Rys. 25. K o
szówka,.
R ys. 26.
Marsyllca.
m atach N r 1 — dług.
400 mm, szer. 150 — 50 mm, waga — 0,85 kg (16 szt. na mb) i N r 2 — ' dług. 450 mm, szer. 150
— 50 mm, w aga — 0.75 kg (24 szt. na m b).
M arsylka.
Dachówka posiadająca podwójne falce dla poje
dynczego krycia. W ymia
ry: długość 390, szero
kość 230 mm. Łacenie 31
— 32 cm. W aga sztuki 2.7 kg. Na 1 n r potrze
ba 14 Vś sztuk.
Rzymska.
W ym iary: 385 X 240 mm. Łacenie: 32 cm. W a
g a: 3.7 kg. Na 1 m” po
trzeba 16 sztuk.
R ys. 27, Rzymska.
Holenderka.
Posiada przekrój w kształcie wydłużonego S, z piętką u spodu. W ym iary: długość 320 do 420 mm, szerokość 220 do 280 mm, grubość 13 do 25 mm.
KLINKIER BUDOWLANY.
(Dane na podstawie katalogu fa b ryki Przysieku S tara).
K linkier w ypalany przy tem peraturze 1250 — 1350"
stap ia s'ę i tym samym daje czerep zw arty, jednolity, wy
trzym ały n a bardzo wysokie ciśnienie, mało nasiąkliwy, odporny n a działanie kwasów i ścieranie się.
Gatunkowo najlepszym i najdroższym je st k lin k e r sta
lowy, wypalany w najwyższej tem peraturze, a tym samym m ający najw iększą odporność pod każdym względem. D ru
gą g rupą w klasyfikacji kolorów są klinkiery jasno-bron- zowe i wiśniowe, a trzecią g rupą klinkiery różnobarwne.
Cechą pierwszych dwuch grup są kolory jednoMte, nato- m ast w klinkierze różnobarwnym każda sztuka ma kilka barw i odcieni od szaro-żółtej do ciemno-bronzowej. N a
w et w kolorach jednolitych, t.j. w grupie 1 i 2 są różnice w odcieniach, t.zn., że nigdy klinkier, sztuka w sztukę nic jest bezwzględnie równy w barwie i różnice te nie mogą być powodem do reklam acji, tym bardziej, że g ra odcie
ni nadaje całości wygląd żywy i lekki.
W ym iary poszczególnych rodzajów klinkierów nigdy nie są ścisłe. Różnice w długośc ach dochodzą do 10 mm, co także nie może być uważane za brak.
Do fugow ania licówki klinkierowej zastosować można kilka kolorów i to dowolnych, ale sharmonizowanych. N aj
odpowiedniejszym m ateriałem do fugowania, poza cemen
tem, są szlachetne jasne zapraw y kamienne, które m ają bogatą skalę kolorów.
K linkiery są wyrabiane jako cegły pełne, do łupania (szpaltówki), kątówki, posadzki, okładziny na stopnie, okapniki i płyty gzymsowe, do obramowania portali, klin- k 'ery kanalizacyjne.
K l i n k i e r j a k o c e g ł a p e ł t n a p o s i a- d a n a s t, w y m i a r y;
26
K linkier budowlanyNr. nazwa wym iary w aga
•w mm 1 szt. w
b) k l i n k i e r n a p o s a j d z k i m a zeszkloną gór
n ą powierzchnię.
Nr. nazw a wym iary waga
w mm 1 szt. w kg
l a 270 X 60 X 130 4,5
11 płytka gładka 160 X 35 X 160 1,8 12 płytka ryflow ana 160 X 35 X 160 1,8 13 płytka czterodziałowa 160 X 35 X 160 1,8
c) k l i n k i e r d o ł u |p 'a n i a n a l i c o w a -n i e m a zeszklo-ne dwie powierzch-nie: gór-ną i dol-ną.
N r. nazwa wym iary waga
w mm 1 szt. w kg 2 cała do łupania 270 X 130 X (30 -f- 30) 4,5 4 dziew, do łupania 200 X 130 X (30 + 30) 3,0
4a i 200 X 100 X (30 + 30) 2,7
6 połów, do łupania 130 X 130 X (30 + 30) 2,0 8 beleczka do łup. 270 X 60 X (30 + 30) 2,0 10 ćw iartka do łup. 130 X 60 X (30 + 30) 1,0
Ponadto z klinkieru w yrabiane są podokienniki.
POSADZKI KAMIONKOWE (TERRAKOTOW E).
(Dane na podstawie cennika fir m y Dziewulski i Lange).
Posadzki kamionkowe w yrabiane są w nast. gatunkach:
• ' G a t u n e k 1 - s z y:
Bez żadnych wad, o powierzchni równej, bez wypukło
ści, wklęsłości, lub wichrowatości, o jednostajnym czystym kolorze bez odcieni i plam.
Dopuszczalną tolerancja do — % mm.
G a t u n e k I / I I - !g i:
Płytki czyste w kolorze, równe, niewichrowate, z dopu
szczalną tolerancją różnic do 1 m ilimetra, G a t |u n ie k I I - g i:
Różni się od pierwszych gatunków tylko pod względem zewnętrznego wyglądu. W gatunku II-gim dopuszczalne są niewielkie i nierażące różnice w odcieniach kolorów, nie
jednostajne zabarw ienie powierzchni poszczególnych pły
tek, drobne nieznaczne zaprószenia n a powierzchni płytki- lekka krzywizna, wklęsłość lub wichrowatość powierzchni z tolerancją różnic do 2 milimetrów.
G a t u n e k II I - c i:
Docuszczą usterki te same, co w gatunku II-gim, leęs
28
Terrakotaw wyższym stopniu, a więc w yraźne plamy, centki i od
barwienia, lekkie uszkodzenia kantów i brzegów, oraz cien
kie rysy n a brzegach do 3 centymetrów długości, powsta
łe na skutek zbyt wysokiego ognia w piecach. Krzywizna pow'erzchni, wypukłość, wklęsłość lub wichrowatość odchy
lenie powierzchni z tolerancją do 4 mm.
1 m e t r k w a d r , ośmiokątów ze wstawkami lub kwadratów o wym iarach około 16,8 X 16,8 X 1,6 cm i o wymiarach ok. 15 IX |15 ,X 1,5 cm, w a ż y o k o ł o 37 — 38 k g , o wymiarach 14,5 X 14,5 X 1,4 cm, w a- ż y o k o .ł o 33 >— 34 k g.
P ł y t k i s p r z e d a w a n e s ą n a s z t u jk i, l i c z ą c n la p o k r y c i e 1 nr :
35 sztuk o wymiarach około 44
47 51 117 100
16,8 X 16,8 cm 15 X 15 14,5 X 14,5 „ 15 X 17,2 10 X 11,4 10 X 10 R o d z a j e i k o l o r y .
O p i s wymiary w cm. kolory
kwadraty gładkie 10X 10 lub żółte i czerwone
jednokolorowe 5X5X1,1 szare i bronzowe
kwadraty gładkie 15X15X1,5 lub białe
; czarne
niebieskie i zie
lub groszkowane 14,5X14,5X1,4 sześciokąty gładkie 15X17,2*1,5 lub lone jednokolorowe 11,4X10,X I ,1
kw adraty gładkie
lub ryflowane 16,8X16,8X1,6
żółte, szare, bia-ośmiokąty gł. jed 15X15X1,5 | łe w stawki rów-nokolorowe ze 14,5X14,5X1,4 >nież niebieskie wstawkami 16,8X16,8X1,6
1
i zielone plintusy wklęsłe 15X11 lub 14,5X 1 6,66 szt. na 1 mbx n
[ względnieholkęle wąskie 15X3 lub 14,5X3
' 7
szt. na 1 mb. |Ponadto w yrabiana je st posadzka bramowa 28 mm gru
ba o wym. 15 X 15 i 14,5 X 14,5, płytki dywanowe „gor- seciki", kw adraciki i sześciokąty naklejane n a papier itd.
RURY KAMIONKOWE (PN/B-1500 DO 1507).
(według cennika Centrali Sprzedaży Wyrobów Kamionko- kowych w W arszawie).
Proste ru ry kamionkowe z- kołnierzam i:
Średn'ca ru ry Grub. ścianek Średn. m ufy W aga 1 mb w świetle mm mm w świetle mm ru r kg
100 16 164 17
125 17 194 20
-150 18 222 26
200 20 278 ' 36
250 22 334 52
300 25 390 ' 65
350 28 446 8 5 .
400 30 ' " 500 ' ■ 105
450 33 558 . 125
•500 ■. 35 612 ■ 150
Ponadto w yrabiane są łuki ijk o lan a dla 45° i 90°, ru ry dziurkowane, ru ry z kołnierzami z obu końców, odgałęźniki, redukcje, syfony, nasady kominowe i wentylacyjne, dna dla kanałów betonowych, spody i w pusty kanałowe, żłoby i iiiu- szle.
PŁYTKI ŚCIENNE GLAZUROWANE (PN/B-329 i 330).
Z a s a d n i i c iz y m w y J i i i a r e m tych płytek j e s-t k j f a d r a t ś l : o d ł o w y o b o k a c h p o 150 m m i g r u b o ś c i 8 ni tai;
- Z tego zasadniczego wym iaru wytworzone są p o c h o d - n e:
30
P łytk i ścienne glazurowane1) c o d o w y m i a jr u
pasek pasek pasek
półkwadrat 75 X 150 mm 50 X 150
Ł/U s \ J.UU yf
37,5 X 150 „ 25 X 150 „
2) c o d o z a o k r ą g l e n i a k r a w ę d z i kw adrat — o jednej zaokr. krawędzi,
kw adrat — o dwuch równo], zaokr. krawędziach, k w adrat narożny 1— o dwuch prost. zaokr. krawędziach, kw adrat — o trzech zaokr. krawędziach,
półkwadrat — o krótszej zaokr. krawędzi, półkwadrat — o dłuższej zaokr. krawędzi,
półkwadrat — narożny lewy (dwie kraw. prost. zao k r.), półkwadrat — narożny praw y (dwie kraw. prost. zaokr.) pasek skrajny — o krótszej zaokr. krawędzie
3) c o d o k s z t a ł t u s p e c j a l n e g o cokół
a)' środkowy
b) naroże wklęsłe prawe c) naroże wklęsłe lewe d) naroże wypukłe prawe e) naroże wypukłe lewe żłobek.
Płytki ścienne d z i e l i s i ę :
a) w g b a r w y l i c a n a: białe i kremowe oraz majolikowe jedno- i wielobarwne,
b) w g j a k o ś c i n a: gatunek pierwszy, posiada
jący n a stronie spodniej cechę gatunkow ą X, g a tu nek drugi z cechą O i gatunek trzeci z cechą A , T o l e r a n c j e w y m i a r ó w . Dopuszczelne od
chylenia od prostolinijności krawędzi, nie mogą przekra
czać 1 % długości odnośnej krawędzi dla płytek I gatun
ku i max. 1%% tejże długości dla płytek II gatunku. Od
c h y le n i od płaszczyzny lica mogą wynosić dla gatunku I max. 1% i dla gatunku II max. 1%,% długości mierzo
nych po przekątnej lub n a obwodzie płytki. Odchylenie od prostego k ąta n a długości krawędzi płytki nie może prze
kraczać ± 1 -mm dla płytek I gatunku i ± 1,5 mm dla płytek II gatunku. Wspomniane odchylenia w płytkach III gatunku nie większe od 2% przy sprawdzeniu prostolinij
ności krawędzi, względnie — 1,5 mm odchylenie od k ą ta prostego.
Rys. 28. Glazura cokół środkowy.
Rys. 29. Glazura — cokół praw y naroża
wklęsłego.
Rys. 30. Glazura — cokół praw y naroża
wypukłego.
-150-Rys. 31. Glazura żłobek środkowy.
Z a b a r w i e n i e . Całkowita jednorodność natęże
nia barw y płytki je st praktycznie nieosiągalną. Przy oglę
dzinach z odległości jednego m etra dwuch obok ustawio
nych płytek, różnica odcieni polewy dla gatunku I płytek białych i kremowych w inna praw ie całkowicie zanikać, dla gatunku II być słabo dostrzegalną. Przy innym zabar
wieniu lub przy polewie wielobarwnej, płytki I i I I ga
tunku mogą mieć słabo zauważalne różnice barw . Przy gatunku III różnice te w ystępują w yraźniej.
W a d y. Dopuszczalne są następujące drobne usterki w wyglądzie płytek:
32
P ły ty ścienne glazurowane-Dopuszczalne tylko przy majolikowych
N a s i ą Jt 1 i w o ś ć max. 15%.
W y t r z y m a ł o ś ć n a ściskanie min. 250 kg/cm".
T r w a ł o ś ć p o l e iw y. Polewa nie powinna od- pryskiwać i .płytka nie powinna pękać przy uderzeniu cię
żarkiem 50 g swobodnie spadającym z wysokości 50 cm.
Płytki sprzedaje się n a ta11 lub n a sztuki, N a pokrycie powierzchn'. n r liczy się w sprzedaży 44 sztuki. Płytki p a kowane są „w papier po 2 sztuki licem do lica i wiązane szpagatem w wiązki po 22 sztuki. Opakowanie to prze
widziane je s t’ przy wysyłkach wagonowych. Przy przesył
kach drobnicowych płytki ponadto należy pakować, w k lat
ki z :iat drewnianych. i
KAFEL PIECOWY KWADRATELOWY (PN /B-520).
Czerep z gliny .zawierającej domieszki wapienne. Pole
wa cynowa. Pod względem k s z t a ł t u i w y m i a- ■ r u rozróżnia się nast. typy:
(W ym iary dotyczące k afla w stanie obciętym) środkowy !— 210 'X 135 mm,
n a ro ż n y ') — (210 -}- 105) X 135 mm,
kształtowy środkowy — 210 lub 420 X 70 mm, kształtowy narożny — (210 lub 420 70) X 70 mm.
D o .p u s 7, c z a 1 n e t o l e r a n c j e :
Odchylenia od zasadniczych wymiarów lica k afla nie powinny przekraczać ± 2%. Różnica długości krawędzi równoległych nie może być większa niż ± 1 mm. Dopusz
czalne skrzywienie w płaszczyźnie lica nie większe niż ± 1 mm.
W ym iar grubości płyty licowej 10 mm je st wymiarem minimalnym.
B a d a n d e k a f 1 i k w a d r a t e 1 o w y je h.
Dostarczone kafle bada się:
1. Na cek. czyl i istnienie rys włoskowatych w polewie.
Kafel badany umieszcza się w naczyniu z wodą n a 24 godziny. Po upływie tego czasu polewę wyjętego k a f la ‘pokryw a się czarną fa rb ą (może być również atram en t lub sadze), n a której uwidoczni się istnie
nie, rys włoskowatych.
2. N a odpryskiwanie polewy, K afel po w y ję c u z wo
dy, ja k w próbie pierwszej, lekko opukuje się młot-J) Typ kapslowy lub szufladkowy.
Kalendarz
Hfr-
Hfr-K afle kwadrateTowe
r a _ _ _ 1 ~*I2\
Rys. 32. K afel kxvadratelowy środkowy.
1 15
-i -i
-135-/o—.
j _ ™
-/05-Ą /s. 3S. K afel kwadratelowy narożny kapslowy.
Rys. 34. K a fel kwadratelowy narożny szufladkowy.
kiem drewnianym n a narożach. O ile polewa odlatu
je z czerepu glinianego w miejscach uderzenia, to kafel ten nie n ad aje się do przyjęcia.
KAFEL PIECOWY GŁADKI (BERLIŃ SK I) (PN /B-521).
Czerep i polewa ja k w k aflu kwadratelowym.
Rys. 35. K afel gładki Środkowy.
-141-
-141-36
K afle berlińskieRys. SG. K afel gładki narożny.
Pod względem k s z t a ł t u i w y m i a r u roz
różnia się nast. typy:
.środkowy — 210 X 230 mm
narożny — (210 - f 105) X 230 mm
kształtowy środkowy — 210 lub 420 X 70 mm
„ narożny' —- (210 lub 420 + 70) X 70 mm O d c h y l e n i a od zasadniczych wymiarów lica k afla Jiie powinny przekraczać ± 2%. Różnica długości krawędzi równoległych nie może być większa n 'ż ± 1 mm. Dopu
szczalne skrzywienie w płaszczyźnie lica nie większe niż
^ 1 mm.
W ym iar grubości płyty licowej 12 mm je st wymiarem minimalnym. Pozostałe n eomówione wym iary mogą być tolerowane w granicach ± 10%. Suma odskoków"
obu-stronnych od zewnętrznego lica ram py do krawędzi lica płyty k afla obciętego, to jest (b — c), w inna się mieścić w granicach 30 — 40 mm. Promień zaokrąglenia lica kaf
la narożnego == 10 mm. B a d a n o k a f l i gładkich jak k a f i kwadratclowych.
K AFEL PIECOWY KOLOROWY (MAJOLIKOWY) (PN /B-522).
Czerep z gliny zwykłej lub szamotowej, pod polewą mo
że być cienka płyta fajansow a. Polewa ołowiana łub alka
liczna.
T y p y:
a) gładkie o krawędziach ostrych (jak berlińskie) b) o krawędziach ściętych (skos 3 X 6 mm) c) deseniowe z licem profilowanym.
W y m i a r y t o l e r a n c j e - ja k kafli berliń
skich.
B a d a n i e n a cek i odpryskiwanis polewy jak kafi i kwadratelowych. Badaniu n a cek nie podlegają kafle sza
motowe, gdyż cek jest tu zjawiskiem normalnym.