Talk show jako gatunek narodził się w Stanach Zjednoczonych. Moż-na go krótko scharakteryzować jako widowisko zorganizowane wokół rozmowy [Timberg, 1997, s. 1617]. Jak większość gatunków telewizyjnych
wywodzi się z radia, dopiero później pojawił się w telewizji. Zbigniew Bauer podaje, że już w 1909 roku, właśnie w Stanach Zjednoczonych, wyemitowano pierwszą audycję z dyskusją na żywo, której tematem była kwestia równouprawnienia kobiet [Bauer, 2000(a), s. 167]6. Prawie 40 lat później talk show po raz pierwszy został wyemitowany w telewizji.
Nie ma zgodności co do tego, który z amerykańskich talk shows można uznać za pierwszy w historii telewizji. Niektórzy badacze uwa-żają, że był to wyemitowany 29 maja 1950 roku w stacji NBC program z cyklu „Broadway Open House”. Jego gośćmi byli aktorzy z Broad-wayu, którzy opowiadali (w obecności publiczności w studiu) historie ze swojego życia zawodowego i towarzyskiego [Bauer, 2000(a), s. 166;
Łuszczek, 2004, s. 33; Nowakowski, 2002, s. 52]. Inni twierdzą z kolei, że pierwszym talk show był program „Today”, który powstał w 1952 roku z inicjatywy Sylwestra „Pata” Weavera, jednego z dyrektorów NBC. Program ten był prowadzony wówczas przez Dave’a Garrowaya (notabene dziennikarza radiowego), składał się między innymi z roz-mów telefonicznych, muzyki, prognozy pogody, prezentacji zdjęć z na-główków prasowych i plotkarskich rozmów z zaproszonymi do studia gośćmi [Godzic, 2004, s. 41].
Bernard Timberg wyróżnia cztery ważne okresy w historii ame-rykańskiego talk show [Timberg, 1997, s. 1620–1621], który zapocząt-kował ten gatunek na świecie:
u 1948–1962 – kiedy telewizyjne talk shows prowadzili ludzie wywodzący się z radia, tacy jak: Artur Godfrey, Dave Garro-way, Edward R. Murrow, Arlene Francis czy Jack Paar, których uważa się za prekursorów tego typu rozmowy telewizyjnej.
u 1962–1972 – kiedy stacje (sieci) telewizyjne, także za pośredni-ctwem sponsorów i agencji reklamowych, wywierały ogromny wpływ na kształt rozmów w programie. Wówczas też pojawiły
6 Bernard Timberg podaje, że w latach 1927–1956 radiowe talk shows stanowiły ponad 24% wszystkich nadawanych wówczas programów radiowych (Timberg 1997, s. 1620).
się w stacjach telewizyjnych takie osobowości jak Johnny Carson, Barbara Walters i Mike Wallace, które stały się niekwestiono-wanymi gwiazdami rozmów telewizyjnych.
u 1970–1980 – gdy w stacjach telewizyjnych nastąpił gwałtowny wzrost liczby programów typu talk show. Był to czas ożywienia nie tylko rozmów telewizyjnych, lecz także okres pierwszej naro-dowej i zarazem publicznej walki o widza między różnymi talk shows (talk show war). Rozwój technologii produkcji telewizyjnej i nowe metody transmisji (przekaz satelitarny i za pośrednictwem telewizji kablowych) przyczyniły się między innymi do tego, że telewizja stała się atrakcyjna dla inwestorów.
u 1980–1992 – okres, który Bernard Timberg nazywa erą „post-network”. Pojawia się wówczas ogromny sukces „The Oprah Winfrey Show”, którego prowadząca stała się najbardziej popu-larną osobowością talk show w historii telewizji7.
Wraz z rozwojem technologii w ciągu 50 lat istnienia talk show zmieniały się zarówno tematyka rozmów, jak i sposób ich prowadzenia.
Realizowano programy prowadzone w konwencji wywiadu „jeden na jednego” (one-on-one host/guest; na przykład „Barbara Walters Inter-wiew Special”), programy dotyczące spraw ekonomicznych („Wall Street Week”), sportu („Sports Club”), psychologii („Dr. Ruth”), napraw domowych („This Old House”), literatury („Author Meets the Critic”) czy gotowania („Julia Childs”) [Timberg, 1997, s. 1619].
W związku z tym, ze względu na tematykę Wiesław Godzic [Godzic, 2004, s. 42; por. Zdanowicz, 2000, s. 46–47] dokonał podziału tego typu programów na trzy odmiany:
u nastawione na rozrywkę (entertainment/celebrity) – gośćmi są przede wszystkim gwiazdy, ludzie z pierwszych stron gazet, a tematy dotyczą ich życia zawodowego i/lub osobistego;
7 Pod koniec 1998 roku program „Jerry Springer Show” wyprzedził w oglądalności nie-doścignioną do tej pory Oprah Winfrey [Godzic, 1999, 113].
u zawierające wyznania i zwierzenia (confession talk) – goś-ćmi programu są zwyczajni ludzie, którzy dzielą się swoimi przeżyciami i problemami, często poszukując ich rozwiąza-nia właśnie za pośrednictwem telewizji;
u składające się z rozmów konfrontacyjnych (confrotainment/
combat talk), które dotyczą kontrowersyjnych społecznie tema-tów, a ich celem jest między innymi przełamywanie społecz-nych tabu.
Powyższy podział można rozszerzyć o propozycję Bernarda Tim-berga [Timberg, 1994, za Wilk, 2000, s. 106], który wyróżnia jeszcze typ o charakterze informacyjnym (news talk). W takim programie goście rozmawiają o sprawach bieżących lub społecznych – jest on bliższy programom publicystycznym niż rozrywkowym (przypomina raczej dyskusję lub debatę).
Sposób podziału talk show ze względu na tematykę zdecydowa-nie krytykuje Tomasz Pstrucha, według którego taka praktyka grozi w przyszłości ciągłym mnożeniem gatunków, co może prowadzić do tego, „iż po przekroczeniu pewnego punktu krytycznego cały podział zupełnie zatraci nie tylko klarowność, ale i funkcjonalność” [Pstrucha, 2002, s. 32]. Wydaje się jednak, że propozycja typologii talk shows zaproponowana przez Wiesława Godzica i Bernarda Timberga dotyczy nie tyle konkretnych tematów, ile raczej zagadnień poruszanych w tych programach oraz sposobu funkcjonowania w nich gościa i gospodarza.
Można powiedzieć, że pewne odmiany talk show niejako określają ich rolę i sposób zachowania się w programie. Warto w tym miejscu zauwa-żyć, że w programach nastawionych na rozrywkę, których gośćmi są przede wszystkim gwiazdy, pojawiają się zarazem wyznania i zwierzenia – a rzadko dochodzi do konfrontacji. Podobnie programy z udziałem zwykłych ludzi często skupiają się wyłącznie na rozrywce.
Talk show nie jest jednak jednorodnym gatunkiem telewizyjnym, bowiem, jak stwierdza Wiesław Godzic: „jest gatunkiem pomiędzy:
pomiędzy formatem rozrywkowym a newsami; pomiędzy maga-zynem reklamującym gwiazdy a magamaga-zynem publicystycznym;
między gatunkiem dziennikarskim a edukacyjnym [podkreślenie autora]” [Godzic, 2004, s. 41].
W przypadku konkretnych tytułów i odmian można jednak mówić o jakiejś dominującej funkcji programu: informacyjnej, perswazyjnej, edukacyjnej, quasi-terapeutycznej czy ludycznej (roz-rywkowej). Najczęściej funkcje te występują jednocześnie, programy mają więc polifunkcyjny charakter.