DoĞwiadczenia dziaáaĔ marketingowych w wybranych oĞrodkach

NajwiĊkszym problemem polskich sanatoriów są (bĊdące udziaáem caáej sáuĪby zdrowia) trudnoĞci finansowe, które znacznie osáabiáy ich zdolnoĞci inwestycyjne. W wielu przypadkach konsekwencją ograniczonych moĪliwoĞci finansowych jest spadek standardu wykonywanych usáug, spowodowany gáów-nie wykorzystywagáów-niem przestarzaáego sprzĊtu oraz brakiem moĪliwoĞci wpro-wadzania nowoczesnych metod leczenia uzdrowiskowego. Na szczĊĞcie są teĪ jednostki, które zdecydowanie postawiáy na rozwój i obraáy kierunek nowoczes-nych placówek speániających rosnące oczekiwania klientów. Inwestycje skie-rowane zostaáy przede wszystkim na remonty czĊĞci hotelowych i gastrono-micznych oraz podniesienie standardu i szerokoĞci oferty wykonywanych za-biegów. DziĊki temu Ğwiadczą teraz usáugi na wysokim europejskim poziomie i przyciągają tych klientów, którzy sami finansują swój pobyt, wymagając jed-noczeĞnie oferty na odpowiednio wysokim poziomie.

DoĞwiadczenia w prognozowaniu rozwoju sanatorium przedstawiono na przykáadzie trzech sanatoriów wchodzących w skáad spóáki „Sanatorium Szczawno-Jedlina” SA. NaleĪy ona do najwiĊkszych i najbardziej znanych oĞrodków lecznictwa na Dolnym ĝląsku. W roku 1999 ówczesne przedsiĊbior-stwa paĔstwowe w wyniku komercjalizacji zostaáy przeksztaácone w spóákĊ prawa handlowego. Od tego momentu sanatorium dziaáa jak spóáka. Z powodu zaniĪonych wartoĞci za usáugi kontraktowane z monopolistami, jakimi są NFZ i ZUS, uzyskiwane przychody nie pozwalaáy na przeprowadzenie wszystkich

niezbĊdnych prac modernizacyjnych. Majątek spóáki ulegaá postĊpującej deka-pitalizacji. W związku z tym spóáka stawaáa siĊ coraz mniej konkurencyjna w stosunku do oĞrodków, które inwestowaáy w bazĊ sanatoryjną, uzyskując standard pozwalający na sprzedaĪ usáug kuracjuszom indywidualnym, komer-cyjnym, które są bardziej opáacalne.

PoniĪej zestawiono podstawowe czynniki ksztaátujące popyt na dostarcza-ne usáugi i produkty „Sanatorium Szczawno-Jedlina” SA:

– koniecznoĞü corocznego kontraktowania ĞwiadczeĔ zdrowotnych z 16 oddziaáami Narodowego Funduszu Zdrowia, z czĊstymi zmianami zarówno iloĞci, jak i cen zakontraktowanych usáug, które czĊsto są niĪ-sze niĪ faktyczne koszty usáug Ğwiadczonych przez Spóáki. Po wpro-wadzeniu reformy zauwaĪalne są: spadek zainteresowania NFZ lecznic-twem sanatoryjnym dla dzieci oraz duĪa dysproporcja w kontraktacji usáug leczniczych,

– koniecznoĞü kontraktowania ĞwiadczeĔ zdrowotnych z Zakáadem UbezpieczeĔ Spoáecznych, który opiera siĊ wyáącznie o kryterium ce-nowe, co powoduje coroczne zagroĪenie braku uzyskania wielomilio-nowego kontraktu w przypadku wyboru oferty taĔszej o kilkanaĞcie groszy, bez wzglĊdu na jakoĞü i wyniki Ğwiadczonych usáug,

– szerzenia ĞwiadomoĞci prozdrowotnej wĞród polskiego spoáeczeĔstwa oraz lansowanie przez media zdrowego stylu Īycia,

– kryzys gospodarczy – spadek zainteresowania usáugami komercyjnymi ze strony klientów indywidualnych,

– warunki geograficzne – Dolny ĝląsk jest postrzegany jako region o du-Īym natĊĪeniu podmiotów, Ğwiadczących usáugi uzdrowiskowe,

– poziom zamoĪnoĞci – waĪny przy usáugach komercyjnych, takĪe przy fitness klubie,

– cena musi byü ustalona na poziomie zbliĪonym do ceny takich samych lub podobnych usáug, Ğwiadczonych przez podmioty konkurencyjne – spóáki sanatoryjne w przypadku usáug sanatoryjnych, fitness kluby w przypadku fitness klubu,

– wielkoĞü dochodu – wzrost wynagrodzeĔ oraz emerytur zwiĊksza popyt na usáugi prozdrowotne, w tym leczenie sanatoryjne.

Gáównym rynkiem produktów uzdrowiskowych w miejscowoĞci Jedlina- -Zdrój jest rynek polski. Analiza kuracjuszy tej miejscowoĞci wykazaáa, iĪ prze-wagĊ stanowili mieszkaĔcy województwa wielkopolskiego i dolnoĞląskiego

(po 17,59%). W dalszej kolejnoĞci sanatorium odwiedzane byáo przez osoby pochodzące z woj. lubuskiego (15,00%), mazowieckiego (10,00%), ĞwiĊtokrzy-skiego i pomorĞwiĊtokrzy-skiego (po 7,50%), podlaĞwiĊtokrzy-skiego, opolĞwiĊtokrzy-skiego i kujawsko-pomor-skiego (po 5,00%) oraz Ğląkujawsko-pomor-skiego, maáopolkujawsko-pomor-skiego, áódzkiego i lubelkujawsko-pomor-skiego (po 2,50%).

WiĊkszoĞü kuracjuszy miejscowoĞci Jedlina-Zdrój stanowiáy osoby w przedziale wiekowym 45–54 lat (31,09%), 55–65 lat (22,69%) oraz osoby powyĪej 65 roku Īycia (19,33%)⁹.

Analizując strukturĊ pacjentów sanatorium, ponad 60% stanowią osoby mające przeciĊtną sytuacjĊ finansową. Natomiast Ğredni koszt pobytu w sanato-rium byá doĞü wysoki. NaleĪy jednak przy tym wziąü pod uwagĊ organizatora pobytu w sanatorium. Wedáug raportu dla 72% osób organizatorem pobytu byá NFZ, a dla 20,80% – ZUS. Pozostaáe osoby zorganizowaáy swój pobyt we wáas-nym zakresie lub skorzystaáy z pomocy biura podróĪy. Dlatego teĪ sanatorium zdecydowaáo siĊ na ubieganie siĊ o Ğrodki finansowe, jakimi dysponuje Unia Europejska.

MoĪliwoĞü skorzystania ze Ğrodków unijnych jest szansą na zmodernizo-wanie czĊĞci bazy hotelowej w najbardziej atrakcyjnym ze wzglĊdu na estetykĊ sanatorium – Domu Zdrojowym oraz gruntowną modernizacjĊ i rozbudowĊ funkcjonującego w przyziemiu fitness klubu. Przeprowadzone prace pozwolą na stworzenie OĞrodka Rehabilitacyjno-Rekreacyjnego, którego usáugi bĊdą kie-rowane gáównie do kuracjuszy i innych klientów peánopáatnych. Niski parter budynku Sanatorium „Dom Zdrojowy”, z uwagi na stwierdzone moĪliwoĞci pod wzglĊdem technicznym oraz planowania zmiany funkcji, zakwalifikowany zo-staá do modernizacji uwzglĊdniającej wspóáczesne wymagania architektoniczne oraz przyjĊte zaáoĪenia koncepcyjne, dziĊki czemu Sanatoryjny OĞrodek Reha-bilitacyjno-Rekreacyjny w przyszáoĞci wypeáni dostrzeĪoną niszĊ na rynku usáug rehabilitacyjnych. Stanowiü teĪ bĊdzie podstawĊ do stworzenia i urucho-mienia coraz popularniejszych i w peáni konkurencyjnych usáug z dziedziny spa i wellness.

Do poprawnego funkcjonowania sanatorium niezbĊdne jest dostosowanie obiektu do obowiązujących przepisów ppoĪ. Na modernizacjĊ dachu i elewacji budynku skáadaü siĊ bĊdą prace z zakresu renowacji gzymsów i wymiany po-szycia dachu oraz tarasów, co zwiĊkszy atrakcyjnoĞü i bezpieczeĔstwo Domu

9 http://www.jedlina.eu/, 12.05.2010.

Zdrojowego. Modernizacja instalacji zasilania elektrycznego ma na celu uno-woczeĞnienie gáównej rozdzielni elektrycznej w Domu Zdrojowym oraz budo-wĊ stacji transformatorowej.

Standard usáug przedsiĊbiorstwa poprawi takĪe planowana modernizacja bazy hotelowej Domu Zdrojowego, która ma na celu poprawĊ komfortu pobytu w sanatorium wĞród potencjalnych klientów oraz wzrost konkurencyjnoĞci fir-my na tle konkurencji na rynku usáug sanatoryjnych. Zadanie ma na celu wypo-saĪenie pokoi w áazienki, wymianĊ wyposaĪenia oraz dostosowanie ich dla osób niepeánosprawnych.

Ze wzglĊdu na róĪnorodnoĞü planowanych dziaáaĔ inwestycja zostaáa po-dzielona na nastĊpujące zadania:

a) modernizacja pomieszczeĔ fitness klubu i jego doposaĪenie, b) dostosowanie obiektu do obowiązujących przepisów ppoĪ., c) modernizacja dachu i elewacji budynku,

d) modernizacja bazy hotelowej Domu Zdrojowego, e) modernizacja instalacji zasilania elektrycznego.

Realizacja niniejszego projektu przyczyni siĊ do poprawy konkurencyjno-Ğci „Sanatorium Szczawno-Jedlina” na rynku usáug lecznictwa sanatoryjnego.

Modernizacja Domu Zdrojowego zwiĊkszy sprzedaĪ usáug Ğwiadczonych przez OĞrodek Rehabilitacyjno-Rekreacyjny. Realizacja projektu skáoni do korzysta-nia z oferty OĞrodka nie tylko potencjalnych klientów z kraju i zagranicy, ale równieĪ osoby z powiatu waábrzyskiego. Nowe usáugi i lepsza ich jakoĞü po-prawi pozycjĊ sanatorium na rynku. Niniejsza inwestycja pozwoli na dywersy-fikacjĊ usáug przedsiĊbiorstwa – rozszerzenie Ğwiadczonej oferty polegające na wprowadzeniu takich nowych produktów, jak:

– turnusy rehabilitacyjne dla kuracjuszy peánopáatnych, realizowane w szerszym niĪ do tej pory zakresie (w tej chwili sanatorium realizuje 7-, 14-, 21- i 28-dniowe turnusy rehabilitacyjne i zdrowotne, jednak w niesatysfakcjonującym zakresie, co wynika z ograniczeĔ bazy hote-lowej o odpowiednim standardzie. Pozyskanie 37 nowoczesnych pokoi pozwoli lepiej konkurowaü z innymi spóákami uzdrowiskowymi re-gionu),

– wczasy odchudzające (dziĊki unowoczeĞnionej bazie moĪna stworzyü nowy, kompleksowy produkt, z wykorzystaniem istniejącej kriokomo-ry, na bazie poszerzonego fitness klubu, gdzie moĪna prowadziü gim-nastykĊ indywidualną, dopasowaną do konkretnej osoby, gimgim-nastykĊ

zbiorową, a takĪe üwiczenia na przyrządach; do tego sauny, które wspomagają odchudzanie. Kuracjusz podlegaáby indywidualnej opiece dietetyka i miaáby specjalnie przygotowane menu; taka usáuga, potrak-towana w sposób kompleksowy, jest poszukiwana na rynku; z drugiej strony sanatorium mogáoby byü konkurencyjne do typowych luksuso-wych oĞrodków pod wzglĊdem ceny – dostĊpnoĞü dla klienta Ğredniego), – wczasy kondycyjne (skierowane m.in. do sportowców, np. narciarzy

przed sezonem, piákarzy, do menedĪerów, którzy muszą dbaü o swoja kondycje. Taka kompleksowa usáuga nie jest rozpowszechniona na rynku polskim, szczególnie w odniesieniu do osób máodych, wymaga-jących okresowej regeneracji siá. Oferta mogáaby byü skierowana na rynek regionalny, do mieszkaĔców Wrocáawia, którzy mają do przeje-chania zaledwie 70 km),

– pobyty w spa z wykorzystaniem saun, gabinetów masaĪu i funkcjonu-jącej w tej chwili bazy do zabiegów balneologicznych (w odróĪnieniu od typowych oĞrodków spa sanatorium dysponuje unikatowymi Ĩró-dáami wód mineralnych, na bazie których wykonywane są zabiegi – kąpiele, inhalacje, kuracja pitna. Mając odpowiednią w tym momencie bazĊ, moĪna rozszerzyü pobyt o usáugi kosmetyczne na bazie wód, wzorem oĞrodków w Polsce i za granicą – np. Vichy),

– zwiĊkszenie zakresu usáug, Ğwiadczonych przez fitness klub obecnie – wiĊksza iloĞü zajĊü nowego typu, np. cykle üwiczeĔ odchudzających, kompleksowe zajĊcia, poprawiające kondycje pod okiem instruktora dla mieszkaĔców Waábrzycha i Szczawna, które w tej chwili ze wzglĊdu na ograniczenia powierzchniowe nie mogą byü prowadzone (czyli od strony oferty zabiegowej propozycja podobna, jak w przy-padku turnusów pobytowych, ale dostosowana do potrzeb klienta miejscowego).

Celem projektu pod nazwą „Modernizacja obiektu Domu Zdrojowego w Szczawnie-Zdroju” jest poprawa pozycji sanatorium na rynku usáug lecznic-twa sanatoryjnego przez stworzenie nowoczesnego OĞrodka Rehabilitacyjno- -Rekreacyjnego, skáadającego siĊ z fitness klubu oraz bazy hotelowej, wydzie-lonej z zasobów Domu Zdrojowego wraz z towarzyszącą infrastrukturą.

Celami szczegóáowymi niniejszego projektu są:

a) poprawa jakoĞci Ğwiadczonych usáug,

b) rozszerzenie oferty Ğwiadczonej w Domu Zdrojowym,

c) moĪliwoĞü przyjĊcia wiĊkszej liczby klientów,

d) uzyskiwanie wiĊkszych przychodów i tym samym poprawa rentowno-Ğci spóáki.

Realizacja niniejszego projektu pozwoli na efektywniejszą dywersyfikacjĊ przychodów – pozyskiwanie wiĊkszych przychodów z tytuáu sprzedaĪy usáug pacjentom indywidualnym, okreĞlanych jako „komercyjni”, w stosunku do przychodów z tytuáu sprzedaĪy usáug klientom instytucjonalnym – Zakáad UbezpieczeĔ Spoáecznych i Narodowy Fundusz Zdrowia. Realizacja planowa-nego projektu da efekt w postaci zmodernizowanej bazy zabiegowej i hotelowej oraz uruchomienia nowych produktów w spóáce, w tej chwili niemoĪliwych do realizacji z powodu braku odpowiedniego potencjaáu. Pozwoli takĪe na obsáu-giwanie w tym samym czasie wiĊkszej iloĞci klientów – z jednej strony ze wzglĊdu na zwiĊkszenie iloĞci miejsc noclegowych, z drugiej – zwiĊkszenie iloĞci stanowisk w fitness klubie. Dziaáania modernizacyjne pozwolą równieĪ zwiĊkszyü dostĊpnoĞü do pokoi hotelowych i Ğwiadczonych usáug osobom nie-peánosprawnym.

Przeprowadzona reforma sáuĪby zdrowia i urynkowienie tej sfery usáug wymusza podejmowanie dziaáaĔ w kierunku dostosowania do potrzeb rynku w zakresie Ğwiadczenia równieĪ usáug zdrowotnych. Ponadto przyjĊta przez SpóákĊ strategia dziaáania zmierzająca do efektywnego wykorzystania posiada-nego potencjaáu majątkowego w kierunku generowania dodatnich wyników finansowych, utrzymania miejsc pracy oraz stworzenia szansy realnego rozwo-ju, stanowiáa podwalinĊ koncepcji adaptacji istniejącej i obecnie niewykorzy-stanej czĊĞci budynku Sanatorium Dom Zdrojowy.

Realizacja projektu, w tym przygotowanie 37 pokoi o wysokim standar-dzie, pozwoli na zwiĊkszenie przychodów spóáki i wiĊksze uniezaleĪnienie od takich instytucji o charakterze monopolistycznym, jak NFZ i ZUS.

Oferta Uzdrowiska po zrealizowaniu projektu moĪe byü skierowana do klientów krajowych – grupa o zwiĊkszonych oczekiwaniach co do komfortu pobytu, oraz do klientów zagranicznych, szczególnie z terenu Niemiec¹⁰.

DziĊki wykorzystaniu marketingu mix spóáka stanie siĊ bardziej konku-rencyjna na rynku, mogąc oferowaü usáugi pobytowe na róĪnym poziomie stan-dardu, w róĪnych cenach, w tym takĪe dla klientów krajowych i zagranicznych, najbardziej wymagających co do warunków pobytowych. Wygenerowanie

10 http://www.szczawno-jedlina.pl/pl/, 15.05.2010.

kich wáaĞnie produktów pozwoli na ich reklamĊ i sprzedaĪ po wyĪszych, bar-dziej opáacalnych cenach. Pozwoli to na zwrot inwestycji oraz na pozyskiwanie dalszych Ğrodków na funkcjonowanie sanatorium.

Jak wynika z przedstawionych materiaáów, wiĊkszoĞü oĞrodków sanato-ryjnych boryka siĊ z podobnymi problemami w zakresie wáasnej bazy i wypo-saĪenia, i w podobny sposób pragnie te káopoty rozwiązaü.

KaĪda firma konkurująca w danym sektorze ma strategiĊ konkurencji, sformuáowaną Ğwiadomie lub wynikową. Strategia moĪe byü celowo opracowa-na w toku procesu planowania albo byü efektem dziaáalnoĞci róĪnych dziaáów funkcjonalnych firmy. KaĪdy dziaá powinien jednak postĊpowaü zgodnie ze swoją zawodową orientacją i motywacją kierownictwa. Dlatego suma dziaáaĔ poszczególnych dziaáów rzadko kiedy skáada siĊ na najlepszą strategiĊ. Formu-áowanie strategii konkurencji na najogólniejszym poziomie wymaga uwzglĊd-nienia kluczowych czynników, które wyznaczają granice tego, co przedsiĊbior-stwo moĪe z powodzeniem osiągnąü.

SpoĞród wielu strategii cenowych proponowaną dla ORW „Holtur” jest strategia cen neutralnych, która polega na ustaleniu ceny blisko Ğredniej ceny rynkowej. W strategii tej firmy nie konkurują ceną, ale innymi elementami marketingu mix. Strategia ta daje moĪliwoĞü stabilizacji przedsiĊbiorstwa na rynku, zrównowaĪony rozwój i páynnoĞü finansową. Daje ona nastĊpujące ko-rzyĞci: moĪliwoĞü obsáugiwania segmentów rynku związanych ze Ğrednią klasą spoáeczną (najliczniejszą); uproszczony schemat decyzyjny; ograniczonoĞü elastycznoĞci w zakresie decyzji cenowych. Gáówną wadą tej strategii jest to, Īe Ğrednia cena nie wyróĪnia oferty rynkowej przedsiĊbiorstwa.

W celu podniesienia konkurencyjnoĞci usáug naleĪy zwróciü uwagĊ na to, aby goĞcie byli zawsze zadowoleni z jakoĞci obsáugi oraz oferty obiektu. Po-winno zadbaü siĊ równieĪ o specyficzny klimat oraz miáą atmosferĊ w OĞrodku.

ORW „Holtur” oferuje bardzo szeroki i zróĪnicowany zestaw usáug. Aby wzrosáa jakoĞü wykonywanych usáug, niezbĊdny jest remont obiektu. Przebu-dowa pokoi z umywalkami na pokoje z peánym wĊzáem higieniczno-sanitar-nym, zmiana wystroju wnĊtrz, doposaĪenie jednostek mieszkalnych, remont pawilonów na osiedlu, wymiana okien i drzwi, montaĪ uchwytów i mat anty-poĞlizgowych w áazienkach. Dziaáania te pozwolą wyróĪniü ofertĊ OĞrodka od konkurencji i przyciągnąü szerszą rzeszĊ odbiorców.

Dziaáania promocyjne OĞrodka powinny objąü reklamĊ w lokalnych mass mediach, np. TK Koáobrzeg, przez ujawnianie siĊ przy okazji podawania

wiadomoĞci o wydarzeniach kulturalnych. Ta forma promocji áączy w pewien sposób reklamĊ i public relations, dlatego kojarzenie ich z ORW „Holtur” bĊ-dzie pozytywnie wpáywaáo na wydĨwiĊk opinii sáuchaczy i widzów. OĞrodek powinien teĪ umieĞciü swoją ofertĊ w „Panoramie Firm”. Przejawem public relations moĪe byü równieĪ rozwijająca siĊ wspóápraca OĞrodka z UrzĊdem Miasta, Biurem Promocji Miasta oraz Polską Agencją Promocji Turystyki SA czy udziaá w targach turystycznych.

Elementem promocji powinna byü równieĪ reklama drukowana, czyli wy-dawanie folderów i informacje w miĊdzynarodowym informatorze, reklama zewnĊtrzna – tablice drogowe o charakterze informacyjnym i przypominają-cym, umieszczone w znacznej odlegáoĞci od OĞrodka. Istotne bĊdzie równieĪ unowoczeĞnienie, przebudowa strony internetowej; to najbardziej przyciągnie turystów z zagranicy i odlegáych miejsc. WaĪnym elementem promocji są gad-Īety: upominki i materiaáy reklamowe – np. dáugopisy, czapeczki, koszulki, breloczki czy zapaáki z nazwą i adresem OĞrodka.

W ramach promocji powinny byü organizowane imprezy specjalne. Przy odpowiednim doborze goĞci impreza specjalna moĪe pozytywnie nastawiü wy-braną grupĊ osób do firmy lub wzmocniü juĪ istniejące pozytywne nastawienie.

JeĞli wĞród zaproszonych goĞci znajdą siĊ dziennikarze i impreza poprzedzona jest konferencją prasową, jej moĪliwoĞü oddziaáywania zwiĊksza siĊ wydatnie.

Imprezami specjalnymi mogą byü np. rocznice powstania firmy, przyjĊcie bo-Īonarodzeniowe itp.

NastĊpną waĪną dziedziną public relations jest sponsoring. Polega on na tym, Īe finansując innych, jednoczeĞnie promujemy siebie. Celami, jakie mogą byü osiągniĊte dziĊki wspieraniu innych, jest zdobycie rozgáosu, poinformowa-nie opinii publicznej o firmie sponsora, zwiĊkszeniu stopnia znajomoĞci marki albo teĪ stworzeniu wáaĞciwego wizerunku przedsiĊbiorstwa.

WaĪną i owocną dziaáalnoĞcią w zakresie promocji jest utrzymanie do-brych stosunków ze spoáecznoĞcią lokalną. Jednym z najbardziej oczywistych kroków, jakie moĪemy podjąü, aby przypodobaü siĊ lokalnej spoáecznoĞci, jest troska o Ğrodowisko naturalne.

Ksztaátowanie renomy przedsiĊbiorstwa rzadko jest związane tylko i wy-áącznie z promocją okreĞlonego produktu, ale tworzymy mu korzystną atmosfe-rĊ przez uczestniczenie firmy w Īyciu publicznym. Dziaáając w Ğrodowisku, wzbudza siĊ zainteresowanie, buduje swój autorytet, wzmacnia pozycjĊ na ryn-ku, co pomaga podnieĞü sprzedaĪ produktów i usáug.

Strategie wobec konkurentów sprzyjają osiąganiu przez przedsiĊbiorstwo zaáoĪonych celów, jeĪeli są skuteczne. Stosunki przedsiĊbiorstwa z konkuren-tami nie są finalną, lecz jedynie poĞrednią podstawą ich osiągania. O skuteczno-Ğci strategii wobec konkurentów decyduje wpáyw przedsiĊbiorstwa na popyt oraz preferencje i postĊpowanie nabywców. JeĪeli postĊpowanie przedsiĊbior-stwa wobec nabywców nie jest skuteczne, to nie mogą byü równieĪ efektywne jego strategie w sferze stosunków z konkurentami. Strategie wobec konkuren-tów nie mogą byü oparte wyáącznie na konkurencyjnej orientacji dziaáania przedsiĊbiorstwa, a wiĊc na obserwacji i analizie tylko tego, co czynią lub za-mierzają czyniü konkurenci, ale na podejmowaniu konkretnych kroków.

Bardzo waĪna jest równieĪ dziaáalnoĞü inwestycyjna: rozbudowa hotelu, zwiĊkszenie zakresu Ğwiadczonych usáug, stosowanie nowych form promocji, remont i modernizacja obiektu, pozyskiwanie nowych klientów z kraju, wejĞcie na rynki zagraniczne.

Aby jednak dokonaü tych wszystkich zmian, niezbĊdne są Ğrodki finanso-we, bez których niemoĪliwe jest podjĊcie jakichkolwiek dziaáaĔ. Oprócz wáas-nych, posiadanych juĪ Ğrodków, moĪna skorzystaü ze Ğrodków unijnych: prze-znaczonych na te cele i moĪliwych do zdobycia.

Podsumowanie

Sanatoria dziaáają zbawiennie zarówno na ciaáo, jak i psychikĊ ludzką.

OĞrodki specjalizują siĊ w leczeniu chorób konkretnych, w związku z tym czĊ-sto zabiegi, jakimi dysponują, bywają charakterystyczne dla okreĞlonego obiek-tu. Caáa gama masaĪy i caáodobowa opieka lekarska, która czasem skutkuje wyrobieniem w sobie dobrych nawyków zdrowotnych u pacjenta, to niemal standard dla kaĪdego z oĞrodków.

Coraz czĊĞciej sanatoria zmuszone są jednak konkurowaü o klienta. Kon-kurencja rozumiana jest wówczas jako rywalizacja miĊdzy uczestnikami rynku czy proces, w którym uczestnicy, dąĪąc do realizacji swych interesów, próbują zaoferowaü korzystniejsze od innych oferty – zarówno pod wzglĊdem ceny, jakoĞci, serwisu, jak i innych cech mających na celu wybranie wáaĞnie takiego, a nie innego oĞrodka.

W warunkach nasilających siĊ procesów globalizacji i integracji zaostrza siĊ w sanatoriach konkurencja wewnątrzsektorowa, jak i miĊdzysektorowa.

KonkurencyjnoĞü na rynku usáug sanatoryjnych naleĪy traktowaü jako zdolnoĞü do przeciwstawiania siĊ konkurencji innych przedsiĊbiorstw dziaáających na terenie uzdrowiska lub innych uzdrowisk.

COMPETITION AS A FACTOR OF THE QUALITY IMPROVEMENT