Miejsce turystyki motywacyjnej w narz Ċdziach zarządzania zasobami ludzkimi

Ustalenie miejsca wyjazdów motywacyjnych poĞród innych form turystyki powoduje wiele trudnoĞci (począwszy od definicji turystyki motywacyjnej po jej rodzaje), wynikających z przyjĊtych kryteriów klasyfikacji. A. Szwichtem-berg proponuje trzy podejĞcia do miejsca turystyki motywacyjnej w ogólnej klasyfikacji². W pierwszym ujĊciu rozpatruje ją jako jedną z form turystyki biznesowej³, w drugim – jako formĊ wspólną pomiĊdzy turystyką biznesową i wypoczynkową⁴, zaĞ w kolejnym – jako odrĊbny rodzaj turystyki⁵. Káopoty wynikające z nomenklatury i róĪnych kierunków klasyfikacji skutkują trudno-Ğciami w zbieraniu danych. Wedáug R. Davidsona i B. Copa turystyka

1 J. Welch, S. Welch, Winning, Harper Collins Publisher, UK 2007.

2 A. Szwichtenberg, Fenomen podróĪy motywacyjnych w Polsce i na Ğwiecie, w: Turystyka motywacyjna. Zbiór materiaáów pokonferencyjnych, red. W. Gaworecki, GdaĔsk 2007, s. 67–75.

3 Za UNWTO, 2005; W. Gaworecki, Turystyka, PWE, Warszawa 2003.

4 A. Kowalczyk, Geografia Turyzmu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002;

A. Szwichtenberg, Fenomen podróĪy motywacyjnych… op.cit.

5 W. Alejziak, Turystyka w obliczu wyzwaĔ XXI wieku, Albis, Kraków 2000.

Wpáyw turystyki motywacyjnej na poziom zaangaĪowania pracowników… 123

cyjna naleĪy do jednego z najsáabiej zbadanych i najmniej uznawanych segmen-tów rynku podróĪy sáuĪbowych⁶.

Punktem wyjĞcia do analizy zjawisk związanych z podróĪami motywacyj-nymi jest zrozumienie podstawowej przyczyny ich organizowania, którą jest chĊü nagradzania oraz wyróĪniania pracowników. Wyjazdy takie cechuje: uni-katowoĞü, atrakcyjnoĞü, samofinansowanie i najwyĪsze standardy usáug⁷. Zde-finiowanie celu wyjazdu motywacyjnego jest waĪne z punktu widzenia klasyfi-kacji kosztów jego organizacji zgodnie z polskim prawem⁸. Powoáując siĊ na art. 15 ust. 1 o podatku dochodowym od osób prawnych⁹, w niniejszej publika-cji kosztami podatkowymi okreĞla siĊ te, które zostaáy poczynione w celu osią-gniĊcia przychodów, a takĪe te, które miaáy zachowaü bądĨ zabezpieczyü Ĩródáa przychodów z wyjątkiem kosztów wyszczególnionych w omawianej ustawie w art. 16 ust. 1 w celu uznania wydatku za koszt. Konieczne jest, by wydatek bezpoĞrednio wpáywaá na powstanie, zwiĊkszenie lub zachowanie Ĩródáa do-chodu. Wedáug usáugodawcy, poczyniony koszt nie musi generowaü korzyĞci finansowych, waĪne jest natomiast, by zostaá on poniesiony w celu ich osiąg-niĊcia. Do takiej grupy zalicza siĊ wydatki poniesione na zorganizowanie im-prez okolicznoĞciowych oraz spotkaĔ integracyjnych i motywacyjnych. Ich celem jest usprawnienie komunikacji wewnĊtrznej i wzrost motywacji do pracy przez zintegrowanie pracowników, budowanie zespoáów, poprawĊ atmosfery pracy oraz uáatwienie uáoĪenia relacji pracowników, co zaowocuje wzrostem efektywnoĞci pracy i pozwoli zwiĊkszyü przychody osiągane przez podatników.

Za prekursora w organizowaniu wyjazdów motywacyjnych uwaĪa siĊ ame-rykaĔską firmĊ National Cash Register of Dayton z Ohio, która w 1906 roku podarowaáa swoim handlowcom szpilki wysadzane brylantami i ufundowaáa im podróĪ do swojej gáównej siedziby¹⁰. Polska szkoáa incentive koncentruje siĊ na kreatywnym myĞleniu, opartym na geografii motywacyjnej polskich zasobów kulturowych i przyrodniczych oraz na caáym know how przemysáu spotkaĔ,

6 R. Davidson, B. Cope, Turystyka biznesowa. Konferencje podróĪe motywacyjne, War-szawa 2003.

7 A. Niezgoda, E. Markiewicz, Uwarunkowania i cechy marketingu w turystyce bizneso-wej, w: Turystyka motywacyjna…, s. 180–187.

8 G. LeĞniak, Impreza integracyjna to co innego niĪ impreza rozrywkowa, „Rzeczpospoli-ta” z dn. 07.11.2008 r.; www.kssse.pl.

9 Ustawa z dnia 15 lutego 1992 roku o podatku dochodowym od osób prawnych, DzU 1992 nr 21, poz. 86.

10 R. Davidson, B. Cope, Turystyka biznesowa…

124 Anna Przybylska

bĊdącym gwarancją wyodrĊbnienia markowych produktów i usáug bezpoĞred-nio związanych z zarządzaniem zintegrowanym w firmie¹¹.

Motywacje wynikają bezpoĞrednio z aktywnoĞci czáowieka. Są one swo-istym procesem na poziomie ludzkiej ĞwiadomoĞci, w rezultacie którego poja-wia siĊ chĊü podjĊcia pewnych czynnoĞci, okreĞlanych mianem motywu. Aby ten proces mógá zaistnieü, konieczne jest speánienie trzech kryteriów, takich jak:

wystąpienie potrzeby (odczuwanie braku), istotnoĞü zdefiniowanej potrzeby (Ğwiadcząca o poziomie zadowolenia bądĨ niezadowolenia) oraz dostrzeganie szansy na zaspokojenie tej potrzeby/braku¹². C. Sikorski wskazuje, Īe proces motywowania zachodzi miĊdzy pracownikiem a przedsiĊbiorstwem¹³. Motywa-cja jest wiĊc interpretowana jako gotowoĞü do pracy, dziĊki której moĪna uzy-skaü coĞ, co dla pracownika ma okreĞloną wartoĞü.

Przeprowadzone badania wskazują, Īe znaczna liczba organizacji komer-cyjnych w gospodarce rynkowej jest zainteresowana potrzebami pracowników tylko w Ğwietle opisywanych strategii tych przedsiĊbiorstw. Organizacje wyraĨ-nie zaznaczają, Īe ich celem jest zapewwyraĨ-niewyraĨ-nie, by pracownicy wywiązywali siĊ ze swoich obowiązków, nie zaĞ troszczenie siĊ o ich dobro. Zdaniem A. Gick i M. TarczyĔskiej¹⁴, nawet w przypadku, gdy przedsiĊbiorstwo wprowadza do swojego pakietu socjalnego pewną elastycznoĞü, robi to jedynie w celu uatrak-cyjnienia oferty pracy, co ma skutkowaü zatrzymaniem najbardziej wartoĞcio-wych pracowników, nie wynika zaĞ bezpoĞrednio z troski o pracownika.

W literaturze na temat zarządzania nie zdefiniowano jednoznacznie, czym jest system motywowania. Wedáug T. Oleksyna jest to system umiejĊtnie do-branych oraz logicznie powiązanych czynników o oddziaáywaniu motywacyj-nym, które mają sáuĪyü realizacji misji, wizji, strategii oraz celom organizacyj-nym z uwzglĊdnieniem potrzeb i oczekiwaĔ pracowników, skáaniając ich w jednoznaczny sposób do efektywnego wykonywania zadaĔ powierzonych przez przeáoĪonego¹⁵. Dopeánieniem tego okreĞlenia jest definicja zakáadowego

11 J. Socaáa, A. ĝwiatecki, Pole gry – sztuka realizacji, w: Nowy incentive w Polsce, red.

A. ĝwiątecki, Wydawnictwo ELECT Business Service & Travel, 2005, s. 83–97.

12 M. KopertyĔska, Motywowanie pracowników. Teoria i praktyka, Wydawnictwo Placet, Warszawa 2008.

13 C. Sikorski, Motywacja jako wymiana. Modele relacji miĊdzy pracownikami a organiza-cją, Wydawnictwo Difin, Warszawa 2004.

14 A. Gick, M. TarczyĔska, Motywowanie pracowników, PWE, Warszawa 1999.

15 M.W. KopertyĔska, Motywowanie pracowników…

Wpáyw turystyki motywacyjnej na poziom zaangaĪowania pracowników… 125

systemu motywacyjnego, rozumianego jako pewna funkcjonalna caáoĞü, której zadaniem jest zainicjowanie i utrzymanie na zadowalającym poziomie aktyw-noĞci zawodowej pracownika¹⁶.