Problem publikacji w procesach beatyfikacyjnych i kanonizacyjnych

Władysław Padacz

Problem publikacji w procesach

beatyfikacyjnych i kanonizacyjnych

Prawo Kanoniczne : kwartalnik prawno-historyczny 12/1-2, 391-396

1969

B łą d d o tyczą cy n a tu r y m a łżeń stw a

W w y ro k u z d n ia 22 I I I 1963 r. cor. A. S a b a tta n i (E p h em . Iu r. C an . 1964 n r 3/4 s. 311 n n .) p o d a je R o ta R zym ska n a stę p u ją c e , zasady :

N u p tu rie n t, k tó ry sądzi, że m ałżeń stw o je s t zw iązkiem czysto przyjacielskim , lu b sk o jarzen iem w sp ó łp ra cy d la d o b ra sp raw ro d z in n y ch , lu b d la zała tw ie n ia in n y c h spraw , alb o zjed n o czen iem d la u p ra w ia n ia m iłości p lato ń sk iej (ja k to z w ą ) , alb o d la u d z ie len ia sobie tylko w zajem n ej pom ocy, albo jakiekolw iek in n e zjed n o czen ie, w k tó ry m nie zo staje ud zielo n e p ra w o do siebie (ius in c o r­

p u s ) , w te d y n iew ażnie zaw iera zw iązek m ałżeński.

Słuszne p rz ek o n an ie n u p tu r ie n ta o celu zw iązku, tj. o zro d zen iu p o to m stw a nie w y starcza, jeśli b łąd z i co do z aistn ien ia p ra w a do c ia ła (ius in c o rp u s).

N ie je s t też w y s ta rcz a ją cy m w łaściw y sąd co d o ró żn icy p ici, jeśli d a n a oso b a sądzi, że nie zach o d zi styczność fu n k c jo n a ln a pom iędzy tą ró ż n ic ą i nie m a m ie jsc a n astaw ie n ie zw iązku m ałżeńskiego k u zro d zen iu potom stw a.

L ecz p rzeciw n ie w y sta rcz a ją cy m je s t zrozum ienie, że k onieczne jes t w spół­

d z ia ła n ie fizyczne za p o m o cą szczególnych członków c iała, o d p o w ied n ich i w łaś­

ciw y ch d la tej czynności, chociażby d a n a osoba nie m ia ła jasn eg o p o z n a n ia co d o ich identyczności.

Przy p ro w a d ze n iu p ro cesu z ty tu łu tego ro d z a ju b łęd u , w ielkie znaczenie m a zeznanie d ru g ieg o m ałżo n k a, k tó ry spostrzegł g w ałto w n ą re a k c ję żony i zauw ażył b łęd n e jej m n ie m an ie. Z ez n an ia obydw óch m ałżonków nie w y s ta rc z a ją je d n a k d la w y tw o rzen ia d o w odu, lecz w in n y być p o tw ierd zo n e zezn an iam i w iarogod- n y ch św iadków , k tó rzy w y p o w iad ać w in n i nie swe w łasne opinie, lecz fa k ty lu b słow a jed n o zn aczn e p rzez n ich sam ych słyszane w czasie n iep o d ejrza n y m . W aż n y m k ry te riu m to sp ra w a w y c h o w a n ia d a n ej o soby; jeśli m łodość sw ą spę­

d z a ła sa m o tn ie ; jeśli zbyt surow o b y ła w y c h o w y w an a ; jeśli z am k n ię ta była w klasztorze. T e okoliczności m o g ą b y ć p rz y d a tn e d la w y ja śn ien ia spraw y.

lis . K a źm ie rz K a rło w ski

I I

P r o b le m p u b lik a c ji w p ro cesa ch b e a ty fik a c y jn y c h i k a n o n iza cy jn y ch 1. Z a sa d y ogólne. — P rzy dzisiejszym ro z w o ju środków łączności społecznej zag a d n ie n ie p u b lik a c ji zeznań św iadków w p ro cesa ch b e aty fik a c y jn y c h n a b ie ra szczególniejszego znaczenia. P ra sa , ra d io i telew izja c h c ą b y ć od ra z u p o in fo r­

m ow ane, co się dzieje n a p o sied zen iach try b u n ałó w b e a ty fik a c y jn y c h ; p ra g n ą bow iem n a ty c h m ia st p rzek azy w ać najnow sze w iadom ości czytelnikom , w idzom i słuchaczom .

Pro cesy z m ierz ające do w y n iesien ia sług Bożych n a o łtarze nie są jed n a k że

„ n a p o k az ” , ale z aw ie rają w z ezn an iach św iadków i w d o k u m en ta ch głęboką treś ć i opis życia b o h a te rsk ieg o w yznaw cy w iary k a to lick iej, po św ięcająceg o swe siły w służbie B ogu i b liźn iem u przez h ero iczn e w ykonyw anie sw ych obow iąz­

ków i sp ełn ia n ie cn ó t, a zw łaszcza w iary, n ad ziei i m iłości.

U ja w n ia n ie p rz ed czasem treści stopniow o zb ieran eg o m a te ria łu w procesie b e aty fik a c y jn y m łatw o m og ło b y d o p ro w ad zić do w y tw o rzen ia fałszyw ego o b razu sługi Bożego lu b ' spow odow ać niebezpieczeństw o je d n o s tro n n e j o ceny jeg o p o ­ stęp o w an ia. B io rąc w ięc p o d uw agę, że treść zezn ań św iadka o ra z m a te ria ły z eb ra n e podczas procesów m a ją służyć N ajw yższem u U rzęd o w i N au cz y ciel­

skiem u K o ścio ła do w y d a n ia decyzji, słuszne je s t stanow isko p ra w o d aw c y koś­

cielnego, k tó ry p ra g n ie stw orzyć tak ie w a ru n k i, żeby n ik t nie m ógł w pływ ać

3 9 2 KS. WŁADYSŁAW PADACZ

[161

n a św iadków w ty m celu, b y w re zu lta c ie o b iek ty w n a p ra w d a u leg ła zniekształ­

c en iu lu b ich zez n an ia ■—· zakw estionow aniu. K a ż d y ze św iadków bow iem m a p o d a ć d o p ro to k ó łu tylko praw d ziw e fa k ty i z d arz en ia oraz sw oje spostrzeżenia, d o ty czące sługi Bożego. D la zabezpieczenia ta je m n ic y z ez n ań św iadek p o tw ie r­

dza przysięgą, że tego, co m ów ił p rz ed try b u n a łem , nie u ja w n i n ik o m u p o d grozą k a r k ościelnych aż do chw ili p u b lik a c ji. P o d o b n ą przysięgę zresztą skła­

d a ją także członkow ie try b u n a łu p rzy o b ejm o w an iu w yznaczonych im fu n k c ji.

Po złożeniu zezn ań i ich o d c zy tan iu , św iadek — o ile je z aa k ce p tu je — składa no w ą przysięgę, że z aw ie rają one szczerą p ra w d ę, su b iek ty w n ą i o b iek ty w n ą, zg o d n ą z p rz ek o n a n ie m h

Z asad n icz ą m yślą p ra w o d aw cy zak azu jąceg o u ja w n ia n ia p rz ed czasem treści zeznań św iadków jest, żeby u c h ro n ić zaró w n o ich sam ych, ja k i sędziów , p rzed in te rw e n c ją z ew n ętrzn ą czy to d la celów n au k o w y ch , czy praso w y ch lu b ze zw ykłej ludzkiej ciekaw ości. P rzed w yniesieniem bow iem n a o łtarze sługi Bo­

żego, członkow ie K o n g re g a c ji O b rz ęd ó w p rz y d a w a n iu sw ych opin ii m a ją opie­

ra ć się n a z eb ran y ch podczas procesów m a te ria ła c h , św iadczących o św ią to b li­

wości życia i h eroiczności cn ó t, p o tw ierd z o n y ch n a stęp n ie c u d am i, zd ziałan y m i za p o śred n ictw em sługi Bożego.

K ościół K a to lic k i p rz y k ła d a tak w ielką w agę do z ac h o w a n ia ta je m n ic y ze­

z n a ń z tego w zględu, że nie m oże dozw olić n a p o w stan ie n a w e t n a jm n iejsz ej w ątpliw ości, że w to k u p ro cesu n a stę p n i św iadkow ie zasugerow ali się in n y m i o p in ia m i o słudze Bożym, z ac zerp n ięty m i od św iadków p o p rz e d n io zeznających.

Z ch w ilą zak o ń czen ia p ro c esu n a te re n ie d iecezji n a stę p u je p u b lik a c ja , czyli u jaw n ie n ie tego, co zostało zan o to w an e i um ieszczone w a k ta c h p ro cesu b e a ty ­ fik acy jn eg o lu b k an o n izacy jn eg o . P u b lik a c ja bow iem p o leg a w ięc n a tym , że pow o d o w i i p o stu la to ro w i d a je się m ożność p rz ec z y ta n ia całego zeb ran eg o m a ­ te ria łu podczas p rzew o d u sądow ego sługi B o ż eg o 2. P u b lik a c ja nie ró w n a się je d n a k i nie oznacza zezw olenia n a rozpow szechnianie zezn ań św iadków . S u m a ­ rycznie bow iem b io rąc, o b e jm u je o n a :

a) zw olnienie członków try b u n a łu i św iadków od przysięgi z ac h o w a n ia ta- j em nicy,

b ) m ożność w g lą d u d o a k t u d z ie lo n a pow odow i i p o stu la to ro w i w ty m celu , żeby w razie zau w ażo n y ch n ied o k ład n o ści lub b rak ó w m ogli zażąd ać od p o w ied ­ n ic h u z u p ełn ień , p rz ed sta w iają cy c h sługę Bożego w e w łaściw ym św ietle.

P o p u b lik a c ji istn ie je ju ż tylko ta je m n ic a n a tu r a ln a oraz p ra w n a , o p a rta n a k a n . 1387, m o cą k tó reg o wszystko, co n a le ży do sp raw y b e a ty fik a c y jn e j sługi Bożego albo k a n o n iz ac y jn ej błogosław ionego nie m oże b y ć a n i d ru k o w an e, a n i w y d an e, a n i też u d o stę p n io n e d o czy tan ia bez zezw olenia S to licy A p o ­ stolskiej 3.

Je ż eli zaś w ziąć p o d u w ag ę z asad y ogólne odnoszące się zarów no do p ro cesu zw yczajnego jak i b e a ty fik a c y jn e g o , to rz u ca się w oczy ró ż n ic a zach o d ząca m ięd zy nim i w sto su n k u do czasu p u b lik a c ji. O ile bow iem w sp raw ach sp o rn y ch i k a rn y c h p u b lik a c ja i ro z p a try w a n ie z eb ran eg o m a te ria łu n a stęp u je p rz ed z am k n ięciem p rzew o d u są d o w e g o 4, o tyle w p ro c esa c h b eaty fik a c y jn y c h , z w y­

ją tk ie m de non c u ltu , ro z p atry w a n ie i d y sk u sja z areze rw o w an a je s t w łaściw ym

1 K a n . 2037 § 3. Por. C o d ex pro p o stu la to rib u s, R o m ae 1925, 55.

2 Por. C o r o n a t a M a t., In s titu tio n e s iuris canonici, R o m ae 1948, 111, 463.

3 Por. B l a h e r D ., T h e o rd in a ry processes in causes o f b ea tifica tio n a n d c a n o n iza tio n , W as h in g to n 1949, 224.

4 K a n . 1888— 1860.

członkom K o n g re g a c ji O b rz ę d ó w 5, d late g o w ty ch w łaśn ie p ro cesa ch n a p rz ó d zam y k a się p rzew ód, a p o te m p u b lik u je się a k ta 8.

2. Proces in fo r m a c y jn y . — C o się tyczy poszczególnych trze ch procesów sługi Bożego n a te re n ie diecezji, k ażd y z n ic h m a w łasn y try b u n a ł z osobnym i z a d a ­ n iam i do w y k o n a n ia w określonym czasie. Z a g a d n ie n ie p u b lik a c ji n ależy p rz eto ro z p atrzy ć d la każdego p ro cesu oddzielnie.

Je ż eli w ięc chodzi o proces in fo rm a c y jn y , trw a on d o tą d , d o p ó k i nie zo stan ą p rz esłu c h an i wszyscy św iadkow ie o raz d o p ó k i p ro m o to r w ia ry nie z b a d a w szyst­

k ic h pism i d o k u m en tó w w spraw ie sługi Bożego n a d es ła n y ch do niego lu b do o rd y n a riu s z a 7. Je ż eli p ro m o to r m a zastrzeżenia, zgłasza je try b u n ało w i, k tó r y alb o u z u p ełn ia a k ta zgodnie z ż ą d a n ia m i p ro m o to ra a lb o w y raża sprzeciw i w te d y stanow isko obu stro n z n a jd u je swe o dzw ierciedlenie w pro to k ó le.

N a stę p n ie p rzew o d n iczący try b u n a łu z w rac a się z z ap y tan ie m d o w icepostu- la to ra , czy p ra g n ie u z u p ełn ić a k ta spraw y. W ra zie odpow iedzi tw ierdzącej,, try b u n a ł określa te rm in d o sta rcz en ia u zu p ełn ień . O ile zaś n a stę p u je o d p o ­ w iedź n e g a ty w n a , try b u n a ł o rzek a w de k rec ie , że p roces in fo rm a c y jn y je s t zakończony i zarząd z a, za zgodą p ro m o to ra , p u b lik a c ję p r o c e s u 8. O d b y w a się o n a n a osobnej sesji, n a k tó re j rów nież w yznacza się jed n e g o lu b k ilk u pisarzy.

P o p u b lik a c ji try b u n a ł p rzek azu je a k ta p ro cesu w y b ra n em u i zaprzysiężonem u p rzez siebie pisarzow i, żeby je rę czn ie p rzep isał. S koro a k ta zostały ju ż p rz e ­ p isan e, w obecności o rd y n a riu sz a od b y w a się o s ta tn ia sesja p ro cesu in fo rm a ­ cyjnego, po d czas k t ó r e j . o ry g in ał um ieszcza się w o d p o w ied n iej tece, zalak o w u je, p rz y k ła d a się pieczęcie każd eg o z członków try b u n a łu i p rz ec h o w u je pieczołow i­

cie w a rch iw u m k u rii b isk u p iej. T e k i z a k ta m i nie m o żn a n a ru sza ć i o tw ierać bez zezw olenia S to licy A p ostolskiej. U rz ęd o w ą zaś k o p ię um ieszcza się rów nież w p rzy g o to w an ej tece, la k u je i o p a tru je pieczęcią o rd y n ariu sza, k tó ry w ręcza tra n s u m p tu m p o stu lato ro w i, żeby go p rzesłał K o n g re g a c ji O b rz ę d ó w 9.

Z oczyw istego fa k tu , że a k ta są o p ieczętow ane w y n ik a, że nie m o żn a z n ich korzy stać, co p o tw ierd z a zresztą k an . 1387. W b rew p ra w u p o s tę p u ją p rz e to ci p ro m o to rz y w iary , k tó rzy po d czas p rz ep isy w a n ia a k t przez zaprzysiężonego p i­

sarza p o z w a la ją n a jed n o czesn e ich p rzepisyw anie n a m aszynie w w iększej ilości egzem plarzy. Z e z n a n ia św iadków de fa c to p rz e s ta ją być w te d y służbow ą ta je m ­ n icą, co w re zu lta c ie łatw o m oże spow odow ać te n d e n c y jn e ujęcie zeznań p o d ­ czas p ro cesu apostolskiego 10.

3. Z eb ra n ie i sądow e ro zp a tryw a n ie p ism sługi Bożego. — N ie k ażd y sługa Boży pozo staw ił p o sobie pism a. S ą tacy , po k tó ry c h nie znaleziono a n i jednego- pisan eg o zd an ia, za to in n i swe cen n e i pożyteczne m yśli przelew ali ch ętn ie n a p a p ie r, co p o w o d u je , że ilość sam ych tylko listów p isa n y ch przez n ich sięga czasam i k ilk u n a stu tysięcy. Z eb ra n ie i sądow e ro z p atrze n ie pism sługi Bożego m a p rz eto w n iek tó ry ch p ro cesa ch zasadnicze znaczenie d la całości spraw y. M a

5 K a n . 2073— 2084.

8 P o r. B l a h e r D ., dz. cyt., 214.

7 K a n . 2051.

8 Por. G a r с e a u C h., L e rôle du p o stu la te u r dans les procès ordinaires

* Por. P a d a c z W . ks., D ie c e zja ln y try b u n a ł b e a ty fik a c y jn y , Poznań.

1964, 39.

10 P or. G a s p a r r i - S e r e d i , P ontes C. I. C ., V I I I , η. 6194.

394

[18]

ono bow iem dostarczyć, n a p o d staw ie o p inii rzeczoznaw ców , k o m p ete n tn y m członkom K o n g re g a c ji m a te ria łu do orzeczenia, czy w p ism ach sługi Bożego nie m a zw rotów , lub m yśli sp rzecznych z z asad a m i w ia ry i m o raln o ści k a to lic ­ k iej. P odczas z b ie ra n ia pism m oże się rów nież okazać, że istn ie ją p ow ażne w ątp liw o ści, czy rzeczyw iście sługa Boży je s t ich a u to re m . Z n aw cy lite ra tu ry , ja k rów nież histo ry cy , m a ją tu dużo do po w ied zen ia, a w sw oich b a d a n ia c h d o ch o d zą d o w łasn y ch u z asad n io n y ch spostrzeżeń. T ry b u n a ł, m a ją c zau fan ie d o ich k o m p e te n c ji i do św iad czen ia n au kow ego, d o n ic h w łaśn ie p o w in ien się zw rócić, żeby p rz ep ro w a d zili stosow ne dalsze b a d a n ia n a d p ra ca m i, pozostaw io­

ny m i przez sługę Bożego i n a b ra li pew ności co do a u to rs tw a pism , k tó re n a su ­ n ę ły u zasad n io n e w ątpliw ości.

Sk o ro ż m u d n e p ra c e z b ie ran ia pism d o b ieg a ją k o ń c a i zachodzi m o ra ln a pew ność, że w szystkie zostały ju ż zeb ran e i sklasyfikow ane, w ów czas try b u n a ł p rz y stą p i do p rzy g o to w ań n ależąc y ch do p u b lik a c ji a k t pro cesu . W każdym ra zie p u b lik a c ja nie m oże n a stąp ić, d o p ó k i:

a ) p ro m o to r i try b u n a ł nie p rz e k o n a ją się, że ed y k t b isk u p a p o le c a ją c y od ­ d a n ie z eb ran y ch pism zo stał ogłoszony i w ykonany.

b) nie zo stan ą p rz e słu c h an i p o s tu la to r i zgłoszeni św iadkow ie,

c) p o s tu la to r nie złoży przysięgi w obec o rd y n a riu s za lu b jeg o zastępcy, że sum ien n ie s ta ra ł się zeb ra ć wszystkie pism a sługi Bożego i o d p o w ied n io p rz y ­ g o to w ać do sk lasyfikow ania ł l .

Po p u b lik a c ji n a zlecenie try b u n a łu p rzep isu je się a k ta , a n a stęp n ie o rd y ­ n ariu sz przesy ła tra n s u m p tu m w ra z z p ism am i sługi Bożego do K o n g re g ac ji O b rz ęd ó w 12.

P u b lik a c ja w łaściw ie uszereg o w an y ch i zakw alifik o w an y ch pism , p rz ep ro w a ­ d zo n a zgodnie z ogólnym i zasad am i w yżej p o d an y m i, um ożliw i w przyszłości dalsze b a d a n ia n a d osobow ością sługi Bożego. P o zakończeniu bow iem c en zu ry p ism stosunkow o łatw o jes t uzyskać zezw olenie K o n g re g a c ji O b rz ęd ó w n a w szechstronne o p raco w an ie d o ro b k u pisarskiego k a n d y d a ta n a ołtarze. P ostać jeg o , n a w e t jeszcze p rz ed b e a ty fik a c ją , zostanie p rz ed sta w io n a we w łaściw ym u ję c iu i stan ie się w zorem i jas n y m drogowskazem , d la żyjaccych, dzięki uw y­

p u k le n iu ty ch cn ó t, k tó re w jeg o p ism ac h z n a jd u ją swe p ełn e w y jaśnienie.

4. Proces o stw ierd ze n ie b raku k u ltu p u blicznego. — Proces o stw ierdzenie b ra k u k u ltu p u blicznego p rz ep ro w a d z a try b u n a ł d iecezjaln y , stosow nie do n o rm o b o w iązu jący ch w zw yczajnym procesie sądow ym , w łączności z p rzep isam i p o d a n y m i w k a n o n a c h 2057— 2060. Przew ód sądow y m a n a celu zb ad an ie, czy słudze B ożem u p rzedw cześnie nie o d d a je się tak ie j czci p u b liczn ej, k tó r a je s t z arezerw o w an a d la błogosław ionych i kan o n izo w an y ch . Po d o k o n a n iu wszyst­

k ich czynności przew id zian y ch przez p raw o , czyli po p rz e słu c h an iu zgłoszonych i w ezw an y ch z u rz ę d u św iadków o raz p o z b a d a n iu m iejsc a, w k tó ry m spoczyw a c iało sługi Bożego, ja k rów nież p o n aw ied zen iu i sp ra w d z en iu izby w zględnie celi, w k tó re j m ieszkał sługa Boży, try b u n a ł osobnym d e k retem p u b lik u je a k ta ls, p o d o b n ie ja k to czyni w in n y ch d iec ez jaln y ch p ro cesa ch b e aty fik a c y jn y c h . S koro p o stu la to r uw ażn ie p rzeczy ta opublik o w an e a k ta , a m oże u czynić to także i p o w ó d i gdy w określonym p rzez try b u n a ł czasie p ro m o to r nie zgłosi

u K a n . 2047.

12 Por. M a c h e j e k M. O, . P a d a c z W . ks., S p ra w y b e a ty fik a cy jn e na te r e n ie d iec ezji, P o z n a ń 1957, 61.

13 J e s t to je d y n y p rzy p ad ek , gdy d iec ez jaln y try b u n a ł b e a ty fik a c y jn y m a p ra w o w y d ać w yrok, stosow nie do przep isu kan. 2060 K . P. K.

sw y ch w niosków , w te d y n a stę p u je zam knięcie p ro c esu i w ydanie fo rm aln eg o w yro k u . W yrok te n stw ierdza, że k u lt p u b lic zn y słudze B ożem u nie je s t o d d a n y î nie je s t szerzony 14. P o d o k o n a n iu ty c h czynności p ra w n y c h try b u n a ł w y b iera p isa rza , k tó ry sk ła d a przysięgę, że d o k o n a d o k ład n eg o odpisu. O trz y m u je w te d y a k ta w ra z z załączn ik am i oraz p y ta n ia p ro m o to ra w ia ry i w obec try b u n a łu s k ła d a zobow iązanie, że przepisze je w w yznaczonym term in ie . Po urzędow ym s p ra w d z en iu a u te n ty czn o ści o d p isu przesy ła się go w u sta lo n y sposób do K o n ­ g re g a c ji O b r z ą d k ó w 15.

5. Proces ro g a to ry jn y. — P odobnie ja k w sp ra w a ch o n iew ażność s a k ra m e n tu m ałż eń stw a lu b w in n y ch p ro cesa ch dop u szczaln y ch przez p ra w o kościelne, ta k i w k ażd y m z trzech d ie cezjaln y ch p rocesów b e aty fik a c y jn y c h nie zawsze m o ż n a p rz esłu c h ać św iadków w tej m iejscow ości, w k tó re j odbyw a się proces głó w n y . N ie p o zo staje w ów czas nic in n eg o ja k n a d ro d ze p ro cesu ro g a to ry jn eg o o d e b ra ć od n ich zezn an ia w m ie jsc u ich zam iesz k an ia lu b w m iejscu u rz ę d o ­ w a n ia są d u d ie c e z ja ln e g o 16.

Po d o k o n a n iu p rzesłu c h ań try b u n a ł n a osobnej sesji zam y k a przew ó d ro g a ­ to ry jn y , w y b iera pisarza, zobow iązuje go, p o d o b n ie ja k n o tariu sz a, p rzy sięg ą do z ac h o w a n ia w ta je m n ic y treści przep isy w a n y ch przez niego zeznań i d o k u m en ­ tó w . O p ieczęto w an e a k ta o ry g in aln e po zo staw ia się w a rch iw u m k u rii m iejsco ­ w e j, a k o p ię przesy ła się n a ad res try b u n a łu p ro cesu głów nego. T a m zaś, sto­

sow nie do ob o w iązu jący ch przepisów , n a stę p u je p u b lik a c ja całości zeb ran eg o m a te ria łu dow odow ego 17.

T a k a jes t p ra k ty k a w o becnym sądow ym p o stę p o w a n iu w p ro cesach b e a ty ­ fik ac y jn y c h i k a n o n iz ac y jn y ch . Je ż eli je d n a k chodzi de lege fe re n d a , k a n o n iści b io rą c y u d z ia ł w ty ch p ro c esac h ja k o sędziow ie, są z d an ia, że je s t w ielce w ska­

z an e, żeby p rz ep ro w a d z ać w cześniej p u b lik a c ję p ro cesu ro g a to ry jn e g o , czyli p o d o b n ie ja k w trz e c h in n y ch b e aty fik a c y jn y c h p ro cesach d iecezjaln y ch . W pierw szym rzędzie bow iem przysięga, zo b o w iązu jąc a członków try b u n a łu i św iadków d o z ach o w an ia ta je m n ic y z ezn ań aż do chw ili p u b lik a c ji w procesie głów nym , jes t w ielce uciążliw a. P rócz tego n iek ied y w zględy n aukow e p rz e ­ m a w ia ją za u m ożliw ieniem ogłoszenia tego, co było p rz ed m io te m p y ta ń skiero­

w a n y ch do św iadków .

C o się tyczy zakresu o bow iązującej ta je m n ic y zeznań, p o w in ien o n być p o ­ zostaw io n y d o u z n a n ia try b u n a łu lu b o rd y n a riu s z a ; oni bow iem są p o w o łan i d o stw ierd zen ia, ja k dalek o w k o n k re tn y m p rz y p a d k u n ale ży zach o w ać secre tu m n a tu r a le 18.

Z ag a d n ie n ie m p u b lik a c ji n ie zajm o w an o się d aw n iej ex professo, bo nie za­

c h o d ziła konieczność szybkiego in fo rm o w a n ia o życiu k a n d y d a tó w n a o łtarze.

S k o ro je d n a k I I Sobór W aty k ań sk i u c h w alił d n ia 4 g ru d n ia 1963 r. d e k ret

14 Por. B e n e d i c t u s X IV , D e servorum D e i b e a tifica tio n e et b eatorum c a n o n iza tio n e , R o m ae 1747, lib. I I , cap. 15, n. 12.

15 K a n . 2064.

16 T a k było np. w spraw ie sługi Bożego O. K o lb e g o : głów ny try b u n a ł b e a ­ ty fik a c y jn y z P a d w y zw rócił się do a rcy b isk u p ó w w W arszaw ie i w K rak o w ie z p ro śb ą o zarząd zen ie p rz esłu c h an ia k ilk u n a stu św iadków . Stosow nie do tej pro śb y odbyły się w Polsce d w a p ro cesy ro g a to ry jn e.

17 Por. M a c h e j e k М . O ., P a, d а с z W . ks., dz. cyt., 292.

18 K a n . 1623. Por. M i t r i A., De fig u ra ju rid ic a p o stu la to ris in causis b ea tifica tio n is et c a n o n iza tio n is, R o m ae 1962, 90.

396

o ,jś ro d k a ch społecznego p rzeka zyw a n ia m y śli”, a d n ia 21 lis to p a d a 1964 г..

k o n sty tu c ję d o g m aty czn ą „ O K o ściele”, wów czas szybkie zaz n aja m ian ie w iern y ch ze sp ra w a m i relig ijn y m i stało się a k tu a ln e .

P u b lik a c ja p rz eto w o b ecn y ch posoborow ych w a ru n k a c h m a znaczenie nie tylko, ja k było d a w n iej, d la k an o n istó w , a le — ze w zględów p a sto ra ln y c h — rów nież d la całego lu d u Bożego 19.

K s. W ła d ysła w P adacz

N A D E S Ł A N O D O R E D A K C J I

1. W y s o c k i J a n ks., K a p itu ła k o leg iack a i k a te d ra ln a a S e m in a riu m D u ­ chow ne w W arszaw ie (1674—-1845), W arszaw a 1967 ss. 16. O d b . z „ W ia ­ dom ości a rch id ie c ez ja ln y ch w arszaw skich” .

2. W y s o c k i J a n ks., G o sp o d arcze p o d sta w y se m in a riu m św. J a n a w W a r­

szaw ie (1682— 1845), W arszaw a 1968 ss. 20. O d b . z „ W iad o m o ści a rc h id ie ­ c ezjaln y ch w arszaw sk ich ” .

3. In s ty tu t T o m isty c zn y w W arszaw ie, W ykaz czasopism teologicznych i filozo­

ficznych w b ib lio te k a c h polskich, W arszaw a 1968 (m aszynopis p o w ie la n y ).

19 D oniosłe znaczenie p o sia d a tu ro zd ział V k o n sty tu cji, tra k tu ją c y o p o ­ w szechnym p o w o łan iu do św iętości w K ościele.