Game jamy

W związku z rosnącym zainteresowaniem aktywnym wkładem w powstawanie gier wideo oraz demokratyzacją narzędzi służących do tego celu, coraz większą popularność zyskują także wydarzenia dedykowane spontanicznemu „towarzyskiemu” tworzeniu gier we wspólnej przestrzeni. Co wydaje się szczególnie istotne, tego typu towarzyskie eventy stają się okazją do spotkania, wymiany doświadczeń i nabywania umiejętności (choćby podstawowych) pomiędzy ludźmi reprezentującymi różne środowiska i zakresy kompetencji. Z jednej strony organizowane są bowiem specjalistyczne branżowe konferencje i zjazdy, podczas których mogą powstawać także gry, z drugiej zaś – amatorskie bądź pół-amatorskie konkursy oraz tak zwane game jamy (ang. game jam).

Mianem game jam określa się wydarzenia, w ramach których w określonym czasie, w wyznaczonej przestrzeni zbiera się grupa uczestników, których celem jest stworzenie gier (zwłaszcza, choć nie tylko gier wideo), zwykle o wspólnym temacie. Zazwyczaj takie maratony tworzenia gier trwają nie dłużej niż dwie doby. W skrajnych przypadkach zdarzają się jednak i takie, które określić można mianem ekspresowych, gdyż na przygotowanie – zwykle siłą rzeczy dość prostej – gry uczestnicy mają zaledwie godzinę (czego przykładem jest 0h Game Jam306). Z drugiej strony, wskazać można również kilka wydarzeń znacznie dłuższych, niekiedy trwających nawet kilka tygodni, do tego niekoniecznie zakładających spotkania we wspólnej przestrzeni, a wciąż określanych mianem game jamów (takich jak Slow Jam/VR Jam, zorganizowany przez firmę Oculus i IndieCade)307, aczkolwiek ich status/przynależność do kategorii game jam bywa, niebezzasadnie, kwestionowany308. Niekiedy tego typu inicjatywy mają zasięg lokalny i charakter incydentalny, aczkolwiek zdarzają się i takie, które są częścią większych, czasami cyklicznych, skoordynowanych projektów – nawet na skalę globalną.

Przykładowo, do tego typu inicjatyw o zasięgu ogólnoświatowym zaliczyć można między

306 Por.: J. Wójcik, 0h Game Jam zakończony! Top 10 najciekawszych produkcji, „1ndie World”, 28.10.2013, https://1ndieworld.com/0h-game-jam-zakonczony-top-10-najciekawszych-produkcji [dostęp: 03.06.2017].

307 B. Gilbert, IndieCade teams with Oculus Rift for ‘VR Jam’, a game dev competition culminating this October, „Endgadget”, 23.07.2013, https://www.engadget.com/2013/07/23/indiecade-oculus-rift/ [dostęp: 04.06.2013].

308 Por.: Wypowiedzi użytkowników forum na oficjalnej stronie internetowej firmy Oculus, np. https://forums.oculus.com/vip/discussion/2964/couple-of-questions-about-the-vr-jam [dostęp: 04.06.2017].

117 innymi czterodniowy Indie Game Jam309, zorganizowany po raz pierwszy w 2002 roku w Oakland w stanie Kalifornia, pomysłodawcami którego byli Chris Hecker oraz Sean Barrett. W tym samym roku, z inicjatywy Geoffa Howlanda oraz innych pasjonatów powołano do życia Ludum Dare310, czyli przedsięwzięcie, którego jednym z podstawowych celów jest organizacja game jamów. Innym, równie znanym wydarzeniem tego typu, organizowanym cyklicznie w różnych zakątkach globu od 2008 roku, jest Global Game Jam311 (GGJ), którego inicjatorami są Susan Gold, Gorm Lai oraz Ian Schreiber312. Opis czwartej edycji jednej z lokalnych, polskich odsłon GGJ, czyli Łódzkiego Game Jamu, organizowanego między innymi przez Marię B. Gardę z Koła Naukowego Badaczy Gier UŁ, głosi:

„WSTĘP

Łódzki Game Jam 4 to kolejna edycja corocznego game jamu odbywającego się w Łodzi wraz z setkami innych tego typu wydarzeń na świecie w ramach międzynarodowej inicjatywy Global Game Jam. Całe wydarzenie polega na stworzeniu gry (komputerowej, planszowej i nie tylko) w ciągu 46 godzin na temat podany przez organizatorów wraz z rozpoczęciem jamu. (…)

Global Game Jam to największe tego typu wydarzenie na świecie - w edycji 2015 udział wzięło aż 36,000 osób z 93 krajów na całym globie. W zeszłorocznym Łódzkim Game Jamie uczestniczyło ponad 80 twórców, którzy łącznie wykonali 19 gier.

DLACZEGO WARTO?

Wzięcie udziału w Łódzkim Game Jamie to przede wszystkim świetna zabawa w dobrym towarzystwie - ale dla wielu młodych twórców jest to również szansa na podjęcie pierwszych kroków w tworzeniu gier, nauczenie się nowych technologii, sprawdzenie własnych możliwości i poznanie innych osób pasjonujących się tworzeniem gier.

CO TRZEBA UMIEĆ?

Przychodząc na game jam dobrze jest mieć odrobinę doświadczenia w jakimkolwiek segmencie projektowania gier. Jeśli umiesz programować, wymyślać historie, projektować rozgrywkę, rysować, tworzyć pixel-art, modelować w 3D, projektować interfejsy, grać na dowolnym instrumencie, komponować muzykę, podkładać głos, tworzyć papierowe wycinanki itp. na pewno będziesz się z nami dobrze bawić :)”313

Na oficjalnej stronie internetowej Łódzkiego Game Jamu, w zakładce FAQ314 przeczytać można również zwięzłą próbę definicyjną imprez typu game jam:

309 Oficjalna strona internetowa Indie Game Jam, http://www.indiegamejam.com/ [dostęp: 04.06.2017].

310 Oficjalna strona internetowa Ludum Dare, http://ludumdare.com/compo/about-ludum-dare/ [dostęp: 03.06.2017].

311 Oficjalna strona internetowa Global Game Jam, http://globalgamejam.org/about [dostęp: 03.06.2017].

312 Oficjalna strona internetowa Global Game Jam, http://globalgamejam.org/history [dostęp: 03.06.2017].

313 Oficjalna strona internetowa Łódzkiego Game Jamu, http://lodzkigamejam.pl/ [dostęp: 03.06.2017].

314 FAQ (akronim od angielskiego Frequently Asked Questions) – zamieszczane głównie na stronach internetowych odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące określonej tematyki, działania instytucji itd.

118

„Czym jest game jam?

Game jam to wydarzenie, którego celem jest tworzenie gier (głównie komputerowych, ale jesteśmy też otwarci na wszystkie inne typy, takie jak gry planszowe, społeczne itd.). Uczestnicy mają 48 godzin, żeby stworzyć grę na zadany temat. Ograniczone ramy czasowe oraz możliwość współpracy z nowymi ludźmi mają na celu wspieranie kreatywnego myślenia, motywowanie Was do pracy i sprawienia, że będziecie w stanie stworzyć naprawdę fajne, eksperymentalne gry”315.

Z dalszych pytań i odpowiedzi wyciągnąć można – poza kwestiami czysto organizacyjnymi – różne wnioski na temat charakteru game jamu jako wydarzenia przede wszystkim spontanicznego i wpisującego się w ideę otwartego obiegu treści kultury.

Zdarza się, że game jamy towarzyszą również innym wydarzeniom, będąc jedną z części programów ich atrakcji. Z takimi przypadkami mamy do czynienia na przykład w ramach festiwali, takich jak poznański Festiwal Fantastyki Pyrkon (P-Jam, organizowany od 2016 roku)316

czy Międzynarodowy Festiwal Komiksu i Gier w Łodzi (Komiks Festiwal Game Jam/Komiks Game Jam, organizowany od 2014 roku)317.

Game jamy dowodzą, że tworzenie gier wideo staje się coraz łatwiejsze. W niedługim czasie udaje się bowiem dziś wymyślić i zrealizować gotowe do użytkowania projekty przynależne do tego medium. Wynika to z wielu czynników, spośród których wymienić można choćby przeobrażenia technologiczne prowadzące do uproszczenia i upowszechnienia narzędzi (hardware’owych i software’owych) przydatnych przy pracy nad grami komputerowymi. Wydarzenia typu game jam pokazują również siłę kolektywnych przedsięwzięć, w których osoby z różnymi predyspozycjami i kompetencjami są w stanie, wspólnymi siłami, powołać do istnienia tak złożone teksty kultury, jak gry wideo.

Nic więc dziwnego, że jako fenomen o dużym znaczeniu dla kultury graczy, zjawisko game

jam stało się przedmiotem zainteresowania akademików z różnych kręgów badawczych318. Z uwagi na różnorodność w zakresie czasu trwania tego typu wydarzeń, liczby ich uczestników, wytycznych co do przestrzeni, warunków uczestnictwa oraz wielu innych zmiennych, rozumienie nazwy game

315 Oficjalna strona internetowa Łódzkiego Game Jamu, http://lodzkigamejam.pl/#faqCzym [dostęp: 03.06.2017].

316 Por.: http://pyrkon.pl/2016/pjam/ [dostęp: 03.06.2017]; oraz http://pyrkon.pl/2016/program/details/66/ [03.06.2017]; oraz http://pyrkon.pl/2017/regulamin-P-JAM-2017/ [dostęp: 03.06.2017]; oraz https://www.facebook.com/events/908434139259062/ [dostęp: 03.06.2017].

317 Por.: https://www.facebook.com/events/340582399441849/ [dostęp: 03.06.2017]; oraz http://komiksjam.confetti.events/ [dostęp: 03.06.2017]; oraz https://www.facebook.com/events/1493228311000430/ [dostęp: 03.06.2017]; oraz http://komiksfestiwal.com/o-festiwalu/strefa-gier/ [dostęp: 03.06.2017]; oraz https://www.facebook.com/events/1767001360246159/ [03.06.2017].

318 A. Kultima, Defining Game Jam, [w:] The Proceedings of the 10th International Conference on the Foundations of

Digital Games (FDG 2015), 22-25 czerwca 2015, Pacific Grove w stanie Kalifornia, dostępne na stronie:

119

jam okazuje się dość intuicyjne w zależności od badacza podejmującego się opisu tegoż zjawiska.

Annakaisa Kultima z University of Tampere dokonała zestawienia i porównania tego typu rozważań oraz zaproponowała własne objaśnienie terminu game jam, które nazwała „definicją zaawansowaną”. W myśl tejże definicji, game jamy określić można zwięźle jako: „przyśpieszone, obarczone konkretnymi ograniczeniami, będące dla uczestników szansą na rozmaite korzyści, wydarzenia dedykowane tworzeniu gier oraz ich publicznemu wystawianiu”319.

Kwestia „przyśpieszenia” (ang. acceleration) rozumiana jest tu głównie w kontekście ściśle wyznaczonych ram czasowych, wewnątrz których odbywa się game jam. Ramy te zapewniają presję prowokująca do szybkiego działania, ponieważ celem tego typu wydarzeń jest nie tyle stworzenie kompleksowych, rozbudowanych, pieczołowicie dopracowanych projektów, co po prostu działających gier spełniających kryteria organizatorów. Kryteria wyznaczane są przez wspomniane w definicji ograniczenia (ang. constraints) – takie jak narzucone tematy, obwarowania technologiczne, rozwiązania designu, gatunki etc. – które spełniają podobną funkcję: mają pomóc uczestnikom skupić się na konkretnym działaniu, wyznaczając wspólny zakres celów, a tym samym odciążając ich częściowo z decyzyjności. Udział w game jamie wiąże się z wieloma szansami (ang. opportunities), przed który stają uczestnicy. Skala i rodzaj tych szans różnić może się w zależności od intencji uczestnika, charakteru wydarzenia i wielu innych czynników, obejmując różne oczekiwania i cenione rezultaty – począwszy od możliwości kreatywnej ekspresji, poprzez okazję do nauki, nawiązywania kontaktów i zdobycia nagród, skończywszy na fakcie, iż jest to okoliczność sprzyjająca zaprezentowaniu swoich pomysłów i umiejętności publicznie (ang. public

exposure). Powszechnie praktykowanych sposobów zaprezentowania projektów powstałych

podczas game jamów jest mnóstwo: publiczne wystąpienia ewaluacyjne i eksplikacyjne, udostępnianie na stronie internetowej, wgrywanie stworzonych gier do sklepów dystrybucji cyfrowej itd.320