Klasa 7s
Termin wykonania zadania: 19 czerwca 2020r.
Mili uczniowie, to już ostatnie tematy jakie dla Was przygotowałam. Dziękuję Wam za pracę w tym roku szkolnym i życzę wspaniałych wakacji.
Temat: Higiena i choroby układu rozrodczego. (temat i cele lekcji zapisujesz w zeszycie) Cele lekcji:
- dowiesz się jak uniknąć chorób przenoszonych drogą płciową - poznasz przyczyny i objawy wybranych chorób układu rozrodczego - wymienisz zalety i wady naturalnych i sztucznych metod antykoncepcji Przebieg lekcji:
1.Jak dbać o układ rozrodczy?
Układy rozrodcze: męski i żeński są bardzo podatne na infekcje, dlatego trzeba o nie dbać.
Osoba, u której pojawiły się jakiekolwiek nieprawidłowości, powinna zasięgnąć opinii lekarskiej. Lekarzem specjalistą dla kobiet jest ginekolog, dla mężczyzn – urolog. Ich porady mogą rozwiać wszelkie wątpliwości, jednak w niektórych przypadkach może się okazać, że badanie lekarskie jest niezbędne.
Aby układ rozrodczy człowieka funkcjonował prawidłowo, warto przestrzegać kilku zasad. Należy:
dbać o higienę osobistą – na rynku kosmetycznym jest szereg preparatów do mycia okolic intymnych
prowadzić aktywny tryb życia – zdrowa dieta i codzienny wysiłek fizyczny wzmacnia odporność (zachwiana czyni organizm podatnym na infekcje)
nosić odpowiednio dobraną bieliznę – zbyt obcisła jest niezdrowa dla układu moczowo-płciowego.
2. Choroby przenoszone drogą płciową.
Choroby weneryczne to grupa chorób zakaźnych, które przenoszone są drogą kontaktów płciowych.
Choroby przenoszone drogą płciową możemy podzielić na choroby bakteryjne, wirusowe, grzybicze i pierwotniakowe.
DO BAKTERYJNYCH CHORÓB WENERYCZNYCH ZALICZANE SĄ:
KIŁA (SYFILIS)
Wywołuje ją krętek blady.
Nieleczona kiła charakteryzuje się przewlekłym przebiegiem z towarzyszącymi licznymi zmianami skórnymi, w niektórych przypadkach dochodzi nawet do łysienia kiłowego.
Im wcześniej kiła zostanie zdiagnozowana, tym większe są szanse na całkowite wyleczenie. Jeżeli jednak choroba dokona spustoszenia w organizmie, trudno będzie je odwrócić.
Najszybszym sposobem na pokonanie
przykrych dolegliwości jest terapia antybiotykowa, zazwyczaj stosuje się penicylinę.
RZEŻĄCZKA (TRYPER)
Wywołuje ją bakteria występująca w postaci dwoinki rzeżączki.
Bakteria ta najczęściej bytuje w wilgotnych miejscach na ciele,
takich jak odbytnica, drogi moczowo-płciowe.
Rzeżączka to choroba weneryczna, której objawy u mężczyzn to m.in. ropny wyciek z cewki moczowej.
U kobiet rzeżączka często nie daje objawów, niekiedy pojawiają się upławy.
Leczenie rzeżączki polega na podawaniu antybiotyków.
WENERYCZNE CHOROBY WIRUSOWE TO:
AIDS (Zespół nabytego upośledzenia odporności)
AIDS, czyli zespół nabytego braku odporności, to choroba wywołana przez wirusa HIV(ludzki wirus upośledzenia odporności).
Kiła na skórze
Od początku badań diagnostycznych nad AIDS w 1985 roku, w Polsce zanotowano ponad 15 tys. przypadków zakażeń.
AIDS jest skutkiem zakażenia wirusem HIV, który przez wiele lat niszczy odporność, a w końcowej fazie prowadzi do całkowitej destrukcji [układu immunologicznego.
Skutkiem zakażenia HIV jest spadek liczby limfocytów T, przez co zwiększa się podatność organizmu na choroby, które przy normalnej odporności nie stanowią zagrożenia, jednak dla nosicieli HIV mogą być śmiertelne. Chorzy bardzo często mają nietypowe zapalenia płuc, infekcje grzybicze, nowotwory oraz defekty w układzie nerwowym, które ostatecznie prowadzą do zgonu.
Wirusowe zapalenie wątroby typu B, zwane też żółtaczką typu B, należy do bardzo niebezpiecznych chorób zakaźnych.
Choroba wywoływana jest przez wirus WZW B (HBV), którym zarazić się jest łatwiej niż wirusem HIV.
WZW B jest o tyle podstępną chorobą, że po okresie ostrych objawów może przejść w postać przewlekłą, która czyni osobę zakażoną nosicielem choroby mogącym zarażać kolejne osoby.
Mało tego, postać przewlekła choroby prowadzić może do rozwoju marskości wątroby, a następnie raka wątroby.
Niestety, nie istnieje leczenie przyczynowe WZW B, które pozwalałoby na eliminację wirusa
z organizmu. W ostrym okresie choroby zalecenia nie odbiegają od tych stosowanych w leczeniu WZW A (zaleca się pozostanie w łóżku, ograniczenie aktywności fizycznej,
maksymalne odciążenie wątroby, lekkostrawną dietę, odpowiednie nawadnianie, zakaz spożywania alkoholu). W razie rozwoju przewlekłego zapalenia wątroby stosuje się leki, które ograniczają namnażanie się wirusa w organizmie
WZW C wywoływane jest przez wirus HCV. WZW C jest o tyle niebezpieczne, że mimo iż zakażenie wirusem HCV i ostre zapalenie wątroby częstokroć nie dają objawów, to bardzo często dochodzi do przejścia zapalenia ostrego w zapalenie przewlekłe - a stąd już krótka droga do rozwoju marskości wątroby, a następnie raka wątroby.
CHOROBY PIERWOTNIAKOWE TO TAKIE, KTÓRE SĄ WYWOŁYWANE PRZEZ ORGANIZMY PASOŻYTNICZE.
Rzęsistkowica, to choroba pasożytnicza przenoszona drogą płciową.
Głównym sprawcą tej choroby jest rzęsistek pochwowy – pierwotniak z grupy wiciowców bytujący w drogach moczowo-płciowych człowieka.
Do zakażenia dochodzi zwykle w czasie stosunku seksualnego, rzadziej wskutek korzystania z publicznych toalet, sauny czy używania wspólnego ręcznika z zakażonym oraz w wyniku kąpieli w tej samej wannie.
Przebieg rzęsistkowicy u zarażonych mężczyzn ma najczęściej charakter bezobjawowy, dlatego mogą oni nieświadomie zarażać swoje partnerki seksualne.
U kobiet rzęsistek pochwowy może również bytować przez wiele lat, nie dając żadnych objawów chorobowych.
U kobiet w ciąży rzęsistek może być przyczyną pęknięcia błon płodowych lub przedwczesnego porodu.
Toksoplazmozę wywołuje pierwotniak Toxoplasma gondii, którego żywicielem ostatecznym są zwierzęta kotowate.
Pasożyty namnażają się w nabłonku jelit kotów, a następnie są wydalane z kałem w postaci odpornych na działanie warunków atmosferycznych oocyst. Oocysty są zakaźne dla zwierząt, ptaków oraz ludzi. Po spożyciu owych form zakaźnych pasożyt namnaża się wewnątrz komórek narządów i tkanek naszego organizmu, ale najczęściej umiejscawia się w mięśniach, ośrodkowym układzie nerwowym oraz w oku. Efektem inwazji jest miejscowa reakcja zapalna oraz możliwość powstania cyst, które utrzymują się do końca życia – nie powodując objawów.
Podstawowe zasady profilaktyki toksoplazmozy to:
nie spożywanie potraw z surowego lub półsurowego mięsa
nie picie nieprzygotowanej wody z niewiadomego źródła
mycie warzyw i owoców
zabezpieczanie produktów żywnościowych przed muchami czy karaluchami
zabezpieczanie piaskownic przed dostępem kotów
mycie rąk po kontakcie z kotami czy kuwetami; wyparzanie kocich kuwet oraz karmienie kotów gotową karmą
Zapobieganie toksoplazmozie wrodzonej polega przede
CHOROBY NOWOTWOROWE UKŁADU ROZRODCZEGO
RAK SZYJKI MACICY Rak szyjki macicy najczęściej jest skutkiem długotrwałego zakażenia wirusem
brodawczaka ludzkiego HPV.
W początkowym stadium rak szyjki macicy nie powoduje żadnych objawów, co niestety nie zmusza do natychmiastowej wizyty u ginekologa.
W późniejszym stadium, gdy nastąpił już znaczny rozrost guza, mogą pojawić się bóle w dole brzucha oraz okolicy lędźwiowo–krzyżowej.
Profilaktyka:
Rak szyjki macicy wykryty w początkowym stadium, czyli stadium przedinwazyjnym, jest prawie całkowicie wyleczalny. Na tym etapie jest bezobjawowy, a o jego wykryciu decydują systematyczne, profilaktyczne badania cytologiczne.
RAK PROSTATY
Stercz, gruczoł krokowy lub prostata to różne nazwy tego samego narządu męskiego. Ma on rozmiar przypominający kasztana i tworzy obwódkę dookoła cewki moczowej.
Gruczoł krokowy wydziela płyn, który wraz z wydzieliną
pęcherzyków nasiennych oraz z plemnikami tworzy spermę
Powyżej 30 roku życia prawie u wszystkich mężczyzn prostata zaczyna się rozrastać.
U jednych szybciej, u innych wolniej. Łagodny rozrost prostaty powoduje zwiększenie jej rozmiarów, co czasami może prowadzić do zwężenia cewki moczowej, a to z kolei stanowi przeszkodę dla odpływu moczu.
Profilaktyka:
Wykrycie raka prostaty na wczesnym etapie zwiększa szanse na jego wyleczenie.
Dlatego każdy mężczyzna po 45 roku życia (a obciążeni rakiem stercza w rodzinie już po 40-tym!!!), powinien przynajmniej raz na rok zbadać się u urologa.
3. Uzupełnij ćwiczenie 1 strona 117 w zeszycie ćwiczeń.
4. Planowanie rodziny.
Antykoncepcja, zwana również kontrolą narodzin lub kontrolą płodności – zbiór metod lub środków służących zapobieganiu ciąży. Planowanie, udostępnianie i stosowanie antykoncepcji nazywane jest planowaniem rodziny.
METODY NATURALNE
METODA OWULACYJNA (na podstawie właściwości śluzu)
METODA TERMICZNA
METODY SZTUCZNE
CHEMICZNA
Środki plemnikobójcze HORMONALNA
Pigułki zawierające hormony MECHANICZNA
Prezerwatywy
5. W jaki sposób oceniamy skuteczność metod antykoncepcyjnych?
Uzupełnij ćwiczenie 3 i 4 strona 118 w zeszycie ćwiczeń.
6. Uzupełnij ćwiczenie 2 strona 117 w zeszycie ćwiczeń.
Termin wykonania zadania: 23 czerwca 2020r.
Temat: Równowaga wewnętrzna organizmu – homeostaza.
(temat i cele lekcji zapisujesz w zeszycie) Cele lekcji:
- wyjaśnisz pojęcia „homeostaza”
- poznasz mechanizmy termoregulacji i regulacji poziomu wody
- przeanalizujesz regulacje poziomu glukozy we krwi Przebieg lekcji:
1.Czym jest homeostaza?
Organizm człowieka musi działać w zmieniających się warunkach zewnętrznych
(temperatura, stres, emocje, stan zagrożenia, sen) i do nich dostosować działanie poszczególnych układów tak, aby zapewnić optymalną pracę całego ustroju. W czasie snu wszystkie układy „odpoczywają”, nie zaprzestają jednak działania, lecz funkcjonują
„na zwolnionych obrotach”. Natomiast w czasie silnego stresu następuje całkowita mobilizacja organizmu i większość układów pracuje bardzo intensywnie. Dlatego też mówimy, że poszczególne układy zawsze funkcjonują tak, aby zapewnić organizmowi stan równowagi – są one zawsze gotowe do wzmożonej pracy, a jeśli nie muszą intensywnie działać, zwalniają tempo do najmniejszego możliwego w danej chwili. Zdolność organizmu do efektywnej obrony przed czynnikami stresowymi w celu przywrócenia i utrzymania wewnętrznej równowagi nazywamy homeostazą. Utrzymanie wewnętrznej stabilności organizmu wymaga kontrolowania i regulowania najważniejszych parametrów środowiska
wewnętrznego, do których należą: stan nawodnienia organizmu, temperatura ciała, odczyn krwi i płynów ustrojowych, objętość płynów ustrojowych, stężenie związków chemicznych zawartych w płynach ustrojowych (np. stężenie glukozy we krwi), ciśnienie krwi oraz stężenie tlenu i dwutlenku węgla we krwi
CZYNNIKI ŚRODOWISKA WEWNĘTRZNEGO WYMAGAJĄCE REGULACJI I KONTROLI
STAŁOŚĆ ŚRODOWISKA WEWNĘTRZNEGO - HOMEOSTAZA
2.Mechanizm zapewnienia homeostazy.
Kontrola poszczególnych parametrów organizmu odbywa się poprzez receptory
(głównie chemiczne), które zbierają informacje o aktualnym stanie i przekazują do odpowiedniego miejsca (głownie do układu nerwowego), gdzie następuje interpretacja
tych danych. Zostają one porównane z wartościami optymalnymi bądź z przedziałem
wartości dopuszczalnych. Jeśli odbiegają od tych wartości, następuje reakcja organizmu i wymuszenie na narządach wykonawczych odpowiedniego do sytuacji działania. Wszystkie
procesy regulacyjne w naszym organizmie przebiegają poza kontrolą człowieka. Nie jesteśmy bowiem w stanie regulować świadomie i stale oddychania, rozprowadzania tlenu po całym ciele, trawienia czy regularnych skurczów i rozkurczów serca. Nasz organizm wykonuje naprawdę wielką pracę, aby utrzymać się przy życiu – warto to sobie uświadomić. Jednym ze sposobów wspomagania go w tym dziele jest prowadzenie higienicznego trybu życia.
3.Regulacja poziomu wody w organizmie.
Bilans wody organizmu.
U zdrowego dorosłego człowieka, ilość wody w organizmie jest stała. Wzrost lub spadek wody w organizmie niesie za sobą wzrost lub spadek jej wydalania.
Popularne i często powtarzane hasło głosi, że ludzkie ciało w 75% składa się z wody.
Częściowo jest to prawda, a częściowo – mit.
Wiele w tym względzie zależy od naszego wieku i płci, a także ogólnego stanu zdrowia i prowadzonego trybu życia. Nie da się jednak ukryć, że woda w organizmie stanowi składnik
niezbędny do prawidłowego funkcjonowania.
Ciało noworodka, niezależnie od jego płci, składa się z wody w około 75%. Jest to spowodowane faktem, że narządy niemowlęcia wciąż nie są do końca rozwinięte, a jego tkanki dopiero stabilizują swoją strukturę. Z wiekiem dochodzi do unormowania tej sytuacji, a około 12 roku życia zaczynają być widoczne różnice międzypłciowe.
Zawartość wody w organizmie chłopców, a później mężczyzn jest generalnie nieco wyższa, niż ma to miejsce w przypadku dziewcząt i kobiet. Przyczyną tych różnic jest fakt, że organizm osobnika płci żeńskiej jest z natury wyposażony w większą ilość tłuszczu,
podczas gdy organizm męski ma procentowo więcej tkanki mięśniowej. Woda jest jednym z głównych składników mięśni, dlatego też szacuje się, że stanowi około 60-65% masy ciała
przeciętnego mężczyzny. W tym samym czasie organizm kobiety składa się z wody w około 50-55%. Sytuacja zmienia się oczywiście w zależności od naszego wieku i prowadzonego
trybu życia. Ciało seniora może zawierać poniżej 50% wody, co manifestuje się m.in.
w wysuszonej i pomarszczonej skórze.
Woda dostaje się do organizmu przez jedzenie i pośrednio przez płyny. Część wody jest produkowana w organizmie podczas procesu metabolizmu ( podczas rozpadu składników odżywczych potrzebnych do wytwarzania energii).
Woda jest wydalana z organizmu poprzez oddawanie moczu, a także przez oddychanie (płuca) i pocenie się (skóra). Kał zawiera stosunkowo śladowe ilości wody (ok. 3-4%).
Poniższy przypadek odnosi się do zdrowego mężczyzny żyjącego w klimacie umiarkowanym.
2,5l wody dziennie jest niezbędne do potrzymania funkcji życiowych. Taka sama ilość 2,5l jest wydalana powyżej wspomnianą drogą.
Ciało ludzkie jest wyposażone w wiele mechanizmów, które wspierają regulację wody w organizmie. W owym procesie bardzo ważne są ośrodki nerwowe w mózgu, które
kontrolują uczucie pragnienia i wydajność nerek.
Stymulacja tych ośrodków sprawia, że pragnienie wody wzrasta, a stymulacja innych ośrodków uwalnia hormon antydiuretyczny (ADH) z przysadki mózgowej.
ADH przyczynia się do pracy nerek i wytwarzania moczu.
W związku z tym, jeśli ilość płynu wpływającego do krwiobiegu maleje, to ciśnienie krwi także spada. W konsekwencji spadek ciśnienia sprawia, że z nadnercza uwalniany jest aldosteron, który sygnalizuje nerkom zatrzymanie wody.
Mechanizm ten nie może jednak działać prawidłowo u osób, które nie spożywają wystarczającej ilości wody.
Dzieje się tak, ponieważ ciało musi dostarczyć minimum 400 ml wody każdego dnia do moczu (jest to wystarczająca ilość, aby wydalić niepotrzebne produkty metabolizmu).
Zdrowy dorosły człowiek potrzebuje ok. 1,5 l wody dziennie, aby dobrze funkcjonować.
Osoby czynnie uprawiające ciężkie czynności fizyczne w gorącym klimacie mogą potrzebować nawet do 10 litrów wody dziennie.
4. Regulacja poziomu glukozy we krwi.
5. Regulacja temperatury ciała.
MECHANIZMY ZAPOBIEGAJĄCE NADMIERNEMU WYCHŁODZENIU
MECHANIZMY ZAPOBIEGAJĄCE NADMIERNEMU PRZEGRZANIU
6. Podsumowanie. Uzupełnij ćwiczenia – zeszyt ćwiczeń strony 121 i 122.
