Prawo krajowe a prawo międzynarodowe

Podejmując się próby usystematyzowania norm "prawa sportowego"

chciałbym też wspomnieć o innych umowach międzynarodowych, których stroną jest Polska i które dotyczą spraw związanych ze sportem.

Generalnie problematyka poruszana w tych aktach nie znajduje się w centrum przedmiotu niniejszej pracy, niemniej zasługują one na krótki opis.

a) 26 września 1981 roku w Nairobi przyjęto Traktat w sprawie ochrony symbolu olimpijskiego. Przewiduje on w szczególności handlową ochronę najbardziej znanego symbolu sportu na świecie stanowiąc między innymi, że

każde państwo będące stroną Traktatu jest obowiązane odmówić rejestracji lub unieważnić rejestrację jako znaku i zakazać, za pomocą właściwych środków, używania w celach handlowych, jako znaku lub innego oznaczenia, jakiegokolwiek oznaczenia składającego się z symbolu olimpijskiego lub zawierającego symbol olimpijski określony w Karcie Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego, z wyjątkiem tych przypadków, gdy Międzynarodowy Komitet Olimpijski udzielił na to upoważnienia.

b) Innym przykładem umowy międzynarodowej dotyczącej pośrednio problematyki sportu jest Konwencja z 19 sierpnia 1985 roku ze Strasburga w sprawie przemocy i ekscesów widzów w czasie imprez sportowych, a w szczególności meczów piłki nożnej. Na jej mocy strony umowy zostały

zobowiązane do wydania odpowiednich regulacji oraz podjęcia szeregu działań koordynujących.

c) Kolejna ważna umowa to Międzynarodowa Konwencja Przeciw Apartheidowi w Sporcie przyjęta przez ONZ 10 grudnia 1985 roku, która dotyczy oczywiście działań, jakie powinny położyć kres systemowi segregacji rasowej w sporcie.

d) Załącznikiem do Traktatu Amsterdamskiego z 1997 roku była tzw.

Deklaracja w Sprawie Sportu.⁴⁷ Wskazano w nim, iż

Konferencja podkreśla społeczne znaczenie sportu, a w szczególności jego rolę w wykuwaniu tożsamości i zbliżaniu do siebie ludzi. Konferencja wzywa więc organy Unii Europejskiej do wysłuchania stowarzyszeń sportowych podczas rozpatrywania istotnych kwestii wpływających na sport. W związku z powyższym, szczególną uwagę należy zwrócić na cechy szczególne sportu amatorskiego.

e) Na koniec warto wreszcie zwrócić uwagę na bodaj najszerzej opracowany aktualnie problem prawny bezpośrednio związany ze sportem tj. walkę z tzw. dopingiem sportowym. W tej mierze wymienić należy w szczególności Konwencję Dopingową Rady Europy z 16 listopada 1989 roku oraz Międzynarodową Konwencję o Zwalczaniu Dopingu w Sporcie z 19 października 2005 roku.

1.2.4.3. Prawo krajowe a normy wewnątrzorganizacyjne

Z punktu widzenia realiów współczesnego sportu, za pożądane należy uznać również ustalenie charakteru prawnego relacji pomiędzy prawem powszechnie obowiązującym a normami organizacji sportowych.⁴⁸ Sygnalizowano już wyżej, że w chwili obecnej w zakresie wzajemnych

47załącznik nr 29, Traktat Amsterdamski z 17 czerwca 1997 roku.

48 J. Foks, Prawo krajowe a prawo międzynarodowe w sporcie - casus Polska, Sport Wyczynowy nr 1-2/2006 str. 72

relacji sportu i prawa nie ma chyba problemu ciekawszego i bardziej aktualnego.

W piśmiennictwie zachodnioeuropejskim podkreśla się, że autonomia ruchu sportowego wynika bezpośrednio z podstawowej swobody obywatelskiej jaką jest wolność stowarzyszania się.⁴⁹ Pojęcie autonomii sportu jest jednak bardziej złożone i obejmuje swym zakresem obszar wykraczający poza swobodę zrzeszania się w klubach i związkach sportowych. W szczególności, jak wskazuje S. Zinger, pod pojęciem autonomii sportu kryje się przede wszystkim prawo do wewnątrzzwiązkowego stanowienia prawa, swobodnego wyboru formy prawno - organizacyjnej i ustanowienia wewnętrznego kodeksu postępowania, w formie statutu bądź regulaminu, zasadniczo niezależnie od zewnętrznego wpływu państwa.⁵⁰ W ujęciu stricte formalnoprawnym, normy tworzone przez organizacje sportowe mogą mieć jednak walor wyłącznie norm wewnątrzorganizacyjnych, których adresatami są członkowie danej organizacji lub podmioty związane z nią stosunkami prawnymi o innym charakterze.⁵¹ Jak już wspomniano, ze względu na swój charakter, akty tego typu nie mają mocy powszechnie obowiązujących źródeł prawa, o jakich mowa w cytowanym wyżej art. 87 Konstytucji. Analiza ustawy przepisów ustawy o sporcie (także starej ustawy o sporcie kwalifikowanym) dowodzi jednak, że ustawodawca nie pozostawił tych przepisów całkowicie poza zakresem regulacji normujących prowadzenie działalności sportowej.⁵² W szczególności warto zwrócić uwagę na art. 13 ust. 1 ustawy o sporcie, w którym czytamy, że polski związek sportowy ma wyłączne prawo do organizowania i prowadzenia współzawodnictwa sportowego o tytuł Mistrza Polski oraz o Puchar Polski w danym sporcie oraz ustanawiania i realizacji reguł sportowych,

49M. Kędzior, Autonomia organizacji sportowych w świetle prawa polskiego i Unii Europejskiej, Sport Wyczynowy 1-3/2007, str. 7

50 S. Zinger, Diskriminierungsverbote und sportautonomie, Berlin 2003, str. 58

51 J. Foks, Prawo krajowe a prawo międzynarodowe w sporcie - casus Polska, Sport Wyczynowy nr 1-2/2006 str. 76

52 por. ibidem str. 76-77

organizacyjnych i dyscyplinarnych we współzawodnictwie sportowym organizowanym przez związek. Płaszczyzna autonomii sportu jest dostrzegana również na szczeblu europejskim. Zauważa ją Biała Księga Sportu, jak również tzw. Deklaracja Nicejska o uznaniu specyfiki działalności sportowej.⁵³

W tym miejscu należy zauważyć za H. Radke, że w chwili obecnej jednym z najdynamiczniej rozwijających się rodzajów prawotwórstwa jest legislacja autonomiczna, będąca przejawem dążeń społeczeństwa obywatelskiego do uzyskania jak największej autonomii i niezależności w stosunku do państwa.⁵⁴ Państwo zaś nie tylko akceptuje ten rodzaj legislacji ale też wycofuje się z części swoich kompetencji i przekazuje je podmiotom od siebie niezależnym.⁵⁵ Idąc tym tropem, za uzasadnione należy uznać umieszczenie tego rodzaju norm w obrębie źródeł prawa tej kształtującej się dziedziny.

Problematyka autonomii organizacji sportowych będzie kontynuowana w rozdziałach poświęconych organizacyjnemu oraz gospodarczemu wymiarowi sportu.

1.3. Materialny zakres prawa sportowego. Ustalenia