .
N a s tę p n ie z n a k o m ity p o p r z e d n ik W a s z e j E k s c e le n c ji, k s ią d z k a r d y n a ł L a u r i, k tó r y w ś r ó d n a s p o z o s ta w ił ta k p e łn e s y m p a iji w s p o m n ie n ia , p r z y c z y n ił s ię z n a c z n ie d o d a ls z e g o r o z w o ju ty c h ta k ś c is ły c h s to s u n k ó w , k tó r e z n a la z ły w r e s z c ie s w ó j tr w a ły w y r a z w z a w a r ty m K o n k o r d a c ie . T o d z ie ło p a m ię tn e je s t i p o w in n o p o z o s ta ć p o d s ta w ą w z a je m n y c h s to s u n k ó w p o m ię d z y K o ś c io łe m i P a ń s tw e m w P o ls c e i n ie w ą tp ię , ż e W a s z a E k s c e le n c ja b ę d z ie m ia ła m o ż n o ś ć w s p ó łd z ia ła ć n a te j p o d s ta w ie z R z ą
d e m R z e c z y p o s p o lite j w te m b a r d z ie j s p r z y ja ją : c y c h w a r u n k a c h , ż e n a c z e le te g o r z ą d u s to i M ą ż , o k tó r e g o z n a c z e n iu W a s z a E k s c e le n c ja ta k p ię k n ie w s p o m n ia ła i k tó r y ja k o b y ły N a c z e ln ik P a ń s tw a m ia ł s z c z ę ś c ie z n a ć o s o b iś c ie O jc a Ś w ię te g o w c z a s ie J e g o p o b y tu w P o ls c e i w ó w c z a s ju ż z N im w s p ó łp r a c o w a ł, o k o lic z n o ś ć ta p o z w a la m i w y r a z ić n a d z ie ję , ż e o jc o w s k a ła s k a w ie N a jw y ż s z e g o P a s te r z a , k tó r e j d o w o d ó w b y liś m y p o ty le k r o ć ś w ia d k a m i, z o s ta n ie n a m n a d a l z a c h o w a n a .
W ita ją c C ię , K s ię ż e N u n c ju s z u , u w a ż a m s o b ie z a m iły o b o w ią z e k p o d k r e ś lić , ż e z n a n e s ą w P o ls c e c z ę s te d o w o d y ż y c z liw o ś c i o k a z y w a n e j p r z e z C ie b ie n a s z y m r o d a k o m w ty c h k r a ja c h w k tó r y c h s p r a w o w a łe ś p o p r z e d n io s w ó j w y s o k i u r z ą d , o r a z z a p e w n ić , ż e p r z y w y k o n y w a n iu T w e g o o b e c n e g o z a d a n ia , m o je p o p a r c ie i w s p ó łd z ia ła n ie R z ą d u N a jja ś n ie js z e j R z e c z y p o s p o lite j s ą C i z g o r y z a p e w n io n e .
P o u r o c z y s to ś c i N u n c ju s z A p o s to ls k i w s tą p ił d o k a p lic y z a m k o w e j i tu ta j o d p r a w ił m o d ły p r z y u r n ie z s e r c e m K o ś c iu s z k i.
O d p r o w a d z o n y p r z e z d o m w o js k o w y i c y w iln y d o w y jś c ia n a d z ie d z in ie c z a m k o w y , g d z ie b a ta ijo n 3 u p . p . p o n o w n ie s p r e z e n to w a ł b r o ń , N u n c ju s z w to w a r z y s tw ie s z e f a p r o to k u łu d y p lo m a ty c z n e g o o d je c h a ł la n d e m w a s y ś c ie h o n o r o w e j s z w a d r o n u s z w o le ż e r ó w z p o w r o te m d o n u n c ja tu ry w A l. S z u c h a .
Ostateczny oynik Dilisrlo do Sejmo*
W a r s z a w a . P a ń s tw o w a K o m is ja W y b o r
c z a o d b y ła w d n iu 1 5 b m . p o d p r z e w o d n ic tw e m p . w ic e m in is tr a C a r a p o s ie d z e n ie , n a k tó r e m s tw ie r d z o n o n a s tę p u j :c y w y n ik w y b o ró w d o S e jm u .
R a z e m 4 4 4
N r .
lis ty N a z w a I lo ś ć m a n d a t, z lis t
p o s e ł, p s t w . R a z e m
1 B . B . W s p ó łp r . z R z ą d e m 1 0 2 2 3 1 2 5
2 P . P . S 5 2 1 2 6 4
i W y z w o le n ie 3 4 7 4 1
7 N . P . R . 9 2 1 1
8 S e lr o b ( p r a w ic a ) 1 — 1
1 0 S tr o n . C h ło p s k ie 2 1 4 2 5
1 3 Z |e d n . R o b . C h ło p . 5 — • 5
1 4 Z w ią z e k C h ło p s k i 3 — - 3
1 7 Z je d n . N a r ó d Z y d . 6 ___ 6
1 8 B lo k m n ie js z o ś c i N a r . 4 5 1 0 5 5
1 9 S e lr o b ( le w ic a ) 3 teM . 3
2 0 L is ta r u s k a 1 — 1
2 1 N a r . P a ń s tw . B I. P r a c y 4 — 4
2 2 B I. W . U k r . S o c . r o b . 8 1 9
2 4 B lo k K a t - N a r. 3 1 7 3 8
2 5 B lo k P ia s ta i C h a d e c ji 2 8 6 3 4
2 6 U k r P a w . P r a c y 1 — 1
3 0 K a t. U n ja Z ie m Z a c h . 3 — 3
R ó ż n e lis ty lo k a ln e 1 2 — 1 2
Labnrerttvo kronprlm.
B e r lin . „ B e r lin e r T a g e b la tt" p ię tn u je n ie p r z y z w o ite z a c h o w a n ie s ię b . k r o n p n n c a w o b e c k r ó lo w e j a f g a ń s k ie j S u r a y .
G d y k r ó lo w a w to w a r z y s tw ie ś w ity u d a
w a ła s ię n a p la c ć w ic z e ń w D ó b e r itz , n a d je c h a ł
z p r z e c iw n e j s tr o n y b . k r o n p n n c , s ie d z ą c y w
s a m o c h o d z ie o b o k s z o f e r a . W c h w ili m ija n ia
s a m o c h o d u k r ó lo w e j k r o n p r in c p o k a z a ł ją s z o
f e r o w i p a lc e m i p o c z ą ł s ię z a n o s ić o d ś m ie c h u .
Z g o r s z o n a ta k ie m z a c h o w a n ie m s ię e k s - k r o n -
p r in c a k r ó lo w a a f g a ń s k a , m e s z c z ę d z iła w o b e c
s w e g o o to c z e n ia c ie r p k ic h u w a g o k u ltu rz e n ie
d o s z łe g o w ła d c y N ie m ie c .
Niemiecki plan XWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA B erlin , 17. 3. „K o resp o n d en cja p o k o ju i p o
ro zu m ien ia" n r. 46 p o d aje sen sacy jn y arty k u ł, w k tó ry m stw ierd za, że n a B en flerstrasse w B er
linie, t. j. w m in isterju m R eich sw eh ry p rzy g o to w u ją o d d aw n a w o jn ę z P o lsk ą. K ilku w y b itn y ch sztab o w có w n iem ieck ich o p raco w ało p lan y , zm ie
rzające d o ro zb icia p raw eg o sk rzy d ła w o jsk p o l
sk ich n a w y p ad ek w o jn y . P o ro zb iciu teg o sk rzy d ła esk ad ra aero p lan ó w zaatak u je m iista leżące za fro n tem . F ach o w cy w o jsk n iem ieck ich sp o d ziew ają się u zy sk ać b ezp o śred n ie p ołączenie z P ru sam i W sch o d n iem i p rzez G d iń sk , p rzy czem m iałab y się ro zeg rać d ecy d u jąca b itw a n a fro n cie
Szlakiem martyrologii polsligj za iarlaa® prosiło.
Straszliwy ucisk mniejszości polskiej w Niemczech w świetle ostatniej re
welacyjnej mowy posła Baczewskiego w sejmie pruskim.
II.
N ie u leg a w ątp liw o ści, że o statn ia zap o m o g a rząd u n iem ieckieg o d la P ru s W sch o d n ich w w y so k o ści 75 m iljo n ó w m arek , p o siad a n a celu — jak i w szelk ie p o p rzed n ie zap o m o g i, sięg ające setek m iljo n ó w m arek — wzoiocQienis niem
czyzny na wschodzie Niemiec przy równo- czesnem dążeniu do zniszczenia elementu polskiego na tym terenie.
A b y się o tem p rzek o n ać, w y starczy p rzy jrzeć się tro ch ę b liżej p o szczeg ó ln y m p o zy cjo m n a liście ro zd ziału tej zapo m o gi.
P ierw szą rażącą p o zy cją, jest su m a lOmiljo- aó^, przeznaczona na kredyty dla przemysłu wschodniopruskiego. Jak w iad o m o o g ó ln ie P ru sy W sch o d n ie o p ró cz p ew n ej ilo ści tartak ó w , p rzem y słu w o g ó le n ie p o siad ają. P ru s W sch o d n ie, to k raj o charakterze wybtiuie rolniczym.
N aw et sam p o seł B aczew sk i, k tó ry p o ch o d zi z ej p ro w in cji n ig d y n ie sły szał o „p rzem y śle w sch o d n io p ru sk im ". K ilk a d ro b n y ch fab ry czek , jak ie istn ieją n a teren ie P ru s W sch o d n ich , n ie m o żn a b o w iem w cale n azw ać p rzem y słem .
„Kredyty dla przemysłu wschednioprn- skiego" — to jedynie fikcja, mająca na celu zamydlenie oczu wszystkim tym czynni<om, które zarówno w Niemczech, jak i zagranicą przeciwne są hakatystycznej polityce rządu niemieckiego względem mniejszości polskiej.
O w e 10 m iljo n ó w m arek m ają b o w iem zg o ła o d m ien n e p rzezn aczen ie.
P o n iew aż isto tn y p rzem y sł w P ru sach W sch o d n ich n ie istn ieje, wspomniana suma rozdzie*
łona zostanie między drobnych fabrykantów, zasłużonych w tępieniu żywiołu polsHege na Warmji, Mazurach i Powiślu. Z p o d o bn y ch lu d zi jed y n ie rek ru tu ją się n ajczęściej zarząd y ró żn y ch o rg an izacy j m ilitarn y ch i p o lity czn y ch , w k tó ry ch p ro g ram ie walka Z polskością stoi na pierwszym planie. Z a sw o ją d ziałaln o ść lu d zie ci m u szą p rzecież o trz y m a : jak ieś w y n a
g ro d zen ie o d rząd u zu p ełn ie się to zg ad za zresztą z tw ierd zeniem p o sła B aczew sk ieg o , że niemie
cki charakter Prus Wschodnich wytwarzają jedynie mil jony".
N E L L Y L IE U T IE R
Żona Renegata.
47) (C iąg d alszy ).
— N iech w ejd ą I C zek am n a n ie — o zw ał się o p ry sk liw ie, n ie rad w id o czn ie w izy cie.
W tej ch w ili K lem en cja i G ertru d a u k azały się w e d rzw iach .
M ajo r o d w ró co n y p raw ie ty łem , n ie p o ru szy ł się w cale, u d ając, z e n ie sp o strzeg ł ich w ejścia.
K lem en cja zro b iła zn ak to w arzy szce, b y p o zo stała p rzy d rzw iach , sam a zaś p o stąp iła k u fo telo w i, w k tó ry m siedział m ajo r.
W ted y w sk azał jej ręk ą k rzesło .
P o k ó j b y ł ciem n y i p an i S au v aitre siad ła, n ie p atrząc w cale n a czło w iek a, w o b ec k tó reg o się zn ajd o w ała, o czek u jąc cierp liw ie — aż p ierw szy d o n iej p rzem ó w i.
P o ch w ili d y rek to r o k ręg u E rstein zw ró cił się d o d am y fran cu sk iej.
— C zekam n a to — co p an i m a m i zak o m u n ik o w ać — o d ezw ał się w reszcie.
N a d źw ięk teg o g ło su , k tó ry w y d ał się jej zn ajo m y m , m ło d a k o b ieta p o ru szy ła się n ag le, zerw ała szy b k o z k rzesła i stan ęła p rzy sam y m d y rek to rze.
T e n p o d n ió sł |g ło w ę i sp o jrzał n a n ią zd zi
w io ny .
— P an i K lem en cja! — zaw o łał o słu piały .
— P an L u cjan S au v aitre I — rzek ła m ło d a k o b ieta p raw ie sp o k o jn ie, jak g d y b y sp o tk an ie to o k ro p ne zasm u ciło ją w ięcej n iż zd ziw iło .
wojny z Polską.
P iła-B iały sto k . W m in isterju m R eich sw eh ry o- b liczan o , że P o lsk a m o g łab y o b staw ić p o d w ó jn y fro n t 1200 k m . d łu g o ści. Z n an y p o lity k n iem ieck i, b aro n v o n R b ein b ab en , w k siążce p. t. „O d W er*
sd u d o w o ln o ści" u siłu je p rzed staw ić ro zb ro jen ie N iem iec p isząc, że P o lsk a n a w y p ad ek w o jn y m o g łab y p rzy pu szczaln ie w y staw ić ż-m iljo n ow ą arm ję, tak , że n a jed en k ilo m etr fro n tu p rzy p a
d ało b y o k o ło 1 500 lu d zi, b ęd ący ch n a sto pie w o
jen n ej. N iem cy zaś, g d y b y p o siad ały ty lko le
g aln ą 1 0 0 -ty sięczn ą arm ję R eich sw eh ry , m o g ły b y w y staw ić 83 żo łn ierzy n a I k m . fro n tu .
„O stp reu ssen h ilfe* * p rzew id u je n astęp n ie 18 miljonów marek na kredyty długoterminowe dla rolników, na kredyty bez zagwarantowa
nia hipotecznego 10 miljonów mrk., na po- moo dla kolonistów i dzierżawców 7 miljonów 400.000 marek, ześ 5 miljonów mrk. stanowi rezerwę dla wyżej wspomnianych celów. Ra
zem w ięc n a w zm o cn ien ie ży w iołu n iem ieckieg o
p rzy równoczesnem zniszczeniu rolnika pol
skiego w Prusach Wschodnich p rzeznaczo n o o lb rzy m ią su m ę 40.400.000 marek.
T ak sam o ja k z p o p rzed n ich zap o m ó g rzą*
d o w y ch d la P ru s W sch o dn ich żaden Z Polaków nie Otrzymał ani grcsza, tak ró w n ież i w y m ie
n io n a o statn io su m a p rzezn aczo n a zo stan ie w ca
ło ści na zwalczenie, na wyniszczenie mniej
szości polskiej.
S tw ierd za to p o seł B aczew sk i w y raźn ie, m ó w ią c : „Już poprzednio wywodziłem, że my, członkowie mniejszości polskiej, z wielu tych miljonów — a w tych latach rozdzielono ponad pół miljarda marek — nie otrzymamy żadne
go feidga. Nawet tego sam odmawia się, co mają mniejszości niemieckie w Polsce, a mia
nowicie dyskonto w Polskim Banku Państwo
wym. Mamy być gospodarczo bojkotowani i rujnowani*. W tern m iejscu p o seł B aczew sk i p rzed staw ił S ejm o w i d o w ód , że Reichsbank W Berlieie. widocznie pod naciskiem rządu ce
lowo i świadomie odrzuca weksle polskich klijentów, w y staw ion e n ieraz n a d ro b n e sto su n k o w o su m y .
Ż e o b ecn a p o lity k a p ru sk a zm ierza d o teg o ,
ab y zapomocą miljonów marek pozbawić Po
laków z Warmji, Powiśla i Mazur ich grun
tu, aby ludność polską tych terenów wypę dzić z ziemi i zniszczyć materjalnie, — do
w o d em teg o są n astęp u jące f& kta, p rzy toczo n e w o statn iej m o w ie p o sła B aczew sk ieg o :
N ad p rezy d ju m w O p o lu w y d ało d n ia 9 k w iet
n ia 1925 r. tajny okólnik do landratów, w k tó ry m czy n i ich o d p o w ied zialn y m i za to , Żeby Ża
den kawał ziemi nie przeszedł w ręce Pola
kÓ W . Jak k o lv A ek o k ó ln ik ten zo stał zaw ieszo n y p rzez K o m isję M ieszan ą w K ato w icach , duch jego żyje i działa dotychczas n iety lk o n a Ś ląsk u O p o lsk im , ale w w ięk szy m jeszcze sto p n iu
na b. terenach plebiscytowych Prus Wscho
dnich.
G d ziein d ziej zn o w u rad ca rząd o w y p o zw o lił so b ie n a w y w o d y , iż członkowie mniejszość polskiej nie mogą być absolutnie uwzględnie
ni przy parcelacji. Z o stało to stw ierd zo n e u rzęd o w o .
— P an L u cjan S au v aitre — p o w tó rzy ła je szcze, jak g d y b y ch ciała się lepiej u p ew n ić, k o g o zn ajd u ję tu w o so b ie m ajo ra R in g essen a. A h y zg ad u ję w szy stk o i w idzę, że zam iast p o ciech -
— ja k ą sp o d ziew ałam się stąd w y n ieść, ze sm u!
tk iem p o w ró cę i łzam i.
— C zeg ó ż p an i ch ciałaś o d em n ie ? — zap y ta ł m ajo r o d zy sk aw szy p o w o li zim n ą k rew i p o w staw szy sp iesznie jak ty lk o p o zn ał K lem en cję.
B ied n a k o b ieta zaw ah ała się ch w ilę. Z a p y tała się, czy p o w in n a d ać p o zn ać m ężo w i p o w ó d, jak i ją sp ro w ad ził d o E rstein , czy też p o w ró cić, u n o sząc z so b ą tajem n icę.
Z d ecy d o w ała się n a p ierw sze.
— P rzy b y łam d o p an a, ab y g o p ro sić o o d w o łan ie ro zk azu — w y d an eg o p rzeciw p an u H e n ry k o w i d ’O llw iller. M ło dy ten czło w iek , o k tó reg o n iew in n o ści m u sisz p an b y ć p rzek o n an y , o trzy m ał ro zk az w y jech an ia z k raju ju tro ra n o ,, jak o b y p o d ejrzan y o zak łó can ie sp o k o ju i p o d że
g an ie d o b u n tu. W y jazd jeg o b y łb y w y ro k iem śm ierci d la jeg o sio stry , tej b ied n ej M arty , k tó rą n ęd zn ik jak iś p rzy p raw ił o u tra tę ro zu m u i szczęścia, k tó rej n ie p o zo staje m o że jak k ilk a d n i ży cia w śró d k o ch ający ch ją o só b . B rat jej jest lek arzem i ty lk o o n , ty lk o staran ia jeg o m o g ły b y u rato w ać ży cie b ied aczk i.
C zy o d m ó w isz p an tej p ro śb ie?
I m ło d a k o b ieta sp o jrzała z w y razem d u m y i p ew n o ści sieb ie n a m ęża, czek ając n a jeg o o d p o w ied ź.
M ajo r n ie d ał jej d łu g o czek ać.
— S am o zajęcie się p an i ty m czło w iek iem
— o d rzek ł — b y łob y d la m n ie d o stateczn y m p o
m ię 25 Polaków, obywateli niemieckich.
Wszyscy bez wyjątku zostali odrzuceni.
Uwzględnieni zostali „prawowici" Niemcy.
K ied y zaś P o lak p rag n ie sp rzed ać sw ą ziem ię sąsiad o w i P o lak o w i, N iem cy p rzeciw staw iają się tem u en erg iczn ie, p rag n ąc, aby ta ziemia prze
szła W ręce niemieckie. 1 tak , k ied y n iejak i D łu żew sk i w T y ch n o w ach , p o w . k w id zy ń sk i sp rze
d ał w g ru d n iu u b . ro k u sw o ją ziem ię (ch o d ziło w cało ści o 128 m ó rg ) w p arcelach sw y m sąsia d o m P o lak o m , — p rzeszk o d ziło tem u „O stp r.
L an d g esellsch aft" i na podstawie odpowiednie
go paragraf i, ziemię tę wykupiło dla Niemców.
Ludność polska pod zaborem pruskim pozbawiona jest więc wszelkich praw. W każdym kierunku pragnie się ją pognębić, zniszczyć materjalnie! wynarodowić. P o tw ier
d zą to jeszcze dalsze fakty z rewelacyjnej mowy posła Baczewskiego, o k tó ry ch b ęd zie m o w a w n astęp n y m arty k u le.
Kronika kościelna.
* Diecezja chełmińska.
। P elplin . N ajp rzew . K s. B isk u p S tan isław W o jciech zam ian o w ał h o n o ro w y m i rad cam i d u ch o w n y m i :
K s. H eljo d o ra Ł aszew sk ieg o , p ro b o szcza
em. w T o ru n iu , k s. M arj& na D ąb ro w sk ieg o , p ro b o szcza em . w C h ełm n ie, k s. B ern ard a P y szo rę, p ro feso ra g im n azju m b isk u p ieg o w P elp lin ie.
— K s. w ik arju sz P ń ss z G o ręczy n a zam ia
n o w an y zo stał w ik arju szem ek sp o zy tem n a n o w ej stacij d u szp astersk iej w S zy m b ark u (w o b rę b ie p arafji G o ręczy ń sk iej), p o w iat k artu sk i; n a jeg o m iejsce p rzy ch o d zi k s. w ik ary R ah m el z C h m ieln a.
Rozkwit katolickiej akcji misyjnej w diecezji chełmińskiej.
J. E . K s. B isk u p O k o n iew sk i, p rag n ąc u w y d atn ić d o n io sło ść p racy m isy jn ej, p o św ięcił jej cały o statn i (m arco w y ) n u m er „O ręd o w n ik a K o ścielnego**.
P o d czas, g d y d o tą d P o m o rze n iew iele p o d
względem m isy jn y m u czy n iło , ze sp raw ozd ań , u m ieszczon y ch w „O ręd o w n ik u * * , w idzim y ro z
k w it m y śli m isy jn ej o d czasu K s. B isku p a O k o n iew sk ieg o . L iczb a czło n k ó w zo rg an izo w an y ch
w sto w arzy szen iach m isy jn y ch , w y n o si o b ecn ie 61.469. N a cele m isy jn e w rek u 1927 zło ży ły : D zieło R o zk rzew ian ia W iary 36.389, D zieło św . D ziecięctw a — 18.628, „U n io C leri" — 079, S o d alicja św . K law era — 4.056, T o w arzy stw o M isy jn e — 2.079, S to w arzy szen ie św . Jo zafata — 560 — .razem zł. 63,793.
C elem d alszeg o ro zw in ięcia A k cji M isy jn ej zarząd ził K s. B isku p O k o niew sk i, b y w k ażd ej p arafji iw k ażd em ssm o d zieln em d u szp asterstw ie, d o k tó reg o zaliczać n ależy ró w n ież w szy stk ie g im n azja, sem in arja, szk o ły w y d ziało w e i z a k ła
d y , zało żo no ak ta m isy jn e, o seb n e o la p o szcze
g ó ln ych sto w arzy szeń , w y k azu jące ilo ść człon k ó w , sp is d ziesiętn ik ó w , zaw ierające p ro to k o ły i sp raw o zd an ia z o d b y ty ch z e b rtń , w ieczo rk ó w i t. d., a n ad to , b y zap ro w ad zo n o k sięg ę k aso w ą d la k ażd eg o zw iązk u m isy jn eg o z o so b n a. A k ta i k sięg i k aso w e b ęd ą p o d leg ały rew izji p rzy w i
zy tacjach k an o n iczn y ch , a w razie zm ian y n a stan o w isk u p rzek aże się je p ro to k u larn ie n a stę p
cy. K s. B isku p p o leca ró w n ież g o rąco zak ład a
n ie b ib ljo tek m isy jny ch p o p arafjach i w u czel
n iach śred n ich i p o w szech n y ch .
w o d em d o o d m o w y . W iesz p an i, jak cię k o ch am , jak szczęśliw y m b y łb y m , w id ząc cię p rzy so b ie — jak o żo n ę i p rzy jació łk ę, a m im o to w staw iasz się p an i za czło w iek iem , k tó ry cię k o ch a, k tó reg o m iło ść o d p łacasz m o że w zajem n o ścią, K lem en cja p o ło ży ła ręk ę n a ram ien iu m ajo ra.
— N ie w staw iam się an i p ro szę — o d p o w ie
d ziała — ale d o m ag am się o d p an a sp raw ied li
w o ści d la czło w iek a, k tó ry jak k ażd y in n y m a p raw o , ab y p o stęp o w an o z n im ta k — jak n a to zasłu gu je.
— T a k też p o stąp iłem z n im , p o d p isując ro zk az jeg o w y g n an ia.
— O l w idzę, że p an ch ciałeś ty lk o zem ścić
się za m iło ść w zg ard zo n ą — o d p arła m ło d a k o b ieta z o b u rzen iem . — P an d ’O llw iller b aw iłb y w tej ch w ili n ajsp o ko jn iej p rzy sio strze, g d y b y ś p an n ie p o d ejrzew ał w n im w sp ó łzaw o d n ik a.
— A g d y b y i ta k b y ło n aw et, czy p an i p o w in n aś w in ić m n ie za to ?
— W in n am jed n ak o zn ajm ić p an u , że jeżeli n ie sp ełn isz słu szn eg o m eg o żąd an ia, to w y jad ę stąd z p rzekleń stw em n a u stach i n ig d y m n ie ju ż n ie u jrzy sz.
— A g d y p rzy ch y lę się d o p ro śb y p an i, co zro b isz?
M ło d a k o b ieta co fn ęła się tro ch ę i stan ęła n ap rzeciw k o m ajo ra.
— P o w iem , że jeszcze u czciw o ść n ie w y g a
sła zu p ełn ie w sercu p ań sk iem i w n ad ziei, że
się p o p raw isz, m n iej p an em g ard zić b ęd ę.
(C iąg d alszy n astąp i).
rKażdy krok na twardych obcasach skórzanych zu
żywa nlepotrzebnfe mięśnie I nerwy. Wstrząsa niejako całym organizmem, a ty
siąc kroków dziennie prze
bytych oddziałowuje podo
bnie na naszą fizyczną i umysłową odporność, jak kropie wody, wyżłabiające kamień.
Noście obcasy gumowe B E R S O N A I Dają one wolny od wstrząsu, przy
jemny chód, oszczędzają iclało i nerwy I stały się nie
zbędne dla każdego kultu
ralnego człowieka.
Żaden zbytek - są tańsze I
trwalsze niż skóra! RQPONMLKJIHGFEDCBA
i
4 QPONMLKJIHGFEDCBA
W y d o b y cie za to p io n ej ło d z i.
P o 1 2 ty g o d n ia c h w y d o b y to łó d ź p o d w o d n ą „ S . 4 .“
N o w y J o r k . D o k ła d n ie o te j s a m e j g o d z . p o 1 2 ty g o d n ia c h o d z a to n ię c ia a m e r y k a ń s k ie j lo d z i p o d w o d n e j „ S 4 M u d a ło s ię flo ty li s a p e r s k ie j a m e r y k a ń s k ie j p o d n ie ść k a d łu b n a p o w ie r z c h n ię m o r z a i z a p r o w a d z ić łó d ź d o p o r tu B o s to n u . G d y s ię u k a z a ł n a p o w ie r z c h n i w o d y p e r y s k o p z a to n ię te g o s ta tk u , o fic e r o w ie i m a r y n a r z e p o d n ie ś li o k r z y k p o w ita n ia ż a ło b n e g o , p o c z e m
W o j. p o zn a ń sk ie o b ejm u je p . R a czk iew iez.
D o W iln a id z ie p . M e y s z to w ic z , m in is tr o m s p r a w ie d liw o ś c i m a b y ć p . C a r .
• W a r sz a w a . D y m isja w o je w o d y B n iń s k ie g o b ę d z ie p r z y ję ta . S ta n o w isk o je g o z a jm ie w o je w o d a R a c z k ie w ie z z W iln a .
W o je w ó d z tw o w ile ń s k ie o b e jm ie p a n M e y s z to w ic z . J e g o n a s tę p c ą n a fo te lu m in iste r ja ln y m b ę d z ie w ic e m in iste r C a r .
Z a jścia w k a te d r z e św . J u ra .
n a n a b o ż e ń s tw ie z o k a z ji im ie n in p r e m je r a . U k r a iń s c y a k a d e m ic y r o z p ę d z a ją z e b r a n y c h
L w ó w . N ie z w y k ły c h z a jść t r e n e m s ta ła s ię k a te d r a ś w . J u r a w e L w o w ie .
O to o g o d z . 9 r a n o r o z p o c z ę ło s ię n a b o ż e ń s tw o z o k a z ji im ie n in p r e m je r a . N a n a b o ż e ń s tw o p r z y b y ły s z k o ły u k r a iń s k ie w r a z z c ia łe m n a u - c z y c ie ls k ie m o r a z lic z n a r z e sz a p u b lic z n o śc i.
W p e w n y m m o m e n c ie d o k a te d r y w ta r g n ę ło k il
T r a g ic zn a śm ierć d w ó ch p o lsk ich lo tn ik ó w .
L w ó w , 2 0 . 3 . W y d a r z y ła s ię tu k a ta s tr o fa lo tn ic z a . K a ta s tr o fa n a s tą p iła w c h w ili lo tu n a d Ż ó łk w ią s a m o lo tu w o jsk o w e g o 6 p u łk u lo tn ic z e g o , ty p u w P o t e z “ p r o w a d z o n e g o p r z e z p ilo ta S z y d ło w s k ie g o . K a ta s tr o fa n a s tą p iła w s k u te k e k sp lo z ji b e n z y n y . S a m o lo t s ta n ą ł w p ło m ie n ia c h ta k s z y b k o , iż p ilo t S z y d ło w s k i n ie m ó g ł s k o r z y s ta ć z e s p a d o c h r o n u . P ło n ą c y s a m o lo t r u n ą ł n a z ie m ię , r o z s tr z a s k u ją c s ię z u p e łn ie . Z p o d p ło n ą c y c h s z c z ą tk ó w s a m o lo tu w y c ią g n ię to z w ło k i p i
lo ta i c ię ż k o r a n n e g o to w a r z y sz ą c e g o m u p o r u c z n ik a K ie r n o ż y c k ie g o , k tó r y p r z y w ie z io n y d o
W ia d o m o ści p o to czn e
W ą b r z e ź n o , d n ia 2 1 m a r c a
— Z b liż a s ię n o w y k w a r ta ł. C z a s p o m y ś le ć o z a p is a n iu n a s z e j g a z e ty . L is to w i ju ż z d n ie m 1 5 -g o m a r c a r o z p o c z ę li z b ie r a ć p r z e d p ła tę , k tó r ą p r z y jm u ją d o 2 5 -g o m a r c a . K to c h c e , a b y g o g a z e ta r e g u la r n ie d o c h o d z iła n ie c h s ię p o s p ie s z y i ju ż te r a z z a p isz e s o b ie n a s z e p is m o . P o 2 5 m o ż n a ta k ż e j e s z c z e z a p is y w a ć g a z e tę , a le ju ż tr z e b a iś ć o s o b iś c ie n a p o c z tę , lu b p o p r o s ić lis to w e g o , a b y p r z e d p ła tę p r z y ją ł. P r z y ja c ió ł n a s z e g o p is m a , t. j. n a s z y c h d o ty c h c z a so w y c h w ie r n y c h a b o n e n tó w p r o s im y b a r d z o o z a a g ito w a n ie p o m ię d z y k r e w n y m i i z n a jo m y m i, ż e b y i c i z a p i
s a li s o b ie n a s z ą g a z e tę . P r z e z to p r z y s łu ż y c ie s ię d o b r e j s p r a w ie , b o p is m o n a s z e , k tó r e n ie s łu ż y ż a d n e j p a r tji, n ie m a in n y c h fu n d u sz y n a w y d a w a n ie g a z e ty ja k te , k tó r e b z a n . A b o n e n c i z a g a z e tę n a s z ą p ła c ą . P r z y z m ia n ie k w a r ta łu b a r d z o ła tw o m o ż e k a ż d y p r z y sp o r z y ć c z y te ln ik ó w .
S tr o fy d o n a r z e e io n sf-
N ie z w y k ły o b ja w c z u ło ś c i m ie s z k a ń c a C z ę s to c h o w y .
Z C z ę s to c h o w y d o n o s z ą o o s o b liw e m z a j
ś c iu , k tó re o m a ło c o n ie p rz y p ra w iło o ś m ie rć 2 1 -le in ie j G e n o w e fy B re n d z ló w n e j. S p ra w a m ia ła p rz e b ie g n a s tę p u ją c y :
O tó ż , B re n d z ló w n a m ia ła n a rz e c z o n e g o , n ie ja k ie g o L u d w ik a W ę g r z y n a , k tó r y c h o d z ił d o n ie j o d k ilk u m ie s ię c y . T r z y r a z y d a w a ł ju ż n a z a p o w ie d z i, a le z a w sz e n ie w ia d o m o d la c z e g o , te rm in ś lu b u o d k ła d a ł.
W u b . w to re k o g o d z . 8 w ie c z o re m p r z y b y ł o n d o m ie s z k a n ia n a rz e c z o n e j w ra z z k u z y n e m s w o im J ó z e fe m W ę g rz y n e m . D w ie g o d z in y s p ę d z o n o n a o b o ję tn e j ro z m o w ie , p o c z e m n a g le W ę g r z y n p o c z ą ł n a le g a ć , a ż e b y n a rz e c z o n a w y s z ła z n im n a d w ó r. B re n d z ló w n a , p rz e c z u w a ją c c o ś n ie d o b re g o , n ie c h c ia ła s ię z g o d z ić n a tę p ro p o z y c ję , W ę g r z y n z a ś n a le g a ł c o ra z u s iln ie j, a ż ra p te m w y d o b y ł re w o lw e r i s tr z e lił d o n a rz e c z o n e j. N a s z c z ę ś c ie c h y b ił, a k u la p rz e le c ia ła tu ż k o ło d z ie w c z y n y i u g r z ę z ła w ś c ia n ie .
N a h u k w y s trz a łu n a d b ie g ł o jc ie c B re n d z - ló w n y i rz u c ił s ię n a W ę g r z y n a , u s iłu ją c w y rw a ć m u re w o lw e r, c o m u s ię te ż u d a ło .
A r e s z to w a n y W ę g r z y n n ie p r z y z n a ł s ię d o u s iło w a n e g o z a b ó js tw a n a rz e c z o n e j, tw ie rd z ą c iż re w o lw e r w y d o b y ł d la te g o , ż e s a m c h c ia ł s ię p o z b a w ić ż y c ia . D o c h o d z e n ie p o lic y jn e s tw ie rd z iło je d n a k , ż e W ę g rz y n z o d le g ło ś c i 2 m e tró w s tr z e h ł d o n a rz e c z o n e j.
b a n d e r y z o s ta ły s p u s z c z o n e n a z n a k ż a ło b y d o p ó ł m a s z tu . W B o s to n ie w d o k u r o z p o c z n ie s ię w y d o b y w a n ie 6 c iu m a r y n a r z y , z a m k n ię ty c h w ło d z i p o d w o d n e j. N ie p o z w o lo n o w y d o b y ć ic h p o d w o d ą , p o n ie w a ż w ła d z e m a r y n a r k i m a ją n a d z ie ję , ż e z n a jd ą p r z y z w ło k a c h c ie k a w e n o ta tk i o p r z y c z y n a c h i p r z e b ie g u k a ta s tr o fy .
N a s ta n o w is k o d y r e k to r a d e p a r ta m e n tu a d - m in istr a c y jn e g o w m in is te r s tw ie s p r a w w e w n ę tr z n y c h z o s ta n ie p o w o ła n y b . w o je w o d a w e ły ń - s k i M e c h , a n a w o je w ó d z tw o w o ły ń s k ie — o b e c n y w o je w o d a p o m o r s k i p . M ło d z ia n o w s k i.
k u d z ie się c iu a k a d e m ik ó w -U k r a iń c ó w , u z b r o jo n y c h w k ije i p u b lic z n o ś ć z k a te d r y s iłą u s u n ę ło . P r z y b y ła n a m ie js c e p o lic ja a r e s z to w a ła k ilk a o s ó b . N a z n a k p r o te s tu s tu d e n c i u k r a iń sc y p o m a ? lo w a li n a c z a r n o g m a c h g im n a z ju m u k r a iń sk ie g o i p o z r y w a li d e k o r a c je z s z e r e g u b u d y n k ó w w m ie śc ie .
s z p ita la z m a r ł w k r ó tc e . W k o la c h lo tn ic z y c h p o d k r e śla ją , iż s a m o lo t, n a k tó r y m le c ia ł p ilo t S z y d ło w s k i, u le g ł k a ta s tr o fie ju ż p o r a ź tr z e c i. W r . 1 9 2 6 z g in ę ło n a n im d w ó c h lo tn ik ó w , w r. u b . p o d c z a s k a ta str e fy 4 , w c z o r a j n a s tą p iła tr z e c ia k a ta s tr o fa , k tó r a p o c ią g n ę ła z a s o b ą d w ie o fia r y . (W e d łu g lw o w s k ic h in fo r m a c y j, s a m o lo t te n •
p o c h o d z ił z lu b e lsk ie j fa b r y k i P la g e i L a s k ie w ic z . J e ś li ta k je s t, to k to ś m ia ł w te m in te r e s, a b y w s k r z e s ić u n a s tr a d y c ję la ta ją c y c h tr u m ie n .
U w . R e d .)
Z a tę p r z y słu g ę o d w d z ię c z y m y s ię S z a n . C z y te l.
n ik o m p r z e z c o r a z tą w ię k s z e u le p sz a n ie p ism a
— U r o c z y s to ś c i k u c z c i M a r s z a łk a P ił
s u d sk ie g o r o ip o c z ę ły s ię m sz ą ś w . o d p r a w io n ą p r z e z k s . p r ó b . Z a k r y s ia o g o d z . 9 -te j. N a m s z ę ś w . z e b r a li s ię p r z e d sta w ic ie le w ła d z p a ń s tw o w y c h , s a m o r z ą d o w y c h , d e l e g a c j e to w a r z y s tw z e s z ta n d a r a m i, u c z n io w ie s z k ó ł m ie js c o w y c h o r a z o b y w a te ls tw o . P ie n ia p o d c z a s m s z y w y k o n a ł c h ó r g im n a z ju m p o d s p r ę ź y ste m k ie r o w n ic tw e m z a s łu ż o n e g o p r o f. K n o b e ls d o r ffa .
O g o d z . 1 2 w p o ł. p a n S ta r o s ta w im ie n iu p a n a M a r sz a łk a p r z y jm o w a ł ż y c z e n ia .
W ie c z . o g . 2 0 -te j w s a li p . K a c z y ń s k ie g o o d b y ła s ię U r o c z y s ta A k a d e m ja . W s a li p ię k n ie o z d o b io n e j w s ty lu e m p ir e p r z e z z n a n e g o i c e n io n e g o fa c h o w c a te j s z tu k i fa b r y k a n ta n a g r o b k ó w p . J a n a K a m iń s k ie g o — z g r o m a d z iły s ię w ie lk ie m a s y p u b lic z n o śc i. U r o c z y stą A k a d e m ję r o z p o c z ę
ło o d e g r a n ie p r z e z o r k ie s tr ę g im n a z ja ln ą m a r s z a H in d la . D a ls z y m p u n k te m p r o g r a m u — to w y
s tę p c h ó r u g im n a z ja ln e g o , k tó r y to b a r d z o u d a - tn ie o d ś p ie w a ł d w ie p ie ś n i. P o k r ó tk ie j p r z e r w ie w y g ło s ił A le k sa n d e r C a r , u c z e ń k l. I li m e - lo -d e k la m a c ję . W d a ls z y m c ią g u o r k ie s tr a o d e g r a ła B a r k a r o lę — H a b e r a . N a s c e n ę w c h o d z i m ie jsc o w a „ L u tn ia " . U k a z a n ie s ię d y r y g e n ta p . in s p e k to r a s z k o ln e g o R e isk ie o p o w o d u je lic z n e n ie m ilk n ą c e w p r o st o k la s k i. — J a k o p ie r w s z e ś p ie w a „ L u tn ia " : „ G a u d ę M a te r P o lo n ia ” „ H e j
n a ł” — M o c z y ń sk ie g o , a w d a lsz y m c ią g u „ C h ło p c a m e g o m i z a b r a li" o r a z „ H y m n R z e c z y p o s p o li te j” — N o w o w ie js k ie g o . O d c z y t o d z ia ła ln o ś c i M a r sz a łk a P iłsu d s k ie g o w y g ło s ił p . W a w r o , p o c z e m o r k ie str a o d e g r s la „ J e sz c z e d o ls k a n ie z g i
n ę ła " ! U r o c z y s to ść z a k o ń c z o n o o d e g r a n ie m m a r s z a .
— G r u d z ią d z . (C o s ię s ta ło z a k ta m i s ą d o - w e m i). G ło ś n a s p r a w a P u f a la i to w . o p o d p a le n ie z n a la z ła s ię w ty c h d n ia c h n a w o k a n d z ie I z b y k a r n e j. N a r o z p r a w ie z ja w iła s ię tłu m n ie p u b lic z n o ś ć . W e z w a n o o k o ło 4 0 ś w ia d k ó w . J a k ju ż o te rn d o n o s ili> n i.v , p r o k u re n t i w s p ó ln ik f ir m y
„ D u m o m “ w G ru d z ią d z u p o z o s ta w a ł p o d z a rz u te m ż e w p o ro z u m ie n iu z w ła ś c ic ie lk ą te j f ir m y i p r z y p o m o c y in n y c h je s z c z e o s ó b [ o d p a lił o g ro m n e s p ic h le rz e , s łu ż ą c e ja k o m a g a z y n y to w a ró w k o lo n ia ln y c h i w z w ią z k u z ty m p o ż a r e m c h c ia ł u z y s k a ć o d to w a r z y s tw a a s e k u ra c y jn e g o 1 0 0 .0 0 0 z ł.
Z p r z e c z n y c h z e z n a ń ś w ia d k ó w n ie z d o ła n o n a le ż y c ie s k o n s tr u o w a ć m a te r ia łu d o w o d o w e g o . J a k s w e g o c z a s u d o n o s iliś m y , z g in ę ły w ta je m n ic z y s p o s ó b z s ą d u a k ta w te j s p r a w ie . O b e c n ie a k ta te z n a la z ły s ię w m ie sz k a n iu P u f a iy w o b e c c z e g o s ą d z a r z ą d z ił n a ty c h m ia s to w e je g o a r e s z to w a n ie i o d ro c z e n ie r o z p ra w y , a ż d o ’ d o k ła d n e g o z b a d a n ia s p r a w y k r a d z ie ż y a k tó w .
— T c z e w . (N ag ły z g o n n a p o s te ru n k u .) P r z y p r z y je ź d z ie p o c ią g u to w a ro w e g o n a s ta c ję T c z e w z a u w a ż y ła o b s łu g a k o le jo w a b r a k je d n e g o z k o n d u k to ró w , n ie ja k ie g o N o w a k o w s k ie g o z T o ru n ia . P o p rz e s z u k a n iu p o c ią g u , z n a le z io n o N o w a k o w s k ie
g o s ie d z ą c e g o w b u d c e h a m u k o w e j, a g d y n a w o ły w a n ia , b y z e sz e d ł, m e o d n o s iły s k u tk u , w y b ra n o s ię d o ń i s tw ie rd z o n o , ż e N o w a k o w s k i z m a rł n a u d a r s e rc a .
— S u c h o s tr z y g i. ( N a je c h a n y p r z e z p o c ią g p o n ió s ł ś m ie r ć .) U n e g d a j k o le ja r z T o m a s z B a d y l p r z e c h o d z ą c m o s te m k o le jo w y m w S u c h o s tr z jg a c h z o s ta ł p r z e z m a n e w r u ją c y p a r o w ó z , n a je c h a n y tr a c ą c p r a w ą r ę k ę i n o g ę , p r z e w ie z io n y d o s z p ita la , p o d w ó c h g o d z in a c h z m a rł.
— S o s n o w ie c . ( W y p ;d ł z p a ro w o z u .) P o d c z a s b ie g u p o u ą g u o s o b o w e g o w p o b .iż u S o s n o w c a w y p a d l z p a ro w o z u z n ie w ia d o m e j p r z y c z y n y p o m o c n ik m a s z y n is ty W ła d y s ła w B u d z e w s k i, k io - r y p o p rz e w ie z ie n iu g o d o s z p ita la w s k u te k o d n ie s io n y c h o b r a ż e ń z m a r ł.
S p ie sz cie się
i o d a o « le a i< m p n e d fh fy n a n a u ą g » a fy n a m ie d z e k w ie c ie ń . Ł u to w i p n y jm n ją p r u d p h fy ty k o d o 2 5 b m .
B U C H T 0 W A B Z T S T M
— W ą b rzeźn o . B aczn o ść S o ko lil Z eb ran ie m ie się
c z n e o d b ę d z ie « ę w c z w a rte k , d n ia 2 2 b m . o g o d z 8 m e j w ie c z o re m n a m a łe j s a lc e d ru h a S z y m a ń s k ie g o F ra n c is z k a (H o te l p o d B ia ły m O rłe m ). O lic z n y u d z ia ł c z ło n k ó w i s y m p a ty k ó w p ro s i Z a r z ą d ,
— Z ieleń . Z eb ran ie K ó łk a R o ln iczeg o p rz y p a d a w n ie d z ie lę , d n . 2 5 b m . o g o d z . 4 -te j p o p o ł. u p . b ro k i.
Z a r z ą d .
T a r g o w ic a p o zn a ń sk a .
U r z ę d o w e s tw ie r d z e n ie k o m is ji n o to w a n ia c e n z d n ia 2 0 . 3 . 1 9 2 8 r.
P ła c o n o z a lu O k g . ż y w e j w a g i:
J a łó w k i i k ro w y
b ) p e ln o m ię ś . w y tu c z , ja łó w k i n a jw y ż . w a rt, r z e ź n e j... ... — c ) p e ln o m ię ś . w y tu c z . k ro w y n a jw . w a rto ś c i
rz e ź n e j d o la t 7 ... 1 5 0 — 1 5 4 d ) s ta rs z e w y tu c z . k ro w y m n ie j d o b re m ło d e
k ro w y i ja łó w k i... • . . 1 4 0 — 1 4 6 e ) m ie rn ie o d ż y w , ja łó w k i i k ro w y j... 1 2 — 1 2 6 f ) lic h o o d ż y w ia n e k ro w y i ja łó w k i . . . . 9 0— 1 0 0
C ielęta
g ) n a jp rz e d n ie jsz e c ie lę ta tu c z n e ... 1 5 0 — 1 6 0 h ) ś re d n io tu c z o n e c ie lę ta i n a jp rz e d . s s a k i . 1 4 4 -1 5 0 i) m n ie j tu c z o n e c ie lę ta i d o b re s sa k i . . . 1 3 0— 1 4 0 j ) lic h e s s a k i... 1 2 '— 1 2 6
Ś w in ie
b ) p e łn o m ię s iste o d 1 2 0 d o 1 5 0 k g . ż y w e j w a g i 1 9 0 — 1 9 2 c j p e łn o m ię s is te o d 1 0 e d o 1 2 0 k g . ż y w e j
w a g i... 1 8 4 — 1 8 6 d ) p e ln o m ę s iste o d 8 0 d o 1 '0 k g . ż y w e j w a g i 7 6 — 1 8 0 e j m ię s is te ś w in ie p o n a d 8 0 k g ,... ]6 0 — 1 7 0 f) m a c io ry i p ó ź n e k a s tr y ... '5 0 — 1 8 0
D ru k ie m i n a k ła d e m „ G ło s u W ą b rz e s k ie g o " (B . S z c z u k a
W ą b rz e ź n o . R e d a k to r o d p o w ie d z ia ln y B o le sła w S z c z u k a
W ą b rz e ź n o . Z a d z ia ł o g ło s z e ń re d a k c ja n ie o d p o w ia d a
Hr. beSnlctDO RsBiroBi
W ronie JAJA
We wtorek, dnia 20 marca br.o godz. 8 rano zasnęła w Bogu po trzydniowej ciężkiej chorobie zaopatrzona Sakramentami św. moja najdroższa żona, nasza najukochańsza mamusia, córka, siostra, synowa, bratowa ś. p.
Jadwiga i ntn Hirti
Następna licytacja drewna odbędzie się
w sobotę, dnia 24 m arca w oberży w Stanislawkaeh
przeżywszy lat 37.
W ciężkim smutku pogrążeni EDCBA mąż z dziećmi.
Sprzedawane będzie tylko
drewno użytkowe
i opalowe
Eksportacja zwłok z domu żałoby Rynek Óastąpi w piątek, dnia 23 marca o godz. 5.30 po poł. pogrzeb w so
botę, dnia 24 marca 1928 r. o godzinie 10 przed południem. Leśniczy rew irow y
KINOTEATR
W czwartek, dnia 22 marca
O czem się nie mówi...
Wielkopolski film w 10 aktach według słynnej powieści genialnej pisarki
Gabryeli Zapolskiej
W roli głównej słońce ekranu polskiego
„Jadwiga Smosarska"
Wspaniale opracowany scenariusz uwy
puklający konflikt dramatyczny bohate rów powieści-
Wielkomiejskie tło
Tętniąca życiem akcja Walka dwu pici
Uczeń
ogrodniczy
potrzebny od zaraz maj.
pow. Chełmno
Poszukują
p o k o ju
z utrzymaniem lub bez od 1 kwietnia 1928 r.
Zgłoszenia w adm.
.Głosu W ąbrzeskiego*
i
Moim Szanownym Kliejentom do ła- w
skawej wiadomości, iż na ulicy Rynkowej f w domu p. Betlejewskiego
otw orzyłem m iejsce zakupu 4
ja j i m a s ła }
Największy dom eksportowy na Pomorsa B
E. Goetz, W ąbrzeźno !
m asło i drób kupuje stale w każdej ilości
po najw yższych cenach dzienn.
Największy dom eksportowy tej branży na Pomorzu
■nr* E. Goetz Wąbrzeźfic-Pom
Przetarg przymusoisy :
Dnia 23 marca 1928 roku o godzi
nie 9 30 p. południu sprzedawać będę najwięcej dającemu za natychmiastową zapłatę gotówką u p. Grabosza wj Wąb
rzeźnie przy ul. Chełmińskiej
szafę do rzeczy
„ do bielizny GUvetevsH, komornik sądowy w Wąbrzeźnie
Przetarg przgmusoizg.
Dnia 23 marca 1928 r. o godzinie ' 10-tej przed południem sprzedawać bę
dę najwięcej dającemu za natychmiasto
wą zapłatę gotówką u p. Apolonji Kur kierewiez w Wąbrzeźnie przy ul. Ponia
towskiego
KAfAPĘ
Główem sii, komornik sądowy Wąbrzeźno.
Snółki W. KoskowsKiego
w Buszkowie
st. kol. Brodnica p. Rypin
Polecają na sezon wiosenny
drzewa i krzewy owe- core, ozdobne, róże i byliny po bardzo przy
stępnej cenie Cenniki na żądanie wy
syłamy bezpłatnie
C M amy na sprzedaż
kilkaset sztik drzewek klonów, 1 2 i metrów, jesionów 1, 2 i 2 metrów oraz ca 8000 szt. sadzonek wymlonio-
nyck odmian drzewek
Zarząd majątku Mgowo Teł. Wiewiórki 3
O kucia do b u d o w li, osie do w ozów , w szel-
' kie narzędzia rolnicze polecają
»J. & E. Efsenack
W ąbrzeźno-G olub
Władysław Kujawa
W ąbrzeźno
WYKONUJE
Instalacje elektryczne dla światła i siły — Naprawy przeżytych inztalacyj — Naprawy motorów i dynamo-
maszyn — Naprawy
akumulatorów — Za
kładanie dzwonków
bezpieczeństwa prze
ciw włamaniu i kra
dzieży — Gromochro- ny i domowe telefony Kosztorysy i ekspertyzy
bezpłatnie
stuwi
d« oprzętn domowego potrzebna., od 1 kwietnia
Plebania Niedźwiedź
Poszukuje się
dobrze umeblowanego pokoju
Wiadomość w administ.
Głosu W ąbrzeskiego
Reklam a
jest dźw ignią handlu
