Bielawska Leonarda

1

SPIS ZAWARTOŚCI TECZKI

X <d. jiy &r ć A ^ & ć U S k u

i/ l./l. Relacja

l/2.Dokumenty(sensu stricte) dotyczące osoby relatora 1/3.Inne materiały dokumentacyjne dotyczące delatora II. Materiały uzupełniające relację

III/1.Materiały dotyczące rodziny relatora

III/2.Materiały dotyczące ogólnie okresu sprzed 1939 r.

III/3.Materiały dotyczące ogólnie okresu okupacji (1939-1945) III/4.Materiały dotyczące ogólnie okresu po 1945 r.

III/5.Inne...

IV. Korespondencja

V. Nazwiskowe karty informacyjne : VI. Fotografie -V'- •

2

3

UiLWyr- G |£l ^ y ^

Schemat relacji o wojennej służbie kobiet-żołnierzy W I i II Armii Wojska Polskiego

w latach 1939-1945

Relację można sporządzić również w sposób opisowy uwzględniając punkty schematu ale nie rozdzielając opisu na poszczególne punkty.

I. DANE OSOBOWE

1. Nazwisko (także panieńskie z datą zmiany), imiona 2 > i'c i< W ^ W

'T u c M M x K % Z iA 'k jć h i U M & u A k / 9 O ^ .t i O U f a d

2. Data i miejsce urodzenia (w przypadku wsi podać powiat) S r W ) ^ a » 'a ł c

3. Imiona rodziców, nazwisko panieńskie matki, dane o ich pracy zawodowej i społecznej ^0 ^{rZćj’ ^} IH ^0m'cuavGJ £ ^ua j pOL2/W!X^'lJ^ /M ^

4. Obecny adres składającej relację, nr telefonu

S - ^ 0 w u l e j k k ^ w j,

II. DANE ŚRODOWISKOWE

1. Wykształcenie (nazwy szkół i lata ich ukończenia)

2. Miejsce zamieszkania przed 1939 rokiem .

( jx )u 'at $&uw>h ’ ( ^ UA° lL

3.Czym zajmowała się przed 1939 rokiem (nauka, praca-jaka?) k£ i MU /icoWu3<

f

4. Przynależność do ZHP, PCK, PWK, ZMW, Sodalicja Mariańska i £ MfocUjUl p h u l u J ^ ' '

III. UDZIAŁ W KAMPANII WRZEŚNIOW EJ 1939 R O K U

Przydział, funkcja, służba wojskowa lub udział w obronie cywilnej, służba sanitarna

/uctóol ^{Aj^ ^ b**LcU*/}

4

IV. DANE Z OKRESU ŁAT 1939-1945

Nauka, praca, udział w konspiracji (jakiej ?) 'boJt&UO ^

1. Kiedy i w jakich okolicznościach znalazła się w ZSRR ? (wywiezienie, aresztowanie, ewakuacja, miejsce pobytu - charakter pracy)

Aw'l/

2. Moja droga do wojska polskiego (mobilizacja- podać przez kogo zmobilizowana i kiedy, zaciąg ochotniczy)

3. Data rozpoczęcia służby w wpjsku i data zdemobilizowania

4. Nazwy kolejnych jednostek, w których odbywała służbę wojskową

\ t>cuuA^k'(Xu^ bakpXv(^M. 5dt f U i Ą ftu o tó tJ i'dn3cj> l(S aj O e ^

5. Jakie wykonywała zadania i jakie zajmowała stanowiska lub funkcje w wojsku

7 foctWitflA " t W m f > Ofi

^ bakiU'o<4. 'ir t y id w u h \ k x d w jA

6. Jakie przeszła przeszkolenie w wojsku (szkoły, kursy, itp.)

tM.I ^UUoUiW) ^{n W t M i} W - ( /

7. W jakich bitwach brała udział ( miejscowość, data, odniesione rany i kontuzje, gdzie i kiedy ?)

<J

5

8. Stopień wojskowy w chwili demobilizacji (data ostatniego awansu)

<bce W

o ⁿ j i • , , fłpAj&L W G O

9. Odznaczenia bojowe, państwowe i społeczne ^{• ■} i itiv ł- w i iitł L/ v j v> r » v ^ Łil U l Tl V i ” V X Jp' V l V/ W * - ll v . \ / \ o * Qr/Ofa\U. / ' ,

*iWfc jSd K )d U (A ^ J l p i

G a t ic t o G iu a c ^ g M iU ^ , $wl MeoLat

V. ŻYCIORYS POW OJENNI’ M* H u/CM / oZM ł. e>iretoMf* f k f ^

1. Dalsze kształcenie się. Warunki rodzinne. Praca zawodowa i działalność P tC w ls t społeczna. Wpływ shiżby wojskowej na życie powojenne.(Jest bardzo

pożądane nadsyłanie oddzielnych wspomnień przedstawiających losy ^{h!i -}

wojenne i powojenne) / ' vL'

./WbQ/)Vve/ V ? U ^ y f d X t C a a t u ^ ) , i o U ? C3 (y 1 / o k .o fl,

2. Z jakimi trudnościami życiowymi borykała się bezpośrednio po wyjściu z wojska , czy korzystała z pomocy władz państwowych czy społecznych ?

JfiUU/ Ł Kio|^u9. 0VGUdiXOtiy lu9- G ^ ^ O O U M W ^

|X)ljUAMA/ \ O^O^JUu.1^

3. Obecne źródło utrzymania ( emerytura, renta z ogólnego stanu zdrowia, renta inwalidy wojennego, renta rolna, renta wdowia, proszę uwzględnić grupy inwalidztwa) Muk), m tuft \ d o d e U l / J t k o ^ d O ^ i

6

5. Z jakiego rodzaju pomocy, służby zdrowa korzystała ? )

^ 1 I • - !/• «</1. . « . • / A - - — / ^-V , /N ^ ił. . śCl t i A /_ ./v ✓» , ^ I

o ^ g W j ( t o e t u i b y J w i ^ o ^ ^ t c ^ z U ^ c t t t y

6.Czy była represjonowana po wojnie ( sama autorka lub jej rodzina, aresztowania, śledztwo, okoliczności, data i miejsce)

żCU-t cboły<si^

7. Krótka charakterystyka najbliższej rodziny, jej losy wojenne, a także szczególniejsze sytuacje życiowe rodziców, rodzeństwa, męża, dzieci - ich wykształcenie, zawody, zajmowane stanowiska.

ł/W A b t u m a W j ^ O , w i o w A ole&h d u d V ,tL o u & i'u /W M p jiU u , l y W L \ jO $ ^ O l d l C /f

I

Pożądane załączenie :

- dokumentów, wspomnień i fotografii dotyczących okresów przedwojennego, kampanii wrześniowej oraz okresu wojennego

- wykazu książek i artykułów, w których wzmiankuje się o służbie wojskowej autorki relacji i o jej formacji

- bardzo prosimy o podawanie , na nadsyłanych fotografiach, daty, nazwy jednostki, miejsca oraz w miarę możliwości imion i nazwisk osób tam

uwiecznionych.

Czytelny podpis

Data M ...

7

Irena Królikowska Warszawa,dnia . . . ... 1967r.

Warszawa lo,ul.Sem połow skiej 3 m.25.

A N K I E T A

Zamierzam napisać pracę o losach kombatantek po w ojnie. Jako je d ­ na spośród Was,pragnę poznać h is t o r ię Waszego ż y c ia , k tó ra pomoże mi zbadać wpływ służby wojskowej kobiet na ich p ó źn iejszą pozycję w społeczeństw ie i ro­

dzinie .Proszę więc uprzejmie o szcz erą odpowiedź na postawione n iż e j pytania, ewt,-nvualnif» dołączenie na osobnej kartce swego życiorysu .J e ż e l i pragn iecie po­

zostać nie znane,ankiety można nie podpisywać lub pociąć tylko wybrany pseudonim.

Mile widziane w szelkie z d ję c ia ,k tó re po wykorzystaniu, na życzenie a d re sa tk i, mogą być zwrócone.

Z góry dziękuję za w spółpracę.

1 . To d em o b ilizacji o s ie d lił a ś s ię s / odpowiednie podkreśl/

w m ieście stołecznym, w m ieście wojewódzkim, w m ieście powiatowym, w małym m iasteczku, na w si,

Dlaczego:

P oniew aż c a ł e ż y c i e m ie s z k a ła * na w s i i p och od zę z r o d z in y r o l n i c z e j

2 . Opisz pokrótce warunki, w jak ich odbywał s ię Twój s t a r t życiowy po zdemobi­

lizow aniu:

Po z d e m o b iliz o w a n iu u n ie w p a ź d z ie r n ik u 1 9 4 ^ r . - udałam s i ę sama na Z iem ie Zacho d n ie .P rzyb yłam do m .S z c z e c in k a ,g d z ie p r z e z Państwowy

U rząd R e p a r tia c y jn y /H JK / otrzym ałam g o sp o d a rstw o r o ln e o p o w ie r z c h n i ) ha w o s i e d l u Grzm iąca p o w .S z c z e c in e k .P o c z ą t k i b y ły tr u d n e g d y ż byłam sa m a .Ś cią g n ą łem r o d z in ? z w o j• l u b e l s k i e g o / b r a ta i s i o s t r ę / no i

w lutym 1 9 4 b r.w y szła m za m ąż.Od roku 1947 g o sp o d a rk ę p o sta w iła m na w łaściw ym p o z io m ie .

l'ruk. M Or. 6?- 0$ 6 f-.

8

I - 2 -

3* S ta r t ten wydatnie u łatw iła Ci : rodzina, p r z y ja c ie le ,

państwo,

społeczeństwo,

in sty tu c je społeczne, r a d z iła : sobie całkowicie sam odzielnie. /odpowiednie podkreśl/

4 .Czy rozpoczęłaś naukę po zdemobilizowaniu:

ta k ,

Oie.

J e ż e l i tak , to dlaczego uważałaś to za konieczne:

5 . Rozpoczęłaś naukę - d okształcan ie s i ę : - ju ż w rołu 1945,

- k ilk a l a t p ó ź n ie j, /k ie d y / - k ilk an aście l a t p ó źn iej, - wcale nie u czy łaś s i ę , 6 . J e ś l i rozpoczęłaś naukę, to czy:

-ukończyłaś szkołę podstawową,

" ” zawodową,

" " . śred n ią ogóln okształcącą, - " " " zawodową,

- wyższą.

7 * Co zadecydowało o takim wyborze:

J e ż e l i przerw ałaś naukę, to podaj przyczyny t e j d e c y zji / ^le k la s ukończy­

ł a ś :

8 . Podaj zawód , w jakim p racu je sz :

a / I l e zarab iasz / ja k ie masz gospodarstwo/ : p r a c u ję ja k o g o s p o d y n i domowa, mam 5 ha*

b /Ja k ie posiadasz m ieszkanie:

3 p o k o je z kuchnią*

c / Czy p o siad asz: T elefon, ra d io , te le w izo r.

a d ap te r.

p ra lk ę . foćlowkę, odkurzacz, inne;

9

- 3-

9 . Csy lu b isz swoją pracę: ta k . n ie . Dlaczego tak je s t ?

Poniew aż u r o d z iła m s i ę na w s i i wychowałam .Uważam ,że m oje m ie j s c e j e s t i d a le j na w s i .

10. Czy fa k t ,że byłaś żołnierzem :

- u ła tw iał Ci - załatw ianie spraw osobistych w urzędach. — ta k - ^oirżymr3.e“ pracy,

- dostan ie s ię do szkoły,

-otrzymania m ieszkania, — ta k -“ awariś w pracy,

- nie m iał żadnego wpływu, - u tru d n iał,

- n ie przyznawałaś s ię do te g o .

* Podaj ciekawsze przykłady ilu s tr u ją c e powyższą odpowiedź:

11. Czy służba wojskowa w yrobiła w Tobie:

- poczucie własnej godności: Tak. n ie .

- odwagę: n ie .

- wytrwałość w dążeniu do c elu : ta k . n ie . Czy możesz poprzeć to jakim iś przykładami:

Samotny w y ja zd na Z iem ie Z ach od n ie,w c e l u u z y s k a n ia g o sp o d a rstw a r o ln e g o i o s i e d l e n i a s i ę .

10

4

12# Czy je s t e ś zadowolona ze swych o siąg n ię ć: - osobistych tale , n ie . - zawodowych

- społecznych - naukowych - małżeńskich

tak t n ie .

-*— i- - — t -

3BEBD6 nragr • tnk f nie • JŁaŁ-, n ie . n ie .

- towarzyskich 13. Czy utrzym ujesz więź z kombatant kami :

Tak, n ie .

Dlaczego:

J e ste m c z ło n k ie m Z B oW iD ,piastuję sta n o w isk o sk a r b n ik a w K o le Grzm ią­

c a i je s t e m c z ło n k ie m Zarządu Oddz.Pow.ZBoWiD w S z c z e c in k u . Mąż t a k ż e j e s t zbowićLowcem*

14. Opisz swoje o sią g n ię c ia w pracy:

s p e c j a ln y c h o s i ą g n ię ć w g o s p o d a r s tw ie rolnym n i e mam,ze w zg lęd u na l i c h ą g le b ę *

15. Napisz , kiedy wyszłaś zamąż, czy małżeństwo j e s t udane, i l e masz d z ie c i, w jakim wieku:

W mcu lutym 1 9 4 b r .z a b . ż o ł n i e r z a I I A rm ii W P.Jestem zadow olona z e swego m a łż e ń stw a .Ż y ją c y c h d z i e c i n i e mamy.

1 6 , P od aj,gd zie uczą s ię /u czy ły s ię / Twoje d z ie c i:

- Jak kierow ałaś ich losam i:

Czy nie zawiodły pokładanych w nich n ad z ie i:

11

5

17• Czy Twoja rodzina sz c z y ci s ię tym, że byłaś żołnierzem : - ta k , bardzo,

- tak .

- j e s t obojętn a, - nie#

Z ilu str u j to przykładami:

P rzy sp o tk a n ia ch , to w a r z y s k ic h no j a Mama za w sze wspomina o s z la k u bojowym j a k i p r z e sz ła m o d Warszawy do B e r lin a w 7 Sam odzielnym B a t a l i o n i e Saperów ,na sta n o w isk u z c y s z e f a k a n c e l a r i i j e d n o s t k i*

1 8 . Czy swoją p rze szło ść ż o łn ie rsk ą wspominasz z przyjem nością, czy z niechę-

ciąs z p r z y j e m n o ś c i ą

Dlaczego tak j e s t :

Bo z d a ję s o b ie s p r a w ę ,ż e mój u d z i a ł w w alk ach z n a je ź d ź c ą p r z y c z y n ił s i ę w ja k im ś s t o p n iu do o g ó ln e g o z w y c ię stw a nad

znienaw idzonym w rogiem . Do odbudowy O jc z y z n y , l e p s z e j s p r a w i e d ­ l i w s z e j *

a / czy uważasz, że służba wojskowa wp2ynęła ujemnie na Twoją kobiecość?

n i e .

Podaj przykłady:

b/ czy uważasz, że służba wojskowa dała Ci ja k ie ś szanse życiowe ? Podaj przykłady:

S łu żb a woj sk ow an au czyła m nie w y tr w a łe j p r a c y , d y s c y p lin y sp o ­ łe c z n e j , p o c z u c ia g o d n o ś c i o s o b i s t e j .

c/ czy ktoś Ci wytykał w sposób przyłay okres słu ży wojskowej?

n i e . Podaj przykłady:

12

- 6 -

19. Czy Twoja córka / d z i s i e j s z a m łodzież/ byłaby , Twoim zdaniam, zdolna p ó jść w Twoje śla d y , gdyby z a sz ła tego potrzeba?

D z ie c i m i z m a r ły .A le gdybym m ia ła d o r o s łą c ó r k ę i gd yb y O jczyzn a b y ła w n i e b i e z p i e c z e ń s t w i e - przekonałabym j ą o k o n i e c z n o ś c i z b r o jn e j w a lk i z wrogiem*

20. P od aj:

a/ I l e m iałaś l a t w chw ili m o b iliz a c ji:

2 4 l a t a .

b/ Ja k ie m iałaś w ykształcenie?

p odstaw ow e.

c / Gdzie m ieszkałaś przed wojną:

- m iasto sto łec zn e , - m iasto wojewódzkie,

— m iasto powiatowe, - m iasteczko,

- w ieś.

- o s ie d le .

d/Gdzie m ieszkałaś przd m o b ilizacją?

w ie ś S it n o pow. Zamość

e / Gdzie pracowałaś?

u r o d zicó w na r o l i

f / W jakim stopniu wojskowym o p u ściłaś wojsko?

k a p r a l

g/ Jakie otrzymałaś odznaczenia i kiedy?

-

C ie s z ę s i ę , ż e po t y l u l a t a c h - p a m ię ta ją j e s z c z e o n a s k o b ie t a c h , k t ó r e z b r o n ią w ręku w tr u d y c h c h w ila c h d la O jc z y z n y s t a n ę ł y

do w a lk i*

J f c Cc

41 _UH w

M edal " Za Warszawę tf

M edal " Za O drę, N y sę , B ał tyk"

M e d a l." .Z w y cię stw a i . 21. ^Czy chciasli^ys c»3 je l ;

13

i T Vt-

T .4 SShtuic B a t a l i o n y C h ło p s k ie ZSRR-LWP

I . k r ó l . / 9 9 n / 3

B ie la w s k a L e o n a r d a z d . T w ard z i s ze wslśa

Ź ró d ło i n f o r m a c j i : R e l a c j a w ła sn a

do A n k ie ty anonim ow ej 14 / 3

14