MIESZANIE, PRZEWÓZ I NANOSZENIE BETONU

Mieszanie betonu z reguły powinno się odbywać maszy­

nowo. Przy mieszaniu ręcznym należy powiększyć ilość ce­

mentu, ustalonego próbami o 5% . Mieszanie ręczne odby­

wa się na specjalnych pomostach zbitych szczelnie z de­

sek. Wpierw miesza się na sucho cement z piaskiem aż do uzyskania jednorodnego wyglądu, następnie dodaje się grubsze kruszywo, polewając wolno wodą. Mieszaninę trze­

ba przerzucić 3 do 4 razy. Mieszanie maszynowe odbywa się w specajlnych mieszarkach (betoniarkach). Obroty bębna nie powinny być zbyt szybkie, właściwa szybkość n a obwodzie bębna wynosi około 1,5 m /sek. Mieszanie po­

winno trw ać od 1 do 2 m inut od chwili wrzucenia wszy­

stkich składników. Dłuższe mieszanie nie polepsza betonu, zaś bardzo długie mieszanie je st szkodliwe, gdyż powodu­

je złapanie przez masę betonu ;dużej ilości powietrza w postaci pęcherzyków. W betoniarkach większych i przy małej zawartości wody i cementu trzeba mieszać dłużej i wolniej. N ajpierw sypie się do bębna suche m ateriały, a po 3 obrotach wlewa się wodę. Każda betoniarka powinna mieć zbiornik na wodę z regulatorem , celem umożliwienia dokładnego odmierzania wody. Porcja betonu, k tórą nale­

ży wrzucać do betoniarki, nie powinna być zbyt duża, tak, aby przerzucanie i mieszanie mogło się odbywać swobod­

nie.

Beton wymieszany, o ile w przeciągu jednej godziny nie został użyty, należy jako niezdatny usunąć; takiego beto­

nu nienaniesiohego do form w Iczasie właściwym lub już stężałego nie można używać jako domieszki do betonu.

Przewóz betonu winien odbywać się w ten sposób, żeby jakość betonu n a tym nie ucierpiała. Do najprostszych sposobów tran sp o rtu w poziomie należy przewóz taczkami.

Lepsze są wózki dwukołowe t.zw. japonki, o pojemności do 300 1. i wózki kołebowe do 1000 1. Przy wożeniu be­

tonu, należy zwrócić uwagę n a niebezpieczeństwo rozdzie­

lania betonu, polegające n a tym , że większe kamienie ja ­ ko cięższe opadają na dno, a lżejsza zapraw a cementowa

podchodzi do góry. W tym wypadku wyrzucony beton z wózka winien być przed naniesieniem dodatkowo przemie­

szany. Beton z dobrze uziarnionym kruszywem trudniej podlega rozdzieleniu.

Deskowania i rusztowania powinny być tak mocne, aże­

by nie odkształcały się zbytnio pod naporem świeżego be­

tonu i tak skonstruowane, ażeby mogły być łatwo roze­

brane po stwardnieniu betonu bez powodowania zbytnich wstrząsień. K onstrukcja deskowania w inna pozwalać na rozdeskowanie częściowe z pozostawieniem n a czas dłuższy pewnej liczby podpór, jako zapasowych. Deskowanie win­

no być praktycznie szczelne tak, ażeby nie zachodziła s tra ­ ta zapraw y cementowej przez wyciekanie. Przed naniesie­

niem betonu należy deskowanie starannie oczyścić i polać obficie wodą.

Beton winien być układany w arstw am i około 20 cm g ru ­ bości i zagęszczany w sposób odpowiadający jego

ciekło-Metody układania betonu

133

ści tak, aby było osiągnięte możliwie doskonałe uszczelnie­

nie m ateriału “).

Beton ubijalny. Ubijanie betonu może być wykonywane bądź ręcznie przy pomocy ubijaków, bądź mechanicznie przy pomocy specjalnych maszyn poruszanych elektrycz­

nością, sprężonym powietrzem lub siłą wybuchową m ate­

riałów pędnych. N aturalnie ubijaczki mechaniczne działa­

ją sprawniej i skuteczniej. W fabrykach wyrobów betono­

wych (płyty chodnikowe, kostki brukowe), często prasuje się beton w iprasach hydraulicznych pod ciśnieniem 300 atm. Beton ubijalny powinien mieć ta k ą ilość twody, aby poszczególne ziarna mogły przy pomocy ubijania ułożyć się szczelnie obok siebie.

Beton półciekły (plastyczny). Beton ubijalny stosuje się tylko tam, gdzie niem a zbrojenia konstrukcyjnego. Przy żelbecie dajem y przeważnie beton półciekły, który układa sie w deskowaniu i rydluje (tasuje) przy pomocy wąskich narzędzi, wgłębiających się w beton i dopomagających w ten sposób ścisłemu ułożeniu się cząstek betonu.

Beton ciekły (lany). Pod tym pojęciem rozumiemy be­

ton o tak dużej zawartości wody, że umożliwia ona samo­

czynne posuwanie się betonu po płaszczyźnie pochyłej i również samoczynne rozmieszczenie się w deskowaniu pod wpływem siły ciężkości.

Beton wibrowany. Ostatnio w budownictwie żelbetowym, oraz przy budowie nawierzchni betonowych, a zwłaszcza przy fabrykacji wyrobów betonowych stosuje się coraz częścej zagęszczanie betonu przy pomocy wibratorów. Wi­

bratory są to a p a ra ty metalowe z tłokiem lub z w irującym mimośrodem, które poruszając się przy pomocy silników elektrycznych, pneumatycznych lub spalinowych, z szybko­

ścią powyżej 3000 razy n a minutę, powodują drganie przyrządu. W ibratory przystosowane są do trzech zasad­

niczych celów: a) do w strząsania form z betonem od zew­

n ątrz (stoły w ibracyjne do wyrobów betonowych i w ibra­

to ry umocowywane do deskowania w konstrukcjach żelbe­

towych), b) do przetrząsania betonu w formach (wibra­

tory wrzecionowe „perw ibratory" — zagłębiane bezpośred­

nio w świeżo naniesiony beton), c) do utrząsania betonu

") Beton należy zrzucać z możliwie małej wysokości, aby nie spowodować rozdzielenia się składników. Przy wyso­

kości przekraczającej 3 m beton winien być spuszczany rynnami.

n a jego górnej powierzchni (w ibratory płytowe i belkowe, ustaw iane n a powierzchni naniesionego betonu za pośred­

nictwem płaskiej podstawy, stosowane przy budowie dróg betonowych),

W ibracja powoduje znaczne zagęszczenie betonu i wy­

m agając mniej wody i piasku daje zwiększenie wytrzym a­

łości.

Beton natryskowy (to rk ret). Suchą mieszaninę piasku z cementem umieszcza się w specjalnym zbiorniku, gdzie miesza się j ą ze sprężonym powietrzem, po czym pod ci­

śnieniem porusza się przewodem wężowym do m iejsca ro­

boty. W dyszy (przy końcu -węża) dochodzi oddzielnym przewodem woda, która zwilża suchą mieszaninę. Powsta­

ła w ten sposób zapraw a cementowa uderza silnym stru ­ mieniem w betonowany przedmiot. Beton natryskowy sto­

suje się p-łównie do napraw y uszkodzonych obiektów be­

tonowych.

Części konstrukcji, przyjęte w obliczeniu jako całość, winny być w m iarę możności betonowane bez przerw. W razie koniecznej p r z e r w y należy betonowanie do­

prowadzić do przekrojów najm niej naprężonych i zakoń­

czyć je w płaszczyźnie prostopadłej do kierunku naprę­

żeń, albo stworzyć należyte zakotwienie, bowiem w tej płaszczyźnie mogą występować znaczniejsze naprężenia ścinające.

W razie przerwy betonowania należy starać się o na­

leżyte związanie betonu świeżego z betonem już stw ard­

niałym. W tym celu je st pożądane: a) zczyścić z po­

wierzchni betonu stwardniałego w arstw ę tworzącego się na poziomych Dowierzchniach białawego szkliwa, co n a jła t­

wiej może być wykonane w kilka godzin po skończeniu betonowania przy pomocy szczotek drucianych, b) spłukać i obficie zwilżyć powierzchnię połączenia bezpośrednio przed nałożeniem świeżego betonu, c) powlec w arstw ą za­

praw y cementowej.

W większych konstrukcjach betonowych i żelbetowych należy założyć s z c z e l i n y d y l a t a c y j n e , celem umożliwienia przesunięć wskutek skurczu betonu i w ahań tem peratury. Szczeliny te dajemy w budynkach po­

nad 50 m długości, w odstępach najwyżej 40-metrowych.

Znacznie gęściej robi się te szczeliny przy betonowych dachach, drogach i posadzkach, narażonych silnie n a dzia­

łanie słońca i zmiany tem peratury. W posadzkach dajemy pola kwadratowe o boku 3 do 5 ir,; \V nawierzchniach be­

Polewanie i ochrona -przed mrozem betonu

135

tonowych dajemy szczelinę podłużną w środku jezdni (przy szerokości nawierzchni powyżej 5 m) i szczeliny po­

przeczne co 8 do 12 m.