Wykorzystanie możliwości chmury obliczeniowej wpłynęło na ekonomiczne podejście do informatyki. Zmienił się stosunek kosztów inwestycyjnych (CAPEX) do kosztów ope-racyjnych (OPEX). Zastosowano zasadę płatności za usługę zgodnie z rzeczywistym wy-korzystaniem zasobów. Ważnym aspektem jest wybór modelu licencjonowania środo-wiska, na którym będzie się opierało działałanie organizacji. Podstawowym i najczęściej stosowanym w obecnych czasach środowiskiem jest on premise. Firma posiada własne serwery, na których instaluje oprogramowanie (które zakupiła na podstawie licencji lub dzierżawy). Oprogramowanie instalowane jest samodzielnie lub na zlecenie przez firmę zewnętrzną. Czas i start wdrożenia zależą od dostępności środowiska sprzęto-wego, co wiąże się z poniesieniem kosztów. Po uruchomieniu środowiska pracownicy, organizacja lub zewnętrzna firma IT dbają o ciągłość jego działania i bezpieczeństwo przechowywania zasobów. Infrastruktura tego typu nazywana jest infrastrukturą biura. Łącze internetowe zapewnia zewnętrzny dostawca, a sprzęt kupowany jest przez or-ganizację we własnym zakresie. Istnieje też możliwość utworzenia aplikacji działającej wyłącznie w wirtualnej sieci VLAN, tylko na potrzeby przedsiębiorstwa. Tego typu śro-dowisko nazywane jest też chmurą prywatną. Ze względu na odseparowanie danych od środowiska zewnętrznego można uznać, że są one bezpiecznie przechowywane. Aby wdrożyć tego typu środowisko, należy wziąć pod uwagę koszty związane z zaku-pem: infrastruktury obsługującej bazy danych (serwery), pamięci, oprogramowania
obsługującego aplikacje i bazy danych, firewalle’a, programu antywirusowego, progra-mów do obsługi organizacji zgodnie z jej działalnością. Należy też dodać koszt obsługi zatrudnionego personelu, koszt powierzchni z wyposażeniem (klimatyzacja), na któ-rej znajduje się hardware, opłaty za energię elektryczną. Firma Microsoft przedstawiła przybliżoną symulację kosztów wdrożenia tego typu rozwiązania w okresie trzech lat dla jednej maszyny wirtualnej.
Tabela 1. Podsumowanie kosztów opartych o licencję on premise Podsumowanie kosztów opartych o licencję on premise
Kategoria Koszty Infrastruktura 2264$ Oprogramowanie 579$ Energia elektryczna 418$ Bazy danych 4076$ Sieć 889$ Pamięć 1331$ Obsługa / Personel 1654$ Suma 11211$ Źródło: https://www.tco.microsoft.com/Home/Calculator.
Kolejnym środowiskiem, jakie można zastosować w organizacji, jest środowisko chmurowe, nazywane też „cloud based”. Znajduje się w nim dedykowane oprogra-mowanie. Firmy nie potrzebują własnej infrastruktury (serwerów) oraz nie nabywają lub nie dzierżawią licencji na oprogramowanie. Wnoszą jedynie opłatę za usługę, która udostępniona jest zgodnie z umową zawartą na określony czas; w jej ramach otrzymują konkretne rozwiązania (np. możliwość publikowania danych na portalu internetowym lub korzystania z oprogramowania znajdującego się w danym środo-wisku). Wdrożenie tego typu środowiska w modelu standardowym odbywa się na-tychmiast, bez konieczności zakupu sprzętu i wykonania prac instalacyjnych. W roz-wiązaniach dedykowanych dla danej organizacji wdrożenie następuje po analizie biznesowej oraz dostosowaniu środowiska do specyfiki przedsiębiorstwa. Ciągłość działania i serwis zapewniane są przez usługodawcę. Wszelkiego rodzaju zabezpie-czenia i uaktualnienia oprogramowania są też po stronie usługodawcy. Lokalizacja danych, przechowywanych w rozwiązaniu udostępnionym w ramach usługi, jest dla klienta bliżej nieokreślona. Na koszt wdrożenia składa się zastosowanie wirtualnej maszyny, pamięci dyskowej chmury i kosztów obsługi administratora. Poniżej przy-kład przybliżonych kosztów wdrożenia usługi Azure w okresie trzech lat dla jednej maszyny wirtualnej.
Tabela 2. Podsumowanie kosztów opartych o usługę Azure Podsumowanie kosztów opartych o usługę Azure
Kategoria Koszty Infrastruktura 0$ Oprogramowanie 1039$ Energia elektryczna 0$ Bazy danych 0$ Sieć 0$ Pamięć 0$ Obsługa / Personel 678$ Suma 1717$ Źródło: https://www.tco.microsoft.com/Home/Calculator.
Na podstawie danych można stwierdzić, że wdrożenie tego typu rozwiązania w tym modelu jest korzystne dla środowiska chmurowego. Oszczędności wygene-rowane w okresie trzech lat oscylują na poziomie 73%. Koszty poniesione w tym okresie przedstawia poniższy wykres.
Wykres 1. Koszty on premises a koszty Azure
Źródło: https://www.tco.microsoft.com/Home/Calculator.
Kolejnym rozwiązaniem wdrożenia infrastruktury IT w organizacjach jest zastoso-wanie środowiska hybrydowego, które polega na częściowym wykorzystaniu rozwią-zań on premise i rozwiąrozwią-zań w chmurze. Na obecnym etapie rozwoju technologii in-formatycznych jest to najczęściej wybierane rozwiązanie. Ze względów biznesowych organizacja może zadecydować, które dane mają znajdować się w chmurze, a które na serwerach organizacji. Ze względu na obawy przed wdrożeniem środowiska chmu-rowego przedsiębiorstwo ma możliwość przetestowania związanych z nim rozwiązań
(wdrożenie pilotażowe). Kolejnym czynnikiem przemawiającym za wdrożeniem hy-brydowym jest idea pokrycia kompetencji IT w danym obszarze. Personel obsługujący infrastrukturę musi zdobyć odpowiednie kwalifikacje w celu dalszego rozwoju.
Hybrydowe rozwiązanie jest również skuteczne podczas wdrażania chmury ob-liczeniowej. Na czas migracji danych organizacja działa dualnie, wygaszając stopnio-wo infrastrukturę znajdującą się w przedsiębiorstwie. Należy jednak wspomnieć, że kwestia licencji będzie ograniczała część użytkowników do korzystania ze środowi-ska chmurowego (licencje on premise nie uprawniają użytkowników do korzystania z usług online), chyba że organizacja wykupi dostęp dla wszystkich użytkowników. Określają to prawa do korzystania z usług online oraz prawa do używania produktów.
Korzyści z wdrożenia chmury obliczeniowej
Rozwój rozwiązań sieciowych zmienił tradycyjne podejście do zasobów IT w organiza-cjach. Cechy zastosowania środowiska chmurowego przemawiają za wdrożeniem go do organizacji. Można wyróżnić sześć głównych powodów, dla których przedsiębiorstwa biorą pod uwagę wdrożenie usług chmury obliczeniowej. Pierwszym z nich jest koszt związany z obsługą chmury: eliminacja wydatków wynikających z zakupu oprogramo-wania i sprzętu, konfigurooprogramo-wania oraz utrzymyoprogramo-wania lokalnych centrów danych, opłat za energię elektryczną w celu zasilania i chłodzenia urządzeń, ograniczenie personelu IT zarządzającego infrastrukturą IT. Kolejnym atutem jest szybkość działania. Zarządzanie chmurą obliczeniową może być samodzielne i udostępnianie zasobów może nastąpić w krótkim czasie. Dzięki temu działania w tym środowisku są elastyczne. Następną za-letą jest możliwość dowolnego skalowania w celu zapewnienia wymaganych zasobów w postaci mocy obliczeniowej, magazynu lub przepustowości w okresie największego zapotrzebowania. Z rozwiązań można korzystać pod każdą szerokością geograficzną. Dzięki przerzuceniu odpowiedzialności za konfigurację i instalowanie poprawek, uaktu-alnień na usługodawcę zespół IT ma możliwość produktywniejszego realizowania celów biznesowych organizacji. Kolejnym atutem jest bezpieczeństwo danych znajdujących się w środowisku chmury obliczeniowej. Usługodawcy wdrażają najnowsze zabezpieczenia wirtualne i fizyczne do ochrony danych. Starają się, żeby usługi miały jak najmniejsze opóźnienia sieciowe i większą ekonomię skali. Środowiska chmury obliczeniowej mogą też służyć jako ośrodki tworzenia kopii zapasowych w celu zapewnienia ciągłości działa-nia systemu. Eliminują nadmierną liczbę lokacji danych w sieci.
Wdrożenie środowiska chmury obliczeniowej opłacalne jest wtedy, gdy ko-rzystamy z centrów danych zgodnych z obowiązującym standardem. Przenosze-nie „długowiecznych” aplikacji mija się z celem ze względu na czas eksportowania/
/importowania danych do chmury. Lepszym rozwiązaniem niż konwersja aplikacji jest za-projektowanie ich od nowa, pod kątem aplikacji środowiska chmurowego.
Aplikacje obsługujące wrażliwe lub poufne dane powinny być w odpowiedni sposób zabezpieczone. W środowisku chmurowym muszą one spełniać takie same standardy zabezpieczeń jak w infrastrukturze wewnętrznej. W przypadku zaplano-wanego usunięcia danych w infrastrukturze wewnętrznej mamy pewność, że ich nie będzie, szczególnie po fizycznym zniszczeniu twardego dysku. W przypadku chmu-ry takiej pewności nie ma. Dane zostaną usunięte, ale użytkownik nie wie, czy nie figurują one jeszcze w sieci. Oczywiście wszelkie klauzule poufności danych są za-warte w umowie z dostawcą usług.
Pomimo powyższych obaw wykorzystanie środowiska chmurowego wydaje się korzystnym rozwiązaniem dla organizacji.