Diagnoza niedostosowania społecznego nieletnich w Anglii i Walii

Podstawowym narzędziem diagnozy nieletniego w angielskim systemie resocja-lizacji stosowanym wobec wszystkich młodych ludzi w wieku 10–17 lat, którzy weszli w kontakt z wymiarem sprawiedliwości, jest od kwietnia 2000 roku Asset.

Jest on narzędziem oceny ryzyka stosowanym przez wszystkie instytucje two-rzące system resocjalizacji nieletnich w Anglii i Walii²⁵. Szacuje niedostosowanie nieletniego i identyfikuje czynniki ryzyka, kryminogenne potrzeby oraz obszary ochronne w jego życiu. „Jest on zaprojektowany, aby wspomóc spójność praktyki w interdyscyplinarnych zespołach YJS (youth justice service) oraz skupić inter-wencje na czynnikach życia dziecka najbardziej wiązanych z przestępczością”²⁶. Podstawowym zadaniem Asset jest ocena potrzeb i deficytów dziecka (Asset-Core Profile) oraz ryzyka wyrządzenia szkody innym (Asset-Risk of Serious Harm). Narzędzie to jest wykorzystywane do określania przyczyn popełniania przestępstw, a także środków zaradczych powstrzymujących młodego człowie-ka przed esczłowie-kalacją tego typu zachowań. Niejednokrotnie do diagnozy zamiast Asset-Core Profile instytucje działające na rzecz dzieci wykorzystują zamiennie Common Assessment Framework²⁷ (CAF).

25 Termin „ryzykowny” może mieć wiele znaczeń w zależności od sytuacji i kontekstu, w jakim został użyty. Dla celów Case Management Guidance, Youth Justice: The Scaled Approach i National Standards for Youth Justice Services wykorzystywane są następujące znaczenia:

1. likelihood of reoffending – prawdopodobieństwo recydywy – opisuje, określone zwykle za pomocą syste-mu Asset, prawdopodobieństwo, z jakim dziecko lub młody człowiek popełni w przyszłości przestępstwo;

2. risk of serious harm to others – ryzyko wyrządzenia krzywdy innym lub poważnego uszkodzenia – ter-min ten odnosi się do dziecka lub młodej osoby, która została oceniona jako mająca największe praw-dopodobieństwo przejawiania zachowań fizycznie lub psychicznie krzywdzących innych;

3. vulnerability – podatność – opisuje stopień ryzyka, w jakim młody człowiek może zostać skrzywdzony albo poprzez swoje własne zachowanie, albo poprzez zachowania lub ich brak ze strony innych. Case Management Guidance – Introduction, Youth Justice Board for England and Wales, 2010, s. 14.

26 T. Almond, Asset: An Assessment Tool that Safeguards or Stigmatizes Young Offenders? „Probation Journal” 2012, vol. 59 (2), s. 140.

27 Zastosowanie Common Assessment Framework nie powoduje żadnej zasadniczej zmiany w prakty-ce oprakty-ceny. Dobra diagnoza wymaga wykorzystania informacji z różnych źródeł: CAF jest takim kolejnym źródłem wspomagającym Asset. Niektóre informacje z CAF mogą podkreślać potrzeby, którymi najlepiej zajęłyby się inne agencje, podczas gdy kolejne części mogą być bardziej bezpośrednio związane ze zrozu-mieniem przestępczego zachowania młodej osoby. Wszystkie informacje muszą zostać przeanalizowane w aspekcie ich znaczenia dla zrozumienia problematycznego zachowania i przestępczości nieletniego tak, żeby wykorzystać zasoby w najbardziej efektywny sposób. Zob. The Common Assessment Framework, Asset and Onset, Guidance for Youth Justice Practitioners, Youth Justice Board 2006.

Asset został stworzony przez Centrum Badań Kryminologicznych przy uniwersytecie w Oksfordzie (University of Oxford Centre for Criminological Research) na zlecenie Rady ds. Wymiaru Sprawiedliwości dla Nieletnich (Youth Justice Board – YJB) w 1999 roku. Postawiono przed nim wiele wymagań, do których należą:

– identyfikacja czynników najściślej związanych z przestępczością młodych ludzi;

– pomiar zmian w potrzebach i ryzyku recydywy w czasie;

– wspieranie praktyków w planowaniu programów interwencyjnych;

– podkreślenie potrzeby dalszej oceny w poszczególnych obszarach.

Choć, jak zaznacza się w literaturze, Asset jest nazwą narzędzia, a nie skró-tem²⁸, funkcje, jakie mu się przypisuje, można opisać w sposób przedstawio-ny w tabeli 4.

Tabela 4. Funkcje Asset

Funkcja Opis

A – assessment and diagnosis –

ocena i diagnoza opracowanie szczegółowego profilu osoby niedostosowanej społecznie, by w odniesieniu do niego zbudować program oddziaływań

S – structure, standardisation and scoring – struktura, standaryzacja i punktacja

określenie prawdopodobieństwa recydywy młodej osoby na podstawie analizy wszystkich dostępnych czynników, zdarzeń i sytuacji oraz opisanie ich systemem punktowym

S – screening and suitability –

screening i stosowność sformułowanie dla potrzeb Zespołów ds. Zapobiegania Prze-stępczości Nieletnich (Youth Offending Teams – YOTs)²⁹, odpowiedzialnych za dokonanie diagnozy i w większości przypadków za realizację programu oddziaływań, informa-cji o potrzebach nieletniego oraz poziomie reprezentowane-go przez niereprezentowane-go ryzyka

E – evaluation, effectiveness and evidence – ocena, sku- teczność i dowody

ustalenie postępów w pracy nieletniego oraz wskazanie ewen-tualnych zmian w procesie oddziaływań, które mogą wpłynąć na jego większą obiektywność

T – target – cel dostarczenie danych dla YOTs dotyczących poprawy wyko-rzystania zasobów nieletniego

Źródło: Opracowanie własne.²⁹

Przy określaniu ryzyka powrotu do zachowań naruszających porządek nor-matywny bierze się pod uwagę, o czym była już mowa, dwa rodzaje wskaź-ników: statyczne (static factors) i dynamiczne (dynamic factors). Przypisując

28 Por. S. Case, K. Haines, Youth Offending: Risk Factor Research, Policy and Practice, Cullompton 2009, s. 262.

29 Więcej na temat YOT zobacz w rozdziale III.

poszczególnym czynnikom odpowiednią liczbę punktów, po zsumowaniu przyporządkowuje się je do odpowiedniego poziomu (niski 0–14 pkt, śred-ni 15–32 pkt, wysoki 33–64 pkt). Czynśred-niki statyczne, których łączna wartość punktowa mieści się w przedziale 0–16, zostały przedstawione w tabeli 5.

Tabela 5. Określenie ryzyka recydywy – czynniki statyczne

Czynniki statyczne Wyszczególnienie Liczba

punktów Rodzaje przestępstw³⁰ – jazda pod wpływem alkoholu

– kwalifikowana kradzież z włamaniem – kradzież samochodu

57 4 Wiek pierwszej nagany, ostrzeżenia

(reprimand/warning), a od 2013 roku Youth Caution, Youth Condi- tional Caution Wiek pierwszego skazania – od 10 do 12 lat

– od 13 do 17 lat

– brak wcześniejszych wyroków

43 0 Liczba wcześniejszych wyroków

skazujących – 4 lub więcej

– od 1 do 3

– brak wcześniejszych wyroków

43 0 Źródło: Opracowanie własne na podstawie Youth Justice: The Scaled Approach. A Framework for Assess-ment and Interventions, Youth Justice Board for England and Wales, 2010, s. 18.³⁰³¹

Czynniki dynamiczne tworzą punktowane w skali od 0 do 4 następujące sekcje: warunki (mieszkanie wspólnie ze znanym przestępcą, niezorganizowa-ne/chaotyczne środowisko, nieodpowiednie warunki życia), stosunki rodzinne i relacje osobiste (np. rodzina/opiekunowie zaangażowani w działalność prze-stępczą, nadużywanie substancji psychoaktywnych, dorośli niewykazujący tro-ski/zainteresowania, niekonsekwentny nadzór, doświadczenie przemocy, bycie świadkiem przemocy, strata bliskiej osoby), edukacja, szkolenia i zatrudnienie (np. regularne wagary, niepowodzenia, trudności w pisaniu i czytaniu, bycie ofiarą przemocy szkolnej, złe stosunki z nauczycielami, brak przywiązania, negatywne postawy rodziców do szkoły, brak kwalifikacji i umiejętności, nega-tywne nastawienie do szkoleń i zatrudnienia), sąsiedztwo (np. oznaki handlu i stosowania narkotyków, napięcia rasowe), styl życia (np. zadawanie się z prze-stępczymi rówieśnikami, brak przyjaciół nieprzestępców, niekonstruktywne

30 Pełna lista przestępstw wraz z punktacją: Asset, Appendix B, Youth Justice Board for England and Wales, 2014, https:// www.gov.uk/government/publications/asset-documents, data dostępu: 6.05.2015.

31 Na temat stosowania tych środków będzie mowa w dalszej części pracy.

wykorzystanie wolnego czasu, ryzykowne zachowania), używanie substancji psychoaktywnych (np. gdy jest postrzegane jako niezbędne do życia, poprzez swój szkodliwy wpływ na codzienne funkcjonowanie stwarza ryzyko dla mło-dej osoby), zdrowie fizyczne (np. niedojrzałość fizyczna, opóźniony rozwój), zdrowie psychiczne i emocjonalne (np. obawy o przyszłość, choroba psychicz-na, emocjonalne i psychologiczne trudności, samookaleczenie, próba samo-bójcza), percepcja siebie i innych (np. trudności z własną tożsamością, niska samoocena, nieufność wobec innych, brak empatii wobec innych, dyskryminu-jące postawy), schematy poznawcze i zachowanie (np. impulsywność, potrze-ba emocji, niemożność oparcia się presji rówieśników, agresja, brak zrozumie-nia konsekwencji), stosunek do popełnionego przestępstwa/czynu (np. niechęć do przyjęcia odpowiedzialności za zachowanie, brak zrozumienia wpływu na ofiary lub własną rodzinę, brak wyrzutów sumienia, przekonanie, że niektó-re przestępstwa są dopuszczalne), motywacja do zmiany (np. rozumienie pro-blematycznego zachowania, pragnienie poradzenia sobie z problemami i zro-zumienia konsekwencji dalszej przestępczości, chęć rzucenia przestępczości), stąd też łączna wartość punktowa mieści się w przedziale 0–48.

Podsumowanie dynamicznych czynników ryzyka zapewnia łatwy ogląd sytuacji nieletniego. Powinno ono wykazać, które z nich mają wyższe wskaź-niki, i podkreślić te obszary, w których powinny zostać uwzględnione działa-nia interwencyjne. Całkowity wynik daje generalne pojęcie o zasięgu czynni-ków związanych z przestępczością w życiu młodej osoby. Im wyższy ogólny wynik, tym większe prawdopodobieństwo dalszej przestępczości.

W celu uzupełnienia Asset-Core Profile – „profilu podstawowego” – wypeł-niane są cztery dodatkowe sekcje odnoszące się do:

1. czynników pozytywnych (positive factors) (np. pozytywne postawy, strate-gie radzenia sobie ze stresem, pomoc dla rodzin, programy wspomagające w okolicy i usługi),

2. wskaźników wrażliwości/podatności (indicators of vulnerability) (np. podat-ność na fizyczną lub emocjonalną krzywdę wyrządzoną przez innych, przez siebie lub przez zdarzenia życiowe/okoliczności),

3. wskaźników poważnej krzywdy wyrządzanej innym (indicators of serious harm to others) (np. dowody na rzeczywiste szkodliwe zachowania, aktualne intencje i przygotowanie do wyrządzenia krzywdy potencjalnym ofiarom), 4. „co myślisz” („what do you think”) – gdzie nieletni jest proszony o

przed-stawienie sprawozdania ze swoich myśli i uczuć dotyczących kwestii „jego życia” (np. rodziny, szkoły, pracy, przyjaźni, nadużywania substancji, zdrowia i emocji) oraz kwestii „jego przestępczości” (np. postawy wobec przestęp-czości, powody, poglądy na temat zaprzestania dokonywania przestępstw).

Ocena ryzyka wyrządzenia krzywdy (sobie i innym) dokonana za pomocą Asset-Risk of Serious Harm nie musi być stosowana wobec każdego młodego

człowieka, szczególnie jeśli przestępstwo, którego dokonał, jest stosunkowo nie-wielkiej wagi. Jednak powinna być stosowana zawsze, gdy:

– osoba została skazana za poważne przestępstwo;

– osoba została skazana w Sądzie Koronnym (Crown Court) za określone przestępstwo;

– sąd dla nieletnich (Youth Court) poprosił o określenie w pre-sentence report³² stopnia „niebezpieczeństwa”, aby ustalić, czy przekazać sprawę do Sądu Koronnego w celu wydania wyroku.

Narzędziem, za pomocą którego określa się poziom ryzyka u nieletniego, jest Asset-Risk of Serious Harm. Wynik lokuje badanego na jednym z pięciu pozio-mów, począwszy od braku ryzyka (no risk of serious harm), poprzez poziom niski (low risk of serious harm), średni (medium risk of serious harm), wysoki (high risk of serious harm), a kończąc na bardzo wysokim ryzyku wyrządzenia krzywdy (very high risk of serious harm). Interpretacje związane z przyporząd-kowaniem do konkretnego poziomu ryzyka przedstawia tabela 6.

Tabela 6. Interpretacje związane z przyporządkowaniem do poziomu ryzyka w diagno-styce nieletnich za pomocą Asset-Risk of Serious Harm

Poziom ryzyka Interpretacja

Niskie ryzyko nie ma dowodów w chwili badania, aby wskazać jakiekolwiek praw-dopodobieństwo szkodliwego zachowania w przyszłości

Średnie ryzyko zidentyfikowano pewne ryzyko, ale jest mało prawdopodobne, żeby przestępca wyrządził poważną krzywdę, chyba że zmienią się oko-liczności; istotne kwestie mogą być uwzględniane w ramach nor-malnego procesu nadzoru

Wysokie ryzyko zidentyfikowano ryzyko szkody/krzywdy; potencjalne zdarzenie może nastąpić w każdej chwili, a jego wpływ będzie poważny; w naj-bliższej przyszłości należy podjąć działania, a sprawa będzie wyma-gała dodatkowego nadzoru i monitorowania

Bardzo wysokie ryzyko zidentyfikowano nieuchronne ryzyko krzywdy/szkody; młoda oso-ba zachowa się w określony sposób, kiedy tylko nadarzy się okazja, a wpływ będzie poważny; prawdopodobnie będą wymagane natych-miastowe działania wielu agencji

Źródło: Risk of Serious Harm Guidance, s. 7–8, https:// www.gov.uk/government/publications/asset-docu-ments, data dostępu: 6.05.2015.

Dokonana w ten sposób diagnoza nieletniego, oszacowanie jego ryzyka, ma charakter dynamiczny. Stąd też przyjmuje się, że profil ryzyka młodego prze-stępcy musi być przeglądany co dwanaście tygodni lub skorygowany w inny

32 Szerzej na temat tych wstępnych raportów (pre-sentence reports) zobacz w rozdziale IV.

sposób, jeśli pojawią się jakieś nowe informacje czy nowe przestępstwa, które mogłyby wpłynąć na finalną ocenę.

Kolejnym elementem systemu resocjalizacji nieletnich w Anglii i Walii wyko-rzystującym szacowanie i zarządzanie ryzykiem jest Multi-Agency Public Protec-tion Arrangements – MAPPA³³. To kluczowy element rządowej strategii ochro-ny społeczeństwa, którego zadaniem jest pomoc w zarządzaniu ryzykiem wobec przestępców seksualnych i stosujących przemoc. Nie jest to organ statutowy, ale

„mechanizm, dzięki któremu agencje mogą w sposób skoordynowany lepiej wypełniać swoje ustawowe obowiązki ochrony ludności”³⁴. MAPPA została wpro-wadzona na mocy Criminal Justice and Court Services Act 2000 w celu lepsze-go zarządzania ryzykiem wobec tych szczególnych katelepsze-gorii sprawców prze-stępstw. Środki te zostały następnie wzmocnione przez przepisy Criminal Justice Act 2003, która to w art. 325–327 określa kategorie osób kwalifikujących się do MAPPA³⁵. Celem MAPPA, co warto jeszcze raz podkreślić, jest pomoc w reduk-cji przestępczości powrotnej przestępców seksualnych i niebezpiecznych. Reali-zuje to poprzez zaangażowanie wielu ważnych agencji we wspólne działania na rzecz: rozpoznania wszystkich niebezpiecznych przestępców; ukończenia wszechstronnej oceny ryzyka, która wykorzystuje informacje pochodzące z wie-lu źródeł; implementacji i dokładnej rewizji planów zarządzania ryzykiem; kon-centracji na dostępnych środkach, które w najlepszym stopniu chronią społe-czeństwo przed doświadczeniem szkód ze strony tych przestępców.

Obszar Anglii i Walii jest podzielony na 42 obszary MAPPA. Skuteczność działania i realizacja wyżej omówionych funkcji zależą od relacji i współpracy pomiędzy organami odpowiedzialnymi (responsible authority – RA), tj. poli-cją, służbą więzienną oraz Probation Services sprawującymi ogólny nadzór, a wieloma instytucjami lokalnymi, które są zobowiązane do współpracy (duty to co-operate – DTC) w ramach Multi-Agency Public Protection Arrangements.

W art. 325 pkt 6 Criminal Justice Act 2003 zostały one wymienione. Zalicza się do nich m.in.: lokalne służby socjalne, organizacje społeczne, Zespoły ds. Zapo-biegania Przestępczości Nieletnich (YOTs).

Praca MAPPA jest nadzorowana i weryfikowana przez Strategic Management Board (SMB). Członkowie SMB to starsi urzędnicy z innych partnerskich agen-cji oraz dwóch doradców niebędących specjalistami, którzy reprezentują opinie społeczności lokalnej. SMB spotyka się przynajmniej raz na kwartał, aby moni-torować, organizować i wprowadzać wymagane poprawki i ulepszenia.

33 Taka sama procedura stosowana jest również wobec dorosłych przestępców seksualnych i stosują-cych przemoc.

34 S. Jones, K. Baker, Setting the Scene: Risk, Welfare and Rights, [w:] K. Baker, A. Sutherland (eds), Multi-Agency Public Protection Arrangements and Youth Justice, Bristol 2009, s. 16.

35 Multi-Agency Public Protection Arrangements (MAPPA). Guidance for youth offending teams, Youth Justice Board for England and Wales, 2010.

Osoba zakwalifikowana do MAPPA zgodnie z Criminal Justice Act 2003 musi należeć do jednej z trzech kategorii:

1. zarejestrowani przestępcy seksualni, tzw. registered sexual offenders (RSOs) – są to przestępcy seksualni, wobec których ma zastosowanie wynikający z Part 2 the Sexual Offences Act 2003 obowiązek (notification) powiadamiania o nazwi-sku, adresie i innych danych osobistych oraz informowania policji o wszyst-kich zachodzących zmianach;

2. osoby skazane na 12 miesięcy lub więcej za popełnienie przestępstwa z uży-ciem przemocy – violent offenders; wykaz tych przestępstw zawiera Schedule 15 Criminal Justice Act 2003; kategoria ta obejmuje również niewielką liczbę przestępców seksualnych, którzy nie podlegają obowiązkowemu zgłaszaniu się na policję;

3. sprawcy innych niebezpiecznych przestępstw – offenders of other dangerous offenders; to osoby, które w opinii organów odpowiedzialnych mogą spowo-dować poważne szkody, bądź też ci przestępcy, którzy znajdowali się wcześniej na poziomie MAPPA 2 lub 3, w kategorii 1 lub 2 (o czym będzie mowa dalej), ale nadal stanowią zagrożenie dla innych osób.

Procedura Multi-Agency Public Protection Arrangements obejmuje kilka eta-pów. Pierwszy to identyfikacja. Organy odpowiedzialne wraz ze zobowiązanymi (duty to co-operate) zgodnie z Criminal Justice Act 2003 klasyfikują poszczegól-ne osoby do jedposzczegól-nej z wyżej przedstawionych kategorii. Etap drugi to wymiana informacji, która jest podstawowym elementem skutecznej ochrony. Kolejny krok to ocena ryzyka. Istnieją trzy poziomy, na których ryzyko jest oceniane i zarządzane poprzez MAPPA. Przedstawia je tabela 7.

Trzeba podkreślić, że narzędzie to, oparte głównie na badaniu czynników ryzyka i mające zapewnić praktykom wymiaru sprawiedliwości dla nielet-nich praktyczne, znormalizowane i bazujące na dowodach podejście do pra-cy, bywa oceniane niejednoznacznie. Głosy krytyczne odnoszą się zarów-no do samej filozofii jego konstrukcji, nawiązującej do modelu aktuarialnego, jak i do wiarygodności tego narzędzia. Uwagi bywają daleko idące. U Marti-na StephensoMarti-na możMarti-na przeczytać, że oparcie się Marti-na tym modelu to „pozor-nie schludne i spójne podejście do „pozor-nieuporządkowanych i źle zdefinio-wanych zawiłości praktyki”³⁶. W innym miejscu podnosi się, że podejście aktuarialne „uwalnia od obaw dotyczących znaczenia czy motywów prze-stępczości i zastępuje je naciskiem na «technologie» «minimalizacji ryzy-ka» («technologies» of «risk minimization») i eliminację potencjalnych zagro-żeń dla porządku społecznego”³⁷. I choć można spotkać w literaturze poglądy

36 M. Stephenson, H. Giller, S. Brown, Effective Practice in Youth Justice, London–New York 2011, s. 3.

37 T. Bradley, J. Tauri, R. Walters, Demythologising Youth Justice in Aotearoa/New Zealand, [w:] J. Mun-cie, B. Goldson (eds), Comparative Youth Justice, London 2006, s. 93, za: T. Almond, Asset…, s. 140.

odnoszące się do narzędzi aktuarialnych, w tym samego Asset, akcentujące pozy-tywne strony, jak choćby tę, że umożliwiają one „efekpozy-tywne kierowanie zaso-bami poprzez zwiększenie dokładności diagnostycznej”³⁸, to głosy krytyczne są chyba bardziej wyraziste i doniosłe. Główne zarzuty kierowane pod adresem tego typu narzędzi związane są z ich potencjalnym działaniem etykietyzującym.

Ogół czynników ryzyka udostępnionych do oceny, przykładowo w odniesieniu do Asset, ma uprzywilejowane psychospołeczne, rozwojowe rozumienie związ-ku: ryzyko – czynnik – przestępczość. Ogromna ilość danych, która jest za jego

38 K. Baker at al., Further Development of Asset, Youth Justice Board for England and Wales, 2005.

Tabela 7. Charakterystyka poziomu zarządzania ryzykiem w MAPPA Poziom zarządzania ryzykiem Charakterystyka Poziom 1

zwykłe zarządzanie ryzykiem – ordinary risk management

zagrożenie stwarzane przez młodego człowieka może być zarządzane przez YOT poprzez standardowe procedury nadzoru, jak określono w Krajowych Standardach dla Służb ds. Przestępczości Nieletnich – National Standards for Youth Justice Services, jednak może istnieć pewna forma komuni-kacji i wymiany informacji z innymi właściwymi agencja-mi – na ogół będzie to odpowiednie dla osób ocenionych na niskim lub średnim poziomie ryzyka

Poziom 2

lokalne zarządzanie ryzykiem pomiędzy agencjami – local inter-agency risk management

dotyczy to przypadków, gdy wymagany jest aktywny udział więcej niż jednej agencji w celu stworzenia skoordynowa-nego planu zarządzania ryzykiem wyrządzenia poważnej krzywdy innym; będzie to najbardziej odpowiedni poziom dla osób ocenionych jako stwarzające wysokie ryzyko Poziom 3

wieloagencyjne panele ochron- ne – multi-agency public pro- tection panels

jest on przeznaczony dla tych „krytycznych niewielu” (criti-cal few) młodych ludzi, którzy stanowią szczególnie poważ-ne ryzyko dla innych, czyli tych, którzy spełniają następu-jące kryteria:

– zostali ocenieni za pomocą Asset jako stwarzający

„wysokie” lub „bardzo wysokie” ryzyko wyrządzenia poważnej krzywdy innym, a ryzyko musi być zarządzane poprzez plan, który wymaga ścisłej współpracy na wyż-szym poziomie ze względu na złożoność przypadku lub potrzebę zaangażowania dodatkowych środków, bądź – choć przypadek nie jest oceniony jako stwarzający

wysokie lub bardzo wysokie ryzyko, sprawa jest wyjąt-kowa ze względu na duże prawdopodobieństwo nad-zoru mediów lub/i publiczne zainteresowanie oraz istnieje potrzeba zapewnienia, że utrzymane jest publiczne zaufanie dla wymiaru sprawiedliwości Źródło: Risk of Serious Harm Guidance, s. 8.

pomocą gromadzona, nadmiernie koncentruje się na negatywnych aspektach nie-letnich i ich życia. Asset zawiera jedynie tylko sekcję opartą wyraźnie na potrze-bach – wskaźniki wrażliwości/podatności i jedną skoncentrowaną na czynnikach ochronnych w porównaniu z czternastoma odnoszącymi się do ryzyka – dwa-naście sekcji czynników dynamicznych plus sekcje: wskaźnik poważnej krzywdy wyrządzanej innym oraz „co myślisz”³⁹. Takie priorytetowe traktowanie ryzyka ma swoje następstwa w późniejszym planowaniu interwencji podejmowanych wobec nieletnich, a jednocześnie spycha ich potrzeby na plan dalszy, sprowadza-jąc systemowe reagowanie do mechanizmów segregacji i wykluczenia.

Krytyka dotyczy również rzetelności tego typu narzędzi. Asset źle prognozuje jeden wynik na trzy, co ma swoje konsekwencje w późniejszym traktowaniu nie-letnich. „Czy fałszywie pozytywni i fałszywie negatywni młodzi ludzie są po prostu akceptowalnymi «ofiarami wojny» – gdzie pozytywnym przydzielono

Krytyka dotyczy również rzetelności tego typu narzędzi. Asset źle prognozuje jeden wynik na trzy, co ma swoje konsekwencje w późniejszym traktowaniu nie-letnich. „Czy fałszywie pozytywni i fałszywie negatywni młodzi ludzie są po prostu akceptowalnymi «ofiarami wojny» – gdzie pozytywnym przydzielono