Wska Ĩniki oceny wielkoĞci ruchu turystycznego w gminach uzdrowi- uzdrowi-skowych województwa maáopolskiego

(305 775). ĝredni pobyt jednej osoby w Krynicy-Zdroju wynosiá 6 dni, co nale-Īy uznaü za doĞü krótki okres, zwanale-Īywszy, Īe turnusy lecznicze w uzdrowi-skach trwają zazwyczaj od 21 do 24 dni, a pobyty turystyczne od 10 do 14 dni.

SpoĞród gmin uzdrowiskowych województwa maáopolskiego najwyĪszym wy-korzystaniem miejsc noclegowych wyróĪniaáy siĊ UĞcie Gorlickie i Krynica- -Zdrój z wynikiem blisko 43%. Najmniejszym obáoĪeniem charakteryzowaáy siĊ obiekty w Piwnicznej-Zdroju.

Tabela 6

Ruch turystyczny w turystycznych obiektach noclegowych w gminach uzdrowiskowych województwa maáopolskiego w 2010 roku

Korzystający

ħródáo: opracowanie wáasne na podstawie danych GUS.

5. WskaĨniki oceny wielkoĞci ruchu turystycznego w gminach uzdrowi-skowych województwa maáopolskiego

W literaturze przedmiotu przyjmuje siĊ zwykle dwa podejĞcia do okreĞla-nia stopokreĞla-nia rozwoju funkcji turystycznej. Pierwsze wynika z „geograficznego”

postrzegania funkcji turystycznej, uwzglĊdniającego w ocenie rozwoju funkcji turystycznej walory turystyczne, drugie natomiast jest ujĊciem „ekonomicz-nym”, podkreĞlającym gáównie zagospodarowanie turystyczne, znaczenie

sekto-WielkoĞü i struktura ruchu turystycznego w gminach uzdrowiskowych... 75

ra turystyki dla gospodarki oraz ruch turystyczny⁵. Wedáug M. Derek miarami, które w wiĊkszym stopniu niĪ walory turystyczne wiąĪą siĊ z funkcją turystycz-ną obszaru, są zagospodarowanie turystyczne i ruch turystyczny⁶. Do oceny wielkoĞci ruchu turystycznego sáuĪą wskaĨniki: Deferta, Schneidera, Charvata, frekwencji Szwichtenberga-Borzyszkowskiego oraz wykorzystania miejsc noc-legowych lub wykorzystania pojemnoĞci noclegowej⁷. WskaĨnik Deferta do-starcza informacji na temat liczby turystów korzystających z noclegów przypa-dającej na 1 km² obszaru. WskaĨnik Schneidera okreĞla z kolei liczbĊ turystów korzystających z noclegów przypadającą na 100 mieszkaĔców obszaru. JeĞli chodzi o wskaĨnik Charvata, wyraĪa on liczbĊ udzielonych noclegów przypada-jącą na 100 mieszkaĔców obszaru. Do wskaĨników oceniających poziom

inten-sywnoĞci ruchu turystycznego zalicza siĊ równieĪ wskaĨnik frekwencji A. Szwichtenberga i J. Borzyszkowskiego, który jest odwzorowaniem

wskaĨni-ka Charvata, uwzglĊdniającym dodatkowo dáugoĞü okresu pomiarowego. We-dáug A.R. Szromka ich „jednoczesna stosowalnoĞü ze statystycznego punktu widzenia jest niezasadna, gdyĪ objaĞnia ten sam obszar zmiennoĞci”⁸. Do okre-Ğlania wielkoĞci ruchu turystycznego stosowany jest ponadto wskaĨnik wyko-rzystania miejsc noclegowych w ujĊciu procentowym, wyraĪający siĊ liczbą udzielonych noclegów przypadającą na jedno miejsce noclegowe w okresie obrachunkowym (np. dla caáego roku bĊdzie to 365 dni). WskaĨnik ten jest toĪsamy ze wskaĨnikiem wykorzystania pojemnoĞci noclegowej, bĊdąc jedynie innym ujĊciem tych samych wielkoĞci, zatem powinny byü one stosowane za-miennie”⁹.

Analizując dane zawarte w tabeli 7, moĪna skonstatowaü, Īe gminą uzdro-wiskową odznaczającą siĊ najwyĪszymi wartoĞciami trzech wskaĨników repre-zentujących miarĊ intensywnoĞci ruchu turystycznego spoĞród gmin uzdrowi-skowych województwa maáopolskiego jest Krynica-Zdrój. NajniĪszy wskaĨnik Deferta obserwuje siĊ z kolei w UĞciu Gorlickim (55,6), a w odniesieniu do

5 M. Derek, Funkcja turystyczna – refleksje nad zagadnieniem i jej związek z dochodami gmin w Polsce, w: SpoáecznoĞci lokalne a turystyka. Aspekty spoáeczne, kulturowe, ekonomiczne, red. L. Mazurkiewicz, A. Kowalczyk, AWF Warszawa, Warszawa 2008, s. 230.

6 M. Derek, Funkcja turystyczna jako czynnik rozwoju lokalnego…, s. 67.

7 A.R. Szromek, WskaĨniki funkcji turystycznej. Koncepcja wskaĨnika funkcji turystycz-nej i uzdrowiskowej, Wydawnictwo Politechniki ĝląskiej, Gliwice 2012, s. 122.

8 Ibidem, s. 73.

9 Ibidem, s. 72.

76 Diana Dryglas

wskaĨnika Schneidera i wskaĨnika Charvata najniĪszą ich wartoĞü wĞród gmin uzdrowiskowych województwa maáopolskiego odnotowano dla Rabki-Zdroju (odpowiednio 128,1 i 885,8).

Tabela 7 Wybrane wskaĨniki oceny wielkoĞci ruchu turystycznego w gminach uzdrowiskowych

województwa maáopolskiego w 2010 roku

Gminy uzdrowiskowe WskaĨnik Deferta WskaĨnik Schneidera

Rabka-Zdrój 319,6 128,1 885,8

ogóáem 373,5 462,0 2 924,4

ħródáo: opracowanie wáasne na podstawie danych GUS.

W celu dokonania interpretacji wskaĨników oceny wielkoĞci ruchu tury-stycznego dla gmin uzdrowiskowych przyjĊto kryteria kwalifikowania obszaru o znaczącym ruchu turystycznym na podstawie progowej wartoĞci wskaĨnika.

J. WarszyĔska¹⁰ okreĞliáa progową wysokoĞü wskaĨnika Deferta dla obszaru o znaczącym rozwoju ruchu turystycznego na poziomie > 1 000, natomiast dla wskaĨnika Schneidera na poziomie > 500. JeĞli chodzi o wskaĨnik Charvata, jego wartoĞü progowa zostaáa wskazana na poziomie > 5 000¹¹.

Jak wynika z danych zawartych w tabeli 8, jedyną gminą uzdrowiskową wĞród gmin uzdrowiskowych województwa maáopolskiego, w której wartoĞci omawianych trzech wskaĨników speániają kryteria definiowania obszaru o zna-czącym ruchu turystycznym, jest Krynica-Zdrój. W Szczawnicy stwierdzono natomiast przekroczenie progowej wartoĞci jedynie dla wskaĨnika Schneidera.

WĞwietle powyĪszych ustaleĔ moĪna wnioskowaü, Īe obszarem o najwiĊkszym ruchu turystycznym spoĞród gmin uzdrowiskowych województwa maáopolskie-go jest Krynica-Zdrój, zaĞ na kolejnym miejscu plasuje siĊ Szczawnica. Biorąc

10 J. WarszyĔska, Funkcja turystyczna Karpat polskich, Folia Geographica, Series Geogra-phica-Oeconomica, Vol. XVIII, 1985, s. 88.

11 A.R. Szromek, WskaĨniki funkcji turystycznej…, s. 118.

WielkoĞü i struktura ruchu turystycznego w gminach uzdrowiskowych... 77

pod uwagĊ wartoĞü poszczególnych wskaĨników dla wszystkich gmin uzdrowi-skowych województwa maáopolskiego, naleĪy stwierdziü, Īe wartoĞü progowa nie zostaáa przekroczona dla Īadnego wskaĨnika.

Tabela 8 Ocena wielkoĞci ruchu turystycznego w gminach uzdrowiskowych

województwa maáopolskiego wedáug kryteriów wybranych wskaĨników

Nazwa wskaĨnika

Kryterium definiowania obszaru o znaczącym

ruchu turystycznym

Nazwa gminy uzdrowiskowej

WskaĨnik Deferta > 1 000 Krynica-Zdrój

WskaĨnik Schneidera > 500 Krynica-Zdrój

Szczawnica

WskaĨnik Charvata > 5 000 Krynica-Zdrój

ħródáo: opracowanie wáasne na podstawie danych GUS z 2010 r.

Podsumowanie

W latach 2005–2010 wielkoĞü i struktura ruchu turystycznego gmin uzdrowiskowych województwa maáopolskiego charakteryzowaáa siĊ wahaniem wielkoĞci stopnia wykorzystania miejsc noclegowych, liczby udzielonych noc-legów, dáugoĞci pobytów w turystycznej bazie noclegowej i liczby korzystają-cych z turystycznej bazy noclegowej.

W latach 2005–2009 nastąpiá powolny wzrost stopnia wykorzystania miejsc noclegowych i jego wyraĨne obniĪenie w 2010 roku w stosunku do 2009 roku. W omawianym okresie liczba udzielonych noclegów stopniowo rosáa do 2009 roku, co widaü we wszystkich gminach uzdrowiskowych województwa maáopolskiego, w 2010 roku nastąpiá natomiast jej spadek w stosunku do 2009 roku. Na przestrzeni lat 2005–2010 Ğrednia dáugoĞü pobytu jednej osoby w tu-rystycznej bazie noclegowej w gminach uzdrowiskowych województwa maáo-polskiego obniĪyáa siĊ z niecaáych 8 do 7 dób. W 2010 roku w stosunku do 2005 roku liczba turystów zagranicznych spadáa, podczas gdy ogólna liczba korzystających z turystycznych obiektów noclegowych wzrosáa, odwrotnie w stosunku do 2009 roku, kiedy liczba turystów zagranicznych wzrosáa, a ogól-na liczba korzystających z obiektów noclegowych zmalaáa. W latach 2005–

78 Diana Dryglas

2010 najwiĊcej goĞci zagranicznych nocowaáo w Krynicy-Zdroju, a najmniej – w UĞciu Gorlickim.

W 2010 roku wĞród gmin województwa maáopolskiego czoáową rolĊ w re-cepcji turystów w turystycznych obiektach noclegowych odgrywaáa Krynica- -Zdrój. Przodowaáa ona zarówno pod wzglĊdem liczby turystów krajowych i zagranicznych korzystających z obiektów noclegowych, jak i udzielonych noclegów, dlatego naleĪy ją uznaü za najwaĪniejszy oĞrodek recepcji turystycz-nej wĞród badanych gmin. Potwierdzają to takĪe wartoĞci wskaĨników mierzą-cych intensywnoĞü ruchu turystycznego. Pozwalają one okreĞliü, Īe wĞród gmin uzdrowiskowych województwa maáopolskiego obszarami o znaczącym ruchu turystycznym są w kolejnoĞci Krynica-Zdrój i Szczawnica.

THE INTENSITY AND STRUCTURE OF TOURIST TRAFFIC