C e n a z ł 15.—
I Z B Y P R Z E M Y S Ł O W O - H A N D L O W E J W P O Z N A N I U
O rg a n p u b lik a c y jn y Wojewódzkiego Wydziału Aprowizacji i Handlu. Wojewódzkiego Wydziału Przemysłowego, Izby Przemysłowo-Handlowej i Izby Rzemieślniczej w Poznaniu
H __ 30 listopada 1946 Nr 48
P rzed siębiorstw a o w ię k s zy m ro zm iarze a 50 proc. z w y ż k a w p o d a tk u o b ro to w ym
U w a g i w stępne.
Jak Szan. C z y te ln ik o m w iado m o, sam orząd gospodarczy ju ż w ciągu, t o k u ub ie głe go k ilk a k r o tn ie p o d e jm o w a ł sta
ra n ia w k ie ru n k u w y d a n ia zno w e lizo w an eg o rozporządzenia, o kre śla jące go p o ję c ie ku p ca re je s tro w e g o a ty m sam ym - kupca, obow iązanego do pro w a dzen ia k s ią g h a n d lo w y c h w e d łu g w y m o g ó w ko d e ksu handlow ego.
Z agadnienie to zostało w reszcie unorm ow ane rozporzą
dzeniem M in is tró w : P rzem ysłu, A p ro w iz a c ji i H a n d lu oraz Ż e g lu g i i H a n d lu Z agranicznego z dn ia 11 lip c a 1946 r., w y d a n y m w p o ro z u m ie n iu z m in is tra m i: Skarbu, S p ra w ie d li
w ości oraz R o ln ic tw a i Reform Rolnych.
, Zatem z dniem 1 w rze śnia 1946 r. tra c i m oc o b o w ią z u jącą przestarzałe rozporządzenie M in is tra P rzem ysłu i H a n d lu z dnia 23 p a ź d z ie rn ik a 1936 r. (Dz. U. R. P. N r. 84, poz.
590) w spraw ie o k re ś le n ia p rze d się b io rstw p ro w a dzon vch w w ię k s z y m rozm iarze.
•
Przedsiębiorstwo w większym rozmiarze W m y ś l nowego rozp orzą
dzenia za p rze d się b io rstw a za
ro b k o w e prow adzone w w ię k szym rozm iarze, uważa się:
1. w iszystkie p rz e d s ię b io r
stw a p a ń stw o w e i sam orządo
we oraz pozostające pod zarzą
dem pa ństw o w ym i sam orządo
w y m z m o c y p rz e p is ó w szcze g ó ln y c h w czasie trw a n ia tego zarządu.
Przepis ten je s t c a łk o w ic ie no w y. Rozporządzenie bow iem M in is tra P rzem ysłu i H a n d lu ' z r. 1936 co do te j g ru p y p rze d s ię b io rs tw żadnej w z m ia n k i nie zaw iera ło .
2. P rzedsiębiorstw a prze w o - zo w o -e ksp e d ycyjn e , p rz e ła d u n kow e, usług p o rto w y c h , dom y skła do w e, b iu ra p o ś re d n ic tw a handlow ego, p rze dsiębiorstw a kom isow e, w y w ia d o w n ie , prze d się b io rstw a w y d a w n ic z e i ap
teki.
W p o ró w n a n iu z d o tychcza
sow ym rozporządzeniem z ro k u
1936 k rą g prze dsiębiorstw , k tó re bez w zg lęd u na .w ysokość d o k o n y w a n y c h o b ro tó w zawsze są uznaw ane za przedsię
b io rs tw a z aro bko w e w w ię k s z y m rozm iarze, został przez now e rozporządzenie poszerzony o prze dsiębiorstw a , p rz e ła dunkow e, usług, p o rto w y c h do m y składow e, w y w ia d o w n ie , prz e d s ię b io rs tw a w y d a w n ic z e i apteki.
Do g ru p y tego ro d z a ju p rz e d s ię b io rs tw (uw ażanych za prow adzone w w ię k s z y m rozm iarze, bez w zględu na w y sokość dokonanego ob rotu) rozporządzenie obecne, p o d o b nie ja k i p o prze dnie zalicza nadto p rze d się b io rstw a ekspe- dy c y jn o -p rz e w o z o w e . k o m is o w e oraz b iu ra p o śre d n ictw a
ha ndlow ego. ,
N o to m ia s t te p rze d się b io rstw a ha nd low e (handel h u r
to w y i d e ta liczn y) oraz prze m ysłow e (obow iązane w m y ś l u s ta w y o p a ń s tw o w y m p o d a tk u p rz e m y s ło w y m '— Dz. U. R.
P. N r. 46 z r. 1936, poz. 339 — do w y k u p ie n ia św iade ctw p rz e m y s ło w y c h k a te g o rii I — V ), k tó re w m yśl rozp orzą
dzenia M in is tra P rzem ysłu i H a n d lu z r. 1936 uw ażane b y ły za p ro w a dzon e w w ię k s z y m rozm iarze bez w zg lę d u na w y sokość osiąganego o b rotu, u w a żane są w m y ś l now ego rozpo
rządzenia za pro w a dzon e w w ię k s z y m rozm iarze ty lk o w ów czas, g d y o b ró t ic h prze
w yższa k w o tę 5 m ilio n ó w zł w stosunku roczn ym a je ś li są to p rz e d s ię b io rs tw a p rz e m y ś le -' we, w ów czas, g d y pro w a d zą cy je k u p c y p o s ia d a ją z a k ła d y sprzedaży a rty k u łó w w łasne j p ro d u k c ji zaliczone lu b po d le gające zalicze n iu do przedsię
b io rs tw z a ro b k o w y c h w w ię k szym rozm iarze.
Za prz e d s ię b io rs tw a k o m is o w e w ro z u m ie n iu rozporządze
nia uw ażać n a le ż y ty lk o ta k ie p rze d się b io rstw a , k tó re nasta
w io n e są na stałe i zaw odow e w y k o n y w a n ie czynności k o m i
sow ych w ram ach za w ie ra n y c h u m ó w k o m iso w ych .
U w ażać w ię c za ta k ie na
le ż y b iu ra k om isow e i s k le p y W tym numerze:
P rzedsiębiorstw a o w ię k s z y m rózm iarze a 50 proc. zw yżka w p o d a tk u ob ro to w y m . —- N ie s łu szne og ran iczen ia w ie rz y te ln o ś c i p o d a tn ik ó w w o bec Skarbu Państwa. — P ora d n ik księgow ego (ko
re k ta z y s k ó w za ro k kal. 1945 z ty tu łu przeszaco
w a n ia rem anentów ). K o s z ty w łasne ja k o k o n tro la g o spo da rki prze d się b io rstw a . — K o m u n ik a ty .
W najbliższych numerach:
Plan p o d z ia łu k o sztó w w łasnych , — D anina
•N arodow a. — , N o w y p r o je k t d e k re tu o p o d a tku doch. — P o ra d n ik księgow ego. — Bezpieczeństwo pracy. — H andel zagraniczny. — K o m u n ik a ty .
Stałe działy:
Skarbowość — Księgowość — Pieniądz i kredyt — Sprawy socjalne — Komunikacja — Ustawodaw
stwo handlowe — Adm inistracja przemysłowa - Przemysł — Rzemiosło — Handel.
- m
k om isow e s p e cja ln ie w ty m c e lu prow adzone oraz p rze d s ię b io rs tw a ha nd low e, k tó re ob ok czynności h a n d lo w ych , pro w a d zo n ych w e w ła s n y m im ie n iu i na w ła s n y rachunek, tru d n ią się czynn ościam i k o m is o w y m i w sposób c z ę s to tliw y , w s k a z u ją c y na to, iż czynności te sta n o w ią dla przedsię
b io rs tw a je dn o z g łó w n y c h źró d e ł p rzych od u.
N a to m ia s t nie można uw ażać za prow adzone w w ię k szym rozm iarze przedsiębiorstwa, ha nd low e prow a dzon e przez kupca zasadniczo we w ła s n y m im ie n iu i na w ła s n y ra chunek, je ż e li ono nie p rz e k ro c z y ło g ra n ic y 5 m ilio n ó w z ł o b ro tu i je ż e li d o k o n u je czynności k o m is o w y c h w sposób d o ry w c z y (p rz y g o d n y )i sporadyczny.
Z a k w a lifik o w a n ie w ro z u m ie n iu rozporządzenia prze d s ię b io rs tw a ja k o kom isow e go n ie przesądza k w e s tii op o
d a tk o w a n ia o b ro tu , a w szczególności k w e s tii po dstaw y op o d a tko w a n ia i staw ek p o d a tk o w y c h .
P rz y ję c ie b o w ie m w p rz e d s ię b io rs tw ie k o m is o w y m za podstaw ę o p o d a tk o w a n ia w p o d a tk u o b ro to w y m osiąg nię
te j przez n ie p r o w iz ji ,a n ie pełnego o b rotu tow a row ego , uzależnione je s t od zachow ania przez prz e d s ię b io rs tw o w a ru n k ó w , p rz e w id z ia n y c h w art. 16 ust. 4 d e k re tu o p o d a tk u o b ro to w y m , s taw iają ceg o na p ie rw s z y m m ie js c u żądanie, b y kom isan t d z ia ła ł na ra c h u n e k osób o p ła c a ją c y c h podatek o b ro to w y w m y ś l w spom nianego d e k re tu z .ty tu łu sprzedaży to w a ró w , będących prze dm io tem kom isu.
W p rz y p a d k u o p o d a tk o w a n ia p rz e d s ię b io rs tw a k o m i
sowego od pełn ego o b ro tu to w a ro w e g o s ta w k i p o da tko w e p o dlega ją podw yższeniu o 50 p ro c e n t je ż e li p o d a tn ik w b re w przepisom nie p ro w a d z i w ogóle ks ią g h a n d lo w y c h albo p ro w a d z i je n ie p ra w id ło w o i to bez w zg lę d u na w yso kość osiągniętego przez p rz e d s ię b io rs tw o o b ro tu tow a row ego .
Z fa k tu bow iem , iż p rze d się b io rstw o k om isow e zawsze uważane je s t za pro w a dzon e w w ię k s z y m rozm iarze, w y n ik a kon sekw encja, iż p ro w a d z ą c y je k u p ie c u w a ż a n y je s t za ku p ca rejestrow e go , k tó r y zgodnie z art. 54 K od eksu H a n dlow ego, p o w in ie n p ro w a d z ić p ra w id ło w e k s ię g i ha ndlow e.
3. P rzedsiębiorstw a, k tó ry c h o b ró t przew yższa k w o tę 5 m ilio n ó w z ł w stosunku rocznym .
P rzew idziana po prze d n im rozporządzeniem (z r. 1936) gra nica o b ro tu , poza k tó rą każde p rz e d s ię b io rs tw o zaro bko . w e uw ażane je s t ,za pro w a d zo n e w w ię k s z y m rozm iarze, została obecnie podw yższona do 5 m ilio n ó w zł w stosunku rocznym w o be c p o prze dnio o b o w ią z u ją c e j k w o ty z ł 100.000,—
w stosunku rocznym .
Za o b ró t w ro z u m ie n iu rozporządzenia uważa się o b ró t u s ta lo n y ostatecznym orzeczeniem w ła d z y s k a rb o w e j do w y m ia ru p o d a tk u ob ro to w e g o za o s ta tn i ro k , o b ró t to w a ro w y , o s ią g n ię ty ze sprzedaży a rty k u łó w o b ję ty c h scalonym p o d a tk ie m o b ro to w y m oraz o b ró t w o ln y od p o d a tk u o b ro to wego.
Przepis te n je s t o d p o w ie d n ik ie m analogicznego prze
pisu, zaw arteg o w po prze d n im rozporządzeniu.
P rzew idziana w daw nym , a nie zamieszczona w n o w y m rozporządzeniu zasada, iż w prze dsiębiorstw a ch, p o s ia d a ją c y c h w ię c e j n iż 1 z a k ła d h a n d lo w y lu b p rz e m y s ło w y , dla u s ta le n ia o b ro tu p r z y jm u je się łączną sumę o b ro tu , osiąg
n ięteg o przez w s z y s tk ie z a k ła d y , należące do p rz e d s ię b io r
stw a ja k o zu p e łn ie o c z y w is ta m a i obecnie zastosowanie.
N a ró w n i z o b rotem ostatecznie u s ta lo n y m przez w ładzę p o d a tk o w ą za o s ta tn i ro k n a le ż y także uważać o b ró t w y ka z a n y przez p o d a tn ik a w d e k la ra c ja c h m ie się czn ych na z a lic z k i na p o d a te k o b ro to w y za ro k osta tn i, lu b o b ró t w y k a z a n y przezeń w zeznanig p o d a tk o w y m za ten rok.
W z w ią z k u z pow yższym , p o n ie w a ż w y m ia ry p o d a tk u ob ro to w e g o za ro k 1945 na o g ó ł n ie zo s ta ły dotychczas dokonane, p rz e to ja k o k r y te r iu m dla' rozstrzyga nia obecnie, czy p rz e d s ię b io rs tw o n a lę ż y uważać za pro w a dzon e w w ię k szym rozm iarze, n a le ż y p rz y jm o w a ć w ty c h w s z y s tk ic h przyp ad kach, gdzie n ie m a ostatecznego orzeczenia w y m iarow ego, o b lic z o n y w stosunku roczn ym o b ró t, w y k a zan y przez p o d a tn ik a w d e k la ra c ja c h m ie się czn ych lu b w
zeznaniu za ro k 1945. ' #
4. N a le ż y p rz y ty m p o d k re ś lić , iż bez w zg lę d u na w y sokość o b ro tu każde p rz e d s ię b io rs tw o z aro bko w e uważane je s t za pro w a dzon e w w ię k s z y m rozm iarze, o ile za ta k ie uzna je Sąd R e je s tro w y , k t ó r y może to u c z y n ić ipo zasiąg- n ię c iu o p in ii iz b y s k a rb o w e j i iz b y p rz e m y s ło w o -h a n d lo w e j.
W e d łu g po prze dnieg o rozporządzenia ro z s trz y g a ła w ty m w zg lę d zie sam odzielnie izba p rz e m y s ło w o -h a n d lo w a z ty m , iż p ra w o je j o rz e k a n ia w ty c h spraw ach og ran iczało się d o p rz e d s ię b io rs tw h a n d lo w y c h , z a lic z o n y c h do k a te g o rii II- g ie j oraz do p rz e d s ię b io rs tw z a ro b k o w y c h , należących
do d w u lu b w ię c e j osób, a p ro w a d z o n y c h w e d łu g zasad, o d p o w ia d a ją c y c h przepisom K odeksu H a nd low eg o o spó ł
ce ja w n e j i k o m a n d y to w e j.
5. U le g a ją , zalicze n iu do p rz e d s ię b io rs tw zaro bko w ych w w iększym rozm iarze także prz e d s ię b io rs tw a przem ysłow e, w y ż e j nie w ym ie n io n e , je ż e li pro w a d zą cy je k u p c y p o s ia da ją z a k ła d y sprzedaży a rty k u łó w w ła s n e j p ro d u k c ji, z a li
czone lu b po dlega ją ce za lic z e n iu do p rze d się b io rstw za ro b k o w y c h w w ię k s z y m rozm iarze.
• Przepis ten ma ró w n ie ż sw ó j o d p o w ie d n ik w poprzed
n io ob razu jącym rozporządzeniu i nie nastręcza w ą tp liw o ś c i.
6. Do p rz e d s ię b io rs tw z a ro b k o w y c h w w ię k s z y m ro z
m ia rz e będą zaliczone także p rz e d s ię b io rs tw a prze m ysłow e uboczne, zw iązane z gospodarstw em ro ln y m , je ż e li p rz e ra b ia ją ponad 50 p ro c e n t p ro d u k tó w , nie pochodzących z go-.,
spodarstw z n im i zw iązanych.
Ilo ś ć p rz e ro b io n y c h p ro d u k tó w , nie pochodzących z gospodarstw a związanego z p rze d się b io rstw e m prz e m y s ło w ym , o k re ś la izba ro ln ic z a na po d sta w ie da nych za ro k po p rze d za ją cy zgłoszenie do rejestru.
Podobnie i ten prze pis n ie je s t n o w y , lecz ma ró w n ie ż sw ó j o d p o w ie d n ik w p o prze dnim rozporządzeniu z tą je d nak różnicą, że obecnie odpada p rze w id zia n e poprze dnio ograniczenie, iż za prow adzone w w ię k s z y m rozm iarze p rze d się b io rstw o z a r o d o w e m o g ły b y ć uznane ty lk o te p rze d się b io rstw a prze m ysłow e uboczne, kitóre z a lic z a ły się do k a te g o rii I — V , je ż e li oczy w iś c ie o d p o w ia d a ły w a ru n k o w i, że w iększość p rz e ro b io n y c h przez- n ie p ro d u k tó w n ie p o ch o d ziła z gospodarstw ro ln y c h z n im i zw iązanych.
Z w ró c ić n a le ż y uw ag ę na okoliczność, iż rozporządze
nie obecne, o d m ie nnie n iż poprzednie, w ś ró d przedsię
b io rstw , u w aża nych za prz e d s ię b io rs tw a zaro bko w e w w ię k szym rozm iarze bez w z g lę d u na w yso kość osią g n ię tych o b ro tó w ,nie zam ieściło p rz e d s ię b io rs tw ba n k o w y c h , p o d le g a ją c y c h przepisom Praw a B ankow ego z dnia 17 m arca 1928 r. (Dz. U. R. P. N r. 34 poz. 321). Stąd w n iose k, że g d y b y is tn ia ły obecnie p rz e d s ię b io rs tw a ba nko w e nie będące p rz e d s ię b io rs tw a m i p a ń s tw o w y m i łuib sam orządow ym i lu b po z o s ta ją c y m i p o d zarządem p a ń s tw o w y m lu b sam orządo
w y m , to n a le ż a ło b y je uznać za prow adzone w w ię k s z y m rozm iarze t y lk o w ów czas, g d y b y o b ro ty każdego z n ic h p rz e k ra c z a ły k w o tę 5 m ilio n ó w z ł w stosunku rocznym , chyba że p rze d się b io rstw a te b y ły b y prow adzone w fo r m ie ' spó łe k a k c y jn y c h lu b k o m a n d y to w o -a k c y jn y c h , k tó re bez w zg lę d u na ro d za j i ro z m ia r prow adzonego p rze d się b io rstw a są z m o c y przepisu K odeksu H a nd lo w e g o zawsze uważane za k u p c ó w re je s tro w y c h .
N a le ż y je d n a k p o d k re ś lić , iż z m o c y art. 66 i 67 rozp o
rządzenia Prez. R. P. o p ra w ie b a n k o w y m z dnia 17 m arca 1928 r. w s z y s tk ie prze dsiębiorstw a ba nko w e obow iązane są do p ro w a d z e n ia ks ią g h a n d lo w y c h i sporządzania b ilan sów .
W s p o m n ia n y m i prze pisam i n ie są ob ję te s p ó łd z ie ln ie k re d y to w e . O b o frią z e k ic h w ty m *w z g lę d z ie n o rm u je p o do bn ie ja k i s p ó łd z ie ln i w s z y s tk ic h in n y c h ty p ó w art. 52 us ta w y o sp ó łd z ie ln ia c h z dn ia 29 p a ździernika 1920 r. (Dz.
U. R. P. N r. 55, poz. 195), k t ó r y głosi, iż zarząd s p ó łd z ie ln i w in ie n p ro w a d z ić k s ię g i i ra c h u n k i ta k ja k h a n d lu ją c y , k tó rego p ra w o do tego zobow iązuje.
Co do K o m u n a ln y c h Kas O szczędności o b ję ty c h rozp o
rządzeniem P rezydenta R. P. z dn ia 13 k w ie tn ia 1927 r.
(Dz. U. R. P. N r. 38, poz. 339) i G m in n y c h Kas W ie js k ic h
"P ożyczkow o-O szczędnościow ych o b ję ty c h rozporządzeniem P rezydenta R. P. z dnia 13. 12. 1924 r. to ob ow iąze k p ro w a dzenia przez n ie k s ią g h a n d lo w y c h w y n ik a zarów no z p o w o ła n y c h rozporządzeń ja k i ic h s ta tu tó w ,a nadto z fa ktu , że ja k o p rz e d s ię b io rs tw a sam orządowe uważane są zgodnie z po d a n ym w y ż e j w y ja ś n ie n ie m za p rze d się b io stw a zaro b
k o w e w w ię k s z y m rozm iarze.
Z w y ż k a 50 procentow a.
Z u w a g i na to, że zgodnie z p o s ta n o w ie n ia m i art, 4-go K od eksu H a nd low eg o kup ie c, p ro w a d z ą c y p rz e d s ię b io rs tw o z aro bko w e w w ię k s z y m rozm iarze, je s t kupcem re je s tro w y m , do k tó re g o m ają zastosow anie p rz e p is y ’ art. 54 K o d e k su H a nd low eg o o o b o w ią z k u p ro w a d z e n ia k s ię g o w o ś c i han
d lo w e j w e d łu g zasad p ra w id ło w e j ra c h u n k o w o ś c i k u p ie c k ie j, p rze to om aw iane rozporządzenie ściśle się wiąże z prze pisam i p ra w a p o d a tko w e go, a w szczególności z p rz e p is a m i art. 84 d e k re tu o p o s tę p o w a n iu p o d a tk o w y m oraz art. 17 ust. 4 de k re tu o p o d a tk u ob ro to w y m .
Z w ra ca m y uw agę zain te re s o w a n y c h C z y te ln ik ó w , iż zagad nie nie to poddane zostało w y c z e rp u ją c e j a n a liz ie w a rty k u le m g r Z. M ie lc a rz e w ic z a w N r. 29 „T y g o d n ik a Go-
-
m-
¡spodarczego" z d n ia 20 iip c a 1946 r. pt. ,,Księgow ość w ś w ie tle n o w y c h prz e p is ó w o po stępo w a niu p o d a tk o w y m ".
Co do ty c h prz e p is ó w n a le ż y zauw ażyć, iż począw szy o<k z a lic z e k m ie sięczn ych na p o d a te k o b ro to w y za m ie siąc w rze sień br. podw yższenie staw e k p o d a tk o w y c h o 50 pro c.
w p rz y p a d k u n ie p ro w a d z e n ia k s ią g h a n d lo w y c h n a le ż y — poza oczy w iś c ie p rz y p a d k a m i, w k tó ry c h p o d a tn ik z m o cy prz e p is ó w K odeksu H a nd low eg o lu b in n y c h przepisów p ra w n y c h ob o w ią za n y je s t do pro w a dzen ia ks ią g h a n d lo w y c h (np. m ły n y ), — bez w zględu na ro d za j i rozm iar prowadzo»
nego przezeń p rz e d s ię b io rs tw a — stosować je d y n ie w od niesie niu do p o d a tn ik ó w pro w a dzących p rze dsiębiorstw a , w y m ie n io n e w o m a w ia n y m rozporządzeniu tj. p rz e d s ię b io r
stw a ta k s a ty w n ie w yszcze gó lnion e p o w y ż e j pod p k t. i., 2., 4., 5. i 6., bez w zg lęd u na w yso kość osiąg nię te go przez n ie w ro k u 1945 obrotu, oraz prze dsiębiorstw a , k tó r y c h o b ró t za r o k 1945 p rz e k ro c z y ł w stosunku rocznym k w o tę 5 m i
lio n ó w z ło ty c h .
N a to m ia s t w po prze d n ich m iesiącach 1946 r. (do dnia 31. sierpnia 1946 r.) w ładze skarb ow e sto s o w a ły w w y m ie n io n y c h prz y p a d k a c h podw yższane o 50 proc. s ta w k i p o d a t
kow e w stosunku:
1. do p o d a tn ik ó w , na k tó ry c h Kodeks H a n d lo w y lu b in ne p rz e p is y p ra w n e n a k ła d a ją ob ow iąze k p ro w a dzen ia ksiąg h a n d lo w y c h bez w z g lę d u na ro z m ia r prow adzonego p re zdsięhiorstw a ;
2, do p o d a tn ik ó w , pro w a dzących p rze d się b io rstw a w y m ie n io n e w rozporządzeniu M in is tra P rzem yślu i H a n d lu z t. 1936, a m ia n o w ic ie : •
a) p rz e d s ię b io rs tw a zarobkow e, zalipzone do przedsię
b io rs tw h a n d lo w y c h k a te g o rii I w m y ś l us ta w y z dnia 15.
Iip c a 1925 r. o p a ń s tw o w y m p o d a tk u p rze m ysło w ym , b) z p rz e d s ię b io rs tw za ro b k o w y c h , za liczo n ych w m y ś l u s ta w y o p a ń s tw o w y m p o d a tk u p rz e m y s ło w y m do. p rz e d s ię b io rstw h a n d lo w y c h k a te g o rii II, p rze d się b io rstw a ha nd lu de talicznego, k o m is o w e eks p e d y c y jn e , przew ozow e i b iu ra po śred nictw a ha nd low eg o, chyba, że Sąd R e je s tro w y uznał,
że dane p rz e d s ię b io rs tw o nie je s t prow adzone w w iększym rozm iarze,
c) p rz e d s ię b io rs tw a zarobkow e, k tó re w m y ś l u s ta w y o p a ń s tw o w y m p o d a tk u p rz e m y s ło w y m zaliczon e są do p rz e d s ię b io rs tw p rz e m y s ło w y c h k a te g o rii I — V , a je ż e li c h o dzi o p rz e d s ię b io rs tw a uboczne, zw iązane z gospodarstw em ro ln y m — do p rz e d s ię b io rs tw p rz e m y s ło w y c h k a te g o rii I — V , je ż e li te p rz e d s ię b io rs tw a uboczne p rz e ra b ia ją ponad 50 pro cen t p ro d u k tó w , nie pochodzących z gospodarstw r o l
n ych , należących do w ła ś c ic ie la przedsiębiorstw a , co p o w in n o b y ło b y ć stw ie rdzo ne przez w ła ś c iw ą izb ę ro ln ic z ą za ro k gospodarczy, p o prze dzający zgłoszenie do re je s tru handlow ego,
d) p rz e d s ię b io rs tw a zarobkow e, zaliczone w m y ś l u s ta w y o p a ń stw o w ym p o d a tk u p rz e m y s ło w y m do prze dsię
b io rs tw p rz e m y s ło w y c h k a te g o rii V I — V I II , je ż e li k u p c y je pro w a dzący po sia dają z a k ła d y sprzedaży a rty k u łó w w łasne j p ro d u k c ji, prow adzone na -podstaw ie ś w ia d e c tw p rz e m y s ło w y c h k a te g o rii I i I I p rz e d s ię b io rs tw h a n d lo w ych ,
e) w s z y s tk ie p rze dsiębiorstw a bankow e, po dlega ją ce przepisom* p ra w a bankow ego z dn ia 17 m arca 1928 r, z w y ją tk ie m s p ó łd z ie ln i k re d y to w y c h ,
3. do p o d a tn ik ó w p ro w a d zą cych p rze d się b io rstw a , k tó re w ro k u 1945 o s ią g n ę ły ponad 100.000.— z ł o b ro tu w sto sunku rocznym .
W p rz y p a d k a c h je dn ak, g d y od p rz e d s ię b io rs tw w y m ie n io n y c h w y ż e j pod p k t. 2. i 3. w o k re s ie do d n ia 31 sie rpn ia 1946 r. po d a te k p o bra no w e d łu g staw ek p o d a tk o w y c h , p rz e w id z ia n y c h w art. 17 ust. 2 (bez z w y ż k i 50 p ro ce n t) de kretu o p o d a tk u ob ro to w y m , to w zw ią z k u z tym , iż g ra n ic a z ł 100.000,— o b rotu nie o d p o w ia d a ła zm ie n io n y m w a ru n ko m gospodarczym oraz celem zachow ania w r. 1946 je d n o li
tości staw e k p o d a tk o w y c h M in is te rs tw o S karbu p o le c iło zaniechać d o k o n y w a n ia z tego ty tu łu ew. d o m ia ró w z a li
czek m iesięcznych. ,
Co do um orzenia p rz y ostatecznym w y m ia rz e za ro k 1946 w y n ik a ją c y c h w z w ią z k u z p o w yższym ró żn ic po da tk w yd an e zostanie we w ła ś c iw y m czasie odrębne- zarządź-... Je
Niesłuszne ograniczenia wierzyielności podatników wobec Skarbu Państwa
- S tosow nie do p o s ta n o w ie ń art. 34 d e k re tu z d n ia 16 m aja 1946 f. o zob ow iąza niach p o d a tk o w y c h , zobow iązanie p o da tko w e ulega na w n io s e k d łu ż n ik a (po da tp ika) p o trą cen iu z je g o w zajem ną, bezsporną t w y m a g a ln ą w ie r z y te l
nością w obec S karbu Państwa.
Z po stano w ie ń ty c h n ie m ożna dedukow ać ja k ie g o k o l
w ie k og ra n icze n ia w ie rz y te ln o ś c i skoro ty lk o spełnia ona trz y zasadnicze w y m o g i: je s t w zajem na, bezsporna i w y m agalna.
Tym czasem M in is te rs tw o S karbu zarządzeniem z dnia 27 Iip c a 1946 r. (O k ó ln ik N r. 439 — Dz. Urz: M in . Sk. N r.
15/46, poz. 186) o g ra n ic z y ło m ożność po trą c e n ia w ie rz y te l
ności p o d a tn ik ó w w o be c S karbu Państwa ty lk o do ty c h w ie rz y te ln o ś c i, k tó re w y m a g a ln e są w obec w ładz, p o s ia d a ją c y c h o tw a rte k r e d y ty w C e n tra ln e j K się go w ości M in i
sterstw a Skarbu, w izbach sk a rb o w y c h lu b w urzędach skarb ow ych.
Zaśw iadczeń in n y c h w ła d z i urzę d ó w w ładze skarbow e n ie będą h o n o ro w a ły , gdyż ja k dotychczas p ra k ty k a w y kazała, w ładze, k tó re w y s ta w ia ły zaśw iadczenia s tw ie rd z a jące is tn ie n ie w ie rz y te ln o ś c i wobeę S karbu Państwa, n ie . tro s z c z y ły się o przekazanie ty c h sum urzędom skarbow ym , k re d y t zaś prze zna czony na spłatę ty c h w ie rz y te ln o ś c i, co do k tó ry c h zo s ta ły w y s ta w io n e zaśw iadczenia, z u ż y w a ły n ie je d n o k ro tn ie na inne cele, prze suw ają c przez to gospo
da rkę poza ra m y przyznanego te j w ła d z y k re d y tu .
W ła d z e skarbow e w stosunku do ty c h w ła d z i urzędów poza pisem ną in te rw e n c ją nie m o g ły ro z w in ą ć żadnej egze
k u ty w y celem zm uszenia ic h do u re g u lo w a n ia zobow iązań p o d a tk o w y c h osób, k tó r y m w y d a ły zaśw iadczenia.
W z w ią z k u z tym,. M in is te rs tw o S karbu u s ta liło nastę
p u ją c y try b postępow ania:
W ład ze i urzę dy asygnujące, zobow iązane do w y p ła ty p o d a tn ik o w i w ie rz y te ln o ś c i w obec S karbu Państwa mogą na je go żądanie w y s ta w ić zaśw iadczenie stw ie rdza jące :
1. is tn ie n ie , bezsporność i w ym a g a ln o ść w ie rz y te ln o ś c i p o d a tn ik a w obec S karbu Państwa,
2. n a z w is k o i im ię w ie rz y c ie la S karbu Państwa, 3. sumę w ie rz y te ln o ś c i i datę je j pła tn o ś c i.
4. ty tu ł w ie rz y te ln o ś c i.
5. ok re ś le n ie ty tu łu budżetow ego, z któreg o ma być asy- g n o w a n y w y d a te k (Część budź., D ział, R ozdział, Pa
ragraf),
6. w yszcze g ó ln ie n ie zaleg łości p o d a tn ik a , k tó ra ma być p o k ry ta w ie rz y te ln o ś c ią .
7. ośw iadczenie w ła d z y asyg nu jące j, że suma określona w zaśw iadczeniu przekazana zostanie u rz ę d o w i s k a r
bow em u n ie z w ło c z n ie po u z y s k a n iu k re d y tu .
Po o trz y m a n iu k re d y tu w ła d z a asyg nu jąca p o w in n a przede w s z y s tk im p o k ry ć w y d a tk i z t y tu łu w y d a n y c h za
świadczeń.
Je że li w ładza tego nie u c z y n i w ciągu 6-ciu m ie się cy licząc*o d d a ty w y s ta w ie n ia zaśw iadczenia, w ładze skarb ow e u p ra w n io n e będą do za b lo ko w a n ia k re d y tu o tw a rte g o danej w ła d z y a s y g n u ją c e j w do tyczącym ty tu le b u d że to w ym i do p o k ry c ia p re te n s ji S karb u Państwa z ty tu łu zobow iązań p o d a tk o w y c h p o d a tn ik a , k tó re m u w ładza asyg nu jąca w y dała w spom niane zaświadczenie.
W ś w ie tle przedstaw ionego try b u po stępo w a nia nasu
wa się pow ażne zastrzeżenie co do po dstaw p ra w n y c h tego ro d z a ju ograniczeń w zaliczen iu w ie rz y te ln o ś c i p o d a tn ik ó w w obec S k a rb u Państwa.
W p o s ta n o w ie n ia c h bo w iem d e k re tu o zobow iązaniach p o d a tk o w y c h w spom nianego og ran iczen ia n ie m ożna się d o pa tryw ać. N ie słu szn ie zatem ogranicza się w pra w a ch ty c h zaintere sow a nych , k tó r z y na p o dstaw ie d e k re tu o zo
bow ią zan ia ch p o d a tk o w y c h m ogą zgłaszać sw e w ie rz y te l
ności ró w n ie ż w obec in n y c h w ła d z celem u w z g lę d n ie n ia ic h przez w ładze skarbow e p rz y w z a je m n y m rozliczeniu.
N a d to osoby te, d zia ła ją ce w d o b re j w ierze, p o s k ła d a ły odnośne w n io s k i ro z lic z e n io w e a na skute k sprzecznego z praw em og ran iczen ia ic h w ie rz y te ln o ś c i narażone są z ty . tu łu n ie u w z g lę d n ie n ia w n io s k ó w na zapłatę w y s o k ic h d o d a tk ó w za zw łokę.
Jest zatem konieczną i p iln ą in te rw e n c ja odnośnych w ładz sam orządow ych i z w ią z k ó w w k ie ru n k u u c h y le n ia sprzecznych z praw em ograniczeń.
mgr Z. M .
380
-Poradnik księgowego
K orekta zysków za rok k a le n d a rzo w y 1945 z tytułu przeszaco w an ia rem anentów
Zarządzenie M in is tra S karb u w spra w ie w y k a z a n ia n ie w s p ó łm ie rn e g o dochodu i p rzyzn an ia z tego ty tu łu u lg i p o d a tk o w e j w p o d a tk u do cho do w ym od różn ia w zakresie p o p ra w e k czystego z ysku za r. k a le n d a rz o w y 1945 na skuitek przeszacow ania re m a ne ntów dw a p o dstaw ow e zagadnienia:
1. re w iz ję w y c e n io n y c h re m a ne ntów to w a ro w y c h w b i
lansie otw a rcia ,
.2. re w iz ję w y c e n io n y c h po zostałych rem a ne ntów to w a ro w y c h z b ila n s u o tw a rc ia 1945 w k o ń c o w y m bilansie.
A n a liz a pierw szego p u n k tu w y ja ś n ia , że w s z e lk ie to w a ry w ło żo n e w p rz e d s ię b io rs tw o w d n iu je go o tw a rc ia na le ży w y c e n ić po ów czesnej cenie ry n k o w e j. Jeżeli sto s o w a liśm y staw kę niższą od nadanego zarządzeniem po
lecenia, o trz y m a m y d y fe re n c ję , k tó ra poprzez zw iększenie w a rto ś c i p ie rw o tn e j to w a ró w z je d n e j, stW orzy nam z d ru g ie j s tro n y p rz e c iw s ta w ie n ie po s tró n ie p a s y w ó w w fo rm ie re z e rw y p o d nazw ą ..Różnice z .przeszacow ania zapasów z bilan su o tw a rc ia 1945 r."
W z w ią z k u z p o w yższym nasuwa się słuszne p yta n ie , czy np. p rz y ję te przez p rz e d s ię b io rs tw o ito w a ry p o n ie m ie c kie, zapłacone na po dstaw ie oszacow ania przez ów czesny T. Z. P. ¡(obecnie O k rę g o w y U rząd L ik w id a c y jn y ) po cenie niższej od cen y ry n k o w e j po dpadają ró w n ie ż pod ten p u n k t.
Zarządzenie b liż e j te j spra w y nie w y ja ś n ia . Lo gicznie je d na k rozu m ują c w ie m y , że p ra w ie żadne ze z n a jd u ją c y c h się w ob ręb ie naszego w o je w ó d z tw a p rz e d s ię b io rs tw nie p o sia dało w ła s n y c h to w a ró w sprzed 1. 9. 1939. Te bow iem z o s ta ły przez oku pa nta sprzedane, a w ic h rnieisce zostały porzucone to w a ry nie m ie ckie . Z ty c h przeto p rz y c z y n k u pion e to w a ry p o n ie m ie c k ie po cenie niższej od ry n k o w e j p o d le g a ją ró w n ie ż przeszacow aniu.
N a ty m m ie js c u p o d k re ś lić n a le ż y m ię d z y in n y m i k w e stię stoso w an ych m n o ż n ik ó w , k tó re od p ie rw s z y c h m ie s ię cy ub ie g łe g o ro k u u le g a ły c ią g łe j zm ianie. I dziś je s z cze zdarzają się tego ro d z a ju fa k ty , że m im o u s ta le n ia p o czątko w o m no żnika 6-c io k ro tn e g o , podw yższa się go do n o rm w spółczesnych, zwłaszcza je ż e li należność dotąd nie została ure gu low an a.
W reszcie zarządzenie M in is te rs tw a S karbu p o c z y n iło w y ra ź n ie to rozg ran iczen ie c y tu ją c , że odnośnie m a ją tk u śtałego prze szaco w an ie d o ty c z y w y łą c z n ie m ie n ia sta n o w iącego w łasność p o d a tn ik a sprzed 1. 9. 1939 u. T e j u w a g i nie z n a jd u je rtiy iprzy o m a w ia n iu w s ta w io n e j w a rto ś c i to w a ró w w b ila n s ie o tw a rc ia 1945 r., lecz o g ó ln ie .„p o c h o d z ą cych z re m a ne ntów oszacow anych do b il. otw . 1945“ . A za
tem m ogą to być to w a ry pochodzenia w łasnego sprzed 1.
9. 1939 r., ja k ró w n ie ż n a b y te przed otw a rc ie m , w zg lęd nie
Przedsiębiorstwa i zajęcia
IV 38. Lakiernictwo.
L a k ie rn ic tw o pow ozów , m e b li i m e ta li M . P. 1945).
39. M alarstw o.
M a la rz e z w y k li, d e k o ra c y jn i, k o ś c ie ln i, te a tra ln i, w y ró b re k la m , k le ja rz e , pobielacze, z a k ła d y ochronnego m a lo w a n ia żelaza przed rdzą. (M. P. 1945 r.).
40. Mosiężnictwo.
P atrz u w a g i p o d „G ra w e rs tw o ".
41. M ularstw o.
Patrz u w a g i pod „K a m ie n ia rs tw o ".
W y k o n y w a n ie ro b ó t b e to n o w y c h i ob ram ie ń cem ento
w y c h o k o ło grobów , n a le ż y tra k to w a ć ja k o rzem iosło, a m ia n o w ic ie ja k o m u la rs tw o w zg l. rze źb ia rstw o lu b s z tu k a to r- stw o, zależnie od ro d z a ju w y k o n y w a n y c h robót.
W y k ła d a n ie ścian oraz p o d łó g : cegłą, ozdobną o k ła d z i
ną, p ły tk a m i z k a m ie n ia sztucznego, te rra k o to w y m i, g la z u ro w a n y m i oraz w s z e lk im g o to w y m m a te ria łe m p ro d u k c ji fa b ry c z n e j sta n o w i jt. zw. w y p ra w ę ścian oraz p o d łó g , m a
ją cą na celu ic h w y k o ń c z e n ie i zabezpieczenie od w p ły w ó w atm o s fe ry c z n y c h i in n y c h , a zatem ja k o czynność zw iązana z w y k o ń c z e n ie m ro b ó t m u la rs k ic h , w c h o d z i w zakres rze
m io s ła m u la rskie g o . Ż e lb e tn ic tw o ró w n ie ż w ch o d zi w dzie
dzinę rzem iosła m u la rs k ie g o . (lustr.).
42. Perukarstwo.
Patrz uwagi pod „Fryzjerstwo".
w d n iu o tw a rc ia po cenie^ niższej od ceny ry n k o w e j. T o w a ry p o n ie m ie c k ie na byte drogą kupna w te rm in ie p ó źniejszym , w zg lęd nie co do k tó ry c h dotąd nie n a s tą p iło ostateczne u z g o d n ie n ie ceny nabycia, a b y ły w p o sia dan iu p rz e d s ię
b io rs tw a w c h w ili o tw a rc ia i u le g ły lu b u le g a ły sto p n io w e m u zużyciu do p ro d u k c ji albo zo s ta ły sprzedane, podpadają an alogicznie p rze szaco w an iu na ceny ry n k o w e .
D ruga re w iz ja w y c e n io n y c h rem anentów , w spom niana na po czątku n in ie js z e g o a rty k u łu je s t a k tu a ln a wówczas, je ż e li n ie z u ż y te w zg lę d n ie niesprzedane to w a ry w y c e n ili
śm y po cenie niższej od ceny ry n k o w e j. P ostępow anie ta k ie je s t konieczne i dostatecznie zrozum iałe.. O ile z je dn ej s tro n y k o rz y s ta m y z m o ż liw o ś c i u s ta b iliz o w a n ia w a rto ści p o c z ą tk o w e j s k ła d n ik ó w m a ją tk o w y c h w o p a rc iu o ceny ry n k o w e , to dla zachow ania ró w n o w a g i te same zasady w yp ad a stosować w k o ń c o w y m spra w o zdan iu ra c h u n k o w ym . G d y b y ś m y za c h o w a li w b ila n s ie k o ń c o w y m niższe ceny na pozostałe to w a ry , w ów czas niesłusznie ob n iżo n y b y łb y cz y s ty zy s k za d a n y ro k gospodarczy.
Ponadto na p o d k re ś le n ie zasług uje jeszcze je d n a u w a ga. Przeszacowanie według cen zakupu odnosi się jedynie ściśle do tych cen, w których nastąpiło zużycie lub sprze
daż danego tow ary. W ty m ¿ elu o ka zu je się ja k o p o d k ła d m a te ria ło w y je d y n ie k a rto te k a m agazynow a, lu b księga to w a row a , k tó re ja k o je d y n e s y g n a liz u ją zużycie lu b zbycie poszczególnych ro d z a jó w to w a ró w , ty m b a rd z ie j, że cen y za
k u p u k s z ta łto w a ły się w poszczególnych m iesiącach różnie.
W p rz y to c z o n y m p rz y k ła d z ie p rze pro w ad zon ej k o r e k ty uw zg lę d n io n o tow a r, w s ta w io n y do b ila n s u o tw a rc ia w w y sokości zł 60.000,— , k tó r y o d p o w ia d a ł w ty m sam ym o k re sie z ł 140.000,— ceny zaku pu rynko w e go.. P rzy dalszym założeniu, że to w a r u le g ł zuż y c iu w okre sie p ie rw s z y m , stan p o c z ą tk o w y to w a ró w w y k a z u je na po dstaw ie osobi^ago w y k a z u różn icę ceny ry n k o w e j i w s ta w io n e j do b ila n s u otw .; u ja w n ia m y n ie w s p ó łm ie rn y dochód p rz e d s ię b io rs tw a o z ł 80.000,— . O tę o sta tn ią sumę ¡um niejszono zatem w d ru g im ze sta w ie n iu c z y s ty zysk, w y k a z u ją c w b ila n s ie zam k n ię c ia w p a syw a ch o d p o w ie d n ią rezerw ę z ty tu łu przesza
cow an ia rem anentów .
P rzy z b y c iu re m a ne ntów ¡początkow ych w późniejszych m iesiącach 1945 r. należy dodatkowo dołączyć odpowiednie zestawienie, z którego w yn ikałab y ilościowa *i wartościowa sprzedaż z uwzględnieniem dla celów porównawczych ceny nabycia i ceny rynkow ej. W s z e lk ie przeprow adzone zm ia ny muszą znaleźć podstaw ow e op arcie o p ra w id ło w e k s ię g i h a nd low e p rze d się b io rstw a . mgr M . N ow icki.
Z e s la w ie n ia ta b e lko w e , pa trz str. 381.
n ależą ce do rzem iosła
43. Piekarstwo.
W y p ie k cha ł i m acy je s t w. zasadzie ta k samo rzem io
słem w ro z u m ie n iu art. 142 p ra w a przem., ja k w y p ie k Chle
ba, bu łe k , s tru c li it p . ; zaro bko w e tru d n ie n ie się je d n a k w y p ie k ie m mac ¡wyłącznie w okre sie ż y d o w s k ic h ' ś w ią t W ie l
k a n o c y będzie m ia ło n a jc z ę ś c ie j c h a ra k te r ubocznego za
tru d n ie n ia zaro bko w eg o i ja k o ta k ie będzie podpadało pod p o ję c ie prze m ysłu, do k tó re g o p o s ta n o w ie n ia u s ta w y prze
m y s ło w e j nie m a ją zastosow ania. (In s tr.).
O ile lo k a l, w k tó ry m w yjpie ka się mace we w sp om n ia
n y m okre sie ś w ią t, je s t przeznaczony rzec z y w iś c ie w y łą c z nie do w y p ie k u m a c y (żaden in n y w y p ie k w lo k a lu tym nie o d b yw a się), natenczas do lo k a lu teg o m a ją zastosow anie ty lk o ogólne p rz e p is y san itarn e. Do w y tw ó r n i ty c h stosują się s a n k c je ka rn e z art. 34 rozp. Prez. Riz. z dnia 22. .3. 1928
£ o dozorze nad a rty k u ła m i ż y w n o ś c i i p rz e d m io ta m i u ż y t
ku, Dz. U. N r 36, poz. 343. (Instr.).
W y p ie k w a fli J o p ła tk ó w n a le ż y w zasadzie do rze
m io sła p ie k a rs k ie g o ; często je d n a k ^ w y tw ó rc y w a fli nie będą p o d le g a li przepisom o do w odzie u z d o ln ie n ia , g d yż na o g ó ł w y tw ó rn ie w a fli są prow adzone sposobem fab ryczn ym . (Instr).
W y p ie k ob w a rza n kó w , chleba razowego, w e s tfa ls k ie g o , sucharków , w y ró b m aka ron ów . (M. P. 1945 r.).
à
381
--
382
-Koszty własne jako kontrola gospodarki przedsiębiorstw
R a c jo n a ln ie ob licza ne k o s z ty w łasne prz e d s ię b io rs tw a m a ją za zadanie u ja w n ia ć zawczasu b łę d y i niedom agania, , ja k ie zachodzą w p ro d u k c ji, zakupach, sprzedaży i w ogóle w c a ły m o rg a n izm ie prze dsiębiorstw a . P ra w id ło w y system k a lk u łf f ^ i k o s z tó w w ła s n y c h je s t k o n tro lą dz ia ła ln o ś c i, daje p o d sta w y do a n a liz y w y d a tk ó w i usu w a nia ź ró d e ł m a rn o traw stw a .
Dochodow ość p r o d u k c ji zależy od p rz e w y ż k i ceny sprze-
• dażnej nad k o s z ta m i w ła s n y m i. Z tego ty tu łu ra c jo n a ln h m etoda u s ta la n ia ścisłego kosztu w łasne go w in n a u ja w n ia ć * stale i n ie z w ło c z n ie s y tu a c ję , w ja k ie j p rze d się b io rstw o się z n a jd u je i daw ać rea ln e p o dstaw y do niezw łocznego rea go w an ia k ie ro w n ic tw a p rz e d s ię b io rs tw we w ła ś c iw y m k ie ru n k u na zm niejsze nie kosztó w w łasnych.
P row adzenie p rz e d s ię b io rs tw a w ym a ga c ią g łe j, jasnej i d o k ła d n e j c h a ra k te ry s ty k i e ko no m iczne j w s z y s tk ic h p ro cesów w y tw ó rc z y c h oraz d o k ła d n e j k o n tro li s k u tk ó w sto
sow an ych m etod zarządzania, m a ją c y c h na celu osiąganie na jw yższe go w y n ik u użytecznego p rz y ja k n a jn iższym n a k ła d z ie kosztów .
Stąd ja s n o ,w y n ik a potrzeba posiadania w każdym prze d
s ię b io rs tw ie cią głe go o b razu c y fro w e g o , ilu s tru ją c e g o prze
p ły w w y d a tk ó w przez poszczególne d z ia ły p rz e d s ię b io rs t
wa.
S tosunek zatem c a łk o w ite j sum y k o sztó w do ilo ś c i p ro d u k c ji (czy usług ) je s t ty m w s k a ź n ik ie m ekonom icznego pro w a dzen ia zakładu.
Ta c a łk o w ita suma k o sztó w m u s i być je d n a k ro z c z ło n kow ana n a szereg p o z y c y j, k tó re u ła tw iły b y rozpoznanie w p ły w u n a jro z m a its z y c h c z y n n ik ó w te c h n ik i i o rg a n iz a c ji na ic h w ysokość.
K la s y fik a c ja s k ła d n ik ó w k o sztó w w ła s n y c h m usi zatem b yć dostosow ana ściśle do c h a ra k te ru danego p rz e d s ię b io r
stw a i je go pro cesó w w y tw ó rc z y c h , oraz c z y n n ik ó w , k tó re m ają w p ły w na w ie lk o ś ć w y d a tk ó w .
O gó lne zasady, na k tó r y c h w in n a op ie rać się k a lk u la c ja k o sztó w w p rz e d s ię b io rs tw ie , są na stępujące:
a) stóp ień za tru d n ie n ia p rz e d s ię b io rs tw a p rz y u w z g lę d n ia n iu w ie lk o ś c i k o s z tó w w ła s n y c h poszczególnych w y ro b ó w ,
,b) k o s z t czasu z a tru d n ie n ia prz e d s ię b io rs tw a n ie ty lk o rz e c z y w is ty , ale i t. zw. „ o b lic z e n io w y “ uza le żnio ny
od m ie js c a p ra c y , >
c) kos z t s tan ow iska pra cy, c z y li poszezególnych dzia
łó w ,
d) a m o rty z a c ja m ie js c p ra c y , p ro c e n ty od k a p ita łó w (nie ty lk o po życzon ych, ale i w ła sn ych ),
e) ścisła zgodność w iążąca w z a je m n ie rach un ek k o s z tó w W łasnych z księ go w ością.
S top ień z a tru d n ie n ia , c z y li s to p i« ! w y k o rz y s ta n ia u rz ą dzeń prze d się b io rstw a w y w ie ra znaczny w p ły w na w a h a n ie się w y s o k o ś c i kosztu w y tw a rz a n ia .
K o s z ty bezpośrednie m a te ria łó w i ro b o c iz n y oraz in ne k o s z ty p ro p o rc jo n a ln e zw iązane bezpośrednio z w y tw a rz a niem w a h a ją się w ścis ły m zw ią z k u z w ie lk o ś c ią p ro d u k c ji (usług).
K o s z ty stałe, ja k ie p o w s ta ją w k a żd ym p rz e d s ię b io rs tw ie , a w y n ik a ją c e z samego fa k tu is tn ie n ia je go , n ie zależą od stopnia za tru d n ie n ia i ob cią ża ją je d n o s tk ę w y ro b u w w ię k szym łu b m n ie js z y m s top niu w zależności od tego, ja k a je s t w y tw ó rc z o ś ć p rze dsiębiorstw a . Stąd w y n ik a potrzeba usta le n ia w zo rcow e go s top nia z a tru d n ie n ia w da nym okre sie czasu, c z y li stanu n o rm aln eg o w ja k im dane p rz e d s ię b io r
stw o w in n o pra cow ać w is tn ie ją c y c h w a ru n k a c h . W s z e lk ie o d c h y le n ia od tego stanu p o n iż e j lu b p o w y ż e j ustalonego w zorca p o w o d u ją w z ro s t lu b spadek k o s z tó w stałych .
W z ro s t k o sztó w s ta ły c h na je d n o s tk ę w y ro b ó w po stę
p u je w szybszym te m p ie p rz y spadku w y tw ó rc z o ś c i, a n i
ż e li ic h spadek p rz y w z ro ś c ie p ro d u k c ji.
Zasada ta w y ja ś n ia dostatecznie s k u tk i nied ocen ia nia w p rz e d s ię b io rs tw ie na w e t stosu nkow o n ie w ie lk ic h o d c h y le ń p r o d u k c ji in m in u s od w zorca, n a to m ia st prze ce n ia n ia na dm ierne go w z ro s tu p r o d u k c ji ponad ten w zorec. M a to
ogrom ne znaczenie, szczególnie w ty c h ga łę ziach p rz e m y słu, gdzie k o s z ty stałe s ta n o w ią znaczne p o z y c je w całości k o sztó w w łasnych .
Każda czynność o d b yw a się w czasie, k tó r y d la da ne j fu n k c ji w n ie z m ie n n y c h w a ru n k a c h je s t sta ły . W d z is ie j
szych dążeniach ra c jo n a ln e g o zo rg a n izo w a n ia p rz e d s ię b io r
stw a c z y n n ik czasu o d g ry w a d o n io s łą rolę.
U stalen ie najlepszego czasu w y k o n a n ia w o p a rc iu o zasadę ja k na jw yższe go w y n ik u p r z y ja k n a jn iż s z y m n a k ła
dzie w s z e lk ic h ś ro d k ó w (a w ię c i czasu trw a n ia ) sprowadza zagadnienie do w yzn acza nia w z ro rc ó w czasu, n a po d s ta w ie k tó ry c h k ie ro w n ic tw o p rz e d s ię b io rs tw a o rie n to w a ło b y się o s to p n iu w y k o rz y s ta n ia zakładu.
Is tn ie ją c e pra w o zależności m ię d z y sum ą n a k ła d u ś ro d k ó w w y tw ó rc z y c h a p ro d u k c ją w je dn ostce czasu pociąga za sobą konieczność u w z g lę d n ie n ia w k a lk u la c ji kosztów w łasnych , k o s z tu straconego czasu, c z y li kosztu, ja k i po no si n ie p ro d u k c y jn e p rz e d s ię b io rs tw o p rz y n ie w y k o rz y s ta n iu urządzeń bądź p rz e k ro c z e n iu w z o rc ó w cżasu, u w z g lę d n ia ją c w ła ś n ie te m ie js c a pra cy, k tó re to n ie w y k o rz y s ta n ie sp o w o d o w a ły. (Zdolność w y tw ó rc z a całości ja k i poszczegól
n y c h sta n o w is k p ra c y w da nym p rz e d s ię b io rs tw ie odnosi się zawsze do pewnego okre su czasu: g o d zin y, d n ia , m ie s ią ca, ro k u i t. p.).
•
K oszt sta n o w iska p ra c y , u w z g lę d n io n y w p o w yższych rozw ażaniach ma jeszcze do d a tko w e , n ie m n ie j ważne, znaczenie, b o w ie m o rie n tu je k ie ro w n ic tw o , gdzie m ia n o w i
cie k o s z ty p o w s ta ją i ja k .się k s z ta łtu ją w stosunku do c a ł
k o w ite j sum y k osztó w . To t. zw. u m ie js c a w ia n ie kosztów d a je c h a ra k te ry s ty k ę gospodarczości poszczególnych d z ia łó w p rz e d s ię b io rs tw a o rie n tu ją c , ja k ie n a le ż y p rz y jm o w a ć m e to d y i ja k re g u lo w a ć p rz e p ły w y k o s z tó w w dążeniu do ic h zm niejszenia.
U w z g lę d n ia n ie a m o rty z a c ji m ie j^ : p ra c y (stano w isk w y tw ó rc z y c h ) uzu pe łnia p e łn y obraz ko s z tu stan ow iska p ra cy.
P rz y jm o w a n ie o p ro c e n to w a n ia k a p ita łó w n ie t y lk o p o życzonych, ale i w ła s n y c h je s t słuszne z tej ra c ji, że k a p ita ł w ła s n y u lo k o w a n y w p rz e d s ię b io rs tw ie p o w o d u je r y z y k o na ró w n i z k a p ita lis tą pożyczającym prze d się b io rstw u .
W z g lę d y b u c h a lte ry jn e , k tó re m a ją na w id o k u o tr z y m y w a n ie c y fr o g ó ln y c h dla c e ló w b ila n s o w y c h oraz zy s k ó w lu b strat, muszą ulec r e w iz ji w celu s k o o rd y n o w a n ia k a lk u la c ji k o s z tó w w ła s n y c h z o g ólną ra c h u n k o w o ś c ią p rz e d s ię b io rs tw a przede w s z y s tk im w k ie ru n k u uzg od nie nia kont, szczegółow ych, oraz sh a rm o n iz o w a n ia obliczeń, k tó re d a w a ły b y je d n o lity obraz ra c h u n k o w y .
W y n ik i o b licze ń k o s z tó w w ła s n y c h o trz y m u je k ie r o w n ic tw o p rz e d s ię b io rs tw a co p e w ie n, dłuższy lu b k ró ts z y o kre s czasu, celem w ię c w y p e łn ie n ia lu k w czasie oraz o rie n ta c ji cod zie nne j, system k o s z tó w w ła s n y c h m u s i być u z u p e łn ia n y ra p o rta m i spra w o zdaw czym i (s ta ty s ty c z n y m i), o b e jm u ją c y m i w a żnie jsze p o z y c je rozch od ów i w p ły w ó w .
Z e s ta w ie n ia k o s z tó w w ła s n y c h i s tatystyczn e w in n y b y ć p ro w a d z o n e (obok po s ta c i c y fro w e j) w grupach z b io ro w y c h m etodą gra ficzną , co znacznie u ła tw ia o rie n ta c ję w prze biegu z ja w is k .
T a k p o ję te zasady o b lic z a n ia k o sztó w w ła s n y c h stan o
w ią ra c jo n a ln y system d a ją c y w sw o im w y n ik u :
1. o s ta te czn y koszt w ła s n y je d n o s tk i w y ro b u dla ce
ló w po znania ró ż n ic y m ię d z y ceną sprzedażną a p o n ie s io n y m i k o s z ta m i ja k o k r y te r iu m zysku.
3. k o n tro lę p ro d u k c ji i g o s p o d a rk i p rz e d s ię b io rs tw a w e w s z y s tk ic h je g o działa ch w p o s ta c i jasnego o b ra zu c y fro w e g o p rz e b ie g u k o s z tó w w e w s z y s tk ic h fazach p ro d u k c ji, obciążenia koszta m i poszczegól
n y c h s ta n o w is k p ra c y , ic h w y d a jn o ś c i, w y k o rz y s ta n ia czasu itd . T a k i system u ła tw ia pro w a dzen ie p rze d się b io rstw a , 'dając ła tw o z ro z u m ia łą analizę p ro d u k c ji, u m o ż liw ia ją c n a ty c h m ia s to w e rea go w an ie na niepożądane z ja w is k a oraz stosow anie m etod zarządzania zm ierzające do e ko no m iczne j gospo da rki.
inż. J e rz y W ito w s k i.
- m - W lw ifo m o ic l rdiw c i k o m u n ik a ty t
D Z IE Ń „KUPCA POLSKIEGO" — 3 G R U D N IA R E M A N E N T Y R U C H O M O Ś C I P O N IE M IE C K IC H W ie lk o p o ls k i Z w ią z e k Zrzeszeń K u p ie c k ic h w Poznaniu
zw ra ca się n in ie js z y m z apelem do w s z y s tk ic h Zrzeszeń o od po w ie dn ie uczczenie dnia 8 g ru d n ia ja k o „ D N IA K U P C A P O LS K IE G O " przez z org an izow an ie obchodów p rz y s to s o w a n y c h do lo k a ln y c h w a ru n k ó w i m o żliw o ści.
N ie s u g e ru je m y Zrzeszeniom ja k ie g o ś je d n o lite g o sche
m atu obchodów , lecz o d w o łu je m y się do in d y w id u a ln e g o po d e jścia poszczególnych Zrzeszeń w v celu u p a m ię tn ie n ia tego dn ia w Ich k ro n ic e .
G d y b y ta k w a ru n k i lo k a ln e , ja k i m o ż liw o ś c i org a n iza c y jn e nie p o z w a la ły na urządzenie obchodów , n a le ż a ło b y zw o łać w d n iu ty m z fb ra n ie w s z y s tk ic h c zło n kó w , na k tó ry m w yg ło szo n o b y o d p o w ie d n i referat. Referat, ta k i je s t ju ż w p rz y g o to w a n iu przez N a czelną Radę Zrzeszeń K u p ie c k ic h i zostanie Panom p rz e s ia n y n a ty c h m ia s t po
o trz y m a n iu z W a rsza w y. ,
W zw iązku z zapowiedzianą „ D A N IN Ą " na cele za
gospodarowania Ziem Odzyskanych uważalibyśm y, odpo
wiednie postawienie tego zagadnienia w dniu tym — w cza
sie obchodu wzgl. na zebraniu za celowe. , O p rz e p ro w a d z o n y c h obchodach, zebraniach itp.. p ro s im y p o w ia d o m ić W lk p . Z w ią z e k Zrzeszeń K u p ie c k ic h w Poznaniu.
SPRZEDAŻ T O W A R Ó W ZE S K ŁA D N IC O KRĘG O W EG O URZĘDU L IK W ID A C Y J N E G O N A Z IE M IA C H O D Z Y S K A
N Y C H / *
D e pa rta m ent A p ro w iz a c ji i H a n d lu M in is te rs tw a Ziem O d zyska nyh p o d a ł do w iadom ości, że w S kładach O k rę -, g o w y c h U rzę d ó w L ik w id a c y jn y c h na teren ie Z iem O dzyska
n y c h z n a jd u ją się w iększe ilo ś c i — prze w a żnie uszkodzo
n y c h — różnego ro d z a ju to w a ró w .
M in is te rs tw o Z iem O dzyska nych, k ie ru ją c się nie ty le w y łą cznie m o ty w e m fis k a ln y m , ile raczej chęcią dostarczenia na ry n e k zd a tn ych do u ż y tk u to w a ró w , dlatego zam ierza dokonać w y p rz e d a ż y to w a ró w nie bezpośrednio do rą k kon sum e ntów , lecz p rz e d s ię b io rc o m fach ow ym , k tó r z y up rzed nio d o p ro w a d z ilib y odnośne to w a ry do zdatności u ż y tk o w e j.
N a p o dstaw ie po rozu m ien ia osiąg nię te go z G łó w n y m Insp ektorem S p e cja ln e j A k c ji L ik w id a c y jn e j' M in is te rs tw a Z iem O dzyska nych p ró b n e ro z ła d o w a n ie s k ła d n ic O k rę g o wego U rzędu L ik w id a c y jn e g o (O. U. L. w Gorzowie n /W . od
będzie się w środę, dnia 4-go grudnia 1946 r.).
U stalono p u n k t zbo rczy w E kspo zyturze P oznańskiej Iz b y P rz e m y s ło w o -H a n d lb w e j w . G orzow ie, u l. J a g ie łły 108 — tele fon 159, godz. 9,30 rano, skąd p rz y je z d n i udadzą się do s k ła d n ic O .U. L., gdzie n a stąpi p rz e g lą d 're m a n e n tó w , po czym ic h sprzedaż.
W godzinach w ie c z o rn y c h odbędzie się w m ie js c o w y m O. U. L, zebranie k u p ie c tw a ta k m ie jscow eg o ja k i przyjezdnego, celem o m ó w ie n ia m e to d y dalszych pra c roz- sprzedaży rem a ne ntów w p o zo sta łych skła d n ica ch O. U. L.
na Z ie m ia ch O dzyska nych. Zaznacza się, że w skła dn icach O. U. L. w G orzow ie z n a jd u ją się następujące g ru p y to w a row e :
1. zd e ko m p le to w a n y sprzęt ra d io w y ,...
2. k ilk a s e t p ia n in i fo rte p ia n ó w w stan ie na o g ó ł w y m a g a ją c y m napraw ,
3. w iększa ilo ś ć zegarów szafkow ych.
4. o k o ło 100 z d e k o m p le to w a n y c h m aszyn do szycia, 5. sprzęt k a n a liz a c y jn o -in s ta la c y jn y .
Sprzedaż ty lk o za g o tó w k ę ; rów nocześnie u d z ie la się zezw oleń na w y w ó z do w o je w ó d z tw cen tra ln ych.
Iz b y P rze m ysło w o -H a n d lo w e będą w y d a w a ły zaintere- • sow anym u d a ją c y m się do G orzow a zaśw iadczenia, s tw ie r
dzające, iż dana firm a je s t w Izbie zare je stro w a n a i na le ży do Zrzeszenia.
G łó w n y Inspektorat, S p e cja ln e j A k c ji L ik w id a c y jn e j uprzedza, że dążąc do c a łk o w ite j lik w id a c ji s k ła d n ic O. U.
L. w G orzo w ie może zarządzić sprzedaż n ie k tó ry c h grup to w a ro w y c h p a rtia m i, ab y zapobiec p o zostan iu na składzie sztuk w y b ra k o w a n y c h .
m gr T. W .
W m agazynach c e g ie ln i w P rz y g o rz u gm. N o w a Ruda p o w ia t K ło d z k o są rozm a ite re m a n e n ty ruchom ości p o n ie m ie c k ic h ja k różnego ro d z a ju i w ie lk o ś c i tu b k i cynow e, papierow e, p u d e lk a m e ta lo w e o k ią g łe ró żn ych 'w ie lk o ś c i
„F o rm a lin ", p r z y k r y w k i do p u d e łe k „F o rm a lin ", b a ń k i b la szane z p rz y k ry w k a m i (pocynkow ane) o p o je m n o ś c i 30 i 35 litr ó w , p u d e łk a blaszane p o dłużne , p u d e łk a te k tu ro w e , p ie c y k i żelazne, a m p u łk i szklane, s ło ik i szklane, fla s z k i, g ą sio ry, ta lk , p ro s z k i niew iad om eg o rodzaju, jo d y n a skaw alona.
W y ż e j podane p rz e d m io ty są w du żych ilościach.
In fo rm a c ji zaintere sow a nym u d z ie la Izba Przem .-Han- d lo w a w Poznaniu (p o k ó j 12) w e d łu g szczegółowego spisu otrzym anego z G łów nego In s p e k to ra tu S p e c ja ln e j A k c ji L ik w id a c y jn e j M in . Z iem O dzyska nych, p rz y czym zaznacza się, że Izba p ró b e k ani w z o ró w nie posiada.
W w y p a d k a c h k o n k re tn y c h chęci ku p n a zaintereso
w a n i m ogą się udać w p ro s t do Gl. Insp. Specj. A k c ji L i- k w id a c . M in . Z. O. w e W ro c ła w iu , ul. K o ściu szki 14, celem u zyska nia m o ż liw o ś c i o b ejrzenia to w a ró w .
K O M IS O W E H U R T O W N IE SOLI
•
W zw ią z k u z re o rg a n iz a c ją sprzedaży soli uru cho m ion o na obszarze w o je w ó d z tw a poznańskiego następujące k o m isow e h u rto w n ie soli:
1. Komisowe hurtownie prowadzone przez „Społem":
1. Chodzież, 21. O stró w ,
2. C zarnków , 22. Piła,
3. Gniezno, 23. Poznań, •
4. G orzów , 24. R aw icz,
5. G ostyń, 25. R y p in Lubuski,
6, G ubin, 26. S k w ie rz y n a ,
7. Jarocin, 27. S trzelce K ra iń s k ie ,
8. K alisz, 28. Szam otuły,
9. Kępno, 29. Środa,
10. K olo, 30. Śrem,
11. K onin, 31. S ulęcin, •
12. K o ś c ia n , 32. Ś w iebodzin,
13. Krosno, 33. T rzcian ka,
14. K ro to szyn , 34. T urek,
15. Leszno, 35. W ą g ro w ie c ,
16. M ię d z y c h ó d , 36. W o ls z ty n ,
17. M iędzyrzec, 37. W rześnia,
18. M o g iln o , 38. W schow a,
1 9. N o w y T om yśl, 39. Z ie lo n a Góra,
20. O b o rn ik i, 40. Żnin.
2. Komisowe hurtownie prowadzone przez Państwową Centralę Handlową:
1. G orzów , 2. K alisz, 3. Poznań, 4 ..Z ie lo n a -G ó ra .
P R Z Y J M O W A N IE I W Y M IA N A U S Z K O D Z O N Y C H B IL E TÓ W N . B A N K U POLSKIEGO
B ile ty ba nkow e podarte, skle jan e, zabrudzone lu b w in n y sposób uszkodzone w s to p n iu u n ie m o ż liw ia ją c y m ro z
różn ie nie szczegółów ry s u n k u nie m a ją ch a ra k te ru p ra w n e go środ ka płatniczego.
Uszkodzone w s k u te k n o rm aln eg o zużycia b ile ty b a n ko w e , je ż e li nie w y k a z u ją b ra k u w ię c e j n iż 40% jło w ie rz - c h n i b ile tu i po sia dają:
a) p rz y p o d w ó jn e j n u m e ra c ji b ile tu je de n num er, ozna
czenie s e rii ora z — ¡przy b ile ta c h z p o d p is a m i — je d e n z podpisów ,
b) p rz y p o je d y n c z e j n u m e ra c ji b ile tu co n a jm n ie j tr z y ., c y fr y num eru, oznaczenie s e rii i je d e n p o d p is albo c z te ry c y fr y n u m e ru oraz w s z y s tk ie po dp isy, są w ym ieniane bez żad nych o g ran iczeń i p o trą ce ń przez o d d z ia ły N a ro d o w e g o B anku P o ls k ie g o oraz k a s y urzę dó w s k a rb o w y c h i p o czto w ych , ja k ró w n ie ż jirz y jm o w a n e p rz y w s z e lk ic h w p ła ta c h przez o d d z ia ły N a ro d o w e g o Banku P olskiego oraz w s z y s tk ie k a s y ¡państwowe.
■Bilety s k le ja n e m ogą b y ć w y m ie n ia n e bądź p rz y jm o wane p rz y w p ła ta c h ty lk o w te d y , je ż e li sk ła d a ją się z czę
ści s ta n o w ią c y c h p ie rw o tn ą całość i poza ty m o d p o w ia d a ją w a ru n k o m w y ż e j w sp om n ian ym .
B ile ty bankow e, nie o d p o w ia d a ją c e ty m w a ru n ko m , bę
dą w y m ie n ia n e je d y n ie za każdorazową zgodą zarządu N a-
-
384
-rodow ego B ap ku Połdkiego, o ile zw racający, się o w y m ia n ę u s p ra w ie d liw i dostatecznie, że uszkodzenie n a s tą p iło z p rz y czyn od nieg o nieza leżn ych.
P rz y w y m ia n ie tego ro d z a ju b ile tó w p rz y s łu g u je N a ro dow em u B a n k o w i P olskie m u pra w o p o trą c e n ia k o s z tó w p o r
ta, k o re sp o n d e n cji i k o s z tó w d ru k u b ile tu .
R Z E C Z O Z N A W C A Z D Z IE D Z IN Y PRZEMYSŁU C H E M IC ZN E G O .
Z godnie z art. 4 pkt. 7 Rozp. Prez. R. P. z dn ia 15. 7.
27. r. o Izbach P rz e m y s ło w o -H a n d lo w y c h oraz § 24 cz II s ta tu tu Iz b y P rz e m y s ło w o -H a n d lo w e j w Poznaniu, z a p rz y siężony został dn ia 16 hm. ob. inż. A n to n i S w in a rs k i zam.
w Luboniu, ja k o rzeczoznawca w d zied zinie p rze m ysłu che
m icznego. organicznego i nieorganicznego.
Pocztówki świąteczne
g w i a z d k o w e o pięknych motywach
K a l e n d a r z e
. bloczki, terminowe, agendy, ścien
ne i kieszonkowe na rok 1 9 4 * 2
p o l e c a
Wielkopolska Hurtownia Papieru i Baterie!. Piśmiennych
i I J.Cieśliński iS ka
W ł l p P O Z N A Ń , Mielżyńsklego 18 — Tel, Najkorzystniejsze źródło zakupu!
Spółka z o. o.
Teł. 39 62
I I I M A S Z Y N Y I I I
DO PISANIA, LICZENIA
P O W I E L A C Z E , A R T Y K U Ł Y B I U R O W E
S p rs c d o i
K . KOCHANOWICZ i Ska
Poznań, Plac Wolności 13 (obok 3 Maja) — Teł. 11-13
F>EREW*fy
W o j d y M d ł o ń s k i e
IE a im ie w ic z a
W Ń A I M I L S Z C P O D A R K I
Opł. pocztowa niszczona ryczałtem
Adres dla zwrotu: Adm inistracja „Tygodnika Go
spodarczego" Księgarnia W ila k ; Poznań Kantaka 10
Księgarnia W ł. Wilak
Poznań, K a n ta ka 10
Telefon 44-40 P.K.O. nr V-4085
poleca
cena B a rc iń s k i — P odstaw y e k o n o m i k i ... z ł 120 C y p ria n — F o to g ra fia m a ło o b r a z k o w a ... . 100 D a w id o w ic z — N a u k a o m u z y c e ... „ 130 H ry n ie w ie c k i — K r ó tk i z a rys p ó ls k ie g o pra w a
.up adłościo w e go oraz p o ls k ie g o pra w a o postę
p o w a ń ! u k ł a d o w y m ... „ 100 H o w o rk a — K r ó tk i zarys zobow iązań . . . „ 100 J o n s ik — J a k sporządzić testam ent „ 100 K o z ło w s k i —. P ro b le m a ty k a G osp oda rki p la n o w e j . ,, 40 L e w a n d o w s k i — C hem iczna an aliza ja k o ś c io w a . ,, 300 L e w a n d o w ski — Foto - R e c e p ty ... w dru ku Leszczyski — G eograficzne p o d s ta w y P olski współę,.
czesnej ...„ 4 0 L u to s ła w s k i — P rz y k ła d o rg a n iz a c ji zakład u prze
m ysło w eg o ... 480 M ie łc a rz e w ic z — P odatek od w yn a g ro d ze ń . . . ,, 30 M ilo b ę d z k i — Z ie m ia L u b u s k a ... „ 2 5 N ik o d y m o w a — W z o ry m atem atyczne . . . .
N ik o d y m o w ie « — W stę p do ra c h u n k u różn iczko w eg o P e re tia tk o w ic z — P aństwo w spółczesne „ 250 P e re tia tk o w ic z — P odstaw ow e p o ję c ia pra w a a d m i
n is tra c y jn e g o . . . w d ru k u P e re tia tk o w ic z — W s tę p do n a u k p ra w n y c h . w d ru k u P rzepisy o dostaw ach i ro b o ta ch na rz^cz S karbu
P a ń s t w a ... „ 7 5 P o ra d o w ski — A k u s ty k a m uzyczna . . . . P o ra d o w ski — N a u k a h a r m o n i i ...
R ocznik A k a d e m ii H a n d lo w e j w Poznaniu Rok 1945 i 1945/46 ... 250 R y te l — T eore tyczne p o d s ta w y o rg a n iz a c ji
Dę nabycia w e większych księgarniach.
K S I Ą Ż K I
p o l e c a
najpiękniejszym podarkiem gniazdkowym Książki u: wielkim wyboize
dla dzieci, młodzieży i starszych
Księgarnia | Skład NutF e B i h s C l F M I L S K S POZNAŃ, ulira Podgórna nr 10
B t ŁJ R H Z ł
Krzesła gięte, Meble szkolne
Poznańska centrala m m .. KOitiECznY
Przedstawicielstwa fabryczne POZNAŃ, ul. 27 Grudnia 5, tel. 39-71
O głoszenia p rz y jm u je dia in s ty tu c ji i p rz e d s ię b io rs tw p a ń s tw o w y c h oraz firm p o zo sta ją cych pod zarządem państw o' w y m ,,P. A. P." Polska A g e n c ja Prasowa, Poznań, Sew. M ie lż y ń s k ie g o 8 — te le fo n 42-63.
Redakcja: Izba Przemysłowo-Handlowa w Poznaniu, ulica M ickiew icza 31 Tel.: 78-62, 23-65, 23-66
Ogłoszenia przyjmuje „PAR“ Polska Agencja Reklamy Pr. Krajna — Spadkobiercy Poznań, ul. Pr. Ratajczaka 7 — Telefon 30-80 i oddz. Kraków, Rynek Gł. 46 — Tel. 503-66 — Bydgoszcz, Al. 1 Maja 16 Tel. 17-66 — Toruń, ul. Mostowa 38.
Adm inistracja: Księgarnia W ila k Po- znań, ul. Kantaka 10 — Tel. 44-40 Konto P .K .O . — V - 4085
Cena n u m eru 15,— zł, pre nu m erata kw artaln ie 100,— zł
Odbito czcionkami D rukarni W yd aw niczej Fr. K rajne Sp. z o. o., Poznań, ul. Strzałowa 2a K
