Import skroplonego gazu

Równolegle z rozwojem nowych możliwości importu gazu na lądzie na-stępuje dynamiczny wzrost importu gazu ziemnego w formie skroplonej LNG (liquefied natural gas). Stało się to między innymi jedną z przyczyn korekty planów dotyczących wydobycia gazu z łupków w Chinach. LNG to gaz ziemny występujący w postaci ciekłej. Gaz w tym przypadku jest oczyszczany z zanieczyszczeń i ciężkich węglowodorów. Potem podlega skraplaniu przez ochładzenie do temperatury –162ºC, co powoduje, że jego objętość zmniejsza się ponad 600 razy w porównaniu z objętością gazu ziemnego w normalnych warunkach. Dzięki temu LNG możne być trans-portowany w zbiornikach kriogenicznych na duże odległości.

Międzynarodowy rynek LNG charakteryzuje się sporym ożywieniem.

O dużej dynamice rozwojowej świadczy to, że produkcja skroplonego gazu na świecie w 2020 r. może osiągnąć – według danych firmy Total – 360 mln ton, co będzie stanowiło wówczas 13% światowej konsumpcji gazu.

Dla

341

Zob.: Ł. Gacek, Azja Centralna…, s. 59–62; 103–205, T. Młynarski, Bezpieczeństwo energetyczne w pierwszej dekadzie XXI wieku. Mozaika interesów i geostrategii, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, 2011, s. 232–233; Geopolityka rurociągów. Współza- leżność energetyczna a stosunki międzypaństwowe na obszarze postsowieckim, red. E. Wycisz- kiewicz, PISM, Warszawa 2008, s. 137–185.

342 Wu Jiao, Cui Haipei, China, Turkmenistan sign key gas agreement, „China Daily”,

24 XI 2011.

343 Du Juan, Myanmar-China gas pipeline opens, „China Daily”, 30 VII 2013.

porównania – w 2010 r. produkcja LNG wyniosła 220 mln ton, co odpowia-dało 9% globalnej konsumpcji gazu. Na Azję przypadło 130 mln ton, czyli 60% całości. Total sugerował, że w latach 2010–2030 popyt na gaz ziemny będzie rósł znacznie szybciej niż na ropę naftową i węgiel. W tym okresie popyt na LNG będzie głównie napędzany przez wschodzące gospodarki, głównie Chin i Indii³⁴⁴.

W 2012 r. Chiny zaimportowały 14,68 mln ton skroplonego gazu, o 20,3% więcej niż w roku poprzednim (12,21 mln ton). Średnia cena za surowiec w 2012 r. wyniosła 560 USD za tonę, co oznaczało, że była wyższa niż rok wcześniej, kiedy płacono 472 USD³⁴⁵. W 2013 r. im-port wzrósł o kolejne 27% do poziomu 18,6 mln ton. Ten wynik sytuował Chiny na trzecim miejscu w rankingu największych importerów skroplo-nego gazu na świecie za Japonią i Koreą Południową³⁴⁶. Chiny sprowadza-ły skroplony gaz głównie z Kataru (7,16 mln ton), Australii (3,45 mln ton), Indonezji (2,69 mln ton), Malezji (2,67 mln ton) oraz Jemenu (1,12 mln ton). Mniejsze ilości sprowadzano z Nigerii, Egiptu, Gwinei Równikowej, Angoli, Algierii, a także Trynidadu i Tobago³⁴⁷.

Według Wood Mackenzie Ltd. import skroplonego gazu do Chin może wzrosnąć do 2030 r. o 80%. Zdaniem Grahama Tylera, eksperta ds. energii w Azji Południowo-Wschodniej, Chiny będą potrzebowały dodatkowych 37 mln ton metrycznych LNG w 2030 r. wobec dotychczas zakontraktowa-nych 46 mln ton³⁴⁸. Z kolei zdaniem dyrektora Gazprom Marketing &

Trading Medana Abdullaha import skroplonego gazu do Chin może odnotować jeszcze wyższy wzrost – z poziomu 18 mln ton w 2013 r. do 67 mln ton w 2025 r.³⁴⁹

344 J. Pratap, Global LNG output to reach 360mn tonnes by ’20: Total, „Gulf Times”, 29 IV 2013.

345 China buys more LNG as output increases, „Shanghai Daily”, 22 I 2013.

346 The LNG Industry in 2013, The International Group of Liquefied Natural Gas Import-ers, Neuilly-sur-Seine, France, s. 7, http://www.giignl.org/sites/default/files/PUBLIC_AREA/

Publications/giignl_the_lng_industry_fv.pdf (13 VIII 2014). W kontekście zwiększonego popytu na surowiec w Chinach uwagę zwraca podjęta w połowie 2013 r. decyzja związana z podwyż- szeniem lokalnych cen za gaz ziemny o około 15%, co toruje drogę do dalszego zwiększenia importu surowca w formie skroplonej LNG. Ceny do tej pory utrzymywano sztucznie na bardzo niskim poziomie, nieadekwatnym do sytuacji na międzynarodowych rynkach LNG. [Chen Aizhu,

N. Verma, China, India gas price reforms open door to more LNG imports, Reuters, 3 VII 2013].

347 The LNG Industry in 2013, s. 7.

348 D. Sethuraman, China May Need to Boost LNG Imports by 80%, Wood Mackenzie Says, Bloomberg, 22 V 2012, http://www.bloomberg.com/news/2012-05-22/china-may-need-to-

boost--lng-imports-by-80-wood-mackenzie-says.html (19 IX 2013).

349 China’s LNG Imports Will Rise to 67 Million Tons by 2025, LNG World News, 28 V

2014, http://www.lngworldnews.com/chinas-lng-imports-will-rise-to-67-million-tons-by-2025/

(13 VIII 2014).

Spoglądając na rynek skroplonego gazu ziemnego LNG, można wyraź-nie dostrzec przesunięcie punktu ciężkości na Azję. Pięciu największych odbiorców surowca znajduje się właśnie w tym regionie. W 2013 r. cały glo- balny import LNG wyniósł blisko 237 mln ton, z czego na Azję przypadało ponad 178 mln ton, czyli ponad 75%.

Tabela 44. Import skroplonego gazu LNG na świecie

Państwo Wielkość (w mln ton) Udział procentowy

Japonia 87,98 37,1

Korea Południowa 40,39 17,0

Chiny 18,60 7,9

Indie 13,05 5,5

Tajwan 12,72 5,4

Region Wielkość (w mln ton) Udział procentowy

Europa 33,93 14,3

Ameryka Północna

i Ameryka Południowa 21,81 9,2

Azja 178,04 75,1

Bliski Wschód 3,14 1,3

Świat (ogółem) 236,91 100,0

Źródło: The LNG Industry in 2013, The International Group of Liquefied Natural Gas

Importers, Neuilly-sur-Seine, France, s. 7,

http://www.giignl.org/sites/default/files/PUB-LIC_AREA/Publications/giignl_the_lng_industry_fv.pdf (13 VIII 2014).

Wzrostowi importu skroplonego gazu ziemnego do Chin sprzyja rozbu-dowa krajowej sieci terminali do jego odbioru. Na początku 2012 r. funk-cjonowało pięć terminali gotowych do przyjęcia rocznie 29 mld m³ gazu w formie skroplonej. Dzięki budowanym kolejnym sześciu, które mają być ukończone w latach 2013–2015, ilość ta może się zwiększyć o dalsze 23 mld m³³⁵⁰.

350 A.S. Corbeau, D. Volk, J. Sinton, J. Jiang, Jiang Ping, T. Teng, Li Boshu, Yue Fen, Gas Pricing and Regulation. China’s Challenges and IEA Experience, International Energy Agency, Paris IX 2012, s. 25–26. W połowie 2013 r. uruchomionych było już sześć terminali dostoso- wanych do przyjęcia w sumie 21,9 mln ton rocznie. Kilkanaście innych, które zostały zatwier- dzone lub są w budowie, zwiększy możliwości przeładunkowe o 59,4 mln ton rocznie. [J. Hua,

D. Stanway, China approves first floating terminal for LNG imports, Reuters, 14 VIII 2013].

Tabela 45. Terminale LNG w Chinach (istniejące oraz w budowie)

Terminal Pojemność (w mld m³) Data oddania do użytku

Dapeng 9,0 2006

Fujian 7,0 2008

Shanghai 4,1 2009

Liaoning 4,1 2011

Jiangsu 4,8 2011

Zhejiang 4,1 2013

Zhuhai 4,8 2013

Yuedong 2,7 2013

Hebei 4,8 2014

Shandong 4,1 2013

Yangpu 2,7 2015

Źródło: IEA za: A.S. Corbeau, D. Volk, J. Sinton, J. Jiang, Jiang Ping, T. Teng, Li Boshu, Yue Fen, Gas Pricing and Regulation. China’s Challenges and IEA Experience, International Energy Agency, Paris IX 2012, s. 26.

Jednocześnie Chiny intensywnie rozbudowują swoją flotę gazowców (statków do przewozu skroplonego gazu ziemnego LNG). Obecnie naj-więcej tego typu jednostek na świecie posiadają armatorzy z Japonii oraz Kataru. Na świecie używanych jest około 1500 statków do przewozu skro-plonego gazu. Większość z nich wykorzystywana jest do transportu gazolu będącego mieszaniną propanu i butanu. Około 320 gazowców uczestniczy w handlu międzynarodowym. Dla porównania – na świecie wykorzystuje się 12 tys. tankowców do przewozu ropy naftowej, z czego około 800 sta-nowią gigantyczne tankowce (typu VLCC – Very Large Crude Carriers)³⁵¹.

Chińskie stocznie zamierzają uzyskać zamówienia na sumę 10 mld USD na produkcję gazowców do 2020 r. Pozwoliłby to Chinom nie tylko zdynamizować rozwój rodzimego przemysłu, ale i rzucić wyzwanie głów-nym producentom gazowców, czyli Japonii i Korei Południowej, które

351 LNG Ships, GIIGNL Information Paper N°3, The International Group of Liquefied

Natural Gas Importers, Neuilly-sur-Seine, France, http://www.giignl.org/sites/default/files/

PUBLIC_AREA/About_LNG/4_LNG_Basics/lng_3_-_lng_ships_7.3.09-aacomments-aug09.

pdf (13 VIII 2014).

pozostaną największymi dostawcami tych jednostek w ciągu trzydziestu lat. Zamówienia stwarzają szansę rozwoju dla takich firm, jak szanghajski koncern Hudong-Zhonghua Shipbuilding (Group) czy Dalian Shipbuilding Industry Co. W 2013 r. sześć tankowców zbudowanych przez Hudong--Zhonghua zapewniło około połowę importu skroplonego gazu, podczas gdy reszta trafiała do Chin na pokładach zagranicznych armatorów. Hu-dong-Zhonghua, będący własnością China State Shipbuilding Corporation (CSSC), uzyskał kontakty na budowę 14 statków do transportu LNG z Pa-pui Nowej Gwinei oraz Australii. Dalian Shipbuilding, również należący do CSSC, aktualnie negocjuje kwestie związane z budową czterech stat-ków, których koszt jednostkowy szacuje się na ponad 230 mln USD. Chi-ny w tej sytuacji muszą przeznaczyć około 10 mld USD na rozbudowę swojej floty³⁵².

Średnio żywot gazowca wynosi około 40–45 lat. Jego cena jednostkowa kształtuje się w przedziale 250–450 mln USD w zależności od wyposaże-nia oraz rozmiaru. Zdaniem Bao Zhangjinga, dyrektora China Shipbuilding Industry Research Center, Chiny będą potrzebowały ponad 35 tankowców LNG tylko do 2015 r.³⁵³ W dokumencie SinoShip LNG White Paper po-jawiała się z kolei informacja, że do 2020 r. potrzeby wzrosną do ponad 60 gazowców, co pociągnie za sobą koszty około 12 mld USD³⁵⁴. Rozbu-dowa floty staje się wręcz koniecznością. Potwierdzeniem tego były sło-wa Lou Danpinga z Hudong-Zhonghua, który oświadczył, że Chiny stały się niezwykle chłonnym rynkiem w zakresie konsumpcji gazu ziemnego.

W tej sytuacji umiejętność samodzielnego budowania własnych tankowców będzie decydującym czynnikiem we wzmacnianiu bezpieczeństwa energe-tycznego na morzu³⁵⁵.

Główną rolę w chińskim rynku skroplonego gazu LNG odgrywa koncern China National Offshore Oil Corporation (CNOOC). Odpowiada on za trzy czwarte krajowego importu gazu w formie skroplonej (w 2012 r.

11 mln ton). Pozostaje również najważniejszym inwestorem w budowie terminali

352 K. Wallis, China to build more LNG tankers in high-tech push, Reuters, 5 VIII 2014.

353 Zhong Nan, Nation’s shipbuilding, energy industries bet on LNG, „China Daily”, 5 XII 2013.

354 China will spend $12bn on LNG ships through to 2020, SinoShip News, 10 VII 2012, http://www.sinoshipnews.com/News/China-will-spend-$12bn-on-LNG-ships-through-to-2020/3w3c144.html (15 XII 2013).

355 Zhong Nan, Nation’s shipbuilding, energy industries bet on LNG.

do odbioru skroplonego gazu ziemnego³⁵⁶. Pod koniec września 2013 r.

CNOOC ogłosił plan budowy pięciu nowych terminali do 2015 r. Obec-ne możliwości w zakresie przeładunku płynObec-nego gazu w czterech termina-lach, gdzie CNOOC jest udziałowcem, wynoszą 18,7 mln ton LNG rocznie.

Dzięki przewidywanym inwestycjom ta ilość może się zwiększyć do 35–

40 mln ton rocznie³⁵⁷. CNOOC będzie również wykonawcą pierwszego pływającego terminalu do odbioru skroplonego gazu w Tianjin. Inwestycja, która została zatwierdzona w sierpniu 2013 r., pochłonie w pierwszej fazie realizacji ponad pół miliarda USD. Dzięki niej będzie możliwe przyjęcie 2,2 mln ton LNG (3 mld m³)³⁵⁸.