Identyfikacja i potwierdzenie luki badawczej rozprawy

W ramach przeprowadzonego systematycznego przeglądu literatury zidentyfikowano lukę badawczą niniejszej rozprawy dotyczącą wpływu zwinnego zarządzania zespołem projektowym na wartość dla interesariuszy projektów wytwarzania oprogramowania, czego potwierdzeniem jest synteza licznych publikacji naukowych (Tab. 13). W zależności od autora lub autorów badań prace te stanowią pośredni (Dyba i Dingsoyr, 2008, s. 852) lub bezpośredni (Conforto et al., 2016, s. 671) dowód zidentyfikowanej luki badawczej oraz dotyczą części lub całości modelu badań zaproponowanego przez autora rozprawy.

Zidentyfikowana luka dotyczy przede wszystkim zwinnych zespołów projektowych w przedsiębiorstwach wytwarzających zlokalizowanych na terenie Polski, gdzie podejście zwinne stosowane jest coraz częściej w projektach wytwarzania oprogramowania, jednak ogólny poziom wiedzy przedsiębiorstw polskich w tym temacie jest dalece niewystarczający (Spałek, 2018). Doświadczenie praktyki zarządzania w Polsce stale rośnie, a jednocześnie liczba badań i publikacji naukowych w tym obszarze jest ciągle bardzo ograniczona (Solinski i Petersen, 2016, s. 472-474).

Tab. 13 Potwierdzenie luki badawczej doktoratu

Publikacja ^{Potwierdzenie (dowody) luki badawczej niniejszej rozprawy na podstawie} ograniczeń i/lub propozycji przyszłych badań w obszarze zwinności

Bhoola i Mallik (2014, s. 98, 112)

Potrzeba badań empirycznych związanych z pomiarem zależności pomiędzy różnymi praktykami zwinnymi stosowanymi w zespole projektowym oraz wpływem czynników projektowych na tę zależność.

Conboy (2009, s. 329, 350) Serrador i Pinto (2015, s. 1049)

Potrzeba zbudowania narzędzia w celu porównywania różnych metodyk zwinnych stosowanych przez zespół projektowy: metodyk ogólnie stosowanych takich jak Scrum, metodyk hybrydowych, metodyk branżowych, a także ich adaptacji oraz określenia zestawu metryk do oceny wyników poszczególnych jej elementów dla różnych grup interesariuszy. Zastosowaniem pomiaru zwinności mogłaby być ocena szybkości i efektywności wdrożenia podejścia zwinnego.

141

(2014, s. 31) wpływ jest, jakie czynniki projektowe wpływają na te zależność oraz jak określony poziom zwinności pomaga osiągać wyniki biznesowe projektu lub przedsiębiorstwa. Potrzeba pogłębionych badań teoretycznych nad konstruktem zwinności w teorii zwinnego zarządzania projektami. Możliwość zmiany zarówno podmiotu badań (projekt), jak i przedmiotu badań (np. wpływ na tworzenie nowych produktów).

Conforto et al. (2016, s. 671)

Potrzeba pomiaru zwinności za pomocą wyników zespołu projektowego. Zdefiniowanie różnych poziomów zwinności. Potrzeba badań teoretycznych nad konstruktem zwinności w teorii zwinnego zarządzania projektami.

Dyba i Dingsoyr (2008, s. 852)

Potrzeba pomiaru zwinności za pomocą praktyk stosowanych w dojrzałym zespole projektowym.

Gren et al. (2017, s. 104)

Potrzeba pomiaru zwinności za pomocą zasad i praktyk stosowanych w zespołach projektowych o różnym poziomie dojrzałości.

Hossain et al. (2009, s. 183)

Potrzeba badań empirycznych do oceny ilościowej i jakościowej zakresu wykorzystywania praktyk zwinnych w zespołach projektowych w projektach wytwarzania oprogramowania. Jalali i Wohlin

(2011, s. 14)

Potrzeba badań empirycznych przy współpracy środowisk akademickich i praktyków zarządzania związanych z pomiarem wykorzystania i adaptacji praktyk zwinnych w praktyce zarządzania zespołami projektowymi.

Lee i Xia (2010, s. 90, 103)

Potrzeba pomiaru zwinności za pomocą oceny kompetencji zespołu projektowego. Wykorzystywane praktyki zwinne mogą być różnie priorytetyzowane przez dany zespół, co daje w efekcie różne wymiary i poziomy zwinności.

Muduli (2016, s. 1582)

Jakie czynniki projektowe (enablers) wpływają na zastosowanie praktyk zwinnych w zespole projektowym i jak ta relacja przekłada się na zwinność, rozumianą w kontekście pomiaru osiąganych wyników. Nacisk na badania jakościowe w postaci wywiadów. Petersen i Wohlin

(2009, s. 1488)

Potrzeba zbudowania narzędzia w celu porównywania wyników badań dotyczących metodyk zwinnych z naciskiem na badania jakościowe i ograniczenia metodyk zwinnych. Recker et al.

(2017, s. 31-32)

Potrzeba skonstruowania miernika obiektywnego jak i subiektywnego w ramach badań empirycznych na poziomie zespołu projektowego odpowiadającego na pytanie: Jakie praktyki zwinne i w jaki sposób wpływają na wartość dla klienta?

Sheffield i Lemetayer (2013, s. 470)

Potrzeba określenia wskaźników zwinności metodyki lub procesu oraz zbadania zależności zwinności od różnych potrzeb i grup interesariuszy. Nie ma jednej słusznej grupy praktyk ani jedynej słusznej metodyki, ponieważ zależą one od potrzeb praktyków zarządzania. Propozycja zwiększenia próby badawczej oraz zastosowanie badań jakościowych w celu poznania szczegółów relacji.

Sherehiy et al. (2007, s. 451-452)

Potrzeba badań empirycznych w praktyce zarządzania, które dostarczą skutecznych mierników zwinności zespołu projektowego oraz wpływu tej zwinności na osiągane wyniki biznesowe przedsiębiorstwa.

Solinski i Petersen (2016, s. 472, 474)

Potrzeba pogłębionych badań empirycznych w Polsce dotyczących korzyści, a w szczególności ograniczeń (i propozycji ich rozwiązań) związanych z zastosowaniem różnych praktyk zwinnych i wzajemnych zależności pomiędzy nimi. Pytanie otwarte: Jakie nowe praktyki byłyby tu oczekiwane?

Vazquez-Bustelo et al. (2007, s. 1305, 1312)

Potrzeba badań empirycznych pokazujących, jakie są kluczowe czynniki projektowe (enablers) wpływające na zwinność i jakie korzyści biznesowe dostarcza zwinność dla różnych grup interesariuszy. Potrzeba określenia, które aspekty rynkowe narzucają przedsiębiorstwu dążenie do wysokiego poziomu zwinności. Pytanie otwarte: Jakie nowe praktyki byłyby tu oczekiwane? Możliwość zwiększenia lub zmiany populacji oraz zmiany podmiotu badań z przedsiębiorstwa na zespół projektowy.

Źródło: opracowanie własne

M.C. Annosi et al. (2016) zbadali wpływ samoorganizacji w podejściu zwinnym na członków zespołów projektowych sugerując w kolejnych badaniach zwielokrotnienie badanej

142

liczby źródeł (zespołów projektowych, przedsiębiorstw), badanie większego zbioru praktyk zwinnych, jak również badanie wartości dla różnych grup interesariuszy (klient, przedsiębiorstwo, zespół projektowy), które to aspekty pokrywa temat niniejszej pracy.

G. Lee i W. Xia (2010) pokazali, że przedsiębiorstwa bardzo często wdrażają podejście zwinne bez wiedzy o tym, czym ta zwinność jest i jak ją mierzyć. Ponadto nie ma jednej słusznej metodyki do zarządzania projektami wytwarzania oprogramowania, a różne czynniki projektowe (organizacyjne, zespołowe, klienta czy projektowe) mogą mieć wpływ na różne grupy interesariuszy (Ahimbisibwe et al., 2015, s. 15). Z kolei same praktyki zwinne bez odpowiedniej bazy teoretycznej są tylko mechanicznym wykonywaniem pewnych kroków na pamięć (Highsmith, 2000). Wiedza ta zostanie uzupełniona w ramach prowadzonych badań.

Rys. 54 Najczęściej wskazywane luki badawcze w obszarze zwinności

Źródło: opracowanie własne

Najbardziej interesujące obszary do zaadresowania w przyszłych badaniach naukowych to (Rys. 54): „wpływ praktyk zwinnych na poziom zwinności” i „pomiar zwinności” jako potencjalny przedmiot badań oraz „zespół projektowy” jako potencjalny podmiot badań. Kolejne dwie pozycje na liście najczęściej wskazywanych luk badawczych zajęły: „wpływ zwinności na wartości dla interesariuszy” jako przedmiot badań oraz „wpływ czynników projektowych” jako aspekt moderujący badane zależności (obie luki po 8 wskazań). Powyższe luki badawcze zostały w pełni zaadresowane w modelu badań i temacie tej pracy.

143 * * *

W rozdziale trzecim zaproponowano i zastosowano autorską metodę systematycznego przeglądu literatury łączącą w sobie metody: systematycznego przeglądu literatury w zarządzaniu – według Wojciecha Czakona (2015) oraz systematycznego przeglądu literatury w informatyce – na podstawie przykładu pracy T. Dyba i T. Dingsoyr (2008). W wyniku tego przeglądu powstał szereg analiz bibliometrycznych uzyskanych zarówno za pomocą własnych analiz i wykresów pochodzących z elektronicznych baz danych, jak i uzyskanych przy wykorzystaniu profesjonalnego narzędzia VOSViewer do wizualizacji graficznej danych bibliometrycznych pochodzących z bazy Scopus. Najważniejszym rezultatem rozdziału jest wyłonienie głównej luki badawczej niniejszej rozprawy dotyczącej wpływu praktyk zwinnych na poziom zwinności zespołu projektowego oraz pomiaru poziomu zwinności w kontekście wartości kreowanych dla różnych grup interesariuszy.

Jak pokazały badania, wśród publikacji dotyczących podejścia zwinnego jest wiele prac opartych na przeglądzie i syntezie szeroko dostępnej literatury (Dingsøyr et al., 2012; Chuang, Luor i Lu, 2014; Inayat et al., 2015; Hoda et al., 2017), jak i prezentujących wyniki badań ilościowych (Sheffield i Lemétayer, 2013; Conforto et al., 2014; Serrador i Pinto, 2015) oraz jakościowych (Gandomani i Nafchi, 2015; 2016; Annosi et al., 2016; Gregory et al., 2016).

T. Dybå i T. Dingsøyr (2008), G. Lee i W. Xia (2010) czy S. Jalali i C. Wohlin (2011) wskazali na stosunkowo niewielką liczbę, fragmentaryczność i słabą jakość dostępnych badań empirycznych dotyczących podejścia zwinnego, jak również na brak dobrze przedstawionych metod badawczych, brak rzetelności i poprawności wyników, szczególnie wpływu zwinności na pracę zespołów projektowych (Abrahamsson et al., 2009; Lee i Xia, 2010; Conforto et al., 2016) oraz na szeroki kontekst zarządzania wiedzą w tych zespołach (Kamhawi, 2012; Singh et al., 2014; Santos et al., 2015). Niewielka liczba publikacji w przypadku literatury polskiej również wskazuje na potrzebę prowadzenia takich badań.

Najnowsze badania wskazują na potrzebę ich kontynuacji (Conforto et al., 2016; Spałek, 2018), a w szczególności podkreślają potrzebę łączenia rygoru badań naukowych oraz ich znaczenia dla praktyki zarządzania (Hoda et al., 2017). W przypadku badań skierowanych na praktyczne zastosowania, tematyka i pytania badawcze powinny pochodzić z przemysłu (Hoda et al., 2017), a rygor badań naukowych może być w tym wypadku osiągnięty nie tylko badaniami ilościowymi, ale również za pomocą badań jakościowych, takich jak: studia przypadku, wywiady, teoria ugruntowana czy etnografia (Gandomani i Nafchi, 2015; 2016; Hoda i Noble, 2017; Jovanović et al., 2017), nastawionych na poznanie natury problemów w ich rzeczywistym środowisku.

144

4. DEFINIOWANIE I POMIAR ZWINNOŚCI ZESPOŁU PROJEKTOWEGO –