• Nie Znaleziono Wyników

Anna SOŁTYSIK-PIORUNKIEWICZ

Streszczenie.

Celem artykułu jest przedstawienia zagadnień związanych z działaniem systemów informatycznych zarządzania w złożonym środowisku przedsiębiorstwa produkcyjnego. Zwrócono uwagę na czynniki zewnętrzne i wewnętrzne określające działanie system zarządzania w przedsiębiorstwie Zaproponowano sposób oceny informatycznego systemu zarządzania.

Wstęp

Kształtowanie się obrazu gospodarki światowej a głównie przemysłu globalnego jest procesem podlegającym stałym modyfikacjom i zmianom. Wynika to ze zróżnicowanej sytuacji na rynku globalnym, spowodowanym przede wszystkim stałym wzrostem konkurencyjności w obrębie danej branży. Istniejące na rynku lub 'wchodzące na rynek przedsiębiorstwa mają do dyspozycji coraz mniejszy wolny do zagospodarowania obszar rynku. Powoduje to, iż organizacje starają się szukać nowych rozwiązań umożliwiających egzystencję, bazujących na ogólnie dostępnej wiedzy i rozwiązaniach technicznych.

Każda organizacja, która chce prawidłowo funkcjonować w konkurencyjnym otoczeniu musi być prawidłowo zarządzana. Zarządzanie jest procesem złożonym.

Obejmuje wszystkie dziedziny działalności organizacji. Wieloaspektowy proces zarządzania zawsze wiąże się ze specyfiką organizacji, której ten proces dotyczy.

Zarządzanie polega na podejmowaniu właściwych decyzji zarządczych, dzięki którym organizacja jest w stanie prawidłowo funkcjonować i realizować założone cele[8].

Odzwierciedleniem zarządzania w teorii organizacji i zarządzania jest sterowanie w cybernetyce. Oznacza celowe oddziaływanie informacyjne na procesy w układzie sterowanym tak, aby jego funkcjonowanie (działanie) było zgodne ze zmieniającym się wzorcem (normą). Wykorzystanie osiągnięć cybernetyki w zarządzaniu organizacją, traktowaną jako złożony system działania, stanowi obecnie szczególnie intensywnie rozwijany kierunek badań. Nowe możliwości wynikają przede wszystkim z rozwoju podstawowych dla tego kierunku dziedzin naukowych, takich jak teoria systemów, informatyka, telekomunikacja, automatyka, robotyka, socjologia, psychologia, teoria organizacji

• zarządzania.

Zarządzanie nie może odbywać się bez istnienia zorganizowanej jednostki, która podlega temu procesowi. Istnieje ścisły związek pomiędzy egzystencją danej organizacji a sposobem jej zarządzania. Dlatego też przyjęto stosowanie cybernetycznego pojęcia „system” do określenia złożonego procesu zarządzania organizacją. Stąd wyrażenie tego procesu jako system zarządzania. Przez pojęcie

189

system rozumie się celowo określony zbiór elementów i zbiór sprzężeń między nimi, które wspólnie określają właściwości całości. Definiowanie systemu polega na wyodrębnieniu elementów systemu, elementów otoczenia systemu, istotnych sprzężeń między elementami systemu oraz istotnych sprzężeń systemu z jego otoczeniem[3].

System jest zbiorem elementów oraz procesów zachodzących między nimi wyrażonych przez odpowiadające im-relacje. Relacje miedzy elementami systemu opisują funkcjonowanie systemu. Procesy realizowane w strukturze systemu wywołują zmiany wartości cech. Zmianę wartości jednej lub kilku cech nazywa się zdarzeniem. Proces jest ciągiem zdarzeń określających zachowanie się systemu.

Celem procesu jest preferowany w danym przedziale czasu wynik. Wynik określa nowy pożądany stan systemu. Stan systemu jest zbiorem wartości jego istotnych cech. Kryterium, według którego dana cecha uznawana jest za istotną wyznacza cel badania systemu. Sterowanie jest realizowane w systemach otwartych, tj. takich, które mają kontakt z otoczeniem. Funkcjonowanie systemu otwartego wiążę się z wymianą strumieni rzeczowych, finansowych, energii i informacji z otoczeniem.

Począwszy od momentu zakończenia wdrożenia i rozpoczęcia eksploatacji każdy system powinien podlegać ocenie. Przede wszystkim należy ocenić funkcjonowanie systemu w świetle różnych kryteriów (aktualne koszty, uzyskane efekty w wyniku wdrożenia systemu, tempo pracy systemu, poziom błędów i zawodności systemu) i określenie stopnia realizacji oczekiwań użytkowników systemu. Można wyróżnić kilka głównych celów, dla których dokonuje się oceny działalności systemu:

określenie obszarów wymagających poprawy efektywności systemu weryfikacja osiągnięć systemu zgodnych z założonymi celami

identyfikacja przydatności systemu na podstawie poznanych zalet i wad systemu wynikających zjego eksploatacji.

1. System zarządzania jako system złożony

Działanie złożonego systemu zarządzania obejmuje cztery główne funkcje zarządzania: planowanie, organizowanie, motywowanie i kontrolowanie[l]- Planowanie polega na określeniu celów organizacji oraz sposobów ich realizacji.

Organizowanie ma silny związek z planowaniem. Odbywa się w oparciu o ustalone cele organizacji, plany strategiczne prowadzące do osiągnięcia celów. W złożonych systemach zarządzania dla skuteczności kierowania, zarządzania i sterowania zasadniczą rolę odgrywa funkcja motywacyjna informacji. Informacja skłania, motywuje ludzi do podejmowania oczekiwanych działań, zachowań, postaw, czy reakcji. W przypadku kierowania i zarządzania skuteczność oddziaływania związana z motywacją pracowników wynika przede wszystkim z władzy organizacyjnej. O skuteczności sterowania decyduje motywacyjna funkcja informacji sterującej. Podstawą procesów sterowania jest wiedza o stanach wzorca,

•wiedza o systemie i otoczeniu. Proces kontrolowania ma na celu ustalenie, czy wielkości zmierzone są zgodne z wzorcowymi, inaczej mówiąc czy wynik

końcowy działalności organizacji odpowiada planowanemu. Jeżeli ocena jest negatywna można podjąć decyzje korygujące niekorzystne wyniki i zbliżyć je do wymaganych. Przygotowanie i podejmowanie decyzji ma charakter procesów regulujących (sterujących) i polega na wybraniu wariantu spośród kilku możliwych. Stąd nie można podejmować decyzji bez dokładnej wiedzy na temat problemu. Dlatego proces podejmowania decyzji jest na tyle złożony, że można mówić o nim jako o procesie informacyjno - decyzyjnym[3]. Działanie systemu zarządzania sprowadza się ostatecznie do podjęcia właściwej decyzji w odpowiednim czasie. Wszystkie funkcje zarządzania dotyczą wielu różnych obszarów działalności danej organizacji. W przypadku przedsiębiorstw produkcyjnych system zarządzania zazwyczaj obejmuje m.in. działalność marketingową, finansową handlową badawczo-rozwojową projektową logistyczną informatyczną dystrybucyjną wytwórczą. W sytuacji występowania tak złożonego systemu najlepiej sposób zarządzania są w stanie wyrazić określone czynniki, tj. wyniki działalności przedsiębiorstwa, stan i pozycja przedsiębiorstwa, organizacja i metody działania. Wyrazem określonego sposobu zarządzania jest szereg cech ilościowych i jakościowych, których identyfikacja pozwala jednoznacznie stwierdzić, z jakim systemem zarządzania mamy do czynienia. Do identyfikacji cech ilościowych i jakościowych można posłużyć się kompleksową analizą ekonomiczną przedsiębiorstwa (ekonomiczno - finansową i techniczną) oraz analizą otoczenia przedsiębiorstwa. Analizy te najlepiej kompensują informacje dotyczące systemu zarządzania, gdyż wykorzystywane w nich obliczenia wskaźnikowe dotyczą interesujących elementów, czynników i zjawisk związanych z całokształtem działalności systemu zarządzania przedsiębiorstwa.

Dzięki nim można poznać i prawidłowo scharakteryzować działalność gospodarczą przedsiębiorstwa. Stąd wśród czynników charakteryzujących system zarządzania przedsiębiorstwa są informacje o sposobie, efektywności i jakości gospodarowania wewnątrz przedsiębiorstwa, informacje o pozycji przedsiębiorstwa na tle branży i na rynku, czynniki pochodzące z otoczenia przedsiębiorstwa wpływające na jego sytuację konkurencyjną oraz wiele innych czynników wywodzących się bezpośrednio ze zdarzeń gospodarczych zachodzących w przedsiębiorstwie i poza nim.

1>1. Czynniki charakteryzujące system zarządzania

Czynniki charakteryzujące system zarządzania ogólnie można podzielić na czynniki wewnętrzne i czynniki zewnętrzne. W określeniu poszczególnych odcinków działalności przedsiębiorstwa zachodzi konieczność odrębnego wykazywania czynników wewnętrznych i zewnętrznych determinujących obraz systemu zarządzania przedsiębiorstwa, gdyż działanie ich jest zazwyczaj równoczesne, ale mogą .one oddziaływać w zupełnie różnych kierunkach. Czynniki wewnętrzne rozumie się jako czynniki wywodzące się z działalności organizacji wewnątrz systemu zarządzania, umożliwiające spełnienie funkcji systemu zarządzania. Są to czynniki finansowe, techniczne i ekonomiczne. Wśród

191

czynników finansowych należy wyróżnić wszystkie elementy składowe bilansu, rachunku wyników, źródła przychodów i kierunki rozchodów, wynik finansowy i czynniki go kształtujące, a także związki przyczynowo - skutkowe zmian sytuacji finansowej badanego systemu wyrażone w postaci wskaźników. Czynniki techniczne wywodzą się wprost z poszczególnych odcinków działalności gospodarczej przedsiębiorstwa, tj. ilość i asortyment produkcji, metody wytwarzania, wyposażenie techniczna. Czynniki ekonomiczne stanowią odzwierciedlenie wykorzystanych czynników produkcji na wynik finansowy przedsiębiorstwa.

Czynniki zewnętrzne wywodzą się z analizy otoczenia przedsiębiorstwa.

Przede wszystkim zalicza się do nich szanse i zagrożenia płynące z otoczenia, interpretację osiągnięć konkurencji na tle branży i rynku, warunki społeczne, prawne i czynniki makroekonomiczne, np. wysokość popytu na dane produkty i usługi, sposoby dostaw i dystrybucji produktów, sposoby sprzedaży i promocji wyrobów i usług, wysokość cen, segmentacja rynku, przewidywane trendy i zmiany popytu.

2. Struktura modułowa zintegrowanego systemu zarządzania

Model zintegrowanego systemu zarządzania obejmuje szereg modułów, połączonych ze sobą siecią powiązań, tzw. przepływów, odzwierciedlających pełną działalność danej organizacji, złożoną z wielu zadań i funkcji realizowanych wewnątrz organizacji i w powiązaniu z otoczeniem zewnętrznym. Zadaniem systemu zarządzania organizacji jest kierowanie przepływami w celu realizacji określonego procesu zapewniającego osiągnięcie planowanych wielkości w zadanych wzorcach. Przykładowo w organizacji, jaką jest przedsiębiorstwo produkcyjne, cel stanowi realizacja procesu produkcyjnego i osiągnięcie wymaganych wskaźników finansowych i ekonomicznych, które najlepiej oddają obraz systemu zarządzania przedsiębiorstwa. Temu celowi jest podporządkowana cała działalności danego przedsiębiorstwa.

W koncepcji zintegrowanego systemu zarządzania organizacją nie można odizolować od siebie poszczególnych modułów, a traktować je jako powiązaną całość, złożoną ze wzajemnie powiązanych części - jednorodny celowo system.

Istota podejścia systemowego w zarządzaniu polega na tym, że ponad znaczenie poszczególnych elementów systemu zarządzania przedkłada się wzajemne zależności między tymi elementami. W przypadku oceny systemu zarządzania nie chodzi zatem o określony element systemu, np. sprzedaż czy produkcję, ale o całościową ocenę systemu. Zgodnie z tą teorią system zarządzania można określić jako celowo zorganizowany i zintegrowany układ modułów istniejących w obrębie danej organizacji działający w oparciu o przepływ informacji, materiałów i wyrobów.

Do oceny systemu zarządzania organizacją należy zatem wyodrębnić wśród wszystkich wskaźników ekonomicznych przedstawiających sytuację całej organizacji tylko te najistotniejsze z punktu widzenia organizatora-decydenta.

Złożoność i wielorakość wskaźników ekonomicznych utrudnia szybką ocenę sytuacji, w jakiej znajduje się przedsiębiorstwo. Analiza czynników ekonomicznych jest procesem pracochłonnym, pochłaniającym dużo czasu, który to czas można przeznaczyć na rozwiązywanie konkretnych problemów decyzyjnych. Uniknięcie zbędnych analiz i obliczeń wpływa na przyspieszenie procesu podejmowanie decyzji. Równocześnie wyodrębnienie wśród wielu czynników tych kluczowych uniemożliwia ich pominięcie, co w innych okolicznościach byłoby możliwe ze względu na ilość różnych czynników wykorzystywanych w analizach ekonomicznych.

Komputerowa integracja wszystkich modułów systemu zarządzania jest podstawą uzyskania wartości czynników ekonomicznych określonych jako niezbędne do oceny systemu zarządzania. Dzięki takiej integracji uzyskanie wyników analiz jest możliwe w krótkim czasie. Jednakże obok informacji niezbędnych do przeprowadzenia analiz system generuje również wiele innych, które mogą zaciemniać obraz oceny systemu zarządzania przedsiębiorstwa.

Połączenie wiedzy na temat niezawodności systemów z możliwością uzyskania szeregu danych pochodzących bezpośrednio z komputerowo zintegrowanego systemu zarządzania daje możliwość wygenerowania pełnej i właściwej oceny działalności systemu, co może mieć pozytywny wpływ na proces podejmowania decyzji w przedsiębiorstwie. Przedsiębiorstwa produkcyjne są stale narażone na zmienne warunki makroekonomiczne, które istotnie wpływają na całokształt działalności. Wpływ tych czynników oraz wielu czynników wewnętrznych samych przedsiębiorstw, określanych jako mikroekonomiczne przyczyniają się do stosowania określonej polityki decyzyjnej przedsiębiorstw. Jednakże analiza wszystkich czynników wewnętrznych i zewnętrznych doprowadziłaby przedsiębiorstwa do błędnych wniosków lub też wzajemnie się wykluczających.

Stąd wynika potrzeba zaprojektowania sposobu oceny systemu zarządzania przedsiębiorstwa, która uwzględniając wszystkie istotne czynniki wpływające na funkcjonowanie przedsiębiorstwa dawałaby precyzyjną odpowiedź na pytanie w jakiej sytuacji znajduje się przedsiębiorstwo, które czynniki należałoby zmienić, aby sytuacja przedsiębiorstwa uległa poprawie. Tego typy system oceny zarządzania ma bezpośrednie przełożenie na proces podejmowania decyzji w przedsiębiorstwie, dlatego też powinien być dołączany do modułu kontroli w zintegrowanym systemie zarządzania jako integralny element kontrolingu (ang.

controlling). Dzięki wykorzystaniu systemu oceny przedsiębiorstwa możliwe jest stałe kontrolowanie realizacji zadań przedsiębiorstwa. Bieżące informacje dotyczące oceny działalności systemu zarządzania usprawniają proces osiągania zamierzonych celów, realizację lub koordynację planów przedsiębiorstwa.

3. Budowa modułu kontrolno - oceniającego system zarządzania przedsiębiorstwa

Opracowanie założeń teoretycznych do modułu kontrolującego i oceniającego system zarządzania przedsiębiorstwa jest podstawą projektu i budowy

193

takiego modułu w ramach istniejącego zaimplementowanego w przedsiębiorstwie informatycznego systemu zarządzania. Budowa modułu uniwersalnego opartego na opracowanych założeniach teoretycznych jest niemożliwa ze względu na różnorodność systemów zarządzania funkcjonujących w przedsiębiorstwach.

Realne natomiast wydaje się przygotowanie modelu modułu oceny systemu zarządzania uniwersalnego dla różnych informatycznych systemów zarządzania działających w przedsiębiorstwach. Dlatego też należy skłonić się do tego, aby przygotować modelową postać modułu oceny systemu zarządzania przedsiębiorstwem, która może zostać wykorzystana podczas projektowania modułu oceny już w określonych warunkach systemu informatycznego przedsiębiorstwa. Model sytemu oceny musi być zaprojektowany zgodnie z ustalonymi wcześniej założeniami formalnymi, opracowanymi na podstawie wcześniejszych badań, dotyczącymi zarówno ogólnej metodologii budowy modelu, jak i wszystkich elementów składowych modułu kontrolno - oceniającego.

Modelowany sposób oceny systemu zarządzania musi uwzględniać wszystkie aspekty działalności przedsiębiorstwa. W związku z bardzo dużą ilością danych gromadzonych w informatycznych systemach zarządzania, spowodowaną stale zwiększającą się ilością generowanych danych wynikających z przeprowadzanych transakcji, dokonanie wstępnej selekcji tych danych wydaje się rzeczą konieczną przed wykonaniem faktycznej oceny przedsiębiorstwa. W tym celu należy wykonać wieloaspektową analizę całości generowanych danych w przedsiębiorstwie. Przeprowadzona analiza systemu zarządzania ma na celu wyeliminowanie danych, których nośnik informacji jest zbyt mały, aby dane te musiały być uwzględnione podczas oćeny systemu zarządzania. Drugim istotnym problemem, jaki należy rozwiązać przed przystąpieniem do oceny systemu zarządzania jest zbadanie możliwości dostępu do wszystkich istotnych dla oceny informacji. Podstawą prawidłowo działającego systemu zarządzania jest właściwie zaimplementowany komputerowy system informacyjny, zapewniający odpowiedni przepływ informacji wewnątrz systemu i koordynację wszystkich modułów systemu, jakim jest przedsiębiorstwo. Fakt, iż pewne dane są zapisane w systemie, nie gwarantuje odstępu do tych danych. Dopiero odpowiedni sposób archiwizacji danych wykorzystywanych dla potrzeb analizy przedsiębiorstwa zapewni przejrzysty' i łatwy dostęp do nich i umożliwi przeprowadzenie pełnej oceny tego przedsiębiorstwa.

4. Zastosowanie modułu oceny systemu zarządzania przedsiębiorstwa

Zaprojektowany model systemu oceny przedsiębiorstwa należy traktować jako wzorzec budowy modułu oceniającego działalność przedsiębiorstwa. Na podstawie takiego wzorca grupa projektantów w danym przedsiębiorstwie złożona z przedstawicieli kierownictwa najwyższego szczebla, kierowników działów oraz informatyków może zaprojektować moduł oceny w oparciu o potrzeby kierownictwa oraz założenia informatyczne wynikające z istniejącego systemu

informatycznego w przedsiębiorstwie (aplikacje bazodanowe, systemy zarządzania, zaplecze hardware’owe).

Wśród informatycznych systemów analizy danych wykorzystywanych w systemach zarządzania wyróżnia się systemy typu:

OLAP (analiza on-line)

Data Mining (eksploracja danych) Data Warehouse (hurtownie danych) Data Marts (mini hurtownie danych) EIS (system informowania kierownictwa) DSS (system wspomagania decyzji) EBP (portal informacyjny)

SWO (system wspomagania organizacji).

Każdy z wymienionych systemów analizy danych wymaga zainstalowania odpowiedniego oprogramowania. Zawsze wiąże się to inwestycją kluczową dla rozwoju przedsiębiorstwa. Obecnie stosowane oprogramowanie przeznaczone dla systemów zarządzania często umożliwia stworzenie hybrydy informacyjnej wykorzystywanej zarówno pod kątem gromadzenia danych w systemach transakcyjnych oraz analizowania tych danych, a także do tworzenia systemów służących wspomaganiu podejmowania decyzji przez kierownictwo niższego i wyższego szczebla i systemów informowania kierownictwa. Hybrydy informatyczne dotyczą wszystkich aspektów działalności przedsiębiorstwa, związanych z transakcjami wewnątrz organizacji oraz pomiędzy organizacją a jej otoczeniem. Przyjęto określać takie kompleksowe systemy informacyjne jako portale informacyjne lub jako systemy wspomagania organizacji. Są to systemy wywodzące się z klasycznych SIK, SWD i SIZ. Bazując na nowoczesnych technologiach teleinformatycznych i internetowych możliwe staje się stworzenie takiego systemu. Ogrom danych liczonych w terabajtach jest magazynowany w systemach baz danych. Udostępnianie tych danych jest możliwe poprzez aplikacje systemów zarządzania często wykorzystujących do tego celu technologię przeglądarek internetowych. Jednakże nawet najlepsze i najnowocześniejsze technologie nie mogą podjąć decyzji za kierownictwo. To człowiek będzie musiał, korzystając z wielu informacji dostarczonych w postaci wykresów, wskaźników, tabel, podjąć decyzję o tym, czy należy coś zmienić w przedsiębiorstwie, bo jego ocena jest niezadowalająca lub nie zmieniać nic w momencie otrzymania bardzo dobrej oceny.

Jakiego rodzaju mają to być decyzje, będzie wynikało z dokładnej analizy wszystkich aspektów działalności przedsiębiorstwa, jednakże sygnałem do przeprowadzenia takiej analizy jest uzyskanie oceny ogólnej dotyczącej działalności systemu zarządzania przedsiębiorstwa. Tego typu ocenę można będzie uzyskać po wdrożeniu rozwiązania zaprojektowanego w postaci modułu oceny systemu zarządzania w oparciu o założenia przedstawione w modelu wzorcowym.

195

5. Podsum ow anie

Przedsiębiorstwa działają pod ogromną presją rynku, konkurentów, otoczenia, często w stanie niepewności i pod wpływem czynnika czasu.

Odpowiednio wczesne wykrycie szans i zagrożeń, identyfikacja zmian zachodzących w przedsiębiorstwie i jego otoczeniu oraz szybka reakcja na nie nabierają ogromnego znaczenia. Najważniejszym bieżącym i strategicznym celem działalności przedsiębiorstwa jest efektywność działania. Cel ten jest realizowany za pomocą wielu instrumentów i mechanizmów systemu zarządzania, które nastawione są na poprawę pozycji finansowej i marketingowej przedsiębiorstwa.

Charakterystyka systemu zarządzania jest procesem niezwykle złożonym. Podczas oceny systemu stale trzeba brać pod uwagę wiele specyficznych dla polskiej gospodarki uwarunkowań. Czynnikiem takim jest np. inflacja, która utrudnia wykrycie tendencji zmian podstawowych wskaźników ekonomicznych. Innego rodzaju ograniczenia oceny przedsiębiorstwa dotyczą firm nowych, którym brakuje punktów odniesienia dla porównań, nie mają one bowiem żadnej historii lub jest ona bardzo krótka. Podobna sytuacja występuje w firmach, które istnieją od wielu lat, ale zostały zrestrukturyzowane. Jeszcze innym ograniczeniem będą różnice środowiskowe w porównywalnych okresach (zmiana kursów walut, stóp procentowych, polityki wynagrodzeń, wprowadzenie sezonowości produkcji).

System zarządzania charakteryzuje wiele czynników, które mają wpływ na ostateczną ocenę stanu systemu w przedsiębiorstwie. Dzieli się je na czynniki wewnętrzne i czynniki zewnętrzne. Wśród czynników wewnętrznych można wyróżnić czynniki mierzalne, czyli o charakterze ewidencyjnym i zapisane w postaci liczb oraz czynniki niemierzalne, tzw. pozaewidencyjne. Wszystkie dane ewidencyjne mają podstawowe znaczenie dla charakterystyki systemu zarządzania.

Z czynników mierzalnych można uzyskać informacje, które po przetworzeniu i analizie stanowią podstawę podejmowanych decyzji w przedsiębiorstwie. Wiele spośród czynników opisujących system zarządzania w rzeczywistości dotyczy faktów i zjawisk gospodarczych, jakie mają miejsce podczas działalności przedsiębiorstwa. Informacje związane z procesami gospodarczymi przedsiębiorstwa dotyczą dokładnej działalności przedsiębiorstwa, osiągniętych wyników i sytuacji ekonomiczno - finansowej. Głównym źródłem informacji liczbowych są: księgowość, kalkulacje i ewidencja, sprawozdawczość finansowa i rzeczowa, poprzednie dane do analiz ekonomicznych, plany, dokumentacja konstrukcyjno - technologiczna oraz inna dokumentacja obrazująca działalność przedsiębiorstwa. Czynniki pozaewidencyjne wynikają z analiz protokołów różnych zebrań, sprawozdań, posiedzeń zarządu i rady nadzorczej, protokołów pokontrolnych oraz rozmów i wywiadów z pracownikami przedsiębiorstwa i z przedstawicielami otoczenia (np. bank). Czynniki zewnętrzne stanowią informacje o otoczeniu przedsiębiorstwa.

Firma może uzyskać w wyniku przeprowadzonej analizy wybranych

Firma może uzyskać w wyniku przeprowadzonej analizy wybranych