Anatomia czynno Ğciowa przedramienia

PrzedramiĊ bierze czynny udziaá w ruchach koĔczyny górnej takich jak: zginanie i prostowanie w stawie áokciowym, w odwracaniu wraz z rĊką i nawracaniu przedramienia oraz zginania, prostowania, odwodzenia áokciowego i promieniowego rĊki. Ruchy te odbywają siĊ w stawach: áokciowym, promieniowo-áokciowy dalszy i promieniowo nadgarstkowym (15). W stawie áokciowym kilkustopniowy przeprost (5-10º) moĪe byü uznany za normalny, zwáaszcza u dzieci i kobiet. Zginanie wynosi 160-170º. Zakres ruchów nawracania i odwracania przedramienia wynosi po 80-90º. Prostowanie nadgarstka, czĊsto okreĞlane jako zgiĊcie grzbietowe wynosi okoáo 70º, zgiĊcie dáoniowe okoáo 80º, odchylenie promieniowe nadgarstka okoáo 20º, a odchylenie áokciowe okoáo 40º (115).

Staw áokciowy skáada siĊ z trzech stawów objĊtych wspólną torebką stawową:

stawu ramienno-áokciowego, ramienno-promieniowego, promieniowo-áokciowego bliĪszego. Ruch zgiĊcia i prostowania stawu áokciowego odbywa siĊ w stawie ramienno-áokciowym i ramienno-promieniowym, w którym dodatkowo wystĊpują ruchy obrotowe gáowy koĞci promieniowej na gáówce koĞci ramiennej w trakcie ruchów obrotowych w stawie promieniowo-áokciowym bliĪszym. Staw áokciowy jest stabilizowany biernie przez wiĊzadáo poboczne áokciowe i poboczne promieniowe (15).

Staw promieniowo-áokciowy bliĪszy, który wchodzi w skáad stawu áokciowego utworzony jest przez obwód stawowy gáowy koĞci promieniowej i wciĊcie promieniowe koĞci áokciowej. PanewkĊ kostną tego stawu uzupeánia bardzo mocne wiĊzadáo

pierĞcieniowate koĞci promieniowej. Obie koĞci przedramienia áączy jeszcze w stawie promieniowo-áokciowym bliĪszym wiĊzadáo czworokątne nazywane teĪ wiĊzadáem czworobocznym Denuceego (15, 181). Przyczepia siĊ ono do dolnego brzegu wciĊcia promieniowego koĞci áokciowej i do szyjki koĞci promieniowej. Napinając siĊ ogranicza ruchy nawracania i odwracania przedramienia, które odbywają siĊ w stawie promieniowo-áokciowym bliĪszym i dalszym (15).

Staw promieniowo-áokciowy dalszy tworzy obwód stawowy gáowy koĞci áokciowej i wciĊcie áokciowe koĞci promieniowej (15). JamĊ stawu promieniowo-áokciowego dalszego od jamy stawu promieniowo-nadgarstkowego oddziela záoĪona struktura anatomiczna nazwana kompleksem trójkąta wáóknisto-chrzĊstnego (97, 175). W skáad kompleksu wchodzi: trójkąt wáóknisto-chrzĊstny, krąĪek stawowy, wiĊzadáo poboczne áokciowe, wiĊzadáa promieniowo-áokciowe dáoniowe i grzbietowe oraz pochewka ĞciĊgna prostownika áokciowego nadgarstka. NajwaĪniejszym stabilizatorem stawu jest trójkąt wáóknisto-chrzĊstny, a jego specyficzna funkcja polega na ograniczaniu ruchów obrotowych koĞci promieniowej wzglĊdem koĞci áokciowej (69, 107, 122, 146, 147, 153, 186). Staw promieniowo-áokciowy bliĪszy i dalszy są stawami obrotowymi, w których ruchy odbywają siĊ zawsze równoczeĞnie i są ze sobą sprzĊĪone pozwalając na odwracanie i nawracanie przedramienia (111). OĞ ruchu biegnie przez Ğrodek gáowy koĞci promieniowej, przestrzeĔ miĊdzykostną do gáowy koĞci áokciowej, w wokóá której dalszy koniec koĞci promieniowej dokonuje obrót (15).

Staw promieniowo-nadgarstkowy jest stawem elipsoidalnym, w którym panewkĊ tworzy powierzchnia stawowa nadgarstkowa koĞci promieniowej i krąĪek stawowy.

GáówkĊ stawową tworzą koĞci: áódeczkowata, ksiĊĪycowata i trójgraniasta. Staw ten stabilizowany jest przez wiĊzadáa: poboczne promieniowe nadgarstka, poboczne áokciowe nadgarstka, dáoniowe i grzbietowe promieniowo-nadgarstkowe oraz przez wiĊzadáo áukowate dáoniowe i grzbietowe nadgarstka. W stawie tym w páaszczyĨnie strzaákowej odbywa siĊ ruch zgiĊcia grzbietowego i dáoniowego rĊki, a w páaszczyĨnie czoáowej ruch odchylenia promieniowego i áokciowego (15).

KoĞci przedramienia są poáączone ze sobą w trzech miejscach. Jak wczeĞniej wspomniaáem w stawie promieniowo-áokciowym bliĪszym i dalszym oraz za pomocą báony miĊdzykostnej. Báona miĊdzykostna przedramienia jest rozpiĊta miĊdzy koĞcią áokciową i promieniową. Skáada siĊ z dwóch struktur: bliĪej i dalej poáoĪonej cienkiej, elastycznej i báoniastej czĊĞci oraz znajdującej siĊ pomiĊdzy nimi czĊĞci sztywnej i stosunkowo grubej czĊĞci zwanej pasmem centralnym. W czĊĞci centralnej, pasma wáókien

biegną równolegle do siebie i skoĞnie od koĞci promieniowej ku doáowi do koĞci áokciowej (15). Pasmo centralne ma cechy charakterystyczne zarówno dla wiĊzadáa jak i dla ĞciĊgna (120, 194). Bierze udziaá zarówno w stabilizacji stawu promieniowo-áokciowego dalszego jak i w przekazywaniu obciąĪeĔ z dalszej czĊĞci koĞci promieniowej na bliĪszą czĊĞü koĞci áokciowej zwáaszcza w ustawieniu szpotawym przedramienia lub w sytuacji, gdy gáowa koĞci promieniowej jest usuniĊta (98, 99, 116, 169). Przy braku bliĪszej czĊĞci koĞci promieniowej przeciwdziaáa przemieszczaniu siĊ koĞci promieniowej w kierunku stawu áokciowego (194). W ustawieniu neutralnym przedramienia báona miĊdzykostna przytrzymuje razem koĞci obie przedramienia (142). Badania doĞwiadczalne Hotchkissa pokazują, Īe przeciĊcie pasma centralnego redukuje stabilizacjĊ koĞci przedramienia w 71% (85).

Ruchy czynne przedramienia są wykonywane dziĊki pracy miĊĞni ramienia i przedramienia. Staw áokciowy zginają (15) :

x miĊsieĔ dwugáowy ramienia x miĊsieĔ ramienny

x miĊsieĔ nawrotny obáy

x miĊsieĔ ramienno-promieniowy

x miĊsieĔ zginacz promieniowy nadgarstka x miĊsieĔ zginacz áokciowy nadgarstka x miĊsieĔ dáoniowy dáugi

x miĊsieĔ zginacz powierzchowny palców

x miĊsieĔ prostownik promieniowy dáugi nadgarstka x miĊsieĔ prostownik promieniowy krótki nadgarstka Staw áokciowy prostują (15) :

x miĊsieĔ trójgáowy ramienia x miĊsieĔ áokciowy

W ruchach odwracania i nawracania przedramienia bierze udziaá szereg miĊĞni, których dziaáanie jest uzaleĪnione od poáoĪenia przedramienia. Na przykáad miĊsieĔ ramienno-promieniowy obok czynnoĞci zginania moĪe odwracaü lub nawracaü przedramiĊ, a miĊsieĔ zginacz promieniowy nadgarstka nawraca przedramiĊ przy wyprostowanym stawie áokciowym. Z tego powodu dziaáanie nawracaczy jest silniejsze przy wyprostowanym stawie áokciowym, a przy zgiĊtym przewagĊ mają odwracacze przedramienia (15).

MiĊĞniami nawracającymi przedramiĊ są (15) : x miĊsieĔ nawrotny obáy

x miĊsieĔ nawrotny czworoboczny

x miĊsieĔ zginacz promieniowy nadgarstka

x miĊsieĔ prostownik promieniowy dáugi nadgarstka MiĊĞniami odwracającymi przedramiĊ są (15) :

x miĊsieĔ dwugáowy ramienia x miĊsieĔ odwracacz przedramienia x miĊsieĔ odwodziciel dáugi kciuka x miĊsieĔ prostownik dáugi kciuka x miĊsieĔ prostownik krótki kciuka x miĊsieĔ prostownik wskaziciela