Rolnik : bezpłatny dodatek do "Głosu Wąbrzeskiego", poświęcony zagadnieniom rolniczym 1930.08.26, R. 2, nr 35

Bezpłatny dodatek do „Głosu Wąbrzeskiego4', poświęcony zagadnieniom

Motto;

„Uczcie

BA wzbogacaj­

cie się — czekajcie.

rolniczym

Nr. 35 Wąbrzeźno, dnia 26 sierpnia 1930 r.

Kredyty dla rolników a ceny zboża.

Ż n i w a n a c a ł y m o b s z a r z e R z e c z y p o s p o l i t e j s ą j u ż z a k o ń c z o n e , w z g l ę d n i e t e ż , w n i e k t ó r y c h , n a j­ w i ę c e j w y s u n i ę t y c h p o ł a c i a c h — z b l i ż a j ą s i ę k u z a k o ń c z e n i u . W w i ę k s z o ś c i o ś r o d k ó w z b o ż o w y c h p r z y s t ą p i o n o j u ż d o o m ł o t ó w . N a l e ż y w i ę c p r z y ­ p u s z c z a ć ż e n i e b a w e m n a s t ą p i w i ę k s z a p o d a ż z b o­ ż a z n o w y c h z a p a s ó w .

N a m o m e n t t e n r o l n i c t w o n a s z e w i n n o w e w ł a­ s n y m i n t e r e s i e z w r ó c i ć b a c z n i e j s z ą u w a g ę , a b y p r z e z n a d m i e r n ą p o d a ż z b o ż a n i e w y w o ł y w a ć n a r y n k u o b n i ż e n i a c e n , k t ó r e n a r ę k ę m o g ł o b y b y ć j e d y n i e s p e k u l a n t o m .

M o ż n o ś ć p r z e c i w d z i a ł a n i a s p e k u l a c j i z n i ż k o w e j l e ż y w r ę k a c h s a m e g o r o l n i c t w a . I s t n i e j ą b o w i e m z n a c z n e k r e d y t y n a t . z w . z a s t a w r e j e s t r o w y , u ł a­ t w i a j ą c y r o l n i k o m o t r z y m a n i e p o t r z e b n y c h p ł y n­ n y c h ś r o d k ó w p i e n i ę ż n y c h — b e z w y z b y w a n i a s i ę z a b e z c e n z b o ż a . K w o t y , p r z e z n a c z o n e p r z e z B a n k P o l s k i n a z a s t a w r e j e s t r o w y , ł ą c z n i e z s u m a m i , p r z e w i d z i a n e m i j a k o k r e d y t y d l a d r o b n e g o r o l n i c­ t w a , w y n o s z ą z g ó r ą p i ę ć d z i e s i ą t j e d e n m i lj o n ó w z ł o t y c h , a w i ę c m o g ą s t a n o w i ć d l a r o l n i k ó w p o m o c b a r d z o p o w a ż n ą .

U s k u t e c z n i a n i e w y p ł a t k r e d y t ó w n a z a s t a w r e­ j e s t r o w y b ę d z i e s i ę o d b y w a ł o z a p o ś r e d n i c t w e m p o w a ż n y c h i n s t y t u c y j b a n k o w y c h . N a l e ż ą t u : B a n k

„ K w i l e c k i , P o t o c k i i S - k a“ ( t r z y m i l j . z ł . , P o z n a ń­ s k i e Z i e m i a ń s t w o K r e d y t o w e ( 5 m i l j . z ł . ) , B a n k Z i e m i a ń s k i ( 6 m i l j . ) , B a n k Z w i ą z k u S p ó ł e k Z a r o b­ k o w y c h ( 2 m i l j . ) , C e n t r a l a R o l n i k ó w ( m i l j o n ) , P a ń­ s t w o w y B a n k R o l n y ( 1 6 i p ó ł m i l j . ) , P o l s k i B a n k K o m u n a l n y ( m i l j o n ) , P o l s k i B a n k P r z e m y s ł o w y

( m i l j o n ) , P o m o r s k i B a n k R o l n i c z y ( m i l j o n ) , P o ­ z n a ń s k i B a n k Z i e m i a n ( 3 m i l j . ) i W i l e ń s k i P r y w a t­ n y B a n k H a n d l o w y ( p ó ł m i l j . ) . K r e d y t ó w d l a d r o­ b n e g o r o l n i c t w a b ę d ą u d z i e l a ł y : B a n k Z w i ą z k u S p ó­ ł e k Z a r o b k o w y c h ( 3 m i l j . ) , o r a z C e n t r a l n a K a s a S p ó ł e k R o l n i c z y c h z a p o ś r e d n i c t w e m P a ń s t w o w e g o B a n k u R o l n e g o ( o s i e m m i l j . ) .

W y k o r z y s t a n i e t y c h k w o t k r e d y t o w y c h p o z w o l i r o l n i c t w u n a w y c z e k a n i e o d p o w i e d n i e j c h w i l i , k i e d y m o ż n a b ę d z i e o d p o w i e d n i o k o r z y s t n i e s p i e n i ę ż y ć

w y p r o d u k o w a n e z b o ż e . W i d o k i n a t o s ą b a r d z o p o­ w a ż n e . T e n d e n c j a n a w i e l u z b o ż o w y c h r y n k a c h z a­ g r a n i c z n y c h w z m a c n i a s i ę o s t a t n i o w s p o s ó b z u p e ł­ n i e w y r a n y , W D a n j i n p . d o k o n y w a n o w c i ą g u u - b i e g ł e g o t y g o d n i a b a r d z o l i c z n y c h t r a n z a k c y j p r z e­ w a ż n i e ż y t e m i j ę c z m i e n i e m , a p r z y c z y n ą t e g o w i ę k s z e g o o ż y w i e n i a b y ł y d o n i e s i e n i a z d n i o s t a t­ n i c h , b r z m i ą c e d o ś ć p e s y m i s t y c z n i e c o d o u r o d z a­ j ó w w n i e k t ó r y c h k r a j a c h , p r o d u k u j ą c y c h t e g a­ t u n k i z b ó ż , z w ł a s z c z a z a ś w A m e r y c e . N a r y n k a c h z b o ż o w y c h A u s t r j i w d n i a c h o s t a t n i c h r ó w n i e ż p o ­ l e p s z y ł a s i ę t e n d e n c j a i c e n y u l e g ł y s t o s u n k o w o z n a c z n e j z w y ż c e . Z m i a n a t a , z a r ó w n o j a k i w D a n j i , w y w o ł a n a z o s t a ł a n i e z b y t p o m y ś l n e m i w i a d o m o­ ś c i a m i c o d o p r o d u k c j i a m e r y k a ń s k i e j , a p r z y c z y­ n i ł y s i ę d o n i e j i s p r a w o z d a n i a p r o d u c e n t ó w a u - s t r j a c k i c h , w y k a z u j ą c e , ż e i c h p o l a d a d z ą w r o k u b i e ż ą c y m u r o d z a j n i ż s z y o d p r z e c i ę t n e g o z k i l k u l a t o s t a t n i c h . N a r y n k u s z w e d z k i m r ó w n i e ż n a s t ą­ p i ł a p e w n a z m i a n a , k t ó r a p o z w a l a p r z y p u s z c z a ć , ż e i t a m l i c z ą s i ę z m o ż l i w o ś c i ą z w y ż k i c e n . Z u p e ł­ n i e w y r a n i e z w y ź k o w o k s z t a ł t u j ą s i ę w S z t o k h o l­ m i e c e n y o w s a w o b e c p r z e w i d y w a n i a s ł a b e g o u r o­ d z a j u t e g o g a t u n k u z b o ż a . W E s t o nj i , j a k d o t ą d , n i e b y ł o ż a d n e g o z a o f i a r o w a n i a z b o ż a m i e j s c o w e g o , m ł y n y e s t o ń s k i e w i ę c p r z y s t ą p i ł y j u ż d o z a k u p ó w i d o s p r o w a d z a n i a z b o ż a z a g r a n i c z n e g o , w t e r n o - c z y w i ś c i e i p o l s k i e g o . Z n a c z n i e j s z y p o p y t n a z b o­ ż e u j a w n i ł s i ę w r e s z c i e t a k ż e i n a W ę g r z e c h , p r z y r ó w n o c z e s n e j t e n d e n c j i z w y ż k o w e j i p r z y p r z e t r z y ­ m y w a n i u z b o ż a p r z e z p r o d u c e n t ó w , m a j ą c y c h n a­ d z i e j ę n a d a l s z ą z w y ż k ę c e n .

T a k a s a m a m n i e j w i ę c e j s y t u a c j a p a n u j e i w i n ­ n y c h k r a j a c h E u r o p y . N a l e ż y w i ę c l i c z y ć s i ę z m o­ ż l i w o ś c i ą z w y ż k i c e n i n a n a s z y c h g i e ł d a c h z b o ż o­ w y c h . R o l n i c t w o p o w i n n o j e d n a k w s p ó ł d z i a ł a ć z t ą z w y ż k ą s a m o , z a c h o w u j ą c j a k n a j d a l e j i d ą c ą o s t r o ż­ n o ś ć w s p i e n i ę ż a n i u s w y c h z b i o r ó w .

N i e b ę d z i e t o b y n a j m n i e j t r u d n e w o b e c i s t n i e­ n i a w y ż e j w s p o m n i a n y c h ź r ó d e ł p o m o c y f i n a n s o­ w e j , u d z i e l a n e j p r z e z p a ń s t w o .

R.

— : x : —

118 —

Coś o kozach.

Hodujmy

gdy nie stać na krowy.

ich mleko, z

­

wlane.

Niskie ceny produktów rolniczych spowodowa ­ ły, że na wsi każdy się ogranicza, jak może. Gospo ­ darze, nawet zamożni, bardzo zmniejszyli liczbę dni, w których donajmują obce ręce do pracy na roli. Bezrobotnym, komornikom coraz ciężej zna­

leźć jaki taki zarobek, któryby pozwolił na naj ­ skromniejsze nawet utrzymanie, to też zaczyna się szerzyć bieda.

Bieda zawsze najprzód odbija się na dzieciach które niedokarmione we wczesnem dzieciństwie nigdy potem na zdrowych ludzi nie wyrosną. Na­

leży więc nie zaniedbać niczego, aby nie dać się pokonać obecnym ciężkim czasom.

Jednym ze środków, mogących dać naszym dzieciom zdrowy pokarm, jest hodowla kóz.

Kupując kozę, należy pamiętać, iż mleczna sztuka ma następujące cechy. Postać zgrabna, bu­

dowa wydłużona, pierś, krzyż i lędźwie dobrze roz ­ winięte, szerokie, wymię miękkie i duże, nogi nie­

zbyt wysokie, włos lśniący, niezbyt miękki.

Zwykle, gdy kupujemy kozę, musimy się zado ­ wolić mater jąłem, który jest na miejscu, gdyby ktoś jednak mógł nabyć rasową sztukę, to nie po ­ winien żałować na nią kilku złotych więcej, gdyż wydatek ten zwróci mu się wkrótce. Do naszych warunków nadają się doskonale kozy rasy simmen- taler, oraz bezrogie szwajcarskie.

Dobry kozieł powinien mieć zwięzłą budowę z silną głową, zgrabną, nie zadługą szyję. Nogi sto ­ sunkowo grube i mięsiste, całą postać zgrabną i we­

sołą. Do skoku możemy używać już koziołka w drugim roku, a koz ypokrywa się po skończonym 9-tym miesiącu. Przy hodowli kozła rozpłodowego bardzo ważną rzeczą jest, aby posiadał dostatecz­

ny ruch, to też powinien spędzać kilka godzin na pastwisku.

W okresie skoku powinien dostawać owies w ilości pół kg. jako dodatek do codziennej karmy.

Jeśli koza ma więcej niż dwoje koźląt, to trze­

cie należy wykarmić flaszką lub za pomocą poje­

nia z naczynia, lub wreszcie dać do wykarmienia kozie, która ma tylko jedno małe.

Karmienie sztuczne, czyli z naczynia bardzo się zaleca, gdyż odłączone, a przyzwyczajone do ssa ­ nia koźlęta trzeba zamykać, co jest kłopotliwe i odbija się na ich zdrowiu. Matka tęskni i beczeniem żali się, że zabrano jej dziecko, co również źle wpływa na wydajność mleka. Prócz tego, jeśli do ­ puszczamy koźlęta do kozy, nie mamy możności kontrolowania mleka, przez nie wypitego. Koźlę należy uczyć pić tak samo, jak cielę po palcu — nauka ta idzie bardzo prędko i kilkadniowe koźlę pi je doskonale.

W pierwszych dniach poimy 5 razy dziennie, dając jednorazowo jedną piątą litra i podnosząc w miarę wzrostu koźlęcia porcję do trzech piątych litra na jeden raz — tak przez 5 tygodni, po tym okresie poimy już tylko 3 razy dziennie po pół litra przez dwa tygodnie. Następnie zmniejszamy dawkę do 1 litra na dzień.

Żywienie kozy nie przedstawia wielkich trud ­ ności. Latem zadawala się ona odpadkami ogrodo- wemi, zimą je siano i okopowe. Oczywiście nie da-

je ona mleka z powietrza, tylko jest to fabryka która przerabia odpadki domowe i wówczas tylko da mleka dużo, gdy dostawać będzie nagrodę w po­

staci pasz treściwych.

Dajem ywięc gałązki wierzby, brzozy, dębu, klonu i chmielu; zresztą bierzemy materjał, który mamy pod ręką, gdyż koza ogryza ze smakiem każ­

dą prawie gałązkę, z tą tylko różnicą, że jedną po­

chłania całkowicie, np. z chmielu, lub wierzbową, a z innej ogryza tylko liście i korę, jak np. z lipy- Gałązki tak dobrze wpływają na zdrowie kozy, że należy pamiętać, aby miała je przez cały rok.

Z pasz treściwych oprócz owsa, jęczmienia i o- trąb pszennych, doskonale na mleczność wpływają makuchy, których możemy zadawać od 100 do 200 gr. na sztukę. Tam, gdzie są lasy dębowe i może­

my sobie przygotować zapas żołędzi, które mogą w zupełności zastąpić pasze treściwe, koszt utrzy ­ mania kozy znacznie się zmniejsza. Można skar­

miać żołędzie do 1 kg. dziennie.

Kozy nie znoszą pokarmu spleśniałego (skisłe- go, lub stęchłego, bardzo szkodliwą jest ta karma zbyt zimna lub pokryta szronem.

Na pomieszczenie nie jest koza zbyt wrażliwa, ale komórka powinna być sucha i ciepła. Ważną bardzo rzeczą jest utrzymywanie pomieszczenia kozy w należnej czystości, przez możliwie częste usuwanie nawozu i bielenie stajenki. Ściółki oczy­

wiście nie należy żałować.

Głównym celem hodowli kóz jest mleko; gra tu rolę nietylko ilość, ale i jakość, to też kupując kozę, należy zawsze wypróbować smak jej mleka.

Masło z mleka koziego jest białe i niesmaczne, tam więc, gdzie niema zbytu na mleko, należy wy- labiać sery, które są doskonałe i posiadają zawsze bardzo dobrą cenę. Ser taki robi się jak zwykły biały ser krowi. Jest on znacznie twardszy od kro ­ wiego, skutkiem czego daje shę przesyłać nawet daleko.

Pomidory — moje najulubieńsze warzywo.

Każdy człowiek ma jakieś swoje upodobanie, czy to do ludzi, zwierząt, czy też wreszcie do ro ­ ślin, które są nieraz bardzo ładne, a neiktóre z nich, jak warzywa, nawet bardzo smaczne, jak na- przykład moje najulubieńsze pomidory.

Pomidory jest to warzywo, należące do grupy roślin poziomkowatych i choć ich owoce są bardzo smaczne i mają dość wielkie zastosowanie w kuch ­ ni, jednak mają swój specjalny zapach, którym wie ­ lu bardzo ludzi od siebie odwracają.

Pomidory, choć to warzywa u nas w dużej ilo ­ ści hodowane i używane, mają bardzo wielkie wy­

magania co do klimatu, gdyż należą do warzyw na j wrażliwszych.

Ponieważ pomidory wymagają dobrego ciepła, ażeby mogły się rozwijać i potrzebują dość długie ­ go czasu do rozwinięcia się i wydania plonu, więc nie możemy ich hodować jak inne rośliny, na polu lub w ogrodzie odrazu, tylko musimy je wcześniej wychodować w inspekcie, a dopiero późną wiosną, to jest w drugiej połowie maja, wysadzać na grunt, gdzie pozostają do splonowania. Jeżeli przygoto ­ wujemy ziemię pod pomidory, musimy pamiętać, że pomidory wymagają ziemi dobrze nawiezionej o dostatecznej ilości wilgoci, o wT ystawie południo­

wej, gdzieś w najcieplejszem miejscu pod murami,

parkanami, w miejscu, osłoniętem od wiatrów.

P o n i e w a ż p o m i d o r y w y m a g a j ą w y s o k ie j c i e p ło t y i w c z e s n e g o w y s i a n i a ,' n o d u je m y j e w c z e ś n i e j w i n s p e k t a c h . P o m i d o r y d o i n s p e k t u w y s i e w a m y o d d r u g i e j p o ł o w y l u t e g o d o p i e r w s z e j p o ł o w y m a r c a , w o d s t ę p a c h 3 c m . G d y p o m i d o r y w z e j d ą , r o z w i n ą s w e l i ś c i e n i e i u k a ż e s i ę z a w i ą z e k p i e r w s z y c h l i s t­

k ó w , t o p o m i d o r y p r z e s a d z a m y d o i n n e g o i n s p e k t u , c z y l i p i k u j e m y w o d s t ę p a c h 1 0 c m . r o ś l in k a j e d n a o d d r u g i e j , p r z y k r y w a j ą c z i e m i ą r o ś l in k i p o p i e r w ­ s z e l i ś c i e n i e . G d y r o ś l i n k i s i ę w i n s p e k c i e p r z y j m ą i r o z r o s n ą s i ę t a k , ż e z u p e ł n i e p r z y k r y j ą z i e m i ę , m o ż n a j e p r z e s a d z i ć j e s z c z e r a z , a l b o j u ż t a k p o ­ z o s t a w i ć d o w y s a d z e n i a n a g r u n t , k t ó r e p r z y p a d n i e n a d r u g ą p o ł o w ę m a j a . S a d z ą c p o m i d o r y , w y k o ­ p u j e m y d o ł k i w o d s t ę p a c h o d 8 0 c m . d o 1 m i r . r z ą d o d r z ę d u i r o ś l i n a o d r o ś l i n y n a r z ę d z i e , d a - j e m y d o n i c h n a w o z u l u b k o m p o s t u , s a d z i m y p o ­ m i d o r y , o b s y p u j e m y z i e m i ą p o p i e r w s z e l i ś c i e , p o d ­ l e j e m y , p r z y w ią ź e m y d o p a l i k a i p o z o s t a w i m y , a b y s i ę p r z y j ę ł y .

G d y p o m i d o r y s i ę p r z y j m ą , w c z a s i e i c h w z r o ­ s t u n i e m o ż n a p o z o s t a w i ć i c h b e z ż a d n e j o p i e k i , g d y ż t r z e b a j e o b s e r w o w a ć i g d y p o d r o s n ą , w y ­ p u s z c z ą n o w e b o c z n e p ę d y , t r z e b a j e u s t r z y k i w a ć i p r z y w i ą z y w a ć d o p a l ik ó w , a b y s t a ły p i o n o w o i p r z e z t o m i a ł y d o ś ć ś w i a t ł a i s ł o ń c a . P o m i d o r y w c z a s i e s w e g o w z r o s t u w y d a j ą c o p e w i e n o d s t ę p g r o n k a k w i a t o w e , n a k t ó r y c h p ó ź n i e j t w o r z ą s i ę c w o c e . R o s n ą c w z w y ż , w c i ą ż c o p e w i e n o d s t ę p w y ­ d a j ą g r o n k a k w i a to w e i p r z e z t o o s t a t n i e g r o n k a , k t ó r e s i ę n a j p ó ź n i e j w y t w o r z ą , n i e m o g ą d o j r z e ć i p r z e z t o n i e d a j ą n a m p o ż y t k u . A ż e b y t e m u z a ­ p o b i e c , g d y p o m i d o r y m a j ą d o b r z e w y k s z ta ł c o n e t r z y l u b c z t e r y g r o n k a , u c i n a m y w i e r z c h o ł e k p o m i ­ d o r a , a ż e b y n i e d o p u ś c i ć d o r o z w i n ię c ia s i ę w i ę c e j g r o n e k , g d y ż t o o s ł a b i a r o ś l in ę i n i e p r z y n o s i ż a d ­ n e g o p o ż y t k u . C h c ą c w i ę c m i e ć ł a d n e , d o b r z e w y ­ k s z ta ł c o n e o w o c e , d o p r o w a d z a m y p o m i d o r y t y l k o d o t r z e c h l u b c z t e r e c h k w i a t o s t a n ó w i w t e d y u c i ­ n a m y w i e r z c h o ł e k r o ś l i n y , a b y p o w s t r z y m a ć w z r o s t r o ś l i n y n a w y s o k o ś ć , a w s z y s t e k p o k a r m , k t ó r y r o ­ ś l in a p o b i e r a , o b r ó c i ć n a w y k s z t a ł c e n i e o w o c ó w .

P o m i d o r y z b i e r a s i ę w m i a r ę , j a k o n i d o j r z e w a ­ j ą , p o c z ą w s z y o d k o ń c a l i p c a . P o m i d o r y z e b r a n e m o ż n a p r z e c h o w y w a ć w s ł o n e j w o d z i e , p r z e p u s z ­ c z o n e p r z e z m a s z y n k ę z r o b i o n e j n a s w ó j s p o s ó b a b y m o ż n a u ż y w a ć p ó ź n i e j w z i m ie , t r z e b a j e d o - b r ź e p r z e c h o w y w a ć z i e l o n e z a k w a s z o n e , t a k j a k o - g ó r k i, a c z e r w o n e w c u k r z e j a k k o n f i t u r y , w o c c i e , l u b w y s m a ż a n e . P o m i d o r y p o w i n n iś m y w d u ż e j i l o ­ ś c i h o d o w a ć , g d y ż s ą o d ż y w c z e i b a r d z o s m a c z n e , u ż y w a m y j e n a s a ła t k i, k o n f i t u r y i t d .

K.

b . u c z e n i c a S z k o ł y R o l n . w K o w a l e w i e .

W s k a z ó w k i i r a d y p r a k ty c z n e .

Z H O D O W L I K O N I .

K o n i e , k t ó r e m o c n o z g r z a n e w r a c a j ą d o d o m u , n a l e ż y p r z e d e w s z y s t k i e m w y p r z ą c i p o t e m o p r o ­ w a d z a ć p r z e z p e w i e n c z a s p o p o d w ó r z u . J e ż e li z i m n o a l b o j e ż e li p a d a , t r z e b a j e w s t a j n i w y c i e ­ r a ć s ł o m ą i t o t a k d ł u g o , d o p ó k i n i e s ą z u p e ł n i e s u c h e , p o t e m d o p i e r o d a ć i m o b r o k . J e ż e l i s ą z b r y z - g a n e b ł o t e m , t r z e b a j e o c z y ś c i ć i w y c i e r a ć a ż d o s u c h o ś c i, n i g d y j e d n a k n i e u ż y w a ć w o d y , c h o c ia ż ­ b y n a w e t l e t n i e j a l b o c i e p ł e j . K o n i n i e n a l e ż y w o -

1 1 9 —

g ó l e n i g d y m y ć l e t n i ą a n i c i e p ł ą w o d ą a n i p r z e d a n i p o w y j e ź d z i e . N a w e t w z i m i e b r a ć d o t e g o z i m ­ n e j w o d y i t o w i e c z o r e m , l a t e m z a ś p ł a w i ć j e .

R o l n i c y !

W i e m y w s z y s c y d o k ł a d n i e , ż e P o l s k a j e s t k r a ­ j e m p r z e w a ż n i e r o l n i c z y m , d l a t e g o w ł a ś n i e , iż o l ­ b r z y m ia w i ę k s z o ś ć o b y w a t e l i je j ż y j e i p r a c u j e n a r o l i . N i c t e ż d z i w n e g o , ż e p r z y p o w s z e c h n y c h w y ­ b o r a c h d o s e j m u n a s z e g o , g ł o s r o l n i c z y , n a u k s z t a ł ­ t o w a n i e s i ę ż y c i a p a r l a m e n t a r n e g o w i ć l k i w p ł y w w y w i e r a ; l e c z z a r a z e m ł a t w o z r o z u m i a łą r z e c z ą j e s t , ż e p o t ę ż n y g ł o s t e n , w o b e c n i e s ły c h a n e g o r o z ­ b i c ia s i ę s p o ł e c z e ń s t w a r o l n i c z e g o n a r o z m a i t e p a r -

t j e i p a r t y j k i p o l i t y c z n e , ż a d n e j d e c y d u j ą c e j r o l i o d e g r a ć n i e m o ż e . W i n ę t u p o n o s i s a m e s p o ł e c z e ń ­ s t w o , n a r o l i p r a c u j ą c e , g d y ż d a j e p o s ł u c h p r z e ­ r ó ż n y c h k r z y k a c z o m i I k a r je r o w i c z o m p o l i t y c z n y m z p o d c i e m n y c h g w i a z d , d a j e p o s ł u c h i ł a t w o u - w i e r z a p i e r w s z y m - l e p s z y m , ł a d n e s ł ó w k a g ł o s z ą ­ c y c h , w i e c o w n i k o m , k t ó r z y j e d y n i e o s o b i s te c e le n a o k u m a j ą !

I t u z a u w a ż y ć m o ź e m y b a r d z o c h a r a k t e r y s t y ­ c z n e o b j a w y : W M a ł o p o l s c e i b y ł e j K o n g r e s ó w c e w i ę k s z o ś ć g ł o s ó w r o l n i c z y c h i d z i e n a l e p p a r t y j s k r a jn i e l e w i c o w y c h , p a r ty j w y w r o t o w y c h i w r o g o p r z e c i w k o O j c z y ź n i e n a s z e j p r a c u j ą c y c h . K o s z t e m g ł o s ó w r o l n ic z y c h w y b i ja j ą s i ę n a c z o ł o r o z m a i c i s z u b r a w c y , k t ó r z y z a w r o g ó w n a s z y c h p i e n ią d z e n a z g u b ę P o l s k i p r a c u j ą !

A r ó w n i e ż t e s a m e o b j a w y , t y l k o w i n n y m k i e ­ r u n k u i d ą c e , z a u w a ż y ć m o g l i ś m y i w n a s z e j d z i e l ­ n i c y , g d y ż w i ę k s z o ś ć g ł o s ó w s p o ł e c z e ń s t w a r o l n i­

c z e g o f a łs z y w y k i e r u n e k s o b i e o b r a ł a i s z ł a w k i e ­ r u n k u s k r a jn i e p r a w i c o w y m , p o p i e r a ł a c a łą s w o ją s i ł ą s t r o n n i c t w o , n i c w s p ó l n e g o z r o l n ic t w e m n i e m a j ą c e !

I t a k j e d n i p o p i e r a l i s z u b r a w c ó w i w r o g ó w O j c z y z n y n a s z e j , i n n i z n o w u t y c h , k t ó r z y w b a ł w o - c h w a l c z e m p o j ę c i u s w o j e m , u w a ż a j ą m ó z g i s w o j e ( ja k o j e d y n i e o d p o w i e d n ie d o k i e r o w a n i a l o s a m i p a ń s t w a , u w a ż a j ą c r e s z tę s p o ł e c z e ń s t w a i l u d z i s t e r p a ń s t w a w r ę k u t r z y m a j ą c y c h , z a n i e s k o ń c z o ­ n y c h o s ł ó w , g ł u p c ó w i t p .

T a k i c h b a ł w o c h w a l c ó w , k t ó r z y s i e b i e j e d y n i e u w a ż a j ą z a l u d z i , , m ą d r y c h “ , l u d z i ,,p o l i t y c z n i e w y r o b i o n y c h " , l u d z i „ w y ż s z y c h " , c a łe n i e o m a l r o l n i c t w o t u t e j s z e p o p i e r a ł o !

A w j a k i ż s p o s ó b c i l u d z i e „ m ą d r z y r o l n i c t w u t u t e j s z e m u i p a ń s tw u c a łe m u s i ę o d w d z i ę c z y li ?

O t ó ż w t e n s p o s ó b , ż e „ m ą d r o ś ć i „ w y ż s z o ś ć s w o ją w y t ę ż a l i i n a d a l w y t ę ż a j ą w k i e r u n k u z w a l ­ c z a n i a r z ą d u i w s z e l k i c h p r o g r a m ó w j e g o , a z a ­ m i a s t p r z y c z y n i a ć s i ę d o b u d o w y p o t ę ż n e g o p a ń ­ s t w a n a s z e g o , b ę d ą c e g o w s t a d j u m p o c z ą t k o w e g o r o z w o j u s w o je g o , p r z e s z k a d z a ją n a k a ż d y m k r o ­ k u w p r a c y l u d z i o m d o b r e j w o l i , o b r z u c a j ą c t y c h l u d z i n a j r o z m a it s z e m i w y z w i s k a m i i p r z e d s t a w i a ­ j ą c i c h w ś w i e t l e n a j g o r s z y c h z b r o d n i a r z y i j a k o t a k i c h , k t ó r z y j e d y n i e d l a w ł a s n y c h k o r z y ś c i i b r u ­ d n y c h m a c h i n a c y j , u r z ę d y p a ń s t w o w e o b e j m u j ą . B e z p o d s ta w n o ś ć t y c h b r e d n i w y c h o d z i r y c h ł o n a j a w i w t e n c z a s b u r d z i a r z e c i s w o j e t w i e r d z e n i a o d w o ł u ją , l e c z j a k i ż j e s t t e g o s k u t e k ? O t ó ż w r o g o d l a n a s u s p o s o b io n a z a g r a n i c a c z y h a t y l k o n a t e g o r o d z a j u f a ł s z y w e i u j e m n e d l a p a ń s tw a n a s z e g o

— 120 — CBA

p o g ł o s k i p u s z c z a j e w ś w i a t j a k o r z e c z y f a k t y c z n e , a n a p o d s t a w i e t e g o , ś w i a t c a ł y u r a b i a s o b i e o p i n j ę , ż e p o l s c y d o s t o j n i c y i u r z ę d n i c y , t o n i e s k o ń c z e n i s z u b r a w c y , z ł o d z i e j e i o s z u ś c i . , . N a t u r a l n i e , ż e z a ­ g r a n i c a n i e m a p o t r z e * b y t y c h b r e d n i o d w o ł y w a ć , a j a k i ż t o s k u t e k d l a O j c z y z n y n a s z e j n a a r e n i e ż y c i a m i ę d z y n a r o d o w e g o w y w i e r a , n i e p o t r z e b a t e g o w y s z c z e g ó l n i a ć , , . T a k a j e s t p r a c a e n d e c j i d l a P o l s k i , z a k t ó r ą t o P o l s k ę w a l c z y l i ś m y i k r e w s w o ­ j ą p r z e l e w a l i ś m y !

A r ó w n i e ż ś m i e s z n e m b y ł o b y t w i e r d z e n i e , ż e e n d e c j a t a w j a k i k o l w i e k b ą d ź s p o s ó b o d o b r o r o l ­ n i c t w a p o l s k i e g o s i ę t r o s z c z y .

T r o s z c z y s i ę o r o l n i c t w o i p r z y p o m i n a s i ę t a ­ k o w e m u a ż d o p r z e s y t u , a l e j e d y n i e w t e n c z a s , g d y p o t r z e b n e j e j s ą g ł o s y t e g o ż r o l n i c t w a . W t e n c z a s j e s t d o w s z y s t k i e g o z d o l n a , a b y t y l k o r o l n i c t w u s i ę p r z y p o d o b a ć , a p r z e z t o s w ó j w ł a s n y i n t e r e s u b i ć ; z d o l n a j e s t n a w e t d o t e g o , ż e n a c z o ł o l i s t s w o i c h s t a w i a z a s ł u ż o n y c h i z a u f a n i e m a j ą c y c h r o l n i k ó w , a b y i c h p o t e m , p o o s i ą g n i ę c i u c e l u s w e ­ g o , h a n i e b n i e o d p r a w i ć , ,.

N i e p r z y p o m i n a ł b y m t y c h m a ł y c h w y j ą t k ó w z i c h c a ł k o w i t e g o p o s t ę p o w a n i a , g d y b y o n i n i e z m u ­ s z a l i n a s d o t e g o p r z e z s t a ł e n i e s ł y c h a n i e w i e l k i e i d z i w n e , , i n t e r e s o w a n i e " s i ę n a s z e m s t r o n n i c t w e m r o l n i c z e m . U ż y w a j ą d o t e g o j a k i c h ś p s e u d o - r o l n i - k ó w , k t ó r z y n a ł a m a c h i c h p i s m d o j a w n e j i o -

t w a r t e j w a l k i z r o l n i c t w e m s t a n ę l i .

K a ż d e m u r o l n i k o w i w i a d o m ą r z e c z ą j e s t , ż e

o b e c n i e o r g a n i z u j e s i ę p o t ę ż n e RQPONMLKJIHGFEDCBAS t r o n n ic t w o C h r z e ­ ś c ij a ń s k ic h R o ln ik ó w . O r g a n i z u j e s i ę s t r o n n i c t w o ,

k t ó r e g o w i e l k i b r a k d o t y c h c z a s o d c z u w a l i ś m y , g d y ż n a p r a w d ę j u ż d o s y ć w y s ł u ź y w a l i ś m y s i ę t y m , k t ó r z y i z a w s z e o b c e i n t e r e s y m i e l i n a o k u . D z i s i a j w i ę k s z o ś ć r o l n i k ó w z r o z u m i a ł a , ż e m u s i m y s t w o ­ r z y ć s t r o n n i c t w o c z y s t o r o l n i c z e , k t ó r e w s p ó l n i e z i n n e m i s t r o n n i c t w a m i r o l n i c z e m i u c h w y c i w p o ­ t ę ż n e d ł o n i e c a ł o k s z t a ł t z a g a d n i e ń r o l n i c z y c h w p a ń s t w i e n a s z e m i w y w a l c z y t e m u s p o ł e c z e ń s t w u r o l n i c z e m u n a l e ż ą c e s i ę j e m u w a r u n k i ,

D o t e g o c e l u d ą ż ą r o l n i c y , p o s t a w i e n i n a c z o ­ ł o w e s t a n o w i s k a s t r o n n i c t w a , a p o k a ź n y m b o d ź ­ c e m d o t e j i c h p r a c y j e s t t a p o t ę ż n a r z e s z a , w s t ę ­ p u j ą c y c h w s z e r e g i t e g o s t r o n n i c t w a r o l n i k ó w ,

Z k a ż d ą c h w i l ą , j a k p o w i ę k s z a j ą s i ę s z e r e g i C h r z e ś c i j a ń s k i e g o S t r o n n i c t w a R o l n i c z e g o , t a k t e r n s a m e m t e m p e m z m n i e j s z a j ą s i ę s z e r e g i 'e n d e ­ c j i ,

I d l a t e g o c i p s e u d o - r o l n i c y z p o d i c h z n a k u w y s t ą p i l i d o w a l k i , a b y t e m u p r z e s z k o d z i ć . P o s y ­ p a ł o s i ę m o c a r t y k u ł ó w w i c h w s z y s t k i c h p i s m a c h p o m o r s k i c h . W ś r ó d c a ł e g o s z e r e g u m n i e j o b r a ż a ­ j ą c y c h a r t y k u ł ó w z , , G a z e t y W ą b r z e s k i e j " , m o ­ g l i ś m y c z y t a ć t a k ż e a r t y k u ł p , t , , , G ł u p i c h n i e s i e ­ j ą , b o s i ę s a m i r o d z ą " , w k t ó r y m j a k i ś „ r o l n i k " , a t a k u j ą c C h r z , S t r o n n i c t w o R o l n i c z e , n a z y w a r o l­

n ik ó w , w s t ę p u j ą c y c h

do

C z ł o w i e k r o z u m n y , k t ó r y t a k i a r t y k u ł p r z e c z y ­ t a , c z y ż n i e m u s i s p o j r z e ć z p o l i t o w a n i e m n a a u ­ t o r a , k t ó r y m i e n i s i ę b y ć r o l n i k i e m ? !

N a p r a w d ę , „ r o l n i k " t a k i p o w i n i e n c h w y c i ć s i ę z a w o d u j a k i e g o ś t a m k o p y c i a r s k i e g o , a n i e w y ­ s ł u g i w a ć s i ę e n d e c j i i m n ó s t w o o b e l g n a o r g a n i ­ z u j ą c y c h s i ę r o l n i k ó w r z u c a ć !

T y c h w s z y s t k i c h , k t ó r z y w t a k b r u d n y s p o s ó b n a s r o l n i k ó w z a c z e p i a j ą , z a p e w n i a m y s o l e n n i e :

N i e i n t e r e s u j c i e s i ę w t a k p o d ł y s p o s ó b n a s z e m i . s p r a w a m i , d a j c i e n a m ś w i ę t y s p o k ó j , a m y s i ę d o W a s z e g o p o d w ó r k a m i e s i z a ć n i e b ę d z i e m y , g d y ż n i e s p r a w i a t o n a m ż a d n e j p r z y j e m n o ś c i i n i e j e s t t o n a s z y m z w y c z a j e m , l e c z p r z y r z e k a m y , ż e n i e s p o c z n i e m y d o p ó t y , d o p ó k i W y n a m s p o k o j u n i e d a c i e , g d y ż t r u d n o , p r z y s ł o w i e m ó w i : j a k K u b a B o g u , t a k B ó g K u b i e !

W ł. K lim e k ,

w i c e p r e z e s C h r z , S t r , R o l n .

Z a p i s z s i ę d o K ó ł k a R o l n i c z e g o

N O T O W A N I A G I E Ł D Y P Ł O D Ó W R O L N I C Z Y C H w P O Z N A N I U .

N o t o w a n i a o f i c j a l n e z d n i a 2 3 V I I I . 1 9 5 0 r .

1 0 0 k g . w ł a d u n k a c h w a g o n o w y c h p a r y t e t P o z n a ń . Ż y to . ... , , , 2 0 ,7 5— 2 1 ,2 0

P a z e a ic a . 3 1 ,5 0 — 3 3 ,2 5

J ę ć z z n ie ń iw , , . . . 2 2 ,5 0 - 2 5 ,0 0 J ę c z m ie ń b r o w . . . . . . 2 6 ,5 0 —2 8 5 0

O w ie s . 1 9 ,0 0 — 2 0 ,0 0

M ą k a iy ta ia 6 5 % ■ w o r k . s t a * . . . . . 0 0 ,0 0— 0 0 ,0 0 M ą k a p s z e a n a 6 5 % a w o r k . . . . 5 2 ,0 0 — 5 5 ,0 0

O t r ę b y ż y t n e 1 2 .2 5 —1 3 ,2 5

O tr ę b y p s z e n n e 1 5 ,5 0— 1 6 ,5 0

T A R G O W I C A M I E J S K A P O Z N A N . U r z ę d o w e s t w ie r d z e n ie k o m is ji n o t o w a n ia c e n

z d n ia 1 9 V I I I . 1 9 3 0 r . P ła c o n o z a 1 0 0 k g . ż y w e j w a g i:

B y d ło : B : S t a d n ik i:

a ) w y t u c z o n e p e łn o m ię s i s t e 1 2 8—1 3 4

b ) t u c z n e m ię s i s t e 1 1 6 — 1 2 4

c ) n ie tu c z n e d o b r z e o d ż y w io n e . . . 1 0 6 — 1 1 2 d ) m ie r n ie o d ż y w io n e

J a łó w k i i k r o w y

a ) p e łn o m ię tf. w y tu c z k r o w y n a jw . w a r t o ś c i r z e ź n ie j 1 3 0 — 1 4 0 b ) p e łn o m ie s . w y tu c z . k r o w y m n ie j d o b r e m ło d e n a j.

w a r t , r z e ź n e j d o la t 7 1 2 0— 1 2 8

e ) s t a r s z e w y tu c z . j a łó w k i i k r o w y . . . . - -- -- -- -- -- d ) m ie r n ie o d ż y w io n e k r o w y i j a łó w k i . . . 1 1 0 — 1 1 6 e j lic h o o d ż y w io n e k r o w y i j a łó w k i . . . . 9 6— 1 0 6 O p a s y c h le w n e i

C ie lę ta

a ) n a j p r z e d n ie j s z e c ie lę ta t u c z n e 1 8 0 —19q b ) ś r e d n io t u c z o n e c ie lę ta i n a j p r z e d . s s a k i . 1 6 0 — 1 7 0 c ) m n ie j t u c z o n e c ie lę t a i d o b r e s s a k i . . . 1 4 0— 1 5 0 d ) lic h e s s a k i ... . , « 1 3 0— 1 3 6

O w c e

a ) j a g n ię t a t u c z n e i m ło d s z e s k o p y t u c z n e . . 1 8 0— 1 4 0 b ) s t a r s z e s k o p y t u c z n e , lic h e j a g n ię ta t u c z n e i d o b r z e

> d ż y w . m ło d e o w c e . . . ... . 1 1 8 — 1 2 8 ć ) m ie r n ie o d ż y w io n e s k o p y i o w c e .■ . . . . -- -- - -- -- -- -

Ś W I N I E .

b ) p e łn o m ie s is t e o d 1 2 0 d o 1 5 0 k g . ż y w . w a g i 1 9 2 — 1 9 6 c ) p e łn o m ię s is t e o d 1 0 0 d o 1 2 0 k g . ż y w . w a g i 1 8 4—1 9 0 d ) p e łn o m ię s is te o d 8 0 d o 1 0 0 k g . ż y w . w a g i 1 7 4 — 1 8 0 e j m ię s is t e ś w in ie p o n a d 8 0 k g 1 6 8—1 7 0

f) m a c io r y i p ó ź n a k a s t r a t y 1 6 0 — 1 6 6