1. Wst Ċp
1.1 Historia leczenia záamaĔ i stawów rzekomych trzonów koĞci przedramienia
JuĪ od czasów prehistorycznych czáowiek potrzebowaá pomocy medycznej.
ZaczĊáa siĊ ona od opieki poáoĪniczej oraz zaopatrywania ran i záamaĔ powstaáych w czasie polowania. Szybko ludy pierwotne spostrzegáy, Īe unieruchamianie przez przywiązanie do kija záamanej koĔczyny zmniejsza ból. Wykopaliska archeologiczne w Wielkopolsce ujawniáy, Īe w okresie neolitu plemiona na terenie Polski potrafiáy nastawiaü záamania i uzyskiwaü ich zrost. Natomiast w staroĪytnym Egipcie chirurgia byáa juĪ doĞü wysoko rozwiniĊta. O sposobach leczenia záamaĔ i zwichniĊü dowiadujemy siĊ z papirusa Smitha. Do unieruchamiania záamanej koĔczyny uĪywano tkaniny przesyconej Īywicą, woskiem, mąką i innymi substancjami posiadającymi wáaĞciwoĞci twardnienia (24, 51).
Wysokimi umiejĊtnoĞciami mogli siĊ szczyciü równieĪ lekarze arabscy, jak na przykáad Rhazes. Stosowali oni opatrunki skáadające siĊ z wapna i biaáka jaj, które po wyschniĊciu stawaáy siĊ bardzo twarde. W 5-tomowym dziele „Kanon medycyny” Awicenna mówi, Īe w przypadku zastarzaáych, niezroĞniĊtych záamaĔ naleĪy oskrobaü i nacinaü koĔce odáamów. W Grecji ojciec medycyny Hipokrates gáosiá doskonaáe sposoby nastawiania i leczenia záamaĔ czy zwichniĊü. Zalecaá miĊdzy innymi unieruchamianie záamania w uáoĪeniu koĔczyny z czĊĞciowo zgiĊtymi stawami. Dioskurydes, wojskowy lekarz grecki, odróĪniaá záamania proste od powikáanych i okreĞliá czas potrzebny na uzyskanie zrostu záamanej koĞci (24, 51).
Sposób unieruchamiania záamaĔ gipsem, odkryty w Chinach, trafiá w 1769 roku do Europy z Arabii dziĊki Etonowi, brytyjskiemu konsulowi w Turcji. Jednak jego powszechne uĪycie przyjĊáo siĊ dopiero 100 lat póĨniej. W tym samym roku w Anglii
Percival Pott ogáosiá aktualne do tej pory zasady unieruchamiania záamanej koĞci razem z sąsiadującymi stawami (24, 50). Prawdziwą rewolucją w diagnostyce záamaĔ i urazów koĞüca byáo odkrycie przez Wilhelma Roentgena w 1895 roku promieni X i skonstruowanie pierwszej lampy rentgenowskiej. Wynalazek ten zapoczątkowaá dynamiczny rozwój traumatologii jak i ortopedii (74). W 1814 roku Monteggia jako pierwszy opisaá záamanie bliĪszej czĊĞci koĞci áokciowej z przemieszczeniem gáowy koĞci promieniowej (127). Natomiast rzadkie poáączenie záamania trzonu koĞci promieniowej z przemieszczeniem w stawie promieniowo-áokciowym dalszym, pierwszy raz zostaáo odnotowane w 1822 roku przez Sir Astley Coopera (122, 146, 147). Judet w 1913 i Schnek w 1929 równieĪ pisali o tym uszkodzeniu, lecz zostaáo ono nazwane od nazwiska Galeazzi, który opisaá w 1934 roku seriĊ 18 przypadków tego typu záamania (65, 90, 158). Za to záamanie gáowy koĞci promieniowej z uszkodzeniem stawu promieniowo-áokciowego dalszego zostaáo po raz pierwszy opisane doĞü póĨno, gdyĪ dopiero w 1946 roku przez Curra i Coea (38). Jednak nazwano je od nazwiska Petera Essex-Lopresti, który w 1951 roku opisaá dwóch pacjentów z tym uszkodzeniem (56).
O sposobach leczenia skutków urazów na terenach Polski moĪemy siĊ dowiedzieü z dzieáa Jakuba Szymkiewicza, który w 1806 opublikowaá nie tylko sposoby zaopatrywania záamaĔ i zwichniĊü, ale równieĪ metody operacyjnego leczenia stawów rzekomych. Poleca technikĊ Whitea (1760 r) polegającą na odĞwieĪeniu koĔców záamania za pomocą piáki lub dáuta, opatrzenie rany i unieruchomienie koĔczyny w áupkach.
Natomiast Emilian Nowicki (1837 r) byá zwolennikiem sposobu Celesa polegającego na rozciągniĊciu odáamów i pocieraniu ich o siebie, co miaáo pozbawiü koĞü tkanki wáóknistej w szczelinie záamania ( 51).
Pierwszym, który zwróciá uwagĊ na moĪliwoĞü przeszczepiania koĞci w leczeniu záamaĔ, byá sáynny angielski chirurg John Hunter Īyjący w XVIII wieku. Od tego czasu datuje siĊ wielki postĊp w leczeniu záamaĔ. Pierwsze pomyĞlne przeszczepienie koĞci wykonaá Macewen w 1887 roku w Glasgow, ale do szerokiego ich stosowania doszáo dopiero w XX wieku (51, 188). Początkowo w leczeniu ubytków koĞci i stawów rzekomych zalecane byáy przeszczepy wáoĪone. Takie na przykáad polecaá Albee (4).
Jednak, gdy dostĊpne staáy siĊ materiaáy zespalające ze stopów elektrolitycznie obojĊtnych, moĪna byáo zacząü stosowaü wiĊksze przeszczepy i áączyü je z leczoną koĞcią. Leczenie niezroĞniĊtych záamaĔ za pomocą technik wykorzystujących przeszczepy przyáoĪone umocowane Ğrubami rozwinĊli Henderson, Campbell, Boyd i inni (17, 29, 79). W 1956 roku Nicoll zaproponowaá uzupeánienie ubytku koĞci przeszczepem gąbczastym z talerza
koĞci biodrowej i zespolenie páytą (134). Grace i Eversmann w 1980 roku zmodyfikowali tą technikĊ uĪywając litego przeszczepu korowo-gąbczastego (71). JastrzĊbski i wsp w 1973 po raz pierwszy zastosowaá przeszczep autogennego szpiku kostnego w zrostach opóĨnionych, aby w ten sposób pobudziü do zrostu leczoną koĞü (88). W 1975 roku Taylor i wsp zaproponowali uzupeánianie duĪych ubytków kostnych unaczynionymi przeszczepami koĞci z wykorzystaniem technik mikrochirurgicznych (177). Leczenie to moĪe byü stosowane zarówno w stawach rzekomych wrodzonych, urazowych jak i w przebiegu przewlekáego zapalenia koĞci (47, 106, 125). W sytuacjach, gdy konwencjonalne metody zawodzą, mikrochirurgiczną techniką operacyjną moĪna uchroniü chorego przed zespoleniem dalszej czĊĞci koĞci promieniowej z bliĪszą czĊĞcią koĞci áokciowej i powstania przedramienia z jedną tylko koĞcią (83).
1.2 Budowa anatomiczna koĞci áokciowej i promieniowej
KoĞciec przedramienia skáada siĊ z dwóch dáugich koĞci: áokciowej i promieniowej.
W odwróceniu leĪą one mniej wiĊcej równolegle do siebie. W nawróceniu koĞü promieniowa krzyĪuje skoĞnie koĞü áokciową od przodu. Obie koĞci skáadają siĊ z trzonu i koĔca bliĪszego oraz dalszego. Trzony koĞci przedramienia mają ksztaát trójgraniasty z trzema brzegami i powierzchniami. WyróĪniamy brzegi: przedni, tylny i miĊdzykostny.
Powierzchnie w koĞci áokciowej mamy: przednią, tylną i przyĞrodkową. Natomiast w koĞci promieniowej powierzchnie są nastĊpujące: przednia, tylna i boczna (15).
W koĔcu bliĪszym koĞci áokciowej znajduje siĊ wyrostek áokciowy i wyrostek dziobiasty wraz z usytuowanym pomiĊdzy nimi wciĊciem bloczkowym pokrytym chrząstką szklistą, w którym porusza siĊ bloczek koĞci ramiennej. Po stronie bocznej wyrostka dziobiastego znajduje siĊ wciĊcie promieniowe równieĪ pokryte chrząstką szklistą i stanowi stawowe poáączenie z gáową koĞci promieniowej (15).
Koniec dalszy koĞci áokciowej tworzy gáowa koĞci áokciowej z dwoma powierzchniami stawowymi pokrytymi chrząstką szklistą. Jedna poáączona jest z trójkątnym krąĪkiem stawowym, a druga tworzy tzw. obwód stawowy gáowy i áączy siĊ z wciĊciem áokciowym koĞci promieniowej. Na gáowie koĞci áokciowej znajduje siĊ maáy, cylindryczny wyrostek rylcowaty (15).
Koniec bliĪszy koĞci promieniowej skáada siĊ z gáowy koĞci promieniowej pokrytej chrząstką szklistą, która tworzy poáączenie stawowe z gáówką koĞci ramiennej i wciĊciem
promieniowym koĞci áokciowej. Gáowa osadzona jest na szyjce koĞci promieniowej, poniĪej której znajduje siĊ guzowatoĞü koĞci promieniowej. Przyczepia siĊ do niej ĞciĊgno miĊĞnia dwugáowego ramienia (15).
Koniec dalszy koĞci promieniowej jest szeroki, czworoboczny z dwoma powierzchniami stawowymi pokrytymi chrząstkami szklistymi. WiĊksza powierzchnia stawowa nadgarstkowa tworzy poáączenie stawowe z koĞümi nadgarstka: áódeczkowatą, trójgraniastą i ksiĊĪycowatą. Mniejsza powierzchnia stawowa dla koĞci áokciowej nazywana jest wciĊciem áokciowym koĞci promieniowej. Koniec dalszy tworzy trzy powierzchnie: przednią, boczną przedáuĪającą siĊ w krótki wyrostek rylcowaty i tylną z guzkiem grzbietowym (15).
1.3 Anatomia czynnoĞciowa przedramienia
PrzedramiĊ bierze czynny udziaá w ruchach koĔczyny górnej takich jak: zginanie i prostowanie w stawie áokciowym, w odwracaniu wraz z rĊką i nawracaniu przedramienia oraz zginania, prostowania, odwodzenia áokciowego i promieniowego rĊki. Ruchy te odbywają siĊ w stawach: áokciowym, promieniowo-áokciowy dalszy i promieniowo nadgarstkowym (15). W stawie áokciowym kilkustopniowy przeprost (5-10º) moĪe byü uznany za normalny, zwáaszcza u dzieci i kobiet. Zginanie wynosi 160-170º. Zakres ruchów nawracania i odwracania przedramienia wynosi po 80-90º. Prostowanie nadgarstka, czĊsto okreĞlane jako zgiĊcie grzbietowe wynosi okoáo 70º, zgiĊcie dáoniowe okoáo 80º, odchylenie promieniowe nadgarstka okoáo 20º, a odchylenie áokciowe okoáo 40º (115).
Staw áokciowy skáada siĊ z trzech stawów objĊtych wspólną torebką stawową:
stawu ramienno-áokciowego, ramienno-promieniowego, promieniowo-áokciowego bliĪszego. Ruch zgiĊcia i prostowania stawu áokciowego odbywa siĊ w stawie ramienno-áokciowym i ramienno-promieniowym, w którym dodatkowo wystĊpują ruchy obrotowe gáowy koĞci promieniowej na gáówce koĞci ramiennej w trakcie ruchów obrotowych w stawie promieniowo-áokciowym bliĪszym. Staw áokciowy jest stabilizowany biernie przez wiĊzadáo poboczne áokciowe i poboczne promieniowe (15).
Staw promieniowo-áokciowy bliĪszy, który wchodzi w skáad stawu áokciowego utworzony jest przez obwód stawowy gáowy koĞci promieniowej i wciĊcie promieniowe koĞci áokciowej. PanewkĊ kostną tego stawu uzupeánia bardzo mocne wiĊzadáo
pierĞcieniowate koĞci promieniowej. Obie koĞci przedramienia áączy jeszcze w stawie promieniowo-áokciowym bliĪszym wiĊzadáo czworokątne nazywane teĪ wiĊzadáem czworobocznym Denuceego (15, 181). Przyczepia siĊ ono do dolnego brzegu wciĊcia promieniowego koĞci áokciowej i do szyjki koĞci promieniowej. Napinając siĊ ogranicza ruchy nawracania i odwracania przedramienia, które odbywają siĊ w stawie promieniowo-áokciowym bliĪszym i dalszym (15).
Staw promieniowo-áokciowy dalszy tworzy obwód stawowy gáowy koĞci áokciowej i wciĊcie áokciowe koĞci promieniowej (15). JamĊ stawu promieniowo-áokciowego dalszego od jamy stawu promieniowo-nadgarstkowego oddziela záoĪona struktura anatomiczna nazwana kompleksem trójkąta wáóknisto-chrzĊstnego (97, 175). W skáad kompleksu wchodzi: trójkąt wáóknisto-chrzĊstny, krąĪek stawowy, wiĊzadáo poboczne áokciowe, wiĊzadáa promieniowo-áokciowe dáoniowe i grzbietowe oraz pochewka ĞciĊgna prostownika áokciowego nadgarstka. NajwaĪniejszym stabilizatorem stawu jest trójkąt wáóknisto-chrzĊstny, a jego specyficzna funkcja polega na ograniczaniu ruchów obrotowych koĞci promieniowej wzglĊdem koĞci áokciowej (69, 107, 122, 146, 147, 153, 186). Staw promieniowo-áokciowy bliĪszy i dalszy są stawami obrotowymi, w których ruchy odbywają siĊ zawsze równoczeĞnie i są ze sobą sprzĊĪone pozwalając na odwracanie i nawracanie przedramienia (111). OĞ ruchu biegnie przez Ğrodek gáowy koĞci promieniowej, przestrzeĔ miĊdzykostną do gáowy koĞci áokciowej, w wokóá której dalszy koniec koĞci promieniowej dokonuje obrót (15).
Staw promieniowo-nadgarstkowy jest stawem elipsoidalnym, w którym panewkĊ tworzy powierzchnia stawowa nadgarstkowa koĞci promieniowej i krąĪek stawowy.
GáówkĊ stawową tworzą koĞci: áódeczkowata, ksiĊĪycowata i trójgraniasta. Staw ten stabilizowany jest przez wiĊzadáa: poboczne promieniowe nadgarstka, poboczne áokciowe nadgarstka, dáoniowe i grzbietowe promieniowo-nadgarstkowe oraz przez wiĊzadáo áukowate dáoniowe i grzbietowe nadgarstka. W stawie tym w páaszczyĨnie strzaákowej odbywa siĊ ruch zgiĊcia grzbietowego i dáoniowego rĊki, a w páaszczyĨnie czoáowej ruch odchylenia promieniowego i áokciowego (15).
KoĞci przedramienia są poáączone ze sobą w trzech miejscach. Jak wczeĞniej wspomniaáem w stawie promieniowo-áokciowym bliĪszym i dalszym oraz za pomocą báony miĊdzykostnej. Báona miĊdzykostna przedramienia jest rozpiĊta miĊdzy koĞcią áokciową i promieniową. Skáada siĊ z dwóch struktur: bliĪej i dalej poáoĪonej cienkiej, elastycznej i báoniastej czĊĞci oraz znajdującej siĊ pomiĊdzy nimi czĊĞci sztywnej i stosunkowo grubej czĊĞci zwanej pasmem centralnym. W czĊĞci centralnej, pasma wáókien
biegną równolegle do siebie i skoĞnie od koĞci promieniowej ku doáowi do koĞci áokciowej (15). Pasmo centralne ma cechy charakterystyczne zarówno dla wiĊzadáa jak i dla ĞciĊgna (120, 194). Bierze udziaá zarówno w stabilizacji stawu promieniowo-áokciowego dalszego jak i w przekazywaniu obciąĪeĔ z dalszej czĊĞci koĞci promieniowej na bliĪszą czĊĞü koĞci áokciowej zwáaszcza w ustawieniu szpotawym przedramienia lub w sytuacji, gdy gáowa koĞci promieniowej jest usuniĊta (98, 99, 116, 169). Przy braku bliĪszej czĊĞci koĞci promieniowej przeciwdziaáa przemieszczaniu siĊ koĞci promieniowej w kierunku stawu áokciowego (194). W ustawieniu neutralnym przedramienia báona miĊdzykostna przytrzymuje razem koĞci obie przedramienia (142). Badania doĞwiadczalne Hotchkissa pokazują, Īe przeciĊcie pasma centralnego redukuje stabilizacjĊ koĞci przedramienia w 71% (85).
Ruchy czynne przedramienia są wykonywane dziĊki pracy miĊĞni ramienia i przedramienia. Staw áokciowy zginają (15) :
x miĊsieĔ dwugáowy ramienia x miĊsieĔ ramienny
x miĊsieĔ nawrotny obáy
x miĊsieĔ ramienno-promieniowy
x miĊsieĔ zginacz promieniowy nadgarstka x miĊsieĔ zginacz áokciowy nadgarstka x miĊsieĔ dáoniowy dáugi
x miĊsieĔ zginacz powierzchowny palców
x miĊsieĔ prostownik promieniowy dáugi nadgarstka x miĊsieĔ prostownik promieniowy krótki nadgarstka Staw áokciowy prostują (15) :
x miĊsieĔ trójgáowy ramienia x miĊsieĔ áokciowy
W ruchach odwracania i nawracania przedramienia bierze udziaá szereg miĊĞni, których dziaáanie jest uzaleĪnione od poáoĪenia przedramienia. Na przykáad miĊsieĔ ramienno-promieniowy obok czynnoĞci zginania moĪe odwracaü lub nawracaü przedramiĊ, a miĊsieĔ zginacz promieniowy nadgarstka nawraca przedramiĊ przy wyprostowanym stawie áokciowym. Z tego powodu dziaáanie nawracaczy jest silniejsze przy wyprostowanym stawie áokciowym, a przy zgiĊtym przewagĊ mają odwracacze przedramienia (15).
MiĊĞniami nawracającymi przedramiĊ są (15) : x miĊsieĔ nawrotny obáy
x miĊsieĔ nawrotny czworoboczny
x miĊsieĔ zginacz promieniowy nadgarstka
x miĊsieĔ prostownik promieniowy dáugi nadgarstka MiĊĞniami odwracającymi przedramiĊ są (15) :
x miĊsieĔ dwugáowy ramienia x miĊsieĔ odwracacz przedramienia x miĊsieĔ odwodziciel dáugi kciuka x miĊsieĔ prostownik dáugi kciuka x miĊsieĔ prostownik krótki kciuka x miĊsieĔ prostownik wskaziciela
1.4 Podziaá záamaĔ koĞci przedramienia
W czasie urazów czy wypadków bardzo czĊsto dochodzi do obraĪeĔ koĔczyny górnej w tym do záamaĔ koĞci przedramienia. Záamania koĞci áokciowej i promieniowej moĪna podzieliü ogólnie jak wszystkie záamania koĞci na: zamkniĊte i otwarte. Záamania otwarte Gustilo i Anderson podzielili na trzy typy w zaleĪnoĞci od stopnia uszkodzenia okolicznych tkanek miĊkkich, okostnej i naczyĔ krwionoĞnych (75). Klasyfikacja ta po niewielkiej modyfikacji nadal jest uĪywana w przedstawionej poniĪej formie:
I. Záamania otwarte z czystą raną mniejszą niĪ 1 cm dáugoĞci.
II. Záamania otwarte z raną szarpaną wiĊkszą niĪ 1 cm dáugoĞci lecz bez rozlegáego uszkodzenia tkanek miĊkkich.
IIIA. Záamania otwarte z rozlegáym uszkodzeniem tkanek miĊkkich, raną páatową skóry, ale bez oderwania tkanek od koĞci.
IIIB. Záamania otwarte z rozlegáym uszkodzeniem tkanek miĊkkich, rozerwaniem okostnej i odsáoniĊciem koĞci. Zazwyczaj mocno zabrudzone.
IIIC. Záamania otwarte z uszkodzeniem naczyĔ tĊtniczych wymagających naprawy bez wzglĊdu na wielkoĞü rany i uszkodzenie tkanek miĊkkich.
W zaleĪnoĞci od umiejscowienia záamania koĞci dáugich, dzieli siĊ je na záamania 1/3 bliĪszej, Ğrodkowej czy dalszej czĊĞci trzonu lub wielopoziomowe oraz na záamanie nasady, przynasady i wystĊpów kostnych (181).
Ze wzglĊdu na mechanizm powstawania záamania rozróĪnia siĊ (181) :
1. Záamania z mechanizmu bezpoĞredniego, w których do uszkodzenia koĞci dochodzi w miejscu zadziaáania siáy.
2. Záamania z mechanizmu poĞredniego, w których do uszkodzenia koĞci dochodzi w wyniku zadziaáania siá zginających lub skrĊcających koĞü.
Wedáug klasyfikacji AO záamania trzonów koĞci przedramienia dzieli siĊ na (131):
A. Záamania proste:
A1. Záamanie proste koĞci áokciowej, bez záamania koĞci promieniowej .1 záamanie skoĞne
.2 záamanie poprzeczne
.3 záamanie z przemieszczeniem gáowy koĞci promieniowej (Monteggia) A2. Záamanie proste koĞci promieniowej, bez záamania koĞci áokciowej .1 záamanie skoĞne
.2 záamanie poprzeczne
.3 záamanie z przemieszczeniem w stawie promieniowo-áokciowym dalszym (Galeazzi)
A3. Záamanie proste obu koĞci przedramienia
.1 záamanie trzonu koĞci promieniowej w jej 1/3 bliĪszej czĊĞci .2 záamanie trzonu koĞci promieniowej w jej 1/3 Ğrodkowej czĊĞci .3 záamanie trzonu koĞci promieniowej w jej 1/3 dalszej czĊĞci
B. Záamania z klinowym odáamem poĞrednim:
B1. Záamanie z klinowym odáamem koĞci áokciowej, bez záamania koĞci promieniowej .1 záamanie z nieprzemieszczonym klinowym odáamem poĞrednim
.2 záamanie z oddzielonym klinowym odáamem poĞrednim
.3 záamanie z klinowym odáamem poĞrednim i z przemieszczeniem gáowy koĞci promieniowej (Monteggia)
B2. Záamanie z klinowym odáamem koĞci promieniowej, bez záamania koĞci áokciowej .1 záamanie z nieprzemieszczonym klinowym odáamem poĞrednim
.2 záamanie z oddzielonym klinowym odáamem poĞrednim
.3 záamanie z klinowym odáamem poĞrednim i z przemieszczeniem w stawie
promieniowo-áokciowym dalszy (Galeazzi)
B3. Záamanie z klinowym odáamem jednej koĞci, záamanie proste lub z klinowym odáamem drugiej koĞci
.1 záamanie z klinowym odáamem poĞrednim koĞci áokciowej i záamanie proste koĞci promieniowej
.2 záamanie z klinowym odáamem poĞrednim koĞci promieniowej i záamanie proste koĞci áokciowej
.3 záamanie z klinowym odáamem poĞrednim obu koĞci
C. Záamania záoĪone:
C1. Záamania záoĪone koĞci áokciowej
.1 záamanie dwupoziomowe, bez záamania koĞci promieniowej .2 záamanie dwupoziomowe, ze záamaniem koĞci promieniowej .3 záamanie wieloodáamowe
C2. Záamania záoĪone koĞci promieniowej
.1 záamanie dwupoziomowe, bez záamania koĞci áokciowej .2 záamanie dwupoziomowe, ze záamaniem koĞci áokciowej .3 záamanie wieloodáamowe
C3. Záamania záoĪone obu koĞci
.1 záamanie dwupoziomowe obu koĞci
.2 záamanie dwupoziomowe jednej koĞci, ze záamaniem wieloodáamowym drugiej koĞci
.3 záamanie wieloodáamowe obu koĞci
1.5 Typy i mechanizmy záamaĔ koĞci przedramienia w zaleĪnoĞci od ich lokalizacji 1.5.1 Záamania wyrostka áokciowego
Do záamania wyrostka áokciowego dochodzi najczĊĞciej w wyniku urazu bezpoĞredniego przy upadku na áokieü. Uraz poĞredni wystĊpuje przy upadku z lekko zgiĊtym stawem áokciowym w trakcie którego napiĊty miĊsieĔ trójgáowy ramienia odrywa wyrostek áokciowy. Záamania wyrostka áokciowego dzielimy na trzy typy (30):
I. Záamania bliĪszej czĊĞci wyrostka áokciowego.
IA. Záamania bliĪszej czĊĞci wyrostka áokciowego przezstawowe.
II. Záamania w Ğrodkowej czĊĞci wyrostka áokciowego.
IIA Záamania bez odáamu poĞredniego.
IIB. Záamania z odáamem poĞrednim.
III. Záamania dalszej czĊĞci wyrostka áokciowego.
Typ III moĪe wystĊpowaü w poáączeniu z przednim zwichniĊciem gáowy koĞci promieniowej.
Wedáug klasyfikacji AO záamania bliĪszej czĊĞci koĞci áokciowej ujĊte są razem z bliĪszą czĊĞcią koĞci promieniowej w nastĊpujący sposób (131):
A. Záamania pozastawowe:
A1. Záamanie pozastawowe koĞci áokciowej, bez záamania koĞci promieniowej .1 záamanie awulsyjne wyrostka áokciowego
.2 záamanie proste przynasady
.3 záamanie wieloodáamowe przynasady
A2. Záamanie pozastawowe koĞci promieniowej, bez záamania koĞci áokciowej .1 záamanie awulsyjne guzowatoĞci koĞci promieniowej
.2 záamanie proste szyjki
.3 záamanie wieloodáamowe szyjki
A3. Záamanie pozastawowe obu koĞci przedramienia .1 záamanie proste obu koĞci
.2 záamanie wieloodáamowe jednej koĞci i proste drugiej .3 záamanie wieloodáamowe obu koĞci
B. Záamania przezstawowe jednej koĞci:
B1. Záamanie przezstawowe koĞci áokciowej, bez záamania koĞci promieniowej .1 záamanie jednopoziomowe
.2 záamanie proste dwupoziomowe
.3 záamanie wieloodáamowe dwupoziomowe
B2. Záamanie przezstawowe koĞci promieniowej, bez záamania koĞci áokciowej .1 záamanie proste
.2 záamanie wieloodáamowe bez wgniecenia odáamu .3 záamanie wieloodáamowe z wgnieceniem odáamu
B3. Záamanie przezstawowe jednej koĞci ze záamaniem pozastawowym drugiej koĞci .1 záamanie koĞci áokciowej, proste przezstawowe
.2 záamanie koĞci promieniowej, proste przezstawowe .3 záamanie przezstawowe wieloodáamowe jednej z koĞci
C. Záamania przezstawowe obu koĞci:
C1. Záamania przezstawowe obu koĞci, proste
.1 záamanie wyrostka áokciowego i gáowy koĞci promieniowej
.2 záamanie wyrostka dziobiastego koĞci áokciowej i gáowy koĞci promieniowej C2. Záamanie przezstawowe obu koĞci, jedna ze záamaniem prostym, druga z
wieloodáamowym
.1 záamanie wieloodáamowe wyrostka áokciowego i záamanie proste gáowy koĞci promieniowej
.2 záamanie proste wyrostka áokciowego i záamanie wieloodáamowe gáowy koĞci promieniowej
.3 záamanie proste wyrostka dziobiastego i záamanie wieloodáamowe gáowy koĞci promieniowej
C3. Záamanie przezstawowe obu koĞci wieloodáamowe .1 záamanie z trzema odáamami kaĪdej z koĞci
.2 záamanie koĞci áokciowej z wiĊcej, niĪ trzema odáamami .3 záamanie koĞci promieniowej z wiĊcej, niĪ trzema odáamami
1.5.2 Záamania gáowy i szyjki koĞci promieniowej
Do záamania gáowy i szyjki koĞci promieniowej dochodzi przy upadku na koĔczynĊ górną wyprostowaną w stawie áokciowym. Mason záamania gáowy i szyjki koĞci promieniowej zakwalifikowaá do czterech typów (118) :
I. Záamania nieprzemieszczone II. Záamania z przemieszczeniem III. Záamania wieloodáamowe
IV. Záamania z tylnym zwichniĊciem stawu áokciowego
1.5.3 Záamanie Essex-Lopresti
JeĞli siáa dziaáająca w osi przedramienia jest bardzo duĪa, moĪe dojĞü do rozerwania struktur stawu promieniowo-áokciowego, caáej báony miĊdzykostnej przedramienia, przemieszczenia koĞci promieniowej i záamania gáowy lub szyjki koĞci promieniowej (194). Ten typ urazu przedramienia nazywany jest záamaniem Essex-Lopresti (56). Jest to rzadkie uszkodzenie, w którym dobre wyniki leczenia zaleĪą od szybkoĞci wdroĪenia wáaĞciwego leczenia. CzĊsto jest pierwotnie nierozpoznawane, a przemieszczenie koĞci promieniowej w stawie promieniowo-áokciowym dalszym narasta po resekcji gáowy koĞci promieniowej dając dolegliwoĞci bólowe nadgarstka (180, 187).
Uszkodzona báona miĊdzykostna przedramienia i wiĊzadáa stawu promieniowo-áokciowego dalszego nie przeciwdziaáają nadmiernej migracji koĞci promieniowej.
Prowadzi to do konfliktu kikuta szyjki koĞci promieniowej z gáówką koĞci ramiennej.
Efektem tego są dolegliwoĞci bólowe stawu áokciowego i ograniczenia w ruchomoĞü przedramienia (30).
1.5.4 Záamanie Galeazzi
Innym záoĪonym i równieĪ rzadkim uszkodzeniem przedramienia jest záamanie
Innym záoĪonym i równieĪ rzadkim uszkodzeniem przedramienia jest záamanie