EWA FORYSTEK-ZABOJSZCZ JOLANTA STASZEWSKA
2. Analiza zastosowania narzędzi informatycznych na przykładzie opolskich turoperatorów
Celem badania stanowiącego przedmiot niniejszego rozdziału była identy-fikacja poziomu wirtualności turystycznych podmiotów gospodarczych. Badanie stopnia wykorzystania narzędzi informatycznych miało charakter ankiety po-średniej przeprowadzonej na przełomie miesiąca lipca i sierpnia 2013 roku wśród opolskich turoperatów. Grupa badawcza obejmowała wszystkich spośród 68 zarejestrowanych w Centralnej Ewidencji Organizatorów Turystyki i
Pośred-64
ników Turystycznych (CEOTiPT). Ostatecznie czynny udział wzięło 27 pod-miotów stanowiących 40% danej grupy, z czego 21 (78%) badanych to jed-noosobowe działalności gospodarcze, 5 (19%) spółek z ograniczoną odpowie-dzialnością oraz jedna spółka cywilna (4%).
Problemy badawcze dotyczyły trzech podstawowych obszarów organiza-cyjnych: stopnia wykorzystania metod i technik informatycznych w procesach wewnętrznych, stopnia informatyzacji procesów komunikacji zewnętrznej oraz wielkości zasobu posiadanej infrastruktury wraz z obszarem planowania jej rozwoju.
Wyniki badania zastosowania technik informatycznych w procesach we-wnętrznych obejmujące wykorzystanie narzędzi i metod komunikacji cyfrowej przedstawiają się następująco:
Źródło: opracowanie na podstawie badań własnych
Narzędzia elektronicznej komunikacji wewnętrznej (rys. 1) są wykorzy-stywane w 74%, przy czym aż 93% badanych używa poczty e-mail, 67% strony intranetowej, a 63% komunikatorów typu: GG, Skype. Natomiast znacznie niż-szy, bo tylko 10% jest już poziom wykorzystania metod informatycznych wspo-magających procesy (rys. 2). Telekonferencje odbywa tylko 15% badanych, jeszcze mniej podmiotów uczestniczy w konferencjach wirtualnych i video – 7%. Trochę lepiej, acz niezbyt optymistycznie kształtuje się poziom zastosowa-nia cyberprzestrzeni w wewnętrznych procesach operacyjnych (rys. 3). I tak: 50% badanych korzysta z własnego systemu finansowo-księgowego, po 19% wykorzystuje systemy kadrowe i płacowe, 26% elektroniczne systemy obiegu dokumentów, 52% systemy archiwizacji danych, natomiast tylko 11% specjali-styczne programy wspomagania procesów decyzyjnych. Ogółem można
stwier-65
dzić, iż wykorzystanie narzędzi i metod komunikacji cyfrowej plasuje się na niskim poziomie, oscylując wokół 38% ogółu dostępnych narzędzi.
W 42% badane przedsiębiorstwa turystyczne posługują się narzędziami komunikacji zewnętrznej. 44% korzysta z dostępnych narzędzi komunikacji z dostawcami i 40% w komunikacji z klientami (rys. 4). Największa liczna przed-siębiorstw, bo aż 25 (93%) do wymiany informacji zarówno z dostawcami jak i odbiorcami wykorzystuje najtańszą formę – pocztę e-mail. Stosunkowo wysoki jest także poziom wykorzystania Komunikatorów GG i Skype: 67% i 59% dla wymiany informacji z dostawcami i klientami oraz poziom wykorzystania faxu: w 59% w komunikacji z dostawcami, a w 44% w komunikacji z klientami, 89% (24) badanych jednostek posiada stronę internetową.
Źródło: opracowanie na podstawie badań własnych
Znacznie mniej popularne jest korzystanie z systemów e-commerce (rys. 5) – 22% w komunikacji z dostawcami B2B i jeszcze mniej, bo tylko w 7% w komunikacji z klientami B2C. Zastosowanie CRM plasuje się również na niskim poziomie, odpowiednio 22% w komunikacji z dostawcami i 19% w komunika-cji z odbiorcami usług turystycznych.
Jeszcze mniejszym powodzeniem cieszy się System Elektronicznej Wy-miany Danych EDI – 4%, a Call Center występuje tylko w przypadku jednego przedsiębiorstwa. Natomiast elektroniczne narzędzia z grupy kluby dyskusyjne, kwestionariusze, ankiety, e-WOM-y wykorzystują tylko dwa przedsiębiorstwa (7%).
66
Źródło: opracowanie na podstawie badań własnych
Ważnym elementem zastosowania technik informatycznych jest proces planowania ich modernizacji i rozwoju (rys. 6 i rys. 7). Badanie tego obszaru przyniosło niepokojące informacje, ponieważ okazało się, iż tylko dwa podmio-ty prowadzące indywidualną działalność gospodarczą zabezpieczają środki na techniki i infrastrukturę informatyczną. 18% ustala budżety doraźne, 19% przedsiębiorstw w ogóle nie planuje zakupów informatycznych, a 11% nie za-bezpiecza środków na rozwój infrastruktury.
67
Przy czym własną infrastrukturę informatyczną posiada tylko 30% pod-miotów, 19% korzysta z Data Center, cloud computing wykorzystuje 7%, a 22% stosuje outsourcing (rys. 8).
Reasumując, wykorzystanie narzędzi informatycznych w badanych przed-siębiorstwach turystycznych, poza narzędziami komunikacji wewnętrznej, pla-suje się na niskim i bardzo niskim, w przypadku technik zaawansowanych, po-ziomie. Przyczyn takiego stanu rzeczy należy upatrywać w niezadowalającej informatyzacji życia społecznego i gospodarczego, której stan spowodowany jest dużymi brakami infrastrukturalnymi. Tym samym niski poziom wiedzy o dostępnych narzędziach informatycznych jawi się jako naturalna konsekwencja zaistniałej sytuacji. Niebagatelne znaczenie w niskim poziomie informatyzacji badanych turoperatorów ma również fakt, iż większość, bo aż 78% badanych podmiotów to małe jednostki prowadzące działalność gospodarczą o ograni-czonym zakresie rynkowym i ofertowym, intensyfikujące aktywność tylko w okresie wakacyjnym. Stąd nie powinien być zaskoczeniem fakt małego zapo-trzebowania na nowości informatyczne.
Podsumowanie
Współczesne przedsiębiorstwa turystyczne w dobie wszechogarniającej konkurencji zmuszone są do ciągłej modyfikacji działań w sferze gospodaro-wania zasobami i zarządzania procesami, w związku z czym aktywność pod-miotów turystycznych związana jest z koniecznością ciągłego zwiększania ela-styczności działania, gromadzenia i głębokiej analizy coraz większej liczby informacji rynkowych.
Ponieważ rozwój technologii informatycznych stwarza możliwości powsta-wania sprawnych organizacji, których funkcjonowanie oparte jest o wykorzy-stanie szerokiego spektrum zwykle względnie dostępnych i tanich narzędzi in-formatycznych, naturalnym wydaje się szerokie ich zastosowanie w przedsię-biorstwach turystycznych. Tym bardziej, iż proces wirtualizacji turystycznej przestrzeni gospodarczej ma znacznie szerszy wymiar znajdujący swoje źródło w aktualnych trendach, potrzebach i preferencjach konsumentów.
Turystyczne przedsiębiorstwa wirtualne posługujące się najnowocześniej-szą technologią informatyczną mogą o wiele łatwiej i skuteczniej docierać do potrzebnych rozwiązań, informacji, przez co proces cyfryzacji turystycznej przestrzeni gospodarczej jawi się jako proces nieodwracalny. Wobec powyż-szego, niniejszy artykuł można zakończyć konkluzją, iż przyszłość przedsię-biorstw turystycznych z pewnością będzie opierała się o postęp technologiczny przestrzeni wirtualnej, a konkurencja rynkowa przeniesie się na arenę cyfrową.
68 Bibliografia
[1] SROKA H.: Zarządzanie zasobami w organizacji wirtualnej. http://www.swo.ae.katowice.pl/_pdf/330.pdf, p. 7–8.
[2] MIECZNIKOWSKI S.: Rynek technologii informatycznych i jego wykorzystanie w sektorze turystycznym. Szczecin: Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego nr 429, 2006. ISSN 1640-6818, p. 20.
[3] University of Central Florida, E-Commerce of Tourism, http://www. slideshare.net. /bilgihan/e-commerce-in-tourism.
[4] DĄBROWSKA B.: Rozwój usług turystycznych w warunkach globalizacji. Gdańsk: Wyższa Szkoła Turystyki i Hotelarstwa w Gdańsku, 2006. ISBN 83-89081-02-4, p. 35, p. 64.
[5] Oxford Gnvq: Advanced Travel & Tourism. Cambridge Training and Development Ltd., 2000. ISBN 0-19-832827-3, p. 20.
[6] CHUDY-HYSKA D., ŻEMŁA M.: Konsument na rynku turystycznym. Informacja turystyczna w Europie. Katowice: Górnośląska Wyższa Szkoła Handlowa, 2010. ISBN 978-83-60953-51-8, p. 152.
[7] RUSZKOWSKI J.: Nowoczesne systemy informatyczne narzędziem informacji w turystyce. Informacja Turystyczna, Zeszyty Naukowe nr 429, Szczecin: Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego, 2006. ISBN 1640-6818.
[8] JAMAL T., ROBINSON M.: Tourism Studies. London: SAGE Publications Ltd., 2009. ISBN 978-1-4129-2397-2, p. 559, p. 561, p. 566–567.
[9] JACKSON P., HARRIS L., ECKERSLEY M.: e-Business Fundamentals. London: Routledge, Taylor&Francis Group, 2003. ISBN o-415-25595-3, p. 7. [10] BOSIACKI S., ŚNIADEK J.: Metodyka i techniki obsługi ruchu
turystycznego. Poznań: Akademia Wychowania Fizycznego, 2004, ISSN 0137-9755, p. 169, p. 176.
[11] SROKA H.: Strategia i metodyka budowy systemów e-biznesu. Katowice: Wyd. Akademii Ekonomicznej w Katowicach, 2005. ISBN 83-7246-303-4, p. 18, p.9–10, p. 18.
[12] WTO: E-Busuness for Tourism. Practical Guidelines for Tourism Destinations
and, Business Council Conseil Profesionnel OMT 2001,pub.
unwto.org/WebRoot/Store/Shops/Infoshop/Products/1210/1210-1.pdf, p. 10. [13] LOWRY P., CHERRINGTON J., WATSON R.: The E-Business Handbook.
Boca Raton: St. Lucie Press, 2002. ISBN 1-57444-305-4, p. 45 http://www.pi.gov.pl/parp/
[14] www.wiadomosciturystyczne.pl
[15] MEYER B.: Obsługa ruchu turystycznego. Warszawa: WN PWN, 2006. ISBN 978-83-01-14820-1, p. 197–198.
[16] NALAZEK M., MOSKALA J.: Internet w turystyce i hotelarstwie. Informatyka w hotelarstwie. Polskie Zrzeszenie Hoteli, Min. Gospodarki, 2006. ISBN 83-918194-1-8, p. 67.
[17] BUHALIS D., LAW R.: Progress in information technology and tourism management: 20 years on and 10 years after the Internet—The state of eTourism research. Tourism Management 29 (2008) 609–623, p. 612
69
[18] BERDYCHOWSKI J.: Informatyka w turystyce i rekreacji. Materiały do zajęć z wykorzystaniem systemu AMADEUS Selling Platform. Warszawa: ALMAMER Wyższa Szkoła Ekonomiczna, 2011. ISBN 978-83-60197-99-8, p. 11.
[19] WERTHNER H.: e-Tourism: Impact of NewTechnologies, Vienna University
of Technology &Electronic Commerce Competence Center,
http://www.minervaeurope.org/events/michael/materialiintconf06120405 [20] STRAAB S., WERTHNER H.: Intelligent Systems for Tourism,Trends &
Controversies, .http://www.i3mainz.fh-mainz.de/publicat/zipf02/ieee-is-tour-ism-zipf2002.pdf.
[21] DONG J., WOO G., JIN S.: A perceptual mapping of online travel agencies and preference attributes. Tourism Management 28 (2007) 591–603, www.elsevier.com/locate/tourman, p. 591-592.
[22] BUHALIS D., O’CONNOR P.: Information Communication Technology Revolutionizing Tourism. Tourism Recreation Research Vol. 30(3), 2005, p. 12.
Ewa Forystek-Zabojszcz, mgr E-mail: ewafor@gmail.com
Jolanta Staszewska, dr hab. prof. PO
Katedra Organizacji i Zarządzania Przedsiębiorstwem Wydział Ekonomii i Zarządzania
Politechnika Opolska
71