Ochrona środowiska w Chinach

W kontekście budowy zrównoważonej gospodarki w Chinach istotne miej-sce muszą zająć kwestie dotyczące ochrony środowiska naturalnego. Defi-nicja autorstwa Dobrzańskiej, Dobrzańskiego i Kiełczewskiego mówi, że:

Ochrona środowiska jest zespołem idei, środków i działań zmierzających do utrzymania środowiska w stanie zapewniającym optymalne warunki bytowania człowieka i gwarantującym ciągłość najważniejszych proce-sów w biosferze jako podstawy produkcyjnej i konsumpcyjnej działalności człowieka¹⁰⁸.

Kładzie zatem nacisk na symbiozę w funkcjonowaniu człowieka i przy-rody. Środowisko odgrywa podstawową rolę dla zapewnienia właściwych warunków rozwoju.

Chiny dostrzegły fakt, że ich polityka rozwojowa musi brać pod uwagę koszty środowiskowe. Dotychczasowy model rozwoju, w którym najważ-niejszym wyznacznikiem była wielkość PKB, odchodzi stopniowo do prze-szłości. Chiny dzisiaj muszą dokonać rewolucji systemowej, kładąc nacisk na zielony rozwój. Wydaje się niemal pewne, że w perspektywie najbliższych dekad oparcie się na wykorzystywaniu w szerokim zakresie czystej energii będzie podstawowym standardem polityki rozwojowej.

Chiny mają więc szansę w zasadzie od razu stać się globalnym liderem na tym polu. Wszystko zależy od drogi, którą wybiorą. Kraje rozwinięte budowały swoje bogactwo, opierając się głównie na wykorzystywaniu paliw kopalnych. Chiny mogą się starać powielać ten schemat rozwoju, w swojej polityce korzystając z nie- zwykle energochłonnych wzorców konsumpcyjnych. Mogą przywoływać argumenty, że ciągle są krajem rozwijającym się, i potrzebują czasu, by do- łączyć do grona najbardziej rozwiniętych gospodarek naszego globu. Mogą

108 B. Dobrzańska, G. Dobrzański, D. Kiełczewski, Ochrona środowiska…, s. 36.

podkreślać, że teraz ich kolej, by się wzbogacić, a dopiero później będą my- śleć o ochronie środowiska. Jest jednak inne wyjście. Chiny mogą zadecydo- wać o wyborze alternatywnej drogi rozwoju, podejmując swoistego rodzaju rewolucję przez położenie nacisku na wdrażanie innowacyjnych rozwiązań technologicznych w dziedzinie wykorzystywania czystych i odnawialnych źródeł energii. W niedługim czasie pozwoliłoby to Chinom uzyskać przewa- gę konkurencyjną na międzynarodowych rynkach. Dzięki wprowadzeniu ta- kich rozwiązań to one uzyskałyby szansę wyznaczania zasadniczych kierun- ków dla zielonego rozwoju w zglobalizowanym świecie. W samych Chinach nie brakuje zwolenników takich rozwiązań. W opinii profesora Yu Kepinga, dyrektora Center for Government Innovations w Beijing University, ciągłe rozważanie, czy pierwszeństwo powinien mieć rozwój nad środowiskiem lub odwrotnie, bądź czy należy równorzędnie sytuować te dwie kategorie, nie ma uzasadnienia. Chiny muszą najpierw podjąć decyzję o ochronie środowiska, a dopiero później myśleć o rozwoju gospodarki. W przeciwnym wypadku nie tylko przyszłe pokolenia będą odczuwały skutki dewastacji środowiska, ale również obecne nie będzie mogło osiągnąć zrównoważonego rozwoju¹⁰⁹. Czy tak się jednak stanie, będzie zależeć od wielu czynników, którym warto przyjrzeć się nieco bliżej.

Ochrona środowiska w Chinach znalazła odzwierciedlenie w zapisach ustawowych. W Konstytucji Chińskiej Republiki Ludowej z 1982 r. znajdują się liczne odniesienia do kwestii środowiska naturalnego, jak również ochro-ny zasobów. W artykule 9 można przeczytać, że zasoby mineralne, wody, lasy, góry, łąki, nieużytki, plaże i inne zasoby naturalne stanowią własność pań- stwa, tj. własność ogólnonarodową z wyjątkiem lasów, gór, łąk, nieużytków i plaż, które są zgodnie z prawem własnością kolektywów.

Państwo zapewnia racjonalne wykorzystywanie zasobów naturalnych i chroni rzadkie zwierzęta i rośliny. Przywłaszczanie lub niszczenie w jakikolwiek sposób zasobów natu- ralnych przez jakąkolwiek organizację lub jednostkę jest zabronione¹¹⁰.

Artykuł 10 mówi, że

Grunty stanowią własność państwa. Grunty w obszarach wiejskich i pod-miejskich stanowią własność kolektywów, z wyjątkiem tych obszarów, które należą zgodnie z prawem do państwa; domostwa, prywatne pola uprawne i górskie stanowią również własność kolektywów. Państwo może, w interesie

109 Yu Kemping, Five Key Balances fr China’s Near Future, w: China International Strat- egy Review 2013, Foreign Language Press, Beijing 2013, s. 92.

110 Konstytucja Chińskiej Republiki Ludowej, tłum. Wu Lan, M. Dargas, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2012, s. 24.

publicznym, za odszkodowaniem dokonać wywłaszczenia lub rekwizycji gruntów dla własnego zgodnego z prawem użytku. Żadna organizacja lub jednostka nie może przywłaszczyć sobie, kupować, sprzedawać lub niele-galnie przekazywać gruntów w innej formie. Prawo do użytkowania grun-tów może być przekazywane zgodnie z ustawą. Wszystkie organizacje i oso- by użytkujące ziemię muszą zapewnić jej racjonalne wykorzystywanie¹¹¹.

W artykule 22 pojawia się ponadto zapis, że

Państwo chroni miejsca o znaczeniu historycznym, cenne zabytki kultury, relikty oraz inne ważne przedmioty historycznego i kulturalnego dziedzictwa Chin”¹¹². Artykuł 26 z kolei mówi, że „Państwo chroni i poprawia warunki ży- cia ludu i środowisko naturalne. Zapobiega zanieczyszczeniom i innym pub- licznym zagrożeniom oraz kontroluje je.

Państwo organizuje i popiera zalesia- nie i ochronę lasów¹¹³.

W praktyce do początku nowego milenium Chiny w niewielkim stop-niu przestrzegały tych wytycznych. Systematyczne naruszanie norm środo-wiskowych doprowadziło do katastrofalnej sytuacji, która zmusiła władze do podjęcia natychmiastowych działań naprawczych. W opinii Thomasa L. Friedmana partia komunistyczna w Chinach po zakończeniu ery maoi-stowskiej zawarła niepisaną umowę z własnym społeczeństwem w zakresie ewolucji komunizmu w „PKB-izm”, co oznaczało, że w zamian za akcep-tację społeczną dla reguł narzucanych przez partię, ta zagwarantuje społe-czeństwu wzrost dobrobytu. Obecnie następuje przejście do kolejnego etapu ze zwykłego PKB-izmu do zielonego PKB-izmu¹¹⁴. Friedman podkreślał, że partia komunistyczna, angażując się w promocję zielonego rozwoju pań- stwa, coraz bardziej uzależnia swoją wiarygodność od osiągnięcia tego celu. W tej sytuacji można oczekiwać wzmocnienia społeczeństwa obywatelskie- go, głównie w kontekście jego prawa do kontrolowania przestrzegania okre- ślonych regulacji z zakresu ochrony środowiska. Paradoksalnie to właśnie zaangażowani obywatele czuwający nad egzekucją prawa mogą się okazać jedynym sojusznikiem partii w konfrontacji ze zwolennikami „brudnego PKB-izmu” w aparacie biurokratycznym czy w prywatnych firmach¹¹⁵.

Zmiana jakościowa w stosunku Chin do kwestii środowiskowych nastą-piła w czerwcu 2006 r., kiedy państwo opublikowało dokument 中国的环

111 Ibidem.

112 Ibidem, s. 28.

113 Ibidem, s. 29.

114 T.L. Friedman, Gorący, płaski i zatłoczony…, s. 381–382.

115 Ibidem, s. 393.

境 保 护 1996–2005 (Environmental Protection in China). Wynika z niego, że Chiny są najludniejszym państwem na świecie. Od końca lat 70.

gospo- darka regularnie rozwija się w szybkim tempie. W tym czasie uwidacznia się jednak wiele problemów związanych z ekologią. Konflikt pomiędzy śro- dowiskiem a rozwojem staje się coraz bardziej znaczący.

Ochrona środowi- ska wpływa na procesy modernizacji i długoterminowe warunki rozwoju. Niedobory surowcowe oraz problemy ekologiczne stanowią główną prze- szkodę w rozwoju państwa¹¹⁶.

W ogłoszonym niemal w tym samym czasie XI Planie Pięcioletnim (2006–2010) nakreślono schemat działań na rzecz poprawy stanu środowi-ska. Pojawiły się założenia zmniejszenia konsumpcji energii na jednostkę PKB o 20%. Redukcja głównych zanieczyszczeń środowiska została usta-lona na poziomie 10%. Przewidywano także zwiększenie areału obszarów zalesionych z 18,2% do 20%¹¹⁷.

W kontekście zaproponowanych zmian ważna okazała się deklaracja rządu Chin mówiąca o przyspieszeniu tempa nad „trzema zmianami” (三个 转变; san ge zhuanbian). Pierwsza wskazywała na odejście od uwypukla-nia jedynie wzrostu gospodarczego przy jednoczesnym ignorowaniu ochro-ny środowiska na rzecz zestawiania łącznie tych dwóch elementów. Druga podkreślała modyfikację modelu sytuującego ochronę środowiska w tyle za wzrostem gospodarczym w kierunku ich zsynchronizowania. Trzecia mó- wiła o przekształceniach w zakresie stosowania głównie administracyjnych środków w ochronie środowiska na rzecz wszechstronnego uwzględniania narzędzi prawnych, gospodarczych, technicznych i niezbędnych środków administracyjnych w rozwiązywaniu problemów ekologicznych¹¹⁸. Te zmia- ny należy odczytywać niewątpliwie w kategoriach przełomu, gdyż po raz pierwszy sprawy ekologii znalazły tak mocne oparcie w zarysowanej

strate-gii rozwojowej.

Istotnym argumentem świadczącym o konsekwencji w realizacji tej po-lityki były zobowiązania poczynione od tego czasu przez Chiny. W prze-mówieniu na forum ONZ we wrześniu 2009 r. przewodniczący ChRL Hu Jintao mówił, że zmiany klimatyczne, ściśle powiązane z kwestią ludzkiej

116 中国的环境保护 (1996–2005) (Zhongguo de huanjing baohu (1996–2005)), VI 2006, Zhongguo Zhengfu Baipishu 2005–2006, (White Papers of Chinese Government), Information Office of the State Council of the People’s Republic of China, Foreign Languages Press, Bei- jing 2007, s. 426.

117 Ibidem, s. 447.

118 Ibidem, s. 448.

egzystencji i rozwojem, stanowią wyzwanie dla wszystkich państw na świe- cie. Zmiany klimatu to kwestia nie tylko ochrony środowiska, ale przede wszystkim rozwoju. Hu przedstawił wówczas czteropunktowy plan prze- ciwdziałania zmianom klimatycznym. Zgodnie z nim Chiny powinny pod- jąć wysiłki na rzecz:

● oszczędności energii i poprawy efektywności energetycznej, a także znaczącego zmniejszenia do 2020 r. emisji dwutlenku węgla na jed-nostkę PKB w porównaniu z 2005 r.,

● rozwoju energetyki odnawialnej oraz jądrowej, pozwalającego zwięk-szyć udział paliw niekopalnych w zużyciu energii pierwotnej do około 15% w 2020 r.,

● zwiększenia objętości połaci leśnych,

● promocji zielonej, niskoemisyjnej i obiegowej gospodarki przez wsparcie dla badań, rozwoju i upowszechnianie technologii przyja-znych środowisku¹¹⁹.

27 lutego 2011 r. premier Wen Jiabao oświadczył, że celem rządu będzie utrzymanie wzrostu gospodarczego na poziomie 7% w okresie 2011–2015.

Rząd położy jednak nacisk na jakość dokonującego się wzrostu oraz po-prawę poziomu życia obywateli. Te założenia zostały obniżone w stosun-ku do 7,5% pułapu założonego w poprzednich pięciu latach (gospodarka średniorocznie notowała rzeczywiście wyższy wzrost o około 10% w latach 2006–2010). Z ust Wena padła wówczas ważna deklaracja mówiąca o tym, że Chiny nigdy nie będą dążyć do osiągania wysokiego poziomu wzrostu gospodarczego kosztem środowiska, gdyż to mogłoby wpłynąć na niezrów-noważony rozwój, któremu towarzyszą nadwyżki produkcyjne i intensywna konsumpcja zasobów. Dlatego rząd centralny chciałby przyjąć nowe kryte- ria oceny lokalnych szczebli administracyjnych, przywiązując większą wagę do kwestii wydajności, ochrony środowiska oraz poprawy stopy życiowej obywateli. Należy przede wszystkim zmienić kryteria oceny pracy urzęd- ników, uwzględniając w większym stopniu odczucia samego społeczeń- stwa¹²⁰. To kolejna ważna deklaracja podkreślająca silne sprzężenie pomię- dzy wzrostem gospodarczym a działaniami na rzecz ochrony środowiska.

119 Join Hands to Address Climate Challenge, Statement by H.E. Hu Jintao President of

the People’s Republic of China At the Opening Plenary Session of The United Nations Summit on Climate Change, New York, 22 September 2009, Ministry of Foreign Affairs of

the People’s Republic of China, 23 IX 2009,

http://www.fmprc.gov.cn/eng/wjb/zzjg/gjs/gjsxw/t606275. shtml (8 XI 2013).

120 Premier Wen: China targets slower growth to focus on people, Xinhua, 27 II 2011.

Uwagę zwracały również sugestie, by pracę lokalnych urzędników oceniać pod kątem realizacji wytycznych w sprawach ekologii.

Zagadnienia związane z ochroną środowiska w Chinach reguluje ustawa 中华人民共和国环境保护法 (Environmental Protection Law of the Peo-ple’s Republic of China) z dnia 26 grudnia 1989 r. W treści dokumentu pod-kreślano, że formułowane przez państwo plany dotyczące ochrony środowi-ska muszą być sprzężone z planami rozwoju gospodarczego i społecznego.

Widać tu zatem wyraźnie podporządkowanie środowiska do potrzeb polity-ki ekonomicznej. Według ustawy rządy lokalne różnych szczebli miały być odpowiedzialne za stan środowiska w obszarach znajdujących się pod ich jurysdykcją, a także za podejmowane kroki na rzecz jego poprawy. Przed-siębiorstwa i instytucje odpowiedzialne za spowodowanie zanieczyszczeń zostały zobowiązane do informowania o tym właściwych władz odpowie-dzialnych za sprawy środowiska naturalnego. Wywoływanie zanieczysz-czeń przekraczających określone krajowe lub lokalne normy miało pociągać za sobą odpowiedzialność finansową. Przedsiębiorstwa i instytucje, które dopuściły się zanieczyszczeń, zobowiązywano do usunięcia szkód i kontroli stanu skażenia w określonym czasie.

Wprowadzony został również zakaz importu technologii oraz sprzętu, których wykorzystanie mogłoby naruszać krajowe normy środowiskowe¹²¹.

W kwietniu 2014 r. Stały Komitet Ogólnochińskiego Zgromadzenia Przedstawicieli Ludowych zatwierdził zmiany w tej ustawie. Zostały zawar- te w 70 artykułach, w porównaniu z 47 w dokumencie z 1989 r.

Znowe- lizowane zapisy prawa zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2015 r.

Warto dostrzec, że wprowadzają one diametralną zmianę jakościową w stosun- ku do obowiązujących wcześniej rozwiązań. Zgodnie z nimi rozwój gospo- darczy i społeczny powinien być już skoordynowany z ochroną środowiska. Chiny zapowiedziały przeprowadzenie studiów określających wpływ zmian środowiskowych na zdrowie obywateli, jak również podjęcie działań zwią- zanych z zapobieganiem chorobom wywoływanym przez zanieczyszczenia. Padła zapowiedź ustanowienia systemu wczesnego ostrzegania, monitorują- cego stan środowiska oraz zdrowia mieszkańców kraju. W ustawie była po- nadto mowa o zaostrzeniu kar za naruszenia obowiązujących norm środowi- skowych. Szefowie przedsiębiorstw nieprzestrzegających ustalonych zasad

121 中华人民共和国环境保护法 (Zhonghua Renmin Gongheguo huanjing baohu fa), 26 XII 1989, Ministry of Environmental Protection of the People’s Republic of China, http://

www.zhb.gov.cn/ztbd/rdzl/2010sdn/zcfg/201001/t20100113_184209.htm (24 IV 2014).

będą mogli być pozbawieni wolności na okres 15 dni. W wyniku zmian większa odpowiedzialność za sprawy środowiskowe została przeniesiona na szczeble lokalne. Urzędnicy mogą nawet utracić stanowisko lub zostać zdegradowani za tuszowanie problemów ekologicznych¹²².

Najistotniejsze zmiany w ustawie o ochronie środowiska odnoszą się do wprowadzenia większej odpowiedzialności rządów lokalnych za ochronę środowiska. Ważna pozostaje przede wszystkim klauzula, która zobowią- zuje je do zwiększenia nakładów finansowych przeznaczanych na ochronę środowiska i zapobiegania zanieczyszczeniom, oraz opracowania bardziej efektywnego mechanizmu wydatkowania tych środków. Co więcej, sposób i jakość ochrony środowiska stały się wreszcie podstawą oceny rządów lo- kalnych. Podkreślenia wymaga również zaostrzenie kar za wywoływanie zanieczyszczeń środowiskowych.

Piąta generacja przywódców partyjnych, która przejęła stery władzy na przełomie 2012 i 2013 r., od początku podkreślała zasadę, zgodnie z którą rozwój gospodarczy musi uwzględniać w swoich założeniach ochronę środo- wiska naturalnego. 24 maja 2013 r. przewodniczący ChRL Xi Jinping mówił, że Chiny nie poświęcą środowiska dla osiągnięcia tymczasowego rozwoju gospodarczego. Ważne jest zbudowanie równowagi pomiędzy tymi dwie- ma sprawami. Ochrona środowiska pozwala zachować odpowiednią wydaj- ność, a poprawa jakości tej ochrony przyczynia się do rozwoju wydajności. Xi zwracał szczególną uwagę na kwestię odpowiedzialności w stosunku do przyszłych pokoleń¹²³. W grudniu 2013 r., podczas dorocznej konferencji Central Economic Work Conference, Xi Jinping podtrzymał to stanowisko, podkreślając, że rząd powinien wzmocnić działania na rzecz ochrony środo- wiska, rozwój ekonomiczny powinien być ściśle skoordynowany z ochro- ną środowiska, a krótkotrwały wzrost gospodarczy nie może odbywać się kosztem degradacji środowiska¹²⁴. Uczestnicy tego spotkania zobowiązali się wówczas do opracowania skuteczniejszego systemu zarządzania środowi-skiem, szczególnie w zakresie inwestycji, do wprowadzenia zintegrowanego systemu kontroli i ochrony różnych regionów, a także do rozwijania systemu zarządzania jakością powietrza¹²⁵.

122 中 华 人 民 共 和 国 环 境 保 护 法 自 2015 年 1 月 1 日起施行 (Zhonghua Renmin

Gongheguo huanjing baohu fa zi 2015 nian 1 yue 1 ri qi shixing), The Central People’s Government of the People’s Republic of China, 24 IV 2014, http://www.gov.cn/xinwen/2014-04/25/con- tent_2666328.htm (25 IV 2014).

123 President Xi pledges not to sacrifice environment, Xinhua, „China Daily”, 24 V 2013.

124 Economic growth tied to environment protection, „China Daily”, 27 XII 2013.

125 Ibidem.

W podobnym tonie brzmiały wcześniejsze wypowiedzi premiera Li Keqianga. 3 marca 2013 r. wzywał on do stawienia czoła problemom zanie-czyszczenia i bezpieczeństwa żywności. Podkreślał, że Chiny nie powinny jedynie podążać za wzrostem gospodarczym kosztem środowiska, gdyż taki rozwój nie satysfakcjonuje ludzi. Zapowiadał wprowadzenie wielu rozwią-zań służących budowie nowego modelu rozwojowego¹²⁶. Dwa dni później premier w czasie sesji parlamentu ogłosił, że Chiny rozpoczynają wojnę z zanieczyszczeniem środowiska. Stwierdził, że państwo będzie podejmo-wać kroki na tym polu z wielką determinacją, tak jak niegdyś walczyło z biedą. W związku z tym, że smog stał się przyczyną wzmożonej troski zarówno o środowisko, jak i zdrowie ludzkie, rząd zastosuje środki służące zapobieganiu i kontroli zanieczyszczeń, koncentrując się przede wszystkim na dużych miastach i regionach, gdzie smog występuje w dużym stężeniu.

Działania te mają zmierzać głównie w kierunku redukcji szkodliwych py-łów PM10 oraz PM2,5, przebudowy struktury przemysłowej, poprawy efek- tywności energetycznej, ograniczenia emisji zanieczyszczeń spalin, a tak- że zapobieganiu i monitorowania stężenia pyłów w powietrzu¹²⁷. Według przedłożonego planu na 2014 r. w elektrowniach węglowych miały zostać zastosowane instalacje technologiczne obejmujące procesy odsiarczania, denitryfikacji spalin oraz odpylania. Z chińskich dróg zaś miało zniknąć około 6 mln pojazdów powodujących wysoką emisję spalin.

Jednocześnie zapowiedziano, że promowane będą pojazdy ekologiczne.

Ogłoszona strate- gia uwzględniała ponadto ochronę źródeł wody pitnej, zapobieganie i kon- trolę zanieczyszczenia wód w dorzeczach głównych rzek, a także realizację procesów renaturalizacji. Premier Li Keqiang zapowiedział wzmocnienie działań na rzecz oszczędności energii i redukcji emisji zanieczyszczeń. Chiny wyznaczyły cel zmniejszenia energochłonności gospodarki o ponad 3,9% w 2014 r. Jednocześnie założono zwiększenie udziału paliw nieko- palnych w produkcji energii elektrycznej, czemu służyć miała promocja rozwoju energetyki wiatrowej, słonecznej, biomasy, realizacja projektów hydroenergetycznych oraz jądrowych, jak również zwiększenie poszuki- wań i wydobycia gazu ziemnego ze źródeł niekonwencjonalnych¹²⁸. War- to zaznaczyć, że obecny premier, jeszcze jako gubernator prowincji Henan podkreślał konieczność ochrony środowiska, zwracając uwagę na szkody,

126 Jin Zhu, Promise of iron fist against pollution, „China Daily”, 18 III 2013.

127 政府工作报告. 2014 年 3 月 5 日在第十二届全国人民代表大会第二次会议上国务

院总理 李克强.

128 Ibidem.

jakie mogą nastąpić w wyniku niekontrolowanego rozwoju gospodarczego.

W tym czasie wysuwał także bardzo istotny postulat, by obarczać osobistą odpowiedzialnością lokalnych szefów partii za naruszenia norm w zakresie ochrony środowiska¹²⁹.

W ramach XII Planu Pięcioletniego (2011–2015) Chiny zapowiedziały wydatki na działania związane z poprawą oszczędności energii oraz prze-mysłem ochrony środowiska na sumę około 10 bln RMB. To oznacza, że nakłady będą wyższe aż o 40% w porównaniu z poprzednim Planem Pię- cioletnim (2006–2010). Przedstawiciel Ministerstwa Ochrony Środowiska Wang Tao zapowiedział w lipcu 2013 r., że rząd wyda ponad 3 bln RMB (489,3 mld USD) na ograniczenie zanieczyszczeń powietrza i wody. Pro- gram redukcji zanieczyszczeń będzie wsparty inwestycjami rządu centralne- go na poziomie 1,7 bln RMB. Dodatkowe 2 bln RMB zostanie spożytkowa- ne na rozbudowę systemu monitorującego zasoby wody pitnej oraz kontrolę trujących substancji zanieczyszczających.

Oprócz tego ministerstwo planuje ustalenie krajowego standardu jakości wód powierzchniowych. Projekt po- winien zostać zatwierdzony w 2014 r., wcześniej jednak zostanie poddany konsultacjom społecznym¹³⁰.

Tabela 16. Koszty związane z kontrolą zanieczyszczeń powietrza według różnych scenariuszy (w mld euro rocznie)

Rok 2005 2010 2015 2020 2025 2030 2035

Current Policies Scenario 16,8 30,8 50,1 70,6 84,7 93,0 100,8

New Policies Scenario 49,5 67,6 78,7 83,4 87,0

High Energy Efficiency Scenario 48,2 63,2 70,7 71,7 71,2

450 Scenario 48,2 62,4 65,7 61,3 56,8

Źródło: opracowanie na podstawie: J. Cofala, I. Bertok, J. Borken-Kleefeld, C. Heyes, Z. Klimont, P. Rafaj, R. Sander, W. Schöpp, M. Amann, Emissions of Air Pollutants for the World Energy Outlook 2012 Energy Scenarios, Draft Final Report, International Institute for Applied Systems Analysis (IIASA), IX 2012, s. 28–31.

Na samą ochronę środowiska Chiny przewidują przeznaczyć ponad 5 bln RMB (817 mld USD) latach 2011–2015. Według informacji podanych przez wiceministra ochrony środowiska Wu Xiaoqinga – w 2011 r. wartość

129 A.J. Nathan, B. Gilley, China’s New Rulers: The Secret Files, The New York Review of Books, New York 2003, s. 210.

130 China to spend trillions on pollution battle, Xinhua, 28 VII 2013.

wydatków w tym zakresie osiągnęła sumę 602,6 mld RMB, w 2012 r. – 825,3 mld RMB, a w 2013 r. szacunkowo około 1 bln RMB. Zgodnie z tymi doniesieniami w 2014 r. rządowe inwestycje miały być jeszcze wyższe¹³¹. Przewiduje się, że w perspektywie długoterminowej Chiny będą zmuszone przeznaczać coraz większe sumy finansowe na kontrolę zanieczyszczeń śro- dowiskowych. Różne prognozy sugerują bowiem wyraźny wzrost kosztów z tym związanych w perspektywie dwóch najbliższych dekad.

Realizacja ambitnych celów napotyka jednak liczne przeszkody. Według oceny Państwowej Komisji ds. Rozwoju i Reform (National Development and Reform Commission) z grudnia 2013 r. wyniki Chin w czterech dziedzi- nach związanych z ochroną środowiska były niewystarczające w kontekście celów dotyczących rozwoju gospodarczego i społecznego do 2015 r. Komi- sja analizowała rozwój w 28 kategoriach obejmujących kwestie odnoszące się do wzrostu gospodarczego, technologii, edukacji, środowiska oraz środ- ków do życia dla ludzi. Trzy spośród czterech dziedzin, w których dotych- czasowe wyniki nie były zadowalające, dotyczyły zużycia energii. Pierwsza z nich to konsumpcja paliw niekopalnych, gdzie planowano wzrost o 3,1% w ciągu pięciu lat od 2010 r.

Tymczasem wzrosła ona tylko o 0,8% w cią- gu 2011 i 2012 r., co sprawia,

Tymczasem wzrosła ona tylko o 0,8% w cią- gu 2011 i 2012 r., co sprawia,