%$%fo$$Dzisiejszy numer zawiera 4 strony Cena pojedynczego egzemplarza 15 groszy
Wąbrzeźno, wtorek 18 marca 1930 r. Rok X
Nr. 32
Nieprzyjęta dymisja
hndml liKffligililti wslnymal im
Dzisiejszy dzień rozstrzygnie sytuację
WARSZAWA. Rząd prof. Bartla podał się doIHGFEDCBA dymisji z powodu wyrażenia przez Sejm votum nie
ufności dla Ministra Prystora. Z powodu przesi lenia gabinetowego rokowania polsko-niemieckie zostały przerwane.
W A R S Z A W A , 1 7 . 3 . D z i e ń p r z e d w c z o r a j s z y u - p ł y n ą ł w o c z e k i w a n i u w i a d o m o ś c i z P r e z y d ju m R a d y M i n i s tr ó w i z Z a m k u .
P i e r w s z a w i a d o m o ś ć p o j a w i ł a s i ę o g o d z i n ie 1 1 ,3 0 : „ P . p r e m j e r B a r t e l u d a ł s i ę n a Z a m e k , a b y w r ę c z y ć p . P r e z y d e n t o w i M o ś c i c k i e m u p r o ś b ę o d y m i s ję g a b i n e t u ” ,
O g o d z . 1 2 ,3 0 z P r e z y d j u m R a d y M i n i s tr ó w p o d a n o d r u g ą w ia d o m o ś ć r ó w n ie ż l a k o n i c z n ą i m a ł o m ó w ią c ą i ż p r o f . B a r t e l b y ł p r z y j ę ty p r z e z p . P r e z y d e n t a R z p l it e j. K o n f e r e n c j a p . P r e z y d e n t a z
p , p r e m j e r e m ł r w a ł a p ó ł g o d z i n y . — „ W y n i k je j n i e z n a n y ”.
K o m u n i k a t t e n w y w o ła ł z d z i w ie n i e i n i e p o k ó j ; w e d łu g b o w i e m d o t y c h c z a s o w y c h z w y c z a j ó w o g ł a s z a n o n a t y c h m i a s t , ż e d y m is j a z o s t a ł a p r z y j ę t a i k o m u z o s t a ł o p o w i e r z o n e d a l s z e k i e r o w n ic t w o g a b i n e t u .
D o p ó ź n y c h g o d z i n w i e c z o r n y c h n i e b y ł o n i c w i a d o m o . M i n is t r o w i e u r z ę d o w a l i n o r m a l n i e , w S e j m i e z a ś p a n o w a ł y p u s t k i .
D o p i e r o p r z e d g o d z in ą 9 w i e c z o r e m r o z e s ła n y z o s t a ł k o m u n i k a t , p o d a j ą c y b a r d z i e j s z c z e g ó ł o w o p r z e b i e g r o z m ó w n a Z a m k u . W k o m u n i k a c i e p o w i e d z i a n o ; P . P r e z y d e n t w y r a z i ł z d z i w i e n i e , i ż S e j m w y w o ła ł p r z e s il e n ie p r z e d u c h w a le n i e m b u d ż e t u . N a t o m i a s t c o d o p r z y j ę c i a d y m i s ji p . P r e z y
d e n t s i ę n i e w y p o w ie d z ia ł , z a s tr z e g a j ą c s o b ie k il k a d n i d o n a m y s ł u . P o p o ł u d n i u p r z y b y ł n a Z a m e k M a r s z a ł e k P i łs u d s k i , z k t ó r y m p . P r e z y d e n t o m a w i a ł w y t w o r z o n ą s y t u a c j ę .
O g o d z i n i e 9 w i e c z o r e m u d a ł s i ę p . p r e m j e r B a r t e l d o B e l w e d e r u n a k o n f e r e n c j ę z M a r s z a ł
k i e m P i łs u d s k im ,
W k o ł a c h p o l i t y c z n y c h p a n u je p r z e ś w i a d c z e n i e , ż e d o k o ń c a s e s ji b u d ż e t o w e j t . j. d o 3 1 m a r c a r . b . ż a d n e z m i a n y w s y t u a c j i n i e n a s tą p i ą i r z ą d p e ł n i ć b ę d z i e s p o k o j n ie s w o j e o b o w i ą z k i . U - f o r m o w a n i e n o w e g o r z ą d u n a s t ą p i z a p e w n e p o p i e r w s z y m k w i e t n ia .
N o w y r z ą d n i e w ą t p l i w i e z a o s tr z y s w ó j k u r s w o b e c S e jm u .
Rozejm celny czy
„Klauzala Belgijska"?
N a s t r ó j n a m i ę d z y n a r o d o w e j k o n f e r e n c ji c e l n e j w G e n e w i e d o t y c h c z a s j e s t n i e p e w n y , W k a ż d y m b ą d ź r a z i e m o ż n a p o w i e d z i e ć , ż e a c z k o l w i e k a n i j e d n o p a ń s t w o b i o r ą c e u d z i a ł w t e j k o n f e r e n c ji , n i e p o w i e d z ia ł o w y r a ź n i e „ n i e ” , — t o j e d n a k p r o j e k t r o z e jm u c e l n e g o , z a p r o p o n a w n y p r z e z K o m i t e t E k o n o m i c z n y L i g i N a r o d ó w p r z e s t a ł b y ć t e m a t e m n a r a d .
D y s k u s j a o g ó l n a n a p i e r w s z y c h p l e n a r n y c h p o s i e d z e n i a c h n i e o d z w i e r c i a d l i ł a w p e ł n i i s t o t n y c h n a s t r o j ó w p o s z c z e g ó ln y c h p a ń s t w w o b e c p r o j e k tu r o z e j m u c e ln e g o . A t m o s f e r a G e n e w y , g d z i e n i e - z a w s z e w y p a d a l u b n i e z a w s z e m o ż n a p o w i e d z i e ć
„ n i e” b e z p o p a r c i a s w e j t e z y j a k im ś i n n y m p r o j e k t e m n i e s p r z y ja w y r a ź n e j s z c z e r o ś c i. T e r n s i ę t ło - m a c z y , ź e p o d c z a s o g ó l n e j d y s k u s j i ż a d n e p a ń s t w o n i e w y s tą p i ło z e z d e c y d o w a n ą o p o z y c j ą . J e d y n i e t y l k o d e l e g a t W ł o c h w o s t r y c h s ł o w a c h s k r y ty k o w a ł i d e o lo g j ę r o z e j m u , a l e i o n n i e p o s t a w i ł r ó w n i e ż ż a d n e j k o n t r p r o p o z y c j i . K o m is j e i p o d k o m i s j e z e b r a ły s i ę w i ę c d o r o z w a ż a n i a s z c z e g ó ł o w e g o p r o j e k tu o r o z e j m ie c e l n y m , a l e m i m o o s i ą g n i ę t y c h p o z o r n i e r e z u l t a t ó w o d c z u w a ł o s i ę , ż e n a d s a m y m p r o j e k t e m w i s z ą w d a l s z y m c i ą g u g r o ź n e c h m u r y . C h m u r y t e b y ł y o t y le n i e b e z p i e c z n i e j s z e , ź e u k r y w a ł y o n e w ł a ś c i w e , a n i e w y p o w i e d z i a n e i n t e n c j e p a ń s t w a p r z e d e w s z y s tk i e m F r a n c j i , k t ó r a — j a k s i ę z d a w a ł o — b ę d z i e s t a n o w c z o p r z e c iw n a r o z e j - m ó w i c e ln e m u , l e c z k t ó r a w s k u t e k s w y c h p r z e s i l e ń g a b i n e t o w y c h n i e m o g ła w y p o w i e d z i e ć s i ę n a t e r e n i e g e n e w s k im d o t y c h c z a s w o g ó le .
P r z y b y c i e w i ę c n a p o s i e d z e n i e j e d n e j z k o m is y j k o n f e r e n c j i i z a b r a n ie g ł o s u p r z e z d e l e g a t a F r a n c j i p , S e r r u y s , a , w z b u d z i ł o p o w s z e c h n e z a i n t e r e s o w a n i e , s p o d z i e w a n o s i ę b o w i e m s t a n o w c z e g o w y p o w i e d z e n i a s i ę F r a n c j i , a t e r n s a m e m r o z s t r z y g n ię c i a l o s ó w k o n f e r e n c j i.
D e l e g a t F r a n c ji r z e c z y w i ś c i e w y p o w ie d z ia ł s i ę p r z e c i w r o z e j m o w i w u j ę c i u K o m i te t u E k o n o m i c z n e g o L i g i N a r o d ó w , a l e j e d n o c z e ś n i e p o d a ł d o w i a d o m o ś c i o g ó l n e d a n e c o d o p l a n u , j a k i F r a n c j a w y s u w a w s t o s u n k u d o c a łe j k o n f e r e n c j i i z k t ó r y m c h c i a ł a b y w o d p o w i e d n i e j c h w il i w y s tą p i ć .
P l a n t e n p r z e k r e ś l a d w a p i e r w s z e z a s a d n ic z e p a r a g r a f y p r o j e k t u r o z e j m u c e ln e g o , m ó w ią c e o u - s t a l e n i u n a p e w ie n p r z e c i ą g c z a s u c e ł a u t o n o m i c z n y c h i k o n w e n c y j n y c h p r z y w o z o w y c h o r a z w y w o z o w y c h u w s z y s tk i c h s y g n a t a r i u s z y k o n w e n c j i .
O b a t e p a r a g r a f y z a k a z y w a ł y n a o k r e s t r w a n i a r o z e j m u c e l n e g o w p r o w a d z a n i a n o w y c h i p o d w y ż s z a n i a i s tn i e ją c y c h j u ż c e ł . P r z e w id y w a n o j e d n a k w y j ą t k i , a w i ę c w w y p a d k a c h w y j ą t k o w y c h t , z w . k l a u z u l ę k a t a s t r o f a l n ą , z e z w a l a ją c ą p o d p e w n e m i w a r u n k a m i n a p o d w y ż s z e n i e c e ł w w y p a d k u i s t o t n ie g r o ź n e g o p o ł o ż e n i a p e w n e j g a ł ę z i p r o d u k c j i w d a n y m k r a j u l u b k r a ja c h , o r a z m o ż li w o ś ć z g ł a s z a n i a p r z e z p o s z c z e g ó l n e p a ń s t w a w y j ą tk ó w o d o - g ó l n e j z a s a d y n i e p o d n o s z e n i a c e ł w o k r e s ie r o z e j
m u . F r a n c j a p r a g n i e n a t o m i a s t k w e s t j ę s t a b i l i z a c j i c e ł u j ą ć n a p o d s t a w i e a r t . 5 t r a k t a t u h a n d l o w e g o f r a n c u s k o - b e lg i j s k i e g o , z a w a r t e g o m i ę d z y t e m i p a ń s t w a m i d n i a 2 5 l u t e g o 1 9 2 8 r o k u . A r t y k u ł t e n b r z m i:
„ W y s o k i e u k ł a d a j ą c e s i ę s t r o n y , z a w a r ł s z y n i n i e j s z y t r a k t a t n a p o d s t a w i e s t o s o w a n y c h p r z e z s i e b i e t a r y f c e l n y c h i z a k o m u n ik o w a w s z y s o b i e t e z m i a n y , j a k i e z a m ie r z a ją w n i c h w p r o w a d z i ć z g a d z a ją s i ę , i ż g d y b y j e d n a z e s t r o n n a ł o ż y ł a w p r z y s z ł o ś c i p o d w y ż k i c e l n e , p r z e w y ż s z a j ą c e t a r y f y s t o s o w a n e l u b p r o j e k t y t a r y f , z a k o m u n ik o w a n e w c h w il i p o d p i s y w a n i a n i n i e j s z e g o u k ł a d u , n a p r o d u k t l u b o g ó ł p r o d u k t ó w , c o d o k t ó r y c h d r u g a s t r o n a u z n a ł a b y , ź e i n t e r e s u j ą o n e s p e c j a ln i e je j w y w ó z , — t o o w a d r u g a s t r o n a m o g ł a b y z a ż ą d a ć n a t y c h m i a s t o w e g o r o z p o c z ę c i a r o k o w a ń i w w y p a d k u n i e d o p r o w a d z e ń i a i c h d o s k u t k u w p r z e c i ą g u 4 5 d n i o d d n i a w k t ó r y m i c h z a ż ą d a n o , w y p o w i e d z i e ć n i n ie j s z y u k ł a d , k t ó r y b y p r z e s t a ł o b o w i ą z y w a ć w m i e s i ą c p ó ź n i e j ” .
T e n a r t y k u ł F r a n c j a p r o p o n u j e r o z s z e r z y ć n a u k ł a d w i e l o s t r o n n y i z a s t ą p i ć n i m d w a p i e r w s z e w i ę c b e z w z g l ę d n e j s t a b i li z a c j i c e ł p r o p o n u j e „ k l a u z u l ę b e l g ij s k ą ”, k t ó r a o g r a n i c z a t y l k o a l e d o ś ć s i ln i e a u t o n o m j e c e ln e p a ń s t w , W r a z i e p r z y j ę c ia t e j k l a u z u l i — F r a n c j a o d r z u c a w s z e lk i e w y j ą t k i, p r z e w i d y w a n e p r z e z p r o j e k t r o z e jm u c e l n e g o .
O s t a t n i e p o s i e d z e n i e p l e n a r n e k o n f e r e n c i j p r z y n i o s ł o z n ó w p e w n ą z m i a n ę s y t u a c j i . D e l e g a t F r a ń c j i m in , h a n d l u p . F l a n d in , p r z e m a w i a j ą c w i m ie n i u d e le g a c y ! f r a n c u s k i e j , b e l g ij s k i e j i n i e m i e c k i e j w y p o w i e d z ia ł s i ę z a p r z e d ł u ż e n i e m o b e c n y c h t r a k
t a t ó w h a n d l o w y c h o r o k . Z m i a n a s t a w e k c e ln y c h l u b w p r o w a d z e n i e n o w y c h c e ł b y ł o b y m o ż li w e t y l k o n a p o d s ta w i e w z a j e m n e g o p o r o z u m i e n i a s t r o n ,
— w r a z i e b r a k u p o r o z u m i e n i a z a ś , p o k r z y w d z o n a s t r o n a m o g ła b y s i ę z r z e c t r a k t a t u l u b u d z i a ł u w m i ę d z y n a r o d o w y m u k ł a d z i e . F r a n c j a w y ł ą c z a z t e g u o u k ł a d u p r o d u k t y r o l n e . D a le j m i n . F l a n d i n w y s u n ą ł p r z y ję c i e w s p ó l n e j n o m e n k l a t u r y c e ln e j , m i ę d z y n a r o d o w e u s t a l e n ie k r y t e r j u m w a r to ś c i t o w a r ó w d l a o b l ic z e ń s t a w e k c e l n y c h „ a d v a l o r e m ” , u s u n ię c i e d u m p in g u i p r o t e k c y j o n i z m u a d m i n i s t r a c y j n e g o , o r a z p r z e s t u d j o w a n i e z a g a d n i e n i a m ię d z y n a r o d o w e g o z b i o r o w e g o t r a k t a t u h a n d l o w e g o . W y p o w i e d z i a ł s i ę d a l e j z a z n i e s i e n ie m r e s t r y k c y j w e t e r y n a r y j n y c h i z a p r o p o n o w a ł u t w o r z e n i e s t a łe g o t r y b u n a ł u r o z j e m c z e g o w s p r a w a c h g o s p o d a r c z y c h
J a k i l o s s p o t k a t e p r o j e k t y f r a n c u s k i e , k t ó r e d a l e k o i n i e m a l z a s a d n i c z o o d b i e g a j ą o d p r o j e k t u r o z e j m u c e ln e g o o p r a c o w a n e g o p r z e z K o m i t e t E - k o n o m i c z n y L i g i N a r o d ó w , — n i e m o ż n a d z i ś j e s z c z e p r z e w i d z ie ć , W k a ż d y n i r a z i e m a j ą o n e w i ę c e j s z a n s p r z e jś c i a w t a k i e j l u b i n n e j f o r m i e , n i ż p r o j e k t r o z e jm u . c e ln e g o '.
N a l e ż y s t w ie r d z i ć j e s z c z e , ż e p r o j e k t y t e b l i ż s z e s ą s t a n o w is k u p o l s k i e m u . P o l s k a n i e m o g ła b y s i ę z g o d z i ć n a s a m o t y l k o u s t a b i l i z o w a n i e s t a w e k c e l n y c h , a l e d o m a g a ć m u s i a ł a b y s i ę z a f i k s o w a n i a c a ł o ś c i w z a j e m n y c h t r a k t a t ó w h a n d l o w y c h , p r z y - c z e m c ł a f i s k a ln e i w y w o z o w e m u s i a ły b y b y ć w y j ę t e z p o d r o z e jm u c e ln e g o , m u s i a ł a b y b y ć w p r o w a d z o n a k l a u z u l a a n t y - d u m p in g o w a , o r a z u m o ż l i w i o n ę P o l s c e w p r o w a d z e n i e n o w e j t a r y f y c e ln e j , k t ó r y t o w d r u n e k j e s t d l a n a s p o d s ta w o w y .
M i n i s t e r K w i a t k o w s k i w p r z e m ó w i e n iu s w e m n a p i e r w s z e m p l e n a m e m p o s i e d z e n i u k o n f e r e n c ji p o d k r e ś l i ł , ż e u s u n ię c i e k r y z y s u w E u r o p i e n i e z a l e ż y j e d y n i e o d z a g a d n ie ń c e ln y c h , a l e i o d s z e r e g u i n n y c h c z y n n ik ó w . O b e c n i e o b r a d y k o n f e r e n c ji w k r o c z y ł y n a t ę l in j ę o m ó w ie n i a i c h ę c i u n i e s z k o d l iw ie n i a i t y c h ś r o d k ó w , z a p o m o c ą k t ó r y c h p a ń s t w a m o g ą o g r a n ic z a ć w d a l s z y m c i ą g u m ię d z y n a r o d o w ą w y m ia n ę h a n d l o w ą . D la P o l s k i w y t w a r z a t o o w i e le w y g o d n i e js z ą s y t u a c j ę . Zet
„GŁOS WĄBRZESKI" ... Nr. 32 ==
--- Str. 2 :WVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
G łosy naszych Czytelników .
W IMIĘ MIŁOŚCI...
Jedna z naszych Czytelniczek prosi nas o um ieszczenie pon:ższego artykułu.
„Bóg i O jczyzna'1 takie hasło m a pewne „piśmidełko'' w naszem m ieście, a czytając je zaw sze zostaje jakaś gorycz w sercu, jakiś niesm ak i żal, że w Im ię Boga dobrego, w im ię m iłości dla Ojczyzny, taki jad nienaw iści rozsiew a w śród nas, czyniąc tyle krzyw dy dla Ojczyzny. Bo czyż nie dzieje się krajowi krzywda, gdy jego narodowi powoli w sącza się tylko czarny pesym izm , tylko złe strony się w y
w leka, tylko czyha się na brudy by w nich się rozkoszować?
Jednego prom yka jaśniejszego, jednej nadzieji na lepsze, a przecież każdy m edal m a dwie strony, w ięc czem u w na
szej Ojczyźnie tylko tak źle? Obcy nam człowiek D e. ey po w iedział „w Polsce nie jest źle“, a m y Jej dzieci nie vi- dzimy, że kryzys gospodarczy przechodzi każde pańrw j, Anglja, Niemcy, Francja, a nawet tak potężna finansowo A m eryka. A tam nie przechodzili stupiędziesięcio letniej niewoli, tam m ieli w arsztaty pracy gotowe, a my, krok po kroku, kropla po kropelce, zdobyliśm y w ciągu 10 lat tyle, żeśm y uznani za N aród godny w łasnej Ojczyzny. Sąsiad na Zachodzie, i na w schodzie stara się nas zgnieść, bo widzi, że z roku na rok obrastamy w pierze, ale tego „piśmidełko"
nie w idzi i jako w stępny artykuł w nr. 27. tytułuje „Bandy
tyzm w obozie sanacyjnym'*
„Cztery lata rządów pom ajowych są dla całego narodu, w ielką szkołą w odróżnianiu, prawdy od niepraw dy, uczci
wości od nieuczciwości, sprawiedliw ości od bezpraw ia".
A czemuż to „Piśmidełko" nie skorzystało z tej szkoły, przecież ta szkoła dla całego N arodu? Czem u ono zobaczy
ło tylko „bezpraw ie" „bandytyzm " i „barbarzyństw o". Co za czarna karta, dla nas, dla Polaków ? Bo przecież to nasze Państwo! nasz rząd! a w niem tylko sami „bandyci"? więc napraw dę niema u nas uczciwych ludzi w rządzie? A z jaką rozkoszą przypomina czytelnikom w innym artykule „Pru
ska Komisja K ołonizacyjna inaczej parcelow ała, — a swoim kosztem utrzymyw ała instruktorów dla osadników ". Dużo rzeczy było inaczej za pruskich czasów, a czy m y zawsze powinniśmy brać z nich przykład? Czy to niewszystko jedno kto pom oże osadnikowi? U rząd Ziemski P. T. R. czy po
w iat? Przecież ci osadnicy, to są w naszym pow iecie i na
szym jest obowiązkiem , w pierwszym rzędzie dopomóc o- sadnikow i,
„Piśmidełko" szumnie głosi „w jedności siła**. A gdzie ta jedność? w szerzeniu nienawiści? w nazyw aniu Polaków z innych byłych zaborów „przybyszami"? Czemu on przybysz?
przecież nasze Pom orze jest polskie! A K ongresów ka, G a
licja, K resy W schodnie były i są polskie! Czy tylko człow iek urodzony na Pom orzu m a prawo do Polaka? a jeżeli nie, to ten co się urodził w Galicji, K rólestwie, czy w W ielkopoł- sce, też jest Polakiem , a tem sam em nie przybyszem na Po
m orzu a naszym bratem ! Bo Polska to nasza m atka — i w szystkie dzieci jednakow o kocha!
Trzeba w ierzyć w proroctw a naszych wieszczów, które się spełnia, że „Polska będzie rozum na, w ielka i potężna"
M yśm y się doczekali Polski niepodległej a nasze dzieci, do
czekają się rozum nej, w ielkiej i potężnej. A tym czasem po w iedzm y sobie, że „wolno psu na Pana Boga szczekać, to w olno takiem u „piśm idełku" w szystko bezcześcić, tembar- dziej, że mu nikt za to nawet ogona nie urwie.
POLKA
Protestacyjne zebranie Rzemieślników.
Zebranie protestacyjne Rzemieślników, które odbyło się ubiegłej środy w ieczorem w salce hotelu pod Białym O rłem zgromadziło rzemieślników nietylko z W ąbrzeźna, ale nawet
z pow iatu.
Przy w ypełnionej po brzęgi rzemieślnikami salce, zebra
nie zagaił prezes Tow. Rzemieślników Sam odzielnych p. Bo"
lesław Szczuka, który pow itał przybyłych na zebranie:
Prezydenta Izby Rzem ieślniczej p. Jakubowskiego, Syndyka Izby p. Biszoffa, oraz przedstaw icieli prasy, zaznaczając rów nocześnie, że na zebraniu
w ykluczona jest polityka a natom iast om awiane będą bolączki rzemiosła.
N astępnie przedstaw ił się zebranym Prezydent Izby Rze
m ieślniczej p. Jakubow ski z G rudziądza poczem dłuższe prze m ówienie w ygłosił Syndyk Izby p, Biszoff.
Pan Syndyk Biszoff szeroko om awiał spraw y gospodar cze, oraz położenie rzem iosła, a również treściw ie om awiał prace Izby Rzem ieślniczej ku polepszeniu stanu rzem iosła.
Po referacie p. Syndyka przewodniczący zebrania p.
Szczuka dodał, że rzeczyw iście rzemiosło znajduje się w kry tycznem położeniu i dlatego, by stan gospodarczy rzemiosła i przemysłu polepszył się, odczytał rezolucję,
dom agającą się obniżenia podatku obrotowego do 1% oraz rezolucję dom agającą się pow oływ ania w w iększej ilości (do 50%) rzemieślników do kom isyj szacunkow ych.
Rezolucje te które uchw alono jednogłośnie w ysłano do Izby Rzem ieślniczej, Izby Skarbowej, U rzędu Skarbow ego i Związku Tow arzystw Rzem ieślniczych w następującem brzmieniu:
Rzemieślnicy Sam odzielni i Przemysłow cy z W ą brzeżna i okolicy zebrani na zebraniu uchwalają jednogłośnie:
W obec zajętego stanow iska M inisterstw a Skar
bu w spraw ie podatku przem ysłowego a przede- w szystkiem podatku obrotowego, zakładamy na rę
ce W Pana Premjera energiczny protest, albowiem stanowisko M inistra Skarbu co do podatku obro
towego godzi w podstawy egzystencji dziesiątek tysięcy w arsztatów pracy, oraz licznych rzesz by
tu rzem ieślników i przemysłu.
Dom agam y się obniżenia staw ek od podatku o- brotow ego do 1% i z tego pow odu apelujemy do W Pana Premjera, by zechciał stanąć w obronie in
teresow anych, nie dopuszczając do uchwały pro
w adzącej do ruiny płatników . RZEM IEŚLNICY SAM ODZIELNI —
W ĄBRZEŹNO.
Zebrani Samodzielni Rzem ieślnicy i Przemysłów cy z W ąbrzeźna i okolicy na zebraniu protestacyj- nem zwracają się do Pom orskiej Izby Skarbowej w G rudziądzu, by przy nowych w yborach do Komisyj podatkow ych uw zględniano przedstaw icieli rzem io
sła i przemysłu, przynajm niej do 50% . Brak ten da- je się odczuw ać na niekonkretnem oszacowaniu rzem iosła i przemysłu przez przedstaw icieli K or- poracyj K upieckich.
W obec tego dom agamy się w im ię żyw otnych in
teresów rzem iosła i przemysłu by Pom orska Izba Skarbow a Pouczyła U rzędy Skarbow e i skłoniła je do przyjęcia naszych postulatów .
RZEM IEŚLNICY SAM ODZIELNI —
W ĄBRZEŹNO.
Prócz pow yższych rezolucyj uchw alono jeszcze jedną a
m ianowicie w spraw ie pożyczki dla rzem iosła, Pożyczka ta jak wiadomo,
dla całego rzemiosła w pow iecie w ąbrzeskim wynosi tylko 20.000 zł. co jest stanow czo zam ało
Pow zięto w ięc uchw ałę w ysłania rezolucji do Pana W oje
wody Pomorskiego i Pana Starosty naszego pow iatu, jako przewodniczącego Rady N adzorczej Powiatowej K asy O sz
czędności, by sumę pożyczki dlą rzem iosła podw yższono przynajm niej do 100.000 złotych.
D alszy przebieg zebrania m ógł przybrać cechy politycz
ne albowiem głos zabierali rzem ieślnicy i nie rzem ieślnicy rozm aitych zapatryw ań i przekonań. Dzięki jednakow oż przewodniczącemu
zebranie odbyło się w zupełnym spokoju.
W dyskusji zabrał głos redaktor p. K anaraw ski z Toru
nia, który
w tonie wiecowym starał się przedstawić a w łaściwie przed
stawił to, co opowiedział p. Syndyk Biszoff.
Jak zw ykle, p. K anaraw ski dodał m nóstw o kom entarzy i to w najciemniejszych barw ach.
W przem ów ieniu swojem p. K anarowski posunął się tak daleko, pow iadając ze
rząd doprow adza do strajków i dem onstracyj na ulicach i nic nie m oże dać, bo nie jest w stanie.
Oczywiście p. K. zapom niał o przysłow iu „z pustego i Salomon nie naleje — a rząd, zaś, to co m oże to daje — nie „rząd doprow adza do strajków " gdyż
posunięcie rządowe ku polepszeniu bytu każdego są znane wszystkim .
Pozatem p. K. porównał rzemiosło pom orskie z rzem io słem z b, kongresów ki, które, w edług m ówcy jest w fatalnem położeniu, albow iem tam
„rzem ieślnik bierze do kieszeni 4 m etry drutu, kilka gwoź
dzi i m łotek i uprawia swoje „rzem iosło"
Ogrom na szkoda, że p. K anarow ski nie
pozostał w Lubelszczyźnie i tam tych biednych rzemieślni
ków nie pouczał,
boć przecie należy w pierw szym rzędzie pouczać i przycho
dzić w potrzebie tym najwięcej potrzebującym a zw łaszcza swoich ziomków.
Rzem iosło pom orskie
obejdzie się bez „opiekunów ", m ówców w iecowych podszy
w ających się pod m iano pomorzaków,
gdy tym czasem tam, skąd przyszli rzem iosło w najgorszym jest stanie.
Rzem iosło pom orskie — bez owijania w baw ełnę — wie doskonale, że jego
stan gospodarczy jest ciężki i dlatego słusznie dom aga się pew nych ulg, ale nieda w ciągnąć się do polityki, o co pewnym jednostkom chodzi.
P. K anarow ski krytykow ał również Pom orską Izbę Rze
m ieślniczą i jej syndyka p. Biszoffa. W idocznem jest, że p K. chce, by Izba Rzem ieślnicza i p. Syndyk Biszoff byli wiel kimi zwolennikami,... endecji! Jaka szkoda, że p. Syndyk nie jest endekiem ; dlatego też krytykuje się jego działalność i jak w yraził się w czasie dyskusji jeden z tutejszych prze
m ysłowców, by p. Syndyk podał się do... dymisji! Śm ieszne to coprawda życzenie ale daje nam obraz
swego rodzaju depresji, gdy nie należysz do nas — „won z tego m iejsca"!
Tak spraw traktow ać nie m ożna — ogół rzemieśłnikóv to nie partja polityczna, a rzemieślnicy nie są partji tej
w leaderam i!
B. BOLESLAWITA.
PRZED BU RZĄ
Pow ieść historyczna z r. 1830.
42) — o— (Ciąg dalszy).
— A cóż? proszę jaśnie pana — niczego — od
parł dosyć w esoło M aciek. — Już to prawda, słu żba ciężka — ale... z nią połataw szy... .
Jak m nie tu w ójt przyw iózł — m ów ił żołnierz dalej — tak zaraz w kom isyi pan jednerał zobaczyw szy, że m iarę przechodzę, zaw ołał: — D o czw arte
go liniow ego, będzie frontow o -skrzydłow y... tylko go w yuczyć na posyłki.
Jak m nie potem zaraz w zieni do koszar Sapie- żeńskich, a zaczeni strzydz, a golić, a m yć, a puco
w ać — zdało m i się, że ledw ie z duszą w ejdę.
Potem m nie starem u „diadi“ dali dopiero, coby m i chw igurę zrobił—to były term edye... a! Jezu najm i- lejszy... Jak m nie zaczeni pow ijać, cisnąć, piersi m i szmatami w ypychać, halsztuk zapinać, że aż ślepia na w ierzch lazły... a potem uczyć chodzić, coby na
przód człek stąpał na piętę, potem na jednej nodze na plecach stać nachylonem u.’, m yślałem , że nig dy nie potrafię — a no — przy pom ocy Bożej...
Już proszę jaśnie pana, nie było gorszego nic potem , jak to zw ijanie płaszcza... a ściskanie go rze m ykam i o półtora cała od końców . Bo, uchow aj Bo-
<e, zam iast półtora cala, człek ćw ierć cala chybił...
la tyle św iata w idział!
M ajor się uśm iechnął.
— A druga bieda z kutasem na kaszkiecie, żeby i ten pół cala m iary nie chybnąw szy dyndał.
— A byłżeś. już kiedy u w . księcia? — spytał Rucki.
— O tóż com się, proszę jaśnie pana, chciał po
chw alić, bo to< m i się udało jak nie m ożna lepiej. W e dw a tygodnie, już kom enderow ali m nie na posyłki...
A co m nie przody naszturgali, naciągali, napow ta- rzali, abym się nie zm ylił! K iedym stanął w yprosto w aw szy się jak struna, łydki m i, proszę jaśnie pana, drżały ze strachu, głosu niem al zabrakło. N o — a- lem się przez om yłki zam eldow ał.
W ielki książę, który m nie pierw szy raz w oczy w idział — nuż oglądać, a potem jak w rzaśnie na na
szego pułkow nika, na Bogusław skiego: — Co to za żołnierz? — Ten odpow iada: — Rekrut i dw a tygo dnie tem u w zięty... — A! Jezu m iłosierny, jak m nie w zion książę z w ielkiej radości drapać, szczypać, a potem pułkow nika całować, jak począł obracać a ka
zał m asierow ać a kręcić się... m yślałem , że tchu nie stanie.
I tak się udało, że jeszcze, proszę jaśnir pana, dostałem kaw y filiżankę i pięć dukatów .
Ludzie pow iadają — że to księciu się podobało, z przeproszeniem pana m ajora, że uda i piersi m am
doskonałe. i
Prychnął stary Rucki ze śm iechu i w estchnął.
M aciek, którem u się gęba rozw iązała, a rad był się popisać, ile korzystał ze służby i na jakiego w y szedł tycerza... zaraz począł m ów ić dalej:
I tak się udało, że jeszcze, proszę jaśnie pana, to tam nic... a no, żeby pan zobaczył, co z kirysye- ram i za kom edye się stroją. Przed każdą paradą, naprzód buty kirysyerskie, na drągach pow ieszane szóstkam i paradują z Szulca do kaplicy saskiej, prze ścieradłam i pookryw ane, jakby w procesyi. K ażdą szóstkę niesie dw u niefrontow ych. Za nim i, z prze
proszeniem jaśnie pana, skórzane spodnie, m ocno w ykredow ane, jeszcze w ilgotne, a za niem i kilka w o rów otrębi pszennych, też na drągach, ale bez prze ścieradeł.
Tu dalej dopiero szwadron kirysyerów, niem al tak, jak ich Pan Bóg stw orzył, bo idą się ubierać.
O d czw artej godziny rano, w kaplicy daw nej po czyna się odziew anie, a najgorzej z temi skórzane- m i... w które trzeba w bijać żołnierza i w ypychać otrębam i, aby na nim było, jak ulano. Póki się to skończy niejeden m ało nie om dleje. D opieroż kaski na głow ę i żeby się kutas dyndał, jak należy.
W drugim końcu saskiego dziedzińca taka sam a historya, proszę jaśnie pana, z końm i, gdzie im ko pyta szuwaksu ją. D opiero konie prow adzą przed ka plicę... ale żołnierz nie siadłby sam , w ięc dw u nie
frontow ych sadza go na konia — i trzym aj się ~ jak który spadnie, nie m a się schylać po co!
Śm iał się m ajor — przypom inając trochę innych napoleońskich żołnierzy...
— N o, w ięc ci dobrze? rad jesteś?
M aciek w estchnął.
— Bodaj tak — m ruknął — a no, co robić...
człek sobie radę daje, jako m oże... Ale m usztry, proszę jaśnie pana, tom się nauczył tak, że na skrzy
dle... przy zawrocie i fechtunku karabinem — na jo
tę nie chybię... Tornistr u m nie zaw sze w ygląda pełny... — tu się rozśm iał — bo go patykami się rozpina!
A le byw a różnie.
•W estchnął M aciek.
— Raz tom się okrutnego nabrał strachu...
— Jakże to tam było? — spytał m ajor.
— Z przyczyny tego rubla, co go nam po rew ii dali — rzekł M aciek. — W ięc z drugim i poszło się trochę zakropić... no — i co praw da — jakoś m oże nadto się wypiło..,. K iedy w racam — ehe! słyszę turkot... A tu człek w piekle pozna, kiedy w . ksią żę jedzie, bo to inaczej turkocze niż w szystkie bry czki i pow ozy... Patrzę, gdzie się skryć... ani m y
siej dziury, a tu książę tuż, tuż... i słyszę: — Stój..,
