Analizując tą problematykę można tutaj wskazać na dwa rodzaje implikacji:
Implikacje teoretyczne
Superwizja służb interweniujących w społeczności uwzględnia w swoim za-pleczu teoretycznym bazowy konstrukt, z którego korzysta interwencja kryzy-sowa oparta o model psychosocjokulturowy, czyli model kryzysu i interwencji kryzysowej w ujęciu L.A. Hoff . Został on także wszechstronnie omówiony w innych publikacjach (por. Passowicz i Wysocka-Pleczyk, 2007; Passowicz i Słowik, 2012a; Passowicz i Słowik, 2012b).
W kontekście omawianej w niniejszym artykule problematyki warto pod-kreślić, że źródła psychosocjokulturowego paradygmatu kryzysu L.A. Hoff powiązane są z ruchami propagującymi interwencję na rzecz społeczności, w tym ruchem na rzecz zdrowia społeczności (por. Kubacka-Jasiecka, 1997a, 1997b).
Konsekwencją takiego stanu rzeczy jest szczególne uwrażliwienie na rela-cje pomiędzy jednostką a społecznością, na każdym jej poziomie funkcjono-wania, począwszy od rodziny, poprzez lokalną społeczność, miejsce pracy, aż do poziomu makrospołecznego, w kontekście możliwości rozwoju jednostki i zachowania niezbywalnych, przyrodzonych praw (por. Kubacka-Jasiecka,
1997a, 1997b). Stąd w defi nicjach interwencji kryzysowej, odwołujących się do modelu L.A. Hoff , podkreśla się jej wieloaspektowość, interdyscyplinar-ność, posługiwanie się własnymi rozstrzygnięciami teoretycznymi, a w propa-gowanym działaniu kładzie się nacisk na instytucjonalną, systemowa pomoc interwencyjną (por. Kubacka-Jasiecka, 1997a, 1997b).
Wskazuje się na zadania interwencji w społeczności, związane są z określo-nymi wymogami, takimi jak konieczność posługiwania się szeroką perspekty-wą refl eksji systemowej i trudnościami, z których najbardziej klasyczna opisuje konfl ikt pomiędzy osiągniętymi zmianami jednostkowymi, jaki są bojkotowe przez system rodzinny i społeczność lokalną (por. Kubacka-Jasiecka, 1997a, 1997b).
Zwraca się także uwagę na ideologiczne wymiary nurtu środowiskowe-go w interwencji kryzysowej, zakładające arbitralne przyjęcie określonych założeń dotyczących modelu antropologicznego opisujących podstawowe właściwości człowieka, takie jak wymiar aksjologiczny i wymiar aktywności/ reaktywności, co ma fundamentalne znaczenie w oczekiwaniach co do charak-teru relacji jednostka – społeczeństwo, i co uzasadnia integrację w tożsamości zawodowej interwenta, nawiązującego do modelu L.A. Hoff , Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, jako fundamentalnego dokumentu opisującego charakter wymienionej wyżej relacji (por. Hoff , 1995).
Implikacje praktyczne. Płaszczyzny superwizji Perspektywa klienta
Zgodnie z wieloaspektowością modelu wyróżnić można kilka płaszczyzn, na których dokonywana jest diagnoza zasobów i budowana ocena sytuacji, w kontekście przeprowadzanej superwizji. Pierwsza płaszczyzna odnosi się do perspektywy klienta. Podstawową kwestią jest dokonanie oceny czy klient jest w kryzysie, jeśli tak – to w jakiej jego fazie, jeśli nie – to istotne jest dokonanie oceny ryzyka wystąpienia kryzysu. Z zasobów osobistych szacowana jest siła ego, podstawowe wzory wiązania się, stosowane strategie w sytuacjach zmaga-nia się z problemami oraz posiadane zasoby materialne.
Kolejna płaszczyzna zawiera ocenę zasobów mikrospołecznych, takich jak naturalna grupa wsparcia. Próbuje się ustalić czy jest nią rodzina i przyjaciele.
Kontekst mezo- i makrospołeczny refl eksji diagnostycznej uwzględnia specyfi kę społeczności lokalnej w kontekście podłoża kryzysu oraz trendy ogólnospołeczne. Koncentruje się na problemie na ile klient jest zagrożony stygmatyzacją, marginalizacją, wykluczeniem społecznym. Diagnozie przy-świeca podniesiona do rangi aforyzmu zasada, że w indywidualnym proble-mie, jak w soczewce, mogą skupiać się problemy społeczności. Warto dokonać też
rozszerzenie opisanych wyżej punktów diagnostycznych o klienta zbiorowe-go, którym może być np. rodzina, traktowana jako całość, co ma szczególne
znaczenie w przypadku asystentów rodzin. Należy zaznaczyć, że klientem zbiorowym, może być też lokalna społeczność, lub jej część. W omawianym przypadku, zgodnie z fundamentalną zasadą profesji, pierwszym nadrzędnym pytaniem jest oszacowanie prawdopodobieństwa, czy dzięki udzielonemu wsparciu rodzina będzie wydolna opiekuńczo i wychowawczo. Pozostałe ob-szary podlegają nieznacznej modyfi kacji.
Perspektywa pracownika służb interwencyjnych
Perspektywa pracownika ma na celu umożliwienie osobie omawiającej swój przypadek skorzystanie z przestrzeni grupy, poprzez wniesienie wzbudzają-cego wątpliwości przypadku, tak aby związane z tym emocje zostały przyjęte przez grupę i umożliwiły pracownikowi, poprzez odbarczenie go, klarowniej-sze przekazanie informacji, zgłoklarowniej-szenie wątpliwości, postawienie pytania. Gru-pa w informacjach zwrotnych sięga nie tylko do tego co zostało powiedziane, ale zwraca również uwagę jak to zostało zrobione, stara się wychwycić, zinte-grować materiał wnoszony intencjonalnie z treściami wniesionymi mimocho-dem i w czytelnej formie przekazać całość tak przygotowanego komunikatu osobie superwizowanej. Istotne jest przy tym, że robi to nie po to aby oceniać, ale by dokonać diagnozy w celu lepszego zrozumienia przypadku. Innymi sło-wy grupa zaprasza osobę superwizowaną do stanięcia w dystansie do siebie i swojej relacji z obiektem (osobą, rodziną), po to aby lepiej zrozumieć jak pracownik radzi sobie z zadaniem, czy nie wszedł w orbitę działania mechani-zmów obronnych, zniekształcających sposób realizacji przyjętych celów, jaki i same cele. Ważne jest też przyjrzenie się zasobom, interweniującego w spo-łeczności, poprzez odniesienie się do trzech podstawowych ujęć badających środowisko społeczne, w którym jest on zanurzony.
W ujęciu mikrospołecznym grupa stara się oszacować, na ile grupa pracownicza jest naturalną grupą wsparcia, czy rola pracownika jest jasno zdefi -niowana; na ile środowisko to jest potencjalnym zasobem, na ile obciążeniem. W ujęciu mezospołecznym, koncentrującym się na takich zagadnieniach jak, kultura pracy placówki i jej systemowa współpraca z innymi pomocowymi pod-miotami prawnymi, grupa stara się, wspólnie z osoba superwizowaną, określić czy nie występuje konfl ikt ról pomiędzy pracownikami różnych służb. Także na ile funkcjonowanie tzw. zespołów roboczych jest wykorzystywane w pracy osoby interweniującej w społeczności i czy nie zachodzi zjawisko tzw. procesu równoległego, czyli np. odtworzenie dysfunkcjonalnych mechanizmów rodziny w pracy zespołu, np. przypisywaniu jego członkom określonych ról.
Ujęcie makrospołeczne koncentruje się na odpowiedzi na pytanie, jakie są konsekwencje trendów kulturowych dla funkcjonowania w roli pracowniczej. Tu wnioski grupy pozwalają na zobaczenie własnej sytuacji w szerszej, ogól-nospołecznej perspektywie. Jest to cenne z punktu widzenia poczucia własnej
sprawczości i integracji tożsamości zawodowej. Może też być pomocne przy organizowaniu działań interwencyjnych nastawionych na zmianę społeczną
(por. Kubacka-Jasiecka, 1997a, 1997b).