KONTROLA WŁASNOŚCI BETONU

Przed rozpoczęciem budowy winny być wykonane próby, mające n a celu ustalenie należytego składu betonu z ma­

teriałów, które m ają być użyte do budowy. Ocenę wytrzy­

małości betonu otrzym uje się z 28-dniowej wytrzymałości na ściskanie walców o średnicy 16 cm i 19,6 cm. Miaro­

dajną wytrzymałość otrzymuje się jako przeciętną z wy­

ników zgniatania 3 jednakowych próbek, wykonanych z jednego zarobu betonu i jednakowo przechowywanych, przy czym dla otrzyman a przeciętnej należy odrzucić wy­

nik więcej niż 20% niższy od średniej ai’ytmetycznej z wszystkich próbek i wyznaczyć średnią z wyników pozo­

stałych. Próby te służ^ do określenia dopuszczalnych na­

prężeń w betonie branych za podstawę przy obliczeniach statycznych. Jeżeli chcemy, żeby wytrzymałość betonu sto­

sowanego n a danej budow.e nie ulegała zmianom i waha­

niom należy przestrzegać aby:

1 ) jakość kruszywa co do czystości i uziarnienia pozo­

stała bez zmiany;

2) ilośd dodawanej wody i cementu, a więc i ciekłość betonu była stale ta sama, co sprawdzamy przy po­

mocy opadu stożka (pamiętać tu ta j należy, że woda zaw arta w wilgotnym kruszyw'e winna być uwzględ­

niona przy dozowaniu wody).

W celu sprawdzenia czy jakość mieszaniny, betonowej nie uległa zmianie wykonywa się próby kontrolne wytrzy­

małości betonu podczas budowy dla każdej p a r t’i betonu, wynoszącej nie więcej niż 200 m3. Każda próba kontrolna składa się z 3 próbek, wziętych z tego samego zarobu be­

tonu. Do kontroli mogą służyć walce o średnicy 8 cm ba­

dane po 28 dniach. N a wyjątkowo odpowiedzialnych bu­

dowlach może być zarządzone kontrolowanie wytrzyma­

łości betonu przy pomocy walców o średnicy 16 cm, bądź 19,6 cm.

N o r m a 1 n y s p o s ó b w y k o n a n i a p r ó b e k w a 1 c o w y c li z betonu przedstaw ia się następująco:

Próbki walcowe o wysokości równej średnicy (h = d) winny by<5 wykonane z 'betonu otrzym ywanego na budowie lub z betonu

przyrza-Rys. 5.

rizonego pod każdym, względem w taki sam sposób, jak beton na budowie ł. zn. przede wszystkim z tych sam ych m ateriałów i w tej samej proporcji. Do m ateriałów składowych betonu w tym sensie za ­ licza się a) cem ent b) kruszywo i c) wode. Pod względem wymiarów zostały ustalone walce trzech typów : a) walce typu A o w ym iarach li = d crr 196 mm (pole o przekroju 300 cni2); b) walce typu B

Próbki walcoiue betonu

145

o wym iarach h — d — 160 mm (pole o przekroju 200 c n Ą ; c) walce typu C o w ym iarach li — d = 80 mm (pole o przekroju S0 cm2).

W alec typu A służy do wyznaczenia m iarodajnej wytrzymałości be­

tonów o kruszywie grubszym, używanym do masywnych robót betono­

wych. W alec typu B służy analogicznie przy betonie o kruszywie drobniejszym, używanym do robót żelbetowych. W alec typu C służy do wykonywania bieżącej kontroli betonu, wytwarzanego na budowie.

Do wykonania próbek należy używać form metalowych o zasadni­

czej konstrukcji wskazanej na rys. 5. o następujących wymiarach w mm.

Typ D H g e f h k d

A 196 196 3,5 25 30 X SO X 4 140 30 M 8

B 1G0 160 3,0 20 30 X 30 X 4 110 30 M 8

C 80 80 2,5 10 25 X 25 X 3 JO 25 M 6

Wobec stosowania do budowy betonu łatw o urabialnego, więc p ó ł­

ciekłego lub ciekłego, zagoszczenie betonu w formach winno być wyko­

nywane przy pomocy takich samych narzędzi, jak na budowie. Do próbek typu C ;może być użyty; pręt żelazny o 0 16 mm i około 60 cm długości. Poruszanie (ubijanie) betonu winno być dostosowane do je­

go stopnia ciekłości tak, aby zagęszczanie betonu w próbkach było mo­

żliwie takie sam e jak na budowie.

Zapełnienie form betonem winno być dokonane w dwuch lub trzech równych porcjach, kolejno ubijanych, tak jednak, aby się one dokład­

nie ze sobą połączyły. Do zgarnięcia i wyrównania górnej powierzchni po zapełnieniu formy służy liniał stalowy i kielnia.

W kilka godzin po zabetonowaniu próbek górna powierzchnia powin­

n a być ostatecznie wyrów nana zaprawą cementową tak, aby była równoległa + do dolnej podstawy walca. W czasie od 24 do 48 godzin po zabetonowaniu próbki zostają wyjęte z form i przechowywane do czasu badania lub do chwili w ysyłki pod wilgotną płachtą zraszaną dwa razy na dobę. Próbki winny być przechowywane w tem peraturze pokojo­

wej (-+-10° do -f-200). W celu przesyłki winny być próbki umieszczone w skrzyniach drewnianych i otoczone trocinam i lub podobnym m ateria­

łem. P róba m iarodajna odbywa się w 28 dni po zabetonowaniu próbek, a w wyjątkowych wypadkach już po 7 dniach, skąd przelicza się R2S = 1,6 R 7.

Załącza s ę wzorowy protokół sporządzenia i zbadania próbek betonu.

K alendarz 10

. ... . dn. ... . Iv3.. ,.r.

Pieczęć firmy

PROTOKÓŁ N r...

w czasie Ludowy użytego

Sporządzenia --- próbek b e to n u --- do wy*

przed rozp. budowy przeznaczonego konania * ... ... ... ...

D ata wykonania próbek ...193___r. T em peratura ,...° C . Miejsce wykonania próbek ...

P róbki wykonano n a zarządzenie . . . . Składniki betonu

R o d z a j Ilość na 1 m3 betonu Pochodzenie

cement k g

piasek litr.

żwir-tłuczeń litr.

woda litr.

r ubijalny

Stosunek w /c... ...B e to n j półciekły v Rozpływ stożka . . . c m l ciekły

Sposób mieszania, betonu: ręczny, maszynowy.

Ilość i rodzaj wykonanych próbek: 3 próbki walcowe ś r e d n ... c m ....

Oznaczenie próbek na górnej powierzchni ...

Sposób przechowywania próbek ...

Próbki należy poddać badaniu p o ...d n ia c h , t.

w temp... °C.

J ... / ... 193.. r.

Podpisy obecnych przy wykonaniu próbek:

Im ię i nazwisko Przedstawiciel

1 ... ^Podpis

4 5 6

W ynika badań przeprowadzonych w ... ...

d n i a . . . ... ..'.193..r., t. j. p o ... dniacli przez W ytrzym ałość n a ściskanie

próbka I kg./cm

-próbka II kg./cm

-próbka H I

kg./cm-średnio kg./cm 2

Uwagi

P odpis:

Protokół badania betonu,

P ró b a przesiewu kruszyw a

Frakcja mm.

i> o z o s t a j e n a s i c i e Przecb. przez sito otw ór

sita 1 próba

g 2 próba

R

średnio

2

|

^{otw ór}_sita ^{S u m a}

°u *

0 1 o cn

0 ⁱ

^{0.5 >}

0,5 -1 0,6 ^„ l

1 - 2 i 2

2 - 4 1

4 -1 0 1 10

1 0-20 10 . 20

2 0 -4 0 20 40

< 0-80 10 80

Rażeni 100 --- — —

Krzywa przesiewu kruszyw a

Próba kontrolna (walce typu C) w inna być wykonywa­

n a n a tych samych zasadach, co próby m iarodajne z od­

rzuceniem zbyt dużych ziarn kruszywa.

Przy budowie nawierzchni betonowych wykonywa się poza opisanymi wyżej próbkami walcowymi typu B do­

datkowo p r ó b k i w p o s t a c i b e l e k o wy­

miarach 10 X 15 X 70 cm do stwierdzenia wytrzymałości betonu na zginanie, oraz dla w arstw y ścieralnej — próbki sześcienne 7 X 7 X 7 cm w celu określenia stopnia ście­

ralności betonu na tarczy Bohme’go.

Przewidywanie 28-dhiowej wytrzymałości betonu.

W praktyce budowlanej bardzo często, zwłaszcza przy projektowaniu betonu, zachodzi potrzeba wcześniejszego zorientowania się o 28-dniowej wytrzymałości badanego

betonu. ’ | i ■*;

Do pewnego stopn a wytrzymałość t a daje się wyrazić prostym wzorem prof. Bolomey‘a, dostosowanym do wła­

sności cementów polskich przez prof. Paszkowskiego, jako funkcja wskaźnika cementowo - wodnego:

=4 222 (c/w — 0,73)

Wzór ten jednak okazuje się słusznym jedynie wtedy, i-dy beton jest racjonalnie zaprojektowany (t.j. szczelny), oraz gdy cement jest świeży i przeciętnej jakości, a kru­

szywo ze skał odpowiednio tw ardych i wolne od szkodli­

wych zanieczyszczeń.

W większości wypadków zjaw ia się więc potrzeba ści­

ślejszego wnioskowania o wytrzymałości 28-dniowej beto­

nu n a podstawie bezpośredniego zbadania próbek, wykona­

nych z danego betonu.

N a zasadzie zestawienia wyników licznych badań prof.

Paszkowski uogólnił wzór Slatera (R :% — R-. + 8 | //?,) w postaci następującej

R « = R d + a,/ \( R,t gdzie:

d — oznacza term in badania próbki w dniach (między d n em 3 a 28 od chwili wykonania próbki),

R,i — rzeczywista wytrzymałość n a ściskanie osiągnię­

ta w dniu (d) badania,

a j — współczynnik doświadczalny odpowiadający termi­

nowi d.

Przewidywalne wytrzymałości betonie

149

Wzory do obliczenia współczynnika «,/ i jego wartości pizeliczone dla d = od 3 do 28 dni zostały przytoczone na rys. 6.

' R f i ' ® ci

© ce m en t p o rtla n d z k i

' J ' 1 n o rm o /n y

@ aa c e m e n t p o rtla n d z k i ' <*~ 1

siybko-trta rd n /e ją c y

Rys.

0

. W zory do wyznaczania wytrzymałości betonu Ra na zasadzie znanej wytrzymałości -po „d“ dniach.

Bardzo bliskie rzeczywistości rezultaty daje metoda opracowana przez dr Bukowskiego1), polegająca n a prze­

widywaniu 28-dniowej wytrzymałości betonu na podsta­

wie wytrzymałości rzeczywistej przy tw ardnieniu przy­

spieszonym za pomocą gotowania.

Badanie ma przebieg następujący:

a) po 22 godzinach od chwili wykonania wyjmuje się próbki z form ;

T) D r inż. Bronisław Bukowski. Przepowiadanie 28-dnio­

wej wytrzymałości betonu (Metody, wzory i tablice), W ar­

szawa 1936 r.

]>) 2 godziny próbki umieszczone w naczyniu na rusz­

cie nad wodą podlegają działaniu p a ry w ten spo­

sób, że przez pierwszą godzinę podgrzewa się wodę aż do zagotowania, a następną godzinę utrzym uje się wodę w stanie wrzącym;

c) 2 godziny następne próbki zanurza s'ę do gotującej się przez cały czas wody;

d) Vi godziny nie w yjm ując próbek z wody ostudza się ją stopniowo aż, do tem peratury + 30” przez dolewa­

nie zimnej wody;

e) 1 % godziny wyjęte z wody próbki przechowuje się n a powietrzu w tem peraturze pokojowej;

f) po 28 godzinach od chwili wykonania poddaje się próbki zgniataniu.

Przewidywaną wytrzymałość 28 dniową oblicza się ze wzorów:

R u = 25 + 3,2 A’,, — “ R 2g ± 20 przy R g = od 0 do 143 Rk = 168 + 1,2 R g , przy Rg > od 143

gdzie R g jest to rzeczywista wytrzymałość próbek goto­

wanych.

Powyższa metoda, chociaż w ym agająca bardzo staran ­ nego przeprowadzeń a całego procesu gotowania, je st o ty ­ le cenna, że już po dobie od chwili wykonania betonu daje możność zorientowania się w jego m iarodajnej wytrzy­

małości.

W dokumencie Kalendarz przeglądu budowlanego (Stron 144-151)