I Z B Y P R Z E M Y S Ł O W O - H A N D L O W E J W P O Z N A N I U
O rg a n p u b lik a c y jn y Wojewódzkiego Wydziału Aprowizacji i Handlu, Wojewódzkiego Wydziału Przemysłowego, Izby Przemysłowo-Handlowej i Izby Rzemieślniczej w Poznaniu
Rok II 12 stycznia 1 9 4 6 Nr 2
C e n y , s p e k u la c ja , lic h w a
W zw ią z k u z zaznaczającą się ten d e n cją z w y ż k o w ą na ry n k u , n a bra ło zagadnienie cen oraz pro b le m zw alczania s p e k u la c ji w o je n n e j i lic h w y szczególnie d o niosłe go znacze
nia. In te re s u ją one z je d n e j s tro n y w ła d z e gospodarcze, k tó ry ć h in te n c ją je s t p o w s trz y m a n ie z w y ż k i cen, z d ru g ie j zaś s tro n y s fe ry gospodarcze, k tó ry c h działa ln ość zw iązana je s t ja k n a jś c iś le j z w a ru n k a m i ry n k u . N ie m n ie j je d n a k ró w n ie ż i zainteresow ane k o ła gospodarcze d o c e n ia ją w p e ł
n i znaczenie p o lit y k i rządu, zm ie rza ją ce j do u trz y m a n ia cen na po zio m ie gospodarczo uzasadnionym i ró w n ie ż ze sw ej s tro n y p rz e c iw s ta w ia ją się w s z e lk im n ie u c z c iw y m m a c h in a cjo m i spe kulacjo m , ja k ie w nasze s to su n ki w noszą elem en
ty niefach ow e , k o n iu n k tu ra ln e , z naszym i tra d y c ja m i gospo
d a rc z y m i n ic z y m niezw iązane. Jest b o w ie m rzeczą p ie r w szorzędnej w a g i, b y d zia ła ln o ść ty c h niep ożąd an ych e le m e n tó w s p e k u la c y jn y c h nie obciążała uczciw ego prz e m y słowca, rz e m ie ś ln ik a i kupca, spełn iające go z p o ż y tk ie m dla społeczeństwa swe zadania.
N a łam ach ,.T y g o d n ik a G ospodarczego" p o w ró c im y je s z cze do zagadnienia cen w o ln o ry n k o w y c h i p o sta ra m y się om ó w ić p rz y c z y n y obserw ow anego obecnie ru ch u cen *).
O becnie p ra g n ie m y p rz y p o m nieć naszym c z y te ln ik o m n a j
w a żnie jsze p rze p isy p ra w n e re g u lu ją c e zagadnienie w a lk i ze s p e ku la cją w o jen ną . Znajom ość ty c h prz e p is ó w je s t kon ie czna d la uczciw ego p rz e d s ię b io rc y lu b k ie ro w n ik a p rz e d s ię b io r
stwa, k t ó r y n ie chce w swej d z ia ła ln o ś c i gospodarczej p o paść w k o liz ję z o b o w ią z u ją c y m i przepisam i.
Dekret o zwalczaniu spekulacji wojennej
D e k re t P. K. W . N. z dnia 25 p a ź d z ie rn ik a 1944 r. o z w a l
czaniu s p e k u la c ji w o je n n e j (Dz.
U. R. P. N r. 9 poz. 49) m ó w i w y raźnie, że Państwo zw alcza spe
k u la c ję i lic h w ę p rz e d m io ta m i powszedniego u ż y tk u przez: re g u lo w a n ie ży c ia gospodarczego, zapobieganie p rze ja w o m spe
k u la c ji i lic h w y w o je n n e j i przez stosow anie re p re s ji k a r
nej.
Szczegółowo opracowuje to za
gadnienie Gospodarcza Komisja P oro
zumiewawcza oraz Podkomisja Cen.
Za p rz e d m io ty pow szedniego u ż y tk u uw aża się rzeczy ruchom e, k tó re służą bezpośrednio lu b po średnio do zaspo
k o je n ia pow szednich po trze b lu d n o ś c i i z w ie rz ą t go spo da r
skich. D e kretem ob ję te są ró w n ie ż usług i, o ile służą w y ż e j w ska zan ym potrzebom .
Regulowanie życia gospodarczego
Prezes R ady M in is tr ó w może w celu zabezpieczenia podaży p rz e d m io tó w powszedniego u ż y k tu lu b p rz e c iw d z ia ła n ia zw yżce ic h cen w y d a w a ć rozporządzenia dotyczące w y tw a rz a n ia , prze ch o w yw a n ia , u ja w n ia n ia o b ro tu i spoży
w a n ia p rz e d m io tó w powszedniego u ż y tk u , d a le j usta lan ia i u ja w n ia n ia ic h cen.
P raw o re g u lo w a n ia cen bądź przez ic h w yzn acze nie bądź przez usta le n ie zasad k a lk u la c ji k o sztó w p ro d u k c ji i w y m ia n y oraz godziw ego z ysku (zarobku) może b yć przekazane w drodze rozporządzenia w o je w o d o m , k tó rz y mogą te u p ra w n ie n ia d a le j przekazać w ła d zo m p o w ia to w y m . Do c h w ili obecnej ta k ie przekazanie k o m p e te n c ji nie n a stąp iło . Do usta le n ia cen je s t zatem ko m p e te n tn y ty lk o Prezes R ady M in is tró w .
Zapobieganie spekulacji i lichwie
J a k ie o b o w ią z k i na kła da o- m a w ia n y d e k re t na po siada
czach p rz e d s ię b io rs tw h a n d lo w ych , p rz e m y s ło w y c h i rze
m ieślniczych?
1 P rzed ew szystkim na le ży w y w ie s ić w lo k a lu przedsię
b io rs tw a na w id o c z n y m m ie js c u c e n n ik z w yszcze gó lnien iem o fia ro w a n y c h to w a ró w i usług i cen za nie żądanych, pona d
to zaś na le ży u ja w n ia ć ceny bezpośrednio na prze dm io tach pow szedniego u ż y tk u . W spra
w ie te j zabrała o s ta tn io głos Rada N aczelna Zrzeszeń K u p ie c k ic h w Polsce, k tó ra w sw o im o k ó ln ik u N r 4 pisze m. i.:
„J a k w y n ik a z o b s e rw a c ji
— ob ow iąze k ten nie je s t ściśle przez w s z y s tk ie ha nd low e p rz e d s ię b io rs tw a w y k o n y w a n y .
Z aga dn ien ie u ja w n ia n ia cen w prz e d s ię b io rs tw a c h h a n d lo w y c h je s t c z y n n ik ie m dużej w a g i w cało k s z ta łc ie re g u lo w a n ia ży c ia gospodarczego k ra ju .
W niniejszym numerze:
Ceny, spekulacja, lic h w a — Z no w e lizo w a n e prze
p is y u s ta w y o państw , p o d a tk u do cho do w ym . — P ośre dn ictw o p ra c y — O dp ow iedzialność k o le i za p rz e s y łk i — Sprzedaż z ie m io p ło d ó w i ja j a podatek o b ro to w y — Zarząd przym u sow y.
W najbliższych numerach:
O m ów ien ie u c h w a lo n y c h osta tn io d e k re tó w o p rz e ję c iu na w łasność Państwa p o d s ta w o w y c h pa łę zi p rz e m y s łu oraz o z a k ła d a n iu n o w y c h przedsię
b io rs tw i p o p ie ra n ie p ry w a tn e j in ic ja ty w y — W ła ściw e oznaczanie p rz e d s ię b io rs tw — O zeznaniach po d a tk o w y c h .
Stale działy:
S karbow ość — K sięgow ość — Pieniądz i k re d y t — S p ra w y socjaln e — K o m u n ik a c ja — U s ta w o d a w stw o h a n d lo w e — A d m in is tra c ja prze m ysłow a — P rzem ysł — R zem iosło — H andel
R ola ha nd lu, p o le gająca na d o pro w ad zan iu w sze lkie g o ty p u to w a ró w bezpośrednio do rą k konsum enta, ma n ie w ą tp liw y c h a ra k te r słu żby społecznej. Z ta k ie g o c h a ra k te ru d z ia ła l
ności k u p ie c k ie j, po partego zresztą dobrze p o ję ty m in te re sem społecznym i w ła s n y m w y n ik a zasadniczy ob ow iąze k ścisłego przestrzegania w ła ś c iw e g o po zio m u cen i ic h u ja w n ia n ia .
W ła ś c iw a postaw a zorganizow anego k u p ie c tw a nie po
w in n a dopuścić do kon ie czności prze kaza nia te j spra w y przez M in is te rs tw o A p ro w iz a c ji i H a n d lu organom a d m in i
s tra c ji og ólnej.
W z w ią z k u z po w yższym , N a czelna Rada Zrzeszeń K u p ie c k ic h R. P. w z y w a w s z y s tk ic h k u p c ó w do ścisłego prze
strzegania i u ja w n ia n ia cen."
Z ro zu m ie n ie p o trze b odradzającego się ż y c ia gospodar
czego ze s tro n y k u p ie c tw a i je go w s p ó łd z ia ła n ie , zapew nić m usi te j a k c ji p e łn ię pow odzenia, p rz y c z y n ia ją c się bez
po śred nio do up o rzą d ko w a n ia o b ro tu tow a ro w e g o w Polsce.
2. H u rto w n ie i p ó łh u rto w n ie obow iązane są w y d a w a ć fa k tu ry (ra c h u n k i) na w s z e lk ie sprzedawane p rz e d m io ty p o wszedniego uży tk u . Inn e p rz e d s ię b io rs tw a sprzedaży ta k ic h p rz e d m io tó w obow iązane są w y d a w a ć ra c h u n k i na żądanie kup ująceg o.
3. P rzed się bio rstw a ha ndlow e, prze m ysłow e i rzem ieśl
nicze obow iązane są posiadać fa k tu r y (rach un ki) na w sze l
k ie na byw ane przez siebie p rz e d m io ty powszedniego użytku.
Władze kontrolne
W ła d z o m a d m in is tra c ji o g ó ln e j s łu ży pra w o w stęp u do pom ieszczeń p rz e d s ię b io rs tw sprzedaży i zarobkow ania.
W ład ze te m a ją ró w n ie ż pra w o p rze gląda nia ksią g h a n d lo w ych , z a p is k ó w i d o kum e ntów tud zież p ra w o k o n tro lo w a n ia zapasów to w a ro w y c h .
O soby, tru d n ią c e się handlem , choćby przyg o d n ie , obo
w iązan e są na żądanie w ła d z ud zielać w s z e lk ic h w y ja ś n ie ń , d o ty c z ą c y c h d o k o n y w a n y c h przez siebie tra n s a k c y j.
Kara administracyjna
P o w ia to w e w ładze a d m in is tra c ji o g ó ln e j w y m ie rz a ją k a rę w przyp ad kach:
a) w y k ro c z e n ia p rz e c iw k o przepisom w y ż e j o m a w ia nym b) żądania i p o b ie ra n ia cen w y ż s z y c h od cen w yzn aczo nych
(np. cen w yzn a czo n ych na a r ty k u ły k a rtk o w e )
c) świadom ego zam ieszczania n ie p ra w d z iw y c h lu b n ie zu p e ł
n y c h d a n y c h w dokum e ntach o b ro tu hand low eg o (ra chunkach, fa k tu ra c h ) lu b w w y ja ś n ie n ia c h . O m a w ia n y d e k re t p rz e w id u je karę aresztu do 6-ciu m ie się cy i g rz y w n y do 100.000,— zło tych .
Ponadto orzec m ożna prze pa dek p rz e d m io tó w lu b narzędzi, k tó ry c h przestępstw o dotyczy.
Ceny oczywiście nadmierne
K to św iado m ie żąda cen lu b św iadczeń w za jem n ych oczy w iś c ie n a d m ie rn ych , albo św iado m ie p rz y jm u je oczy
w iś c ie n a dm ierne ceny, św iadcze nia lu b ic h o b ie tn ic ę . za p rz e d m io ty pow szedniego u ż y tk u lu b usług i, albo za pośred
n icze n ie w ob rocie n im i podlega karze w ię z ie n ia do la t 5 i g rz y w n ie do m ilio n a z ło ty c h . M a m y tu zatem do c zynie
n ia n ie z k a rą a d m in is tra c y jn ą , lecz rep resją karno-sądow ą.
C eny albo św iadcze nia są o c z y w iś c ie nadm ierne, je ż e li p rz e k ra c z a ją k o s z ty p ro d u k c ji lu b n a b y c ia z doliczeniem go dziw ego z ysku , p rz y ję te g o w ta k im h a n d lu w e d łu g zasad uczciw eg o ob rotu.
Spekulacja
K to św iado m ie dopuszcza się n ie u c z c iw y c h m a c h in a c ji, m og ących w y w o ła ć lu b u trz y m a ć zw y ż k ę cen p rz e d m io tó w pow szedniego u ż y tk u , w szczególności, k to św iado m ie dla osiąg nię cia z ysku o c z y w iś c ie nadm iernego
a) bie rze u d z ia ł w h a n d lu ła ń c u s z k o w y m (paskow ym ) przed
m io ta m i powszedniego uży tk u ,
b) skup uje, gro m ad zi lu b u k ry w a ta k ie prz e d m io ty , c) o g ran icza ic h w y ró b lu b handel n im i,
d) po zb yw a lu b dostarcza je zagranicę bez zezw ole nia w ła ś c iw e j w ła d z y ,
podlega ka rz e w ię z ie n ia do 10 la t i g rz y w n ie do p ię c iu m i
lio n ó w z ło tych .
Maksymalna skala zarobkowa dla detalistów
W z a łą c z n ik u do Zarządzenia M in is tra A p ro w iz a c ji i H a n d lu z dn ia 11. 5. 1945 r. w s p ra w ie u s ta le n ia m a k s y
m a ln e j s k a li z a ro b k o w e j d la d e ta lis tó w ustalono następu
ją c e m arże zysku (w od n ie sie n iu do to w a ró w w o ln o -ry n - k o w y c h ):
Do cen h u rto w y c h w o ln o doliczać G r u p a I.
w ę g ie l 15%
ko k s 15%
żelazo i stal ja k o surow ce i p ó łfa b ry k a ty 15%
drzew o w szczapach 20%
drzew o p iło w a n e 20%
drzew o rąhąne 25%
w y ro b y z drzew a (z w y ją tk ie m m eb li) 35%
ropa n a fto w a 10%
o le j gazow y 10%
- sm ary 15%
benzyna 15%
n a w o zy sztuczne 20%
c h e m ik a lia o charakterze p ro d u k c y jn y m 20%
p a p ie r 15%
G r u p a II.
tk a n in y b a w e łn ia n e 30%
tk a n in y ln ia n e 30%
tk a n in y je dw a bn e 30%
tk a n in y w e łn ia n e dam skie 30%
tk a n in y w e łn ia n e m ęskie 30%
ob uw ie skórzane 30%
ob uw ie m ęskie 30%
o b u w ie dam skie 30%
gotow e u b ra n ia 30%
b ie liz n a dam ska 30%
b ie liz n a m ęska 30%
w y ro b y try k o ta ż o w e 30%
s k a rp e tk i 30%
p o ńczo chy 30%
n ic i 30%
m y d ło 20%
n a fta 11%
z a p a łk i 12%
« G r u p a III .
cem ent 15%
cegła 15%
wapno, gips, kre d a 15%
szkło okienne 15%
G r u p a IV .
w y ro b y żelazne 35%
pro ste m aszyny ro ln ic z e i ich części 35%
narzędzia i. in s tru m e n ty 25%
grabie, ło p a ty , to p o ry , s ie k ie ry 25%
g a la n te ria żelazna 20%
g a la n te ria szklana 25%
naczynia dom ow e 25%
w y ro b y p a rfu m e ry jn e i kosm etyczne 50%
d y w a n y 30%
k o łd ry , rę k a w ic z k i, czapki 40%
kapelusze i w y ro b y futrzan e 40%
m eble 40%
Ceny artykułów reglamentowanych
J a k w ia d o m o ceny na a r ty k u ły reg la m e ntow an e (t. zw.
k a rtk o w e ) są ściśle ustalone. O bo w ią zują ce c e n n ik i na te a r ty k u ły p o d a ją cenę d e taliczną i cenę hu rto w ą . U stalone ceny h u rto w e i de taliczne na a r ty k u ły reg lam entow ane o b e j
m u ją łączne k o s z ty ta rn s p o rtu , k o n w o ju , op ako w an ia , m anka, k o s z ty a d m in is tra c y jn e oraz zysk pośrednika. Są zatem cenam i osta te cznym i.
Z darza ją się je d n a k w y p a d k i, że w m a rży z a ro b k o w e j n ie um ieszcza się w s z y s tk ic h k o sztó w d o s ta w y to w a ru . W ty c h w y p a d k a c h stosow nie do in s tr u k c ji M in is te r
stw a A p ro w iz a c ji i H a n d lu z d n ia 10 lip c a 1945 r. do cen
n ik a na a r ty k u ły reg la m e ntow an e powszechnego u ż y tk u — m ożna ob ok nie n a ru sza ln e j o k re ś lo n e j rozporządzeniem ceny w w y ją tk o w y c h w y p a d k a c h po bierać d o d a tko w o pew ną k w o tę i to ty tu łe m z w ro tu k o s z tó w dostaw y. W y s o k o ś ć te j d o d a tk o w e j k w o ty w in n a być z a tw ierd zona przez w ła ś c iw ą w ładzę p o w ia to w ą (w zgl. m ia sta w yd zie lo n e g o ). Z a tw ie r
dzone k o s z ty d o s ta w y muszą b y ć tra k to w a n e od rę b n ie i o d p o w ie d n io odrębnie uw ido cznion e,
Omówienie znowelizowanych przepisów ustawy o państwowym podatku dochodowym
O b o w ią zu ją ca do w y b u c h u w o jn y usta w a o państw , p o d a tk u d o cho do w ym została k ilk a k r o tn ie zno w elizow aną. N o w e le w p row a dzo no dekretem Prez. Rz. z dn ia 3. IX . 39. oraz d e k re ta m i P olskiego K o m ite tu W y z w o le n ia N arod ow e go z dn ia 23. X. 44, 22. X II. 44. i 24. I. 45.
N o w e le te u s ta liły :
a) że o p o d a tk o w a n iu po dlega dochód ro c z n y p rze kra cza ją c y 1.500 zł, z w y ją tk ie m dochodu z ty tu łu p ła c i em e
ry tu r, k tó r y usta lon o na z ł 3.000,— (przed w o jn ą zł 1.500) b) no w ą tab elą staw e k p o d a tk o w y c h o b o w ią z u ją c y c h p rz y
w y p ła c ie p o d a tk u od uposażeń,
c) now ą tabelę staw e k p o d a tk o w y c h od dochodu osób f i zycznych i p ra w n y c h , ze szczególną zm ianą s k a li p rz y dochodach ponad 200.000 zł rocznie,
d) te rm in p ła tn o ś c i p o d a tk u na dzień 1. X I. ro k u p o d a t
kow ego,
e) m iesięczne z a lic z k i na podatek, i) 50% dodatek w o je n n y do po da tku ,
g) że z m ia n y w p row a dzo ne d e k re ta m i P olskiego K o m ite tu W y z w . N a ro d o w e g o m ają zastosow anie do w y m ia ru p o d a tku począw szy od ro k u 1944.
Pkt a) — Kto płaci podatek dochodowy
K ażd y k u p ie c lu b prze dsiębiorca w y k a z u ją c y dochód ponad 1.500 z ł rocznie, zob ow iąza ny je s t do opła cania p o datku. Jednakże po m y ś li art. 27 i 29 u s ta w y może w ładza w y m ia ro w a u d z ie lić u lg p o d a tk o w y c h , pod p e w n y m i w a ru n k a m i dla osób, k tó re o s ią g n ę ły dochód w yższy od do
chodu, stanow iącego granicę m in im u m e g z y s te n c ji (m in i
m um e g z y s te n c ji 1.500,— z ł rocznie). Z n iż k a z art. 27 na
stępuje, je ż e li na u trz y m a n iu g ło w y ro d z in y , k tó r e j dochód p o d le g a ją c y o p o d a tk o w a n iu nie przekracza 7.200,— zł, z n a j
d u je się w ię c e j niż 2 c z ło n k ó w ro d zin y. N a to m ia s t ulga z art.
29 p rz y s łu g u je , o ile zachodzą nadzw yczajn e oko liczn o ści osła b ia ją ce siłę po d a tk o w ą p ła tn ik ó w pod w a ru n k ie m , że dochód n ie przekracza 12.000,— zł rocznie.
Za n a d zw ycza jn e ok o lic z n o ś c i uw aża ustaw odaw ca:
1. służbę w o js k o w ą ,
2. nadm ierne cię ż a ry z p o w o d u obarczenia rodziną, 3. w y ją tk o w y ob ow iąze k w spom agania niezam ożnych
c z ło n k ó w ro d zin y, 4. d łu g o trw a łe choroby,
5. zadłużenia i inne szczególne k ry ty c z n e okoliczn ości, 6. w y d a rz e n ia ż y w io ło w e ja k pożar, pow ódź gradobicie,
k lę s k i z p o w o du działa ń w o je n n y c h i t. p.
P rzyznanie u lg z art. 27 nie w y k lu c z a ró w n ie ż p rz y z n a nie u lg z art. 29.
N a le ż y m ieć na uwadze, że w y m ia r p o d a tk u następuje ró w n ie ż w te d y , chociażby da ny k u p ie c lu b przedsiębiorca nie p ro w a d z ił p rze d się b io rstw a c a ły rok.
N p.: K to w czasie od 1. 9. do 31. X II. osiągnął dochód w k w o c ie 550,— zł, ten nie je s t w o ln y od o b o w ią zku op ła ca
nia po d a tku , poniew aż 550,— z ł za 4 m iesiące od pow iada d o ch o d o w i w sum ie 1.650,— zł za c a ły .ro k obliczonem u.
Pkt b) — Podatek od wynagrodzeń
Do w y b u c h u w o jn y o b o w ią z y w a ły prze p isy dla p o da tku od uposażeń z aw arte w dziale II. u s ta w y o pod. d o c h o d o w ym . O becnie odnośne prze p isy d a w n ej u s ta w y p rz e s ta ły o b o w ią zyw a ć a w ic h m ie jsce w y d a n o n o w y dekret.
Z agadnienie to o m ó w iliś m y w N r. 4 T yg o d n ika .
Pkt c) — Nowa tabela stawek podatkowych
A r t y k u ł 23 z n o w e liz o w a n e j u s ta w y zaw iera no w ą ta belę staw ek p o d a tk o w y c h . Poniżej obow iązu ją ca obecnie ta bela.
W y c ią g z prze pisów d o tyczących o b licza n ia p o d a tk u do cho
dow ego w e d łu g d zia łu I. u s ta w y o p a ń s tw o w y m p o d a tk u d o ch o d o w ym .(Dz. U. R. P. z 1936 r. N r 2, poz. 6) w raz z póź
n ie js z y m i zm ianam i oraz de k re tu o poborze 50% d o d a tk u w o je n n e g o (Dz. U. R. P. z 1945 r. N r 3, poz. 8).
Skala p o d a tko w a art. 23 us ta w y
P odatek d o c h o d o w y w y m ie rz a się w e d łu g następu ją cej s k a li:
•c o l i
Dochód u! złotych .a -5 a
ro o Dochód m złotych £ » J2 3
-
ponad do “ • 3 « 1 ponad do Ł 3
i 1 500 1 550 44 38 19 000 20 000 2156
2 1 550 1 600 47 39 20 000 22 000 2 464
3 1 600 1 700 52 40 22 000 24 000 2 789
4 1 700 1 800 57 41 24 000 26 000 3131
5 1 800 1 900 63 42 26 000 28 000 3 489
6 1 900 2 000 70 43 28 000 30 000 3 864
7 2 000 2100 76 4 4 30 000 32 000 4 256
8 2100 2 200 83 45 32 000 34 000 4713
9 2 200 2 400 94 46 34 000 36 000 5 192
10 2 400 2 600 105 47 36 000 38 000 5 693
11 2 600 2 80J 118 48 38 000 40 000 6 216
12 2 800 3 000 130 49 40 000 44 000 7 084
13 3 000 3 200 143 50 44 000 48 000 7 997
14 3 200 3 400 157 51 48 000 52 000 8 955
15 3 400 3 600 171 52 52 000 56 000 9 957
16 3 600 3 800 187 53 56 OuO 60 000 11 004
17 3 800 4 000 202 54 60 000 64 000 12186
18 4 000 4 400 227 55 64 000 68 000 13 424
19 4 400 4 800 255 56 68 000 72 000 14717
20 4 800 5 200 283 57 72 000 76 000 16 067
21 5 200 5 600 314 58 76 000 80 000 17 472
22 5 600 6 000 345 59 80 000 88 000 19 836
23 6 000 6 600 397 60 88 000 96 000 22 311
24 6 600 7 200 454 61 96 000 104 000 25 044
25 7 200 7 800 513 62 104 000 112 000 27 911
26 7 800 8 400 576 63 112 000 120 000 30 912
27 8 400 9 200 657 64 120 000 128 000 34 048
28 9 200 10 000 742 65 128 000 136 000 37 310
29 10 000 11 000 847 66 136 000 144 000 40 724
30 11 000 12 000 9a8 67 144 000 152 000 44 263
31 12 000 13 000 1074 68 152 000 160 000 48160
32 13 000 14 000 1196 69 160 000 163 000 52 215
33 14 000 15 000 1323 70 168 000 176 000 56 426
34 15 000 16 000 1456 71 176 000 184 000 60 794
35 16 OoO 17 U00 1619 72 184 000 192 000 65 319
36 37
17 U00 18 000
18 000 19 000
1790 1970
73 192 000 200 000 70 000
P rzy dochodzie ponad 200.000 z ł po da te k w y n o s i 70.000 zł i oprócz tego 3.500 zł od ka ż d y c h p e łn y c h 10.000 z ł ponad 200,000 zł.
Do p o d a tk u do licza się ponadto:
ponad 200.000 z ł do 300.000 z ł 3%
ponad 300.000 z ł do 400.000 z ł 5%
ponad 400.000 zł do 500.000 z ł 8%
ponad 500.000 z ł do 600.000 z ł 11%
ponad 600.000 zł do 800.000 z ł 14%
ponad 800.000 zł do 1.100.000 z ł 18%
ponad 1.100.000 z ł do 1.500.000 z ł 22%
ponad 1.500.000 z ł do 2.000.000 z ł 26%
ponad 2.000.000 zł do 30%
od całego po dlega ją cego p o d a tk o w i dochodu.
Stopę p o d a tk o w ą z art. 23 podw yższa się:
a) o 20% dla p ła tn ik ó w n ie ż o n a ty c h lu b niezam ężnych, nie m a ją c y c h na u trz y m a n iu żadnego czło nka ro d zin y, a o siąg ają cych dochód ponad 3600 z ł rocznie;
b) o 10% dla p ła tn ik ó w żonatych, lu b zam ężnych, lecz nie m a ją c y c h na u trz y m a n iu dz ie c i an i też in n y c h czło n
k ó w ro d z in y oraz dla p ła tn ik ó w n ieżo natych , a m a ją cych na u trz y m a n iu nie w ię c e j niż je dn ego czło nka ro d z in y , je ż e li p o d a tn ic y ci osiąg ają dochód ponad 4800 z ł rocznie.
N a jis to tn ie js z ą zm ianą, prócz po dw yższenia stop nia do
chodu (od 1 do 73 stopnia) je s t p o d w y ż k a p rz y dochodach ponad 200.000 z ł rocznie. Zm iana ta o b o w ią z u je dochód ta k
osób fiz y c z n y c h ja k i p ra w n y c h i spadków w a k u ją c y c h .
Pkt d) i e) — Termin płatności podatku i zaliczki na podatek dochodowy
O stateczny te rm in p ła tn o ś c i p o d a tk u usta lon o na dzień 1. X I. ro k u p o d a tko w e g o a oprócz teg o o b o w ią z u je p ła tn i-
i . i k ó w w ciągu ro k u kalen darzo w e go płace nie zalic z e k i to w te rm in ie do dnia 25 każdego m iesiąca. W s p e cja ln e j n o tatce w N r. 5 T y g o d n ik a o m ó w iliś m y sposób o b lic z a n ia za
liczek. Z a lic z k i n a le ż y w p łaca ć bez specjalnego w e zw ania U rzędu Skarbow egp.
Pkt f) —
5 0 %dodatek wojenny
P od w yżka 50% o b o w ią z u je od całego dochodu p o dlega
ją cego o p o d a tk o w a n iu . Poniżej k ilk a p rz y k ła d ó w : P ła tn ik w y k a z u je dochód 16500 zł.
p o d a te k w y n o s i/ 1619 zł
50% dodatek w o je n n y 809
Razem p o d a te k 2428 zł
B io rąc np. za podstaw ę o s ią g n ię ty dochód w w y s o k o ś c i 264 000 zł, natenczas o b licze n ie p o d a tk u je s t następujące:
P rzy dochodzie ponad 200 000 zł
p o d a te k w y n o s i z ł 70 000,—
O d k a ż d y c h na stępn ych p e łn y c h z ł 10 000,— po 3500 z ł c z y li 6 ra
z y 3 500,— z ł z ł 21 000,-—
a na dto od 264 000 z ł 3% z ł 7 920,—
z ł 98 920,—
50% dodatek w o je n n y z ł 49 460.—
Razem p o d a te k od 264000 w y n o s i z ł 148 380,—
Pkt g) — Termin obowiązywania przepisów znowelizowanych
D e k re t P olskiego K o m ite tu W y z w o le n ia N a rod ow e go z dnia 22. X II. 44 u s ta lił, że stosow anie w s z y s tk ic h staw ek p o d a tk o w y c h stosuje się do w y m ia ró w p o d a tk ó w po c z ą w szy od ro k u p o d a tko w e g o 1944.
Z p o w yższych uw ag z o rie n tu ją się C z y te ln ic y T y g o d n ik a w ja k im k ie ru n k u p o s z ły obecne z m ia n y w p o d a tk u dochodow ym . A r t y k u ł ten n ie w y c z e rp u je w zupełności ta k obszernego tem atu ja k usta w a o p o d a tk u do cho do w ym . Pozostają do o m ó w ie n ia szczegółowe p rz e p is y ustaw y.
O m aw ian ie je d n a k such ych p a ra g ra fó w je s t na dłuższą m etę dla C z y te ln ik a z b y t nużące, to też w dalszych n u m e rach T y g o d n ik a o m ó w im y w k r ó tk ic h a rty k u ła c h n a jw a ż niejsze zagadnienia u s ta w y o p a ń s tw o w y m p o d a tk u do cho
d o w y m ja k np. a m o rtyza cję , p o ję c ie dochodu, k o s z ty do
pu szczalnych potrąceń od dochodu itd .
P rzy te j sposobności zaznaczyć w yp ad a, że w ładze ustaw odaw cze noszą się z dalszą zm ianą u sta w y. I ten p ro je k t będzie tem atem na łam ach n in ie js z e g o pisma.
W . S.
Sprzedaż ziemiopłodów i jaj z obowiązujących dostaw — podatek obrotowy
W celu usu n ię cia szeregu w ą tp liw o ś c i, ja k ie na su n ę ły się o sta tn io odnośnie o p o d a tk o w a n ia p o d a tk ie m o b ro to w y m sprzedaży z ie m io p ło d ó w i ja j k u rz y c h z o b o w ią z u ją c y c h dostaw, p o d a je m y k ilk a a k tu a ln y c h uw ag w y ja ś n ia ją c y c h :
I. Opodatkowanie sprzedaży ziemiopłodów
N a po d sta w ie zarządzenia Prezesa Rady M in is tró w z dn- 19 lu te g o 1945 r. (Dz. U. R. P. N r 6, poz. 23) p o d le g a ją za
ję c iu -— na te re n ie w o je w ó d z tw a poznańskiego — dla celów św iadczeń rzeczo w ych : żyto, pszenica, jęczm ień, ow ies, g r y ka, proso, siano, słoma, z ie m n ia k i, na siona oleiste, strącz
k o w e i strączkow o-p astew n e; z ie m io p ło d y te n ie m ogą być prze dm io tem no rm a ln e g o o b ro tu a nadto n ie m ogą być p rz e rab ia ne a n i przenoszone na in n e m iejsca.
Zarządzenie to n ie o b o w ią z u je na teren ach n o w o p rz y - łą czon ych do w o je w ó d z tw a poznańskiego.
R o zm ia ry o b o w ią z u ją c y c h dostaw, ja k ró w n ie ż ceny, za ja k ie je na b yw a ć będą z ra m ie n ia Państwa upow ażnione d ° tego z w ią z k i, oznacza w drodze zarządzeń M in is te r A p r o w iz a c ji i H a nd lu. Państwo, k tó re w ten sposób uzyska ło w y łą c z n o ś ć d y s p o z y c ji w y m ie n io n y m i p ło d a m i ro ln y m i, za
w a rło ze Z w ią z k ie m G ospodarczym S p ó łd z ie ln i R olniczo- H a n d lo w y c h um owę, mocą k tó r e j p o w ie rz o n o w y m ie n io n e m u Z w ią z k o w i skup i m ag azyn ow a nie na rach u n e k Państwa w s z e lk ic h z ie m io p ło d ó w oraz ro z d z ia ł ic h w e d łu g zleceń Rządu. W z w ią z k u z ty m zaś, że Z w ią z e k G ospodarczy S p ó łd z ie ln i R o ln ic z o -H a n d lo w y c h w szedł w sk ła d Z w ią z k u G ospodarczego R. P. „S p o łe m ", ten o s ta tn i p rz e ją ł c a ły apa
ra t ro z d z ie lc z y z ie m io p ło d a m i — c e n tra ln ie.
Cena zarów no skupu ja k i sprzedaży z ie m io p ło d ó w je s t stała. F ina nso w an ie a k c ji skup u o b o w ią z u ją c y c h dostaw re a liz u je się drogą u d z ie la n ia Z w ią z k o w i o d p o w ie d n ic h k r e d y tó w rząd ow ych.
S ku p u z ie m io p ło d ó w Z w ią ze k G ospodarczy d o k o n u je w te re n ie (w p o w ia ta c h ) za po śre d n ictw e m s p ó łd z ie ln i r o l
n ic z o -h a n d lo w y c h . D s yp on ow a nie z poszczególnych m aga
z y n ó w s p ó łd z ie ln i okre ślo ną ilo ś c ią p ro d u k tó w i k ie ro w a n ie ic h do p u n k tó w a p ro w iz a c y jn y c h , zastrzeżone je s t w y łą c z n ie Z w ią z k o w i G ospodarczem u.
S p ó łd z ie ln ie w y k o n u ją d o sta w y i w y s ta w ia ją Z w ią z k o w i G ospodarczem u ra c h u n k i po cenie n a b y c ia z do licze n ie m o d p o w ie d n ie j m a rż y zysku. W yso k o ś ć te j m a rż y dla p o szczególnych ro d z a jó w z ie m io p ło d ó w , je s t z g ó ry ściśle określona.
P rzedstaw ione fa z y o m a w ia n e j a k c ji muszą znaleźć swe o d p o w ie d n ik i w poszczególnych fazach o p od atkow ania. I ta k : 1. W sp ó łd z ie ln ia c h ro ln ic z o -h a n d lo w y c h , p o d a tk o w i obro- to w e m u ze sprzedaży z ie m io p ło d ó w , po cho dzą cych z o b o w ią z u ją c y c h dostaw , po dlega n ie c a łk o w ity ob rót,
lecz je d y n ie w yn ag rodze nie, otrzym an e ze Z w ią z k u G o
spodarczego. S taw ka p o d a tk u o b rotow ego od ta k o k re ślonego o b ro tu w y n o s i — s toso w nie do p o stano w ie ń art. 7 ust. (1) p k t. 7 u s ta w y o p o d a tk u o b ro to w y m — 6% (po śred nictw o , n ie m ające cech u m o w y a je n c y jn e j), 2, Je że li s p ó łd z ie ln ia ro ln ic z o -h a n d lo w a o trz y m u je od
Z w ią z k u G ospodarczego prócz w spom nianego w y n a g ro dzenia za p o śre d n ictw o , nadto jeszcze spe cja lne o p ła ty za m agazyn ow a nie i ko n s e rw o w a n ie z ie m io p ło d ó w w m agazynach s p ó łd z ie ln i, — o p ła ty te p o d le g a ją ró w nież p o d a tk o w i ob rotow em u, p rz y czym s taw ka p o da tku w y n o s i — stosow nie do p o s ta n o w ie ń art. 7 ust. (1) p k t. 10 u s ta w y — 3% (św iadczenie usług).
3. O b ro ty natom iast, d o k o n y w a n e przez s p ó łd z ie ln ie r o l
n iczo-h and lo w e w z w ią z k u ze sprzedażą zie m io p ło d ó w , n a b y ty c h poza o b o w ią z u ją c y m i do staw a m i — w w o ln y m ha nd lu — p o d le g a ją o p o d a tk o w a n iu w całości.
II. Opodatkowanie sprzedaży jaj kurzych
N a p o dstaw ie rozporządzenia Prezesa R ady M in is tró w z dn ia 16 lu te g o 1945 r. o o b o w ią z k o w y c h dostaw ach ja j k u rz y c h , ja ja ku rz e p o d le g a ją z a ję c iu na rzecz Państwa.
R o zm ia ry i te rm in y o b o w ią z u ją c y c h dostaw, ro zd zia ł i ceny oznacza w drodze zarządzeń M in is te r A p ro w iz a c ji i H a ndlu. Podobnie, ja k p rz y z ie m iop ło dach , skup ja j z obo
w ią z k o w y c h dostaw p o w ie rzon o Z w ią z k o w i Gospodarczem u S p ó łd z ie ln i R. P.
Z w ią z e k G ospodarczy d o k o n u je skup u ja j w te re n ie (w poszczególnych p o w ia ta ch ) za p o śre d n ictw e m s p ó łd z ie ln i m le c z a rs k ic h lu b ro ln ic z o - h a n d lo w y c h . S p ó łd z ie ln ie te k o rz y s ta ją ze sw ej s tro n y z u słu g osób trz e c ic h tzw . zbieraczy, k tó rz y z a jm u ją się skupem ja j w w yz n a c z o n y c h im rejon ach.
D ostaw ca o trz y m u je „a 1 sztukę 1,— zł, a s p ó łd z ie ln ie 1,35 zł.
S p ó łd z ie ln ia p ła c i zbieraczom ze swego w y n a g ro d z e n ia (0,35 zł) 5 lu b 10 gro szy za sztukę, zależnie od tego, czy dostaw a o d b yw a się do z b io rn ic re jo n o w y c h czy też p o w ia to w y c h .
T u ta j spraw a o p o d a tk o w a n ia poszczególnych faz o b ro tu prze d sta w ia się następująco:
1. W s p ó łd z ie ln ia c h m le c z a rs k ic h lu b ro ln ic z o -h a n d lo w y c h , za o b ró t z o b o w ią z u ją c y c h do staw ja j uw aża się w y nagrodzenie, o trz y m a n e od Z w ią z k u G ospodarczego S p ó łd z ie ln i; s ta w k a p o d a tk u w y n o s i — s toso w nie do p o s ta n o w ie ń art. 7 ust. (1) p k t. 7 u s ta w y — 6%.
2. Je ż e li s p ó łd z ie ln ia o d d a je z b ie ia c z o w i ja j część swego w yn a g ro d ze n ia , to o p o d a tk o w a n iu podlega w s p ó łd z ie ln i ró w n ie ż pełna suma wynagrodzenia, o trz y m a n a c d Z w ią z k u Gospodarczego, bez p o trą c e n ia w y p ła c o n e g o zbie-
ra c z o w l w yn a g ro d ze n ia , gd yż k w o ty , w y p ła c o n e z b ie ra czow i, stan ow ią w ty m p rz y p a d k u k o s z ty h a nd low e s p ó ł
dzieln i.
N a zbieraczach ja j c ią ży ob ow iąze k o p ła cania p o d a tk u obrotow ego od w yn ag rodze nia, otrzym anego ze s p ó ł
d z ie ln i, p rz y zastosow aniu s ta w k i p o d a tk o w e j w w y s o ko ś c i 6% (pośrednictw o). Zbieracze ja j są zatem zobo
w ią z a n i do o b lic z a n ia i w p ła c a n ia w e w ła ś c iw y c h dla
n ic h urzędach sk a rb o w y c h zalic z e k m iesięczn ych ta k w p o d a tk u o b ro to w y m , ja k i dochodow ym . S p ó łd z ie ln ie m le cza rskie lu b ro ln ic z o -h a n d lo w e zaś, obow iązane są w sw o ich księgach h a n d lo w y c h u trz y m y w a ć w a k tu a l
ności: a) im ię i na zw isko zbieracza ja j, b) m ie jsce je g o zam ieszkania i c) w y okość otrzym anego w y n a g ro d z e nia c o n a jm n ie j w e d łu g poszczególnych m iesięcy.
M g r. Z. M ie lc a rz e w ic z .
Ulgi podatkowe dla przedsiębiorstw repatriantów
R e p a tria n ci osie d le n i na naszych terenach zarów no na r o li ja k i po z o s ta ją c y na p la c ó w k a c h gospodarczych, dom a
gają się p rzyzn a n ia im u lg p o d a tk o w y c h , p o w o łu ją c się na w yd a n e w te j m ierze zarządzenia. Z u w a g i na to, iż żadna niem al z p la c ó w e k czy o rg a n iz a c ji gospodarczych na naszym teren ie n ie je s t zo rie n to w a n a , czy i w ja k ic h rozm iarach u lg i po d a tk o w e re p a tria n to m is to tn ie p rz y s łu g u ją a i sami re p a tria n c i błądzą co do tego raczej w sferze przypuszczeń, n iż e li k o n k re tn y c h in fo rm a c ji, p o d a je m y na ty m m ie js c u k ilk a u w a g w y ja ś n ia ją c y c h , do ty c z ą c y c h tego ta k p iln e g o i palącego zagadnienia:
W e w rz e ś n iu 1944 r., z aw arte z o s ta ły m ię d z y P olskim K o m ite te m W y z w o le n ia N a rod ow e go a Rządam i L ite w s k ie j, B ia ło ru s k ie j i U k ra iń s k ie j S o c ja lis ty c z n y c h R e p u b lik Rad, trz y je dn obrzm iące u k ła d y , dotyczące e w a k u a c ji o b y w a te li p o ls k ic h z te ry to riu m ty c h trzech re p u b lik do P o lski oraz lu d n o ści lite w s k ie j, b ia ło ru s k ie j i u k ra iń s k ie j z te ry to riu m P olski na te re n y w y m ie n io n y c h re p u b lik .
A rt. 3 p o w o ła n e j w y ż e j u m o w y p rz e w id u je dla osób re p a trio w a n y c h u lg i po d a tk o w e w postaci:
a) um orzenia zaległości p o d a tk o w y c h osobom w y je ż d ża ją cym z P olski ,
b) z w o ln ie n ia od p o d a tk ó w w la ta ch 1944 i 1945, p rz y słu gu jące go o b y w a te lo m p o ls k im , p o w ra c a ją c y m do Polski.
Przedm iotem naszego zaintere sow a nia je s t oczyw iście zagadnienie u lg p o d a tko w ych , o k tó ry m m ow a w p u n k c ie b).
O tóż z w o ln ie n iu w la ta ch 1944 i 1945 od „w s z y s tk ic h p o d a tk ó w p a ń s tw o w y c h p ie n ię ż n y c h "' na zasadzie art. 3 ust.
(1) lit. c) z a w a rty c h u k ła d ó w , p o d le g a ją w szyscy re p a tria n ci, o b y w a te le po lscy, p o w ra c a ją c y do P o lski z te ry to riu m L ite w s k ie j S. R. R., B ia ło ru s k ie j S. R. R. i U k ra iń s k ie j S. R. R.
Z w o ln ie n ie to zatem d o ty c z y p o d a tk u dochodowego, p o d a tk u o b rotow ego oraz p o d a tk u dochodow ego od u p o
sażeń (obecnie p o d a tk u od w yn ag rodze ń) za la ta k a le n d a rzow e (op era cyjne ) 1944 i 1945. W y m ie rz o n e e w e n tu a ln ie p o d a tk i lu b z a lic z k i na poczet w y m ia ru p o d a tk ó w za p o wyższe la ta będą odpisane a. uiszczone przez p o d a tn ik ó w k w o ty , zw rócone w go tów ce na w n ie sio n e i o d p o w ie d n io udoku m ento w an e podania.
Z w o ln ie n ia od p o d a tk u p rz y s łu g u ją w s z y s tk im re p a tria n tom z te re n ó w , o b ję ty c h u k ła d a m i, je ż e li o d p o w ia d a ją oni n a stępu ją cym w a ru n k o m :
1. b y li o b y w a te la m i p o ls k im i do dnia 17 w rześnia 1939 ro k u (bez w zg lęd u na o b y w a te ls tw o obecne),
2. p rz e s ie d lili się do P o lski w okre sie la t 1944— 1945 r.
3. w y k a ż ą się do w o dam i e w a k u a c y jn y m i w postaci k a rt e w a k u a c y jn y c h , zaśw iadczeń w y ja z d o w y c h (wiz) lu b in n y c h do kum e ntów , s tw ie rd z a ją c y c h fa k t p rz re s ie d le n ia się. Bez
spe łn ien ia ch o cia żby je dn ego z ty c h w a ru n k ó w , u lg i p o d a tko w e nie należą się.
W ła ś c iw e U rzę dy S karbow e prow adzą w y k a z y osób, re p a trio w a n y c h do P o lski i k o rz y s ta ją c y c h z u lg na m ocy w y m ie n io n y c h ukła d ó w .
T a k i je s t stan rzeczy w y n ik a ją c y z p ie rw o tn y c h zarzą
dzeń, k tó re w p ra w d z ie zgodne są w zasadzie z brzm ieniem z a w a rty c h um ó w m ię d z y P olskim K o m ite te m W y z w o le n ia N a rod ow e go a Rządam i L ite w s k ie j, B ia ło ru s k ie j i U k ra iń s k ie j Socjal. R e p u b lik Rad, je d n a k częściowo op arte zosta
ły na n ie u s ta lo n e j jeszcze d e fin ity w n ie in te rp re ta c ji p o ję cia gospodarstw a, ja k o p o d m io tu z w o ln io n e g o od podatku.
N ie m n ie j je d n a k , do czasu ro z trz y g n ię c ia podanego w y ż e j p y ta n ia wstępnego, w ładze skarbow e stosu ją nara- zie niezależnie od z a w a rty c h um ów , u lg i dla re p a tria n tó w w n a stępu ją cym rozm iarze:
1. z w o ln ie n ie c a łk o w ite od p o d a tk ó w p a ń s tw o w y c h w la tach 1944 i 1945 re p a trio w a n y c h gospodarstw w ie js k ic h (osób, k tó re o b ję ły gospodarstw a w ie js k ie na te re n ie Rzeczy
p o s p o lite j P o ls k ie j — od ty c h gospodarstw ,
2. z w o ln ie n ie p ra c o w n ik ó w w sze lkie go ro d z a ju od p o d a tku od w yn a g ro d ze ń w la ta ch 1944 i 1945,
3. z w o ln ie n ie pozost. p o d a tn ik ó w , je ż e li o b ję li p la c ó w k i na teren ie w o je w .: do ln o-ślą skieg o, zach od nio -po m orskie
go, m azurskiego, gdańskiego oraz na te re n ie p o w ia tó w , p rz y łą c z o n y c h do w o je w ó d z tw a poznańskiego — od w s z y s t
k ic h p o d a tk ó w p a ń s tw o w y c h , p rz y p a d a ją c y c h za ro k gospo
da rczy 1945 z w y ją tk ie m p o d a tk u od w zbogacenia w o je n n e go. N a po zo sta łych teren ach — od p o d a tk u dochodowego, je ż e li k w o ta je g o za ten okres czasu nie przekracza 2000 zł.
Jeże li zaś suma należnego p o d a tk u dochodow ego przekracza 2.000,— zł, to k w o ta 2.000,— z ł po dlega m im o to um orzeniu.
N adto, w e d łu g posia dan ych przez nas in fo rm a c ji, za
m ierza M in is te rs tw o A d m in is tra c ji P ublicznej w y d a ć w n a j
b liższym czasie zarządzenie w s p ra w ie u lg p o d a tk o w y c h , p rz y s łu g u ją c y c h re p a tria n to m na m o c y p rz y to c z o n y c h przez nas u k ła d ó w , w zakresie p o d a tk ó w sam orządow ych, b io rą c ró w n ie ż pod uw agę p o d a tk i, przekazane zw iązkom samo
rzą d o w ym na m o cy d e k re tu o re fo rm ie sam orządowego s y stemu p o d a tko w e g o (Dz. U. R. P. N r 73 z 1945 r.).
W ko ń c u k o m u n ik u je m y , iż niezależnie od podanych w y ż e j u k ła d ó w został o s ta tn io — w d n iu 6 lip c a 1945 ro k u
— z a w a rty u k ła d m ię dzy Rządem P olskim a Z. S. R. R. ró w nież w spra w ie re p a tria c ji. U k ła d ten nie zaw iera ju ż po stano
w ie ń co do u lg p o d a tk o w y c h . Pozostają je d n a k w m ocy u lg i, n a byte przez re p a tria n tó w na m ocy u k ła d ó w z w rześnia 1944 roku .
M g r. Z. M ie lc a rz e w ic z
Nowe przepisy o pośrednictwie pracy
D n ia 2 s ie rp n ia br. został og łoszony w 30 n-rze D zien
n ik a U staw d e k re t o urzędach z a tru d n ie n ia . D e k re t ten tw o rz y „ w celu u s p ra w n ie n ia o ig a n iz a c ji p ra c y i pełnego sp o ż y tk o w a n ia s ił ro b o c z y c h " G łó w n y U rząd Z a tru d n ie n ia oraz teren ow e u rz ę d y z a tru d n ie n ia ja k o organa M in is te r stw a P racy i O p ie k i Społecznej. P rzy urzędach za tru d n ie n ia będą czynne społeczne k o m is je doradcze. C zynności urzę
dów z a tru d n ie n ia m ogą b yć p rze kazyw ane organom sam o
rządu te ry to ria ln e g o lu b p ra c o w n ic z y m o rg a n iza cjo m za
w o d o w y m w try b ie , k tó r y ma u s ta lić rozporządzenie w y k o nawcze.
U rzędom za tru d n ie n ia s łu ży w y łą c z n e p ra w o 1) po śre
dn icze n ia z a w ie ra n iu u m o w y o pra cę oraz u m o w y o na ukę zaw odow ą oraz 2) re g u lo w a n ia ry n k u p ra c y przez w y r ó w n a n ie p o p y tu z podażą p ra c y („c le a rin g p ra c y “ , np. w y m ia n a
w o ln y c h m ie js c p ra c y itp.) Szczegóły ma u s ta lić rozp orzą
dzenie w yko na w cze.
Do urzędów a tru d n ie n ia n a le ż y też w y d a w a n ie z a tru d n io n y m ja k i p o s z u k u ją c y m p ra c y zaśw iadczeń po trz e b n y c h d la uz y s k a n ia p rz e w id z ia n y c h w przepisach p ra w n y c h ulg, i up ra w n ie ń .
D e k re t n a kła d a na k ie ro w n ik ó w z a k ła d ó w p ra .y o b o
w ią z e k zgłaszania do urzę du za tru d n ie n ia 1) każdego w o l
nego m ie jsca p ra c y i m ie jsca n a u k i zaw odu, 2) każdego p rz y ję te g o p ra c o w n ik a w zg l. ucznia. N ie d o k o n a n ie z g ło szeń sta n o w i prze krocze nie i po dlega karze w drodze ad m i
n is tra c y jn e j.
W częściow ym w y k o n a n iu tego d e k re tu ogłoszono 8-go p a ź d z ie rn ik a b r. w n-rze 41 D z ie n n ik a U staw rozporządzenie M in . Pracy i Op. Spoi. o pośrednictwie pracy i pośrednictwie
p rz y z a w ie ra n iu um ó w o na ukę zaw odu. Rozporządzenie to re g u lu je o b o w ią z k i i pra w a 1) k ie ro w n ik ó w z a k ła d ó w p ra c y oraz 2) p o s z u k u ją c y c h m ie js c p ra c y lu b n a u k i zawodu.
Obowiązki kierowników zakładów pracy
K ie ro w n ic y z a k ła d ó w p ra c y m a ją ob ow iąze k z a w ia d a m iać urząd za tru d n ie n ia o każd ym w o ln y m ja k i no w oob- sadzonym m ie js c u p ra c y (w zgl. n a u k i zaw odu) i to do trzech dni. Z a w ia d o m ie n ie może być dokonane w d o w o ln y spo
sób, ró w n ie ż ustnie. Z a w ia d a m ia ją c y m a pra w o do pisem nego p o tw ie rd z e n ia zgłoszenia, je ś li tego zażąda. Jeże li zaw ia d o m ie n ie na stą p iło te le fo n ic z n ie urząd z a tru d n ie n ia ma na żądanie przesłać pisem ne p o tw ie rd z e n ie o d b io ru te le - fonogram u. W razie za w ia d o m ie n ia dro g ą po cztow ą lu b te le g ra fic z n ą za datę z a w ia d o m ie n ia uw aża się datę stem pla pocztow ego w zgl. w y s ła n ia depeszy.
Treść z a w ia d o m ie n ia m usi zaw iera ć o kre ślo ne dane. I ta k w z a w ia d o m ie n iu o w o ln y m m ie js c u p ra c y n a le ż y podać:
1. nazwę i adres zakład u pra cy, 2. zawód, płeć i ilo ś ć poszu
k iw a n y c h p ra c o w n ik ó w , 3. w ym a ga ne od p o s z u k iw a n y c h p ra c o w n ik ó w k w a lifik a c je , 4) w a ru n k i p ra c y i w yso ko ść w y nagrodzenia, 5. okres czasu, na k tó r y m a być za w a rta umo.- w a o pracę, 6. datę, od k tó re j m ie js c e p ra c y je s t lu b będzie w o lne . — W z a w ia d o m ie n iu o w o ln y c h m ie js c a c h n a u k i zaw odu n a le ż y podać: 1. nazwę, adres i rod zaj z a kła d u p ra cy, 2. ilo ść, płeć i w ie k p o s z u k iw a n y c h u czn ió w (te rm in a to ró w ), 3. zaw ód, w ja k im m a ją od być naukę, 4. okres czasu, na k tó r y ma b y ć z aw arta um owa, 5. datę, od k tó re j m ie jsce n a u k i je s t lu b będzie w olne.
W z a w ia d o m ie n iu o obsadzeniu w o ln y c h m ie js c p ra c y lu b n a u k i n a le ż y podać: 1. nazwę, adres i ro d za j zakład u pracy, 2. im io n a n a z w is k a i ad resy p rz y ję ty c h p ra c o w n ik ó w lu b u czn ió w (te rm in a to ró w ), 3. ja k ie m ie js c a obsadzono, 4. od ja k ie j d a ty i na ja k i okres czasu za w a rto u m o w y.
Urząd z a tru d n ie n ia je s t o b o w ią z a n y do p rz y ję c ia z g ło szenia; p rz y zgłaszaniu w o lne go m ie js c a n a u k i zaw odu p ra codaw ca w in ie n prze d sta w ić dow ody, że ma pra w o do p r z y j
m ow a n ia uczniów .
N a po dstaw ie pow. zgłoszeń urząd zatru d n ie n ia w y d a je k a n d y d a to w i do p ra c y w zg l. n a u k i „k a rtę s k ie ro w a n ia ” na okre ślo ne w o ln e m iejsce.
N a żądanie p ra c o d a w c y urząd z a tru d n ie n ia ma o b o w ią zek u d z ie le n ia m u — „n a le ż y c ie u s ta lo n y c h ” przez urząd — da nych d o tyczą cych k a n d y d a ta a m ogących tnie ć dla p ra co d a w cy znaczenie p rz y de cydo w an iu , czy k a n d y d a t będzie na dane m ie js c e od po w ie d n i. P racodaw ca ma b o w ie m „ p r a w o w y b o ru k a n d y d a tó w oraz pra w o żądania, aby urząd za
tru d n ie n ia s k ie ro w a ł in n y c h k a n d y d a tó w poza s k ie ro w a n y m ” (§ 17).
Prawa i obowiązki poszukujących pracy
P oszu kujący p ra c y (w zgl. m ie js c a n a u k i zaw odu) ma pra w o do z a re je s tro w a n ia w urzędzie za tru d n ie n ia . N ie p e łn o le tn i muszą się w y k a z a ć zgodą opiekuna. Zgłoszenie p rz y jm u je urząd w ła ś c iw y d la obszaru na k tó ry m re je s tru ją c y się m ieszka p rz y n a jm n ie j od sie dm iu d n i; w razie p o trz e b y urząd ta k i może też w y d a ć „p rz e k a z ” u p o w a ż n ia ją c y do zgłoszenia się w in n y m urzędzie. Z g ła s z a ją c y się m a u d z ie lić szczegółow ych in fo rm a c y j osobistych, u d o w o d n ić posiadane k w a lifik a c je i prze d sta w ić św ia d e ctw a z d o ty c h czasowej pra cy. P rzy zgłoszeniu do n a u k i zaw odu obok in fo rm a c y j o so bistych n a le ż y prze d sta w ić św ia d e ctw a s z k o l
ne i św ia d e ctw o le k a rs k ie o stanie zd ro w ia . U rząd z a tru d n ie n ia może też zażądać św ia d e ctw a z p o ra d n i p sych o te ch niczne j.
U rzą d z a tru d n ie n ia zalicza poszukującego p ra c y do pe
wnego zaw odu; poszukującego m ie js c a n a u k i re je s tru je w ty m zaw odzie, w k tó ry m k a n d y d a t p ra g n ie u k o ń c z y ć na u
kę. — K a n d y d a c i z a re je s tro w a n i w in n i s ię zgłaszać do urzę
du z a tru d n ie n ia p rz y n a jm n ie j raz w k a żd ym m ie siącu k a le nd arzow ym . W razie niezgłoszenia się bez uzasadnionej p rz y c z y n y urząd skreśla k a n d y d a ta z w yka zu.
Przed s k ie ro w a n ie m k a n d y d a ta na w o ln e m ie jsce urząd m a o b o w ią z e k stw ie rd z e n ia czy k a n d y d a t posiada k w a lif i
k a c je w ym a ga ne w zgłoszeniu w o ln e g o m iejsca, do kładnego p o in fo rm o w a n ia k a n d y d a ta o w a ru n k a c h zgłoszonych przez pracodaw cę oraz stw ie rdze nia , czy k a n d y d a t zao fiaro w an e w a ru n k i p rz y jm u je . W razie je go zgody, urząd w y d a je m u
„ k a r tę s k ie ro w a n ia ". N a żądanie k a n d y d a ta urząd je s t obo
w ią z a n y u d z ie lić m u (podobnie ja k pra c o d a w c y ) na le życie przez urząd u s ta lo n y c h da nych (in fo rm a c y j) co do danego w o lne go m iejsca, k tó re m ogą m ieć dla k a n d y d a ta znacze
nie. K a n d y d a t n ie je s t o b o w ią z a n y do p rz y ję c ia z a o fia ro w anego m u m iejsca, p o w in ie n je d n a k odm ow ę uzasadnić.
N ie p o d a n ie p rz y c z y n od m o w y p o w o d u je skreślen ie z w y kazu po s z u k u ją c y c h pra cy.
R easum ując pow yższe po sta n o w ie n ie n a le ż y stw ie rd z ić , że now e p ra w o o p o ś re d n ic tw ie p ra c y stoi w zasadzie na s ta n o w is k u lib e ra ln y m ; n ie w p ro w a d za b o w ie m an i bez
w zględnego o b o w ią z k u p ra c o w n ik a do p rz y ję c ia p ra c y na w ska zan ym m ie j cu, a n i też n ie zmusza k ie ro w n ik a zakład u p ra c y do p rz y ję c ia w skazanego p ra c o w n ik a . C zynności urzędu z a tru d n ie n ia m a ją b yć czynn ościam i nieza intere so- w anego bezstronnego p o ś re d n ik a działa ją ceg o w in te re s ie obu stron. U w y d a tn ia się to zwłaszcza w o b o w ią z k u u d z ie la n ia każd ej ze stron p o trz e b n y c h je j in fo rm a c y j d o tyczą c y c h d ru g ie j s tro n y i to in fo rm a c y j z a w ie ra ją c y c h dane, k tó re urząd m a o b o w ią ze k up rzednio „n a le ż y c ie u s ta lić ".
P ra c o w n ik p o s z u k u ją c y p ra c y je s t z w ią z a n y s k ie ro w a niem u d z ie lo n y m m u przez urząd o ty le , że m usi odm ow ę uzasadnić. S an kcją tego przepisu je s t skreślen ie z re je s tru w razie „n ie p o d a n ia p rz y c z y n o d m o w y ” . R ozporządzenie nie m ó w i w y ra ź n ie o tym , czy w razie poda nia p rz y c z y n zd. urzędu n ie w y s ta rc z a ją c y c h urząd może k a n d y d a ta skreś
lić ; w y n ik a to je d n a k n ie w ą tp liw ie z całego sensu tego prze
pisu.
K ie ro w n ik z a kła d u p ra c y nie je s t z w ią z a n y ¿ kie ro w a niem ; je go u p ra w n ie n ia są szersze o ty le , że n ie m a on o b o w ią zku p o da w an ia p rz y c z y n n ie p rz y ję c ia k a n d y d a ta p ro ponow anego m u przez urząd. Z użyte go w § 17 w yra że n ia , że „p ra c o d a w c y s łu ży p ra w o w y b o ru k a n d y d a tó w " oraz p ra w o żądania, aby urząd z a tru d n ie n ia s k ie ro w a ł in n y c h k a n d y d a tó w poza s k ie ro w a n y m " m ożnaby w y s n u ć w n iose k, że pra c o d a w c y nie w o ln o p rz y ją ć do p ra c y k a n d y d a ta nie skie row a ne go przez urząd z a trud nienia. W n io s e k ta k i je d na k — w obec b ra k u w yra źne go w ty m k ie ru n k u przepisu i b ra k u o d p o w ie d n ic h s a n k c ji b y łb y nieuzasadniony.
M y ś lą p rz e w o d n ią now ego p ra w a je s t zarów no re g u la c ja r y n k u p ra c y i u ła tw ie n ie p o ro z u m ie n ia się m ię d z y p o s z u k u ją c y m i p ra c y i p ra cod aw ca m i ja k i ochrona po szuku
ją c y c h p ra c y przed w y z y s k ie m ze s tro n y p o ś re d n ik ó w . D la tego pra w o to w p ro w a d za w y łą c z n ą kom p e te n cję urzędów z a trud nienia, k tó re d o k o n u ją w s z e lk ic h czynności w zakresie p o ś re d n ic tw a p ra c y i n a u k i bezpłatnie. Z te j p rz y c z y n y też now e pra w o znosi da w n iejsze p rz e p is y za ró w n o o za ro b k o w y m ja k i społecznym p o ś re d n ic tw ie p ra c y a zaw odow e tru d n ie n ie się p o śre d n ictw e m w te j dzied zinie tr a k tu je ja k o prze krocze nie po dlega ją ce karze.
P rzy w y k o n y w a n iu p o ś re d n ic tw a p ra c y i s k ie ro w y w a n iu k a n d y d a tó w na w o ln e m ie js c a u rz ę d y za tru d n ie n ia w in n y brać pod uw agę zdolność zaw odow ą i fizyczną, po zo
staw anie bez pra cy, pierw sze ństw o usta w ow e (np. u cze stn i
ctw o w w a lk a c h o niep odleg łość) stan ro d z in n y , — w re szcie p rz y ró w n y c h w a ru n k a c h pow yższych, k o le jn o ś ć z a re je s tro w a n ia się.
W ten sposób zc stało ure g u lo w a n e zagadnienie p o ś re i- n ic tw a p ra c y . D ru g ie g łó w n e zadanie u rzę d ó w za tru d n ie n ia , a m ia n o w ic ie re g u lo w a n ie ry n k u p ra c y sta n o w i zagadnienie odrębne, k tó re na razie czeka na osobne rozporządzenie w yko na w cze.
Ponadto n a le ż y zaznaczyć, że w n a jb liż s z y m czasie ma się ukazać d e k re t o za ru d n ie n iu n ie p o d le g ło ś c io w c ó w oraz d e k re t o przym u sie pra cy.
Dr. M , Z.
Przymusowy Zarząd Państwowy
W obe c m nożących się w y p a d k ó w u s ta n a w ia n ia p rz y m usowego zarządu pa ństw o w eg o nad prz e d s ię b io rs tw a m i p rz e m y s ło w y m i, p rz y p o m in a m y z aintere sow a nym n a jw a ż n iejsze p o s ta n o w ie n ia d e k re tu w p rz e d m io c ie przym u so w e go zarządu pa ństw o w eg o z dn ia 16 g ru d n ia 1918 (Dz. P raw
poz. 67), zm ienionego rozp. R. P. z dn ia 25. 5. 1927 (Dz. U.
poz. 437):
art. 1, p k t. 2 — p rz e d s ię b io rs tw a prze m ysłow e, ha nd low e a w szczególności in s ty tu c je ..re d y to w e , bankow e, u b e z p '-- czeniow e ...., tud zież ich m ie n ie ruchom e i nieru chom e , z n a j
dujące się na obszarze R ze czypo spolitej P o ls k ie j i należące:
a) do osób p ra w n y c h , k tó re za p rze sta ły sw e j d z ia ła ln o ś c i w Polsce;
b) do osób p ra w n y c h zagranicznych, k tó re w pa ń stw ie o j
czystym p rz e s ta ły p ra w n ie is trie ć , albo z m ie n iły p o d
s ta w y p ra w n e swego is tn ie n ia , albo u tr a c iły możność p ro w a dzen ia sta tu to w o p rz e w id z ia n e j działa ln ości.
pkt. 3 — p rz e d s ię b io rs tw a prze m ysłow e, k tó ry c h u tr z y m anie w ru ch u lu b puszczenie w ru c h oraz po sia d ło ści zie m
skie, k tó ry c h zabezpieczenie i zagospodarow anie le ż y w in teresie państw a, m ogą b y ć o b ję te pod zarząd p a ń stw o w y.
A rt. 2, ust. 3 — p rz y m u s o w y zarząd p a ń s tw o w y będzie u c h y lo n y , g d y odpadnie pow ód, dla któ re g o został ustano
w io n y .
Ja k z p o w yższych po stano w ie ń w y n ik a , usta now ien ie przym usow ego zarządu państw ow ego może być spow odo
w ane je d y n ie u n ie ru ch o m ie n ie m lu b grożącym u n ie ru c h o m ieniem przedsiębiorstw a .
W ykaz państwowych central handlowych oraz zjednoczeń przemysłowych
W zw iązku z a rty k u łe m p. c. „Z a o p a trz e n ie prze m ysłu p ry w a tn e g o w surowce, p ó łfa b ry k a ty i ś ro d k i pom ocnicze"
um ieszczonym w N -rz e 1 z ro k u 1946 „T y g o d n ik a G ospo
darczego" p o d a je m y n iż e j w y k a z p a ń s tw o w y c h cen tra l h a n
d lo w y c h oraz zjednoczeń prz e m y s ło w y c h , up ow a żn io n ych do sam o dzieln ej sprzedaży, do k tó ry c h Iżba k ie r u je g lo ba ln e zap otrzeb ow a nia prze m ysłu p ry w a tn e g o .
1. C e n tra la Z b y tu art. e le k tro te c h n ic z n y c h , W arszaw a, Jasińskie go 4.
2. C e n tra la Z b y tu N a rzędzi tnących, P ruszków , S ie n k ie w icza 18.
3. C e n tra la Z b y tu m aszyn ro ln ic z y c h , Łódź, P io trk o w s k a 82.
4. C e n tra la Z b y tu o d le w ó w , W arszaw a, A l. N ie p o d le g ło ści 132.
5. C e n tra la Z b y tu śrub, n itó w i części k u ty c h , Bytom , O g ro d o w a 14.
6. C e n tra la Z b y tu w y ro b ó w z b la c h y i naczyń, Bytom , C h rzan ow skiego 17/19.
7. C e n tra la Z b y tu dru tu , gw oździ i cz. narzędzi, B ytom O grod ow a 14.
8. C e ntrala Z b y tu s u ro w c ó w h u tn ic z y c h , K a to w ice , K o ściu szki 30.
9. C e n tra la Żelaza i S tali, K a to w ic e , K o ściu szki 30.
10. Państw. P rzed się bio rstw o b u d o w y m ostów i k o n s tr. sta
lo w y c h , K ra k ó w , G e rtru d y 7.
11. Z jed no czenie P rzem ysłu C yn kow e go , K a to w ice , Pod
górna 4.
12. Z jednoczenie P rzem ysłu O b ra b ia rskie g o , Pruszków, S ie nkiew icza 19.
13. Z jednoczenie P rzem yślu W y ro b ó w z M e ta li k o lo ro w y c h , W arszaw a, W ilc z a 69.
14. Z jed no czenie P rzem ysłu M e b li S ta lo w y c h i O k u ć Bu
d o w la n y c h , B ytom , K a ro la M ia r k i 13.
15. Z jednoczenie P rzem ysłu K o tla rs k ie g o , K ra k ó w , P iłsu d skiego 36.
]6. Z jednoczenie P rzem ysłu O b ra b ia rs k ie g o (grupa optycz- n o -p re c y z y jn a ), Łódź, W ig u r y 21.
17. C e n tra la Z b y tu Przem. Drzewnego, W arszaw a, C h m ie l
na 57.
18. C e n tra la Z b y tu M a te ria łó w B u d o w la n y c h , W arszaw a, W sp ó ln a 57.
19. C e n tra la Z b y tu T e kstyln e g o , Łódź, M o n iu s z k i 6.
20. C e n tra la Z b y tu P ro d u k tó w P rzem ysłu W ęglow e go , K a to w ic e , L ip o w a 7.
21. Z jed no czenie P rzem ysłu Ceram icznego, Radom, Ż erom skiego 13.
22. Z jednoczenie P rzem ysłu W a p ie n n ik ó w i K a m ie n io ło m ów , W arszaw a, A l. J e ro z o lim s k ie 103/11.
23. Z jed no czenie P rzem ysłu B etonow ego, W arszaw a, W il
cza 71.
24. P ołu d n io w e Z jed no czenie P rzem ysłu Szklanego, P io tr
k ó w , L e g io n ó w 9.
25. C e n tra la P ro d u k tó w N a fto w y c h , K ra k ó w , A l. M ic k ie w i
cza 69.
26. C e n tra la H a n d lo w a P rzem ysłu Chem icznego, W arszaw a, L w o w s k a 17.
27. C e n tra la Z aop atrzen ia i Z b y tu p rz y C e n tra ln y m Zarzą
dzie P rzem ysłu P apierniczego, Łódź, Ś ró d m ie js k a 11.
28. C e n tra ln y Zarząd P rzem ysłu C u krow n icze go, W y d z ia ł Z b y tu , W arszaw a, L w o w s k a 17.
29. C e n tra ln y Zarząd P rzem ysłu K onserw ow ego, W y d z ia ł Z b y tu , W arszaw a, L w o w s k a 5.
30. C e n tra la S kór S urow ych, Łódź, P io trk o w s k a 260.
31. Z jednoczenie F a b ry k Cem entu, Sosnowiec, 3 M a ja 22.
32. C e n tra la O dp adkó w , Łódź, P o łu d n io w a 44.
33. Z jed no czenie F a b ry k A r ty k u łó w i T k a n in Technicznych, Łódź, 6 S ie rpn ia 4.
34. C e n tra ln y Zarząd P rzem ysłu Skórzanego, Łódź, P io tr
k o w s k a 260.
35. Z jednoczenie P rzem ysłu M a te ria łó w O g n io trw a ły c h , G liw ic e , F abryczna 16.
36. C e n tra ln y Zarząd P rzem ysłu W łó k ie n n ic z e g o , Łódź, K o ściu szki 4.
Pełna odpow iedzialność kolei za przesyłki przyjęte do przewozu
Z arządzeniem P rezyd iu m K ra jo w e j Rady N a ro d o w e j z dn ia 16 listo p a d a 1945 r. (Dz. U. R. P. N r. 57, poz. 320) z d n ie m * 17 g ru d n ia 1945 r. zosta ł u c h y lo n y stan w o je n n y na obszarze całego Państwa P olskiego.
Zarządzenie to m a do niosłe znaczenie dla ż y c ia gospo
darczego odnośnie o d p o w ie d z ia ln o ś c i k o le i w spra w ie w y p ła ty odszkodow ań za p rz e s y łk i p rz y ję te do przew ozu. W czasie o b o w ią z y w a n ia stanu w o je n n e g o k o le je u ż y tk u p u blicznego w y p ła c a ły za c a łk o w ite lu b częściowe zaginięcie, za uszkodzenie oraz za prze krocze nie te rm in u d o sta w y ba
gażu p rz e s y łe k eksp reso w ych i to w a ro w y c h odszkodow ania ty lk o w w y s o k o ś c i 1/s-tej sum y odszkodow ań. Od dnia 17 g ru d n ia 1945 r. k o le j je s t zobow iązana w w y ż e j w y m ie n io n y c h w y p a d k a c h do w y p ła ty od szkodow ania w p e łn e j w y s o k o ś c i.
R e klam a cje celem o trz y m a n ia odszkodow ania należy w n osić do D y r e k c ji O k rę g o w y c h K o le i P ań stw ow ych (W y d z ia ł H a n d lo w o -T a ry fo w y , D z ia ł R e k la m a c y jn y ). W ła ś c iw ą D y re k c ją do z a ła tw ie n ia re k la m a c y j je s t ta, w o k rę g u k tó re j le ż y s ta c ja opła cenia lis tu przew ozow ego.
P rzy zap ła ceniu przew oźnego z g ó ry przez nadawcę (t. zw. fra n k a tu ry ), u p ra w n io n y m do w n ie s ie n ia re k la m a c ji je s t nadaw ca p rz e s y łk i; p rz y w y k u p n ie p rz e s y łk i przez o d biorcę , u p ra w n io n y m do w n ie s ie n ia re k la m a c ji je s t od biorca p rz e s y łk i.
Do re k la m a c ji na le ży dołączyć lis t p rz e w o z o w y (o ile w y k u p ił p rz e s y łk ę odbiorca), lu b w tó r n ik lis tu prze w o zo
wego, (o ile przew oźne z a p ła c ił nadawca) oraz ra c h u n k i na przewożone to w a ry — w szystko w o ry g in a ła c h .
M g r. T. W .
Z o s t a t n i e j c h w i l i
N acjo n alizacja przemysłu
J a k ju ż C z y te ln ic y n si n ie w ą tp liw ie d o w ie d z ie li się z p ra sy codziennej, K ra jo w a Rada N a ro d o w a u c h w a liła w d n iu 3 s tyczn ia br. u s ta w y : o p rz e ję c iu na w łasność Pań
stw a p o d s ta w o w y c h ga łę zi gospodarstw a narod ow e go oraz o z a k ła d a n iu n o w y c h p rz e d s ię b io rs tw i p o p ie ra n iu p r y w a t
ne j in ic ja ty w y w prze m yśle i h a n d lu . C a ło k s z ta łt p rz e p i
sów o b y d w u ty c h na jw yższą wagę p o s ia d a ją c y c h usta w o m ó w im y szczegółowo w je d n y m z n a jb liż s z y c h nu m e ró w
„T y g o d n ik a ". N a ty m m ie js c u p ra g n ie m y dziś p o d k re ś lić ,
że je d n y m z zasadniczych p o s tu la tó w , w y s u w a n y c h przez s fe ry gospodarcze w o sta tn im okresie, b y ł p o s tu la t jasnego i niedwuznacznego ok re ś le n ia li n ii ro z d z ia łu po m ię dzy d o meną zainteresow ań państw a i zakresem po zostaw ion ym in ic ja ty w ie p ry w a tn e j, ja k o te re n je j d z ia ła n ia . N o w e u s ta w y — głęb oko w to w ie rz y m y — położą w reszcie kres w ą tp liw o ś c io m i zw iązan ej z ty m atm osferze n ie p o k o ju i n e rw o w o ś c i, k tó ra ta k bardzo d ą ż y ła o s ta tn io nad p ry w a tn ą przedsiębiorczością. U staw a o z a k ła d a n iu n o w y c h przed
