Wróbel, Piotr
"Deutschland im zweiten Weltkrieg, t. 6:
Die Zerschlagung des Hitlerfaschismus
und die Befreiung des deutschen Volkes
(Juni 1944 bis zum 8. Mai 1945)", red.
Wolfgang Schumann і Olaf Groehler,
Berlin 1985 : [recenzja]
Przegląd Historyczny 77/2, 440-441
1986
Artykuł umieszczony jest w kolekcji cyfrowej bazhum.muzhp.pl,
gromadzącej zawartość polskich czasopism humanistycznych
i społecznych, tworzonej przez Muzeum Historii Polski w Warszawie
w ramach prac podejmowanych na rzecz zapewnienia otwartego,
powszechnego i trwałego dostępu do polskiego dorobku naukowego
i kulturalnego.
Artykuł został opracowany do udostępnienia w Internecie dzięki
wsparciu Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego w ramach
dofinansowania działalności upowszechniającej naukę.
440
Z A P I S K Igospodarczych, sk ró to w a — choć cen n a p re z e n ta c ja doro b k u R ady E konom icznej itp.), a le znaleźć m ożna ta k ż e sporo in fo rm a c ji o ogólnych m ech an izm ach p o d e j m o w an ia decy zji gospodarczych. G odny u w agi je s t sp okojny, ale i k ry ty cz n y „ry so p is” W ład y sław a G om ułki, d a le k i od p o ja w ia ją c y c h się o sta tn io ująć d o m orosłych apologetów . B obrow ski p o d ją ł ta k ż e p ró b ę sp isa n ia sw oich o b se rw ac ji z m a rc a 1968 r. F ra g m e n t te n — n ie ste ty sk ró co n y „pod w pływ em rozm ow y z w y d aw c ą” — z a w ie ra w iele szczegółów n ie zn a n y ch zap ew n e szerszym k ręg o m czy telników . Szczegółów , k tó re — dodajm y — z n a jd u ją p o tw ie rd z en ie w n ie p u b li k o w an y c h m a te ria ła c h arc h iw aln y c h .
Z n aczną część k sią żk i w y p e łn ia ją re la c je z podróży: od M oskw y początku la t trzy d z iesty ch (gdzie B obrow ski był d y re k to re m „S ow poltorgu”), przez n ie o k u - p o w an ą F ra n c ję i L o n d y n czasu w o jn y , Szw ecję i F ra n c ję la t 1948—56, po licz n e w izy ty w c h a ra k te rz e d o rad c y ekonom icznego w T rzecim Św iecie (n ajo b sz e r n iejszy opis dotyczy A lgierii, w k tó re j a u to r spędził la ta 1969—1974).
W spom nienia te zostały n a p isa n e pod koniec la t sied em d ziesiąty ch . J e s t to w ięc w łaściw ie k sią ż k a „bez o statniego ro z d z ia łu ”, k tó ry z pew nością będzie kiedyś n ależ ał do n a jb a rd z ie j interesuja.cych.
J. H.
D eutschland im z w e ite n W eltkrieg, t. 6, Die Zerschla gung des Hitlerfaschism us u n d die B efreiung des deu tsch e n Volkes (J u n i 1944 bis z u m 8. Mai 1945), red. W olfgang S c h u m a n n і O laf G r o e h -
1 e r, A k ad em ie-V erlag , B e rlin 1985, s. 823.
Szósty i o sta tn i tom „D eutschland im zw eiten W e ltk rie g ” p rzypom ina d o k ła d n ie p oprzednie części te j m o n u m e n ta ln e j p ra c y , p re z e n to w a n e już w „P rzeglądzie
H isto ry cz n y m ”. P rz e jrz y śc ie zred ag o w an y , z a w ie ra 13 k o lo ro w y ch m a p i 116 zdjęć n a w k lejk ac h , ogrom ną ilość ilu s tra c ji w tek ście, m apek, planów , sc h em a tów , ry su n k ó w , fotokopii, d okum entów itd. P rz e d sta w ia o sta tn ią fazę w ojny. P o d e jm u je próbę oceny znaczenia za m a ch u n a H itle ra , o d m alow uje o sta tn ie d n i Rzeszy, p o d p isa n ie k a p itu la c ji i położenie lu d n o śc i n ie m ie ck ie j w czasie tych w y d arze ń . T ek st zo stał podzielony n a 18 w ie lk ic h rozdziałów : „P oczątek z a ła m a n ia się n iem ieckiego f ro n tu n a w schodzie”, „R ozbicie W e h rm ac h tu w E u ro p ie p o łu d n io w e j”, „P rze jście do obrony n a W ale Z achodnim , o fensyw a w A rd en ach , fro n t w ło sk i”, „W ojna m o rsk a i p o w ietrz n a w d ru g ie j połow ie 1944 r o k u ”, „P lany gospodarczo-polityczne i przed sięw zięcia zm ierzające do ra to w a n ia p o d sta w n ie m ieckiego im p e ria liz m u ”, „P olityka w e w n ę trz n a pod znakiem »to taln ej« m o b ili za cji”, „A n ty fa szy sto w sk i ru c h oporu w N iem czech i n a e m ig ra c ji”, „G o sp o d ark a w o jen n a w d ru g ie j połow ie 1944 ro k u ”, „ Z a łam an ie się faszystow skiego reżim u okupacy jn eg o ”, „P ró b y w d ziedzinie p o lity k i za g ra n ic z n e j zm ierzające do u trz y m a n ia b loku faszy sto w sk ieg o i im p e rialisty c zn eg o p ań stw a n iem ieckiego” , „P oli ty k a k o alicji a n ty h itle ro w s k ie j”, „W alki n a fra n c ie w schodnim od stycznia do m a rc a 1945 r o k u ”, „Z a łam an ie się n ie m ie ck ie j obro n y n a R en ie i ro zw ią zan ie f ro n tu zachodniego”, „W ojna p o w ie trz n a i m o rsk a w 1945 ro k u , koniec w o jn y n a D alekim W schodzie” , „F aszystow ska p o lity k a w e w n ę trz n a w dobie ag o n ii” , „A n ty faszy sto w sk i ru ch oporu w N iem czech w o sta tn ic h ty g o d n ia ch w o jn y ”, „B itw a o B e rlin i k a p itu la c ja ”, „Zw ycięstw o n ad faszyzm em ”.
Tom został z re d ag o w an y — n a sw ó jtfp o só b — b ard z o d o k ła d n ie, choć ja k i w poprzednich częściach p rac y czy teln ik a polskiego u d e rz a sk ro m n a ilość in fo rm ac ji zw iązan y ch z P olską, b ra k ro zw in ięcia ta k w aż n y ch problem ów , ja k n a p rzy k ła d e k s te rm in a c ja Ż ydów czy w sp ó łp rac a N iem ców z n a c jo n a lista m i E u ro p y w sch ó d
-Z A P I S K I
441
n ie j. S tu d iu ją c y c h a p a r a t n au k o w y u d erz a n ie w ie lk i za k res, z ja k im w y k o rz y sta n o ogrom ną św iato w ą lite r a tu r ę przedm iotu. Jednocześnie je d n a k au to rz y b a r dzo często pow o łu ją się n a źródła a rc h iw a ln e , p re z e n tu ją cen n e ob szern e z e sta w ien ia d an y c h i tru d n o dostęp n e m a te ria ły .
• . · P. W.
Z a p iski opracowali: A n d r z e j B ie rn a t (A. B.), S t e f a n Ciara (S. C.), M aria n D y- go (M. D.), S ła w o m ir C aw las (S. G.), Halina Górska (H. G.), J e r z y Halb erszta dt (J. H.), Małgorzata K a r p iń s k a (M. Κ.), Ł u k a s z Kądziela (Ł. Κ.), J e r z y Kolendo (J. Κ.), Michal K o p c z y ń s k i (М. Kop.), W łodzim ie rz L en g a u er (W. L.), J a n P ię tka (J. P.), K a z im ie r z S te m b r o w ic z (K. S.), Piotr Wróbel (P. W.), A n d r z e j W yrobisz (A. W.), Joachim Z d r e n k a (J. Z.).
