Gaz ziemny z łupków (shale gas)

Duże nadzieje Chiny wiążą z rozwojem sektora gazu z łupków (shale gas).

Występuje on w podziemnych skałach osadowych o niskiej przepuszczal-ności. W marcu 2012 r. Ministerstwo Ziemi i Zasobów Naturalnych Chin wydało oświadczenie potwierdzające wielkość rezerw gazu z łupków. We-dług tych informacji Chiny dysponują rezerwami gazu z łupków możliwego do wydobycia na lądzie na poziomie 25,08 bln m³ (886 bln stóp³). Złoża te stanowią tylko część ogólnych rezerw gazu ziemnego w Chinach, sza- cowanych na 134,42 bln m³³⁷⁸. Chińskie szacunki są niższe od tych, któ- re podawała amerykańska Agencja Informacji Energetycznej. W raporcie przedstawionym w połowie 2013 r. określiła ona ogólne zasoby gazu z łup- ków w Chinach na poziomie 1 115 bln stóp³. To korekta w dół w stosun- ku do wcześniejszych szacunków, kiedy była mowa o zasobach równych 1 225 bln stóp³. Wynikało to ze zmian w ocenie wielkości łupkowych złóż Qiongzhusi w basenie Sichuan oraz Lower Cambrian w basenie Tarym³⁷⁹. Rozbieżność w przedstawionych danych nie zmienia faktu, że Chiny posia- dają największe na świecie zasoby gazu z łupków.

Największe złoża gazu z łupków w Chinach znajdują się w basenach Si-chuan (626 bln stóp³), Tarym (216 bln stóp³), Junggar (36 bln stóp³), Son-gliao (16 bln stóp³), Jianghan, Subei i w delcie rzeki Jangcy³⁸⁰.

376 China to use ‘combustible ice’ as commercial fuel by 2030, „People’s Daily”, 20 XII

2013.

377

„我国将于 2015 年开发 «可燃冰»” („Zhongguo jiang yu 2015 nian kaifa «keran-bing»”), „光明日報” („Guangming Daily”), 30 VII 2014.

378 W. Zhu, China Estimates Exploitable Shale-Gas Reserves at 25.08 TCM, Bloomberg, 1 III 2012, http://www.bloomberg.com/news/2012-03-01/china-estimates-exploitable-shale-gas-reserves-at-25-08-tcm-1-.html (19 IX 2013).

379 Technically Recoverable Shale Oil and Shale Gas Resources: An Assessment of 137

Shale Formations in 41 Countries Outside the United States, U.S. Energy Information Admin- istration, Washington VI 2013, s. 15.

380 Ibidem, s. XX–2.

Tabela 46. Największe zasoby gazu ziemnego z łupków na świecie

Państwo Największe zasoby gazu z łupków na świecie (w bln stóp³)

Chiny 1 115

Argentyna 802

Algieria 707

Stany Zjednoczone 665

Kanada 573

Meksyk 545

Australia 437

RPA 390

Rosja 285

Brazylia 245

Świat (ogółem) 7 299

Źródło: Technically Recoverable Shale Oil and Shale Gas Resources: An Assessment of 137 Shale Formations in 41 Countries Outside the United States, U.S. Energy Information Administration, Washington VI 2013, s. 10.

Tabela 47. Największe zasoby ropy z łupków na świecie

Państwo

Największe zasoby ropy z łupków na świecie (w mld baryłek)

Rosja 75

Stany Zjednoczone 58

Chiny 32

Argentyna 27

Libia 26

Wenezuela 13

Meksyk 13

Pakistan 9

Kanada 9

Indonezja 8

Świat (ogółem) 345

Źródło: Technically Recoverable Shale Oil and Shale Gas Resources: An Assessment of 137 Shale Formations in 41 Countries Outside the United States, U.S. Energy Information Administration, Washington VI 2013, s. 10.

Chiny nie produkują jeszcze gazu ziemnego z łupków na skalę prze-mysłową. Plan rządowy页岩气发展规划 (2011–2015 年) (Development Plan for Shale Gas), zatwierdzony 13 marca 2012 r., zakładał, że produk-cja gazu z łupków w Chinach wyniesie w 2015 r. 6,5 mld m³, a w 2020 r.

od 60 do 100 mld m³³⁸¹.

W październiku 2013 r. Państwowa Administracja Energetyczna przedsta-wiła kolejny ważny dokument页岩气产业政策 (Shale Gas Industrial Poli-cy), który określił założenia polityki rozwojowej w sektorze wydobycia gazu ziemnego z łupków. Plan przewidywał traktowanie tego sektora przemysło-wego w kategoriach strategicznych. Zakładał finansowe wsparcie procesów poszukiwania i wydobycia, wprowadzenie dotacji, ulg lub zwolnień podatko-wych dla producentów gazu z łupków, zachęcanie prowincjonalnych rządów do wspierania lokalnych producentów gazu, a także wprowadzenie zwolnień z taryf celnych na import wyposażenia dla tego sektora. Nowa polityka po-łożyła nacisk na zdynamizowanie sektora szczególnie jeśli chodzi o rozwój innowacji oraz rodzimych technologii poszukiwawczych i wydobywczych³⁸². Należy odnotować, że podobnie jak w przypadku pozyskiwania meta-nu z pokładów węgla Chiny subsydiują również wydobycie gazu ziemne-go z łupków. W listopadzie 2012 r. Ministerstwo Finansów poinformowało o ustaleniu stawki 0,4 RMB za każdy wydobyty metr sześcienny tego su-rowca w latach 2012–2015. Lokalne władze uzyskały jednocześnie moż-liwość wprowadzania dodatkowych dopłat dla potencjalnych firm wydo-bywczych³⁸³. Poza tym Chiny zwolniły z podatku importowego dostawców zaawansowanego sprzętu do eksploatacji złóż gazu z łupków z zagranicy³⁸⁴. Wydobycie gazu ziemnego z łupków w Chinach odbywa się z udziałem spółek krajowych oraz konsorcjów międzynarodowych. Istotną rolę odgry-wają jednak te pierwsze, czego potwierdzeniem były wyniki dotychcza-sowych przetargów na poszukiwania i wydobycie gazu z łupków. Pierw-sza runda przetargu dotycząca czterech bloków zakończyła się w połowie

381 页岩气发展规划 (2011–2015 年) (Yeyanqi fazhan guihua (2011–2015 nian), National Development and Reform Commission (NDRC), 13 III 2012, http://www.ndrc.gov.cn/zcfb/

zcfbtz/2012tz/W020120316370486643634.pdf (19 IX 2013).

382 页岩气产业政策 (Yeyanqi chanye zhengce), National Energy Administration, 22 X

2013, http://zfxxgk.nea.gov.cn/auto86/201310/t20131030_1715.htm (18 III 2014).

383 Yang Jing, China Announces 2012–2015 Shale-Gas Subsidies to Boost Output, Bloomberg, 5 XI 2012, http://www.bloomberg.com/news/2012-11-05/china-announces-2012-2015-shale-gas- subsidies-to-boost-output.html (19 IX 2013).

384 Guo Aibing, Jing Yang, R. Tan, Jiang Jianguo, China Plans Faster Land Approval, Tax- Free Imports for Shale, Bloomberg, 16 III 2012, http://www.bloomberg.com/news/2012-03-16/ china-plans-faster-land-approval-tax-free-import-to-boost-shale.html (11 X 2013).

2011 r. Sześć przedsiębiorstw (tj. Petrochina, Sinopec, CNOOC, Shaanxi Yanchang Petroleum Group Co., China United Coalbed Methane Co. oraz Henan Provincial Coal Seam Gas Development and Utilization Co.) uzy-skało wówczas prawo do prowadzenia działalności eksploracyjnej w czte-rech blokach³⁸⁵. Blok Nanchuan, który obejmuje część Chongqingu oraz prowincji Guizhou przypadł firmie Sinopec, a blok Xiushan – firmie Henan Province Coal Seam Gas Development and Utilization Co.³⁸⁶ Aukcja przy-ciągnęła uwagę zagranicznych spółek energetycznych (Royal Dutch Shell, BP), a także amerykańskich firm Hess Corp. oraz Newfield Exploration Co.

Prawa do składania ofert przetargowych przysługiwały jednak tylko chiń-skim podmiotom. Zagraniczne podmioty zostały zaproszone do wchodzenia w układy partnerskie z chińskimi przedsiębiorstwami³⁸⁷.

Do drugiej rundy przetargu, ogłoszonej w końcu października 2012 r., przystąpiły 83 przedsiębiorstwa. W styczniu następnego roku przekazano in- formację, że prawo do rozwoju 19 bloków gazowych w Chongqingu oraz w prowincjach Henan, Hubei, Hunan, Guizhou, Jiangxi i Zhejiang, przypad- nie szesnastu przedsiębiorstwom, z czego czternaście stanowiły firmy pań- stwowe, a dwie prywatne. Zadeklarowały one, że w ciągu trzech lat zainwe- stują łącznie 12,8 mld RMB w działania eksploracyjne³⁸⁸. To, co rzuca się w oczy w kontekście rozstrzygnięć drugiej rundy przetargu, to fakt, że wyło- nionych szesnaście firm wcześniej nie miało żadnego doświadczenia na tym polu. Ten problem jest jednak szerszy. Chińskie przedsiębiorstwa nie tylko nie mają odpowiedniej wiedzy na temat poszukiwań i wydobycia gazu z łup- ków, ale nie dysponują również niezbędną technologią w tym zakresie³⁸⁹.

385 国土资源部举办首次页岩气探矿权出让招标 (Guotu ziyuan bu juban shouci yeyanqi tankuang quan churang zhaobiao), Xinhua, 27 VI 2011.

386 China set to auction shale gas blocks, „China Daily”, 31 VIII 2011.

387 Chen Aizhu, J. Bai, Tender issued on 4 shale gas blocks, „China Daily”, 29 VI 2011.

388 Wang Xiaocong, 16 Companies Win Bids to Prospect for Shale Gas, Caixin Online, 22 I 2013, http://english.caixin.com/2013-01-22/100485141.html (19 IX 2013).

389 Wśród szesnastu przedsiębiorstw, które uzyskały koncesje na poszukiwania gazu z łupków w drugim przetargu, znalazły się: Huadian Coal Industry Group Co., China Corpora- tion of Coal Geology Engineering Corp., Wintime Energy Co., Tongren Energy Investment Co., Chongqing Energy Investment Group, Chongqing Minerals Development Investment Co., State Development & Investment Corp., China Rising Energy Investment Co., Shenhua Geo- logical Exploration Co., China Huadian Engineering Co., China Corporation of Coal Geology Engineering Corp., Hunan Provincial Shale Gas Development Co., Hunan Shale Gas Develop- ment Co., Huadian Hubei Power Generation Co., Anhui Province Energy Group Co., Henan Yukuang Resources Exploitation Co. Firma Huadian okazała się największym wygranym, otrzymując prawa do trzech bloków. Z kolei spółka od niej zależna, Huadian Hubei Power Ge- neration Co., uzyskała dwa bloki w prowincji Hubei, a Huadian Coal Industry Group Co. – de- pozyty w prowincji Guizhou. China Corporation of Coal Geology Engineering Corp. otrzymała

V.4.5.Wyzwania dla rozwoju sektora wydobycia gazu ziemnego