C >M «ł 10.'
I Z B Y P R Z E M Y S Ł O W O - H A N D L O W E J W P O Z N A N I U
O rg a n p u b lik a c y jn y Wojewódzkiego Wydziału Aprowizacji i Handlu, Wojewódzkiego Wydziału Przemysłowego, Izby Przemysłowo-Handlowej i Izby Rzemieślniczej w Poznaniu
Rok II 2 lutego 19 4 6 Nr 5
Znaczenie
P rzeżyw am y w obecnym okresie tru d n o ś c i w fu n k c jo n o w a n iu źró d e ł pra w a publicznego, w z w ią z k u z czym pozo
r u j e fala zarządzeń, nakazów i zakazów , nie zawsze m a ją cych op arcie w w y ra ź n y m prze pisie u s ta w y czy d e k re tu lecz p rz y b ra n y c h o g ó ln ie w form ę ta k pow szechnie zna
m y prze to za rzecz ze w szechm iar pożądaną poddać zagadnienie to rozw ażeniu.
Praktyka administracyjna
P ra k ty k a a d m in is tra c y jn a częstokroć z n a jd u je sw ój w y raz w o k ó ln ik a c h i in s tru k c ja c h ; je ż e li o k ó ln ik i ście śnia ją granice sw obodnego uznania lu b p rze kszta łca ją je w uzna
nie o zakresie s krę p o w a n ym — w ów czas m oc ob ow iązu ją ca ty c h w skazań n ie będzie b u d z iła głębszych zastrzeżeń; nie ma b o w ie m zasadniczych przeszkód p ra w n y c h , ażeby fo r m u ło w a n ie gra nic „sw obodnego u zn a n ia " nie m og ło się od
b y w a ć drogą w skazań in s tru k c y jn y c h . W ta k ie j in s tru k c ji P rzejaw ia się wówczas zakres w ła d z y „d e le g a c y jn e j", prze
kazanej przez ustaw ę organom a d m in is tra c ji.
N a db udo w ą będzie tu ta j — ia k zresztą na k a żd ym p o lu norm — k o n tro la ju r y s d y k c y j
na, czy i w ja k im zakresie granice swobodnego uznania zo
s ta ły przekroczone, czy in te n c ja usta w od aw cy n ie została prze
inaczona lu b w ręcz zniw eczona Przez na dużycie sw obodnego u- znania.
Inaczej, gdy p ra k ty k a ad
m in is tra c y jn a w ręcz przeczy w y ra ź n y m przepisom ustaw y, 2 Y w y k ra c z a ona poza ram y ustaw ow e i gdy nie uznaje pra w je d n o s tk i, b ro n io n y c h przez po sta n o w ie n ia ustaw y.
akim w skazaniom p r a k ty k ’ ad
m in is tra c y jn e j każda ju r y s d y k cja oczy w iś c ie o d m ó w i m ocy pra w n e j.
O g ó ln ie ju ry s d y k c ja słusz-
*re zup ełnie nie s taw ia na je d n y m po ziom ie o b o w ią z u ją c y c h prze pisów z p ra k ty k ą a d m in i
stra c y jn ą , k tó rą z w y c z a jn ie k ie ru ją się w ładze i urzędy, a k tó ra tw o rz y w skazania będące nie ty lk o pouczeniam i czy zalece
niam i, lecz posiadające naw et
okólników
m oc ob ow iązującą. W a żn ym je s t ty lk o to, k to w danym p rz y p a d k u je s t adresatem no rm y, stw orzo ne j przez p ra k ty k ę .
W y tw o re m p r a k ty k i je s t ru ty n a urzędnicza oraz pew ne schem aty i w z o ry postępow ania; te wskazania, s fo rm u ło w a ne częstokroć w o k ó ln ik a c h i in s tru k c ja c h , w iążą organa w ła d z y . D la o b y w a te li nie m a ją one z- p u n k tu w id z e n ia pra w n ego , żadnego znaczenia; je ż e li o d p o w ia d a ją ustaw ie, d e k re to w i czy rozporządzeniu, to n ie tw o rz ą p ra w n ie nic now ego; je ś li na tom ia st n ie są z n im i zgodne, w ów czas nie mogą w iązać o b y w a te li.
W obec k o n tro li ju r y s d y k c y jn e j żadna p ra k ty k a sprzecz
na z ustawą, nie będzie się m ogła ostać. Stąd też m y ln e je s t za p a try w a n ie n ie k tó ry c h w ładz a raczej organów , ja k o b y w b ra k u szczegółowego u n o rm o w a n ia danej s p ra w y przez ob ow iązu ją ce przepisy, lu k a taka m ogła b y ć w y p e łn io n a przez p ra k ty k ę ; b ra k rozporządzeń w y k o n a w c z y c h -— w y ja ś n ia ją c y c h nie ma istotn ego znaczenia, je ż e li ustaw a czy de kret mogą b y ć same ja k o ta k ie w y k o n y w a n e .
Ina czej oczyw iście ma się rzecz, je ż e li ustaw a czy de
k re t uzależnia w ła ściw o ść i try b po stępo w a nia od bliższego usta
le n ia przez rozporządzenie w y konaw cze.
•
Zwyczajowe prawo administracyjne
P rzy rozw aża niu tego zagad
n ie n ia na le ży m ieć na uwadze g a tu n ko w ą wagę nakazu p ra w nego.
P ra k ty k a a d m in is tra c y jn a o d zw ie rcie d la się nie ty lk o w pisa n ych w skazaniach o k ó ln i
kó w , re s k ry p tó w czy in s tru k c y j:
zdarza się ró w n ie ż często, iż pe
wna je d n o lito ś ć postępow ania, uśw ięce nie p e w n y c h sposobów schem atycznych d z ia ła n ia , tw o rz y sposób po stępow ania, obo
w ią z u ją c y try b e m p rz y z w y c z a je nia .
Zachodzi p y ta n ie , czy ta k w y tw o rz o n e z w y c z a jo w e pra w o a d m in is tra c y jn e może b y ć uto ż
samiane z pisaną no rm ą us ta w y a da le j, czy może ją zm ieniać lu b na w e t uchylać?
W iększość znanych d o k try n p ra w n y c h stanowczo ni« p rz y
W niniejszym numerze:
Znaczenie o k ó ln ik ó w — N a d z w y c z a jn y podatek od w zbogacenia w o jen ne go — K o s z ty podróży, służbowe, re p re ze n ta cyjn e a po d a te k od w y n a g ro dzeń — Spis. p rz e d m io tó w — K alendarz p o d a tk o w y —• Z w o ln ie n ia n ie k tó ry c h p rz e d s ię b io rs tw od p rz e ję c ia na w łasność Państwa — Z apo trzebo w a
n ie na surow ce — U w a g i dot. prac b ila n s o w y c h — K o m u n ik a ty
W najbliższych numerach:
Co podlega p o d a tk o w i o b rotow em u — U w id a c z n ia n ie cen — Spis p rz e d m io tó w — K sięgowość w p rz e d s ię b io rs tw ie d e ta lic z n y m — Prasa zagra
niczna.
Stałe działy:
Skarbowość — Księgowość — Pieniądz i kredyt — Sprawy socjalne — Kom unikacja — Ustawodaw
stw o handlowe — Adm inistracja prze m ysłow a — Przemysł — Rzemiosło — Handel
(je ś li n ie je s t w yra ze m w o li n a jw y ż s z y c h org a n ó w p a ń s tw o w ych ), tw o rz y się zawsze ty lk o po średnio i. ró w n o le g le z n o r
mą pisaną.
W p ra w ie a d m in is tra c y jn y m , gdzie pierw sze ństw o usta
w y je s t g łó w n y m w s k a ź n ik ie m p ra w o rz ą d n e j k o n s tru k c ji — tru d n o p rz y ją ć , iż b y p ra w o zw y c z a jo w e , w y tw o rz o n e przez p ra k ty k ę , m og ło rościć pre te n sje do sam oistnej k w a lifik a c ji ź ró d ła p ra w a publiczne go ; w zakresie a d m in is tra c ji znacze
nie zw ycza ju, ja k o tw o rz y w a sam oistnego, o d g ry w a rolę n a jz u p e łn ie j n ik łą . Rzecz ma się inaczej, je ś li rozw ażać będziem y sposób postępo w a nia tw o rz ą c y stałą ju ry s - pru de ncję . N ie w ą tp liw ie orze cznictw o może b y ć tw o rz y w e m prze kszta łca n ia no rm y ; ale w te d y ju ż nie m am y do c zynien ia z no rm ą z w ycza jow ą, p o w sta ją cą przez p rz y z w y c z a je n ie lu b przez w zg ląd na is to tn ą czy rzekom ą k o nieczność.
O g ó ln ie o rze czn ictw o e u ro p e js k ie k o n s e k w e n tn ie odm a
w ia z w ycza jo m a d m in is tra c y jn y m ja k ie jk o lw ie k m ocy w ią żącej w stosunku do je dn ostek. N ie m ożna je dn akże za
przeczyć, iż s ta n o w isko a d m in is tra c ji p rz y c z y n ia się n ie k ie d y do osłab ien ia s k u tk ó w p ra w n y c h , u s ta lo n y c h przez ustawę. W p ra w d z ie p ra k ty k a a d m in is tra c ji nie je s t ró w n o znaczna z praw em z w y c z a jo w y m ; jedn akże gdy ludność przez d łu g i okres czasu znosi p ra k ty k ę , gd y orze cznictw o sądowe lu b a d m in is tra c y jn e je j p u n k t w id z e n ia aprobuje, w ów czas w y tw o rz y ć się może stan rzeczy, k o lid u ją c y w p ra w d z ie z no rm ą praw ną, to le ro w a n y wszakże w rze czy
w isto ści. T o le ro w a n ie przez la t k ilk a d z ie s ią t pew nego sta
n u rzeczy w y tw a rz a w ko ń cu niem ożność z m ia n y p ra k ty k i, u s ta lo n e j przez a d m in is tra c ję ; orzeczenie sądowe, k tó re b y osłabioną w ten sposób norm ę p ra w n ą c h c ia ło .na now o p o w o ła ć do życia, s p o tk a ło b y się napew no z pow ażnym sprzeciwem . Stąd też b y liś m y niera z ś w ia d ka m i, ja k u p o r
czyw e s ta n o w isko a d m in is tra c ji p rz e ła m y w a ło m oc usta w y.
Rodzaje i znaczenie okólników
Dochodzące nas nieraz in te rp e la c je i a rg u m e n ty w k w e s tii m o c y o b o w ią z u ją c e j i znaczenia o k ó ln ik ó w są ze wszech- m ia r godnym u w a g i w yra ze m trudn ości, na ja k ie n a p o ty k a nasz, będący w okre sie o d bu do w y, system p ra w n y , nie- p rz e p ra c o w a n y s iłą rzeczy przez te o rię i na de r często n ie w ła ś c iw ie ro z u m ia n y przez p ra k ty k ę .
Czym w is to c ie swej je s t tzw. o k ó ln ik ? Pismo okó ln e m ożna zd e fin io w a ć ja k o zarządzenie w ła d z y w yższej (prze
w ażnie na czelnej) o cha rakterze o tw a rty m lu b też po ufnym , k ie ro w a n e do org a n ó w p o d w ła d n y c h , a dotyczące bądź to sposobu stosow ania no rm p ra w n y c h przez te w ładze w sto
sunku do z aintere sow a nych je dn ostek, bądź też k w e s tii o r
g a n iz a c y jn y c h i w e w n ę trzn ych .
O g ó ln ie b io rą c o k ó ln ik i m ożem y p o d z ie lić na;
1. in te rp re ta c y jn e ,
2. re g u lu ją c e s p ra w y o znaczeniu o g ó ln y m lu b zasadni
czym, zaw iera ją ce w szczególności in s tru k c je co d o p o
p e w n y c h s tosu nków lu b z ja w is k , 3. techniczne i k a n c e la ry jn e ,
4. sam oistne, no rm ują ce pra w a i o b o w ią z k i o b y w a te li; tego ro d z a ju o k ó ln ik i oczy w iś c ie w ych od zą ju ż poza granice na kreślone dla dzia ła n ia o k ó ln ik a w ścis ły m tego słow a znaczeniu.
Jeżeli o k ó ln ik ma m ieć m oc rozporządzenia, je ż e li dla je d n o s tk i m ają w y n ik a ć z niego pra w a i o b o w ią z k i, to n a le ż y zastosować do niego p rz e p is y dotyczące rozporządzeń.
N ie ma on m ocy p ra w n e j rozporządzenia, je ż e li n ie odpo
w ia d a zasadom, k tó re pra w o p rz e p is u je dla w y d a w a n ia ro z porządzeń, w szczególności, je ż e li nie został ogłoszony w sposób p ra w e m p rze pisany dla rozporządzeń.
T ej m o cy p ra w n e j b y n a jm n ie j nie nabiera, ja k się to nieraz p rz y jm u je , przez ogłoszenie w „D z ie n n ik u U rzę do
w y m " w ła d z y naczelnej odnośnego resortu.
K o n s ty tu c ja z 17 m arca 1921 r. nie zna in s ty tu c ji o k ó l
n ik a k ie d y nakazuje, iż „rozp o rzą d ze n ia w ła d z y , z k tó ry c h w y n ik a ją p ra w a lu b o b o w ią z k i o b y w a te li, m a ją m oc obo
w ią z u ją c ą ty lk o w te d y , gd y zo s ta ły w yd a n e z upow ażnien ia u s ta w y i z p o w o ła n ie m się na n ią ." N a d to k o n s ty tu c ja w y raźnie od różn ia „rozp orzą dzen ia w y k o n a w c z e " od „za rzą dzeń, ro zka zó w i zaka zów ” . W żad nym je d n a k p rz y p a d k u n ie m ożna się w p o s ta n o w ie n ia c h k o n s ty tu c ji doszukać m oż
liw o ś c i nało żenia na o b y w a te la o b o w ią zkó w , nie o p a rty c h na us ta w ie (dekrecie) lu b rozporządzeniu.
W ty m m ie js c u p rz y p o m n ie ć trzeba, iż rozporządzenie P rezydenta o w y d a w a n iu D z ie n n ik a U sta w z dnia 23 g ru dnia 1927 r. stan ow i, że w D z ie n n ik u U staw w in n y b y ć ogłoszone „ . . . rozporządzenia R ady M in is tró w i poszczegól
n y c h M in is tró w , o ile sta n o w ią o g ó ln ie o p ra w a ch lu b obo
w ią z k a c h o b y w a te li i są w yd a n e z u p ow ażnien ia u s ta w y oraz z p o w o ła n ie m się na n ią ".
W ład za idąc po li n ii w y g o d n ie js z e j dla siebie, w y d a je o k ó ln ik u z u p e łn ia ją c y czy w y ja ś n ia ją c y przepis u s ta w y lub rozporządzenia, nie stosując fo rm y , ja k ą p ra w o prze pisuje dla rozporządzeń; je ż e li z o k ó ln ik a tego w y n ik a ją pra w a czy o b o w ią z k i dla je dn ostek, to o c z y w is tą je s t rzeczą, iż w is to cie sw ej m am y tu do c z y n ie n ia z obejściem przepisu o spo
sobie w y d a w a n ia rozporządzenia. C h oćb y n a w e t o k ó ln ik ta k i og ra n ic z a ł przyznaną w ła d z y swobodę uznania, o g ra n i
czenie to p o w in n o w każd ym razie nastąpić w fo rm ie ro z
porządzenia, in acze j b o w ie m o k ó ln ik , będący w stosunku do rozporządzenia norm ą niższą, fa k ty c z n ie zm ienia ustaw ę lu b rozporządzenie.
Jeże li no rm y, zaw arte w akta ch u sta w od aw czych lub rozporządzeniach nie w ys ta rc z a ją , m ożna je uzu pe łnić n o w y m i a k ta m i usta w o d a w c z y m i lu b n o w y m i rozporządze
n ia m i. W ten to sposób m ożna b y u n ik n ą ć tw o rz e n ia s y stem u o k ó ln ik ó w , s ty liz u ją c ja sno i stosując zgodnie z p o czuciem praw a, u s ta w y i rozporządzenia.
M g r, Z. M ie lc a rz e w ic z
Nadzwyczajny podatek od wzbogacenia wojennego
Szczegółowo o m ó w iliś m y spraw ę tego p o d a tk u w n u m erze 3 „T y g o d n ik a G ospodarczego" z ro k u 1945. ^Ponieważ obecnie w ładze skarb ow e p rz y s tą p iły do po stępo w a nia zdą
żającego w k o n s e k w e n c ji do u s ta le n ia k w o t p o d a tk o w y c h przez k o m is je o b y w a te ls k ie , p o d a je m y p o n iż e j w yso kość staw e k p o d a tk o w y c h .
Stawki podatkowe
P od atku n ie p o b ie ra się, je ż e li w zbogaceńie w o je n n e nie przekracza k w o ty 100.000,— zł.
P rzy w zbogaceniu w o je n n y m p rze kra cza ją cym k w o ty 100.000,— zł p o d a te k w y n o s i:
Ponad 100.000 — 250.000,— zł — 15% p o d s ta w y opodatk.
„ 250.000 — 500.000,— z ł — 20%
„ 500.000 — 1.000.000,— z ł — 35%
„ 1.000.000 — 2.000.000,— z ł — 50%
„ 2.000.000,— z ł 75%
P odatek na le ży w y m ie rz a ć w ten sposób, ab y ze w zb o
gacenia w o je n n e g o wyższego stop nia — po p o trą c e n iu p o
d a tk u n ie zostało m n ie j, niż zostaje z na jw y ż s z e j sum y wzbogacenia w o jen ne go bezpośrednio niższego stop nia po p o trą c e n iu p o d a tk u na ten stop ień przypadającego, np.;
a) p rz y po dstaw ie o p o d a tk o w a n ia 102.000.— zł, po da te k w y nosi ty lk o 2.000,— z ł (kw o ta 100.000,— z ł je s t w o ln a od p o d a tk u );
b) p rz y po d s ta w ie o p o d a tk o w a n ia 530.000,— zł, po da te k w y n o s i ty lk o 130.000,— (po p o trą c e n iu p o d a tk u — 530.000 m n ie j 130.000 = 400.000 nie może zostać m n ie j niż po p o trą c e n iu p o d a tk u od k w o ty 500.000,— zł, t. j. 500.000,—
m n ie j 100.000,— = 400.000,— zł).
Przepadek opodatkowanego mienia
N iezap ła cen ie po da tku , w y m ie rz o n e g o w ostatecznym to k u in s ta n c ji, pociąga za sobą przepadek opodatkow anego m ie n ia na rzecz S k a rb u Państwa. Z tego w y ra ź n e g o przepisu w inni zainteresowani zdawać sobie sprawę, iż niezapłacenie podatku w przepisanym term inie powoduje przepadek całe
go opodatkowanego mienia, a nie tylko przepadek tej części m ajątku, odpowiadającej wysokości podatku.
- 35 -
Zbycie majątku podległego opodatkowaniu
Z bycie m a ją tk u , po dlega ją cego o p o d a tk o w a n iu w ca- W n ' e z w a ln ia z b y w c y od zapłacenia tego poclatku, na b yw ca zaś od po w ia da s o lid a rn ie ze zbyw cą za podatek, p rz y p a d a ją c y do z a p ła ty od nabytego m a ją tk u , w granicach w a rto ś c i tego m a ją tk u , je ż e li zachodzi uzasadnio
ne przypuszczenie, że na b yw ca w ie d z ia ł, że przedm iotem zbycia je s t wzbogacenie w ojenne.
Wyjaśnienia Izby Skarbowej w Poznaniu nasuwa
jące się przy wymiarze podatku od wzbogacenia
W z w ią z k u z w ą tp liw o ś c ia m i n a s u w a ją c y m i się p rz y w y m iarze p o d a tk u "od w zbogacenia w o jen ne go , Izba S karbow a Po p o ro z u m ie n iu się z O dd ziałem W o je w ó d z k im T ym czaso
wego Zarządu Państw ow ego w P oznaniu w y ja ś n ia o k ó ln i
k ie m z dnia 15 stycznia 46 r. L. W . II-6/62/46, co następuje:
h N a d w y ż k a w a rto ś c i m a ją tk u p o w s ta ła na skute k:
a) w y b u d o w a n ia przez oku pa nta na gru ntach poszcze
g ó ln y c h osób n o w y c h b u d y n k ó w m ie szka ln ych lub gospodarczych albo
b) w y k o ń c z e n ia i do prow adzenia przez oku pa nta do stanu u ż y w a ln o ś c i b u d y n k ó w , k tó re w d n iu 31 s ie rp nia 1939 r. z n a jd o w a ły się jeszcze w stanie s u ro w y m lub
c) rozb ud ow a nia i po w ię kszen ia przez oku pa nta ju ż is t
n ie ją c y c h b u d y n k ó w albo
d ) ulepszenie przez okupanta gospodarstw a rolne go przez d o k u p ie n ie m aszyn ro ln ic z y c h lu b in w e n ta rz a Jest m ajątkiem porzuconym w rozumieniu ustawy z dnia 6 m aja 1945 r. o m ajątkach opuszczonych 1 porzuco
nych (Dz. U. R. P. N r 17, poz. 97), za który obecny po
siadacz jest obowiązany zapłacić Skarbowi Państwa równowartość w gotówce. O koliczność,, że Tym cza
sowy Zarząd Państwowy dotychczas nie przystąpił do
re a liz o w a n ia om a w ia n ych na dw yżek, je s t w danym p rz y p a d k u bez znaczenia.
2. P rzydzielone prąez T ym czasow y Zarząd P a ń stw o w y m ie nie ruchom e nie je s t w łasno ścią posiadacza, lecz na raz'c je s t ono oddawane poszczególnym osobom t y lk o celem je go u ż y w a n ia na po dstaw ie u m o w y n a jm u bez pra w a własności..
3. P rzejęte po oku pa ncie zapasy to w a ró w i suro w có w p rz y należne do p rze dsiębiorstw , stan ow ią m a ją te k p o rzu co n y w ro zu m ie n iu w y ż e j p o w o ła n e j u s ta w y (za w y ją tk ie m to w a ró w i s u ro w c ó w ,-p o z o s ta w io n y c h w r. 1939 w prze d
s ię b io rstw a ch przez P olaków ). P rze d m io ty te, oraz ma
szyny, k tó r y c h zużycie przekracza 50 proc. ic h p ie rw o t
nej w a rto ś c i, ja k ró w n ie ż prz e d m io ty , uleg ają ce szyb
k ie m u zużyciu, T ym czasow y Zarząd P ań stw ow y oddaje poszczególnym osobom na w łasność, p rz y czym cenę sprzedaży ustala się na po d s ta w ie k o m is y jn e g o u s ta le n ia w a rto ś c i z r. 1939 w z ło ty c h lu b w m a rka ch n ie m ie c k ic h z czasów o k u p a c ji p rz y zastosow aniu m n o ż n ik a 6 do 15, w zależności od k o n k re tn y c h prz y p a d k ó w . 4. P ow iększenie przez zarządcę w a rto ś c i m a ją tk u p o n ie m ie c
kiego, ń ie p rzyd zie lo n e g o m u na w łasność przez T y m czasow y Zarząd P aństw ow y, w y g osp oda row ane z docho
dów, o s ią g n ię ty c h z tego m a ją tk u , je s t częścią skła d o w ą tego m a ją tk u i n ie na le ży do zarządcy, przeto n ie sta
n o w i dla niego w zbogacenia.
5. N a b y c ie w okre sie od 31 sie rp n ia 1939 r. do 30 czerw ca 1945 r. to w a ró w , s uro w có w , in w e n ta rz a ży w e g o lu b rą jirtw e g o itp . s tan ow i w zbogacenie w o je n n e stosow nie do prze pisów § 6 rozporządzenia w y k o n a w cze g o z dnia 27 czerw ca 1945 r. (Dz. U. R. P. N r 23, poz. 135).
W p rz y p a d k u tw ie rd ze n ia , że n a b yci» n a s tą p iło za fu n dusze uzyskane ze sprzedaży m a ją tk u , posiadanego przed 1 w rze śnia 1939 r., na płatniku ciąży obowiązek udowod
nienia związku między kupnem i sprzedażą tych przed
miotów majątkowych.
W . S.
Koszty służbowe i koszty podróży a podatek od wynagrodzeń
D e kret z dnia 18 sie rp n ia 1945 r. o p o d a tk u od w y n a grodzeń (Dz. U. R. P. N r 38, poz. 220) u c h y la ją c y z dniem 1 w rze śnia 1945 r. moc ob ow iązu ją cą prze pisów o p o d a tk u dochodow ym z Dz. Ii-g o (podatek od uposażeń) w p ro w a d z ił szereg in o w a c ji, m ię d z y in n y m i w p rz e d m io c ie opo
d a tk o w a n ia a co za ty m i w w y łą c z e n iu z o p od atkow ania kosztó w słu żbo w ych, prze ja zdów , diet, d o d a tk ó w reprezen
ta c y jn y c h it p . ; z u w a g i na to, iż do de k re tu tego n ie ukaza- 1° się jeszcze rozporządzenie w yko na w cze, nasuw a się siłą rzeczy o g ó ło w i p ra c o d a w c ó w i p ra c o b io rc ó w szereg w ą t
p liw o ś c i p rz y s toso w an iu (w y k o n y w a n iu ) poszczególnych po stano w ie ń dekretu, z k tó ry c h n a jb a rd z ie j is to tn e będą przedm iotem rozw ażań na łam ach „T y g o d n ik a ".
D e k re t o p o d a tk u od w yn a g ro d ze ń w p row a dza now e po- w yn ag rodze nia, będącego prze dm io tem op odatkow ania,
? h ° re skła d a Ją w s z e lk ie g o ro d z a ju św iadczenia w pie- z | tZa,ck w naturze, o trz y m y w a n e przez p ra c o w n ik a Y tu łu p e łn io n e j przez nieg o p ra c y ; do k a te g o rii ty c h w y - grodzeń zalicza się rów nie ż w sze lkie g o ro d z a ju św iad- r *jn ia w y p ła c a n e osobom należącym do skła d u zarządu, n ra w k 0 IuitetÓW nadzorczYch i k o m is y j re w iz y jn y c h osób te t u j 1 W e d łu g do tychczaso w e j p r a k ty k i na św iadczenia lm . a.c s i3 będą w szczególności:
rem enia. służbow e, d o d a tk i osobiste, d o d a tk i służbowe, ta n iie m y , czesne, ta k s y egzam inacyjne, pro- y jn e , w y n a g ro d z e n ia od sztuki, akordow e, żetonowe, p ro w iz je i w sze lkie in ne d o d a tk i, ja k ą k o lw ie k bądź nazwę m ające; w spom niane w y n a g ro d z e n ia uw ażać n a le ż y za pod- eg aJgce p o d a tk o w i od w yn ag rodze ń, bez w z g lę d u na to, czy zapew nione są w sumach z g ó ry u s ta n o w io n y c h (rocz
nie, m iesięcznie, ty g o d n io w o , dziennie), czy też o trz y m y wane w e d łu g no rm in n y c h (prze pisy służbowe, um ow y, z w y c z a je itp .), p rz y czym nazw a w y n a g ro d z e n ia oraz o k o liczność, czy p o bieran e w y n a g ro d z e n ie je s t związane z u p ra w n ie n ie m do e m e ry tu ry lu b nie, pozostaje bez zna
czenia.
Natom iast wynagrodzenie z tytułu najmu pracy, sta
nowiące świadczenia w yłącznie za w y n ik pracy albo za w ykonaną pracę, a nie w ytw arzające w czasie trw ania
p ra c y stosunku zależności od p ra c o d a w c y i w s k u te k tego nie pochodzące od służbodaw cy, należą do k a te g o rii do
chodów, p ły n ą c y c h z z ajęcia zaw odow ego lu b z a tru d n ie n ia o celach z a ro b k o w y c h i po dpadają pod do chód ze źród eł p o d le g a ją c y c h o p o d a tk o w a n iu p o d a tk ie m do cho do w ym z Dz. I-szego u s ta w y o p a ń stw o w ym p o d a tk u dochodow ym . A r t. 5 de k re tu o p o d a tk u od w yn ag rodze ń z w a ln ia od podatku:
a) zw roty kosztów służbowych, kosztów podróży oraz diet osobom za tru d n io n y m w służbie publicznej,
b) k w o ty w y p ła c a n e osobom z tru d n io n y m n ie w służbie p u b lic z n e j na koszty podróży (koszty przejazdów i diet).
ad a): Koszty osób, zatrudnionych w służbie publicz
nej.
D e k re t o p o d a tk u od w yn a g ro d ze ń n ie w p ro w a d z a w om a w ia n y m p rz e d m io c ie poza p o ję c ie m o g ó ln y m : „osób, z a tru d n io n y c h w służbie p u b lic z n e j" — b a rd z ie j is to tn y c h zm ian tak, że na og ół m ożna tu — n ie przesądzając oczy
w iś c ie po stano w ie ń m ającego się ukazać rozporządzenia w yko na w czeg o — op ierać się p rz y stoso w an iu om a w ia ne
go p o s ta n o w ie n ia d e k re tu na zasadach d o ty c z ą c y c h opo
d a tk o w a n ia w yn ag rodze ń w y p ła c a n y c h do d n ia 31 s ie rp n ia 1945 r.
T ak w ię c ta część uposażenia, k tó ra przeznaczona je s t na w y n a g ro d z e n ie k o s z tó w zw iązan ych z w y k o n y w a n ie m ob o w ią z k ó w służbow ych, n ie sta n o w i dochodu (w y n a g ro dzenia), podlegającego p o d a tk o w i, in n y m i sło w y , u osób z a tru d n io n y c h w służbie p u b lic z n e j, k tó ry m w y ra ź n ie p rzy
znano lu b eta to w o obliczo no pew ną sumę lu b ja k ą ś część uposażenia na p o k ry c ie kosztów służbowych — n ie w lic z a się do w yn ag rodze nia, po dlega ją cego p o d a tk o w i te j sumy lu b te j części uposażenia, bez w zg lę d u na to, czy p o d a tn ik zaoszczędził co z tych sum, czy nie.
Z w o ln ie n ie to d o ty c z y ró w n ie ż w y p ła c a n y c h tym że osobom ry c z a łtó w na koszty podróży, diet lub remuneracyj za podróże służbow e i za zastępcze czynności służbowe, spełniane poza siedzibą m ie js c a służbowego.
Idąc za duchem de k re tu o p e d a tk u od w yn ag rodze ń n a le ż y p rz y ją ć , iż z w o ln ie n ie to do ty c z y ć będzie rów nie ż ry c z a łtó w na k o s z ty po d ró ży, d ie t i in n y c h p o do bn ych w y nagrodzeń, p rz y z n a n y c h z kas p u b lic z n y c h tytułfem o d szkodow ania za spe łn ian ie o b o w ią z k ó w o b y w a te ls k ic h .
N a p o d k re ś le n ie zasług uje tu ta j zasada, iż w y d a tk i służbow e n a le ż y ty lk o w te d y o b lic z y ć i po trą c ić , g d y w y nagrodzenie służbow e na po d s ta w ie za w a rte j u m o w y m ie ści w sobie zarazem odszkodow anie k o sztó w służbow ych, bez w yra źne go ok re ś le n ia sum y przeznaczonej na te k o szty.
ad. b): K oszty osób z a tru d n io n y c h nie w służbie publiczn.
T u ta j d e k re t o p o d a tk u od w y n a g ro d z e ń w p row a dza zm ianę zasadniczą: u c h y la ob ow iązu ją ce do dn ia 31 s ie r
p n ia 1945 r. z w o ln ie n ie od op o d a tko w a n ia ta k ic h w y n a g ro dzeń, k tó re osoby za tru d n io n e n ie w służbie p u b lic z n e j, o trz y m a ły na k o s z ty służbow e t j. koszty, połączone z ich czynnościam i słu ż b o w y m i, a og ranicza z w o ln ie n ie do w y łączenia spod o p o d a tk o w a n ia je d y n ie k w o t, w y p ła c a n y c h tym że osobom na k o s z ty p o d ró ż y (tj. k o s z ty przejazdu i diet), je ż e li:
1) n ie prz e k ra c z a ją one fa k ty c z n y c h w y d a tk ó w p ra c o w n ik a , albo
2) n ie są w yższe od u s ta lo n y c h przepisam i u k ła d u z b io row ego p ra c y dla danego zawodu.
Do p k t. 1):
Ja k w y n ik a z p o stano w ie ń dekretu, z w o ln ie n iu p o d le ga ją k w o ty w y p ła c a n e na k o s z ty podróży, je ż e li n ie prze
k ra c z a ją one fa k ty c z n y c h w y d a tk ó w p ra c o w n ik a .
M ożna tu p rz y ją ć następujące z&sady postępow ania:
nasam przód w y s u w a , się tu k w e s tia prze prow adzenia t. zw.
do w odu fa k ty c z n e g o zużycia. W te j m ie rze w ła d za s k a r
bowa może (lecz n ie m usi!) — w każdym p rz y p a d k u żądać u d ow odn ie nia , ja k a część k w o ty , w y p ła c o n e j na k o s z ty podróży, została rzec z y w iś c ie zużyta na te koszty.
W ś w ie tle tej zasady, żądanie przez w ła d z ę skarbow ą w każd ym p rz y p a d k u do w o d ó w b y ło b y n ie w ła ś c iw e . W n ie k tó ry c h p rzyp ad kach w y s ta rc z y ć może ró w n ie ż w ia r y godne ro z lic z e n ie tj. s p e c y fik a c ja w y d a tk ó w , u m o ż liw ia ją c a n a le żytą ic h ocenę, ja k o w y d a tk ó w rze czyw iście i zgodnie z ic h przeznaczeniem po n ie sio n ych , p rz y czym ro z lic z e n ie to n ie k o n ie c z n ie m usi być p o pa rte dow odam i.
Często bo w ie m prze dłożen ie rach un ków , k w itó w it p „ ja k ic h w ładza skarb ow a żąda, nie je s t m ożliw e.
Stąd też w razie niem ożności prze dłożen ia na n ie k tó re w y d a tk i dow odów , w in n o b yć p rz y n a jm n ie j w y ja ś n io n e i podane, ile w y n o s iły poszczególne p o zycje , gdzie b y ły w y d a tk o w a n e itp., a to celem u m o ż liw ie n ia w ła d z y s k a r
bo w e j prze pro w ad zen ia k ry ty c z n e j oceny ic h w yso kości.
Je że li w te j m ierze n ie d o jd z ie do p o ro zu m ie n ia p o m ię d z y w ładzą skarb ow ą a p o d a tn ik ie m , w ów czas fa k ty c z ne u ż y c ie k w o t na k o s z ty p o d ró ż y nie może b y ć jeszcze dowodzone o p in ią zn a w c y (biegłego); ten środek d o w o d o w y je s t je d y n ie dopuszczalny w przyp ad kach, w k tó ry c h chodzi o usta le n ie p rz e c ię tn e j w y s o k o ś c i z w y c z a jn y c h w y d a tk ó w zw ią za n ych z podróżą służbową, na k tó ry c h p o k ry cie słu żyć ma ry c z a łt w po staci d ie t .
O b o w ią zu ją ce p rze p isy n ie znają ró w n ie ż dow odu w p o s ta c i p rz y s ię g i za in te re so w a n e j osoby.
W ła d z a skarbow a n ie może je d n a k pom inąć do w o du ze ś w ia d k ó w , o fia row ane go na ' fa k t po n ie sie n ia o k re ś lo n y c h kosztów , je ż e li prze dłożen ie ra ch u n kó w , k w itó w itp., Ja
k ic h w ła d z a skarbow a żądała, n ie je s t m ożliw e.
N a le ż y p rz y te j sposobności p o d k re ś lić , iż k o s z ty p o d ró ży i d ie ty (n a d w y ż k i k o s z tó w u trz y m a n ia ) w y p ła c o n e do
ry w c z o i spe cja lnie, ja k o z w ro t ju ż p o n ie s io n y c h przez p ra
c o w n ik a w y d a tk ó w w zw ią z k u z o d b y ty m i w y ja z d a m i słu ż
b o w ym i, mogą b yć uznane za w yn a g ro d ze n ie ze stosunku służbow ego, je ż e li w ładza skarbow a s tw ie rd z i, że z o ita ły one w y p ła c o n e bez uzasadnienia lu b w w y s o k o ś c i p rz e k ra czającej rzeczyw iste w y d a tk i. U ż y tk o w a n ie p rz y ty m sa
m ochodu przez p ra c o w n ik a d la ce ló w służbow ych, nie sta
n o w i części uposażenia.
Do p k t. 2):
Ze w szechm iar u ła tw io n ą staje się s y tu a c ja zarów n»
w ła d z y sk a rb o w e j ja k i p o d a tn ik a w przyp ad kach, w k tó ry c h k w o ty na k o s z ty p o d ró ży usta lan e są p o s ta n o w ie n ia m i u k ła d u (um ow y) zbioro w eg o p ra c y dla danego zaw odu;
odpadają w ów czas w s z y s tk ie te trudn ości, o k tó ry c h m ow a W yżej do p k t 1), a będące w y n ik ie m o b o w ią zku w ła d z y sk a rb o w e j badania, czy o trz y m y w a n e przez p ra c o w n ik a k w o ty ty tu łe m diet i z w ro tu k o s z tó w p o d ró ży nie o d biega
ją rażąco od fa k ty c z n y c h w y d a tk ó w i czy w s k u te k tego nie stanow ią dodatkow ego w yn agrodzenia.
K oszty (do da tki) re p re ze n ta cyjn e
W spom n ie ć tu w yp ad a o spra w ie tzw . d o d a tk ó w — k o sztów re p re z e n ta c y jn y c h u osób p ra w n y c h .
O tóż w p o ję c iu d o da tku rep reze ntacyjn eg o nie m ieści się — bez w y ra ź n e j w s k a z ó w k i w um o w ie stron —- prze
znaczenie d o da tku na u z u p e łn ie n ie w yn ag rodze nia.
Stąd też p rz y w y m ia rz e p o d a tk u dochodowego dla osób p ra w n ych , o p o d a tk o w a n y c h na zasadzie art. 21 u s ta w y o p a ń s tw o w y m p o d a tk u dochodow ym , w y d a tk i na re p re zentację, p o p a rte dow odam i, z k tó ry c h w y n ik a , iż są one zw iązane z osiąg nię cie m dochodu, zawsze będą uznaw ane za po trą c a ln e p rz y w y m ia rz e p o d a tk u dochodow ego dla d a nej osoby p ra w n e j i nie będą do licza ne do w yn a g ro d e n la osób, za po średnictw em k tó ry c h b y ły dokonyw ane.
Jeże li n a tom ia st n a 'u z a s a d n ie n ie ty c h w y d a tk ó w osoba p ra w n a posiada je d y n ie p o k w ito w a n ie osób, do rąk- k tó ry c h k w o ty przeznaczone na rep reze ntację zo s ta ły w y p ła cone, bez ro z lic z e n ia się ty c h osób z o trz y m a n y c h k w o t w sposób, k tó r y b y u m o ż liw ił ocenę ty c h w y d a tk ó w w ra m ach o d p o w ie d n ic h .p o s ta n o w ie ń u s ta w y o p o d a tk u docho
dow ym , wówczas u osoby p ra w n e j w y d a tk i te będą ró w n ie ż potrącalne, ale w ty m przp a d ku ja k o k w o ty przeznaczone na u z u p e łn ie n ie w y n a g ro d z e n ia osób, k tó ry m z o s ta ły w y p ła cone.
Rozliczenie, o k tó ry m w y ż e j m ow a, n ie k o n ie c z n ie m usi być popa rte dow o dam i. W ła d z a skarbow a p rz y jm ie je za w ia ry g o d n e i bez do w o d ó w w przyp ad kach, k ie d y rodzaj p rze dsiębiorstw a , c h a ra k te r p ro w a d z o n y c h in te resó w , w y
sokość dokon an ych o b ro tó w itp . u s p ra w ie d liw ia ją .w yso
kość d o k o n a n y c h w y d a tk ó w na rep reze ntację . U stalen ie p e w n y c h norm dla po trą c a ln o ś c i w y d a tk ó w re p re z e n ta c y j
n y c h n ie je s t m ożliw e . K ażd y poszczególny p rzyp a d e k p o w in ie n być in d y w id u a ln ie oceniany. D opuszczalne je s t ró w nież częściowe uznanie k w o t przeznaczonych na w y d a tk i reprezentacyjne.
Z d ru g ie j strony, okoliczność, że służbodaw ca uznał z u ży c ie w y p ła c o n y c h k w o t na k o s z ty re p re ze n ta cyjn e za ud o
w odnione, nie żądając w y lic z e n ia się, z a ła tw ia spraw ę ty lk o w stosunku m ię dzy n im a je go p ra c o w n ik ie m , ale n ie w ato- suku m ię d z y w ładzą skarb ow ą a p o d a tn ik ie m i b y n a jm n ie j nie przesądza k w a lif ik a c ji p o d a tk o w e j ty c h k w o t.
K w o ty , uznane u oso by p ra w n e j za po trą c a ln e ja k o w y d a tk i rep reze ntacyjn e, n ie są uzu p e łn ie n ie m w yn a g ro d ze n ia osób, do rą k k tó ry c h z o s ta ły w yp łaco ne .
N a to m ia s t k w o ty , k tó re p rz y w y m ia rz e p o d a tk u do cho
dowego dla osoby p ra w n e j n ie z o s ta ły uznane za w y d a tk i rep reze ntacyjn e, p o d le g a ją o p o d a tk o w a n iu p o d a tk ie m od w yn agrodzeń.
Mgr. Z. Mielcarzewicz
Jakie podatki płatne sq w lutym?
W m iesiącu lu ty m p ła tn e są następujące p o d a tk i;
1. Do d n ia 7 lu te g o 1946 r.
P odatek od w yn agrodzeń, 2. Do d n ia 25 lu te g o 1946 r.
Z a lic z k i m iesięczne na p o d a te k o b ro to w y , p rz y p a d a ją c e do uiszczenia od ob ro tó w , do k o n a n y c h w m iesiącu s ty c z n iu b. r. oraz
z a lic z k i m iesięczne na p a ń s tw o w y po da te k dochodow y, przyp ad ają ce do uiszczenia od dochodów , o s ią g n ię ty c h w m ie sią cu s ty c z n iu b. r.
3. Natychmiast
P odatki, k tó ry c h te rm in p ła tn o ś c i ju ż u p ły n ą ł w u b ie g ły c h m iesiącach. K w o ty p rzyp a d a ją ce do uiszczenia p o w in n i p ła tn ic y sam i o b lic z y ć i w p ła c ić do K a s y w ła ściw ego U rzędu Skarbow ego.
P od atki nieuiszczone w te rm in a c h u s ta w o w y c h stają się zaleg łościam i, k tó re zostaną przym u sow o ściągnięte w ra z z p rz y p a d a ją c y m i odsetkam i i k o szta m i egzeku
c y jn y m i.
37 -
W ykaz przedmiotów/ których okres zużycia nie przekracza pięciu lat
D ru k u je m y ciąg dalszy w y k a z u prze dm io tów , k tó re może płatnik p o trą c ić je dn orazo w o od dochodu:
3. in s tru m e n ty i p rz y rz ą d y p o m ia ro w e : szablony, toro- m ierze,' głębokom ierże, k re ś la rk i, te rm o m e try, lic z n ik i:
urządzeń w o dn ych, p a ro w ych , g a zow ych i e le k try c z n y c h it d . , c y rk le , lib e lle , śrub y, m ik ro m e try , c a ló w k i, kom pasy, k ą to w n ik i, p iro m e try , ciągom ierze, pulso- m e try ; c z u jn ik i, d o m ia ry stołow e, g w into m ierze , k ą to m ierze, p re c y z y jn e i un iw e rsalne, m ia ry z w ija n e e la styczne, spra w d zian y, szublery, ta ch o m e try, aerom etry, cukrom ierze, h y d ro m e try itp.,
6. Lam py i la ta r k i ręczne, ró w n ie ż i górnicze: k a rb id o we, ele k try c z n e , p n eu m o-elektryczne , gazowe, be n zy
nowe, s p iry tu s o w e i naftow e, 7. La m py i la ta rn ie sygnałow e,
8- M o d e le drew niane, z żelaza i in n y c h m etali, 9. M a try c e i p ro fo rm y a lu m in io w e ,
10. N arzędzia m aszynow e ja k o to: frezy, g w in to w n ik i, na- rz y n k i i o p ra w k i do nich, noże do to k a re k , m atryce, stem ple i sztance, p iły taśm ow e i tarczow e, p rze cin a ki, p rz e b ija k i, ro z w ie rta rk i itp.
11. N arzędzia ręczne ja k o to: noże z w y k łe i talerzow e, s ie k ie ry , o ś n ik i, dłuta, s trugi, p iły , ś w id ry , m ło ty i m ło t
k i m e talow e i kau czuko w e, k ie ln ie , p iln ik i, g w in to w n ik i, ż ło b ia rk i, kleszcze, n a rz y n k i i o p ra w k i do nich, o b c in a rk i do ru r, d z iu rn ik i, nożyce, w y g ła d n ik i, ło m y, h a k i, obcęgi w s z e lk ie p iły do drzewa, p a z u ry do w y cią ga nia gw oździ, grace do wapna, a lfa b e ty, c y k lin y stola rskie , heble, kleszcze k o w a ls k ie , k lu c z e francu skie , szw edzkie itp., k o lb y i la m p y do lu to w a n ia , p rz e c in a k i p rz e b ija k i, ro z w ie rta k i, stem ple, szpachtle m alarskie , ściągacze, ś ru b o k rę ty , w ie rtła , w y b ija k i do n ik ó w , żabki, n u m e ra to ry , sk ro b a k i, rębacze, plom b ow n ice, itd ., 12. N a rzęd zia i p rz y b o ry odle w nicze: ły ż k i, ty g le , ło p a tk i i
ło p a ty fo rm ie rs k ie , w id ły fo rm ie rs k ie , fo rm y narzędzia do
ob słu gi pieców , h a k i, s k ro b a k i, zgrzebła, p rz e b ija k i, k ie l
nie, czerp aki le jn ic z e , w lew n icze , p rz e c h y ln ik i w le w nic, k o k ile , s k rz y n ie i ra m y fo rm ie rs k ie , p ły ty o d le w
nicze i tp .r ,
13. N arzędzia do prac zie m nych i b ru k a rs k ic h : ło pa ty, szufle, ry d le , szpadle, w id ły , grabie, u b ija k i, k ilo fy , oskardy, grabie do betonu, u b ija c z k i itp.,
14. N arzędzia w ie .tn ic z e : ś w id ry , k o ro n k i, dłuta, fla s z k i do o b cią żn ikó w , k lu c z e żerdziow e i fa jk o w e do ru r pom po w ych, k lu k i, k o ro n y in s tru m e n ta c y jn e , k o z y do rur, nożyce w ie rtn ic z e , od ciski, pa sterki, p ę ty c z k i do ru r pom pow ych, rozszerzacze, ś w id ry w ie rtn ic z e do w ierceń- system ów k a n a d y js k ie g o , pensylw ań skie go, ro ta ry -w e rb le , w id e łk i liściaste, ły ż k i do czerpania m u
łu z o tw o ró w w ie rtn ic z y c h i tp.,
15. N a rzędzia używ ane p rz y grza niu asfaltu,
16. N a rzędzia do u p ra w y r o li: p łu g i je d n o skib o w e , pogłę- biacze, ra d ia drew niane, bro ny, z n a c z n ik i itp.,
17. • Narzędz.ia rzem ieślnicze: k o w a ls k ie , cie sielskie , s to la r
skie, ry m a rs k ie itp., używ ane w gospodarstw ach r o l
nych,
18. N arzędzia i sprzęty ogrodnicze, ja k : s p ie ln ik i, s p ry s k i- wacze, rozpylacze, s k rz y n ie inspe kto w e, grace, piki, $•- k a to ry itp.,
19. N arzędzia leśne, ja k : lancety, nu m e ra to ry, cechy, sie
k ie r y itp.,
20. N arzędzia i sprzęty pszczelarskie,
21. N arzędzia ry m a rs k ie , fu trz a rs k ie i stosowane w ga r
barstw ie,
22. N u m e ra to ry do m aszyn b ile to w y c h i in ne mechaniczne, 23. O dw adniacze do ru r dla p o w ie trz a sprężonego, 24. O k u la ry dla ap a ra tó w Covpera,
25. O b ic ia do zgrzeblarek,
(Ciąg dalszy nastąpi)
Zwolnienia niektórych przedsiębiorstw od przejęcia na własność Państwa
Sprawa zw olnienia niektórych przedsiębiorstw przem y
słowych, zdolnych zatrudnić w ięcej ja k 50 pracowników — od przejęcia ich na własność Państwa.
Z godnie z art. 3 lit. B u s ta w y o p rz e ję c iu na własność Państwa p o d s ta w o w y c h gałęzi g o spo da rki n a ro d o w e j, p rze j- m u je Państwo za odszkodow aniem , poza p rz e d s ię b io rs tw a m i w y m ie n io n y m i w art. 3 lit. A , p rz e d s ię b io rs tw a przem ysłow e, zdolne do zatrudnienia przy produkcji na jedną zmianę w ię cej niż 50 pracowników.
A r t. 3 p k t. B ust. 3 te j u s ta w y u p ow ażnia je d n a k Radę M in is tró w do w y d a n ia rozporządzenia w zakre sie podwyż
szenia te j dolnej granicy. P osta now ien ie to odnosi się je d y nie do p rz e d s ię b io rs tw :
1. w y ra b ia ją c y c h a r ty k u ły niepow szedniego u ż y tk u , Z słabo zm echanizow anych,
-ł- m a ją c y c h ch a ra k te r p io n ie rs k i, p ra c u ją c y c h w okresach sezonowych.
W z w ią z k u z p o w yższym M in is te rs tw o P rzem ysłu z w ró c iło się do w s z y s tk ic h Izb p rz e m y s ło w o -h a n d lo w y c h w P o l
sce, o prze dłożen ie w w y z n a c z o n y m te rm in ie z esta w ie nia ty c h z a k ła d ó w prz e m y s ło w y c h , k tó re o d p o w ia d a ją p o w yższym
w ym ogom , a zatem m im o zdolności za tru d n ie n ia p rz y p ro d u k c ji w ię c e j ja k 50 p ra c o w n ik ó w na je d n ą zmianę, m o g ły b y nadal pozostać w ręka ch p ry w a tn y c h .
W zesta w ie niu ty m Iz b y muszą w o d n ie s ie n iu do k a ż dego k o n k re tn ie okre ślo neg o p rze dsiębiorstw a podać:
1 pełne brzm ienie firm y ,
2. poza ty m je ż e li p rze dsiębiorstw o je s t zarejestrow ane, pe łn e brzm ienie sądowego re je s tru handlów ., i w reszcie 3 do kła dne m ie jsce poło żenia zakładu,
Jeże li p rze d się b io rstw o po siadało w czasie od 1. 9. 39.
do. c h w ili obecnej różne na zw y, na le ży w s z y s tk ie p rz y to c z y ć z w y ja ś n ie n ie m , k tó re b rzm ienie od po w ia da na zw ie re je stro w e j.
W ła ś c ic ie le -p rz e d s ię b io rs tw , k tó re m o g ły b y na p o d
staw ie powyższego zostać zw o ln io n e od p rz e ję c ia ic h na w łasność Państwa, w in n i z tego p o w o du najpóźniej do dnia i lutego p b. godz. 10-tej rano złożyć w Izbie P rzem ysłow o- H a n d lo w e j w P oznaniu M ic k ie w ic z a 31 pok. 7 dokładnie um otywowane wnioski, zgodnie z w y ż e j po da nym i w arunka
mi, ja k ró w n ie ż podać w s z y s tk ie in n e dane w y ż e j przyto
czone.
Zapotrzebowanie na surowce
Z godnie z p o s ta n o w ie n ia m i M in . P rzem ysłu (Dep. Przem.
M ie jsc.) w s z e lk ie zapotrzeb ow a nie suro w có w i m a te ria łó w p rz e m y s ło w y c h dla p ry w a tn y c h z a k ła d ó w p rz e m y s ło w y c h w in n y b yć prze d sta w io n e za po śred nictw e m Izb p rz e m y s ło w o -h a n d lo w y c h . —
Z apo trzebo w a nia na I. k w a r ta ł br. są w to k u re a liz a c ji, n ie k tó re m a te ria ły z o s ta ły ju ż p rz y d z ie lo n e i rozd zie lon e Przez Izbę P rze m ysło w o -H a n d lo w ą w P oznaniu ty m firm om , k tó re z ło ż y ły na czas zapotrzeb ow a nia stosow nie do k o m u n ik a tó w og ło szo n ych w prasie.
M in is te rs tw o P rzem ysłu zarzą dziło obecnie op raco w an ie Przez Iz b y p rze m ysło w o -h a n d lo w e zap otrzebow ań na II.
k w a rta ł 1946.
Term in na de słan ia zapotrzebow ań — bezzwłoczny, gdyż nieprzekraczalny termin przedstawienia ich M inisterstw u Przemysłu upływ a 5. II. br.
Z apo trzebo w a nia w in n y b yć sporządzone o d d z ie ln ie (na osobnych k a rtk a c h pa pieru) w g. poszczególnych c e n tra l z b y tu i u m o ty w o w a n e szczegółow ym planem p ro d u k c ji na II.
k w a rta ł b. r. z zaznaczeniem, po ja k ic h cenach o d b y w a Bię sprzedaż w y tw a rz a n y c h p ro d u k tó w . — W n io s k i o p rz y d z ia ł zap otrzeb ow a nych m a te ria łó w , po cenach reg la m e ntow an ych (sztyw nych ) — muszą zaw ierać szczegółowe uzasadnienie.
Szczegółowa in s tru k c ja w spra w ie sporządzenia zapo
trz e b o w a ń i odnośne c e n n ik i są do odeb rania w Z w ią z k u P rzem ysłow có w (gmach Iz b y P rz e m ysło w o -H a n d lo w e j, ul.
M ic k ie w ic z a 31).
D o d a tk o w y c h w y ja ś n ie ń ud zie la Izba P rzem ysłow o -H a n
dlow a, — tam też (p o kó j 7) na le ży zło żyć ja k n a js p ie s z n ie j zapotrzebow ania.
Uw agi dotyczące
W okre sie b ila n s o w y m o g arn ia często nieje dn eg o kupca n ie p o k ó j. Jednego n ie p o k o i m y ś l o in w e n tu - rze — ja k usku tecznić w ta k k r ó tk im czasie spisy in w e n tu ro tv e — u innego w ciągu całego ro k u n ie uzg ad nia
no k o n t k s ią ż k i g łó w n e j — często k o n ta osobowe od d łu ż szego czasu zalegają, gdyż zawsze z n a la z ły się p iln ie js z e prace, a k s ię g o w y pocieszał się, że p rz y k o ń c u ro k u i ta k m usi w s z y s tk ie p o z y c je k o la c jo n o w a ć , gdyż bila n s p ró b n y i ta k nie uzg od ni się od pierw szego razu.
G rzechy zaniedbanych, albo o d ło żo n ych prac ja k prze
niesienia, p o d lic z e n ia rubryk-, saldo w an ia p rz y rozpoczęciu prac b ila n s o w y c h p rz y k ro się mszczą. Często też lę k przed błęd am i u tru d n ia prace bilansow e.
Poniższe u w a g i u ła tw ią u s ta w ie n ie bilansu.
Zapis do w o d ó w
N a jtru d n ie j szukać błędów , k tó re p o w s ta ły p rz y za
k s ię g o w a n iu dow odów , gdyż żaden system księ g o w o ści nie w y k a ż e nam błędu, k t ó r y p o w s ta ł przez opuszczenie lu b zaksięgow anie m y ln e j k w o ty . Je d yn ie do kła d n e zbadanie każdego dowodu, ta k ie b łę d y w y k r y ć może. Chcąc ta k im b łę dom zapobiec, na le ży stosować następujące re g u ły :
K a żd y do w ód w in ie n b yć n a ty c h m ia s t a .n a jp ó ź n ie j w następnym d n iu zapisany oraz zao pa trzo ny bieżącym numerem.
Chcąc u c h ro n ić się przed m y ln y m i zapisam i, p o w in n o się codziennie w s z y s tk ie d o w o d y księgow ane dnia poprzednie-
prac bilansowych
go zliczyć, a k w o ta koń cow a w in n a odpow iadać dziennej sum ie o b ro to w e j odnośnego dnia.
P rzeniesienia
P rzeniesienia z k s ią g zasadniczych na k o n ta mieszczą w sobie n a jc z ę ś c ie j zachodzące b łę d y w księ go w ości. Po
szczególne k w o ty przenoszone m ogą b yć w n ie s io n e na n ie o d p o w ie d n im k o n c ie lu b z m y ln ą k w o tą albo o ile przenie-
■ siono na o d p o w ie d n ie k on to, to zam iast przenieść sumę na ko n to uzn an ia — prze niesio no na k o n to obciążenia.
N a jp e w n ie js z y m zabezpieczeniem przed ta k im i błę d a m i je s t z rezyg no w an ie w o gó łe z p rze niesie nia z je d n e j do d ru g ie j księ gi, ja k to m a m ie jsce w księ g o w o ści p rz e b it
k o w e j. ,
N astępną czynnością do p rz y g o to w a n ia zam kn ię cia rocz
nego b y ło by
P od liczenie i saldo w an ie k o n t
R ów nież i tu ta j zdarzają się błęd y, k tó ry c h późniejsze odszukanie n ie je s t ła tw e i dużo czasu z a jm u je . Chcąc błędom zapobiec, n a le ż y w odstępach m ie sięczn ych zesta
w ić poszczególne k o n ta o b ro ta m i oraz saldam i w t. zw.
„k o n tro lk a c h ". O b ro ty za da ny m ie siąc po p o d lic z e n iu w in n y odpow iadać o b rotom ks. g łó w n e j, a różn ica z p o d lic z o n y c h sald r u b ry k ,,W n " i „ M d " w in n a odpow iadać ró ż n ic y ks. g łó w n e j.
Poniżej w z ó r k o n tro lk i k o n t osobowych.
Kontrolka kont osobowych Folio
lub nr
konta
Nazwisko — firm a
O broty za miesiąc lu ty Winien
MaSaldo na dzień 28. II.
Winien Ma
O broty za miesiąc marzec
Winien j Ma
Sald dzień Winien
o na 31. III.
Ma
m
-
Podliczenie oraz uzgodnienie ksiąg zasadniczych
N ie za le żn ie od stosow anej m e to d y a w ię c w ło s k ie j, a m e ry k a ń s k ie j czy p rz e b itk o w e j, w in n o się ksią żkę zasad
niczą c z y li d z ie n n ik lu b t. zw. żu rn a l albo d z ie n n ik i, o ile ic h się w ię c e j pro w a d z i, stronę po s tro n ie p o d lic z y ć , uzgod
n ić i przenieść na następną stronę. Jeże li p o d lic z e n ia k o ń cow e „ W n " i „ M a " n ie są rów ne, to zachodzą następujące m o ż liw o ś c i błędu:
a) błąd w p o d lic z e n iu ; ,
b) k w o ta zapisana ty lk o na W n albo M a z zaniedba
niem p rz e c iw k o n to w a n ia ;
,c) k w o tę zapisano o m y łk o w o dw a razy na stronę W n lu b na stronę M a — b łą d najczęstszy.
Celem ła tw ie js z e g o o d k ry c ia ostatniego błęd u d z ie li się różn icę stron W n i M a i d z ie li się przez dwa, szukając p o z y c ji w w y s o k o ś c i u zyska ne j lic z b y .
Często zdarzają się p rz y d o b ry m p o d lic z e n iu oraz od
w o ła n iu w d z ie n n ik u b łę d y przez m y ln e przenoszenie k w o ty po d licza n e j — zapom nienie k w o ty p rz y p rze niesie niu , w n ie sienie do m y ln e j ru b ry k i, p rz e s ta w ie n ie c y fr. T y m błędom zapobiega stosow anie d z ie n n ik a p rz y k tó ry m na zm ianę raz górna, raz dolna lin ia są odcięte.
W y m ie n io n e prace p rz y g o to w a w c z e do zam kn ię cia t y l k o wówczas w chodzą w rachubę, je ż e li ks ię g o w o ś c i nie p ro w a d z iło się bieżąco. O ile je d n a k ż e w s z y s tk ie w y m ie n io n e czynności z a ła tw ia ło się bieżąco, a poza ty m u s ta w ia ło się m iesięcznie a c o n a jm n ie j k w a rta ln e z esta w ie nia i k o n tro lę o b ro tó w i sald, to w y m ie n io n e d o da tko w e prace ja k o p o d
staw a do zam kn ię cia rocznego nie będą ju ż potrzebne.
Znaczenie bilansów pośrednich — miesięcznych dla prac zamknięcia rocznego
W obecnych w a ru n k a c h gospodarczych a także ze w z g lę d ó w p o d a tk o w y c h , je s t n ie ty lk o w skazanem ale w p ro s t kon ie cznością u s ta w ia n ie b ila n s ó w m iesięcznych. Żadne n o
wocześnie zorganizow ane prze d się b io rstw o , n ie ty lk o w ię k sze a le i m niejsze, nie może z te j czynn ości zrezygnow ać.
P rzedsięiorstw o, k tó re re g u la rn ie us ta w ia bilan se m ie sięcz
ne, nie ob aw ia się pra c p rz y z a m k n ię c iu Tocznym, gdyż w n a k ła d z ie p ra c y one n ie w ie le się różn ią od. z w y k ły c h b ila n s ó w m iesięcznych.
Zamknięcie roczne
N ie je s t ty lk o zliczaniem z w y k ły c h 12 b ila n s ó w m ie sięcznych, gdyż p rz y za m kn ię ciu roczn ym na le ży u w z g lę dn ić różne o ko liczn o ści, k tó ry c h p rz y bilan sach m ie sięcz
n y c h zastosować nie b y ło można. Do ty c h o k o lic z n o ś c i za
lic z y ć należy:
1. Inw enturę towarów
P rzeprow adzenie in w e n tu ry om ó w io no w n r 4 T y g o d n ik a Gospodarczego zmroku 1945. D otąd stosuje się w księ - gow ościach u nas o g ó ln ie R k to w a ró w t. zw. k o n to .m ie
szane", w k tó ry c h obciąża się zą z a k u p y to w a ró w po cenie zaku pu a uznaje się za sprzedaże po cenie sprzedaży. W ty m w y p a d k u m ożna zysk na to w a ra c h w y lic z y ć je d y n ie za p o mocą in w e n tu ry to w a ró w .
W y n ik a ją c e z o b ro tó w tego ra c h u n k u saldo ro z p ro w a dza się na w a rto ść zapasów to w a ró w , uznając Rk to w a ró w a obciążając bila n s zam knięcia, a pozostałe po tem saldo prze dstaw ia zysk lu b stratę, k tó re przenosi się na Rk s tra t i zysków .
P rzy zasto sow a niu „R k zaku pu to w a ró w " oraz ,,Rk sprzedaży to w a ró w " z a m yka m y Rk z a k u p u in w e n tu rą to w a ró w , przenosząc pozostałe saldo ja k o w a rto ś ć zakupu sprzedanego to w a ru na R k s tra t i zysków .
2. Bilans próbny (Podstawa z a m k n ię c ia (rocznego) B ilan s p ró b n y n a jle p ie j u s ta w ić według poniżej poda
nego w zoru. Po uzg o d n ie n iu bilan su próbnego aż do r u b ry k i
„S a ld a ", badam y i spraw dzam y poszczególne ra c h u n k i.
Bilans próbny na 31 grudnia 1945 rok
Nr
konta
Nazma konta
Bil ottn
W n.
ans arcia
Ma
Obroty
od 1/1. - 31/X II. 45 W inien j Ma
Raz
W n.
e m
Ma
Sa
W n.
Ida
Ma
Bil
medług i Akty u: a
ans
nuientury Pasyma
Straty Zyaki
j
39 -
3- Saldo Kasy
Saldo to w in n o b y ć zgodnym zapasem g o tó w k i, k tó r y s tw ie rd z iliś m y p ro to k ó la rn ie p rz y pra cach in w e n tu ro w y c h n a dzień 31 grudnia, oraz zgodne z saldem d z ie n n ik a kasow ego.
Saldo banków
Saldo to w in n o być zgodne z po szczeg óln ym i saldam i oraz z w y c ią g a m i k o n ta lu b ksią żeczka m i bankow em i.
5. Dłużnicy i w ierzyciele — lub dostawcy i odbiorcy Z in w e n tu ry sald d łu ż n ik ó w i w ie r z y c ie li w y lic z a m y ró ż
nicę c z y li saldo, k tó re w in n o b y ć zgodne z saldam i w y k a z a n y m i w b ila n s ie pró bn ym . N a salda p o w in n o się uzyskać p o tw ie rd z e n ia zgodności.
6- Saldo weksli
Saldo to w in n o b yć zgoęlne z in w e n tu rą w e k s li 7. Odpisy (A m o rtyza cja )
A m o rty z a c je — są to u m n ie jsze n ia w a rto ści, k tó re mogą być no rm a ln e lu b na dzw yczajn e, w in n o się. bezw zględnie w w y s o k o ś c i n o rm a ln e j uw zglę dn ić. O d p is y m ogą d o tyczyć n ie ty lk o części m a ją tk u stałego, ale także i d łu ż n ik ó w .
8. Rozliczenia międzyokresowe
Z agadnienie to o m a w ia liś m y ju ż w T y g o d n ik u , ro z lic z e nie to p o w in n o się k o n ie c z n ie uw zglę dn ić.
Bilans roczny oraz Rk strat i zysków
Po uzg o d n ie n iu b ila n s u surow ego u s ta w ia m y bila n s ro c z n y oraz R k — s tra t i zysków , k tó re w o p a rc iu o osta t
Nowy system
M in is te rs tw o S karb u w p row a dza z dn. 1. 1. 46. przym us pro w a dzen ia ks ią g h a n d lo w y c h z w y k ły c h — przez w sz y s t
k ie fir m y re je s tro w a n e — oraz księ g o w o ści uproszczonej iń b ks ią g gospodarczych przez w s z y s tk ie in n e p rz e d s ię b io r
stwa ha nd low e, rzem ieślnicze i drobnego przem ysłu.
W z w ią z k u z tym , In s ty tu t ¡Rachunkowości S z k o ły G łó w nej H a n d lo w e j w W a rs z a w ie z ło ż y ł w M in is te rs tw ie Skarbu do z a tw ie rd z e n ia — p r o je k t bardzo u ła tw io n e j ks ię g o w o ś c i dla m n ie js z y c h p rze dsiębiorstw , o p ra c o w a n y przez kupca w a rszaw skieg o — czło nka In s ty tu tu , p. Stefana G intera.
n ie r u b r y k i b ila n s u próbnego z ła tw o ś c ią m ożna ustawić.
P rzy u s ta w ie n iu bilan su na le ży zachow ać pe w ie n porządek, k tó r y u m o ż liw ia łb y k ry ty c z n y pogląd na płynn ość bilansu oraz s tru k tu rę , dzieląc a k ty w a na m a ją te k s ta ły i p ły n n y a pasyw a na k a p ita ły w łasne i obce.
Czynności końcowe
Po ostatecznym u s ta le n iu b ila n s u rocznego należy w m yśl, prze pisów kod eksu hand low eg o w p isać in w e n ta rz oraz bila n s do osobnej k s ię g i in w e n ta rz o w e j.
T ak in w e n ta rz ja k i bilans, każde z osobna, w in n o być podpisane przez w ła ś c ic ie la w zgl. u p e łn o m o c n io n y zarząd,
N a sam ym ko ń cu z am yka m y w s z y s tk ie ko n ta przez dzien nik.
W m y ś l rozporządzenia M in is tra S p ra w ie d liw o ś c i z dn. 1 lip c a 1934 r. Dz. U. R. R. N r 59 poz. 511 w in ie n k u piec re je s tro w y w e d łu g § 65 w ciągu trzech m ie się cy po u p ły w ie ro k u obrotow ego prze dstaw ić sądow i re je s tro w e m u in w e n ta rz i bilan s sporządzony^na k o n ie c ro k u ob rotow ego.
D o k u m e n ty prz e d s ta w io n e ^s ą d o w i re je s tro w e m u w in n y b yć podpisane przez kupca, ró w n ie ż przez księ go w eg o, je ż e li on je sporządził.
R ównocześnie na le ży dołączyć i zło żyć w sądzie re je s tro w y m odpis b ila n s u p o św ia d czo n y w ten sam sposób przez kup ca i.' księgow ego.
Stanisław M arciniak
księgowości
N o w y system k s ię g o w o ś c i sprowadza b u c h a lte rię m n ie j
szego prze d się b io rstw a do ks ię g o w a n ia p ra w ie w y łą c z n ie tra n z a k c y j g o tó w k o w y c h , p rz y zastosow aniu a m e ry k a n k i o 4 w zg l. 6 kontach, oraz specjalnego ra p o rtu kasowego.
Izba P rzem ysłow o -H a ndlow a w W a rsza w ie p rz e w id u je (w razie z atw ierd zenia now ego system u przez w ładze) — u ru ch o m ie n ie s p e c ja ln y c h k ilk u n a s to g o d z in n y c h k u rs ó w te j księ g o w o ści — dla najszerszych w a rs tw k u p ie c k ic h . (P rzedruk z „W ia d o m o ś c i G ospodarczych" n r 1 z r. 1946),
i y i o i l o « i o ^ c l r ó ± n e i I r o i w u w l l t o ^ g x
Termin nabywania kart rejestracyjnych
T e rm in n a b y w a n ia k a rt re je s tra c y jn y c h na ro k 1946 zo
stał prze d łu żo n y do 15. 2. 1946.
Uwidocznianie cen
Zgodnie z art. 6 d e k re tu P. K. W . N. z dn ia 25. 10. 44.
0 z w a lcza n iu s p e k u la c ji i lic h w y w o je n n e j (Dz. U. R. P.
N r 9, poz. 49) posiadacze skła dó w , sklepów , h a n d ló w , re- sta u ra c y j, c u k ie rn i i w ogóle w s z e lk ie g o ro d z a ju prze dsię
b io rs tw sprzedaży p rz e d m io tó w powszechnego u ż y tk u o b o
w ią z a n i są: w y w ie s ić w lo k a la c h ty c h p rz e d s ię b io rs tw cen
n ik i na w s z e lk ie bez w y ją tk u p rz e d m io ty powszechnego u żytku , przeznaczonego na sprzedaż, a nadto u ja w n ić ceny bezpośrednio na odnośnych prze dm io tach. Za p rz e d m io ty Powszechnego u ż y tk u uw aża się rzeczy ruchom e, służące bezpośrednio, lu b po średnio do zasp aka jan ia pow szednich Potrzeb lu d n o ści i z w ie rz ą t gospodarskich. A w ię c w każ- d jm razie należą tu w s z e lk ie a r ty k u ły spożywcze, odzieżo
we, a r ty k u ły w łó k ie n n ic z e , sprzę ty gospodarstw a dom o- g a la nteria , m eble i inne. U ja w n ia n ie cen je s t koniecz- -le tir a unaozK w ie n ia z d ro w e j k o n k u re n c ji w h a n d lu k u po- Y tk o w i konsum entów . T y lk o tą drogą m ogą być usunięte
•ie anom alie ja k rażące różn ice w cenach za ten sam to- w a r’ n' eraz na te j samej u lic y . *
G e n n ik i w in n y być w yw ie szo n e w zg lęd nie um ieszczone na m ie js c u w id o c z n y m i dostępnym dla n a b y w c y w z g lę d nie spo żyw cy i z a w ie ra ć oprócz w ys z c z e g ó ln ie n ia to w a ró w 1 ?en: firm ę lu b na zw isko posiadacza prze dsiębiorstw a , jego adres, w reszcie datę sporządzenia cennika.
C eny u ja w n io n e na p rz e d m io ty powszechnego u ż y tk u w m n y być zgodne z cenam i is to tn ie p o b ie ra n y m i. W y ż e j w y m ie n ie n i posiadacze p rz e d s ię b io rs tw sprzedaży w z g lę d nie z a tru d n ie n i przez n ic h p ra c o w n ic y , ob o w ią za n i są w y dawać k u p u ją c y m na ic h żądanie ra c h u n k i na sprzedane wvV m i° tY P °wszecbnego u żytku . W rach un kach w in n y być ''YKazane: firm a lu b na zw isko posiadacza, j* g o adres, data
sprzedaży, ja kość i ilo ś ć to w a ru oraz cena, za k tó rą to w a r b y ł sprzedany.
Zainteresowanym zwracamy poraź ostatni uwagę, że w związku z powyższym będzie przeprowadzona kontrola przedsiębiorstw handlowych i w w ypadkach stwierdzenia zaniedbania obowiązku uwidocznienia cen, stosowane będą surowe kary w ramach obowiązujących przepisów.
Z.
Księga adresowa
p. t. „Życie Gospodarcze W ielkopolski"
je s t w o p ra c o w a n iu i będzie w yd a n a przez Polską A g e n cję Prasową „P A P ” B iu ro O głoszeń i Reklam , Poznań, ul. M ie l- żyńskieg o 8 te l. 42-63.
W dziale re d a k c y jn y m w s p ó łp ra c u ją n a jw yższe czyn
n ik i społeczno-gospodarcze na teren ie W ie lk o p o ls k i.
Księga A dre sow a p. t. „Ż y c ie Gospodarcze W ie lk o p o l
s k i", z u w a g i na sw ój c ha rakter, d o jd z ie do sfer P rzem ysło
w y c h , S półdzielczych, H a n d lo w y c h i R ze m ieślniczych i sta
n o w ić będzie w a rto ś c io w y in fo rm a to r zapoznania kon su
m enta z p ro d u k c ją na te re n ie zie m i W ie lk o p o ls k ie j.
Z iem ia Lubuska znajdzie tam specjalne m iejsce. O prócz części urzę do w ej K sięga A dre sow a p. t. „Ż y c ie Gospodarcze W ie lk o p o ls k i" zaw iera osobny d z ia ł ogłoszeń. Będzie w ię c do sko n a łym i skutecznym środ kie m re k la m o w y m . Chodzi 0 na w iązanie no w y c h k o n ta k tó w , o znalezienie n o w y c h k l i entów , o zw iększenie o b ro tó w i zysków .
M a te ria ł in fo rm a c y jn y i te k s ty do ogłoszeń p ro s im y przesyłać do P o ls k ie j A g e n c ji P rasow ej „P A P ", B iu ro O g ło szeń i Reklam , Poznań, ul. M ie lż y ń s k ie g o 8 tel. 42-64 (K się
ga A dresow a).
Fabryka mydła do objęcia w Miliczu
(Z. A . P.) W m ieście z n a jd u je się fa b ry k a m ydła, dotąd n i* ob ję ta z b ra ku o d p o w ie d n ic h fachow ców .
