Polityka cenowa NFZ a konkurencyjnoĞü i pozycja konkurencyjna przedsiĊbiorstw uzdrowiskowych regionu Pomorza Zachodniego

Narodowy Fundusz Zdrowia przez swoje oddziaáy wojewódzkie finansuje pobyty lecznicze kierowanych kuracjuszy wedáug nastĊpujących produktów leczniczych (w nawiasie kod produktu kontraktowanego)¹⁹:

1. Leczenie ambulatoryjne dorosáych i dzieci (08.1330.019.04).

2. Uzdrowiskowe leczenie szpitalne dorosáych (08.6100.021.05).

3. Uzdrowiskowe leczenie sanatoryjne dorosáych (08.6500.028.05).

4. Uzdrowiskowa rehabilitacja dla dorosáych w szpitalu uzdrowiskowym (08.6100.022.05).

5. Uzdrowiskowa rehabilitacja dla dorosáych w sanatorium uzdrowisko-wym (08.6100.029.05).

Ponadto NFZ stosuje system dopáat do osobodnia zakwaterowania i wy-Īywienia (2 poziomy dofinansowana zaleĪne od sezonu) oraz dopáaty do oso-bodnia zakwaterowania i wyĪywienia osoby pracującej przy azbeĞcie (stawki odpowiednio 7,33 zá i 7,50 zá).

Dysponując okreĞlonym budĪetem, NFZ wycenia procedury lecznicze dla kaĪdego kontrahenta indywidualnie, co nie daje jednoznacznej odpowiedzi, na ile ustalone stawki odpáatnoĞci są adekwatne do oceny bazy materialnej i kadry medycznej w danym uzdrowisku, a na ile są wypadkową umiejĊtnoĞci negocja-cyjnych obu stron kontraktu. NiezaleĪnie od objĊtych tajemnicą handlową

18 Wskazana dychotomia mieĞci siĊ w nurcie wątpliwoĞci podnoszonych przez metodolo-gów turystyki, czy metody jakoĞciowe są adekwatne do skutecznego uporania siĊ z dynamiką turystyki, vide: T. Jamal, K. Hollinshead, Tourism and the forbilden zone: the underserved power of qualitative inquiry, „Tourism Management” 2001, 22 (1), s. 63–82.

19 Materiaáy wewnĊtrzne Narodowego Funduszu Zdrowia, Oddziaá Zachodniopomorski, Szczecin.

szczegóáów na etapie negocjacji, znaczne zróĪnicowanie zakontraktowanych stawek uwidacznia siĊ na etapie realizacji umowy. Analiza zrealizowanych w województwie zachodniopomorskim kontraktów (przyjĊliĞmy za punkt od-niesienia rok 2010 jako korespondujący z ostatnim momentem badania konku-rencyjnoĞci przedsiĊbiorstw uzdrowiskowych) wskazuje na znaczne zróĪnico-wanie stawek zarówno miĊdzy przyjĊtymi produktami leczniczymi, jak i w ob-rĊbie produktów. I tak zdecydowanie najniĪej wycenia NFZ procedury zwią-zane z leczeniem ambulatoryjnym dorosáych i dzieci. W 2010 roku kontrakty na tĊ procedurĊ otrzymaáy 2 uzdrowiska: Poáczyn-Zdrój i ĝwinoujĞcie, przy czym Ğrednie stawki za procedurĊ wynosiáy:

– dla Poáczyna-Zdroju: 22,0 zá,

– dlaĝwinoujĞcia: 25,0 zá (stawka wyĪsza o 13,6 %).

Uwarunkowania zasobowe uzdrowisk zachodniopomorskich powodują, iĪ najczĊĞciej kontraktowane są produkty leczenia uzdrowiskowego szpitalnego lub sanatoryjnego osób dorosáych, stąd kwoty finansowe pozyskiwane z proce-dur dotyczące wymienionych proceproce-dur stanowią gros przychodów firm uzdro-wiskowych. Zestawienia wybranych kontraktów z NFZ na leczenie osób doro-sáych prezentują tabele 1 i 2.

Tabela 1

Kontrakty NFZ i Ğrednie stawki w uzdrowiskowym leczeniu szpitalnym dorosáych w 2010 roku

Lp. PrzedsiĊbiorstwo uzdrowiskowe ĝrednia stawka (zá)

1. „Uzdrowisko Poáczyn” SA 84,0

2. Sanatorium Uzdrowiskowe „Energetyk”

–ĝwinoujĞcie 71,0

3. „Uzdrowisko KamieĔ Pomorski” Sp. z o.o. 62,0: 63,0; 78,0

4. „Uzdrowisko ĝwinoujĞcie” SA 88,0

5. „Uzdrowisko Koáobrzeg” SA 80,0; 87,0

ħródáo: zestawienie wáasne na podstawie materiaáów NFZ Oddziaá Zachodniopomorski w Szczecinie.

Tabela 2

Kontrakty NFZ i Ğrednie stawki w uzdrowiskowym leczeniu sanatoryjnym dorosáych w 2010 roku

Lp. PrzedsiĊbiorstwo uzdrowiskowe ĝrednia stawka (zá)

1. „Uzdrowisko Poáczyn” SA 65,0; 66,0

2. „Arka-Mega” SA 73,0

3. „Uzdrowisko ĝwinoujĞcie” SA 70.0; 71,0

4. „Uzdrowisko Koáobrzeg” SA 72,0

5. Sanatorium Uzdrowiskowe „Wodnik” 71,0

6. Centrum Zdrowia i Urody „Verano” 73,0

7. OSW „Posejdon” 68,0; 70,0

ħródáo: zestawienie wáasne na podstawie materiaáów NFZ Oddziaá Zachodniopomorski w Szczecinie.

Dane zawarte w powyĪszych tabelach, wskazując na rozpiĊtoĞci stawek, sygnalizują dwie grupy problemów:

a) ilustrują róĪnice w potencjale (zasobach) uzdrowisk – relatywnie naj-wyĪsze stawki osiągnĊáy przedsiĊbiorstwa o wysokim standardzie wy-posaĪenia, sprzĊtu medycznego i kadry (Koáobrzeg, ĝwinoujĞcie); niĪ-sze ceny osiągaáy uzdrowiska ze Ğrednią lub gorszą infrastrukturą leczniczą (Poáczyn, KamieĔ Pomorski),

b) konfrontacja stawek u porównywalnych rywali rynkowych wskazuje na potencjalne utracone korzyĞci w przychodach. I tak za leczenie szpitalne dorosáych „Uzdrowisko Koáobrzeg” za czĊĞü kontraktu otrzymaáo o 10% przychodów mniej niĪ „Uzdrowisko ĝwinoujĞcie”, za drugą czĊĞü odpowiednio 1,1% mniej. W leczeniu sanatoryjnym do-rosáych lepszymi cenami legitymowaáo siĊ „Uzdrowisko Koáobrzeg”.

WiĊksze rozpiĊtoĞci obserwujemy miĊdzy liderami kontraktów a fir-mami z najgorszymi stawkami: relacje „ĝwinoujĞcie” – „KamieĔ Pomorski” wyniosáy miĊdzy 1,42:1 a 1,128:1 (leczenie szpitalne doro-sáych) oraz „Verano” – „Polczyn-Zdrój” – miĊdzy 1,12:1 a 1,106:1 (leczenie sanatoryjne dorosáych). JeĞli potencjalnie utracone korzy-Ğci naáoĪy siĊ na ogólny wynik z dziaáalnokorzy-Ğci danego przedsiĊbior-stwa uzdrowiskowego, to w sytuacji relatywnie niskiej rentownoĞci sektora uzdrowiskowego moĪna mówiü o pewnym wypaczeniu

standingu tegoĪ sektora, co przeáoĪyáo siĊ na niską ocenĊ pozycji konkurencyjnej.

Najkorzystniejsze stawki oferowaá NFZ dla procedur rehabilitacji. W jej ramach „Uzdrowisko Poáczyn” zakontraktowaáo w 2010 roku usáugi rehabilita-cji szpitalnej za stawkĊ 119,0–125,0 zá, a „KamieĔ Pomorski” za stawkĊ 122,0 zá/procedura, w rehabilitacji sanatoryjnej firmy te realizowaáy kontrakty odpowiednio za stawki 94,0–96,0 zá i 89,0 zá, co jednak – jak wspomniano wczeĞniej – nie znalazáo odzwierciedlenia w dobrej pozycji konkurencyjnej tychĪe kurortów.

Podsumowanie

Przedstawiony obraz wpáywu Narodowego Funduszu Zdrowia jako naj-waĪniejszego czynnika otoczenia zewnĊtrznego na konkurencyjnoĞü przedsiĊ-biorstw uzdrowiskowych jest, mimo zasygnalizowania problemu, niezadawala-jący, poniewaĪ systemy monitoringu wewnĊtrznego parametrów firmy albo nie istnieją, albo są nieprecyzyjne. Zarówno nauka, jak i same zainteresowane przedsiĊbiorstwa nie mają wiedzy o drugiej stronie usáugi, jaką są profesjonal-nie ustalone koszty na kaĪdą procedurĊ leczniczą, stąd trudny lub wrĊcz profesjonal- nie-moĪliwy jest dyskurs o konkurencyjnoĞci kosztowej.

Na obecnym etapie presji kosztowej w krajowym systemie ochrony zdro-wia firmy, które zamierzają podtrzymywaü wieloletnie tradycje uzdrowisk, mają do wyboru dwie drogi:

a) bezinwestycyjną – skrócenie czasu uzdrowiskowego leczenia sanato-ryjnego dorosáych. Takie rozwiązanie przyjĊáy kurorty niemieckie – w Polsce turnus trwa 28 lub 21 dni, w Niemczech Ğredni turnus trwa 7,3 dnia,

b) inwestycyjną – co jest zgodne z postulatami M. Smith i L. Puczko – dokonanie restrukturyzacji produktowej, w wyniku której struktura przychodów (portfel klientów) mógáby ksztaátowaü siĊ jak nastĊpuje:

maksymalnie 30–33% kontrakty z NFZ, 30–33% klienci komercyjni (krajowi i zagraniczni), pozostaáa czĊĞü potencjaáu winna byü prze-znaczona na turystykĊ medyczną. I to zagadnienie winno byü przedmiotem wielostronnej dyskusji.

REVENUE STRUCTURE AND COMPETITIVENESS