• Nie Znaleziono Wyników

[Krz]J. Krzy˙z, Zbi´ or zada´ n z funkcji analitycznych, PWN, Warszawa, 1975.

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "[Krz]J. Krzy˙z, Zbi´ or zada´ n z funkcji analitycznych, PWN, Warszawa, 1975."

Copied!
15
0
0

Pełen tekst

(1)

Literatura:

[Ch] J. Cha

‘ dzy´ nski, Wste

p do analizy zespolonej,, wyd VII Wyd. U L, L´ od´ z, 1993.

[Krz]J. Krzy˙z, Zbi´ or zada´ n z funkcji analitycznych, PWN, Warszawa, 1975.

[Ku] K, Kuratowski, Wste

p do teorii mnogo´ sci i topologii, PWN, Warszawa, 1991.

[L] F. Leja, Funkcje zespolone, PWN, Warszawa, 1971.

[R] W. Rudin, Analiza rzeczywista i zespolona, PWN, Warszawa, 1998.

[SZ] S. Saks, A. Zygmund, Funkcje Analityczne, PWN, Warszawa, 1959.

I. Liczby zespolone Cwiczenie 1. Udowodni´ ´ c, ˙ze C

wraz z dzia laniami ”+”, ” ·” (wprowadzonymi w [Ch], str. 8) jest cia lem.

Cwiczenie 2. Udowodni´ ´ c, ˙ze

z 1 + z 2 = z 1 + z 2 , z 1 z 2 = z 1 z 2 , |z| = |z|

z + z = 2 Re z, z − z = 2i Im z, |z| 2 = z z ( z

1

z

2

) = z z

1

2

, z 2 ̸= 0 1 z = |z| z

2

, z ̸= 0,

| Re z| ≤ |z|, | Im z| ≤ |z|, |z| ≤ | Re z| + | Im z|.

Cwiczenie 3. Wykaza´ ´ c, ˙ze je˙zeli z ̸= 0 i |z| = r, to

Re z = 1 2

( z + r 2

z )

, Im z = 1 2i

( z r 2

z )

.

Cwiczenie 4. Wykaza´ ´ c, ˙ze:

a) |z 1 + z 2 | ≤ |z 1 | + |z 2 | b) |z 1 − z 2 | ≥ ||z 1 | − |z 2 ||.

Kiedy zachodzi r´ owno´ c?

Cwiczenie 5. Wykaza´ ´ c, ˙ze gdy a ̸= b, to 1 2 |a + b| < max(|a|, |b|).

Cwiczenie 6. Przedstawi´ ´ c w postaci trygonometrycznej naste

puja

ce liczby zespo- lone:

1 − i, 1 + i

3, 6 +

2 + i( 6

2).

Cwiczenie 7. Przedstawi´ ´ c w postaci kanonicznej (tzn. z = x + iy, gdzie x, y ∈ R) naste

puja

ce liczby zespolone:

2 1 −3i ,

( 1+i 1 −i

) 5

, (1 + i 3) 6 ,

( 1−i 3 1 −i

) 4

Cwiczenie 8. Wykaza´ ´ c, ˙ze je´ sli z 1 , z 2 ∈ C oraz α ∈ arg z 1 , β ∈ arg z 2 , to α + β ∈ arg(z 1 z 2 ).

1

(2)

Cwiczenie 9. Rozwia ´

za´ c r´ ownanie: z = z 2 . Cwiczenie 10. Zbada´ ´ c, kiedy liczba w = 1+z 1 −z jest

a) rzeczywista, b) urojona.

Cwiczenie 11*. Zbada´ ´ c, kiedy kwadrat liczby z = α + iβ jest liczba a) rzeczywista

, b) rzeczywista

ujemna

, c) urojona

.

Cwiczenie 12*. Niech a, b ´ ∈ C a, b ̸= 0. Jakie musza

by´ c argumenty liczb a i b, aby iloczyn ab (iloraz a/b) by l liczba

rzeczywista

?

Cwiczenie 13*. Zapisa´ ´ c w postaci trygonometrycznej liczbe

zespolona

z = 1 − cos α − i sin α, α ∈ R

Cwiczenie 14. Wykaza´ ´ c to˙zsamo´ sci:

a) |z 1 + z 2 | 2 + |z 1 − z 2 | 2 = 2( |z 1 | 2 + |z 2 | 2 ) (Poda´ c interpretacje

geometryczna

),

b) |1 + z 1 z 2 | 2 + |z 1 − z 2 | 2 = (1 + |z 1 | 2 )(1 + |z 2 | 2 ), c) |1 − z 1 z 2 | 2 − |z 1 − z 2 | 2 = (1 − |z 1 | 2 )(1 − |z 2 | 2 ).

Cwiczenie 15. Poda´ ´ c geometryczna

interpretacje

naste

puja

cych zbior´ ow liczb ze- spolonych:

1) {z ∈ C : Re z ≥ 2}, {z ∈ C : 1 ≤ Im z ≤ 2}, {z ∈ C : π 4 < arg z < 2 }, 2) {z ∈ C : Re(z 2 ) = r }, r ∈ R,

3) {z ∈ C : Im(z 2 ) = r }, r ∈ R,

4) {z ∈ C : |z + 1| + |z − 1| = r}, r > 0.

5) {z ∈ C : |z − a| = |z − b|}, a ̸= b,

6) {z ∈ C : |z + c| + |z − c| ≤ 2a}, a > 0, |c| < a, 7)

{

z ∈ C : 0 < Arg z+i z −i < π 4 }

, 8) {z ∈ C : 0 ≤ Re(iz) < 1}, 9) {z ∈ C : Re(z 2 ) > α }, α > 0, 10)

{

z ∈ C : z+1 z −1 < 1 } , 11) {z ∈ C : |z| + Re z ≤ 1},

12) {z ∈ C : Re[z(z + i)(z − i) −1 ] > 0 }.

13) {z ∈ C : |z| 2 = 2a Re z }, a ∈ R,

14) {z ∈ C : |z| 2 = 2a Re z + 2b Im z + c }, a, b, c ∈ R.

Cwiczenie 16*. Udowodni´ ´ c wz´ or na wsp´ o lrze

dne obrazu sferycznego punktu z ∈ C oraz wz´ or na wsp´ o lrze

dne rzutu stereograficznego.

Cwiczenie 17*. Udowodni´ ´ c w lasno´ c 4.1 w [Ch].

(3)

II. Cia

‘ gi i szeregi liczbowe Cwiczenie 5. Niech ´ {a n } be dzie cia

giem liczb zespolonych.

(i) Udowodni´ c, ˙ze lim n →∞ a n = 0 wtedy i tylko wtedy, gdy lim n →∞ |a n | = 0.

(ii) Udowodni´ c, ˙ze lim n →∞ a n = ∞ wtedy i tylko wtedy, gdy lim n →∞ |a n | = ∞.

Cwiczenie 6. Obliczy´ ´ c granice cia

ow (je´ sli istnieja

)

1) a n = (i+2) (i+2)

nn

−1 +1 , 2) a n = 1 + ni, 3) a n = n

2 n + 4 n + n + in sin n 1 , 4) a n = ( 2

2 + i

2 2

) n

, 5) a n = 1 + i( −1) n , 6) a n = 2n+1 n−1 + i(

n + 1 n), 7) a n =

n + n i , 8) a n = n

n! + i n 1 , 9) a n = n sin n 1 + i n 1 sin n, 10) a n = ( 1+i

2

) n

, 11) a n = (2+i) (2+i)

nn

+(3+i) −(3+i)

nn

, 12) a n = √ n

n n /n! + in log(1 + 1/n), 13) a n = 2 n!

n

+ i, 14) a n = i 1

n

, 15) a n = i+i (1

2

+...+i −i)

n n

.

Cwiczenie 7. Zbada´ ´ c zbie˙zno´ c cia

ow a n = (1+i)

2n

2 −(1−i)

n 2n

,

b n = 2 + (1 + ( −1) n )ni.

Cwiczenie 8. Zbada´ ´ c zbie˙zno´ c cia

gu a n = z n w zale˙zno´ sci od z ∈ C.

Cwiczenie 9*. Wykaza´ ´ c, ˙ze lim

n→∞

( 1 + x+iy n ) n

= e x (cos y + i sin y).

Cwiczenie 10*. Wyznaczy´ ´ c promie´ n i ´ srodek okre

gu Apoloniusza

|z − a| |z − b| −1 = k gdzie a ̸= b, k ̸= 1, k > 0.

Cwiczenie 11. Zbada´ ´ c zbie˙zno´ c szereg´ ow:

1) ∑

n=1

( 1

n(n+1) + 2 1

n

i )

, 2) ∑

n=0

1

n+i , 3) ∑

n=0

( n(2 −i)+1 n(3 −2i)−3i

) n

, 4)

n=1

( n 1 sin n 1 + i (−1) ln n

n

), 5)

n=0

(2+i)

n

2

n

, 6)

n=0

n(2i−1)

n

3

n

, 7) ∑

n=1

(

n + 1

n) n (1 + i n ), 8) ∑

n=1 (1+i)

n

n! , 9) ∑

n=2

( 1

n

2

ln n + i e n

nn

n!

) ,

10)

n=1

(cos 3 + i sin 3 ), 11)

n=1

( 3+i

2+3i

) n

, 12)

n=1

n

n

n!(e−i)

n

, 13) ∑

n=1

( sin n 1 cos n 1 + i log(1 + n 1 ) )

, 14) ∑

n=1 1 (n+i)

n , 15) ∑

n=

( 2

n

n!

n

n

+ i 3 n

nn

n!

) .

Cwiczenie 12. Wykaza´ ´ c, ˙ze w ka˙zdym punkcie okre

gu |z| = 1 r´o˙znym od 1 cia g sum cze

´ sciowych szeregu

n=0

z n jest ograniczony.

(4)

Cwiczenie 13*. Niech ´ {a n } be dzie cia

giem liczb rzeczywistych dodatnich, {b n } cia giem liczb zespolonych. Je˙zeli {a n } jest cia giem maleja

cym takim, ˙ze lim

n →∞ a n = 0 oraz cia

g sum cze

´ sciowych szeregu

n=1

b n jest ograniczony, to szereg

n=1

a n b n jest zbie˙zny (Kryterium Dirichleta zbie˙zno´ sci szereg´ ow).

Cwiczenie 14. Zbada´ ´ c zbie˙zno´ c szeregu

n=1

z

n

n , z ∈ C.

Cwiczenie 15. Zbada´ ´ c zbie˙zno´ c szereg´ ow

n=1

z n 1 − z n ,

n=0

1

1 + z n , |z| ̸= 1.

Cwiczenie 16. Wykaza´ ´ c, ˙ze gdy cia

g n } i szereg

|b n | sa

zbie˙zne, to r´ ownie˙z i szereg

b n ζ n jest zbie˙zny.

Cwiczenie 17. Wykaza´ ´ c, ˙ze je˙zeli Re z n ≥ 0 (n = 1, 2, . . . ) i je˙zeli szeregiz n ,

z n 2 sa

zbie˙zne, to r´ ownie˙z szereg

|z n | 2 jest zbie˙zny.

Cwiczenie 18*. Wykaza´ ´ c, ˙ze je´ sli szereg

n=1 z n 2 jest bezwzgle

dnie zbie˙zny, to szereg

n −1 z

n

n jest r´ ownie˙z bezwzgle

dnie zbie˙zny.

Cwiczenie 19*. Zbada´ ´ c cia

g z n = (1 + i) ( 1 + 2 i )

. . . (

1 + n i ) .

III. Cia

‘ g lo´ s´ c i r´ o ˙zniczkowalno´ s´ c

Cwiczenie 1. Na podstawie definicji wykaza´ ´ c, ˙ze funkcja okre´ slona wzorem f (z) = Re z, z ∈ C (f(z) = Im z, z ∈ C) jest cia

g la.

Cwiczenie 2. Zbada´ ´ c cia

g lo´ c funkcji

f (z) =

 

Re z

1 + |z| , z ̸= 0 0 , z = 0 ,

f (z) =

 

Re z

z , z ̸= 0 0 , z = 0

, f (z) =

 

(Re z 2 ) 2

z 2 , z ̸= 0 0 , z = 0

.

Cwiczenie 3. Na podstawie definicji zbada´ ´ c istnienie pochodnej funkcji a) f (z) = z Re z,

b) f (z) = z

w punkcie z = 0.

(5)

Cwiczenie 4. Wyznaczy´ ´ c punkty, w kt´ orych naste

puja

ce funkcje posiadaja

pocho- dne

f (z) = |z|, f (z) = |z| 2 , f (z) = Im z, f (z) =

Re z Im z, f (z) = z |z|, f (z) = (z + 1) |z|,

f (z) = z |z + 1|, f (z) = z 2 Re(z + 1), f (z) = |z| 2 + 2 Re z Im z,

f (z) =

{ (1+i) Im (z

2

)

|z|

2

, dla z ̸= 0

0, dla z = 0

, f (z) = { |z| 2 sin |z| 1

2

, dla z ̸= 0 0, dla z = 0 () . Cwiczenie 5. Sprawdzi´ ´ c, ˙ze funkcja F (z) =

|xy| (z = x + iy) posiada w punkcie z = 0 pochodne cza

stkowe wzgle

dem x oraz y r´ owne zeru; spe lnia wie

c warunki Cauchy’ego-Riemanna, nie posiada jednak w tym punkcie pochodnej.

Wskaz´ owka. Podstawiaja

c z = x(1 + iα), gdzie α jest dowolna

‘ liczba

‘ rzeczywista

‘ , zauwa˙zy´ c, ˙ze iloraz [F (z) − F (0)]/z = F (z)/z posiada dla ka˙zdej ustalonej warto´sci α granice

‘ sko´ nczona

, gdy x → 0; granica ta zmienia sie

‘ jednak w zale˙zno´ sci od α.

Cwiczenie 6*. Dla funkcji cia ´

g lej G, okre´ slonej wzorami G(0) = 0 oraz G(z) = x 3 y/(x 4 + y 2 ) dla z = x + iy ̸= 0, spe lnione sa w punkcie 0 warunki Cauchy’ego- Riemanna oraz istnieje granica ilorazu [G(z) − G(0)]/z = G(z)/z, gdy z da ˙zy do 0 wzd lu˙z dowolnej prostej przechodza

cej przez punkt 0; ponadto granica ta ma te sama

warto´ c 0 dla ka˙zdej takiej prostej. Mimo to funkcja G nie posiada pochodnej w punkcie 0.

Wskaz´ owka. Granica ilorazu G(z)/z, gdy z da

˙zy do 0 wzd lu˙z paraboli y = x 2 , jestowna 1/2.

Cwiczenie 7. Niech f be ´

dzie funkcja

okre´ slona

w otoczeniu Ω punktu z 0 i r´ o˙znicz- kowalna

w punkcie z 0 . Wykaza´ c, ˙ze f posiada pochodna

w punkcie z 0 wtedy i tylko wtedy, gdy f (z 0 ) = 0. (f (z) = Re f (z) − i Im f(z) dla z ∈ Ω)

Cwiczenie 8. Udowodni´ ´ c, ˙ze je´ sli f : Ω → C jest funkcja o˙zniczkowalna

w ob- szarze Ω i f (z) = 0 dla z ∈ Ω, to f jest funkcja sta la

.

Cwiczenie 9*. Udowodni´ ´ c, ˙ze je´ sli f : Ω → C jest funkcja

o˙zniczkowalna

w obszarze Ω i |f| jest funkcja sta la

, to f jest funkcja

sta la

.

Cwiczenie 10. Pokaza´ ´ c, ˙ze je´ sli f : Ω → C jest funkcja o˙zniczkowalna

w obszarze Ω i Im f (z) = 0 dla z ∈ Ω, to f jest funkcja sta la

.

Cwiczenie 11. Wykaza´ ´ c, ˙ze je´ sli funkcja f (z) = u(x, y) + iv(x, y), z = x + iy, gdzie u = Re f , v = Im f , jest r´ o˙zniczkowalna w obszarze Ω oraz u 2 ≡ v w tym obszarze, to f jest funkcja

sta la

.

(6)

Cwiczenie 12*. Wykaza´ ´ c, ˙ze je´ sli funkcja f (z) = u(x, y) + iv(x, y), z = x + iy, gdzie u = Re f , v = Im f , jest r´ o˙zniczkowalna w obszarze Ω oraz u 2 ≡ v 3 , to f jest funkcja

sta la

.

Cwiczenie 13*. Wykaza´ ´ c, ˙ze je´ sli funkcja f : C → C ma pochodna

w ka˙zdym punkcie p laszczyzny C oraz f(z) = f(z) dla z ∈ C. to f jest funkcja

sta la

. Cwiczenie 14*. Niech f be ´

dzie funkcja

okre´ slona

w otoczeniu punktu z 0 = x 0 + iy 0 , x 0 , y 0 ∈ R. Niech u Re f, v = Im f. Udowodni´c, ˙ze f ma pochodna w punkcie z 0 wtedy i tylko wtedy, gdy funkcje u i v posiadaja

o˙zniczki zupe lne w punkcie z 0 oraz spe lniaja

warunki Cauchyego-Riemanna.

IV. Funkcje elementarne, logarytm i pote

‘ ga

Cwiczenie 1. Udowodni´ ´ c, ˙ze e z

1

= e z

2

wtedy i tylko wtedy, gdy z 1 − z 2 = 2kπi, k ∈ Z.

Cwiczenie 2. Obliczy´ ´ c

|e z |, Re(e z ), Im(e z ), e z .

Cwiczenie 3. Dla jakich warto´ ´ sci z ∈ C, w = e z jest liczba

rzeczywista

, rzeczywi- sta ujemna

, urojona

?

Cwiczenie 4. Udowodni´ ´ c, ˙ze je´ sli W jest wielomianem o wsp´ o lczynnikach rzeczy- wistych, to W (z) = W (z), dla z ∈ C. W szczeg´olno´sci je´sli W (z 0 ) = 0, to W (z 0 ) = 0.

Cwiczenie 5. Pokaza´ ´ c, ˙ze exp z = exp z, sin z = sin z oraz cos z = cos z dla z ∈ C.

Cwiczenie 6. Pokaza´ ´ c, ˙ze w dziedzinie zespolonej funkcja f (z) = sin z nie jest ograniczona.

Cwiczenie 7*. Je˙zeli W jest wielomianem n-tego stopnia i z ´ 1 , z 2 , . . . , z n oznaczaja pierwiastki tego wielomianu (w przypadku istnienia pierwiastk´ ow wielokrotnych ka˙zdy pierwiastek wyste

puje w cia

gu z 1 , z 2 , . . . , z n tyle razy, ile wynosi jego krotno´ c), owczas

(1) W (z)

W (z) = ∑

k

1 z − z k

w ka˙zdym punkcie z, w kt´ orym W (z) ̸= 0.

Cwiczenie 8. Obliczy´ ´ c:

log 1, log i, log( −i), log(1 − i) oraz logarytmy g l´ owne tych liczb.

Cwiczenie 9. Wykaza´ ´ c, ˙ze je˙zeli b ∈ Z, to definicja pote

gi a b pokrywa sie

ze zwyk la arytmetyczna

definicja

pote

gi.

(7)

Cwiczenie 10. Wykaza´ ´ c, ˙ze wszystkie warto´ sci pote

gi a 1/n sa

pierwiastkami r´ ow- nania z n = a oraz ka˙zdy pierwiastek tego r´ ownania jest warto´ scia

pote

gi a 1/n . Pokaza´ c, ˙ze je´ sli a = r(cos φ + i sin φ), r ̸= 0, to

w k = r 1/n (cos( φ + 2kπ

n ) + i sin( φ + 2kπ

n ), k = 0, ..., n − 1, sa wszystkimi pierwiastkami n-tego stopnia z a.

Cwiczenie 11. Niech z ´ 1 , z 2 , z 3 ∈ C be da

takie, |z 1 | = |z 2 | = |z 3 | = 1. Pokaza´c,

˙ze z 1 + z 2 + z 3 = 0 wtedy i tylko wtedy, gdy z 1 , z 2 , z 3 sa

pierwiastkami trzeciego stopnia z pewnej liczby z 0 ∈ C.

Cwiczenie 12. Wykaza´ ´ c, ˙ze dla ka˙zdej liczby z ∈ C \ (−∞, 0⟩ istnieje dok ladnie jedna liczba zespolona ζ = α + iβ, α > 0, taka, ˙ze ζ 2 = z.

Cwiczenie 13. Niech dany be ´

dzie wielomian

P (z) = z n + a 1 z n−1 + · · · + a n , n > 0.

a) Pokaza´ c, ˙ze je´ sli z 0 jest pierwiastkiem wielomianu P , to

|z 0 | ≤ 2 max

j=1,...,n |a j |

1j

.

b*) Pokaza´ c, ˙ze istnieje pierwiastek z 0 wielomianu P taki, ˙ze

|z 0 | ≥ 1 n max

j=1,...,n |a j |

1j

. Wsk. W cze

‘ ´ sci b) zastosowa´ c zasadnicze twierdzenie algebry.

Cwiczenie 14*. Niech P (z) = a ´ 0 + a 1 z + . . . + a n z n , gdzie a 0 , . . . , a n ∈ R, przy czym a 0 > . . . > a n > 0. Pokaza´ c, ˙ze P nie ma pierwiastk´ ow w kole K = {z ∈ C :

|z| ≤ 1}.

Cwiczenie 15*. Pokaza´ ´ c, ˙ze dla dowolnego wielomianu

P (z) = a 0 z n + . . . + a n , a 0 ̸= 0, n > 0 cze ´ c rzeczywista Re P i cze

´ c urojona Im P sa

wielomianami, kt´ ore nie maja wsp´ olnych czynnik´ ow dodatniego stopnia.

Cwiczenie 16*. Je˙zeli W jest wielomianem stopnia n ´ ≥ 1, w´owczas wszystkie pierwiastki r´ ownania W (z) = 0 le˙za

w zbiorze wypuk lym wyznaczonym przez pier- wiastki r´ ownania W (z) = 0 (Gauss).

Wskaz´ owka. Skorzysta´ c ze wzoru (1) ´ cwiczenia 7; zauwa˙zy´ c, ˙ze

1/(z − z k ) = (z − z k )/ |z − z k | 2 .

(8)

Cwiczenie 17*. R´ ´ ownanie 1 + z + az n = 0, gdzie n jest liczba

ca lkowita

, n ≥ 2 oraz a dowolna

liczba

zespolona

, posiada zawsze pierwiastek o module nie przekra- czaja

cym 2 (Landau).

Wskaz´ owka. Podstawi´ c z = 1/w i skorzysta´ c z zadania poprzedniego.

Cwiczenie 18* (Kronecker). Niech dany be ´

dzie wielomian o wsp´ o lczynnikach ca l- kowitych postaci

Q(z) = z n + a 1 z n −1 + . . . + a n . Je´ sli wszystkie pierwiastki wielomianu Q nale˙za

do okre

gu {z ∈ C : |z| = 1}, to ka˙zdy taki pierwiastek jest pewnym pierwiastkiem z jedno´ sci.

Cwiczenie 19*. Niech dany be ´

dzie wielomian o wsp´ o lczynnikach ca lkowitych po- staci

Q(z) = z n + a 1 z n −1 + . . . + a n .

Je´ sli a n ̸= 0 oraz wszystkie pierwiastki wielomianu Q nale˙za do ko la {z ∈ C : |z| ≤ 1 }, to ka˙zdy taki pierwiastek jest pewnym pierwiastkiem z jedno´sci.

Cwiczenie 20. Pokaza´ ´ c, ˙ze z 1 jest pierwiastkiem r´ ownania az 2 + bz + c = 0, a, b, c ∈ C, a ̸= 0, wtedy i tylko wtedy, gdy 2az 1 + b jest pierwiastkiem kwadratowym z liczby ∆ = b 2 − 4ac.

Cwiczenie 21. Pokaza´ ´ c, ˙ze wszystkimi pierwiastkami r´ ownania az 2 + bz + c = 0, a, b, c ∈ C, a ̸= 0, sa

liczby

z 1 = −b − w

2a , z 2 = −b + w 2a , gdzie w jest pierwiastkiem drugiego stopnia z ∆ = b 2 − 4ac.

Cwiczenie 22. Rozwia ´

za´ c r´ ownania:

a) z 2 + 2z + i = 0, b) z 2 − 4z + 13 = 0, c) z 2 + 2iz + 3 = 0, d) z 2 − 2(1 + i)z − 1 + 2i = 0, e) z 2 − 4iz − 13 = 0, f ) z 2 + iz + i = 0.

V. Logarytm i pote

‘ ga cd. Homografia

Cwiczenie 1. Pokaza´ ´ c, ˙ze r´ ownanie cos z = a posiada dla ka˙zdej warto´ sci a ∈ C niesk´ nczenie wiele pierwiastk´ ow. (*) Dla jakich warto´ sci a ka˙zde dwa pierwiastki tego r´ ownania r´ o˙znia

sie

o wielokrotno´ c 2π? (o wielokrotno´ c π?) )*) Napisa´ c (przy pomocy znaku log) wz´ or na rozwia

zanie r´ ownania cos z = a. Analogiczne zadanie dla r´ ownania sin z = a.

Cwiczenie 2. Pokaza´ ´ c, ˙ze r´ ownania tg z = a oraz ctg z = a posiadaja

dla ka˙zdej warto´ sci a ∈ C, a ̸= ±i, niesko´nczenie wiele pierwiastk´ow. (*) Dla a = ±i ownania powy˙zsze rozwia

za´ n nie posiadaja

. Napisa´ c (przy pomocy znaku log) wz´ or na rozwia

zanie tych r´ owna´ n.

(9)

Cwiczenie 3. Pokaza´ ´ c, ˙ze pierwiastki r´ ownania:

( n 1

) x +

( n 3

)

x 3 + . . . = 0

(w kt´ orym wyrazem ostatnim jest nx n −1 lub x n w zale˙zno´ sci od parzysto´ sci lub nieparzysto´ sci liczby n) dane sa

przez wz´ or x = ±i tg(kπ/n), gdzie k = 0, 1, . . . , (n−

2)/2 dla n parzystego i k = 0, 1, . . . , (n − 1)/2 dla n nieparzystego.

Wskaz´ owka. R´ ownanie dane napisa´ c w postaci (1 + x) n = (1 − x) n . Cwiczenie 4. Obliczy´ ´ c wszystkie pierwiastki r´ owna´ n:

a) sin z = 1, b) cos z = i, c) ( n

1

) x ( n

3

) x 3 + ( n

5

) x 5 − . . . = 0, d) 1 ( n

2

) x 2 + ( n

4

) x 4 − . . . = 0, e) 1 + ( n

1

) x ( n

2

) x 2 ( n

3

) x 3 + . . . + ( −1)

n(n2−1)

x n = 0.

Wskaz´ owka. Dla r´ owna´ n (c) i (d) rozr´ o˙zni´ c przypadki n parzystego i nieparzystego.

Zauwa˙zy´ c, ˙ze r´ ownanie c) jest r´ ownowa˙zne (i+x) n = (i −x) n , r´ ownanie d) (i+x) n =

−(i − x) n , za´ s r´ ownanie e) (i + 1)(1 − ix) n = (i − 1)(1 + ix) n .

Cwiczenie 5. Je˙zeli z ´ 0 , z 1 , . . . , z n −1 jest uk ladem n r´ o˙znych pierwiastk´ ow n-tego stopnia z jedno´ sci, to dla ka˙zdej liczby ca lkowitej k suma z 0 k + z 1 k + . . . + z n k −1 jest owna n, gdy k jest wielokrotno´ scia

liczby n, a r´ owna 0 w przypadku przeciwnym.

Cwiczenie 6. Znale´ ´ c wszystkie warto´ sci pote

g 1 i , i i , i 2 (zauwa˙zy´ c, ˙ze dwie pier- wsze posiadaja

tylko warto´ sci rzeczywiste, a trzecia tylko warto´ sci urojone).

Cwiczenie 7. Czy prawdziwa jest r´ ´ owno´ c a b a c = a b+c , gdzie a ∈ C\{0}, b, c ∈ C?

Cwiczenie 8*. Pokaza´ ´ c, ˙ze pote

ga a u+iv (gdzie u oraz v sa

liczbami rzeczywistymi i a ̸= 0) posiada tylko warto´sci rzeczywiste wtedy i tylko wtedy, gdy 2u jest liczba ca lkowita

, a liczba vLog |a| + uArg a jest wielokrotno´scia π.

Cwiczenie 9*. Pokaza´ ´ c, ˙ze wszystkie warto´ sci pote

gi a c maja

ten sam modu l wtedy i tylko wtedy, gdy Im c = 0. Je˙zeli Im c ̸= 0, w´owczas pote ga a c posiada niesko´ nczenie wiele r´ o˙znych modu l´ ow, kt´ orych kresem dolnym jest 0, a g´ ornym + ∞.

Wszystkie warto´ sci pote

gi a c le˙za

na jednej p´ o lprostej wychodza

cej z punktu 0 wt- edy i tylko wtedy, gdy Re c ∈ Z; mieszcza sie

na sko´ nczonej ilo´ sci takich p´ o lprostych wtedy i tylko wtedy, gdy Re c ∈ Q.

Cwiczenie 10. Udowodni´ ´ c, ˙ze

a) je˙zeli z ∈ R to dla dowolnej liczby zespolonej a takiej, ˙ze a ̸= z zachodzi z z −a −a = 1,

b) dla dowolnej liczby zespolonej z takiej, ˙ze |z| = 1 i dowolnej liczby zespolonej

a ̸= z zachodzi az z −a −1 = 1.

(10)

Cwiczenie 11. Znale´ ´ c obraz zbioru w podanej homografii:

a) {z : |z − a| = |a|, a ∈ R}, h(z) = 1 z , b) {z : |z − ib| =

1 + b 2 , b ∈ R}, h(z) = 1 z , c) {z : Re z > 0, Im z > 0}, h(z) = z z+i −i , d) {z : 0 < Re z < 1}, h(z) = z z −1 −2 , e) {z : 0 < Arg z < π 4 }, h(z) = z −1 z .

Cwiczenie 12*. Udowodni´ ´ c, ˙ze ka˙zda homografia jest bijekcja

C na C.

Cwiczenie 13. Niech ´

f (z) = z 2 − z 3

z 2 − z 1

z − z 1

z − z 3

,

gdzie z 1 , z 2 , z 3 ∈ C sa parami r´ o˙znymi liczbami zespolonymi oraz niech

g(z) = w 2 − w 3

w 2 − w 1

z − w 1

z − w 3

,

gdzie w 1 , w 2 , w 3 ∈ C sa parami r´ o˙znymi liczbami zespolonymi. Udowodni´ c, ˙ze

h = g −1 ◦ f

jest homografia

oraz h(z 1 ) = w 1 , h(z 2 ) = w 2 , h(z 3 ) = w 3 . Wywnioskowa´ c sta

d,

˙ze dla dowolnych dw´ och okre

ow uog´ olnionych istnieje homografia przekszta lcaja

ca jeden z nich na drugi.

Cwiczenie 14. Udowodni´ ´ c, ˙ze ka˙zda homografia postaci

(*) h(z) = e z − a

1 − az , |a| < 1, φ ∈ R

praekszta lca ko lo K = {z ∈ C : |z| < 1} na siebie oraz ka˙zda homografie

przekszta lcaja

ca ko lo K na siebie mo˙zna zapisa´ c w postaci (*).

Cwiczenie 15*. Udowodni´ ´ c, ˙ze ka˙zda homografia jest homeomorfizmem C na C.

Cwiczenie 16*. Udowodni´ ´ c, ˙ze dla dowolnych parami r´ o˙znych punkt´ ow z 1 , z 2 , z 3 C oraz w 1 , w 2 , w 3 ∈ C istnieje dok ladnie jedna homografia przekszta lcaja ca z j na w j , j = 1, 2, 3.

Cwiczenie 17*. Zbada´ ´ c rozmieszczenie punkt´ ow z ̸= 0, w kt´orych pote ga z z przyj- muje wy la

cznie warto´ sci rzeczywiste (punkty te po lo˙zone sa

na przeliczalnej mno-

go´ sci prostych r´ ownoleg lych do osi urojonej i na ka˙zdej z tych prostych znajduje sie

niesko´ nczenie wiele punkt´ ow o podanej w lasno´ sci).

(11)

VI. Ca lki. Szeregi Pote

‘ gowe i szeregi Laurenta Cwiczenie 1. Obliczy´ ´ c ca lke

a)

Γ

Re z dz, gdzie Γ = [0, 1 + i], b)

Γ

Re z dz, gdzie Γ jest krzywa

o opisie parametrycznym φ(t) = r exp(i2πt), t ∈ ⟨0, 1⟩, gdzie r > 0,

c)

Γ

(z + z) dz, gdzie Γ jest krzywa

o opisie parametrycznym φ(t) = exp(it), t ∈ ⟨0, π⟩,

d)

Γ

exp(sin z) cos 2 z dz, gdzie Γ jest dodatnio zorientowanym brzegiem pewnego prostoka

ta normalnego.

Cwiczenie 2. Obliczy´ ´ c ca lke

Γ

1

(z − z 0 ) n dz, gdzie n jest liczba

ca lkowita

, za´ s Γ jest dodatnio zorientowanym okre

giem o ´ srodku w punkcie z 0 i promieniu r > 0.

Cwiczenie 3. Obliczy´ ´ c ca lke

∂Q

1 z − z 0

dz,

gdzie ∂Q jest dodatnio zorientowanym brzegiem kwadratu normalnego o ´ srodku z 0 . Cwiczenie 4. Udowodni´ ´ c, ˙ze d lugo´ c sumy dw´ och krzywych regularnych jest suma d lugo´ sci tych krzywych.

Cwiczenie 5. Obliczy´ ´ c d lugo´ c krzywej Γ, gdzie a) Γ = [1 + i, 2 − i],

b) Γ = [1, i, 0, i]

c) Γ jest dodatnio zorientowanym okre

giem o ´ srodku z 0 i promieniu r, Cwiczenie 6*. Obliczy´ ´ c ca lke

Γ

Re z dz,

gdzie Γ jest krzywa

o opisie parametrycznym φ(t) = exp(exp it) + sin(π exp(it)), t ∈ ⟨0, 2π⟩.

Cwiczenie 7. Obliczy´ ´ c ca lke

∂Q

exp z sin z

z dz,

gdzie ∂Q jest dodatnio zorientowanym brzegiem kwadratu o wierzcho lkach −1 − i,

1 − i, 1 + i, −1 + i.

(12)

Cwiczenie 8. Obliczy´ ´ c ca lke

∂Q

1 1 + z 2 dz,

gdzie ∂Q jest dodatnio zorientowanym brzegiem kwadratu o wierzcho lkach −1 − 2i, 1 − 2i, 1 + 2i, −1 + 2i.

Cwiczenie 9. Obliczy´ ´ c ca lke

∂Q

exp(z 2 ) (z 2 − 1) 2 dz,

gdzie ∂Q jest dodatnio zorientowanym brzegiem kwadratu o wierzcho lkach −i, 2−i, 2 + i, i.

Cwiczenie 10. Okre´ ´ sli´ c rodzaj osobliwo´ sci w punktach osobliwych naste

puja

cych funkcji

1) f (z) = z −z 1

3

, 2) f (z) = (1 −z) z

5 2

, 3) f (z) = 1−exp z z , 4) f (z) = sin 1

1

z

, 5) f (z) = 1 −exp 1

1 z

, 6) f (z) = z

2

(z sin z

2

+4) , 7) f (z) = sin 1 z , 8) f (z) = cos

π 2

z

sin

2

(z −1) , 9) f (z) = sin(πz) z Cwiczenie 11. Wyznaczy´ ´ c ko lo zbie˙zno´ sci szeregu pote

gowego 1)

n=0

3

n

n+1 (z − 3) n , 2)

n=0

5

n

n! z n , 3)

n=0

(sin n)z n , 4)

n=0

(2n)!

(n!)

2

z n , 5)

n=0

2 −n z 2n , 6)

n=1

n!

n

n

z n , 7) ∑

n=0

n!(z + i) n , 8) ∑

n=1

(sin n 1 )(z + i) 2n , 9) ∑

n=0 2

n

+n

2

3

n

+n

3

(z + 1 + i) n , 10)

n=0

(1 + i) n z 4n , 11)

n=2

ln n

n z n , 12)

n=0

(n!)

3

(3n)! z n Cwiczenie 12. Na podstawie definicji pokaza´ ´ c, ˙ze szereg

n=0

z n jest niemal jednos- tajnie zbie˙zny w kole D = {z ∈ C : |z| < 1}.

Cwiczenie 13. Rozwina ´

´ c w szereg pote

gowy funkcje

f w otoczeniu punktu z 0 , poda´ c jego ko lo zbie˙zno´ sci, gdzie

1) f (z) = cos z 1+z , z 0 = 0, 2) f (z) = sin z + z cos z, z 0 = π, 3) f (z) = 1+z+z 1

2

, z 0 = 0 4) f (z) = (1 −z) 1

2

, z 0 = 0,

5) f (z) = exp z + exp( −z), z 0 = 1, 6) f (z) = 1 z , z 0 = 1,

7) f (z) = Log z, z 0 = 1, 8) f (z) = exp 2 z, z 0 = 1,

9) f (z) = exp z 1 , z 0 = 0, 10) f (z) = cos 2 z, z 0 = 0,

11) f (z) = 1 1+z+z −z+z

22

, z 0 = 0, 12) f (z) = z

2

−6z+11 2z+2 , z 0 = 0.

(13)

Cwiczenie 14. Rozwina ´

´ c w szereg Laurenta funkcje

f w sa

siedztwie punktu z 0 , poda´ c jego pier´ scie´ n zbie˙zno´ sci, gdzie

1) f (z) = 1 z , z 0 = 0, 2) f (z) = z(1 1 −z) , z 0 = 1, 3) f (z) = (z+2)(z+3) z

2

−1 , z 0 = 0, 4) f (z) = exp 1 z , z 0 = 0,

5) f (z) = sin(π + z −1 1 ), z 0 = 1, 6 ∗) f(z) = exp(z + 1 z ), z 0 = 0.

Cwiczenie 15. Wyznaczy´ ´ c zbi´ or punkt´ ow z ∈ C w kt´orych zbie˙zny jest szereg Laurenta

n=−∞

1 n 2 z n . Cwiczenie 16*. Rozwina ´

´ c funkcje

1

(z −a)(z−b) , gdzie a, b ∈ C sa

takie, ˙ze 0 < |a| <

|b|, w szereg Laurenta o ´srodku z 0 = 0 w zbiorze a) G = {z ∈ C : |a| < |z| < |b|},

b) G = {z ∈ C : |z| > |b|}.

Cwiczenie 17*. Rozwina ´

´ c funkcje

1

(z

2

+1)(z

2

+2) w szereg Laurenta o ´ srodku z 0 = 0 w zbiorze

a) G = {z ∈ C : 1 < |z| < 2 }, b) G = {z ∈ C : |z| >

2 }.

Cwiczenie 18*. Udowodni´ ´ c, ˙ze szereg

n=0

z n

(1 − z n )(1 − z n+1 )

jest niemal jednostajnie zbie˙zny w kole D = {z ∈ C : |z| < 1} do funkcji (1 −z) z

2

oraz niemal jednostajnie zbie˙zny w G = {z ∈ C : |z| > 1} do funkcji (1−z) 1

2

.

Wsk. Oznaczaja

c a n (z) = (1 −z

n

)(1 z

n

−z

n+1

) zauwa˙zy´ c, ˙ze a n (z) = 1

1 − z n 1

1 − z n+1 + za n (z), |z| ̸= 1

Cwiczenie 19*. Wykaza´ ´ c, ˙ze funkcja f (z) = Log z z+1 −1 jest holomorficzna w ob- szarze G = {z ∈ C : |z| > 1}. Rozwina ´ c funkcje

f w G w szereg Laurenta o ´ srodku w zerze.

VII. Kolokwium (13 stycznia 2019 r)

(14)

VIII. Regu la de L’Hospitala, Residuum Cwiczenie 1. Wykaza´ ´ c regu le

de L’Hospitala dla wyra˙ze´ n nieoznaczonych zawie- raja cych funkcje holomorficzne:

Je´ sli f i g sa

funkcjami holomorficznymi w pier´ scieniu P = {z ∈ C : 0 <

|z − a| < r}, gdzie a ∈ C, r > 0, f(z) ̸= 0, g(z) ̸= 0 dla z ∈ P , takimi, ˙ze

z lim →a f (z) = lim

z →a g(z) = 0 (lub lim

z →a f (z) = lim

z →a g(z) = ∞) oraz istnieje sko´nczona lub niesko´ nczona granica lim

z →a f

(z)

g

(z) , to istnieje r´ ownie˙z granica lim

z →a f (z)

g(z) i obie te granice sa sobie r´ owne.

Cwiczenie 2. Obliczy´ ´ c granice (o ile istnieja

):

1) lim

z →0 sin

2

3z

z

2

, 2) lim

z →0

exp sin z

z

2

, 3) lim

z →0

sin(2z

2

+z

5

) z

2

, 4) lim

z →0

exp(

|z|1

)

z , 5) lim

z →0

exp(

1z

)

z , 6) lim

z →∞ zsin 1 z , 7) lim

z →0 ( 1 z sin z 1 ), 8) lim

z →0 ( z 1

2

sin 1

2

z ), 9) lim

z →0 sin

1z

z , 10) lim

z →1

1 −cos(

π2

z)

1 −z , 11) lim

z →0

1 −cos z

sin z , 12) lim

z →1

1+cos(πz) 1 −z

Cwiczenie 3. Pokaza´ ´ c, ˙ze je´ sli f (z) = g(z)h(z), gdzie g jest funkcja

holomorficzna a h meromorficzna

z biegunem jednokrotnym w punkcie z 0 ∈ C, to res z

0

f = g(z 0 ) res z

0

h.

Cwiczenie 4. Pokaza´ ´ c, ˙ze je´ sli f (z) = g(z) h(z) , gdzie g h sa

funkcjami holomor- ficznymi w punkcie z 0 ∈ C, przy czym g(z 0 ) ̸= 0 oraz z 0 jest zerem jednokrotnym funkcji h, to

res z

0

f = g(z 0 ) h (z 0 ) .

Cwiczenie 5. Obliczy´ ´ c residua funkcji w ich biegunach 1

sin πz , 1

cos πz , tg πz, ctg πz.

Cwiczenie 6. Udowodni´ ´ c, ˙ze je´ sli funkcja f posiada w punkcie z 0 ∈ C biegun co najwy˙zej k-krotny, to wsp´ o lczynniki rozwinie

cia f (z) =

n= −k a n (z −z 0 ) n w szereg Laurenta w sa

siedztwie punktu z 0 dane sa

przez wz´ or a n −k = lim

z →z

0

f 1 (n) (z)

n! ,

gdzie f 1 (z) = f (z)(z − z 0 ) k .

(15)

Cwiczenie 7. Niech f be ´

dzie funkcja

meromorficzna

w punkcie z 0 . Udowodni´ c, ˙ze z 0 jest pierwiastkiem k-krotnym funkcji f wtedy i tylko wtedy, gdy z 0 jest biegunem k-krotnym funkcji f 1 .

Cwiczenie 8. Niech f : G ´ → C be dzie funkcja

meromorficzna

nie znikaja

ca

to-

˙zsamo´ sciowo w obszerze G. Pokaza´ c, ˙ze na to aby punkt z 0 ∈ G by l k-krotnym biegunem funkcji f potrzeba i wystarcza, aby

z lim →z

0

( 1 f

) (k)

(z) ̸= 0 oraz lim

z →z

0

( 1 f

) (l)

(z) = 0, dla 0 ≤ l < k.

Cwiczenie 9. Pokaza´ ´ c, ˙ze je´ sli z 0 jest co najwy˙zej k-krotnym biegunem funkcji f , k ≥ 1, to

res z

0

f = 1

(k − 1)! lim

z →z

0

((z − z 0 ) k f (z)) (k−1) .

Cwiczenie 10. Obliczy´ ´ c residua funkcji f w podanych punktach z 0 : 1)f (z) = (z exp z −1)

4

, z 0 = 1,

2)f (z) = z

3

sin αz sin βz , z 0 = 0, gdzie α, β ∈ C, β ̸= 0, 3)f (z) = z 2n (1 + z) −n , z 0 = −1, gdzie n ∈ N,

4)f (z) = (1 + z 2 ) −n , z 0 = i, gdzie n ∈ N, 5)f (z) = z

2

(z sin z

2

+4) , z 0 = 0.

Cwiczenie 11. Obliczy´ ´ c residua funkcji f we wszystkich punktach osobliwych (tzn.

w biegunach i punktach istotnie osobliwych)

a)f (z) = (z 3 − z 5 ) −1 , b) f (z) = z

2

exp z (z

2

+4) , c) f (z) = ctg 2 z, d) f (z) = sin 1 z , e)f (z) = z n sin 1 z , f ∗)f(z) = exp(z + 1 z ), g)f (z) = 1+z 1

4

, h) f (z) = (z

2

+z+i) 1 .

Cwiczenie 12. Obliczy´ ´ c ca lki

∂P

1 sin πz ,

∂P

1 cos πz ,

∂P

tg πz,

∂P

ctg πz,

∂P

exp z z 2 (z 2 + 4) dz, gdzie ∂P jest dodatnio zorientowanym brzegiem prostoka

ta o wierzcho lkach −1 − i,

1 − i, 1 + i, −1 + i.

Cytaty

Powiązane dokumenty

Kubiak Wydawnictwo: WAM Kraków Zeszyty ćwiczeń do religii dla klas III opracował ks..

• Wykonanie programu daje superpozycje wszystkich moŜliwych wyników (kaŜdy ze składników superpozycji kwantowej działa niezaleŜnie od innych). • Oddzielenie wyników następuje

[r]

Szlifierka pneumatyczna RUKO posiada gumową, antypoślizgową rączkę, która tłumi wibracje i chroni przed wyślizgnięciem się użytkownikowi podczas pracy!. Liczbę obrotów

grupa 9 15P Cykle życiowe i inwazyjne dla człowieka stadia rozwojowe wybranych pasożytów tropikalnych i ektopasożytów oraz podstawowe objawy chorobowe towarzyszące

Pismem z dnia 16 stycznia 2020 r., znak: BT-126/12/20, uzupełnionym kolejnymi pismami, Przedsiębiorstwo wystąpiło o zmianę taryfy dla energii elektrycznej, polegającą na

Destylacja molekularna jest ważnym elementem wytwarzania wysokiej jakości i w odpowiednim standardzie półproduktów w formie ekstraktów i izolatów kannabinoidów (CBD, CBG, CBC,

Zmieniające się oczekiwania i potrzeby wywołały nowe okoliczności. Mniej rekrutacji, więcej komunikacji wewnętrznej, digitalizacja relacji. Live'y, webinary i nowe