1.3. Materialny zakres prawa sportowego
1.3.2. Definicje
Podsumowując rozważania poczynione w niniejszym rozdziale, posiłkując się zdaniem L. Halgreena,57 pragnę zaproponować następującą definicję dla prawa sportowego:
Prawem sportowym nazywamy wieloaspektowy zespół norm, korzystający z rozwiązań pochodzących z różnych dziedzin prawa, dotyczących sportu, w tym w szczególności jego społecznej oraz gospodarczej funkcji.
Poza definicją prawa sportowego, chciałbym także skonstruować kilka innych, istotnych terminów, które w ramach omawianej dziedziny będą odgrywać istotną rolę.
a.) SPORT
Na potrzeby niniejszej pracy pragnę zaproponować definicję sportu przyjętą przez Radę Europy i umieszczoną w Białej Księdze Sportu oraz następnie w ustawie o sporcie. Zgodnie z tymi aktami „sport” oznacza
„wszelkie formy aktywności fizycznej, które poprzez uczestnictwo
57 L. Halgreen, European Sports Law: a comparative analysis of the European and American models of sport.
2004, str. 24
doraźne lub zorganizowane, stawiają sobie za cel wypracowanie lub poprawienie kondycji fizycznej i psychicznej, rozwój stosunków społecznych lub osiągnięcie wyników sportowych na wszelkich poziomach”. Proponując definicję sportu należy jednocześnie poczynić jedno zastrzeżenie. Ustawa o sporcie posługuje się bowiem pojęciem sportu w jeszcze jednym, wąskim znaczeniu. Tytułem przykładu można tu wskazać np. art. 15 ustawy, zgodnie z którym, ligę zawodową może utworzyć polski związek sportowy w sporcie, w którym współzawodnictwo jest organizowane w formie rozgrywek ligowych. Należy zauważyć, że ustawodawca nie posługuje się w tym miejscu pojęciem sportu w ogóle, o jakim mowa w Białej Księdze oraz art. 2 uos, lecz pojęciem odpowiadającym poszczególnej dyscyplinie lub dziedzinie sportu znanym ustawie o sporcie kwalifikowanym. Niezależnie od trafności przyjętego w nowej ustawie rozwiązanie należy zastrzec, że ilekroć w pracy posłużę się pojęciem "sport" w tymże wąskim znaczeniu to zostanie to odpowiednio odnotowane.
b.) KULTURA FIZYCZNA
W moim przekonaniu, z uwagi na brak definicji w aktualnie obowiązującej ustawie o sporcie, zasadnym jest wykorzystanie definicji kultury fizycznej jaką proponowała nieobowiązująca już ustawa z 1996 roku. Wedle art. 3 pkt.1 ukf, za kulturę fizyczną należy uważać wiedzę, wartości, zwyczaje oraz działania podejmowane dla zapewnienia rozwoju psychofizycznego, wychowania, doskonalenia uzdolnień i sprawności fizycznej człowieka, a także dla zachowania oraz przywracania jego zdrowia.
c.) WIDOWISKO SPORTOWE
Przyjmując na potrzeby niniejszej pracy definicję widowiska sportowego chciałbym wspomóc się pojęciem proponowanym przez J. Bartę oraz R.
Markiewicza.58 Zatem za widowisko sportowe należy uważać publiczne wydarzenie o charakterze kulturalnym, w ramach którego stykamy się z rezultatami różnorodnej działalności, w tym działalności sportowej, objętych ochroną prawa autorskiego lub praw pokrewnych.
d.) TRANSMISJA SPORTOWA
Z kolei pod pojęciem transmisji sportowej rozumieć można utwór stanowiący efekt utrwalenia widowiska sportowego na określonym nośniku.
e.) WSPÓŁZAWODNICTWO SPORTOWE
Ważnym terminem jest także pojęcie współzawodnictwa sportowego. Za słuszne należy uznać przyjęcie najszerszej możliwej definicji widowiska sportowego, które rozumiem następująco:
Współzawodnictwem sportowym nazywamy wszelkie postaci sportowej aktywności, które zmierzają do osiągnięcia konkretnego wyniku sportowego.
f.) SPORT AMATORSKI
Jak zostanie wykazane w niniejszej pracy, w chwili obecnej polskie prawo nie definiuje amatorskiej i profesjonalnej płaszczyzny sportu. Pojęcia powyższe są jednak przeze mnie używane np. w ramach prezentowania amerykańskiego modelu sportu, gdzie obie sfery są od siebie wyraźnie oddzielone.
Za sport amatorski należy więc uważać wszelkie formy aktywności sportowej (w odniesieniu do osób fizycznych) oraz wszelkie formy działalności (w odniesieniu do innych
podmiotów), które nie są wykonywane w celach zarobkowych.
58 J. Barta, R. Markiewicz, Widowisko sportowe a prawo autorskie, Zeszyty naukowe UJ, 1996
g.) SPORT PROFESJONALNY (ZAWODOWY)
Sportem profesjonalnym określamy wszelkie formy aktywności sportowej (w odniesieniu do osób fizycznych) oraz wszelkie formy działalności (w odniesieniu do innych podmiotów), których celem jest zysk.
h.) KLUB SPORTOWY
Za klub sportowy należ uważać podstawową jednostkę organizacyjną struktury sportu, działającą w formie przepisanej prawem.
i.) SPORTOWIEC
Każda osoba fizyczna, biorąca udział we współzawodnictwie sportowym
ROZDZIAŁ 2
SPOŁECZNY WYMIAR SPORTU
"W imieniu wszystkich zawodników ślubuję: respektować zasady obowiązujące w sporcie, przestrzegać zasady szlachetnej rywalizacji i zawsze postępować zgodnie z duchem fair play; wszystkie dążenia, umiejętności, talent i siły woli poświęcić osiągnięciu najlepszego wyniku sportowego bez żadnego dopingu".
59 Oto aktualny tekst tzw. ślubowania olimpijskiego, jakie przed rozpoczęciem kolejnych igrzysk składają uczestnicy. Po raz pierwszy zaszczyt złożenia przysięgi powierzono belgijskiemu szermierzowi, Victorowi Boin. 14 sierpnia 1920 roku podczas uroczystego ślubowania w trakcie otwarcia Igrzysk VII Olimpiady w Antwerpii, w obecności króla Alberta I, członków MKOl i kilkudziesięciotysięcznej widowni Boin powiedział: "-W imieniu wszystkich zawodników przysięgam, że pragniemy stanąć do igrzysk olimpijskich we współzawodnictwie opartym na lojalności i poszanowaniu rządzących nimi przepisów oraz uczestniczyć w nich w duchu rycerskim dla honoru naszych krajów i dla chwały sportu".
60 Powyższe dwa cytaty, które dzieli niemal sto lat historii wskazują, że ruch olimpijski jest jednym z najtrwalszych i najistotniejszych ruchów społecznych ostatniego stulecia. Sport rozwija się niebywale szybko, jego dynamiczny rozwój już dawno doprowadził go do sfery komercyjnej, niemniej idea, która tkwi u jego podstaw pozostała w zasadzie niezmieniona. W konsekwencji, próbując odpowiedzieć na pytanie dokąd zmierza sport nie można pominąć pytania o jego podstawowe źródło. Pytając z kolei o prawo sportowe i tendencję prowadzącą w kierunku prawa gospodarczego należy, w pierwszej kolejności, przyjrzeć się społecznemu aspektowi sportu.
59 http://pl.wikisource.org
60Autorem przysięgi jest Pierre de Coubertin, www.pkol.pl