I Z B Y P R Z E M Y S Ł O W O - H A N D L O W E J W P O Z N A N I U
O rg a n p u b lik a c y jn y Wojewódzkiego Wydziału Aprowizacji i Handlu, Wojewódzkiego Wydziału Przemysłowego, Izby Przemysłowo-Handlowej i Izby Rzemieślniczej w Poznaniu
Rok II 23 marca 1946 N r 12
Związki Zawodowe Pracownicze
Z w ią z k i Z aw o do w e P racow nicze o p ie ra ją swe is tn ie n ie i działa ln ość na przepisach o b o w ią z u ją c y c h przed w o jn ą do w rze śnia 1939 r. J a k ic h k o lw ie k zm ia n w ty m przed
m io c ie po w y p ę d z e n iu o k u p a n ta n ie w p row a dzo no . De
k re t z 8 lu te g o 1919 r. w prze d m io cie tym cza so w ych prze
p is ó w o p ra c o w n ic z y c h z w ią z k a c h z a w o d o w y c h o b o w ią z y w a ł w w o je w ó d z tw ie w a rszaw skim , łó d z k im , k ie le c k im , w i
le ń s k im i zach od nie j części b ia ło s to c k ie g o . P ow stałe na ty m te re n ie z w ią z k i zaw od ow e m o g ły za kła d a ć o d d z ia ły na te re n ie c a łe j P olski. W e d łu g d e k re tu tr z y oso b y zgłasza
ją c e się u G łów ne go In s p e k to ra P ra c y m ogą za re je stro w a ć zw iązek z p ra w e m o tw ie ra n ia o d d z ia łó w na te re n ie całej Polski, a o d d z ia ły te re je s tru je O b w o d o w y In s p e k to r Pracy.
D o pie ro d e k re t z d n ia 8 sty c z n ia 1946 r. (Dz. Ust. N r 4) ro z c ią g n ą ł m oc o b o w ią z u ją c ą d e k re tu o p ra c o w n ic z y c h z w iązkach z a w o d o w y c h na całą Polskę. D e k re t z dnia 8. I. 46 r. w sze dł w ż y c ie z dniem 13 m arca 46 r. u c h y la ją c m oc ob o w ią zu ją cą art. 59 p ra w a o stow a rzyszen iach , k tó r y d o ty c z y ł z w ią z k ó w zaw o d o w y c h is tn ie ją c y c h na p o dstaw ie d e k re tu z dn. 8 lu te g o 1919 r. T y m sam ym zniesio ne zo
stało odrębne usta w o d a w stw o ob ow iązu ją ce dotąd w w o je w ó d z tw a c h zachodnich.
M a n ife s t P. K. W . N ., ani późniejsze d e k re ty lu b rozp o
rządzenia, n ie z m ie n ia ją prze
p is ó w o b o w ią z u ją c y c h w przed
m io c ie p ra c o w n ic z y c h zw iąz-
<tów z a w o d o w y c h o b o w ią z u ją cych przed w rze śnie m 1939 r.
Jak w ię c doszło do tego, że po W y z w o le n iu P o ls k i m am y ty lk o je d n o lite z w ią z k i zaw odowe, CJdy przed w o jn ą m ie lś m y ic h Ponad 240 i 7 c e n tra l z w ią z k o w ych?
P oprostu Rząd, M in is te r- s w o P racy i O p ie k i Społecznej n ie re je s tru je z w ią z k ó w , o ile C e n tra ln a K o m is ja Z w ią z k ó w Z a w o d o w y c h w W a rs z a w ie nie w y ra z i s w o je j zgody.
W z ach od nich w o je w ó d z tw ach , n ie o b ję ty c h de kre te m o p ra c o w n ic z y c h zw ią zka ch za
w o d o w ych , w o je w o d o w ie też n ie re je s tro w a li zgłoszo nych n o w o p o w s ta ją c y c h zw. za w o dow ych.
D e k re t o p ra c o w n ic z y c h
«w iązka ch z a w o d o w y c h z 1919 r. p rz e w id u je ty lk o d w a w y
p a d k i, na po d s ta w ie k tó r y c h G łó w n y In s p e k to r P racy może od m ó w ić r e je s tra c ji (art. 8). W y p a d k i te są ła tw e do u n i
k n ię c ia tak, że trudn o znaleść podstaw ę p ra w n ą do o d m o w y re je s tra c ji. U rząd zaś w o je w ó d z k i zachodnich w o je w ó d z tw zawsze m ó g ł odm ow ę r e je s tra c ji oprzeć na art. 20 p ra w a o stow arzyszeniach, uznając, że stow arzyszenie (zw iązek) nie od p o w ia d a w zględom p o ż y tk u społecznego. O becnie to og ran iczen ie odnośnie z w ią z k ó w z a w o d o w y c h przestało ob ow iązyw ać.
O ile chodzi o je d n o lito ś ć p ra c o w n ic z y c h z w ią z k ó w za
w o d o w y c h obecnie w Polsce, to d e c y d u ją c y m c z y n n ik ie m je s t tu t y lk o postaw a ś w ia ta pracy, k t ó r y dą ży do je d n o lito ś c i z w ią z k ó w z a w o d o w y c h i s ta n o w is k o Rządu, k tó r y n ie dopuszcza do po w s ta n ia p ra c o w n ic z y c h z w ią z k ó w za
w o d o w y c h n ie łączących się w C e n tra ln e j K o m is ji Z w ią z k ó w Z aw o do w ych.
Is tn ie n ie o d rę b n ych z w ią z k ó w z a w o d o w y c h o ja k im ś k ie ru n k u id e o lo g ic z n y m b y ło b y bezowocne, a z w ią z k i ta k ie n ie o d g ry w a ły b y p o w a żnie jsze j r o li w d z is ie js z y c h w a ru n kach i w obec n a s ta w ie n ia c z y n n ik ó w rządzących i p o lity c z nych . W rzeczy sam ej ham ulec n a k ła d a n y ró ż n y m grupom społeczno p ra c o w n ic z y m u tru d n ia ją c y p o w o ły w a n ie d ro b n y c h z w ią z k ó w z a w o d o w y c h przez c z y n n ik i rządzące i p o lity c z n e , m a sw o je dobre s tro n y ta k w od n ie sie n iu do ś w ia ta pra cy, ja k gospodarstw a narodow ego i społecznego.
Schemat C e n tra ln e j K o m i
s ji Z w ią z k ó w Z a w o d o w y c h p rz e w id u je is tn ie n ie 35 z w ią z k ó w z a w o d o w y c h b ra n ż o w y c h na te re n ie c a łe j P olski. Z w ią z k i te w y ła n ia ją je d n o c ia ło centralne, rep re ze n tu ją ce je i k o o rd y n u ją c e działa ln ość w s z y s tk ic h z w ią z k ó w z a w o d o w y c h pod nazw ą „C e n tra ln a K o m is ja Z w ią z k ó w Z a w o d o w y c h " z sie
dzibą w W arszaw ie. Z arów no s ta tu ty poszczególnych z w ią z k ó w z aw od ow ych , ja k i C. K.
Z w . Z w. n ie p rz e w id u ją ja k ie g o k o lw ie k k ie ru n k u id e o lo g ic z nego.
Są je d y n ie z w ią z k i o o k re ś lo n y c h zadaniach, d o tyczących o g ó ln y c h in te re s ó w ś w ia ta p ra cy. Są one b e z p a rty jn e , lecz n ie ap o lity c z n e . Obecne z w ią z
W tym numerze:
Z w ią z k i zaw odow e pra co w n icze — N o w y de kret o p o d a tk u d o ch o d o w ym — N a d z w y c z a jn y po da te k od w zbogacenia w o je n n e g o — Z m ia n y w ubezpie
czeniach społecznych — S praw a p rz y d z ia łu samo
chodów dla firm p ry w a tn y c h — U lg a p o d a tko w a d la c e n tra ln e j k a s y spó łe k ro ln ic z y c h — K o m ite t W lk p . Z w ią z k u Zrzeszeń K u p ie c k ic h — K o m u n ik a t Z w ią z k u P rzem ysłow có w na w o j. poznańskie — K o m u n ik a ty
W najbliższych numerach:
N o w y d e k re t o p o d a tk u d o cho do w ym — P ubliczna G ospodarka lo k a la m i — N a d z w y c z a jn y po da te k od w zbogacenia w o je n n e g o — K sięgow ość u drobnego ku p ca — Zadania cechów rzem ieśln iczych . — Ko m u n ik a ty
Stałe działy:
Skarbowość — Księgowość — Pieniądz i kredyt — Sprawy socjalne — Komunikacja — Ustawodaw
stwo handlowe — Adm inistracja przemysłowa — Przemysł — Rzemiosło — Handel
k i zaw odow e n ie w y rz e k a ją się w p ły w a na p o lity k ą gospo
darczą i og ólną państw a, g d y w ią że sią ona ściśle z in te re sam i ś w ia ta pra cy. O s ta tn i kon gre s Z w ią z k ó w Z a w o d o w ych , ja k i o d b y ł sią o d 18 do 21 lis to p a d a 1945 r. w W arszaw ie, p o d k re ś lił zasadę b e z p a rty jn o ś c i z w ią z k ó w z a w o d o w ych i w y p o w ie d z ia ł się p rz e c iw m ię szan iu się p a r tii p o lity c z n y c h do w e w n ę trz n y c h s p ra w z w ią z k ó w zaw od ow ych , choć n ie w y rz e k a się w s p ó łd z ia ła n ia i w s p ó łp ra c y z p a rtia m i p o lity c z n y m i. P o w sta ł w ię c w Polsce je d n o lity now oczesny z a w o d o w y ru c h ro b o tn ic z y o p a rty na now oczesnych w zo
rach zachodu i in n y c h k ra jó w .
W okre sie o d b u d o w y z w ią z k ó w zaw o d o w y c h w w y z w a la ją c e j się Polsce zasady te n ie b y ły c a łk o w ic ie prze strze
gane, bo d w ie p a rtie u s iło w a ły opanow ać z w ią z k i zaw od o
we i s tw o rz y ć sobie z n ic h dom enę sw ej dzia ła ln o ści. T a k i stan rzeczy z czasem do pro w ad zić m u s ia łb y albo do stw o
rzenia in n y c h z w ią z k ó w zaw o d o w y c h i rozłam u albo do ab
s ty n e n c ji ś w ia ta pra cow nicze go w stosu nku do nich. Z a ję te ob ecnie w y ra ź n e s ta n o w isko o b e z p a rty jn o ś c i z w ią z k ó w z a w o d o w y c h i o n ie p o d p o rz ą d k o w a n iu się żadnej p a r tii p o lity c z n e j, g w a ra n tu je je d n o lito ś ć ty c h z w ią z k ó w zaw o
do w ych .
O becna s tru k tu ra z w ią z k ó w zaw o d o w y c h w g łó w n y c h zarysach je s t następująca: Is tn ie ją z w ią z k i zaw odow e p o szczególnych branż; n ie k tó re z n ic h są jeszcze w stadium o rg a n iz a c ji. Z w ią z k i te ro z c ią g a ją s w o ją działa ln ość na ca
łą Polskę. Są zaw ody, k tó re n ie należą jeszcze do żadnego c en tra ln ego z w ią z k u branżow ego, te o p ie ra ją się o O k rę gow ą K o m is ję Z w ią z k ó w Z a w o d o w ych . W s z y s tk ie z w ią z k i łączą się w C e n tra ln ą K o m is ję Z w ią z k ó w zaw od ow ych , k tó ra je s t g łó w n ą re p re z e n ta n tk ą ś w ia ta p ra c y na te re n ie ca
łego k ra ju .
N a teren ach poszczególnych w o je w ó d z tw is tn ie ją O k rę gow e K o m is je Z w ią z k ó w Z a w o d o w y c h , w y ło n io n e z p o szczególnych z w ią z k ó w zaw od ow ych . M a ją one za zada
nie: k o o rd y n a w a n ie p ra c y z w ią z k ó w z a w o d o w y c h na tere
nie całego w o je w ó d z tw a , re p re ze n to w a n ie ś w iata p ra c y w o bec w ła d z i społeczeństw a na te re n ie sw ej dzia ła ln o ści, w y suw anie i rep re ze n to w a n ie p o s tu la tó w ś w ia ta p ra c y na s w y m te re n ie w obec w ła d z c e n tra ln y c h i m ie js c o w y c h , czu
w a n ie nad ro z w o je m i p ra w id ło w ą d z ia ła ln o ś c ią z w ią z k ó w zaw od ow ych , u d z ie la n ie p o m o cy w o rg a n iz o w a n iu oddzia
łó w i p la c ó w e k z w ią z k ó w z a w o d o w y c h itp . N a u trz y m a nie O. K. Z. Z. poszczególne z w ią z k i zaw od ow e i o d d z ia ły o p ła c a ją u s ta lo n y p ro ce n t składek. J a k i będzie w p rzysz
ło ś c i zasięg i u p ra w n ie n ia d z ia ła ln o ś c i O. K. Z. Z. n ie zo
stało to jeszcze c a łk o w ic ie sprecyzow ane i spraw a ta z n a j
d u je się w stad ium rożw ażania.
N a te re n ie w o je w ó d z tw a is tn ie ją też ta k zw. P o w ia to we R ady Z w ią z k ó w Z a w o d o w y c h zorg an izow an e a n a lo g icz
n ie ja k O. K. Z. Z. Jed na k ro la ty c h ra d p o w ia to w y c h n ie je s t jeszcze n a le ż y c ie w y ja ś n io n a a n i s ta tu to w o o k re ś lona. N ie je s t jeszcze ustalone, skąd m a ją one czerpać fundusze na sw o je is tn ie n ie i działa ln ość.
Co do z a w ie ra n ia um ó w z b io ro w y c h , to z a w ie ra ją je poszczególne zc e n tra liz o w a n e branże z w ią z k ó w zaw od o
w y c h tak, że ro la O. K. Z. Z. w ic h z a w ie ra n iu schodzi na p la n d ru g i, chyba, że o trz y m a zle ce n ie od poszczególnego z w ią z k u zaw odow ego lu b z urzędu będzie m u s ia ło w k r o czyć z ty tu łu nadzoru, ja k i m a nad d z ia ła ln o ś c ią z w ią z k u zaw odow ego na te re n ie w o je w ó d z tw a .
S praw a u k ła d ó w z b io ro w y c h na te re n ie w o je w ó d z tw a poznańskiego częściow o je s t u re gu low an a, częściowo zaś dla poszczególnych z aw od ów le ż y od ło gie m . C a ły szereg p rz e m y s łó w i branż z a w o d o w y c h n ie m a jeszcze d e fin ity w nie u re g u lo w a n y c h ta r y f z a ro b k o w y c h . Do ty c h n a le ż y p rz e m y s ł spożyw czy, p ra c o w n ic y w h a n d lu i k u p ie c tw ie , służba szpita ln a i inne. S ta w k i płac dla ty c h i in n y c h za
w o d ó w n ie u re g u lo w a n e n o w y m u kła d e m stosu ją się w e d łu g u k ła d u z bioro w eg o z k w ie tn ia , a n o rm y w y n a g ro d z e n ia podw yższono do 30%.
Jedną z p rz y c z y n n ie u re g u lo w a n ia jeszcze ta r y f za
ro b k o w y c h w poszczególnych branżach i zaw odach je s t b ra k k on tra he nta.
Poszczególne za ło g i w a rs z ta tó w p ra c y same do szły do u s ta le n ia płac, n ie o g lą d a ją c się na o b o w ią zu ją ce jeszcze ta r y fy ta k , że o s ta tn io na te re n ie p ła c z a ro b k o w y c h zazna
c z y ł się chaos, szczególnie w w a rs z ta ta c h p ry w a tn y c h . Po
niew a ż w in te re s ie obu stron leży, ab y p ła c e b y ły je d n o lite i sto s u n k i na p o lu p ra c y i p ła c y b y ły ure g u lo w a n e , na le ży znaleźć drogę w y jś c ia taką, b y poszczególne g ru p y p ra c o d a w có w i p ra c o w n ik ó w m o g ły b y ć n a le ż y c ie rep reze nto
w ane i b y doszło do u re g u lo w a n ia s tosu nków na w s z y s tk ic h , o d c in k a c h płac za ro b k o w y c h .
T u trzeba podnieść, że w o s ta tn im czasie ze s tro n y z w ią z k ó w z a w o d o w y c h p ra c o w n ic z y c h n a s tą p iła ja k b y stagnacja, czy bezradność szczególnie w te re n ie , co n ie w ró ż y n ic dobrego. F aktem je st, że o ile w obecn ych sto sunkach p a n u je t a k i s p o k ó j na ty m o d c in k u ż y c ia społecz
nego i gospodarczego, to dlateg o, że z m ie n ił się stosunek p ra c o d a w c y do p ra c o w n ik a i że ra d y z a kła d o w e też s w o ją ro lę spe łn iają, bo w y w ie ra ją d u ż y w p ły w na łagodzenie k o n flik tó w .
Fr. S zym ański.
Nowy dekrei o podatku dochodowym
Część IV . K oszty u z y s k a n ia p rz y c h o d ó w
1.
U w a g i w s t ę p n e .
P ojęcie „k o s z tó w u z y s k a n ia " je s t c h a ra k te ry s ty c z n ą no
w o ścią w p ro w a d zo n ą przez n o w y d e k re t do zagadnienia p rz e d m io tu o p od atkow ania. N o w o ś ć ta ma jedn akże zna
czenie raczej fo rm a ln e , a przeznaczeniem je j je s t słu żyć ja k o je d e n z e lem e ntów w zm ia nie k o n s tru k c ji p o ję c ia dochodu podatkow ego.
O b o w ią z u ją c a do 1 stycznia 1946 r. usta w a o p o d a tk u d o ch o d o w ym d e fin io w a ła po ję cie- dochodu w je d n y m zda
n iu , o b e jm u ją c y m w s z y s tk ie e le m e n ty ja k ie na stw orze nie tego p o ję c ia się s k ła d a ły :
Dochodem w ro z u m ie n iu te j u s ta w y b y ła sum a w s z y s t
k ic h p rz y c h o d ó w p o d a tn ik a , o trz y m a n y c h w pieniądzach lu b w a rto ś c ia c h p ie n ię ż n y c h z każdego poszczególnego ź ró dła dochodu, po p o trą c e n iu z p rz y c h o d ó w poszczególnego źród ła :
a) w s z e lk ic h k osztó w , p o n ie s io n y c h na osiągnięcie, zachow anie i zabezpieczenie ty c h p rzych o d ó w , b) corocznego p ra w id ło w e g o odpisania na zużycie b u
d y n k ó w , m aszyn i w s z e lk ie g o ro d z a ju m a rtw e g o in w e n ta rza oraz urządzeń,
c) w re szcie s tra t częściow ych lu b c a łk o w ity c h w prze d
m io ta ch, p o d le g a ją c y c h z u ż y c iu i służących do osią
g n ię c ia dochodu, je ż e li odpisań na zużycie pod b) oraz s tra t pod c) nie u w z g lę d n io n o ju ż w kosztach, w y m ie n io n y c h w p, a).
N o w y d e k re t w y k a z u je z p u n k tu w id z e n ia k o n s tru k c ji p o ję c ia dochodu po da tko w e go p e w ie n postęp, w y ra ż a ją c y się w lepszym do siebie rozm ieszczeniu poszczególnych e le m e n tó w tego po ję cia, choć d zie je się to z m niejszą k o rz y ś c ią d la w y k ła d a ją c e g o , któ re g o zmusza się do zasię
gania w y ja ś n ie ń i o d s y ła c z y w działa ch d e k re tu niera z od siebie o d le g ły c h .
Dochodem w ro z u m ie n iu d e k re tu je s t suma n a d w yże k z poszczególnych ź ró d e ł p rz y c h o d o w y c h po p o trą c e n iu n ie d o b o ró w z po z o s ta ły c h ź ró d e ł (z w y ją tk ie m n ie d o b o ró w ze sprzedaży p rz e d m io tó w i p ra w m a ją tk o w y c h ) i po o d lic z e n iu w y d a tk ó w szczególnych.
N a d w y ż k ę lu b n ie d o b ó r z danego ź ró d ła prz y c h o d ó w sta n o w i ró ż n ic a m ię d z y o g ó ln ą sumą p rz y c h o d ó w z tego ź ró d ła a k o szta m i ic h u zyska nia.
D e k re t po da je w art. 10 d e fin ic ję p o ję c ia „k o s z tó w u z yska n ia p rz y c h o d ó w " stan ow iąc, iż są n ie m i „w s z e lk ie k o s z ty ponoszone w celu osiąg nię cia , zach ow ania lu b za
bezpieczenia p rz y c h o d ó w " z w y ją tk ie m ta k ic h kosztów , k tó re d e k re t n ie uznaje za k o s z ty u z y s k a n ia p rz y c h o d ó w , w y m ie n ia ją c je w art. 11 ta k s a ty w n ie , a k tó re d o tycłrcza- sowa usta w a o p o d a tk u d o ch o d o w ym n a z y w a ła „w y d a tk a m i n ie p o trą c a ln y m i".
Z anim p rz y s tą p im y do rozw ażań nad zagadnieniem k o sztó w , w y p a d a p o d k re ś lić , iż w k o n s tru k c ji p rz y to c z o n e go w y ż e j art. 10 n o w y d e k re t w p ro w a d z ił nieznaczną z m ia nę w p o ró w n a n iu z brzm ie n ie m s ta re j u s ta w y o p o d a tk u do cho do w ym , je ś li cho dzi o celow ość w y d a tk ó w p o trą c a l- n y c h od p rz y c h o d u :
U s ta w a b o w ie m o p o d a tk u d o ch o d o w ym w y ra ż a ją c ie - lo w ość ty c h w y d a tk ó w w y m ie n ia ła k o n s tru k ty w n ie „k o s z ty osiągnięcia, zachow ania i zabezpieczenia p rz y c h o d ó w ", pod
czas g d y n o w y d e k re t za s tą p ił je n o w ą k o n s tru k c ją : „o s ią gnięcia, zachow ania lu b zabezpieczenia p rz y c h o d ó w ".
Do z m ia n y te j n ie n a le ż y p rz y w ią z y w a ć w ię k s z e j w a g i a n iż e li ona w y n ik a ze z w y k łe j p o p ra w k i w p is o w n i; g d y b y b o w ie m zm ianą ta m ia ła m ie ć ja k ie k o lw ie k znaczenie in te r
p re ta c y jn e celem w y ja ś n ie n ia w za jem n eg o do siebie sto
sun ku p o ję ć : „o s ią g n ię c ia ", „z a c h o w a n ia " i „zabezpiecze
n ia ", to k o n s tru k c ja om aw ianego p o s ta n o w ie n ia art. 10 de
k re tu p o w in n a prze dstaw iać się c o n a jm n ie j następująco:
" ...w s z e lk ie k o s z ty ponoszone w celu osiąg nię
cia oraz zachow ania lu b zabezpieczenia...".
Jedna z n a jis to tn ie js z y c h , zdaniem naszym, zm ia n k o n s tru k c y jn y c h w ro zd zia le o prze dm io cie o p o d a tk o w a n ia za
sadza się na ty m , iż n o w y d e k re t w y m ie n ia ją c w art. 10 ja k b y ta k s a iy w n ie okre ślo ne rod zaje kosztó w , k tó re uznaje za k o s z ty u z yska n ia p rzych od ów , m ię d z y in n y m i w yszcze
gó ln ia:
aj s k ła d k i na rzecz z w ią z k ó w z a w o d o w y c h lu b gru p gospodarczych, do k tó ry c h p o d a tn ik należy,
b) o d s e tk i o d d łu g ó w i op arte na szczególnych ty tu ła c h p ra w n y c h re n ty d trw a łe ciężary,
c) p o d a tk i i in ne d a n in y p u b lic z n e w ra z z d o d a tka m i za z w lo k ę z w y łą c z e n ie m kosztó w e g z e k u c y jn y c h oraz s k ła d k i ubezpieczeniow e, przyp ad ają ce z dane- . gp ź ró d ła p rzych od ów .
W spom n ia ne p rz y k ła d o w o kos z ty , w sta re j u sta w ie o p o d a tk u d o cho do w ym n ie m ie ś c iły się albo w c a le — tzn.
ustaw a nie w y p o w ia d a ła się co do n ic h w y ra ź n ie (pkt. a) albo też m ie ś c iły się w ro zd zia le „O d lic z e n ia " (art. 10 usta w y), poprzedzonym p o s ta n o w ie n ia m i o „u s ta le n iu o g ó l
nego do cho du " ze w s z y s tk ic h ź ró d e ł p rz y c h o d ó w p o da tn ika . D o piero z ogólnego dochodu p o d a tn ik a m o g ły b yć d o kon a
ne te o d licze n ia , k tó re w y m ie n ia art. 10.
N o w y zaś d e k re t um ieszcza te w y d a tk i w szeregu kosz
tó w u z y s k a n ia p rz y c h o d ó w z poszczególnego źródła.
D oniosłość te j z m ia n y k o n s tru k c y jn e j w ią ż e m y z p o sta n o w ie n ia m i D z ia łu I I I no w e go d e k re tu o d o d a tk o w y m p o d a tk u do cho do w ym od dochodu osiągniętego z je dn ego tyik-o ze ź ró d e ł p rz y c h o d ó w ja k ie zna d e kret, a m ia n o w ic ie z prze dsiębiorstw .
B rak rozporządzenia w y k o n a w c z e g o do d e k re tu u tr u dnia o c z y w iś c ie ja k ie k o lw ie k rozw aża nia w y ja ś n ia ją c e , je d n a kże po u w z g lę d n ie n iu is to tn y c h i bezspornie u ja w n io n y c h zm ian w sto su n ku do n o rm d a w n ie jszych , m ożna stw ie rd z ić , iż po trą calność k o sztó w osiągnięcia, zachow a
n ia i zabezpieczenia p rz y c h o d ó w z poszczególnych źródeł, na le ży oceniać w k a ż d y m p rz y p a d k u z osobna, p rz y w z ię ciu pod uw agę n a s tę p u ją c y c h zasad o g ó ln y c h :
a) kosztam i, p o łą c z o n y m i z uzyska n ie m przych od u, są ty lk o w y d a tk i, p o niesio ne w ty m celu, a b y z danego ź ró d ła osiągnąć przych ód , nie zaś w y d a tk i, zw iązane z n a b y c ie m samego ź ró d ła przych od u, z je g o po
w iększeniem lu b ulepszeniem ;
b) ty lk o ta k ie k o s z ty n a d a ją się do p o trą c e n ia z p rz y chodu, k tó re p o d a tn ik ju ż rze c z y w iś c ie p o n ió sł, a nie ta k ie , k tó re m ó g łb y ponieść lu b w śró d p e w n y c h o k o lic z n o ś c i m u s ia łb y ponieść, albo ta k ie , k tó re za
oszczędził sobie w ła s n ą pra cą lu b też pra cą bez
p ła tn ą c z ło n k ó w ro d z in y albo in n y c h osób.
W y ją te k od zasady, iż w s z y s tk ie k o s z ty p o w in n y być p rz y ję te w te j sumie, w ja k ie j one w czasie m ia ro d a jn y m z o s ta ły rz e c z y w iś c ie poniesione, s ta n o w i u s ta la n ie dochodu p o d a tn ik ó w p ro w a d zą cych p ra w id ło w e k s ię g i handlow e, gdyż tu ta j k ie ro w a ć się n a le ż y w y łą c z n ie zasadam i b u c h a l
te r ii; znaczy to brać w rachubę ró w n ie ż ta k ie zaksięgo
w ane p rzych o d y, k tó re m a ją d o p ie ro w p ły n ą ć na k o rz y ś ć p o d a tn ika , oraz ta k ie k o s z ty , k tó re z o s ta ły ju ż zarachowane, chociaż ic h jeszcze rz e c z y w iś c ie n ie poniesiono, o ile ty lk o odnoszą się do danego ro k u rach u n ko w e g o (gospodarczego).
Ina czej m ó w ią c, p rz y u s ta la n iu należności i zo b o w ią zali d e c y d u ją p o s ta n o w ie n ia u s ta w y h a n d lo w e j oraz z w y c z a j k u p ie c k i, a w g ra n ic a c h z a k re ś lo n y c h usta w ą h a n d lo w ą lu b z w ycza je m k u p ie c k im ró w n ie ż w łasne uznanie po da t
n ik a z ty m je d n a k zastrzeżeniem , a b y p ra w id ła b u c h a lte rii b y ły przestrzegane:
c) do p o trą c e n ia n a d a ją się t y lk o kos z ty , k tó re p o d a t
n ik p o n ió s ł w pien iąd zach lu b w naturze, a n ie ta kie , k tó re je d y n ie z a lic z y ł, a p ó ź n ie j o trz y m a ł z po
w ro te m ;
d) dostarczenie d o w o d u o rz e c z y w is ty m p o n ie s ie n iu k o s z tó w oraz o Ich przeznaczeniu n a le ż y d o po d a t
n ik a ; n a tom ia st o b o w ią z k ie m w ła d z p o d a tk o w y c h je s t zbadanie i ocena k w e s tii, czy k o s z ty te są po- trą ca ln e ;
e) z w y ją tk ie m p rz y p a d k ó w , o m ó w io n y c h w y ż e j w p.
b), p rz y ocenie k w e s tii, k ie d y po w sta łe k o s z ty zo
s ta ły poniesione, d e c y d u je te rm in rzeczyw istej^ za
p ła ty a n ie te rm in , w k tó ry m k o s z ty te m ia ły b y ć za
płacone w m y ś l prze pisu p ra w n ego , u m o w y, z w y cz a ju itp .;
f) w p ra w d z ie n o w y d e k re t n ie zaw iera ta k w yraźnego, ja k p o prze dnia usta w a o p o d a tk u dochodow ym , p o stan ow ienia, iż w rachubę w chodzą je d y n ie k o s z ty rz e c z y w iś c ie poniesione, je d n a kże w y n ik a to p o średnio z p rz y ję te j w art. 9 d e k re tu zasady, iż p r z y chodam i są p ien iąd ze lu b w a rto ś c i pieniężne „rz e c z y w iś c ie " otrzym an e a co za ty m id z ie i k o s z ty u z y s k a n ia ty c h p rz y c h o d ó w muszą odpo w ia da ć tyra sam ym w a ru n k o m co do is to ty i płaszczyzny czasu ic h pow stania.
D e k re t nadto stanow i, iż k o s z ty uz y s k a n ia są po trą calne ty lk o w ty m ro k u p o d a tk o w y m , w k tó ry m z o s ta ły p o niesione;
g) w y d a tk i na u trz y m a n ie c z ło n k ó w ro d z in y i p ro w a dzenie gospodarstw a dom ow ego są po trą c a ln e ja k o koszt o s ią g n ię c ia dochodu, je ż e li c z ło n k o w ie ro d z in y są stale z a ję c i w p rz e d s ię b io rs tw ie lu b gospodar
s tw ie ro ln y m p o d a tn ika , a n ie w je go go spo da rstw ie d o m o w y m ;
h) do k o s z tó w osiąg nię cia dochodu zalicza się r ó w nież k o s z ty u trz y m a n ia sam ochodu, używ anego w z w ią z k u z w y k o n y w a n ie m prz e d s ię b io rs tw a lu b za
ję c ia , z k tó re g o d o c h o d y p o d le g a ją o p o d a tk o w a n iu . W ty m m ie js c u uw aża m y za pożądane dać w y ra z sta
n o w is k u w spra w ie u sto s u n k o w a n ia się w ła d z sk a rb o w y c h do osób n a b y w a ją c y c h i u trz y m u ją c y c h sam ochody, ja k o że zagadnienie to n a biera w obecnym u k ła d z ie stosu nków i o d b u d o w y gospodarczej k ra ju , szczególnej ak tu a ln o ś c i.
Przed w o jn ą zasadnie w y s u w a n o ja k o je d n ą z p rz y c z y n p o w s trz y m y w a n ia się w ie lu osób od n a b y w a n ia sam ocho
dów , n ie w ła ś c iw y m u s to sunko w a nie m się w ła d z s k a rb o w y c h do osób n a b y w a ją c y c h i u trz y m u ją c y c h samochody.
W ła d z e skarbow e tr a k to w a ły u trz y m y w a n ie samochodu przez osoby p ry w a tn e ja k o rzecz z b y tk u , a w ię c zdaniem ty c h w ła d z n a b y c ie i u trz y m y w a n ie sam ochodu po cią gało za- sobą ta k duże w y d a tk i, że na n ie p o zw a lać sobie m o g ły ty lk o osoby osiągające bardzo duże dochody, w k o n s e k w e n c ji n a b ycie lu b u trz y m y w a n ie sam ochodu s łu ż y ło w ładzo m sk a rb o w y m za podstaw ę do po dw yższenia w y m ia ru p o d a t
k u dochodowego.
Już w ów czas naczelne w ła d z e skarbow e, ro zu m ie ją c bezpodstaw ność ta k ie g o u jm o w a n ia spra w y, s ta ły na sta
n o w is k u , iż fa k t n a b y c ia i u trz y m y w a n ia przez p o d a tn ik a sam ochodu samo przez się n ie da je jeszcze p o d s ta w y do tw ie rd z e n ia o o s ią g n ię c iu przez p o d a tn ik a dużych docho
d ó w i n ie może z re g u ły s tan ow ić p o d s ta w y do o k re ś le n ia dochodu p o d a tn ik a w k w o ta c h w y ż s z y c h n iż to w y n ik a z p o sia da nych przez w ładze skarb ow e m a te ria łó w o dochodach z poszczególnych źró d e ł p rz y c h o d ó w po d a tn ik a . W y d a tk i bo w ie m na u trz y m a n ie sam ochodu u le g ły w o s ta tn ic h la ta ch prze d w o jn ą znacznem u ob niżeniu.
W p ro w a d z e n ie w u ż y c ie sam ochodów m a ło litra ż o w y c h , s p a la ją c y c h nieduże ilo ś c i b e nzyn y, nie w y m a g a ją c y c h spe
c ja ln e j ob sługi, zniżen ie cen opon sam ochodow ych, kosz
tó w ga rażo w an ia itp., spo w o dow ało, że w y d a tk i na u tr z y m anie sam ochodu w a h a ły się w g ra n ic a c h w y d a tk ó w , na k tó re m ó g ł sobie p o z w o lić n a w e t p o d a tn ik n ie rozporządza
ją c y d u ż y m i dochodam i.
N a le ż y ró w n ie ż m ie ć na uw adze, że w ie lu lu d z i na
w e t p rz y s k ro m n y c h zaro bka ch p o ś w ię c a ły znaczną część sw ych do cho dó w na u trz y m a n ie sam ochodu dla zadośćuczy
n ie n ia sw ym z a m iło w a n io m do sportu, tu r y s ty k i itp . N ie z a le ż n ie od tego trzeba s tw ie rd z ić , że dia w ie lu osób sam ochód n ie s ta n o w ił w c a le p rze d m io tu z b y tk u , lecz b y ł niezb ędn ym środ kie m lo k o m o c ji.
D o ty c z y ło to w szczególności k u p c ó w , p rze m ysło w có w , le k a rz y , a d w o k a tó w itp ., k tó rz y p rz y w y k o n y w a n iu swego z a ję c ia lu b zaw odu m u s ie li k o rz y s ta ć z szybszej lo k o m o c ji.
O d n o s iło się to na w e t do ro ln ik ó w , u k tó r y c h w z w ią z k u z coraz b a rd z ie j rozszerzającą się ko n ie czn o ścią u trz y m y w a n ia przez n ic h k o n ta k tu z m ia sta m i, gdzie k o n c e n tru ją się urzę
dy, z w ią z k i re w iz y jn e , p o lity c z n e i gospodarcze, b a nki, p rz e d s ię b io rs tw a h a n d lu zbożem itp ., sam ochód b y ł niera z rzeczą n iezb ędn ie potrzebną.
To też u w y m ie n io n y c h k a te g o rii osób, k o s z ty u trz y m a n ia sam ochodu należało p o trą ca ć n a ró w n i z in n y m i kosz
ta m i o siąg nię cia dochodu, p rz y czym bez znaczenia p o w in n y b y ły b yć o k o lic z n o ś c i, że sam ochód u ż y w a n y b y ł czę
ścio w o ró w n ie ż d la c e ló w o s o b is ty c h po d a tn ik a , n ie z w ią - zan ych ściśle z w y k o n y w a n y m zajęcie m za w o d o w y m lu b prze dsiębiorstw e m .
T y lk o w w y ją tk o w y c h p rzyp a d ka ch , g d y znane w ła d z y s k a rb o w e j ź ró d ła dochodu p o d a tn ik a n ie uza sa d n ia ły w y s o k o ś c i ponoszonych przez nie g o in n y c h , poza u trz y m a n ie m samochodu, w y d a tk ó w ta k , że na w e t je ż e lib y się n ie u w z g lę d n ia ło w y d a tk ó w z w ią z a n y c h z u trz y m a n ie m samochodu, zach od ziła by konieczność op arcia w y m ia ru p o d a tk u docho
dowego na po d s ta w ie oznak zew nę trzn ych, św iadczących 0 dochodach i p o ło ż e n iu e ko no m icznym p o d a tn ik a (gdy w in n y sposób w ładza p o d a tn ik a pozba w io na b y ła m ożno
ści p ra w id ło w e g o u s ta le n ia zob ow iąza nia p o da tko w e go) — w y d a tk i na u trz y m a n ie sam ochodu p o w in n y b y ć uw zglę- w n io n e w o g ó ln y c h w y d a tk a c h p o d a tn ika , służących do u s ta le n ia je g o dochodu po da tko w e go.
I w ty m je d n a k p rz y p a d k u n ie na le żało brać p o d uw agę w y d a tk u na n a b y c ie samego samochodu.
W y d a je się n ie ulegać w ą tp liw o ś c i, iż te j, w założeniu s w ym z d ro w e j zasady, w obecnym u k ła d z ie s to su n kó w go
spodarczych w ła d z e po d a tk o w e p o w in n y przestrzegać w zw ię kszo n e j m ierze.
N ie k o rz y s tn a s y tu a c ja zarów no w d zied zinie k o m u n ik a c y jn e j ja k i m o to ry z a c y jn e j k r a ju je s t pow szechnie znana 1 n ie w ym a g a kom e ntarzy.
Z anim p rz y s tą p im y do rozp atrzen ia poszczególnych grup k o s z tó w u z y s k a n ia prz y c h o d ó w , w y d a je się pożądanym p o ruszyć w uw agach o g ó ln y c h następujące zag ad nie nia (nie przesądzam y oczy w iś c ie odm iennego do n ic h us to s u n k o w a n ia się rozporządzenia w y k o n a w cze g o do now ego de
k re tu , będącego w to k u op raco w an ia , a o k tó ry m nie om ieszkam y p o w ia d o m ić c z y te ln ik ó w w e w ła ś c iw y m czasie):
1. W y d a tk i zabezpieczające czynne ź ró d ło p rzych o d ó w . W y k ła d n ia lo g ic z n a p o s ta n o w ie ń no w ego d e k re tu , do
ty c z ą c y c h k o s z tó w u z y s k a n ia przych od ów , a z a w a rty c h w art. 10 w p o łą czeniu z art. 11 dekretu, p ro w a d z i do w n iosku , iż p o trą c a ln y m i m ogą b y ć je d y n ie w y d a tk i spow odow ane — cho ćby w szerszym zakre sie — e k sp lo atacją , k o n s e rw a c ją czy zabezpieczeniem is tn ie ją c e g o , a zatem ju ż czynnego ź ró d ła przych od ów .
Ze w s p o m n ia n y c h a r ty k u łó w n ie w y n ik a p rz y ty m — je ś li chodzi o e ksp lo a to w a n ie ź ró d ła p rz y c h o d ó w — b y tw ó rc y d e k re tu d z ie lili ta k ie w y d a tk i na bezpośrednio i p o średnio zw iązane z eksp lo atacją .
Je że li tu m ow a o koszta ch zw ią za n ych z ek s p lo a ta c ją ju ż istn ie ją c e g o a w szczególności czynnego ź ró d ła p rz y chodów , to nieo dzow ne je s t po ruszyć ró w n ie ż w iążące się z ty m zagadnienie tzw. k o s z tó w o rg a n iz a c y jn y c h .
S tw ie rd z iliś m y , iż p o trą c a ln e m ogą b y ć t y lk o w y d a t
k i zw iązane z ek s p lo a ta c ją ju ż czynnego ź ró d ła p rz y c h o dó w ; id z ie za ty m , iż w y d a tk i zw iązane z tw o rze n ie m sa
mego ź ró d ła p rz y c h o d ó w a w ię c ty p o w e i w e w ła ś c iw y m tego sło w a znaczeniu k o s z ty o rg a n iz a c y jn e n ie s ta n o w ią w y d a tk ó w z w ią z a n y c h z o sią g n ię cie m p rz y c h o d ó w .
In n y m i s ło w y k o s z ty o rg a n iz a c y jn e , ja k o w y d a tk i nie- zw iązane a n i z osiągnięciem , an i z zachow aniem , an i w re szcie z zabezpieczeniem prz y c h o d ó w , a zw iązane ja k sama nazw a w s k a z u je z o rg a n iz o w a n ie m p rze dsiębiorstw a , a w ię c z tw o rz e n ie m ź ró d ła dochodu, n ie są o d licza ln e od p rz y chodów.
W y n ik a to n ie ty lk o z p o sta n o w ie ń w s p o m n ia n y c h art.
a rt. 10 i 11 de kre tu , lecz ró w n ie ż z ustaw ow ego p o ję c ia d o chodu p o d a tko w e go, k t ó r y b y n a jm n ie j n ie p o k ry w a się z p o ję c ie m dochodu ha nd low eg o.
R ów nież n ie może b y ć p o trą con a z dochodu w żadnej fo rm ie a m o rty z a c ja tychże k o s z tó w o rg a n iz a c y jn y c h , czy (ja k to z w y k le się określa) z a k ła d o w y c h , w ło ż o n y c h w p rz e d s ię b io rs tw o .
N ie n a le ż y p rz y ty m zapom inać, iż samo na zw a n ie p e w n y c h w y d a tk ó w w y d a tk a m i czy k o szta m i o rg a n iz a c y jn y m i nie może s tan ow ić dostatecznej p o d s ta w y do k w a lifik o w a n ia ic h ja k o w y d a tk ó w n ie p o trą c a ln y c h , bo z w ią z a n y c h z tw o rz e n ie m ź ró d ła dochodu. K w a lifik a c ja ta k a m usi w y n ik a ć n ie z n a z w y lu b czasu do kon an ia pew nego w y d a tk u , ale z je g o is to ty .
T y lk o w y d a tk i zw iązane z samą o rg a n iz a c ją w a rs z ta tu p ra c y sta n o w ią w y d a tk i, zwązane z tw o rz e n ie m ź ró d ła do
chodu, w y d a tk i na fu n k c jo n o w a n ie tego w a rs z ta tu po jego zorg an izow an iu, cho ćby przez p e w ie n czas n ie p rz y n o s iły dochodu, są ju ż w y d a tk a m i e k s p lo a ta c y jn y m i, z w ią z a n y m i z uzyskaniem , zachow aniem i zabezpieczeniem źró d ła d o chodu.
2. K w alifik ac ja w yd atków —
P rzy k w a lif ik a c ji w y d a tk u , ja k o po trą calneg o kosztu de
c y d u je przede w s z y s tk im je g o przeznaczenie, a nie g ra ją is to tn e j r o li je g o celow ość i skuteczność ja k o e lem e nty je g o przyd atno ści.
W p ra w d z ie ocena ty c h e lem e ntów p o zostaw ion a b yć m usi z n a tu ry rzeczy p o d a tn ik o w i, ocena je d n a k elem entu istotn ego , ja k im je s t przeznaczenie w y d a tk u , na le ży do w ła d z y s k a rb o w e j, k tó r e j p rz y s łu g u je p ra w o badania tego przeznaczenia i p ra w o k w a lifik o w a n ia k o s z tó w ze stano
w is k a o b o w ią z u ją c y c h p rze p isó w o p o d a tk u dochodow ym . S tw ie rd ze n ie to z n a jd u je swe uzasadnienie w d o ty c h czasow ych po gląda ch p a n u ją c y c h w ju d y k a tu rz e a nadto w p ra k ty c e a d m in is tra c y jn e j.
W ty m stan ie rzeczy n ie w id z im y w o b o w ią z u ją c y c h przepisach p o d a tk o w y c h u p ra w n ie n ia w ła d z s k a rb o w y c h do k w e s tio n o w a n ia celowości ponoszonych przez p o d a tn ik a w y d a tk ó w i do uza le żnia nia od tego ic h po trą ca ln o ści. Z w ią zek b o w ie m w y d a tk ó w z osiągnięciem , zach ow aniem czy zabezpieczeniem p rz y c h o d ó w je s t o k o lic z n o ś c ią faktyczną , niezależną o d tego, czy celow ość d o k o n y w a n y c h w y d a tk ó w lu b ic h form a zgodne są z o b o w ią z u ją c y m i prze pisam i p ra w n y m i.
W ś w ie tle ty c h zasad np. k o s z ty pogrzebu p o k ry te przez p o d a tn ik a na rzecz p ra c o w n ik a je g o p rz e d s ię b io r
stw a p o w in n y b y ć o d lic z o n e o d dochodu p o d a tn ik a n a w e t w te d y , g d y w y d a te k te n n ie je s t o p a rty na ty tu le p ra w n y m i m a c h a ra k te r w y d a tk u d o bro w olne go.
N ie będzie m ożna k w e s tio n o w a ć p o trą c a ln o ś c i w y d a t
k ó w d o b ro w o ln y c h , p o n ie s io n y c h przez p rz e d s ię b io rs tw o w g ra n ic a c h z w y c z a jn y c h , celem zabezpieczenia dobra w ła snych p ra c o w n ik ó w , ta k w czasie ja k i po u s ta n iu stosunku pracy.
W y d a tk i po niesione na ten cel n a le ż y uznać za w y d a tk i zw iązane z osiąg nię cie m , zachow aniem i zebezpieczeniem p rzych od ów , ja k o w y ra z sta ra n ia się p ra c o d a w c y o p o trz e b y m a te ria ln e s w y c h p ra c o w n ik ó w w dobrze z ro z u m ia ły m in te re s ie w ła s n y m .
Je ż e li cho dzi o t y tu ł p ra w n y w y d a tk u , to sama o k o liczność, że w y d a te k n ie może w y k a z a ć się o k re ś lo n y m t y tu łe m p ra w n y m , n ie w y s ta rc z a jeszcze do uznania ga za n ie p o trą c a ln y .
Z aga dn ien ia o m a w ia n y c h w y d a tk ó w d o b ro w o ln y c h n ie n a le ż y o c z y w iś c ie utożsam iać ze spra w ą tzw. „ d a tk ó w do
b ro c z y n n y c h ". W y d a tk i bo w ie m na cele do bro czyn n e w za
sadzie n ie są k o szta m i p o trą c a ln y m i.
Z d ru g ie j s tro n y , ja k to się w p ra k ty c e często zdarza, samo oznaczenie w k s ię g o w o ś c i p o d a tn ik a p o z y c ji w y d a t
k ó w zb io ro w ą nazw ą „d a tk ó w d o b ro c z y n n y c h " n ie z w a ln ia w ła d z y sk a rb o w e j w o be c o b ro n y przez p o d a tn ik a t e j p o z y c ji, od oce ny po szczególnych w y d a tk ó w lu b k a te g o rii w y d a tk ó w , o b ję ty c h zesta w ie nie m , pod kąte m w id z e n ia w s p o m n ia n y c h prz e p is ó w art. art. 10 i 11 d e k re tu o p o d a tk u do cho do w ym .
(C iąg da lszy w na stępn ym num erze).
m g r Z. M ie lc a rz e w ic z
Podpisujcie Premiową Pożyczkę
na rzecz Odbudowy K ra ju
Nadzwyczajny podatek od wzbogacenia wojennego
(ustalanie w a rto ś c i o b ie g o w e j n ieru chom o ści)
< a zasadzie odnośnych p o stano w ie ń rozporządzenia w y konaw czego do d e k re tu o n a d z w y c z a jn y m p o d a tk u od w z b o gacenia w o jen ne go , w a rto ść p rz e d m io tó w m a ją tk o w y c h szacuje się w e d łu g p rz e c ię tn y c h cen w o ln e g o ry n k u .
O ile na w o ln y m r y n k u nie d o k o n y w a się tra n s a k c y j p rz e d m io ta m i m a ją tk o w y m i, np. gru n ta m i, n ieru chom o ścia
m i b u d y n k o w y m i, p la c a m i nieza bud ow anym i, p rz e d s ię b io r
s tw a m i p rz e m y s ło w y m i, h a n d lo w y m i, itid., za p rze cię tn ą cenę n a le ż y p rz y ją ć wartość, ja k ą prz e d m io t po sia dał w ko ń cu okre su, w k tó ry m tra n s a k c je ta k ie jeszcze b y ły
dokon yw an e. ,
W zw ią z k u z pow yższym , naczelne w ładze skarbow e . w y ja ś n iły , że w p rzyp a d ku , g d y na w o ln y m r v n k u w czasie od c h w ili w y z w o le n ia do d n ia 30 czerw ca 1945 r. n ie d o k o n yw a n o tra n s a k c y j p rz e d m io ta m i m a ją tk o w y m i np. g ru n tam i, nieru ch o m o ścia m i b u d y n k o w y m i, p la ca m i niezabudo
w a n y m i itd . — za p rze cię tn ą cenę n a le ż y p rz y ją ć w artość, ja k ą p rz e d m io t p o sia d a ł na n a jb liż s z y m te ry to ria ln ie w o l
n y m ry n k u , na k tó ry m ta k ie tra n s a k c je b y ły do kon yw an e, p rz y u w z g lę d n ie n iu lo k a ln y c h s tosu nków gospodarczych,
is tn ie ją c y c h w d n iu 30 czerw ca 1945 r. w m ie js c o w o ś c i do
k o n y w a n ia szacunku p rz e d m io to w e j w a rto ści.
P ow yższy sposób usta la n ia p rz e c ię tn e j w a rto ś c i o b ie go w e j p rz e d m io tó w n a le ż y stosować powszechnie na te re nach p rz y łą c z o n y c h w o k re s ie o k u p a c ji do Rzeszy n ie m ie c k ie j lu b poprze dnio należących do n ie j, a obecnie o d z y s k a n y c h i w chodzących w sk ła d R ze czypo spolitej P o lskie j, gdyż o s ta tn ie tra n s a k c je na w o ln y m ry n k u o m a w ia n y m i p rze d m io ta m i m a ją tk o w y m i b y ły d o kon yw an e na ty m te re nie podczas w o jn y , lecz po cenach ta k n is k ic h , że n ie od
p o w ia d a ją one zu p e łn ie w o ln o ry n k o w y m cenom okresu p o w ojennego.
Z prz e p is ó w zaś d e k re tu o n a d z w y c z a jn y m p o d a tk u od w zbogacenia w o jen ne go w y n ik a , że in te n c ją u sta w o d a w cy je s t szacowanie w a rto ś c i o b ie g o w e j n a d w y ż k i m a ją tk u , w y n ik łe j d la p o d a tn ik a w o k re s ie od 31 sie rpn ia 1939 r. do 30 czerw ca 1945 r. w e d łu g prz e c ię tn y c h cen w o ln e g o ry n k u okresu po w o jen ne go na dzień 30 czerw ca 1945 r.
m g r Z. M .
Ulga Podatkowa dla Centralnej kasy Spółek Rolniczych
M in is te rs tw o Skarbu, na p o dstaw ie prz e p is ó w art. 123 o rd y n a c ji p o d a tk o w e j u m o rz y ło C e n tra ln e j Kasie Spółek R o ln ic z y c h 100% dodatek w o je n n y po p o d a tk u ob rotow ego n a le żn y od o b ro tó w do ko n a n ych w ro k u 1945.
K w o ty uiszczone przez C e n tra ln ą Kasę S półek R o ln i
czych ty tu łe m 100% d o d a tk u d o p o d a tk u o b rotow ego za ro k 1945 potrącone będą w ro k u 1946 z w y m ia ru p o d a tk u ob ro to w e g o za ro k 1945. m g r Z. M .
Zmiana ustaw o obowiązkowym ubezpieczeniu pracowników fizycznych i umysłowych
W D z ie n n ik u U sta w R. P. N r 4 z d n ia 13. 2. 1946 r. o g ło szone zo s ta ły dw a n o w e d e k re ty z dnia 8. stycznia 1946 r.
(poz. 28 i 29), zm ie nia ją ce:
1. ustaw ę o ubezpieczeniu społecznym z d n ia 28. 3. 1933 r.
(Dz. U. R. P. N r 51, poz. 396), oraz
2. rozporządzenie P rezydenta R ze czypo spolitej z d n ia 24.
11. 1927 r. o ubezpieczeniu p ra c o w n ik ó w u m y s ło w y c h (Dz. U. R. P. N r 106, poz. 911).
Do n a jw a ż n ie js z y c h zm ian, ja k ie w spom niane d e k re ty w p ro w a d z a ją — w y m ie n ić w y p a d a przede w s z y s tk im :
a) z n ie sie n ie g ó rn e j g ra n ic y za ro b k ó w dla ubezpieczenia e m e ryta ln ego , w yp a d k o w e g o i Funduszu P racy — i to zaró w n o d la p ra c o w n ik ó w fiz y c z n y c h ja k i u m y s ło w y c h , b) podw yższenia d o ln e j g ra n ic y z a ro b k ó w dla p ra c o w n ik ó w
u m y s ło w y c h w o d n ie s ie n iu do ubezpieczenia e m e ry ta l
nego oraz ubezpieczenia na w y p a d e k b ra k u p ra c y na 250 z ło ty c h m iesięcznie,
c) p o d c ią g n ię c ie do ubezpieczenia na w y p a d e k ch o ro b y i m a c ie rz y ń s tw a w s z y s tk ic h p ra c o w n ik ó w , z a tru d n io n y c h w ro ln ic tw ie ,
d) p o d c ią g n ię c ie do ubezpieczenia na w y p a d e k choroby i ¿Macierzyństwa w s z y s tk ic h e ta to w y c h fu n k c jo n a riu s z ó w p a ń s tw o w y c h i sam orządow ych.
• ^ ° ? a j e w y ż e j pod p u n k ta m i a), b) i c) zm ia n y o b o w ią z u ją od d n ia 1. lu te g o 1946 r., a zm iana w y m ie n io n a w Hnfa ^l e i 7 o b o w ią z u je w w o je w ó d z tw ie po zna ńskim od dn ia 1. lu te g o 1945 r.-
da lszych zm ian i uzupełnień, ja k ie w sp om n ian e na n i p n J l n i ™, w Pr ° wa d z a j ą do c y to w a n y c h usta w ubez-
^ p o w ró c im y w te rm in ie późniejszym . ,,u j h , 7 “ n l' p ra g n ie m y c z y te ln ik ó w naszych zapoznać
, aszcza z ty m i n o w y m i prze pisam i i w y d a n y m i ju ż do y c h prze pisów in s tru k c ja m i, k tó re in te re s u ją przede w szyst
k im z a k ła d y p ra c y w prze m yśle i h a n d lu i k tó re to prze
p is y o b o w ią z u ją w stecz od d n ia 1. lu te g o 1946 r. D o ty c z y to zwłaszcza z a k ła d ó w pra cy, z a tru d n ia ją c y c h w iększe ilo ś c i p ra c o w n ik ó w (od 4 p ra c o w n ik ó w w z w y ż ), g d yż — ja k w ia dom o na pra cod aw ca ch ty c h c ią ż y o b o w ią z e k o b lic z a n ia s k ła d e k u b ezp iecze niow ych w e w ła s n y m zakre sie w m ie sięcznych „w y k a z a c h stanu z a tru d n ie n ia ", podczas g d y d la m n ie js z y c h z a k ła d ó w p ra c y o b lic z e n ia s k ła d e k d o k o n u ją lJbezpieczalnie Społeczne z urzę du n a p o d s ta w ie o trz y m a n y c h zgłoszeń o w s tą p ie n iu do p ra c y d a n y c h p ra c o w n ik ó w .
W z w ią z k u z og ło szo n ym i zm ia na m i u sta w ubezpiecze
n io w y c h w p row a dzo ne zostaną przez U bezpieczalnie Spo
łeczne n o w e w z o ry „w y k a z ó w stanu z a tru d n ie n ia " i p rz y na le żnych do n ic h n o w y c h m ie sięczn ych „d e k la ra c y j o b li
czania s k ła d e k ", — je d n a k do piero po w y c z e rp a n iu d o ty c h czas o b o w ią z u ją c y c h d ru kó w .
Do tego w ię c czasu z a k ła d y p ra c y d o k o n y w a ć będą ob
lic z a n ia s kła d e k za s w o ic h p ra c o w n ik ó w na dotychczaso
w y c h d ru k a c h z uw zglę dn ie nie m n a s tę p u ją c y c h zm ian:
I. W „wykazach stanu zatrudnienia".
A. dla pracow ników umysłowych:
1. W ru b ry c e „W y n a g ro d z e n ie w g o tów ce bez p o trą c e ń "
— podaw ać n a le ż y w y p ła c a n y zarobek w z a o k rą g le n iu do pełnego zło te go i to do 0,49 z ł w dół, a od 0,50 zł w górę,
2. W ru b ry c e „O d 100 do 725 z ł" — s k re ś lić n a le ż y ten napis, a w m ie js c e je g o w p isać „W y n a g ro d z e n ie w n a tu rz e ".
3. W ru b ry c e „P onad 725 z ł" — s k re ś lić ten napis, a w m ie js c e je g o w p isać s ło w o „R azem ".
J e ż e li p ra c o w n ik o trz y m u je w y n a g ro d z e n ie ty lk o w g o tó w c e bez u trz y m a n ia lu b in n y c h św iadczeń w n a tu rz e — n a le ż y w y p e łn ia ć ty lk o ru b ry k ę „W y n a g ro d z e n ie w gotów ce bez po trą ceń ".
B. dla pracowników fizycznych:
1. W ru b ry c e „Z a ro b e k w go tów ce bez p o trą c e ń " — p o daw ać n a le ż y w y p ła c a n y zaro be k w z a o k rą g le n iu do pe łn ego złotego w sposób p o da ny w y ż e j po d A . 1).
2. W ru b ry c e w o ln e j (bez n a g łó w k a ) — podaw ać na le ży w a rto ś ć w y n a g ro d z e n ia w naturze.
3. W ru b ry c e „ O d 24 do 174 z ł" — s k re ś lić n a le ż y ten napis, a w m ie js c e je g o w p isać sło w o „Razem ".
Je że li p ra c o w n ik o trz y m u je w yn a g ro d ze n ie ty lk o w go tów ce bez u trz y m a n ia lu b in n y c h św iadczeń w na turze
— n a le ż y w y p e łn ia ć ty lk o ru b ry k ę „Z a ro b e k w go tów ce bez po trą c e ń ".
II. Miesięczne „Deklaracje Składek", w y p e łn ia n e b y ć w in n y następująco:
A. dla pracow ników umysłowych:
1. Pod liczbą porządkową 1 — skreślić w rubryce 1-szej napis „Od 100 do 725 zł", a w rubryce 4-tej zastąpić
d o tych cza so w y napis „E m e ry ta ln e S. 8%" napisem o b rz m ie n iu „E m e ry ta ln e i na w y p a d e k b ra k u p ra c y S.
10%".
2. Pod lic z b ą po rzą d ko w ą 3 — podać sumę w y p ła c o n y c h z a ro b k ó w i o b lic z y ć s k ła d k i za ubezpieczenie cho ro
bowe,
3. pod lic z b ę p o rz ą d k o w ą 5 — podać sumę w y p ła c o n y c h z a ro b k ó w i o b lic z y ć s k ła d k i n a ubezpieczenie w y p a d kow e,
4. pod lic z b ą po rzą d ko w ą 6 — zm ie nić w ru b ry c e 4-tej stopę p ro c e n to w ą 4% na 2% i o b lic z y ć następnie s k ła d k i do „F und uszu P ra c y ".
B. dla p ra c o w n ik ó w fiz y c z n y c h :
Za p ra c o w n ik ó w fiz y c z n y c h w y n o s i op ła ta na Fundusz P racy . . . 2%
na B ezrobocie . . . . 2%
c z y li razem . . 4%
N a to m ia s t d la ro b o tn ik ó w sezonow ych — w ro zu m :eniu o b o w ią z u ją c y c h u k ła d ó w z b io ro w y c h — w y n o s i opłata
na Fundusz P racy . . . 2%
na B ezrobocie . . . . 4%
c z y li razem . . 6%
Z tego p o w o d u na le ży p o d lic z b ą p o rz ą d k o w ą 6 w „D e k la r a c ji S k ła d e k " w y k a z a ć s k ła d k i o d d z ie ln ie dla p ra c o w n ik ó w o ch a ra kte rze s ta ły m w łą czne j sum ie 4% o d w y p ła con ych z aro bkó w , a o d d z ie ln ie dla ro b o tn ik ó w sezonow ych w łą czne j sum ie 6% od w y p ła c o n y c h zarobków .
W y s o k o ś ć s k ła d e k do poszczególnych ro d z a jó w ubez
pieczeń pozostała zasadniczo nie z m ie n io n a i o b o w ią z u je n a d a l ja k dotychczas. J e d y n ie dla e ta to w y c h p ra c o w n ik ó w p a ń s tw o w y c h i sam o rząd ow ych w ys o k o ś ć s kła d e k u le g ła zm ia nie i usta lon a została w stecz od dn ia 1. lu te g o 1945 r.
w n o w e j w yso kości.
O becnie o b o w ią z u ją w ię c s k ła d k i do poszczególnych ro d z a jó w ubezpieczeń ja k następu je :
1. na ubezpieczenie chorobow e:
a) za p ra c o w n ik ó w f i z y c z n y c h ...5%
b) za p ra c o w n ik ó w u m y s ło w y c h ...4,6%
c) za e ta to w y c h p ra c o w n ik ó w p a ń s tw o w y c h i sa
m o rz ą d o w y c h ... 3,5%
2. na ubezpieczenie e m e ry ta ln e :
a) za p ra c o w n ik ó w fiz y c z n y c h . . . . • 5,3%
b) za p ra c o w n ik ó w u m y s ło w y c h łą cznie ze s k ła d k ą na w y p a d e k b ra k u p r a c y ... 10%
3. na Fundusz P racy i B ezrobocie:
a) za p ra c o w n ik ó w fiz y c z n y c h o charakterze s ta ły m ... 4%
b) za ro b o tn ik ó w s e z o n o w y c h ... 6%
c) za p ra c o w n ik ó w u m y s ło w y c h bez s k ła d k i na w y p a d e k b ra k u p r a c y ... 2%
4. na ubezpieczenie w y p a d k o w e :
W y s o k o ś ć s k ła d k i na to ubezpieczenie ustalona je s t przez U b ezp iecza ln ię Społeczną in d y w id u a ln ie dla k a ż dego za k ła d u p ra c y na po d s ta w ie specjalnego orze
czenia.
W s z y s tk ie podane w y ż e j s k ła d k i opłaca w całości p ra codaw ca na p o dstaw ie d e k re tu z dn ia 29. 9. 1945 r. (Dz.
U. R. P. N r 43, poz. 240). F. K.
Sprawa przydziału samochodów dla firm prywatnych wkracza na realne iory
Izbom P rz e m y s ło w o -H a n d lo w y m i N aczeln ej Radzie Zrzeszeń K u p ie c k ic h zo sta ł p rz y d z ie lo n y k o n ty n g e n t 3.000 p o ja z d ó w m echanicznych, w ty m 1.500 c ię ż a ro w y c h i 1.500 p ó łc ię ż a ro w y c h dla p rz y d z ia łu p rz e d s ię b io rs tw o m p r y w a t
nym , z a re je s tro w a n y m w Izbach P rz e m y s ło w o -H a n d lo w y c h i N a c z e ln e j Radzie Zrzeszeń K u p ie c k ic h . In s ty tu c je te będą w y d a w a ły zezw ole nia na zakup p o w yższych sam ochodów z k o n ty n g e n tu w łasne go firm o m za słu g u ją cym m o ra ln ie i a k ty w n y m w p ra c y dla dobra ż y c ia gospodarczego.
Z dniem 11. m arca br. Iz b y P rze m ysło w o -H a n d lo w e zo
s ta ły up ow ażnion e do w y d a w a n ia asygnat na o d b ió r sa
m och od ów c ię ż a ro w y c h z C e n tra li Z b y tu Sam ochodów w W a rs z a w ie oraz je j p ro w in c jo n a ln y c h o d d z ia łó w dla p r y w a tn y c h p rze d się b io rstw .
R e fle k ta n t m usi z g ó ry zdecydow ać się, czy chce p o siadać sam ochód na napęd g a z o-g ene ratoro w y, czy też ben
z y n o w y . P rzy napędzie g a zo-g ene ratoro w ym re fle k ta n t p o d p is u je d e k la ra c ję na p o życzkę o d b u d o w y w w y s o k o ś c i 50 proc. ceny k u p n a sam ochodu. D o kon anie p rz e ro b ie n ia sa
m ochodu n a w s p o m n ia n y napęd obciąża nabyw cę. P rzegląd te c h n ic z n y i re je s tra c ja w o z u odbędą się d o piero po d o k o n a n iu k o n ie c z n e j prze bu dow y. O ile n a b y w c a chce p o s ia dać sam ochód na napęd b e n zyn o w y, w ó w czas z ob ow iąza ny je s t podpisać d e k la ra c ję na p o życzkę o d b u d o w y w w y s o k o ś c i 100 proc. cen y k u p n a samochodu.
R e fle k ta n c i na sam ochody z napędem ga zo-g ene ratoro
w y m w y p e łn ia ją spe cja lne ośw iadczenie, w k tó r y m zobo
w ią z u ją , się do p rz e ro b ie n ia zaku pione go w ozu. O św iadcze
nie to w in n o b y ć zaopatrzone podpisem i pieczęcią f i r m ową.
P rzed się bio rstw a p ry w a tn e , k tó re w y p e łn ią w ym agane w a ru n k i dla n a b y c ia sam ochodu, będą m o g ły re je s tro w a ć w o z y na siebie, co je s t p rz e w id z ia n e w de kre cie o re je s tra c ji p o ja z d ó w m echanicznych, k tó re to rozporządzenie oędzie w k ró tc e ogłoszone.
D otychczas firm y , z a ku p u ją c sam ochody z d e m o b ilu k a n a d y js k ie g o , m u s ia ły ud aw ać się po n ie do G d y n i-O rło w a . Z dn ie m 11. m arca br. w y d a w a n ie sam ochodów w G d y n i zostało w strzym an e, a rozp row a dze nie ty c h ż e sam ochodów m ię d z y o d b io rc ó w będzie na stępo w a ło w P oznaniu przez O d d z ia ł C e n tra li Z b y tu Sam ochodów, k t ó r y się m ie ś c i w f i r m ie J. Z a g ó rs k i, Poznań, u l. Polna n r. 32.
Poniżej zamieszcza się ceny za poszczególne rodzaje sam ochodów :
1.
2. 3.
4.
5.
za sam. cięż. 3/4 tom (półcięż. norm .) z ł 60.000,—
„ „ „ 1,5 „ (no rm aln y) z ł 70.000,—
„ „ „ 3 „ (rozstaw osi do 3,4 m) z ł 100.000,—
,, ,, „ 3 „ (rozstaw osi p o w y
żej 3,4 m) zł 115.000,—
„ ,, ,, 3 „ (sześcioko łow y)
3 o s io w y z ł 125.000,—
O d p o w yższych o p ła t będą udzie lan e ra b a ty w zależ
ności od stop nia zużycia i z d e k o m p le to w a n ia p o ja z d u m e
chanicznego. Za stop ień zuż y c ia w o zu p rz y jm u je się stan lic z n ik a .
Za po ja zd m ech an iczny p e łn o w a rto ś c io w y p rz y jm u je się sam ochód o n ie p rz e k ro c z o n e j na lic z n ik u c y frz e 5.000 m il, k tó r y je s t z a o p a trz o n y w plandekę, k o ło zapasowe o g u
m ione, narzędzia dla o b s łu g i w ozu (po dn ośnik z łączką, k lu c z do k ó ł i k o rb a do s iln ik a ), nie zu żyte o g um ienie oraz norm alną, s e ry jn ą szoferkę k ry tą .
Z d e k o m p le to w a n ie obniża cenę n o m in a ln ą samochodu, p rz y czym cena sam ochodu po zasto sow a niu w s z y s tk ic h ra b a tó w n ie m oże spaść p o n iż e j 50 proc. je go ceny n o m i
n a ln e j.
O becnie w p ro w a d z o n y m u d og od nie nie m je st, że firm a re fle k tu ją c a n ie p o trz e b u je ja k d a w n ie j udaw ać się do W a r szaw y celem z a ła tw ie n ia s p ra w y ku p n a sam ochodu, a p ó ź n ie j do G d y n i, ab y w óz przejąć, gd yż obecnie w s z y s tk ie te czynności z a ła tw i na m ie js c u w Iz b ie P rz e m y s ło w o -H a n d lo w e j w P oznaniu p rz y ul. M ic k ie w ic z a 31. Tam też o d b io rc a po uiszczeniu cen y ku p n a i o p ła t d o d a tk o w y c h otrzym a asygnatę na o d b ió r sam ochodu na m ie jscu.
P rzedsiębiorstw a, zam ierzające na b yć sam ochody c ię żaro w e z de m o b ilu k a n a d y js k ie g o złożą podania, o d p o w ie d nio u m o ty w o w a n e do tu t. Izb y, u iszczają c ty tu łe m o p ła ty m a n ip u la c y jn e j k w o tę z ł 300,— . Po z a ła tw ie n iu w s z e lk ic h fo rm a ln o ś c i z w ią z a n y c h z przyd zia łem , Izba P rzem ysłow o- H a n d lo w a w c h w ili w y d a n ia as y g n a ty na o d b ió r sam ochodu p o b ie ra 3 pro c. cen y n o m in a ln e j samochodu.
Te prze d się b io rstw a , k tó re z ło ż y ły w te rm in ie w cześ
n ie js z y m p o da nia do Iz b y o p rz y d z ia ł sam o cho dów cięża
ro w y c h z d e m o b ilu k a n a d y js k ie g o , w in n y z głosić się p o n o w n ie w Iz b ie celem z a k tu a liz o w a n ia zło ż o n y c h up rzed nio
podań. mgr T . W .
