Dzisiejszy numer zawiera 10 stron Cena pojedynczego egzemplarzaNMLKJIHGFEDCBA 7 5 groszy
6Ł05 MBRIESKI
P ią te k , 2 8 L u d o m ir a S o b o ta , 1 A lb in a b . N ie d z ie la , 2 H e le n y
5 ,2 1 5 ,2 9 1 3 ,3 6 D z iś w s c h ó d s ło ń c a 7 , 1 z a c h ó d
J u tr o „ „ 6,59 „
P o ju t. „ „ 5 ,4 8 „
Nr. 25 Wąbrzeźno, sobota 1 marca 1930 r. Rok X
Strażnicy Nowoutworzony rząd francuski obalony — Rząd . Morza Polskiego
O d z y s k a n ie w y b r z e ż y m o r s k ic h to n ie ty lk o o - w o c k r w a w e j z a w ie r u c h y ś w ia to w e j, to n ie ty lk o s u k c e s n a s z e g o r z ą d u i w y s iłk ó w d y p lo m a c ji p o l
s k ie j w P a r y ż u .
J e s t je s z c z e je d e n c z y n n ik , i to w ła ś n ie n a jw a ż n ie js z y , k tó re m u w p ie r w s z y m r z ę d z ie z a w d z ię c z a m y te n a k t r a d o s n y ż e p r z e d d z ie s ię c iu la ty p u łk i p o ls k ie p r z e s z ły T u c h o ls k ie B o r y i z b liż y ły s ię d o u p r a g n io n y c h w y b r z e ż y B a łty k u . T y m c z y n n ik ie m — to te n n ie z ło m n y , tw a r d y , c ic h y , p r z e z w ie k i o p u s z c z o n y , a je d n a k b o h a te r s k i w s w y c h d ą ż e n ia c h lu d k a s z u b s k i. P is z e o n im je d e n z n a s z y c h p is a r z y c o n a s tę p u je :
„ T o p le m ię w s p a n ia łe z p o d S tę ż e ć , K o ś c ie r z y n y , S z y m b a r k u , R e d y , O k s y w ia , S m o le n ia i n a s z e j n a ju k o c h a ń s z e j G d y n i u r a to w a ło n a s z e k u r y ta r z d o m o r z a . S p r z e d a w a li je d e n p o d r u g im s w o je m a ją tk i i d w o r y Z a b ło c c y , P o d o s c y , B o g u s ła w s c y , B r©
n ik o w s c y , M a ła c h o w s c y i u c ie k a li w ś w ia t, a ty lk o o n i z o s ta w a li, a n i d r g n ą w s z y w s w y c h p o s a d a c h , ś p ie w a ją c in o p o s w y c h m a le ń k ic h k o ś c ió łk a c h :
„ G w io z d o m o r z o ,c h to r n a s P a n a m ie c ie m s w y m k o r m n ie ła " ...
T e r z e w n e s ło w a o k r e ś la ją n a jw y m o w n ie j f a k t, iż n a w e t p ó łto r a w ie k u n ie w o li, u c is k u i w a lk i z n ie m c z y z n ą n ie z d o ła ło z a b ić p o ls k ie g o s e r c a u tw a r d e g o o d b u r z i w ic h r ó w m o r s k ic h K a s z u b y lu b z a d u m a n e g o B o r o w ia k a . S e r c e p o ls k ie o z w a ło s ię , g d y ty lk o p r z y s z e d ł o d p o w ie d n i m o m e n t.
O w ie le w y tr z y m a ć i p r z e c ie r p ie ć m u s ia ł te n d z ie ln y i z a k a r ło w a n y lu d p o ls k i n a P o m o r z u - M o g ły b y o te rn , d łu g o s z u m ie ć p r a s ta r e d r z e w a B o r ó w T u c h o ls k ic h , s m ę tn e jo d lin y n a c m e n ta r z a c h p o m o r s k ic h , ja k i s p ie n io n e f a le B a łty k u . D łu g o tr w a łe m e c h e m m o g ły b y o d p o w ie d z ie ć z m u r s z a łe ś c ia n y w ie k o w y c h r u in k r z y ż a c k ic h , ta k g ę s to r o z s ia n y c h n a P o m o r z u , ja k i p o tę ż n e w m o c y i tr w a n iu m u r y c z c ig o d n e j k a te d r y g o ty c k ie j w P e lp lin ie .
K o n f is k a ty , r a b u n k i, z a k a z y u ż y w a n ia o jc z y s te j m o w y i b u d o w a n ia n o w y c h s ie d z ib , w y w ła s z c z a n ia , k a to w a n ia d z ie c i z a p o ls k i p a c ie r z i w ie le , w ie le in n y c h k r z y w d ; o d g ło s y w a lk o w o ln o ś ć O jc z y z n y , p o r y w y o r ę ż n e , p r z e la n a k r e w , z b u d z o n e n a d z ie je , r o z c z a r o w a n ia , g łu c h a r o z p a c z , s tr a c o n e p o z y c je w w a lc e o ję z y k i id e a ły p o ls k ie , — w s z y s tk o to w s ią k ło w p r a s ta r e m u r y ś w ią ty ń p o m o r s k ic h , w tę u k o c h a n ą z ie m ią p o m o rs k ą i m ilc z e n ie p o k r y ł o k r e s m ę c z e ń s k i w d z ie ja c h P o m o rz a .
J a k s k r o m n e b y ło i je s t d z iś to m ilc z e n ie o m a r - ty r o lo g ji lu d u p o m o r s k ie g o , ta k s k r o m n y m w s ło w a a le z a to o w o c n y m w s k u tk a c h b y ł te n b o h a te rs k i p o r y w te j lu d n o ś c i, d z ia ła ją c e j z a r m ją g e n , H a lle r a i d ą ż ą c e j d o w y z w o le n ia M o r z a P o ls k ie g o .
U b o g i w m io d o p ły n n ą w y m o w ę , n ie z n a ją c y s z u m n e j r e k la m y f r a z e s ó w P o m o r z a n in , K a s z u b a , B o - r o w ia k , c z y K o c ie w ia k s p e łn ił n a jg o r ę ts z e m a rz e n ia d z ia d ó w s w o ic h i ś w ię ty o b o w ią z e k P o la k a , a p o te m o d e tc h n ą ł i z a k a s a ł r ę k a w y d o d a ls z e j p r a c y d la O jc z y z n y .
A d z is ia j p o tę g a g o s p o d a r c z a n a d b r z e g a m i M o r z a P o ls k ie g o , to w ie lk ie d z ie ło s tę ż a łe w y s iłk ie m s e r d e c z n y m i tw a rd ą a n ie u s tę p liw ą w o lą P o m o r z a n in a , n ie c h z a ń p r z e m ó w i d z iś p o d z ie s ię c iu la ta c h w o ln o ś c i.
I d la te g o c z e ś ć lu d o w i p o m o r s k ie m u ! C z e ś ć ty m k o c h a n y m „ s tra ż n ik o m M o r z a P o ls k ie g o * * , k tó r z y w o ln e j O jc z y ź n ie p r z y n ie ś li s k a r b b e z c e n n y , m o g ą c y u tr w a lić n a z a w s z e je j r o z w ó j m o c a r s tw o w y .
L . W ik -
tworzy ponownie Tardieu.
P a r y ż , 2 6 . 2 . — T a r d ie u p r z y ją ł m isję u tw o r z e n ia g a b in e tu .
N A R A D Y .
P a r y ż , 2 6 . 2 . — T a r d ie u r o z p o c z ą ł n a r a d y i z a k o m u n ik u je ju tr o o g o d z in ie 1 1 -te j m in , 3 0 o w y n i
k a c h s w o ic h z a b ie g ó w ,
T a r d ie u z a m ie r z a ł u tw o rz y ć g a b in e t k o n c e n tr a c ji r e p u b lik a ń s k ie j p r z y w s p ó łp r a c y r a d y
Gwałtowne obrady w komisji wojskowej
W a r s z a w a , 2 6 , 2 , — D z is ie js z e p o s ie d z e n ie K o m is ji w o js k o w e j, z w o ła n e p o r a z p ie rw s z y p r z e z n o w e g o p r z e w o d n ic z ą c e g o , p o s ła c e k a w is ty c z n e - g o P a ją k a , m ia ło p r z e b ie g n ie z w y k le b u r z liw y .
N a w s tę p ie s e k r e ta r z K o m is ji, p o s . B u r d a , z fr, r e w , P P S , z ło ż y ł o ś w ia d c z e n ie d o p r o to k ó łu , w k tó r y m z a z n a c z a , ż e p o s . P a ją k o g ło s ił w s w o im c z a s ie s p r a w o z d a n ie z K o m is ji w o js k o w e j o c h a r a k te r z e k ła m liw y m i p r o w o k a c y jn y m , p r z e k r ę c a ją c s ło w a w y p o w ie d z ia n e n a k o m is ji p o d je g o a d r e s e m . N a je d n e m z p o s ie d z e ń k o m is ji p o s . B u r d a n a p ię tn o w a ł m ia n e m p o s p o lite g o tc h ó r z a , p a s z k w ila n ta i ło b u z a p o s . P a ją k a . P o s , P a ją k — o - ś w ia d c z a d a le j p o s . B u r d a — n ie w y c ią g n ą ł z m o ic h s łó w ż a d n y c h k o n s e k w e n c y j. W d a ls z y m c ią g u p o s . B u r d a p r z y ta c z a , ż e i in n e s p r a w o z d a n ia p o d a n e p r z e z p o s . P a ją k a d o o r g a n u P P S a s z c z e g ó ln ie d o ty c z ą c e je g o p r z e m ó w ie n ia z o s ta ły p r o w o k a c y jn ie p r z e k r ę c o n e w o r g a n ie C K W , p o to , a b y w r o g a p r a s a z a g r a n ic z n a m o g ła u k u ć b r o ń p r z e c iw k o h o n o r o w i o f ic e r ó w , p r z e n ie s io n y c h n a e m e r y tu r ę .
A u to r a te g o s p r a w o z d a n ia , k tó r y m je s t p o s . P a ją k , n a p ię tn o w a łe m m ia n e m p r o w o k a to r a i ła j
d a k a w „ P r z e d ś w ic ie 11, n a c o r ó w n ie ż p . P a ją k n ie z a r e a g o w a ł.
B io r ą c w s z y s tk o p o w y ż s z e p o d u w a g ę , u w a ż a m p . p o s ła P a ją k a ja k o c z ło w ie k a s to ją c e g o n i
ż e j h o n o r u p r z e c ię tn e g o o b y w a te la i o ś w ia d c z a m , ż e b y ło b y n iż e j m o je j g o d n o ś c i W s p ó ln ie z n im w p r e z y d ju m K o m is ji p r a c o w a ć i d la te g o s k ła d a m g o d n o ś ć s e k r e ta r z a K o m is ji,
P o m im o k ilk a k r o tn y c h p r z e r y w a ń p r z e z p r z e w o d n ic z ą c e g o p o s . P a ją k a p o s . B u r d a z ło ż y ł d e
Poseł Lieberman wygwizdany
n a w ie c iu s p r a w o z d a w c z y m w e W ło c ła w k u . P o s e ł L ie b e r m a n , je n e r a ln y o s k a r ż y c ie l b , m in
C z e c h o w ic z a p r z e d T r y b u n a łe m S ta n u , w y je c h a ł w c z o r a j d o W ło c ła w k a w c e lu u r z ą d z e n ia w ie c u s p r a w o z d a w c z e g o P P S ,
W c h w ili, g d y p o s e ł L ie b e r m a n z a c z ą ł p r z e m a w ia ć p r z e c iw k o b , m in . C z e c h o w ic z o w i, k tó r y
KRÓTKIE WIADOMOŚCI
— W a r s z a w a . W n io s e k C h a d e c ji z ło ż o n y w S e n a c ie p r z e s z e d ł w ię k s z o ś c ią g ło só w . W n io s e k te n b r z m i, b y r z ą d w y s tą p ił p r z e c iw k o p r z e ś la d o w a n iu r e lig ji w R o s ji S o w ie c k ie j.
k a łó w - s o c ja ln y c h , P o in c a r e z e s w e j s tr o n y m a ic h p r z e k o n y w a ć o p o tr z e b ie w z ię c ia u d z ia łu w n o w y m r z ą d z ie , W r a z ie n ie u d a n ia s ię te j a k c ji T a r d ie u u tw o r z y g a b in e t o o r je n ta c ji n ie m a l id e n ty c z n e j, ja k o r je n ta c ja je g o p o p r z e d n ie g o g a b in e tu . W e d łu g in f o r m a c y j z o s ta tn ie j c h w ili g r u p a r a d y k a łó w - s o c ja ln y c h iz b y i s e n a tu o d m ó w iła u - d z ia łu w r z ą d z ie T a r d ie u ,
k la r a c ję s w o ją w c a ło ś c i d o p r o to k ó łu . J u ż te m u o ś w ia d c z e n iu to w a rz y s z y ły k r z y k i i h a ła s y .
D a le j z a b r a ł g ło s p o s , p r o f , K o z ło w s k i (B B ), k tó r y p o w o łu ją c s ię n a g ło s y p r a s y i p r z e d k ła d a ją c n a w e t w y c in k i, u tr z y m u je , ż e p o s , T r ą m p c z y ń s k i o tr z y m a ł o d „ k a jz e r a W ilh e lm a w y r a z y u z n a n ia 11 z a s w e p r a c e .
P o s ło w i K o z ło w s k ie m u p r z e r y w a ją ,
P o s , Ł a z a r s k i (B B ) w trą c a p o d a d r e s e m p , T r ą m p c z y ń s k ie g o :
— P a n p o p ie r a łe ś N ie m c ó w , a te r a z u b ie r a s z s ię w to g ę d o s to je ń s tw a " .
P o s . S te f a n D ą b r o w s k i p o d a d r e s e m p o s ła Ł a z a r s k ie g o :
— D u r e ń !
P o s , Ł a z a r s k i z r y w a s ię z m ie js c a i d w u k ro t
n ie p o lic z k u je p , S te fa n a D ą b r o w s k ie g o , p r z y c z e m o d p y c h a p o s , T r ą m p c z y ń s k ie g o ,
P o s . T r ą m p c z y ń s k i o ś w ia d c z a , ż e o d s k o c z y ł u - m y ś ln ie , b o r e w o lw e r m ia ł w p o g o to w iu , b y r e a g o w a ć , g d y b y z o s ta ł s p o lic z k o w a n y .
W ś r ó d n ie s ły c h a n e j w r z a w y o tw a r to d r z w i s a li o b r a d K o m is ji, n a k tó r ą w b ie g ło s z e r e g p o s łó w , w p ź n y c h i s tr a ż n ik m a r s z a łk o w s k i.
W o b r a d a c h n a s tą p iła k r ó tk a p r z e rw a .
P o p r z e r w ie , p o w y ja ś n ie n ia c h p o s . Ł a z a r s k ie g o , d la c z e g o r z u c ił s ię n a p o s , S te f a n a D ą b r o w s k ie g o , p r z e w o d n ic z ą c y P a ją k p r z y w o łu je p o s łó w D ą b r o w s k ie g o i Ł a z a rs k ie g o d o p o r z ą d k u , p o c z e m p r z y s tą p io n o d o p o r z ą d k u d z ie n n e g o , t. j, d o w n io s k u K lu b u N a r , w s p r a w ie z m ia n y p r o c e d u r y w o j
s k o w e j k a r n e j.
m a n d a t p o s e ls k i z d o b y ł w e W ło c ła w k u , n a w id o w n i z a c z ę to g w iz d a ć i w z n o s ić o k r z y k i p r z e c iw k o m ó w c y .
P o n ie w a ż h a ła s u n ie m o ż n a b y ło u s p o k o ić , p o s e ł L ie b e r m a n m u s ia ł r o z w ią z a ć w ie c i w r ó c ić d o W a r s z a w y .
— K o m is ja k o n s ty tu c y jn a p r o w a d z i w d a l
s z y m c ią g u d y s k u s ję n a d s p o s o b e m w y b o r u P r e z y d e n ta R z p lite j. P o z a te m o b r a d u je k o m is ja s k a r b o w a n a d n o w e liz a c ją p o d a tk u p r z e m y s ło w e g o , a p o d k o m is ja in w a lid z k a n a d n o w e liz a c ją u s ta w y in w a lid z k ie j.
== Str. 2 „GŁOS WĄBRZESKI" Nr. 25 ■YXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
— P r e m je r B a r t e l p r z y b y ł n a p o s ie d z e n ie k o m is ji r o b ó t p u b lic z n y c h , c e le m w y ja ś n ie n ia s p r a w y H a r im a n a .
— W s k u t e k s e z o n o w y c h z w o ln ie ń n a k o le ja c h , 3 0 ty s ię c y k o le ja r z y p o z o s ta ło b e z p r a c y , le c z t y l
k o c h w ilo w o .
— Z W a r s z a w y w c ią g u u b ie g łe g o r o k u w y s ła n o d o R o s ji 4 0 0 0 0 p a c z e k z ż y w n o ś c ią .
— W y k r y t o b a n d ę f a łs z e r z y p a s z p o r tó w , W a - f e r ę tę w m ie s z a n y je s t w ic e k o n s u l w iz o w y S ta n ó w Z je d n o c z o n y c h w W a r s z a w ie H a r r y H a ll.
— W y b o r y d o S e jm ik u Ś lą s k ie g o n a z a s a d z ie n o w e j o r d y n a c ji w y b o r c z e j n a s tą p i ą 1 1 m a ja r b .
— B a n k G o s p o d a r s t w a K r a jo w e g o w y k a z a ł w e d łu g z e s ta w io n e g o b ila n s u 1 2 m iljo n ó w c z y s t e g o z y s k u z r . 1 9 2 9 ,
Z N I Ż O N E C E N Y P A S Z P O R T Ó W Z A G R A N I C Z N Y C H .
O d d z iś w c h o d z i w ż y c ie r o z p o r z ą d z e n ie w s p r a w ie z n iż k i c e n n a p a s z p o r t y z a g r a n ic z n e . N o r m a ln y p a s z p o r t k o s z to w a ć b ę d z ie 1 0 0 z ło ty c h , u l
g o w e z a ś p a s z p o r t y 2 0 i 2 5 z ło ty c h ,
WIADOMOŚCI Z GOLUBIA
O S T A T E K K A R N A W A Ł U .
D z iś , w s o b o t ę w ie c z o r e m o g o d z . 2 0 ,3 0 o d b ę d z ie s ię n a j
w ię k s z y w o b e c n y m k a r n a w a l e b a l. B o o to B r a c tw o S t r z e - la c k ie w G o lu b iu u r z ą d z a w s a la c h H o te lu p o d O r łe m ( B ra c ia K lim e k ) p ie r w s z y B a l R e p r e z e n ta c y j n y . A „ w ie d z ą w s z y s c y , ż e z B r a c tw e m n i k t n a ty m in s tr u m e n c ie n ie w y r ó w n a w b ie g ło ś c i, w g u ś c ie i t a le n c ie " . P r o g r a m o w a g r a b a lu p r z e ł a d o w a n a n ie s p o d z ia n k a m i. N ie k o r z y s ta ć z t a k ś w ie tn e j o k a z ji b y ło b y c z y n e m , k tó r e g o n i e m o ż n a s o b ie n ig d y w y b a c z y ć , (s )
J U T R O !
w n ie d z ie lę o g o d z . 7 ,3 0 w ie c z o r e m n a s a li D o m u M ie js k ie g o u r z ą d z a D r u ż y n a H a r c e r s k a p o d p r o t e k t o r a t e m J . W , P , P , O p ie k u n a D r u ż y n y b u r m i s t r z a L . N o w a k o w s k ie g o , d r a M a r c in k o w s k ie g o i k ie r , s z k o ły H . M ie ln ik a — W ie l k ą i U - r o c z y s t ą W ie c z o r n ic ę H a r c e r s k ą . P r o g r a m 1 ) R e f e r a t o h a r c e r s tw ie , 2 ) P r z y r z e c z e n ie h a r c e r z y I ii- g o s to p n ia , 3 ) D e k la m a c je : „ N a p o s t e r u n k u " i „ Z w ę d r ó w k i p o d K r e s a c h Z a c h o d n ic h " ; 4 ) R o z d a n ie ż e to n ó w i d y p lo m ó w p r z e z - M ie j s k i K o m ite t P . W . i W . F , g o r liw y m h a r c e r z o m z a p r a c ę w P . W , i W . F ,; 5 ) „ O r l ę t a " , d r a m a t h is to r y c z n y z o b r o n y L w o w a w 1 9 1 8 r , w 3 a k t a c h ; 6 ) M o n o lo g i: „ K a ła m a - r z e w s k i" , „ H o n o r o w y D z ia d " , „ K ie d y to p o z n a ń s k ie b r a m y " .
— P o p r z e d s ta w ie n i u z a b a w a t a n e c z n a u r o z m a ic o n a f a n t o w ą l o te r ją , k o łe m s z c z ę ś c ia itp . (s )
Na wielki koncert instrnmentalno-wokalny.
J u ż j u t r o s p o tk a m y s ię w s z y s c y n a k o n c e r c ie i n s t r u m e n t a l n e - w o k a ln y m „ L u tn i* ‘ w s a li p . K a c z y ń s k ie g o .
W ą b r z e ź n i a n k i i W ą b r z e ź n ia n ie ! C z e k a W a s t y s i ą c n ie s p o d z ia n e k p r z y g o to w y w a n y c h p r z e z z a r z ą d „ L u tn i* * . K o n c e r t i n s tr u m e n ta l n o - w o k a ln y
„ L u tn i* * b ę d z ie n a jw ię k s z ą s e n s a c ją k a r n a w a łu . W m ie ś c ie p a n u je p e w n e o ż y w ie n ie . K a ż d y p r z y g o to w u je s ię n a t e n W ie lk i K o n c e r t, a l b o w ie m p r ó c z n a s z e j z n a n e j „ L u tn i* * p r z y b y w a c a ła o r k i e s t r a 6 7 p u ł k u p ie c h o ty , k t ó r a w e s p ó ł z e ś p ie w a k a m i w y k o n a k i l k a p ię k n y c h m e lo d y j.
P o k o n c e r c i e o d b ę d z ie s ię w t e jż e s a li z a b a w a ta n e c z n a , d o k t ó r e j p r z y g r y w a ć b ę d ą n a p r z e m ia n d w ie o r k i e s t r y . A w ię c n ie s p o d z ia n e k m o c !
B ile ty w c z e ś n ie j n a b y ć m o ż n a w s k ła d z ie p . Z ię ta k a .
P o s p ie s z a jc ie P a n i e i P a n o w ie , g d y ż b ile tó w w o s t a t n i d z ie ń z a b r a k n ą ć m o ż e .
PRZEZ SZPARĘ.
„ M ą d r e s p r o s t o w a n ie " . M ie liś m y „ z a s z c z y t" i to w ie lk i,..
J a k i ś „ p r a w d z iw y p r a w n ik " z „ G a z e ty W ą b r z ." ( k tó r a n a d z w y c z a j c h ę t n ie u d z ie la ? p o r a d p r a w n y c h ) z a m ie ś c ił w te j g a z e c ie s p r o s to w a n ie n a s z e j w ia d o m o ś c i, d o n o s z ą c e j o u k a z a n i u s ię n o w e li d o r o z p o r z ą d z e n ia P r e z , R z p lite j o u - s tr o ju S ą d ó w P o w s z e c h n y c h , w k t ó r e j a r t . 7 4 u le g ł z m ia n ie w ty m d u c h u , ż e n a z w a s ą d ó w g r o d z k ic h m a u s t ą p i ć n a z w ie „ S ą d y P o w ia to w e " . I n f o r m o w a liś m y , ż e n a le ż y p is a ć d o S ą d ó w P o w ia to w y c h a n ie g r o d z k ic h .
„ G a z e ta W ą b r z e s k a " ( z r e s z t ą t a k ja k in n i p o d o b n i m ą d r a le ! ) p o c z u ła s ię d o o b o w ią z k u b a ł a m u t n ą ( p rz e z n a s p o d a n ą ) n o t a t k ę s p r o s to w a ć " .
P r a w d ą je s t, ż e n i e w y s z ło je s z c z e r o z p o r z ą d z e n ie , a le u - k a z a ła s ię n o w e la d o a r t , 7 4 u s ta w y o u c tr o ju S ą d ó w P o w s z e c h n y c h i z g o d n ie z te m s ą d y w in n y u ż y w a ć ( ja k to n a w e t c z y n ią n a c a łe m P o m o r z u ) n a z w y „ S ą d y P o w ia to w e " .
W W ą b r z e ź n ie p r z y ję t o n a z w ę „ S ą d P o w ia to w y " n a le ż } w ię c p is a ć t a k ja k ju ż d o n o s iliś m y d o „ S ą d u P o w ia to w e g o *.
O k a z u je s ię w ię c , ja k i „ o g r o m n ie w ie lk i p r a w n i k " s ie d z i w „ G a z e c ie W ą b r z e s k i e j " — k t ó r y p r o s tu j e „ b a ła m u tn e j? ! ) n o t a t k i n ie , w ie d z ą c , k e to o n b a ła m u c i s w o ic h c z y te ln ik ó w n o i o ś m ie s z a s ie b ie ....
T a k i „ p r a w n ik " z G a z e ty W ą b r z ." ę o m o ż e p o w ie d z ie ć T o c o u m ie — a c o u m ie to n a p is a ł! R a d z ilib y ś m y p a n u
„ p r a w n ik o w i" , b y w s p r a w a c h p r a w n ic z y c h p r z y n a jm n ie j z a s i ę g a ł in f o r m a c y j u w o ź n e g o S ą d u , b o o n w ię c e j w ie n iż p a n p a n ie p r a w n ik u w „ G a z e c ie W ą b r z e s k ie j" .
B o g d y p o tr z e b a c z e m ś b y ć i c o ś d o b r z e z r o b ić , n ie w y s t a r c z a s ię ty lk o z a p is a ć n a ja k iś w y d z ia ł, le c z p r z e t r a w i ć to — c o s ię n a l e ż y a n ie f ig u r o w a ć n a p a p ie r z e ...,
D o d a ć m u s im y .p r a w n ik o w i" „ G a z . W ą b r z ." ż e — u c z s ię — w n a u c e t w a p r z y s z ło ś ć !
■ 7 - ' i
KRATECZKI
R O Z P R A W Y 2 2 L U T E G O 1 9 3 0 R .
P r z e w o d n ic z ą c y s ę d z ia H e jm o w s k i, p r o to k o l a n t p r a k t O ls z a k .
J a n W e s o ło w s k i z W ą b r z e ź n a o k r a d z ie ż 2 ty g o d n ie w ię z ie n ia .
K a z im ie r z S a d o w s k i z Z ie le n ią o k r a d z ie ż k a p e l u s z a 3 0 z ł. g r z y w n y .
W a w r z y n ie c D y m o w s k i z P r u s z a k r a d z ie ż p o ln ą 1 5 z t g r z y w n y .
A n to n i n a S z p r u c h z P r u s z a k r a d z ie ż p o l n ą 1 0 z ł. g r z y w n y .
H e r t h a R e d m a n ó w n a z P r u s z a k r a d z ie ż p o ln ą n a g a n a .
Z a z d r o ś n ik !
„ P ie lg r z y m * * a z a n im „ G a z e t a W ą b r z e s k a * 4 d o n o s z ą ;
„ P re z , T o w . L u d o w e g o w W ą b r z e ź n ie j e s t k r z e w i
c ie l „ s a n a c ji" , w y d a w c a „ G ło s u W ą b r z e s k ie g o " , p . B . S z c z u k a . P o m im o , ż e T o w a r z y s tw o L u d o w e m a s z la c h e tn e i r e lig ijn e c e le , to je d n a k n ie p o m n e s w e g o p o s ła n n ic tw a , u r z ą d z iło z a b a w ę , k t ó r a t r w a ł a a ż d o n a s tę p n e g o d n ia w n ie d z ie lę , t a k , ż e w ie lu u c z e s tn ik ó w z a b a w y w r a c a ł o d o d o m u d o p ie r o w ó w c z a s , g d y in n i p o d ą ż a l i d o k o ś c io ła . S ło w e m , P a t r o n a t T o w a r z y s tw L u d o w y c h p o w in ie n w e jr z e ć w s to s u n k i tu p a n u ją c e , te m b a r d z ie j, ż e p o ja w ia s ię w ie le g ło s ó w k r y ty c z n y c h o d z ia ła ln o ś c i tu te js z e j p la c ó w k i" ,
W te n s p o s ó b p is m a k w id o c z n ie n ie k a to lic k i, b o o g r o m n y z a z d r o ś n ik , u d e r z a n a w y d a w c ę „ G ło s u W ą b r z e s k ie g o " p . B , S z c z u k ę , n a z y w a ją c g o ,,s a n a to r e m“ , p o d k tó r e g o .k ie r o w n ic tw e m p o z o - s t a je „ T o w a r z y s tw o L u d o w e " .
N a jw ię c e j p is m a k w ą b r z e s k i z ło ś c i s ię o to , ż e T o w a r z y s t w o L u d o w e u r z ą d z iło w s o b o tę p r z e d s t a w ie n ie i z a b a w ę , z a z n a c z a ją c , „ ż e w ie lu u c z e tn i- k ó w z a b a w y w r a c a ło d o d o m u d o p ie r o w ó w c z a s , g d y in n i p o d ą ż a li d o k o ś c io ła " .
O tó ż w te m „ w ie lc e s z a n o w a n y " p is m a k w ą b r z e s k i p o m y lił s ię , a lb o w ie m z a b a w a t r w a ła t y l
k o d o g o d z in y 4 - te j r a n a . Z a b a w ę , ja k n a k a t o li k ó w p r z y s to i, z a k o ń c z o n o o d ś p ie w a n ie m „ W s z y s t k ie n a s z e d z ie n n e s p r a w y " . W s z y s c y w ię c z p o w o d u r y c h łe g o z a k o ń c z e n ia z a b a w y m ie li m o ż n o ś ć p ó jś ć d o k o ś c io ła n a n a b o ż e ń s tw o .
K a ż d y z c z ło n k ó w T o w a r z y s tw a L u d o w e g o s tw ie r d z i, ż e n ie je d n o k r o tn ie p . S z c z u k a , ja k o p r e z e s , k ł a d ł n a c is k , ż e w T o w a r z y s tw ie n ie m o ż e b y ć p r o w a d z o n a p o lity k a , i o d n ie j z d a ła s ię t r z y m a n o . W y k ła d y , ja k ie b y ły w y g ło s z o n e n a z e b r a n ia c h T o w . L u d o w e g o z o b r a z o w a ły d o s k o n a le , k u c z e m u z d ą ż a n o .
N ie z b y t m ą d r e w y w o d y „ p a n a p is m a k a " z W ą b r z e ź n a , p r z e l a ły s ię n a p a p ie r , b o w y p o w ie d z ie ć te g o © ■tw a r d e n a z e b r a n iu n ie m ó g ł, a lb o w ie m n a z e b r a n ia n ie c h o d z i. —
O c z y w iś c ie „ p is m a k " n ie m o g ą c n ic z a r z u c ić p S . ja k o p r e z e s o w i T o w . L u d o w e g o , m ś c i s ię w y p i
s u ją c , „ ż e p o ja w ia s ię w ie le g ło s ó w k r y ty c z n y c h o d z ia ła ln o ś c i tu te js z e j p la c ó w k i" .
G d z ie t e g ło s y ? O c z y w iś c ie n ie u c z ło n k ó w T o w a r z y s t w a L u d o w e g o , le c z u ty c h , k t ó r z y n ic w s p ó ln e g o z T o w a r z y s tw e m n ie m a ją , a s ą z a c i e tr z e w io n y m i p a r ty jn ik a m i. B o z r e s z t ą ja k m o ż e o d r a z u d o p ie r o t e r a z z a s z k o d z ić 7 - le tn ia d z i a ła l
n o ś ć p . B . S . ja k o p r e z e s a ?
M o ż e m y u p e w n ić p is m a k a z W ą b r z e ź n a , ż e P a t r o n a t T o w a r z y s tw L u d o w y c h n ie m a p o t r z e b y
„ z a jr z e ć w s to s u n k i tu p a n u ją c e " a lb o w ie m w s z y s t k o je s t w n a jle p s z y m p o r z ą d k u — n ie u p r a w ia s ię ż a d n e j p o lity k i a n i e n d e c k ie j a n i s a n a c y jn e j, n i e w y p o ż y c z a s ię n a o s o b is te c e le p ie n ię d z y T o w a r z y s t w a ( ta k ja k b y to c h c ia ł „ p is m a k " , a g d y p a t r o n p r z y je d z ie , c h ę tn ie s łu ż y p r e z e s w s z e lk ie - m i d o w o d a m i, ja k k s ią ż k a m i i t. d .
N a p e w n o b y ł a b y p o t r z e b a , a b y k t o ś z a jr z a ł w a k t a te g o „ p a n a " p is m a k a a n a p e w n o z n a la z łb y w s z y s tk o ja k w o b o r z e , z k tó r e j m o g lib y w y m ia t a ć ź e la z n e m i m io tła m i...
T a k d łu g o , ja k p , S z . b ę d z ie p r e z e s e m n ie d o p u ś c i, b y n a g r u n c ie T o w a r z y s tw a L u d o w e g o w y
r o s ły c h w a s ty i w k r a d ły s ię n ie p r a w o ś c i ja k b y to c h c ie li je g o w r o g o w ie .
W k o ń c u d la p r z y p o m n ie n ia „ p is m a k o w i" , ż e o c z e r n ia n ie i z a z d r o ś ć n ie n a l e ż ą d o z a s a d k a t o li c k ic h !
J a s k r a w o p r z e b ija p o w ie d z e n ie , ż e n ie je s t k a - k o lic k im te n , k t o n ie n a l e ż y d o e n d e c ji. A p r z e c ie w ie m y , ż e N a r o d o w ą D e m o k r a c ję n a z y w a ją e n d e k a m i, b o s ą n a p r a w d ę n a jm n ie j n a r o d o w c a m i i k a to lik a m i!
W id o c z n ie „ p is m a k o w i" ś n iło s ię , ż e o 4 - te j w z g l. 4 ,3 0 o d p r a w ia s ię w k o ś c ie le n a b o ż e ń s tw o . S e n te n n a p r a w d ę m u s ia ł b y ć c ię ż k i, a lb o w ie m k a ż d y w ie o te m , ż e o 4 - te j r a n o w n a s z e j p a r a f ji n ie o d p r a w ia s ię ż a d n e n a b o ż e ń s tw o , le c z o 7 ,3 0 . W k a ż d y m b ą d ź r a z i e z m o c n o p r z e p e łn io n y m b r z u c h e m m u s ia ł iś ć „ p is m a k " s p a ć — n o i z te g o p o w o d u k o s z m a r n y m ia ł s e n ....
Z a b a w ę u c h w a lili u r z ą d z ić n ie p r e z e s , n ie c z ło n k o w ie z a r z ą d u , le c z w s z y s c y c z ło n k o w ie T o w a r z y s tw a w lic z b ie o k o ło 3 0 0 ! W ty m w y p a d k u w ię k s z o ś ć d e c y d u je , a n ie je d n o s tk a , o c z e m „ p i
s m a k " w ą b r z e s k i je s z c z e w id o c z n ie n ie w ie ...
Z r e s z t ą „ p is m a k " w ą b r z e s k i p r z e m ilc z a te n f a k t, ż e w m ie ś c ie n a s z e m m a m y ty lk o je d n ą s a lę d o z a b a w i ż e g o s p o d a r z s a li w n ie d z ie lę n ig d y n ie o d d a je , a je ż e li o d d a , to ż ą d a w p r o s t h o r e n - d a ln ie w y s o k ą s u m ę , k tó r e j n i k t n ie je s t w s ta n ie z a p ła c ić !
W ię c e j n iż w s z y s tk o ‘ in n e , ir y tu je „ p is m a k a w ą b r z e s k ie g o " r o z w ó j T o w a r z y s tw a L u d o w e g o p o d k a ż d y m w z g lę d e m .
P a n S z c z u k a , p ia s tu ją c y g o d n o ś ć p r e z e s a T o w a r z y s t w a L u d o w e g o ju ż b lis k o 7 l a t, p r z e ją ł k a s ę T o w , z k ilk o m a g r o s z a m i, a d z iś k a s a je s t p e łn a , b o p o s ia d a o k o ło 7 0 0 0 z ło ty c h — c z y to w s z y s tk o z a s t a r a n i e m „ p is m a k a w ą b r z e s k i e g o " ? N ie !
K a s a T o w a r z y s t w a w ła ś n ie m u s i te m u s z c z e r z e k a to lic k ie m u „ p is m a k o w i" p a c h n ie ć , b o ć t e r a z w c ię ż k ic h c z a s a c h s u m k a t a p r z y d a ł a b y s ię n a n ie je d e n w e k s e le k lu b n a p o k r y c ie n ie je d n e g o d ł u g u . Z te g o p o w o d u c z y n i s ta r a n ia , „ m ą c i w o d ę * * b y z o s ta ć p r e z e s e m T o w a r z y s tw a , b y p ó ź n ie j m ó c p o ż y c z a ć p ie n ią d z e n a o s o b is te c e le . K r y z y s o g a r n ą ł w s z y s tk ic h , n a w e t te g o „ p is m a k a " ( p o ż a l s ię B o ż e ! ) d la te g o n ie d z iw o ta , ż e ła p c z y w y m s ię s ta je n a p ie n ią d z e ... n ie s w o je ! ... A le — m a r z e n ia je g o , c o d o p o ż y c z a n ia p ie n ię d z y z k a s y T o w a r z y s tw a n ig d y s ię n ie z is z c z ą ,,.
Ó w „ p is m a k " i je m u p o d o b n i, ja k m ie liś m y m o ż n o ś ć s tw ie r d z ić , r o z p o w ia d a ją o s o b o m w y s o k o p o s ta w io n y m , ż e p , S z c z u k a w r a z z e s w o ją g a z e t ą n ie je s t k a to lik ie m ( ? ! ) . P r z e z to o s z c z e r c z e p lo tk i u s iłu je ó w „ p a n " p o d k o p a ć a u t o r y t e t t a k p , S z . ja k i je g o g a z e ty . N a s z c z ę ś c ie , ż e „ p s ie g ło s y n ie id ą p o d n ie b io s y " w ię c t a k ó w „ p is m a k "
n ie m o ż e z a s z k o d z ić . A le tu z n ó w o k a z u je s ię k a to lic k a z a s a d a o w e g o a u t o r a p l o t e k i z te g o w y w n io s k o w a ć m o ż e k a ż d y , ż e k to n ie e n d e c k i to te ż n ie k a t o l i c k i (o ir o n jo ! ) .
C z y p . S z . i je g o g a z e t a n ie p o s tę p u ją p o k a t o lic k u ? G d z ie , k i e d y ? ?
M y z a ś m o ż e m y p r z e d s ta w ić n ie je d n e d o w o d y , ż e „ G ło s W ą b r z ." i je g o w y d a w c a s to ją n a g r u n c ie s z c z e r z e k a to lic k im . P r z y to c z y m y tu je d n ą s p r a w ę — k t o u m ie s z c z a ł b iją c e n a a la r m a r t y k u ły o h o d u r o w c a c h ? K to ic h z w a lc z a ł, g d y p o ja w i li s ię n a t e r e n i e n a s z e g o p o w i a tu ? — „ G ło s W ą b r z e s k i" !
W y s o k o p o s ta w io n a o s o b a d u c h o w n a p r z y z n a ła „ G ło s o w i W ą b r z e s k ie m u " i je g o w y d a w c y , ż e te w ła ś n ie a r t y k u ły p o w s tr z y m a ły z a le w h o d u - r o w c ó w n a p o w ia t w ą b r z e s k i — a t y m iz e r n y „ p i
s m a k u " r o z p o w ia d a s z , ż e „ G ło s " i je g o w y d a w c a n ie p o s tę p u ją p o k a to lic k u .
T y „ p is m a k u " i tw o i k o m p a n i z w a ż a jc ie b y ś - c ie p o s tę p o w a li t a k ja k n a w a s p r z y s to i i k i e r u j
c ie s ię s z c z y tn e m i z a s a d a m i k a to lic k ie m i a n ie z a z d r o ś c ią , n ie n a w iś c ią i o s z c z e r s tw e m !
— o —
O te m , ż e „ p is m a k " je s t w ie lk im z a z d r o ś n i k ie m , ś w ia d c z y to , ż e p o r u s z y ł n a w e t s p r a w ę o r ; d e r ó w . W id o c z n ie , ż e o n c h c ia łb y z a s w o ją w ic h - r z y c ie ls k ą r o b o t ę r ó w n ie ż o tr z y m a ć o r d e r ..,, z a s łu g i. P o c z e k a j „ p is m a k u " — p o w in ie n e ś p r a c o w a ć k ilk a l a t w s p o łe c z e ń s tw ie , o d d a w a ć s ię r z e r z y w iś c ie te j u c ią ż liw e j p r a c y s p o łe c z n e j a k to w ie , m o ż e i n a c ie b ie s p a d n ie n ie d e s z c z a le u le w a o r d e r ó w ... L e c z r a c z s o b ie to z a p a m ię ta ć , ż e n i k t je s z c z e n ie o tr z y m a ł o r d e r u z a w p r o w a d z a n ie w s p o łe c z e ń s tw o f e r m e n tu t a k ja k t y to c z y n is z , p o w o łu ją c s ię n a „ z a s z c z y tn e p o s ła n n ic tw o ! "
W k a ż d y m r a z ie d o s p e łn ia n ia te g o „ z a s z c z y tn e g o p o s ła n n ic tw a " ( ? ! ) n ie s ta r c z y p is m a k o w i w ła s n a m ie js c o w a g a z e ta , ż e a ż m u s i s ię u d a ć d o ...
P e lp lin a .
P r z e p r a s z a m y S z a n o w n y c h C z y te ln ik ó w , ż e k a r m im y ic h t a k i m w ła ś n ie a r ty k u ł e m . Z m u s z e n i je d n a k o w o ż z o s ta liś m y p r z e z s t r o n ę p r z e c iw n ą , k t ó r a w g a z e c ie s w o je j s t a l e n a s z a c z e p ia . N a k i l k a z a c z e p e k n ie o d p o w ia d a liś m y w c a le , u - w a ź a liś m y to z a n a js to s o w n ie js z e . W k a ż d y m b ą d ź r a z ie p r z e z z a c z e p k i w id z im y d o c z e g o s t r o n a p r z e c iw n a z d ą ż a — o ile k t o ś n ie j e s t te g o s a m e g o z a p a t r y w a n i a c o o n i.
